Nieuw-Guinea Raad geeft
regering gunstig advies
Stralingsgordel verbrak
contact met kunstmanen
TIP-PARADE-TWEE
Debussy's Enfant prodigue
in operavorm geen succes
Russische regering gaat
Cuba wapens leveren
7Ü een dojttc Kij,
Koehuiden als fundering
Pagina 5
MAANDAG 3 SEPTEMBER 1963
Chaos hij vele stemmingen over akkoord
Elf leden vóór
en twee tegen
TNE Nieuw-Guinea-Raad heeft,
zoals wij reeds in een deel
van onze edities hebben gemeld,
zaterdag met 12 stemmen voor
en 2 stemmen tegen besloten.
aan de Nederlandse regering een ontroerde stem, te danken -
gunstig adv.es uit te brengen L'S^X
het ontwerp van rijkswet tot I hoofdelijke stemming over het u
goedkeuring van de overeenkomst :5"nre"l, *dvifs l,;^lle cN,?deïIand^e,
-T 5 t den- ook voorzitter Sollewijn Gelpke.
tussen Nederland en Indonesië, verklaarden hierop, zich van stemming
Elf der raadsleden, onder wie alle!1® on"»ouden en verlieten de
■kt j j raai. Zij werden gevolgd door tien Pa-
Nederlandse leden, hadden voor poea-ieden.
de stemming, die hoofdelijk werd
gehouden de zaal verlaten, ten v ï«2j
einde zich zodoende van stemming geen kans. stemming te laten houden
te onthouden over het «dvies. De in de zaal geble
ven Papoea-leden, o a. de heren Bonay,
n;, -„„..j*I Mezeth en Tanggahma verklaarden,
Dit resultaat werd bereikt .na een dat onder deze omstandigheden een
beuiogen vergaderingdie tia wren- stemming geen zin zou hebben. „Laten
lange debatten in grote verwarringde weglopers onmiddellijk hun paspoor-
eindigde. Er moesten vele stemmin- i ten halen en zo spoedig mogelijk ver
gen worden gehouden alvorens dedwijnen", zo riepen zij om het hardst.
Raad tot een beslissing kon komen.
Doordat de helft van het totale aan- MAANDAG
VERZllM
tal aanwezige leden tot tweemaal
toe de zaal verliet, ontstond
chaotische situatie.
De eerste stemming over het uit te
brengen advies, die bij handopsteken
werd gehouden had tot resultaat, dat ne
gen leden stemden vóór een gunstig ad
vies aan de regering. Voorzitter Solle-
wijn Gelpke concludeerde hieruit, dat
de overige 16 leden daartegen waren en
verklaarde daarop dat de raad de re
gering dus moest adviseren, het wets
ontwerp niet vast te stellen.
Nadat de vergadering was geschorst
werd evenwel besloten, opnieuw te
stemmen, nu hoofdelijk, met het voren-
vermelde resultaat.
VERLOOP
Nadat bij de behandeling in tweede
termijn vele leden van de Raad van
de gelegenheid hadden gebruik ge
maakt om de Nederlandera, vaak met
Het Nederlandse lid Van Zeeland
.vam daarop in de zaal terug en stel
de voor, de stemming pas maandag te
houden. De vergadering werd daarop
voor een kwartier geschorst en uiter
lijk geheel gekalmeerd namen alle le
den hun plaatsen weer in. De heer Jou
we trok vervolgens zijn voorstel orr
hoofdelijke stemming te houden, in. zo
dat men nu slechts de hand behoefde
op te steken als men wilde stemmen
voor een gunstig advies. Voor de le
den. die zich van stemming wensten te
onthouden, was er nu geen reden r
aanwezig om de zaal te verlaten.
Onder doodse stilte staken negen le
den de hand omhoog.
De heer Sollewijn Gelpke deelde
daarop mededat het voorstel
niet aangenomen was en dat derhal
ve de raad de Nederlandse regering
zou moeten adviseren, het ontwerp-
rijkswet niet vast te stellen.
Invloed groter
dan verwacht
De V.S. hebben bekendgemaakt,
dat de nieuwe stralingsgordel, op
9 juli door de Amerikaanse kern
explosie op grote hoogte is ont
staan, krachtiger is dan men
had verwacht en dat hij wellicht
verscheidene jaren zal blijven
bestaan.
In een gemeenschappelijke verkla
ring van het ministerie van defensie
en de commissie voor kernenergie
werd hieraan echter toegevoegd, dat
er geen gevaar bestaat voor beman
de ruimtevluchten, omdat de nieuwe
gordel boven de banen van dergelij
ke vluchten tot dusver zou liggen.
Als gevolg van de nieuwe gordel was
de radioverbinding met drie kunstma
nen verbroken, nl. met de Britse Ariel-
satelliet, die door de V.S. van Gape Ca
naveral werd afgeschoten, de Ameri
kaanse kunstmaan Transit 4b en de te
gelijk met deze op 15 november 1961 ge
lanceerde traac-satelliet.
De Amerikaanse commissie voor kern
energie had in augustus gemeld, dat de
verbindingen met deze kunstmanen in
kwaliteit waren verminderd door de
nieuwe stralingsgordel. Npis voor het
eerst bekendgemaakt, dat de verbindin
gen geheel verbroken zijn.
De communicatiesatelliet Telstar had
niet van de grotere straling le lijden,
omdat zij daarop berekend was, aldus
de Amerikaanse bekendmaking.
Russen laten weer
kernbom ontploffen
UW FUCHSIA
KWIJNT?
vertelt u wat er
aan te doen
DIT MOOIE BOEK (HET
BESTE UIT TWEE ANDERE)
WORDT MET DEZE BON
UW EIGENDOM.
BON
U kunt noteren als i
«Doorhalen wat niet van toepassing is)
Zelf was ik al abonnee. Voor het
aanbrengen van bovenstaande nieuwe
abonnee heb ik dus recht op
DAT ZIT ZO of
TIP-PARADE-TWEE
TIP-PARADE-TWEE, EEN POCKET
VOL WENKEN DIE WAARD ZIJN
OM AAN TE DENKEN.
VOOR KNUTSELEN, ZELF-DOEN,
KEUKEN, KOKEN, HUISHOUDING,
KAMPEREN, BLOEMVERZORGING
•n nog vod meer.
jetunie zondag wederom een kernwapen
in de atmosfeer tot ontploffing heeft ge
bracht. De explosie was van gemiddelde
kracht tussen 20.000 ton en een me
gaton.
Het was de negende kernexplosie in
de huidige serie waarvan d<
melding maakt.
De ontploffing vond plaats
van Nova-Zembla.
Commentaar
Onmiddellijk daarop tikte het raads
lid De R:ike hem echter op de vingers:
de voorzitter had verzuimd tevoren
mede te delen, dat het gevolg van een
•- gering aantal voor-stemmers een ne-
tief advies zou zijn. De heer Solle
wijn Gelpke moest zijn verzuim erken
nen en stelde voor. een nieuwe stem
ming te houden. Hiermee waren vele
leden het echter niet eens De heer
Jouwe liep boos de zaal uit. wederom
gevolgd door de Nederlandse leden en
enige Papoea-vertegenwoordigers De
achtergeblevenen, aangevoerd door het
lid Tanggahma. begonnen wederom
hun teleurstelling te uiten over het weg
lopen van deze vele leden. Een poging
van de heer Tanggahma om de vertrok
ken leden weer op hun plaatsen terug
te krijgen, mislukte echter
NOG VEERTIEN
„Moeten we Indonesië nu op deze ma
nier laten zien dat we geen orde en
rust kunnen handhaven?'" zo vroeg het
raadslid Tanggahma zich af. Alle po
gingen om de situatie te veranderen
mislukten echter. Uiteindelijk bleven
veertien leden in de zaal achter onder
voorzitterschap van Kaisiepo. Een voor
stel om opnieuw te stemmen werd aan
genomen. een voorstel om de stemming
tot maandag uit te stellen afgewezen.
Voordien was een nieuw voorstel om
hoofdelijk te stemmen, afkomstig van
het Nederlandse lid Van Zeeland, aan
genomen.
Weer werd het stil. Kaisiepo noem
de de namen van de veertien over
gebleven leden langzaam op. Alleen
hijzelf en de heer Kiriwaib stemden
tegen. Vóór een gunstig advies wa
ren de raadsleden Tanggahma. Bo
nay, Womsiwor, Deda, Onim, Me
zeth, Burwos, Gobai, Ramandey, Su-
wae, Samkakai en mevrouw Tokro-
Hanasbey.
EERSTE DEBATTEN
Zo rumoerig en verwarrend als de bij
eenkomst eindigde, zo rustig en beheerst
waren de eerste debatten. De rege
ringsgemachtigde de heer Veldkamp
beantwoordde de vele vragen die vrij
dag door de raadsleden waren gesteld
en besloot met een ontroerd „vaarwel"
aan het Papoea-volk. „Alhoewel de
dag van afscheid nog niet is gekomen
staan wij toch nog slechts met een voet
in de Papoeaprauw", zo zei hij. „Onze
arm is uitgestrekt voor de laatste hand
druk.
Het vaarwel ligt reeds op onze lip-'
pen. Wij zien u recht in de ogen, zo
als dat goede vrienden betaamt. Wij
hebben getracht u het beste te ge
ven wat mogelijk was. Wij zullen uu>|
prauw van verre volgen tot zij i -
naar wij bidden de veilige haven besloten Cuba wapens te leveren.
bereikt", .aldus de heer Veldkamp. JHft, pey^bureai\ ,T^SS maakte
nAIYK' besluit bekend kort nadat de
LIA1MV besprekingen tussen premier
Vele Papoea-leden dankten de heer Chroesjtsjef en minister Gromiko
Veldkamp voor deze woorden. De heer enerzijds en de Cubaanse minis-
Jouwe vergeleek het vertrek van de
Nederlanders met een echtscheiding, i *ers Ernesto Guevara en EmilsiO
echter met wapens afgedwongen. HijiNavarro anderzijds waren ge
hoopte dat de geschiedschrijvers niet i p;nf4:0fi Vnlnptr? Ta^ had Cnha
vergeten te vermelden, dat het Papoea- :emaioa- volgens ia.* na a L.UD3
volk de Nederlanders dierbaar is en al-jom wapens en deskundigen VOOT
tijd dierbaar zal blijven. het opleiden van Cubaanse sol-
Nadat Jouwe had aangekondigd dat _f nnrt Aa
hij weigerde, zijn eigen doodvonnis te daten verzocht met het OOg op de
ondertekenen en dus noch voor noch i bedreiging van Cuba van de zijde
tegen het ontwerp zou stemmen, legden I a0r«,,p„„ imnprialistisrhp
alle Nederlandse leden dezelfde verkla-'van ..Agressieve ïmperiailSUSCne
ring af. 'kringen".
- I unique wordt verder ge-
de Papoea s van zo Ingrijpende
mailen ,e nemen om
digue verwierf Debussy de Prix
de Rome in 1884. Hij was toen 22
jaar en al zo weerbarstig geni
aal, dat zijn leraar Huiraud en
zijn vrienden, de Vasnier's, hem
met moeite overhaalden deze
„proefcompositie" meer naar de
traditie in te richten dan naar
zijn eigen nieuwe opvattingen.
Duizenden Algerijnen, die de strijd moe zijn, hebben in de straten van
Algiers geprotesteerd tegen de dreiging van een nieuwe burgeroorlog.
De mensen gingen de straat op, nadat de door de guerrilla's gecon
troleerde radio daarom gevraagd had. De demonstranten voor vrede
droegen de groenwitte vlag van het onafhankelijke Algerije
in de stoet mee.
Geruchten over
aanval van V.S.
De Russische regering heeft
tro.
De beschieting van het Amerikaanse
vliegtuig door Cubaanse schepen was
voor de Amerikaanse regering aanlei
ding een in scherpe bewoordingen ge
stelde nota van afkeuring aan de Cu
baanse regering te zenden via de Zwit
serse ambassade in Havanna. De V.S.-
regering waarschuwde voor herhaling
van zulke „incidenten".
De piloot van het beschoten vliegtuig
heeft inmiddels op een persconferentie
in Norfolk «Virginia) meegedeeld niet
beslist te kunnen zeggen dat het Cu
baanse schepen waren geweest De be
schieting vond 30 augustus plaats tij
dens een oefenvlucht op vijftien mijl ton
noorden van Cuba.
In de hoofdstad Havanna doen hard
nekkige geruchten de ronde dat de Ver.
Staten een gewapende aanval tegen Cu
ba zouden voorbereiden. Een vooraan
staande communist in het lan^, Bias
Roca, gaf deze geruchten vaste grond
door te verklaren dat „Cuba deze inva
sie geheel zal kunnen afslaan. Wij heb- j
ben de solidariteit, hulp en bijstand op!
elk terrein van het onoverwinnelijke
ialistische blok", zo zei Roes
van de terugkeer
n zit voor een to-
neelweergave te weinig actie en dü»
valt de volle nadruk op de muziek. En
dit gewicht kan de muziek van de Jonge
Debussy nog niet verdragen. Immers de
zwakke punten vallen dan des te ster
ker op. Het was overigens een alleszins
aanvaardbare opvoering, die gisteravond
tc zien en te horen viel en waarvan
Hans Henkemans een inleiding gaf.
Elisabeth Lugt zong de rol van de
moeder Lia en zij toonde zich in zang
en net ie de meerdere van David Hol-
lestelle «als vader Simeon) en van René
Inderdaad heeft Debussy stevig geke- Claassen «als zoon Azael). Leerlingen
ken naar Massenet, Delibès. Lalo. maar van het Nationale Ballet dansten een
het is toch wel heel merkwaardig, dar; soort volksdansje en leerlingen van het
Charles Gounod deze muziek geniaal Amsterdams Conservatorium kwamen
noemde tijdens de zitting van het Insti- op het laatste moment te voorschijn vöor
tut de France, waarin de toekenning van het slotkoor, het dankgebed Het Kunst-
de Prix de Rome bepaald werd. En ook maandorkest onder Hans Lichtenstein.
dit is waar. Ondanks de invloeden van die ook de traditionele regie voerde, be
de Frans-romantische meesters spreekt geleidde
de jonge Debussy toch al een eigen taal
en bovendien toont hij zich in de be
handeling van het materiaal een mees
ter Overigens heeft Debussy dit voor
hem vleiende oordeel van Gounod nooit
vergeten: men moet maar eens nalezen
in zijn bundel kritieken „Monsieur Cro-
che anti-dilettante", hoe sympathiek hij
over Gounod schrijft. Debussy schreef
de cantate „l'Enfant Prodigue" voor drie
solostemmen, koor cn orkest en wel voor
concertuitvoering. Vijftien jaar later
werd zij omgewerkt tot opera in één
bedrijf en kwam zij in Parijs. Londen
en Brussel ten tonele. Veel succes be
haalde zij niet en nu wij de scenische
opvoering, zij het in wat gewijzigde
ingrijpende zcyj iat c„b„ het D0,„e rccht heejt j toespraa# tot «erkstudenten.
Een fraaie opname van een Brit
se Vulcan-bommenwerper, tij
dens een landing op Farnbo-
rough, waarbij het enorme toe
stel gebruik maakte van een
parachute om eerder tot stilstand
te kunnen komen. De Vulcan is
één van de machines, die de
bezoekers van de grote jaarlijk
se luchtvaartshow op Farnbo
rough van dichtbij mogen
bekijken.
de buurt I die geen stem wensten uit te brengen I zijn veiligheid, soevereiniteit en
sloegen zij, deels van bulten de raads- afhankelijkheid te verdedigen zolang
zaal. deels gezeten op de perstribune, deze imperialistische kringen voort-
de beslissende stemming gade. gaan Cuba te bedreigen''. „Cuba's
trouwe vrienden hebben alle recht dit
De politie in Seoel (Korea» heeft rechtvaardig verzoek in te willigen"
bekend gemaakt dat de overstroming in
Soentsjon in het begin van de vorige' De Sowjetunie heeft eveneens toege-
week aan tenminste 24! mensen het leven Cub» ,eh;'Pc". b'l b,J opbouw—
heelt gekost Nog 48 personen wordenv,"n "n Ujerinduitrto r" - -
bij de uitbrei
dde ijzerfabrieken. Ook zullen
landen voortgaan met de „uit-
sseling van hun landbouwervaringen"
vww.w. PI, —a zullen Russische specialisten op het
•agena B combinatie doch' nadere gebied van bevloeiing. landw
details werden niet verstrekt
ermist. ding
De Amerikaanse luchtmacht heeft
zaterdag een geheime militaire satelliet1
Emmv Verhey maakt
tv-debuut
De dertienjarige violiste Emmy Ver
hey uit Leeuwarden, die al voor de
radio heeft gespeeld en over wie in de
laatste tijd veel werd geschreven, zal
op woensdagavond 5 september a.s.
haar televisiedebuut maken in het
VARA-programma „Onbekend talent".
Helemaal van toepassing is de titel
van het programma op haar dus niet.
want haar talent, dat zeer opmericelijk
is. mag niet meer „onbekend" worden
genoemd.
Evenmin slaat de titel op de jonge
cabaretière Mary Michon, die haar de
buut voor de televisie al maakte m een
minder geslaagd programma, waarin
zij niettemin bewees wel talent te be
zitten. Zij zal nu zowel solistisch optre
den als tezamen met de bariton Leo
nard Horn uit Diemen. zulks in een be
kend Engels liedje.
Aan het slot van het programma in
troduceert Michiel de Ruyter „The
Flevolian Jazzband" uit Hilversum.
BBC's populairste
radioprogramma
Het populairste radioprogramma van
de BBC blijft nog altijd de al zeer vele
jaren lopende cursus „Engels per
dio". Dit programma is zo gezocht, dat
het dagelijks door 210 zenders, over de
gehele wereld verspreid, wordt uitgezon
den. Vele binnenkomende brieven b
de BBC. dat er jaar na jaar on
flauwde belangstelling voor bestaat. De
210 zenders die de uitzending overne
men staan in 90 landen.
De BBC heeft nu besloten, te trach
ten een cursus „Engels per televisie"
in te stellen. Hiervan zouden beeldban
den kunnen worden vermenigvuldigd en
naar tv-zenders over de gehele wereld
gezonden.
De plannen daartoe zijn in voorberei
ding.
Canada via Telstar
naar Frankrijk
Ter gelegenheid
bestaan wil de Canadese televisie
Telstar een programma uitzenden naar
Frankrijk. Dat zal in de loop van deze
maand gebeuren: de juiste datum is
nog niet vastgesteld.
Het wordt een programma in de Fran
se taal. waarin o.m. de groei van de
Canadese televisie en hoogtepunten van
haar programma's te zien zullen zijn.
Dit zal de eerste maal zijn. dat Ca
nada gebruik maakt van de Telstar
voor een directe uitzending naar
Europa.
Dra. H. E. Kokee-Van den Berg*.
Geslaagd nieuwtje
Zaterdagavond hebben wij t>an de
VPRO-televisie een geslaagd nieuw
tje gezien, nl. een in beeld gebracht
bijna vergeten gedicht van de School
meester „De goudzoeker en de boter
ham". Dc VPRO, die verscheidene
malen een poging om amusement en
cultuur in een televisieprogramma te
verenigen heeft zien mislukken, deed
ditmaal een uitzonderlijk goede greep.
Ergens op Schiermonnikoog werd de
juiste versie van het veelzeggende,
geestige gedicht van de Schoolmees
ter opgediept en alle moeite eraan
besteed om het in beeld te brengen
is ruim beloond. Het werd een menge
ling van voordrachtkunst, toneelspel,
tekeningen en schimmenspel en er
werden in de verschillende plaatsen
die Schoolmeesters goudzoekerop
zijn jacht bezoekt uitstekende film
shots genomen.
Wim van der Velde zorgde voor pri
ma regie. Jules Croiset declameerde
en speelde met de juiste humor en
Sonja Bril voerde de verschillende
meisjesfiguren aantrekkelijk ten to
nele.
Zulk een uitbeelding van een vertel
lend gedicht zagen wij nog niet eer
der op het vaderlandse scherm, maar
wij zeggen van harte: dat smaakte
naar meer... mits het dan ook zo keu
rig afgewerkt wordt als nu het geval
en weerbericht: 19.10 Accordeonorkest; 19.30
Radiokrant; 19 50 Lichte orkestmuziek en
zang: 20.10 Zangrecital; 20 30 De vorstin,
hoorspel; 21.00 Lichte muziek; 2120 Gewil
de muziek: 22.05 Grammofoonmuzlek; 23.15
Amusementsmuziek; 22 30 Nieuws en S.O.S.-
bcrlchten; 22.40 Avondoverdenking; 22.55
Boekbespreking; 23.05 Muziek uit Latlins-
Amerika (gr.); 23.40 Het Evangelie ln Espe
ranlo; 23.55-24 00 Nieuw».
Hilversum II 298 m. VARA: 18.00 Nieuw*
en commentaar: 18 20 Instrumentaal trio
met zangsolisic jazzmuziek: 18.40 Ham
mondorgelspel; 19 00 Lichte grammofoonmu
zlek; 19.15 Regeringsuitzending: De radlozil-
vcrvloot. gepresenteerd door Herman Stok:
19.30 Amusementsorkest; 20.00 Nieuws; 20 05
Radlopnilharmonlsch orkest, groot koor en
soliste; Klassieke en moderne muziek; 21.25
Op de praatstoel; 21 50 Licht orkest; 22.20
Actualiteiten; 22 30 Nieuws; 22 40 Gltaarreci-
23 55-24.00 Nieuw
23.15 Lichte
lofoonmuziek;
i-U/nTPlTI
Tekenfilm; 21 00 Licht
waterkracht naar Cuba gaan.
HOUDING V.S.
In politieke kringen in Washington
wees men erop. dat de overeenkomst
tussen Cuba en Rusland geen wijziging
zal brengen in het officiële Amerikaan-
se standpunt zoals dat vorige week
woensdag door president Kennedy is ge
formuleerd. Kennedy zei toen dat het
onjuist zou zijn als de Amerikanen Cu-
ba zouden binnenvallen. Volgens ae
jongste schatting van het State Depar
tement zijn er op het ogenblik ongeveer
vierduizend Russen op Cuba. Het be
treft hier echter geen troepen in de zin
van gevechtseenheden. Vermoedelijk,
aldus het State Department, hebben de
I Russen de Cubanen luchtafweerraketten
geleverd.
Inmiddels zijn de beide Cubaanse lei
ders uit Moskou naar Havanna vertrok
ken. Z.i werden uitgeleide gedaan door
de Russ!tche eerste vice-premier Alexei
Kosygin.
BESCHIETING
Premier Castro van Cuba heeft giste
ren berichten tegengesproken volgens
welke Cuhssnse schepen op een Ameri
kaans vliegtuig hebben geschoten. Hij
zei dat de Amerikanen met een derge
lijke beschuldiging hun eigen „voortdu
rende agressie" willen camoufleren.
I Op initiatief van de heer
A. C. Nakken uit Hilver
sum heeft de federatie
van oranjeverenigingen
in Nederland (ruim 301)
aangesloten verenigin
gen) een commissie inge
steld die de liederen zal
gaan verzamelen, die ge
schikt zijn om door de
jeugd op Koninginnedag
te worden gezongen, liet
ligt in de bedoeling deze
verzameling te zijner tijd
uit te geven.
i drie
de Israëlische National
Science Council acht de
Nederlandse hogere tech
nische scholen van de in
vijf Europese landen
(Zwitserland. Duitsland.
België. Denemarken en
Nederland) bestudeerde
H.T.S.-systemen het meest
geperfectioneerd en daar
door voor uitvoering in
Israël geschikt. Een Isra
ëlische studiecommissie
van acht man komt nu
binnenkort naar Neder
land om de verschillende
in Nederland bestaande
systemen (er zijn hier 40
II.T.S.-en in alle techni
sche vakken) nader te
bestuderen. Israël heeft
nu nog geen H.T.S. De
hogere technische oplei
ding wordt als een ern
stig gemis gevoeld.
I Noord- en West-Europa
dragen het minst bij tot
de „bevolkingsexplosie"
in de wereld, zo staat te
lezen in het demografisch
jaarboek van de Ver. Na-
lies voor 1961. De landen
in dit deel van de wereld
hebben een bevolking*
groei van 0,7 pet. tegen
2.7 pet. in Centraal-Ame-
rika, het hoogste percen
tage. Het gemiddelde is
1.8 pet. De aarde werd
vorig jaar door ongeveer
drie miljard mensen be
woond, een toeneming
van bijna een zesde sinds
1950. Van de afzonder
lijke staten staat Neder
land aan de top met 342
mensen per vierkante
kilometer, gevolgd door
Engeland en Wales met
303, België met 300 en
Japan met 252. Het ge
middelde is 22 per vier
kante kilometer.
991. De oudste kerk van Amster
dam is de Oude of St. Xicolaaskerk,
waarvan het stichtingsjaar welis
waar niet met zekerheid bekend is,
maar waarvan toch vaststaat dat
zij In het begin van de veertiende
eeuw reeds bestond, zodat op goede
gronden het jaartal 1306 alsstich
tingsjaar wordt aangenomen. Zij
bestond toen niet ln haar tegenwoor
dige vorm, want latere geslachten
voegden er nieuwe kapellen aan toe.
tot de kerk ln 1571 haar tegenwoor
dige vorm bereikte.
Van deze kerk wordt gezegd, dat
voor het oude gedeelte nooit geheid
is en dat de fundering rust op be
werkte koehuid, een verhaal dat
van verschillende
andere kerken in
ons land eveneens
wordt verteld. De
waarheid hiervan
is moeilijk te ach
terhalen.
aangezien de ge
schiedenis van de
koehuiden her
haaldelijk en met
grote hardnekkigheid opduikt tel
kens als er sprake is van (betrek
kelijk) grole bouwwerken uit de
middeleeuwen, kan het zeker geen
kwaad bij dit gerucht even stil te
staan.
De funktlc die de koehuiden bij
de fundering van bouwwerken zouden
moeten verrichten, schijnt aanvan
kelijk nogal duister, en we kunnen
het sommige schrijvers dan ook
werkelijk niet kwalijk nemen, dat
zij In deze hulden méér een ma
gisch element hebben gezien, dan een
bijdrage tot versteviging van het
bouwwerk.
Toch Is dit laatste het geval ge
weest. We zijn hiervan overtuigd,
omdat de verhalen van de koehui
den altijd op de proppen komen wan
neer er sprake is van een stenen
bouwwerk van groot formaat, waar
voor dus een bijzonder fundament
vereist was. Hadden de koehuiden
magische betekenis gehad, dan zou
den zij bij houten bouwsels even-
eens gebruikt zijn. En ten slotte: het
ging in de meeste gevallen om het
bouwen van kerken, waarbij de
priesters toch wel zoveel mogelijk
gestreefd zullen hebben naar beteu
geling van dc oude magie!
De betekenis die de huiden bij de
fundering hebben gehad, wordt ons
Ineens duidelijk, wanneer we een
vergelijking maken met de thans nog
gebezigde methode bij het aanleg
gen van dijken. Dan worden zbtk-
stukken gevlochten die. met stenen
bezwaard, op de zee- of rivierbodem
komen te rusten. Ter verbetering
van dc rustende laag is eerst een
sleuf ln de bodem uitgebaggerd,
waarin men het
zinkstuk laat zak
ken. waarna dit
fundament als on
dergrond voor de
zware dUk kan dir-
Len dergelijke
werkwijze werd In
de middeleeuwen
waarschijnlijk even
eens toegepast bij de fundering van
zware stenen gebouwen, toen men
„zinkstukken" vervaardigde van ge
prepareerde koehuiden, die mei
een onderlaag van stenen en vaste
grond in de bouwput werden neer
gelaten en tot taak kregen de zwa
re fundamenten van het bouwwerk
te torsen. Deze methode schijnt ver
laten te zijn toen men heipalen ging
gebruiken, welke werkwijze In de
15de eeuw op grotere schaal werd
toegepast. (In de handboeken heb
ben we over het huiden-probleem
weinig opmerkelijks kunnen vinden
zodat we moesten afgaan op menin
gen van oude bouwers; voor een
nieuwe visie staan we dus gaarne
open!).
Over huiden gesproken, weet u dat
u aan de horens van een koe kan
zien hoeveel kalveren zij heeft ge
kregen en hoe oud ze ongeveer is?
Daarover een volgende keer.
Nadruk verboden.
semble; 21.25 Docu-
rifvrier.
GRAM.MOKOONrLATENPROGRAM.MA
DRAADOMROEP VANAVOND
Van 1820 uur: I Arthur Honegger. Svm-
ïome nr 5 (Dl tre re). Grave. Allegretto,
laglo. Allegretto. Allegro moderato. Orchcs-
e des Concerts Lomoureux o.l.v. Igor Mar-
ivltch II. Francis Poulenc. 1. Concart In
:n orkest: Allegro ma
Finale Francis Pou-
piano. Orchestra de
oncert* du Conservatoire
aux 2 Concert champétre
Almee van de w'léle. klave-
dc la Soclctë des Con-
toire o.l.v. Pierre Dervaux.
1. Ma Mère l'Oye: Prélude
Pavane de la Belle au bols
Ie. Impé-
l«ó« Be'
Debussy: Nocturne*
«met vrouwenkoor)
Romande o.l.v. Ernest
15 Wassi
moloc
KRO: 7 00 Nieuw
8.15
(gr.). 8.50 Voor de
standen. 9.40 Klassieke
Hü 10.00 Voor de kleuters.
10 15 Lichtbaken, le/lng 10 24 Klassieke
grammofoonmuzlek 1100 Voor de vrouw.
11-10 Muziek houdt fit (gr 1150 Volaan...
vooruit, praatte 12.00 Middagklok - Nood
klok 12 04 Populaire grammoloonmuziek.
12.30 Mededelingen I b v. land- en tuinbouw.
12 31 Licht lunchconcert (gr) 13.00 Nieuw»
13 13 Platennteuw» 13.30 Amusementsmuziek
igr i 1100 Moderne orke«tmuzlek (gr) 14 35
Voor de plattelandsvrouwen. 14.45 Omroep-
.15 00 Liet
mmofoonmu-
18.00 Voor de zieken. 16 30 Bidstond
voor de z eken. 17 00 Voor de Jeugd. 17.40
Beursberichten.
De Nederlandse Antllier
nu» Arlon. 18 00 Dansorkas
18 20 Rrge rings uitzending 18.30 Radlo?Volk«-
universiteit Van B| gaga
dc Jeugd. 17.40
d'lo'vol
7.10 OchtendgyiT
mofoonmuziek.
AVRO: 8 00 Nlei
9 00 OchtendgyiT
Boekbespreking 10 0<
•ndlng Uitzending
3.00 Nlem
13.15
ictueel of grar
13.30
13 25 Bei
14 00 Moderne kaï
jeugd 15 00 Sopraan en piano: klassieke lie
- ouw ln het wit. hoorspel
elodieen «gr i. 16 30 VOO
Licht ensemble
15 30 De
16.10 Hongaarse
de leugd 17 3.
De Amerikaanse torpedobootjgger
met atoomaandrUving Bainbridge is gis
teren in de haven van Boston terugge
keerd na 570 mijl f1 055 kmi tc hebben
afgelegd bij zijn proefvaart op minder
dan 150 gram uranium De marine heeft
meegedeeld dat de proefvaart die zater
dag is begonnen is geslaagd.
