Gewetensnood in Oost-Duitsland
LEVEN
aangrijpend verfilmd
Confessionele studentenverenigingen
vormen internationale federatie
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 1 SEPTEAIBER 1962
als verwachting ge-
Archeelogle en bijbel
Archeologie heeft zo\._,6
wekt bij christenen. De vrees brak door dat de scher
ven en potten, de kleitabletten en burchten zouden
aantonen dat de bijbel het helemaal bij het verkeerde
eind had. De verwachting hoopte dat de bijbel gelijk
heeft gehad en historisch juist is. Ondanks het boek van
Keiler „De bijbel geeft toch gelijk'" waarin hij de
voor de bijbel belangrijke ontdekkingen heeft bijeenge
bracht. is gebleken, dat noch de vrees, noch de ver
wachting recht van spreken hebben gehad.
Het opmerkelijke van de archeologie is. dat deze ons
meer heeft geleerd over een tijd van duizend en tweedui
zend jaar voor de dagen van David, dan van de bijbel
se tijd In de grond zijn hele bibliotheken gevonden die
uit die verre tijd stammen en daarin kunnen we lezen
hoeveel een schaap opbracht en wat de olie kostte en
wat koning wie-dan-ook allemaal voor heldendaden
gedn*i heeft Daaruit kunnen we een compleet geslachts
register van koningsnamen opstellen.
Maar als de bijbelse tijd aanbreekt, hebben de men
sen de kleitabletten aan de kant gedaan, zoals wij eens
de lei hebben afgeschaft en zijn gaan schrijven op ta
bletten van hout of perkament of papyrusrollen. De ont
dekking van de inkt en pen heeft een streep gehaald
door onze kennis, want terwijl kleitabletten onveranderd
bewaard bleven, bleek hout en papyrus aan bederf on
derhevig te zijn.
„VRAAG 7"
waarlijk christelijke film
,Je wordt toch zeker ook
lid van de F.D.J.?" xo pro
beert de communistische
jeugdbeweging de jongen
in haar macht te krijgen.
Het zal niet vaak gebeuren, dat voor één bepaalde film een speciaal
tanbevelingscomité in het leven wordt geroepen. Dan moet de film
wel of uitzonderlijk slecht zjjn óf een intens belangrijke boodschap
uitdragen. Een goede film heeft geen aanbcvelingscomité nodig.
De Amerikaanse producer van de bekende Maarten Luther-film gaat
heeft nu een film uitgebracht, die de gewetensnood van de christenen f°^e
in Oost-Duitsland probeert uit te beelden. Het heeft lang geduurd,
maar eindelek komt de film dan ook in Nederland in roulatie. H\j gelovig*
wordt uitgebracht door de N.V. Filmex in samenwerking met de geen fl
Cefa onder de Nederlandse titel „Vraag 7".
Dc film geeft i
beeld van het leven
i kcrkredactie) De film geeft een aangrijpend
ïistische ter-
aanbevtlinescomilé in het leven wordt geroepen. Dan moet de film ,?lm
...»i u*-cité nodig. Misschien evenwel
maakt dit comité het Nedérlandse
publiek duidelijk, dat het hier
i meer dan een al of niet
al of niet aangrijpende
film. Deze film doet ons mee voe-
lijden, mee bidden met
i gewetensnood. Dit i
Ook uit de Palestijnse grond zijn geen bibliotheken
opgedoken, uitgezonderd dan de beroemde rollen van
de Dode Zee, die echter toch al verhoudingsgewijs
late tijd stammen, slechts een goede hónderd jaar
voor de geboorte van Christus. Maar uit de dagen van
David of Salomo is geen bibliotheek te voorschijn ge
komen. De mensen in Kanaan en ook de Israëlieten
schreven namelijk niet op kleitabletten, maar op hout
of perkament of papyrus. We hebben weinig geschrif
ten. enkel wat opschriften uit die dagen.
Maar wat doet het er toe. Moet de bijbel bewezen
gorden? De bijbel vraagt niet om bewijs, maar om ge
loof. Daarom is het in wezen ook niet zo heel erg be
langrijk of wij veel of weinig weten uit de grond van
.,a -liUedie bijbelse dajen heeft afge
speeld
zijn.
zich allemaal i
lagen
interessant zijn. Dat zou boeiend
Maar onze ziel en zaligheid hangen er niet van af.
Het is leuk om te weten dat de archeologie weer eens
Iets ontdekt heeft wat ook in de bijbel verteld wordt.
Maar waarom zou het gelijk van de bijbel daardoor
bewezen worden? Evenmin wordt het gelijk van het
kleitablet bewezen omdat iets toevallig in de bijbel
staat. Het is gek. maar als er een minimaal verschil
is. dan heeft ae bijbel kennelijk altijd ongelijk. Waar
om? Misschien omdat we juist geen geloof hebben in
de biibel?
UITVOEREND COMITÉ
IN NEDERLAND BIJEEN
geen film voor de wereld,
Er is al heel wat over „Vraag
7" geschreven. Nederlandse re
censenten hebben al haastig ge
concludeerd. dat de film een
zwart-wit tekening geeft van de
situatie en ze hebben het spel „on
beduidend" genoemd (wat het ze
ker i
is).
Hel belongrijkste ogenblik in mijn leven nas mijn vijftiende verjaardag, toen ik lid
kon narden ion de F-DJ." Dat antwoord heeft Heinz Dehmert gegeten op zijn
vragenformulier en trots laat hij hel in zijn klas horen. Maar Peter (midden) heeft
zijn formulier nog niet ingevuld. Het gewetensconflict bereikt in hem een hoogtepunt.
(Van onze kerkredactie)
Het nieuwe, nog niet eens offi
cieel geopende conferentieoord te
Lunteren van „Evangelisch Her
stel en Opbouw", ,,Dc blije we-
relt", verleende voor de tweede
maal een internationale groep
huisvesting. Het llnolenm in dc
prachtige congreszaal werd enige
weken geleden 's nachts gelegd
om 's morgens een conferentie
van W.A.Y. (World Association
of Youth) te ontvangen. Deze
wéék had bet uitvoerend comité
van een Internationale christen-
studentenbeweging ,,De blije we-
rclt" uitgekozen voor een bespre
king van enkele dagen. Dit con
ferentieoord was in het bijzonder
uitgekozen, opdat dc leden van
dit bestuur tevens een gedeelte
van dc conferentie van de Calvi
nistische Studentenbeweging (C.
S.B.) konden meemaken. Midden
In de week vertrokken dc be
stuursleden om hun conferentie in
Duitsland voort te zetten tn een
conferentieoord waar gelijktijdig
eui Du|t*e christelijke studenten-
órgantsalfé' haar zomerconfererf.
tle houdt.
De International Federation of
Evangelical Students zou men
het beste een confessionele stu
dentenorganisatie kunnen noe
men. Dat is het woord dat al
thans gebruikt werd door de se-^~
cretaris-generaal
landen. Alle verenigingen zijn na
tionaal gezien autonoom, maar
werken in het internationale ver
band samen. Zo kunnen zij het
beste een eigen stijl vinden. Toch
hebben zij veel onderling gemeen.
Theologisch, kan men zeggen,
zijn het verenigingen van ortho
doxe studenten. Ze beleggen bij
belkringen. maar bezinning is
toch niet het enige aspect van
dit werk. Vooral in de angalsak-
sische landen zijn de venenigin-
Sen en organisaties sterk evange-
serend ingesteld. Het .gaat er
niet 'om, eigen geloof te verster
ken, maar juist ook .medestuden
ten voor Christus te winnen.
Daarom stimuleert de I.F.E.S.
ook het ontstaan van kringen in
landen waar tot nu toe geen
deze bewe
ging. Stacey Woods. Deze Austra
liër van geboorte werd in Ittj
in Canada benoemd tot
geboorte werd in 1934 ZUID-AMERIKA
cretaTis-generaal van een Cana
dese studentenorganisatie. In 1940
sloten de Amerikaanse organisa
ties zich aaneen en vormden een
Amerikaans verband en Stacey
Woods werd de zakelijke leider
van het nieuwe verband. Toen in
1947 een Internationale Federatie
gesticht werd van studentenvere
nigingen. was hij de aangewezen
man om secretaris-generaal te
worden. Hoewel zowel de C.S.B.
als de Christelijlce Gereformeer
de Studentenvereniging zich aan
sloten. was de nieuwe I.F.E.S.
aanvankelijk toch een sterk an-
gel&aksische beweging. Juist dit
jaar heeft deze organisatie even
wel besloten een hoofdkwartier
in Genève te openen.
DERTIG LANDEN
PAUL SHEETZ
Bijzonder veel v/aarde hecht de
I.F.E.S. aan de literatuur. Vooral
In het Engels, maar ook in tallo
ze andere landen en talen worden
boeken en brochures uitgegeven
die theologisch, maar ook weten
schappelijk verantwoord zijn. Te
gelijkertijd met de vergadering
van het Uitvoerend Comité was
een bijeenkomst belegd van
de llteratuurcommissie In de
I.F.E.S. Een van de belangrijkste
figuren was wel de Amerikaan
Paul H. Sheetz. die op hot ogen
blik een blad voor studenten uit
geeft in bet Spaans, getiteld
„Certeza" (Zekerheid).
Studenten vormen in Zuid-
Amerika een vergeten zendings-
veld. De kerken en zendingen be
reiken hoofdzakelijk de mindere
man en de „kleine luydenDe
intellectueel heeft geen tijd om
aan godsdienst te denken. Gods
dienst is voor hem iets uit het
verleden, iets wat de vooruitgang
van het land in de weg staat.
Deze student heeft de godsdienst
alleen leren kennen door de
Rooms-Katholieke Kerk, die in
Zuid-Amerika vaak ernstig ver-
De studenten hebben juist be
langstelling voor sociale hervor
mingen, voor politiek. Zij zoeken
een nieuwe wereld, onaar het is
een materialistische wereld. Aan
35 van de 80 universiteiten en ho
gescholen in Zuid-Amerika heeft
de I.F.E.S, groepen kunnen star-
Ten. Déze groepen zorgen voor de
verspreiding van het blad onder
dg ongelovige studenten. Het blad
is dan ook een evangelisatiemid
del op hoogstaand niveau. Be
kende theologen en evangelisten
geven hun medewerking. Een
groot aantal van de artikelen
houdt zich bezig met de verhou
ding van geloof en wetenschap.
Het blad wordt in Cordoba.
Argentinië, gepubliceerd. Het
verschijnt maandelijks met 52
pagina's in een oplage van 10.000
exemplaren. Een bekend Argen
tijnse christen-journalist, Alec
Clifford, is de hoofdredacteur,
Paul Sheetz de uitgever. De mo
derne maar rustige lay-out is zo
attractief mogelijk, terwijl de ar
tikelen van bekende geestelijke
leiders, filosofen, archeologen ge-
of herschreven worden met op
het oog het publiek dat dit blad
wil bereiken.
INVLOED
dat het blad ook inderdaad
gelezen wordt Een jaar geleden
gaf een zieke zijn dokter een
nummer van het blad. De arts
was een alcoholist die bezig was
zichzelf en zijn gezin te gronde
te richten. Het blad zette hem
In Duitsland is er al een rel
over geweest, omdat de kerkelijke
autoriteiten die iedere maand een
„beste" film aanwijzen, deze
film niet tot de „beste van de
maand" hebben verklaard.
Hun oordeel had niets te maken
met een al of niet onjuiste film
kritiek. Het was enkel ingegeven
door de gedachte, dat de kerk de
Oostduitsers niet meer op stang
moet jagen dan zé al zijn. omdat
de Oostduitse kerk daar alleen
maar de wrange en bittere vruch
ten van plukt.
Maar wat de kerk in West-Dulls-
land niet kon of durfde, deed de
Berlijnse senaat wel. Die gaf deze
film de grote prijs op het Berlijn
se filmfestival. De film verkreeg
bovendien de oecumenische film
prijs. werd door Amerikaanse
filmkritici uitgeroepen tot de
„beste film van het Jaar" en
kreeg tevens de Grand Prix van
het Internationaal Katholiek Film-
bureau. Aan lof ontbreekt bet dus
al evenmin.
Titel
De titel ontleent de film aan
een vragenlijst met zeven vragen,
die door alle middelbare scholie
ren van Oost-Duitsland enkele ja
ren geleden moesten worden inge
vuld. De zevende vraag luidt:
„Wat heeft tot mijn ontwikkeling
het meest bijgedragen?" Het lijkt
zo onschuldig, maar hier schuilt
een zeer giftige adder onder het
gras.
De vragenlijst stelt de commu-
aan het denken, gesprekken met
zijn patiënt leidden tot zijn beke
ring en genezing.
De Zuidamerikaanse student en
intellectueel worstelt met veel
vragen die zijn meest atheïs
tische professoren niet kunnen
beantwoorden. Het blad wil hem
daarbij helpen. De gemiddelde
Zuidamerikaianse student is een
potentiële communist, niet omdat
de rode propaganda zo uitstekend
werkt, maar omdat hij teleurge
steld is over het verleden en om
dat hij niipmer in,aanraking geko
men is met 'het echte christen
dom. met Jezus Christus. Daarom
is het blad een poging en vol
gens velen een geslaagde poging
om een groep mensen te be
reiken met het evangelie, die tot
voor kort tot de geestelijk verge
ten groepen behoorden.
In Zuid-Amerika is het „Certe
za". in de Verenigde Staten het
blad „His", veel meer gericht op
de christen-studenten zelf om hen
te activeren. Nog een dertig an
dere nationale bladen worden uit
gegeven. het ene mooier en inte
ressanter dan het andere, maar
alle met een eigen boodschap. In
Engeland en de Verenigde Staten
worden boeken uitgegeven, com
plete handboeken, naslagwerken,
die jaren mee zullen moeten en
een uitzonderlijk goede pers heb
ben gehad tot nu toe.
In andere landen ligt de nadruk
veel meer op de activiteit van de
studenten zelf. Zij vormen bijbel
kringen. beleggen conferenties,
zitten avonden en nachten lang
te bomen met vrienden. Naast de
grote christelijke wereldstuden
tenorganisaties vormden zij deze
federatie van confessionele vere
nigingen om beter te kunnen ge
tuigen van het geloof dat hen be-
nisten in staat te ontdekken, wie wordt. Hier is de zoon van
van de jongeren tegen hun sys- een predikant om te bewijzen, dat
teem zijn. wie nog altijd reactio- het allemaal leugens zijn. Dan in-
nair (gelovig is in hun ogen reac- eens beseft Peter, dat zijn woor-
tionain denkt. Deze laatste vraag den: „Ik loop niet naar ze over;
stelt de communisten in staat te ik wil alleen maar pianospelen"
ontdekken, wie verantwoordelijk de werkelijkheid niet weergeven,
gesteld moet worden voor het feit, Hij wordt misbruikt. Met een klap
dat de school, de jeugdbeweging trekt hij de pianoklep op zijn
en de communistische pers ge- duim. Maakt hevig misbaar,
faald hebben, de jongen of het Wordt naar een eerste hulppost in
meisje voor het communisme te het gebouw gebracht, maar weet
winnen. te ontkomen en holt in één lange
Intens gevaarlijk is de vragen- ren naar het westen,
lijst ook voor de jeugd zelf. Deze
lijst beslist, of de jongere straks Rli!v«w
zal worden toegelaten lot een ho- «>l l| ren
gere school. Deze lijst beslist, of
hij straks zal behoren tot de aca- In zijn slot is deze Llm aller-
demici of tot de losse arbeiders, minst zwart-wit. In Oosterstad
de slaven van een communisti- horen de ouders van Peter eerst,
sche staat, het nieuwe proletari- dat er een kleine verandering is
aat in een wereld van schablone- gekomen in het programma en
denken, de groep die prijs stelt dat hij 'ater zal spelen. De po-
op een eigen gedachtenleven. litie belt evenwel op om te zeg
gen. dat Peter naar het westen
is gevlucht, en wil ds. Gottfried
verantwoordelijk stellen. Hij krijgt
voorlopig huisarrest. En dan
de wordt hem de kans geboden om
ir het westen te ontkomen.
Hoofdpersoon
En daar ligt de strijd
jonge hoofdpersoon van deze fiJm.
Peter Gottfried, de zoon van de
nieuwe predikant van Oosterstad,
bezit muzikaal talent. Hij wil ver
der in zijn muziek, en dan plotse
ling staat daar de vragenlijst tus
sen hem en zijn toekomst. Daar
komt nog iets bij. De communis
ten hebben al een keer een predi
kant naar de gevangenis moeten
sturen, en zij zien in ds. Gottfried
een nieuw obstakel op de weg
naar hun maatschappij. Zij probe
ren hun best te doen om hem in
zijn zoon te treffen. Als de jongen
in een fabriek speelt voor de ar
beiders, staat de volgende dag
zijn foto iri de krant met recht
achter zijn hoofd een socialisti
sche leus. Zie je wel, zegt de foto,
dat de kerk niet
tegen ons is. Zelfs
dominee verleent
zijn medewerking.
De kerk is het met
Ds. Gottfried kan zijn zot
l helpen. De jotigen rt;
litvechten en
de
mrheid
kiezei
zijn
af grendel e
leugen en'dc wei
Predikant Gottfried
wordt gespeeld door de Ameri-
i Michael Gtoynn. Peter Gott-
fried door de theologische stu-
dent uit Parijs Christian dc
Besson.
Zo proberen ze
Peter in te kapse
len en slagen er
zelfs in hem af te
vaardigen naar
Berlijn, waar de
landelijke muziek-
jeugdkampioen-
schappen plaats
hebben. Peter
maakt een heel
goede kans om te
worden uitgekozen.
Hij wacht op zijn
beurt. Brallend
worden de deelne
mers aangekondigd
Dan hoort Peter
achter het podium
door de luidspre
ker hoe de ceremo
niemeester een
aanval doet op de
westerse kerkelij
ke leiders, die het
dig gezind zijn en
beweren dat de
kerk vervolgd
Intens wordt op het witte doek
de strijd uitgebeeld, die woedt in
het hart van deze man. Tot hij
besluit om toch op zijn post te
blijven. Hij wil dat zijn vrouw
gaat, maar zij kiest voor haar
man en weigert te gaan. Ondanks
het huisarrest leidt ds. Gottfried
de volgende zondag toch de dienst,
terwijl de politie klaar staat hem
te arresteren.
Filmkritisch zon er veel over
de film te schrijven zijn. Er zijn
enkele heel knappe momenten,
enkele scènes met uitzonderlijk
goed spel. Er zijn ook ogenblik
ken, waarop de film meer gedra
gen wordt door het probleem dan
door de spelers. Maar dat alles,
die hele filmtechnische kant valt
weg, vooral als vader Gottfried
op het kale bureautje van zijn
zoon de vragenlijst aantreft met
het antwoord op de laatste vraag:
„Wat heeft tot mijn ontwikkeling
het meest bijgedragen?" „Het
voorbeeld van mijn ouders",
heeft de jongen geschreven.
Niet eenzijdig
Deze film brengt de geestelijke
nood van dit gebied, waar een
kleine minderheid heerst over een
grote meerderheid, angstwekkend
dichtbij. Deze film doet begrij
pen, waarom een vijfde van de
bevolking naar het westen is ge
vlucht, waarom jonge mensen zich
liever op de muur laten doodschie
ten, dan in het land blijven. Maar
deze film laat ook zien, waarom
er nog altijd predikanten en gejo-
vigen zijn; De film suggereert
niet, dat de enige keus de vlucht
is. De film suggereert, dat voot-
God een besluit genomen moet
worden: vluchten of blijven. De
film laat zien, dat wat voor de
één geldt, voor de ander niet
geldt; dat de één moet gaan. de
ander moet blijven. Heel duidelijk
toont de film, dat dit besluit ech
ter alleen genomen kan worden
voor de troon van God, waar
Zijn macht erkend wordt boven
de macht van het regiem. Dit is
geen film geworden voor een
avondje uit, maar wel een film,
die ieder christen moet zien, al
was het maar alleen om te we
ten te komen, hoe medegelovigen
in deze zelfde twintigste eeuw.
van zogenaamde vrijheid en mon
digheid, moeten leven.
Neen, we vinden het daarom
geen wonder dat er een aanbeve
lingscomité gevormd werd en dat
mensen als prof. dr. H. Jonker
en prof. dr. J. Waterink, de
rooms-katholiek prof. dr. A. A.
Ariëns en de lutheraan prof. dr.
W. J. Kooiman; mr. dr. J. Ozin-
ga. de» gereformeerde predikant
uit Lunteren, en ds. H. A. Visser,
de hervormde predikant uit Am
sterdam. maar ook de Nederland
se filmproducent Rudi Meyer in
het aanbevelingscomité zitting
I namen. We zijn geneigd te zeg-
1 gen: Onze naam mag er ook bij.
Oe Thant maakt een praatje met Chroesjtsjef
Accepteert deze hem voor nog vijf jaar?
hEZER dagen gaat dc heer Oe
Thant. waarnemend secreta
ris-generaal van dc organisatie
der Verenigde Naties, in dc
Sow jetunie een praatje maken
met do premier aller Russen, Nl-
h'U Chroesjtsjef. Dat babbeltje
houdt verband met het woordje
waarnemer voor de functie, die
Oe Thant op het ogenblik be
kleedt. Meestal wordt dat be
grip weggelaten in de dagelijk
se berichtgeving, want Oe Thant
L« ronder meer secretaris-gene
raal van de volkerenorganisatie.
En het feit. dat hij desondanks
..slechts" waarnemer Is. heeft
dan ook meer juridische dan
praktische betekenis. Oe Thant
neemt nl. de hoogste functie bij
de Verenigde Naties waar gedu
rende het laatste gedeelte van
de periode, waarvoor de Zweed
dr. Dag Hammarskjoeld was be
noemd. En als deze periode vol
gend Jaar eindigt, dan wordt dc
heer Oe Thant „automatisch"
ambteloos burger. Tenzij het de
Sowjetnnie belieft, zijn kandida
tuur voor een nieuwe periode te
steunen. Daarom gaat Oe Thant
nu een babbeltje maken met
Chroesjtsjef.
Assemblée
Deze maand komt de Algeme
ne Vergadering van de Verenig
de Naties weer bijeen. Dan komt
ook de kwestie van de benoe
ming van een nieuwe secretaris
generaal weer op de proppen.
Toen Hammarskjoeld nog leef
de. heeft Chroesjtsjef al heel de
monstratief laten weten, dat dc
Sowjct'unic er niet meer aan
denkt, mee te werken aan de
benoeming van een secretaris
generaal. d;e alleen verantwoor
delijkheid zou dragen voor uit
voeren van besluiten van de vol
kerenorganisatie. Hij verlangde
dc instelling van een troika, een
driemanschap, dat samen en in
vereniging het VN-secretariaat
te New York zou moeten uitvoe
ren cn bemannen en de besluiten
van de volkerenorganisatie zou
moeten uitvoeren. Een bijzonder
heid is daarbij, dat deze troika
zou moefen bestaan uit een ver
tegenwoordiger van het Westen,
eer. representant van de neutra-
hstische landen en een afge
vaardigde van de communisti
sche staten.
Actueel
Toen onverwachts Hammar
skjoeld bij een vliegramp in bet
hartje van Afrika om het leven
kwam. werd de kwestie van de
opvolging meteen actueel. Het
duurde echter enige tijd. voor
dat de bedoelingen van de Sow
jetnnie duidelijk werden. Ten
slotte bleek zij er toch de voor
keur aan te geven, genoegen te
het resterende deel van de
ambtsperiode van Hammar
skjoeld. Oe Thant was tenslotte
dc man. die voor deze functie in
aanmerking kwam en de moei
lijkheden waren dus even van de
baan. Als gevolg hiervan kreeg
dc organisatie der VN weer
enig aanzien, al moest worden
afgewacht, hoe Oc Thant zich
zou gaan gedragen. Gelukkig lo
genstrafte hij dc mening, flat
hij een stroman zou zijn van bc
paalde Afrikaans-Aziatische
groeperingen. Hij voerde geen
anti-westerse politiek om de
Sowjetnnie gunstig te stemmen
en zijn herverkiezing op 1 april
1963 mogelijk te maken. En Oe
Thant kan op het ogenblik In de
Sowjetunie dan ook bepaald niet
bogen op een pro-Russische
staat van dienst.
Baas in huis
Wie hem aan het werk heeft
gezien, bevestigt, dat Oe Thant
evenals Hammarskjoeld -
baas in eigen huis is. Het is
bijvoorbeeld geen geheim, dal
sommige van zijn medewerkers
in december definitief hadden
willen afrekenen met het Ka
tanga van Tsjombe en dat zij
hem adviseerden, geen wapen
stilstand te doen sluiten, voor
dat de Katangaanse strijdkrach
ten verslagen en de Europese
huurlingen verwijderd zouden
zijn. Oe Thant besliste echter
anders. Naar het oordeel van
vele gedelegeerden toonde hij
daarbij een realistisch begrip
voor de noodzaak, de tegen
strijdige tendenties binnen de
volkerenorganisatie met elkaar
te verzoenen. Aanvankelijk had
Oe Thant een slechte indruk ge
maakt op dc bewonderaars van
Hammarskjoeld omdat hij in
zijn eerste redevoering diens
naam wegliet. Het wonderlijke
is echter, dat juist deze groep
volledig voor het beleid van de
Birmese diplomaat is gewon-
Energiek
Men zegt van Oe Thant wet.
dat hij een vriendelijk, zacht
sprekend, weinig opvallend, ver
draagzaam en bedaard man Is.
Daarmede zon bedoeld kunnen
worden, dat hU een „zacht ei
tje" is- Maar al geruime tijd ge
leden heeft hij bewezen een
energiek man van de daad te
zijn. Hij heeft duidelijk laten
blijken, dat hij zichzelf niet al
leen maar ais een administra
tief ambtenaar beschouwt, maar
van plan is. een positieve rol
te spelen ten behoeve van het
behoud van de wereldvrede
een opvatting, die afkomstig
is van zijn beide voorgangers:
de Noor Trygve Lie en de
/weed Hammarskjoeld. Een
Cevlonese diplomaat was heel
dicht bij de waarheid, toen hij
Oe Thant beschreef als een
man, die zijn kracht ontleent
aan kalme waardigheid in een
tijd. waarin „kracht" vaak ge
lijk wordt gesteld met aanma
tiging cn agressiviteit.
Grote vraag
De grote vraag is dan ook
nog steeds, of bij de steun van
CHROESJTSJEF
dc Russen zal kunnen behouden
of dat hij evenals zijn voor
gangers in moeilijkheden zal
komen als gevolg van enkele
persoonlijke initiatieven. Totdus-
ver is er geen ernstige wrij
ving geweest, zelfs ondanks het
feit. dat Oe Thant stappen heeft
gedaan, waarvan men weet. dat
zij tegen de wensen van de
Sowjets indruisten. De Russen
hebben zich er toe bepaald, er
aan te herinneren, dat Thant s
benoeming een voorlopige is
Seweest en dat zij alles wat hij
oet nauwlettend gadeslaan. De
Russen voelen zich niet geluk
kig met Thant om precies de
tegenovergestelde redenen als
degenen, die hem in het Wes
ten hebben bekritiseerd. Zij
zeggen, dat hij niet voldoende
geestdrift heeft getoond om met
Tsjombe af te rekenen en dat
zijn pogingen om vrede te stich
ten in Kongo verkeerd zijn ge
weest. In februari verklaarde
Zorin. de Russische plv. minis
ter van buitenlandse zaken, dat
het van Oe Thants gedrag in de
daaropvolgende vijf maanden
zou afhangen, of het Kremlin zijn
troika-plannen zal laten vallen.
Mysterie
Dc kwestie zal zoals ge
zegd aan de orde komen op
dc komende bijeenkomst van
dc VN-Assemblee. Dc Russen
kunnen zijn verkiezingen (voor
een periode van vijf jaar) ver
hinderen door een veto in de
Veiligheidsraad. Als Thant zich
al zorgen heeft gemaakt, dan
laat hU dit toch niet merken.
Het enige wat opvalt is,
dat h(j geen plannen maakt
voor een verwijderde toekomst.
Maar dat doet hij waarschijn
lijk om gevoeligheden te ver
mijden. Dit laatste doet Oe
Thant zeker niet in alle om
standigheden. En het is nog
altijd een mysterie, waarom de
Russen juist hem hebben ge
accepteerd. Hij had van tevo
ren duidelijk te kennen gege
ven, dat hij zelf beslissingen
zou nemen, al ging hij akkoord
met de eis van dc Russen, dat
hij in nauw overleg met zijn
hoogste adviseurs zou optre
den. Ook liad hij openlijk ver
klaard. dat hij Hammarskjoeld
bewonderde en voornemens
was. over het algemeen dezelf
de koers te volgen.
Op de man af
Afgezien van deze blijkbare
eenheid van doel hadden Thant
en Hammarskjoeld weinig ge
meen. Beiden waren weliswaar
afkomstig uit kleine neutrale
landen. Beiden waren betrekke
lijk onbekend en beiden aan
vaardden hun ambt. toen de
Verenigde Naties gevaar lie
pen. uiteen te vallen. Maar
hun persoonlijke antecedenten
en hun levenswijze hadden nau
welijks meer kunnen verschillen.
Thant komt uit een midden
standsgezin in een boeddhis
tisch Aziatisch land. Voordat
hij in de diplomatie ging was
hij leraar Engels aan een mid
delbare school en perschef van
de regering geweest. Ham
marskjoeld was een aristocraat
en een intellectueel, wiens va
der premier van Zweden was
geweest. Thant is eenvoudig en
op de man af. Hammarskjoeld
was een mysticus, die in zul
ke abstracte termen schreef en
sprak, dat hij aanleiding gaf
tot de in brede kringen vertel
de grap: „De VN hebben zes of
ficiële talen Frans, Spaans,
Chinees, Engels. Russisch cn
Hammarskjoelds".
Bescheiden
Oe Thant is ook niet veelei
send. Hij is volmaakt tevreden
met een onopvallende zwarte
auto cn zijn uit elf kamers be
staande woning onderscheidt
zich in weinig van de overige
in het geriefelijke maar oude
flatgebouw In de 72ste straat
in Manliattan-Oost (New York).
Zijn lectuur beperkt zich ln
hoofdzaak tot publicaties op
het gebied van de diplomatie en
aanverwante terreinen. Kort ge
leden beeft hij bijv. „Rusland
cn het Westen onder Lenin en
Stalin" van George F. Kennan
(een bekende Amerikaanse di
plomaat) uitgelezen. Zijn „ge
heime ondeugden" zijn volgens
een vriend boksen en worstelen.
Verder is hij verzot op Birme
se sigaren, die hij uit Rangoon
laat komen. Een landgoed van
32 ha. waar Hammarskjoeld de
weekeinden placht door te bren
gen om zich te ontspannen en
na te denken, heeft Oe Thanl
opgegeven. „Het is te kostbaar
en te ver", was zijn beknopte
commentaar, nadat hij het was
gaan bekijken.
Opleiding
De man, die vrijwel dagelijks
in het centrum van de belang
stelling staat werd in 1909 te
Pantanaw bij Rangoon geboren.
Toen hij studeerde aan de uni
versiteit van deze stad maakte
hij kennis met de vroegere pre
mier van Birma, Oe Noe. Zij
werden spoedig vrienden. Het
was Oe Noe, die Oe Thant in
1947 overhaalde, het onderwijs
en de journalistiek te laten voor
wat zij waren en de leiding op
te nemen van de regeringsvoor
lichting. Dit leidde er in 1957
toe. dat hij als permanent afge
vaardigde van Birma naar de
Verenigde Naties werd gezon
den.
De dood van Hammarskjoeld
was er oorzaak van, dat de keus
op Oe Thant viel voor het waar
nemen van de functie van secre
taris-generaal van de Verenigde
Naties.
OE THANT
