lis»1
SUNIL
Witte Hei moet verder
zonder Ad Kuiper
De geheimen der eeuwigheid
Een kanttekening
Directeur sloot
loopbaan af
Een woord voor vandaag
Veel belangstelling voor
dichters op jengdfestival
Mc MILLAN's
PINDAKAAS of
CH0N0TA...
Buitenlandse gasten ter
Chr. Geref. synode
Tasten naar onbeduimeld
niet-versleten woord
m
Pagina 2 o DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1962 pflEu
HOE GROOT IS ONS INKOMEN?
JJET CENTRAAL BUREAU VOOR DE STATISTIEK heeft kort geleden uit
de doeken gedaan, dat ons nationale inkomen In 1961 40.190 miljoen
bedroeg. Dit is zón duizelingwekkend bedrag, dat het niets meer zegt.
Handzamer wordt het cijfer, als wij uitrekenen wat dit gemiddeld voor een
gezin zou betekenen. Welnu, er waren vorig jaar ruwweg drie miljoen
gezinnen en wij komen dan door deling op een inkomen van ongeveer
13.400 per jaar.
het maar waar, zullen de meesten van onze lezers roepen. Inderdaad,
het bedrag doet onwezenlijk aan, als wij weten dat velen het niet verder
brengen dan 5000 per jaar (en zelfs dat haalt niet iedereen).
Die 13.400, op zichzelf goed berekend, is dan ook geflatteerd. Want het
van 40190 miljoen ontstaat door eerst alle inkomens van ieder
▼an ons bij elkaar op te tellen, maar daarbij dan nog te voegen de in
komens van oiylernemingen en andere instellingen die niet worden uit
gekeerd, zoals de niet-uitgekeerde winsten van n.v.'s, het inkomen van de
overheid enz. enz. Zo weten gij b.v., dat die 40.190 miljoen voor „slechts"
18.530 miljoen (ruwweg 45%) uit lonen en salarissen bestond.
Dit verklaart dus al in belangrijke mate, waarom de meeste Nederlanders
niet aan de berekende 13.400 toekomen. Aan de andere kant is het ook
waar, dat velen onzer alleen kijken naar wat zij schoon in handen krijgen.
De werkgever moet meer op tafel leggen dan wat hij uiteindelijk in het
loonzakje stopt. Er gaat veel af: belasting, premie AOW., ziekenfonds
premie, pensioenpremie. Het zijn bedragen die wij in onze gedachten maar
wegmoffelen.
Bovendien vergeten wij wel eens, dat eenmaal per jaar vakantiegeld wordt
betaald, dat menig bedrijf een gratificatie uitkeert, maar ook dat het ge
zinsinkomen door de verdiensten van inwonende kinderen een stuk boven
het inkomen van vader alleen kan komen.
Geven wij nu dat reusachtig bedrag van 40.190 miljoen ook weer uit?
dat is inderdaad in 1961 bijna gebeurd. Gezinnen en overheid tezamen
hebben aan consumptiegoederen voor 31.760 miljoen gekocht; dat was dus
79% van de hele koek. In de tweede plaats was er geld nodig voor aan
schaffing van fabrieken, woningen, machines, gereedschappen, auto's, sche
pen, goederenvoorraden en wat al niet meer. Hiervoor gaven wij vorig jaar
7.910 miljoen uit, zodat er uiteindelijk 520 miljoen in de nationale
huishoudportemonnee overbleef. U zult zeggen, een behoorlijk bedrag, waar
heel wat mee gedaan kan worden. In vergelijking met het totale inkomen
is het echter maar een schijntje, goed VA%.
Het is interessant om te weten en dank zij het Centraal Bureau voor
de Statistiek weten wij het nu hoe groot het totale nationale inkomen
in ons land is en op welke wijze het wordt besteed. Maar nog interessanter
Is het om te weten, of het nationale inkomen in de loop der jaren toeneemt
en in welke mate.
Zelfs zonder dat wij cijfers zouden noemen, is het duidelijk, dat het natio
nale inkomen regelmatig toeneemt. De loonsverhogingen moeten het na
tionale inkomen wel omhoog brengen. Een voorbeeld ter illustratie: in 1961
-werd aan lonen en salarissen 18.580 miljoen betaald: in 1954 was dat
nog slechts 10.160 miljoen. Er is in de loop der jaren dus zo'n goede 80%
bijgekomen.
.Nu is het niet alles goud wat er blinkt. Die lonen en salarissen zijn wel
behoorlijk gestegen, maar het leven is ook een stuk duurder geworden. Het
reële loon is daardoor veel minder opgelopen dan wij zo op het oog zouden
Om dan ook de werkelijke vooruitgang te kunnen vaststellen, zouden wij
moeten werken met bedragen, die uitgedrukt zijn in guldens met een vaste
koopkracht. Dat karweitje heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek uit
gevoerd door het nationale inkomen in de verschillende jaren uit te druk
ken in het prijsniveau van 1958. In feite wil dat zeggen, dat de Inkomens
van 1954 tot en met 1957 werden opgetrokken (de prijzen lagen toen
lager) en dat inkomens van 1959 tot en met 1961 werden verlaagd
(die prijzen waren hoger dan In 1958).
Het resultaat van de berekening was. dat het op deze wijze berekende
nationale inkomen in guldens met een vaste koopkracht steeg van 28.520
miljoen in 1954 tot 38.260 miljoen in 1961. De werkelijke stijging bedroeg
derhalve 34%, en niet 63% zoals uit de gewone cijfers kan worden berekend.
Dit verschil leert ons nog eens, dat wij ons niet te snel rijk moeten
rekenen.
Een vergelijking met vorige jaren leert ons ook, dat het overschot van in
komens boven bestedingen (in 1961 was dat 520 miljoen) van jaar tot jaar
behoorlijk schommelt. In 1956 en 1957 was er niet eens een overschot, maar
een tekort. Wij gaven dus meer uit dan wij verdienden.
In 1959 konden wij prat gaan op een overschot van 1.783 miljoen, in I960
was dit teruggelopen tot 1.200 miljoen, waarna dit in 1961 op 520 mil
joen belandde Van jaar tot jaar dus achteruitgang. Men vreest» dat het
overschot dit jaar nog kledner zal worden, omdat onze bestedingen te veel
zijn opgelopen.
Een aanwijzing hiervoor vinden wij in de ontwikkeling van de betalings
balans. Juist deze week zijn de cijfers over het eerste halfjaar verschenen.
Doorslaggevend zijn de cijfers van de lopende rekening van de betalings
balans, waarin zijn opgenomen het saldo van in- en uitvoer, het saldo van
het dienstenverkeer en het saldo van de kapitaalopbrengsten.
In het eerste halfjaar van 1961 bleek er een overschot op die lopende re
kening van 278 miljoen te zijn. Wel was er een tekort op de handels
balans van 613 miljoen, maar het dienstverkeer en de kapitaalopbrengsten 1
(renten en dividenden) leverden 891 miljoen op.
En nu het eerste halfjaar van 1962: er was een tekort van 801 miljoen
op de handelsbalans, er moest 8 miljoen aan kapitaalopbrcngsten aan het j
buitenland worden betaald, waartegenover het dienstenverkeer 667 mil-1
joen In het laatje bracht. Al met al een tekort op de lopende rekening van
de betalingsbalans van 142 miljoen.
Dat Is wel een groot verschil met vorig jaar. grotendeels ontstaan door hel J
sterk oplopen van de Invoer, dus door het oplopen van de bestedingen.
Scnnen met Bushes naar Vonkenberg
Voor velen die administratief
niet op de hoogte zijn, zal de
aankondiging van het afscheid
dat de heer Ad. Kuiper vandaag
nam als directeur van het Gere
formeerd jeugdcentrum de Witte
Hei een verrassing hebben bete
kend. Want wie zou hèm nu 65
geven? Hij ziet er helemaal niet
naar uit! .,Van binnen" is hij
evenzeer een man die altijd jong
bleef, een versleten kwalificatie,
akkoord, maar ze moet hier toch
worden neergeschreven als zijnde
juist op hem zo van toepassing.
Met Ad. Kuiper verdwijnt de laatste
man uit de actieve dienst, die nog een
schakel met het vooroorlogse Geref.
jeugdwerk vormde. In zijn ..jongelings
tijd" volgde hij het werk van de pionier
der Geref jeugdvorming. ds. J. E.
'*onkenber« van nabii. Als actief
Utrechts J.V.-er kwam hij bij deze be
faamde Vonkenberg behalve vriendelijk!
ook wel eens in al'e staten", als man-
van-de-oppositie. om bezwaren met ver
ve kenbaar te maken.
Eenmaal onder meer in gezel
schap van een andere J.V.-er. ze
kere Jan Buskes. nu beter bekend
als dr. J J. uit Amsterdam; an
dermaal. veel later overigens, om
grieven te uiten over een artikel in
het Geref. Joneelinesblad van Von-
kenberg's hand. dat tegen Colijn
was gericht. Die grief was: Als er
kritiek op iemand bestaat, dan
dient die tegenover hem persóónlijk
te worden geuit, eerder dan door
middel van het gedrukte woord.
Het verhaal gaat. dat ds. Vonken-
berg. na het aanhoren van deze
klacht. onmiddellijk de telefoon
pakte. Colijn aan de lijn kreeg en
meteen in ongezouten bewoordingen
aan deze wens tegemoet kwam...
Er is eigenlijk geen dag in de heer
Kuiper's leven aan te wijzen waarop hij
zich niet met de jeugd bezig hield.
In verenigingsverband doorliep hij ..al
le rangen": J.V.-er, bestuurslid, afde-
lingsbestuurslid. bondsbestuurslid. Zijn
maatschappelijke positie vóór hij direc
teur van de V/itte Hei werd. namelijk
leraar Nederlands, bracht hem al even
eens dageliiks met inngelui In contact
Al deze jaren hebben hem geleerd
de verzoekingen te weerstaan z.ch op
te werpen als de vertolker van de stem
der jeugd: hij wenste tot op de dag
van vandaag vanuit de norm te spreken
en zich verre te houden van het ,.de
jeugdkenner uithangen"; hij is alzo
géén snob. Dit moei een van zijn ge-
(Van een onzer redacteuren)
(Advertentie)
nederlands meest gebruikte wasmidoel
helmen worden geaeht waardoor hij
zich ten volle bij de jongeren kon hand-
Voor de oorlog, als vice-voorzitter
van de Bond van Jongelingsverenigin
gen op Gereformeerde grondslag, gold
hij als de man die het vendel van de
toenmalige voorzitter, prof. dr. K. Dijk,
zou overnemen. De ontwikkeling be
sliste anders; Ad. Kuiper werd direc
teur van het jeugdcentrum de Witte
Hei, dat het hart zou worden en IS
geworden van het totale Geref.
jeugdwerk-in-een-nieuwe-conceptie. het
geen hij reeds gedurende de oorlog had
helpen voorbereiden.
Veelomvattend
Hij was immers dè aangewezen man
voor dez veelomvattende functie? Zie
hier de voornaamste taken welke moes-
Bescheiden
scheidende
De scheidende directeur
van het Geref. Jeugdcen
trum de Witte Hei is een be
scheiden man, die nimmer
over zichzelf wil praten. Dat
siert hém, maar geeft de
krant die ook eens aan de
figuur Kuiper aandacht wil
besteden moeilijkheden. Niet
zulke erge, want vrienden
uit zijn omgeving waren,
dachten we, vast wel bereid
ons hiervoor wat materiaal
te verschaffen. We hebben
juist gedacht, want de eerste
man die we erover aan
klampten was zo vriendelijk
de door ons bedoelde infor
matie te geven. Het was drs.
G. N. Lammens, te Heem
stede, de eerste voorzitter
van de Bond van Gerefor
meerde Jeugdverenigingen.
methodische dagindeling (niet voor
niets is hij de inventieve progres
sieve voorzitter van de methodiek-
commissie)iemand die nooit over
zichzelf wil praten (vandaar dat
we naar een ander moesten om iets
meer over hem te vernemen)ie
mand die er volledig begrip voor
heeft dat veranderde tijden veran
derde eisen stellen.
Niemand beter dan hij kan weten
hoezeer het jeugdwerk van voor en na
de oorlog verschilt. Voor 1940 zou dit
jeugdwerk omschreven kunnen worden
als ..het instituut dat de recruten wil
toerusten tot de heilige strijd", terwijl
de na-oorlogse Geref. jeugdvorming veel
meer het accent ging leggen op
..dienst". Zélf een missionair type.
heeft hij aan deze nieuwe ontwikkeling
con amore en enthousiast meegewerkt.
Gevaren
Dat Kuiper met zijn hartgrondige ge
reformeerde levensovertuiging in deze
tijd een aantal reële gevaren ziet, moet
duidelijk zijn. Een ervan is ongetwijfeld
of het lettertje G. thans niet gemakke
lijker in de mist kan belanden dan vroe
ger. Hij moge evenwel zorg hebben
over de ontwikkeling van het gerefor
meerde leven, van speciaal de ge
reformeerde jeugd, nimmer had hij die
over het gereformeerde jeugdwerk als
zodanig.
Ad. Kuiper sluit dus vandaag
zijn loopbaan af, al mag daar,
zonder in profetieën te vervallen,
onmiddellijk aan toegevoegd wor
den dat hij zich voortaan warem
pel niet verre van het jeugd
werk zal houden. Maar hij gaat
dan toch officieel de Witte Hei
verlaten om zijn intrek te nemen
in een Stichtse flat, waarmee hij
dan op zijn Utrechtse basis zal
zijn weergekeerd. De man die al
tijd jong bleef en zal blijven. De
65-jarige, die ate de jongeren het
over hem hebben gewoon Ad.
Kuiper wordt genoemd.
Onbeleefd teenagers-gedoe?
Een compliment!
De hoeken van wijsgeren tonen ons een groot, hoog, onbe
grijpelijk God. De theoloog Karl Barth schildert ons een God,
zo heilig, zo hoogverheven dat hij Hem de „Gans Andere"
noemde. Hij vocht op die manier tegen de poging van velen
om een God te scheppen naar ons menselijke, intellectuele
beeld en gelijkenis.
De bijbel schildert ons ook God als een heilig, een hoogver
heven God, een God waarvan de psalmist zegt „rondom Hem
zijn wolken en donkerheid".
Maar diezelfde bijbel leert ons dat die heilige en hoogverheven
God onze Vader wil zijn. Hij, Die zo groot is, zo ver boven ons
dat wij Hem slechts kunnen vrezen, buigt Zich in zo'n oneindia
tere liefde over ons heen, dat de innigste relatie kan ontstaan
tussen God en ons. De Heilige Geestzegt Paulus. leert on*|
bidden, „Abba. Vader". Helemaal juist is die vertaling eigenJ
lijk niet. Abba is een veel tederder woord, het is vergelijkbaar
met ons „pappa". Maar dat woord durven wij niet op onze)
lippen te nemen. Evenmin als wij de grootheid van God kun
nen beseffen, kunnen we beseffen hoe dicht God bij ons wi
komen. We durven het woord niet te gebruiken dat de Heiligt
Geest ons wil leren. Maar als we door genade met die Got
leven, ontdekken we die tedere vaderliefde toch, mits we o
als kinderen willen laten leiden.
Ag<
Gabriël Smit leest voor....
Afschei
Irenescl
Den
I; Static
ingebrui
Leid
uur: Re
kingsavi
(Van een medewerker) been gebracht. De dichters waren: Ad
den Besten, Jan Bernlef en Gabriël Waard
Smit. De volgelingen waren herkenj k- Ch
baar aan de gedichtenbundels die zu Looier
by wijze van evidente belezenheid t* diking
het oog vallend op zak droegen. BernJ
lef, van de experimentele richting,
ngd door kennelijk adorerend^
daag al over de helft van zijn
programma, speelt zich afhanke
lijk van het weer binnen en buiten
af. Gisteren scheen de zon zo
fel dat het gras dreigde te ver
drogen. De meeste van de 440
scholieren waren dan ook buiten
te vinden, voor zover zij in de
aula van de school niet luister
den naar Johan Batist, die bij
zoveel warmte een geconcen
treerd pianorecital gaf van
Spaanse en Franse stukken. De
inleiders, die gehuisvest zijn in de
schoollokalen, hadden onder hun
naam op de deuren geschreven:
„We zijn naar buiten." Er was
dan ook niemand in de lokalen,
bij honderden lagen de jongelui
in het gras. Op het golvende
gazon rondom de fraaie school
lagen ze allemaal groepsgewijs,
de dichters, de filmreferenten,
de toneelexperts.
De dichters hadden het grootste ge
hoor. Zij hadden dan ook de meeste,
van buiten herkenbare adepten op de
as 't effe kan
neem dan
kwaliteits-produkten!
ten worden gerealiseerd:, de behartiging
van alle gemeenschappelijke zaken het
jeugdwerk betreffende, de coördinatie
van dit jeugdwerk, de kadertraining.
(De figuur van jeugdconsulent. die re
gionaal bezien in feite hetzelfde moest
gaan doen als hij: adviseren, stimule
ren. coördineren enz., welke van grote
betekenis bleek te zijn in het jeugdwerk
nieuwe stijl, was toch in feite zijn
conceptie). Als andere taken waren er
voorts de propaganda, de opbouw van
ren uitgebreide bibliotheek, het ontw k-
kclen van de Witte Hei als trefpunt van
jongeren door het organiseren vin
weekends. Naast dit alles dan nog de
zakelijke leiding. Geen sinecure, want
in dit jeugdcentrum gaan tonnen om.
Deze positie, welke hii thans veertien
jaar heeft bekleed, leidde ertoe dat hij.
met name gedurende de tien jaren die
op de oorlog volgden, als de verper
soonlijking van het Geref. jeugdwerk
werd beschouwd. Als vanzelf werden zo
allerlei andere taken zijn deel. Zo deed
de Chr. Academie voor Lichamelijke
Opvoeding een beroep op hem, evenals
de Generale Synode der Geref. Kerken,
waarvoor hij zitting heeft in verschei
dene deputaties o.m. die voor de oecu-
de Ned. Jeugdherbergcentrale
Ds. Popma tot Groot-geref. congres
Geestelijke zorg
onder schippers
in discussie
I melding van zijn groeiende taak. Wai
lange tijd ds. L. KIclsen te Utrecht de
enige chr. ger. sehlpperspredlkant, on
langs heeft men in ds. W. de Graaf te
Hasselt een tweede pastor voor deze ar-;
beid gekregen. Graag zou men nog een
Rredlkant voor Rotterdam en omgeving
ebben.
Het deputaatschap opperde enige sug- j
gesties, o.a om de attestaties van alle)
schippers onder te brengen in een vier-
ij. £iineemeii en niet langer bij hon-
Ter zitting van de generale derd verschillende plaatselijke kerken.
-- - lrw*w noMta men het gewenst dat een
zoek werd ingesteld,
j meende dat het een-
op „Kerk en wereld' tenlandse gasten het woord ge-lég,'"™" g^rêformJclde'^traditfc' "ou
voerd. Het waren ds. W. B. den: Zijn. Hij meende overigens ook dat dit
In het conferentieoord ..Dc Hortst"|R t DandenonP namens de werk wcl een beet)e overtrokken werd.
te Driebergen wordt, uitgaande van orave te uanaenong namens aeIndien tol het instellen van een S0C10i0.
..Kerk cn wereld", op 13 en 14 oktcoerj reformed churches Of Australia gisch onderzoek overgegaan
verslaggevers)
Herv.-Geref. Symposium j synode der Christelijke Gerefor-j S0CI0i0glsch onderzoek
J meerde Kerken hebben twee bui- Prof J Hovius mee
tuigen van verzoening". Dit symposiumburgh.
vormt een onderdeel van eeh in de ko-
mende jaren te houden r ek» over I Ds Den Brave, vroeger gereformeerd
het thema Knelounten in het hervormd- predikant te Dordrecht, maakte du'de-
Besprek' Spreken zijn I»* d« rBtornwd ckurehn. hw»cl
t K Striid d- H M Kuitert en ds hoofdzaak uit Nederlandse imm.-
h i ftnèvi', Smitt oranten bestaande, geen ander verlan-
r»n 24 en 25 november v'ndt in het hebben dan om een echte Australi-
«J&rentieoord een jeu gris vmposi urn «che kerk te zijn Hij vertelde van de
Jïï STlll thema .TlZcn jV ar. 'haoloBi.clta school IC CcclodB - vier
mSën. apertolaat in dc realiteit". Dc- hoogleraren, eenentwintig studenten -
mm mnfemntie rfaat in hc teken van het die mede een middel is om de refor-
JïeSSiïlt Prof drs J C Hoekend.;» metorisehe beg.nselen in Australië uit
gelwfen 'en'
He.» tullen mleidirgen houden preddten. -i> A. R Schlpjer.H,l-
BENOEMINGEN hehhen £en( ecrder
Dr. J. C. van de Kamer, lector in de 1966) de generale synode had bijge-
worden,
dit wel uitwijzen dat het aantal
schippers in dc toekomst daalt. Daarom
leek het prof. Hovius zaak
beid niet te zeer te verbre
(Van een onzer medewerkers)
Het zomercongres van de Calv.
Studentenbeweging (C.S.B.) op
De Blijde Werelt" te Lunteren
5 woensdagmiddag samenge
smolten met het Groot-Gerefor
meerd congres van de reünisten
organisaties van de geref. stu
dentencorporaties en de Neder
landse afdeling van het Inter
nationaal Reformatorisch ver
bond. Voor het aldus uitgegroeide
gehoor hield ds. S. J. Popma van
Amsterdam een bijzonder boeiend
referaat over „De gemeente in
een veranderde wereld".
Ds. Popma wilde niet al te zware ac
centen leggen op de veranderingen in
de wereld. Laten we nagaan wat we
zien. horen en lezen van de mensen om
ons heen en het veranderde levensbesef
met pastorale bewogenheid in het oog
Wij leven in een tijd met mensen die
op zoek zijn naar een bewoonbare we
reld. Dit is wel wat algemeen en vaag
maar veel dingen zijn daaronder te rang
schikken. Dit verlangen naar een leef
bare wereld impliceerd de ónbewoon-
baarheid van de wereld van gisteren,
die in haar hardnekkigheid niet geheel
en al wil verdwijnen. Daarbij bestaat
een sterke beleving dat alle overtuigin
gen en beginselen machteloos zijn geble
ken. Zo tast men b.v. in de literatuur
bewogenheid.
De mens
Wie de mens Ad. Kuiper zou wil
len schetsen stêat voor een moei
lijke taak. Wat onmiddellijk bij
hem opvalt is de charmante
waarop hij iedereen tegemoet
treedt en de openheid die hij daar
bij aan de dag legt. Kuiper zot
men kunnen kenschetsen als een
voorbeeld van het goede, traditio
nele (beslist niet in ongunstige zin:
integendeel) gereformeerde type.
Een beheerste, zachtaardige, door Jeugdig
cn door vrome man die men elke Daarnaast is een van de trekken
morgen om zeven uur reeds in rijn;onze tijd het jeugdige. Voorheen wilde
werkkamer kan aantreffen om daar men zo gauw mogelijk volwassen zijn,
zijn dag te beginnen met persoon- terwijl men nu er zo lang mogelijk jong
lijke bijbelstudie. Iemand met een I wil uitzien. Het jeugdige heeft iets in
van het vloeiende, en tevens van
het hoopvolle, 't Blijft wel donker om
ons heen, maar als wij maar hoopvol
verder kunnen gaan, op zoek naar een
bewoonbare wereld. Dit alles echter in
alle bescheidenheid, het gaat slechts om
kleine dingen.
Daarbij wil men de médemens ontmoe
ten; men wil het gesprek met anders
denkenden die geen grote ideeën-dra
gers zijn, maar gewone levende mensen,
die ook pijn kunnen hebben en met wie
je ook kunt praten. De bestaande grote
verbanden en beginselen doen het niet
men hunkert naar echte en eerlij
ke gemeenschap, dwars door alle kerke
lijke. politieke en nationale grenzen
Daartegenin gaat echter een andere
stroming, die achter dit alles vraagte
kens zet: is de ander bereikbaar, is er
waarachtige medemenselijkheid?
Dan steekt de „Antwortlosigkeit" de kop
op. Het woord wordt wel met verstand
begrepen, maar het raakt het hart niet,
het is een ijdel, leeg woord, er komt geen
antwoord. Het gevolg hiervan is de een
zaamheid.
Zo bestaat er een spanning tussen het
hoopvol op zoek zijn naar een bewoon
bare wereld enerzijds en' de gevoelde
onbereikbaarheid van de medemens
derzijds, aldus spreker.
Vlucht
Derhalve vlucht men telkens wee
de verantwoordelijkheid. Dit kan
vlucht zijn in het prestige dat doen
de zg. .linkerds", die eindeloos veel pre
senteren maar dit kan ook een vlucht
zijn in het genieten dat is de genots
mens die zoveel uit het leven wil halen
als mogelijk is.
Ten diepste kunnen we hierin
schreeuw naar echtheid en eerlijkheid
beluisteren, een hartstochtelijke behoefte
aan oprechtheid. Dit is b.v. ook de meest
eigenlijke achtergrond van de huidige
experimentële poëzie: een tèsten
meisjes, sprak over humor
poëzie, de humor bleek wat moeilijlj Steens
verdraagbaar en de meisjes lietei
zich ook niet bewegen tot lachen]
zelfs niet tot glimlachen.
Vragen
I t.g.v
Re.
Gabriël Smit ging diep in op de vragej Opening
die de jongelui stelden over de religieus mevrouw
poëzie. Hij beperkte zich door tijdgebrel ouders,
gedwongen, min of meer tot katholiek!
contouren van de religieuze poëzie, maa
hij had graag een pleidooi gehouden, zd uur: "aa
hij, voor zijn vriend Guillaume v
Graft die vandaag aan de beurt
De dichter moest verklaren waar) Geoper
i wanneer hij zich tot dichten zet Doeza-ap
Omdat „het" eruit moet. zei hij, en all 21313,
paar dagen uit zijn doen is; ai 20085.
uw. dat ziende, hem werkkamer Breest S:
arrest oplegt tot de regels die de dich waargeni
tersziel kunnen bevrijden, geboren zijq
„Het" is de religieuze poëzie, behoeft p
definitie niet te zijn ingegeven door re ucu.
gieuze bewogenheid, kregen de scholi#_„a
-°n te horen. „Dichten is namelijk ee:
:er inspannende activiteit".
Gabriël Smit, die. naar hij liet wetet
al halverwege zijn leven van oud-katho S1?°;
liek rooms-katholiek is geworden, die Ht 7 9.1.
breeuws ging studeren om de psalmen <14 j.); d
kunnen vertalen, greep naar een boel canaille
met gedichten. Hij begon voor te leze< Lido, 2
Enkele jongelui veerden op; een meisjh03o uur
dat telkens kleurde als zij bijna onhool
baar een vraag stelde aan haar held va
het letterkunde uur. vroeg: Hoe vindt Wmd (14
het als u hoort dat uw gedichten op al! «ex, i.,
scholen worden behandeld? Fijn.
woordde de dichter beknopt en ve
anecdote waaruit bleek dat Ier:
hun leerlingen diepzinnige
weten te beantwoorden.
rhter zelf niet hl
(1* 3
Beproevingen
Casino
buurvrou
De inleiders zijn onderworpen a>| Lido
zware beproevingen. Dat geldt in Wjaar)>
bijzonder voor de dichters omdat a Luxor
meeste belangstelling vrijmoedig is «jeeuwenk,
richt op hun geestelijk binnenste. Rex (2.j
vraagstellers passen een soort röntgea^ - n
techniek toe, het meest benieuwt bC^e yan
de vraag: Hoe staat de dichter tegeij studio
voor de dag komen.
Dit jeugdfestival is dan ook alleen b
treedbaar voor de kunstenaars die „u
te zeggen hebben". De vraagstellers zi
beginsel uit op geestelijke ontmask
ring. ze laten zich geen holle frasen v
kopen en het vereist derhalve moed v
een inleider zich hier zonder reserves
te houden. In groepsverband reageren
scholieren gevoelig en kritisch, ze h;
ken zonder aarzeling toe op zwakke ple
ken en de dichter, die gisteren zijn n
gativistische levensvisie probeerde te b
lijden, kreeg het hard te verduren
moest tenslotte bekennen dat er in d
tijd toch wel dingen zijn die het levj
voor elk mens leefbaar maken. Op d
moment was het festival voor hem h
meest zinvol.
het onbeduimelde. niet-versleten w<
een zoeken naar een levende, niet-trao
tionele beeldspraak; men wil met
we griffels en schone leien" op e
spronkelijke, eerlijke wijze opnieuw b
ginnen.
In deze veranderde wereld leeft
gemeente, terwijl z\j niet van di
wereld mag zijn. Wij krijgen van
„tijdgeest" ook allen tik mee, rru
zullen als gemeente heel reëel met
heilsboodschap bij de wereld moeit
zijn en mogen de rest dan gelovig
God overlaten, zo besloot ds. Popsm
Gewoon
aanduiding ..overtrokken"
ten slotte om tweehonderd gezinnen,
die toch voor een deel door de plaat
selijke gemeenten verzorgd kunnen
worden (Ouderling W. Fernhout te
Emmeloord. zelf oud-schipper. had
reeds verklaard dat de schippers zeLf
geen uitzonderingspositie begeren
maar het liefst in het gewone verband
der gemeente beschouwd worden).
propaedeutisehe zoologie cn histologiewoond. bracht de groeten
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht is gemeenschap. Hij wees op
benoemd tot hoogleraar in de algeme- komst tussen beide kerken
n zijn nerK- cen pr05ieem
de overeen- ..d. sr0-0
i deze universiteit.
maakt, daarna
peciale bearbei-
vraagt. en dan nog een sociolo-
Beroepingswcrh
er melding van. dat er in Schotland ccn gjs~h ondërzock wenst. Öok zijn
toenemende vraag is naar de oude puri- nng van zestjen jaar als predikant te
teinse (calvinistischei theologie^ Jam- Leeuwarden, waar hij veel contacten
mer genoeg blijkt van een terugkeer der mct SCh,pp€rs had. was dat de schippers
oude kerk van Schotland tot de behjde- norrna]c bearbeiding het meest op prijs
'stellen.
NED HERV KERK
Aangenomen naar Bodogra
ke te Larvgcrak bezuiden de Lek:
St Philiptland: B.
kand Den Huls' «Ov
GEREF KERKEN
Beroepen te Driebergen (vac J H
Post): R. Akkerman tc Diever.
Bedankt voor Oosterwolde en Schoane
beek: G. A. Westerveld te Dussen
CHRIST GEREF. KERK;
Beroepen te Oud-Beiterland: ivac Hen-1 v«
•tra): R Slofstra te Harderwijk.
n;s der reformatie
Ds. J C. Maris te Bloemendaal zorg
de voor vertaling en beantwoording van lntusAen deden dere opmerkingen
het door rev Collins gesprokene Prof n|rts af van de waardering, die alle
dr. J van Genderen sprak namens do «prekers hadden voor de werkraamhe-
Donkersgoed. synode een woord van dank tot ds. Den dcn Van dit depntaatschap
Ij ook uiting gaven.
Predikanten
De verdere behandeling van dit agen
dapunt geschiedde in comité-generaal.
Woensdagmiddag maakten de synodele-
Vril langdurig hield de aynode zich den op uitnodiging van de kerk van
heiig met het rapport van depulatenHaarlem-N. een bustocht door Kenne-
voor de geestelijke verzorging vanjmerland. De openbare zittingen der sy-
achlppers. Dit deputaatschap
maakte node worden op 18 september hervat.
leven, met het" kruis dat ons is opgelegd.
Men worstelt ermee, men schijnt de slagen te
boven te komen. Op de dag dat men houwast
heeft gevonden, blijken er nieuwe afgronden te
zijn, terwijl we dachten vaste grond onder de
voeten te hebben. Men overwint en meteen is
men opnieuw verslagen.
Het leek eerst dat vader Jonker het verlies van
zijn zoon aankon. Bij de begrafenis in Heerde is hij
in staat ook zelf het woord te voeren cn laat aan
heffen: ,,'k Zal eeuwig zingen van Gods goedertie
renheden!" Meer. vader Jonker zingt zelf mee. De
man wien alles ontnomen is blijft de goedcrtierend-
heden des Heren roemen. Maar wat later weet hij
cr geen weg meer mee.
Zoals in het leven van Job éérst het woord ge
sproken wordt: ..De Heer heeft gegeven, de Heer
heeft genomen, de naam des Heren zij geloofd!
en pas daarna de angst, de volle ontzetting op hem
afstormen zo gaat het ook met professor Jon
ker. Om opnieuw zijn biograaf Prof. Dr. M. van
Rhijn. die én Jonker én Hans zo goed gekend heeft
te citeren: ..Eerst gaf hij het geheel aan God
over. maar al spoedig kwam de strijd, een strijd
tussen overgave en verbijstering die hij verder tot
de laatste dag van zijn leven heeft gestreden.
Voortdurend heeft hij getracht de drinkbeker, waar
van hij zichzelf kon bewijzen dat hij met dodelijk
venijn is gevuld
Isaac en zo duizend en duizendmaal meer de moor
denaar van vader Abraham zelf te herkennen. Dan
weer zag hij in zijn kind het komen uit Gods hand
en het heengaan in Gods hand en ..heengegaan
zijnde, blijft het. goudglans van Gods glorie sprei
dend in de harten van hen. die het niet kunnen
•ondering der zalige.
:e ledigen. Soms had
hij het gevoel dat God met hem gehandeld had als
een roofdier met zijn prooi en meende hij in God.
die toch Abrahams vader was, de moordenaar van
DE WIJKPREDIKANT
..Hij was geen mens als gij cn ik
Zijn wezen was muziek zo schone
Nu klinkt die voller nog: de tonen
Der eeuwigheid zij zingen méé!"
Er kwam iets bij. Ik heb al gezegd dat Jonker
na zijn Rotterdamse jaren nooit meer zo krachtig
is geweest als toen. Hij had te veel leed van de
zijde der mensen ervaren. Zijn gezondheid was ge
broken. In het bijzonder werd hij door 7wor" hnnfrf-
iedere inspanning te zwaar. Jonker, zoon uit een
groot gezin, kan de eenzaamheid niet meer dragen
en juist daarom kapselt hij zich volkomen in
zichzelf in. Slechts één taak schijnt hem van bete
kenis: in het reine te komen met God, met
lot. met zichzelf.
Een maand na het sterven van Hans maakt
aan zijn beste vrienden de wens kenbaar om
professoraat neer te leggen. Ze trachten hem
dit voornemen terug te brengen. Ze zeggen dat
misschien juist zo geslagen met des te meer zeg
zijn studenten zal kunnen voorbereiden op
ambt waarin zij andere geslagenen telkens v
moeten bijstaan. Ze zeggen dat het niet goed is
zich in zichzelf terug te trekken. Maar ze krijg
geen gehoor. Jonker vindt dat het zijn taak i:
heen te gaan. Door zijn arbeid voort te zetten
gert hij voor zijn gevoel Gods tucht over zijn lev
aan te nemen. God heeft hem een levensproblee
voorgelegd cn daarmee zal hij voortaan hebben
vechten. De oplossing daarvan zal al zijn kracht
vergen. Het hoogleraarschap is onverenigbaar
het discipelschap in deze heel bijzondere zin!
ker beseft dat hij geroepen is om voortaan slecl
te luisteren naar de eeuwigheid. Maar de eeuw
heid is alleen kenbaar aan haar zwijgen en li
tevens aan ieder, die haar geheimenis begint
verstaan datzelfde diepe stilzwijgen op.
Het is niet gemakkelijk om al Jonkers gedai
ten in deze dagen en voortaan te volgen. Hij ga
een zeer eenzame weg. Maar zijn Groningse
stemt wel in met zijn besluit om zijn ontslag
te vragen: .dat lijkt de enige mogelijkheid te zi
En in augustus 1909 verleent hem de synode
ontslag op de meest eervolle wijze tegen 15
vember daaraan volgende.
In hetzelfde jaar wordt mijn vader in Jonki
vacature benoemd. Vreemd, ik besef nu pas
over deze dingen schrijf, hoe wonderbaarlijk Go
wegen ook in dit opzicht zijn!