KOMKOMMERS
d
Mr.REINIERVAN HOOFF
produceren aan de lopende band
ZONDAGS
BLAD
Hieuuic tcitisrljc (fiouran
In Dubbeldam speelt men het klaar
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1962
Zoals men by gloeilampen denkt aan Eindhoven en by
jenever aan Schiedam, zo is thans Dubbeldam druk bezig,
een internationaal begrip te worden als het om komkom
mers gaat. Dank zy de gedurfde aanpak en nimmer aflaten
de energie van één man, de nu 39-jarige tuinder Wim Valk,
die die langgerekte groene vruchten tegenwoordig het hele
jaar door produceert, gelyk auto's aan de lopende band.
Tuinder doorkruist zijn
glaspaleizen per auto
komkommers, omdat
men dan voorlopig nog net zoveel
iguldens daarvoor zou moeten
neertellen als momenteel dubbel
tjes. Maar wanneer het zo dóór
gaat in Dubbeldam, gelijk het de
laatste jaren is geschied, zullen
de liefhebbers ze straks ook rond
de jaarwisseling tegen een rede
lijke prijs op hun tafels kunnen
brengen.
Twee miljoen
Immers, in 1961 teelde Wim
Valk er al twee miljoen. Dit jaar
zullen het er drie miljoen wor
den. En deze agrarische groot-in
dustrieel broedt al weer hard op
verdere uitbreiding van zijn be
drijf. waardoor hij in 1963 een
produktie van vier miljoen halen
kan.
Wie is die Wim Valk. die als
een komeet de lucht in schoot?
Hij is één der tien kinderen van
de Dordtse tuinder D. Valk, die
destijds met zijn 6000 m2 platglas
ook ai een kweker van zekere
vermaardheid was. Een dergelij
ke oppervlakte land onder ramen
was nogal wat! Zodat de volks
mond met enig ontzag sprak over
..het land van Valk een naam
die thans nog voortgedragen wordt
door een der woonwijken van
- Dordt Vergeleken echter bij het
geen zoon Wim tot dusver wist'
te creëren, zou die tuin van va
der tegenwoordig nog amper de
aandacht trekken.
Nadat Wim in 1943 aan de Zui-
dendijk te Dubbeldam als jongen
van achttien voor zichzelf was ge
start. had hij daar tien jaar la
ter al een tuinderij met 12.000
m2 platglas. Er werd ook een
aardige bungalow bijgebouwd en
men zou zo gezegd hebben dat
het hem niet tegengezeten had.
Dat hèd het hem ook niet, maar
dat nam niet weg dat hij nog
veel betere perspectieven zag.
Wanneer hij maar die lage
struiken onder die lage ramen
vaarwel zei en het hi-g-rin 2
zoeken: in warenhuizen met kom-
kommerplanten. d!? :ar.gs touw
tjes naar boven konden groeien,
zoals tometen. Daarom nam hii
in 1955 een k'.o-k besluit Hij
stapte naar een kassenbouwer,
tekende en cijferde en van 1956
af sloeg hij nieuwe wegen
in door nu komkommers te gaan
telen in een glaspaleisje van
4000 m2. Wat dit zeggen wil zal
men begrijpen wanneer men weet,
dat er met name in Nijmegen en
omgeving nog zat tuindertjes zijn
die toen van zo'n goede 1000 m2
glas moesten bestaan.
In 1957 vergrootte Wim Valk
zijn warenhuis met 5000 m2, in
1958 met 4000 m2, in 1959 kwam
er maar liefst weer 10.000 m2
bij. m 1960 zelfs 17.000 m2 en
verleden jaar nog eens 30 000 m2.
Dat werd bij elkaar 70.000 m2.
waaraan binnenkort opnieuw
20 000 m2 wordt toegevoegd. En
waar zal het einde zijn aüs het
inderdaad zó is, dat het leven
bij veertig begint?
Reusachtig
De Wachter
De Wachter, door J. Visser-
Rooscndaal. Uitgave J. H. Gott-
mer, Haarlem - Antwerpen.
Dit verhaal speelt op het West-
friese platteland. Originaliteit is
niet de sterkste kani van het
boek, maar toch zal het door zijn
onverwachte wendingen de lezer,
die van dit genre houdt, tot het
e:nd boeien. Er wordt ook een
stuk stoer plattelandsleven in ge-
In de verhouding tussen het
me sje van de mo.cn. Eva Berk
hout. en de zoon Paul van boer
De Ridder en in de abrupte af
loop van dit getergde en uitzicht
loze huwelijk schuilt veel tragiek,
maar toch vindt Eva Berkhout
door de loutering heen het geluk.
En dat geeft dit levensechte ver
haal zijn gelukkige doorzichtig
heid De stijl van mevrouw Vis
ser is eenvoudig maar onderhou
dend.
Voor zulke reusachtige glas
complexen had Wim Valk op den
duur vlak bij huis geen plek
meer genoeg. Zodat een deel er
van al aan de andere zijde van
de dijk moest verrijzen, waar
naar men, als men er niet be
kend is, wel even zoeken moet.
Behalve dan de fotodienst van de
K.L.M, die ze al gauw in de ga
ten kreeg en er opnamen van
maakte van waarlijk Amerikaan
se allure. Siuds enige tijd sieren
ze. keurig ingelijst, de wanden
van de bungalow en
vormen aldus de
trots van de fami
lie, terwijl ze al bü
menig bezoeker uit
binnen- en uit bui
tenland verbazing
en bewondering
hebben gewekt.
Dat zulke waren
huizen met de mo
dernste technische
snufjes werden uit
gerust. ligt voor de
hand. Behalve reus
achtige stoomketels,
duizenden meters
buisleiding, en dak
ramen die open- en
dichtgaan als de
thermostaten dat
gelasten, treft men
er diverse telefoon
toestellen in aan,
opdat er zo weinig
mogelijk tijd met
verloren behoeft te
gaan. Voorts kun
nen de watersproei-
ïnstallaties tevens
voor vloeibare be
mesting worden
aangewend. Nood-
generatoren treden
vanzelf in werking
als onverhoopt de
elektriciteitsvoor-
peren. En om zich zo snel moge
lijk op dc hoogte te stellen van
de vorderingen van de planten
groei, alsooic van de stand der
werkzaamheden, schafte Valk zich
naast zijn gewone auto een klein
maar dapper Fiatje aan, waar
mee hij telkens tegen de dijk
op stuift, om er wat verderop
weer af te rollen en dan zijn weg
onder glas te vervolgen over de
haast twee meter brede, en eni
ge honderden meters lange paden,
die tussen het komkommergewas
werden uitgespaard. Paden van
louter vastgereden grond, bedekt
met een dikke laag stro, zoals dit
ook overal tussen de rijen kom-
kommerplanten te vinden is.
„Een gekke boel met die pa
den". zei Wim Valk. „Toen ik met
m'n eerste warenhuis begon en de
kruiwagen nog dienst deed als
vervoermiddel, reden we daarmee
over vastgelopen grond. Later
kwam er rails te liggen om er
karretjes over voort te duwen.
Bij een volgende uitbreiding liet
ik brede betonstroken storten voor
het transport per motorheftruck.
En in m'n nieuwste warenhuis
gaat alle vervoer weer zonder
meer over de grond, wat voor de
tractors met hun brede banden he
lemaal geen bezwaar oplevert.
Mijns inziens moet het die kant
overal uit. gezien de realisering
van de Euromarkt. Onlangs nog
was ik in Frankrijk, waar Neder
landse boeren, die zich daar ves
tigden. ook al warenhuizen hebban
van 30.000 m2. Het zou dom zijn
daarmee geen rekening te houden
en ik verstook echt niet voor de
lol zo'n 3000 ton olie per jaar".
Continubedrijf
Géén andere tuinder heeft het
intussen nog gepresteerd, van het
veilen van komkommers een con-
tinuebedrljf te maken. En dat
ging, zoals men al begrepen zal
hebben, in Dubbeldam ook niet
ineens. Valk moest hiervoor ex
perimenteren.
Normaal was. dat men in maart
komkommerplantjes uitzette,
waarna deze plantjes zich ontwik
kelden. gingen bloeien en vrucht
dragen. Dit hele proces nam zes
maanden in beslag en dus in ok
tober een einde. Er werd. na het
verwijderen der afgeleefde plan
ten. nog wat sla ais tussenteelt
gewonnen en dan begon
bereikte zo, dat hij op elke dag
van het jaar komkommers snijden
kon. Want de planten, die hij in
oktober pootte, behoefde hij pas
in oktober van het volgende jaar
Planten
Nu geven zulke planten, naar
mate ze ouder worden, niet meer
zoveel vrucht als in dc kracht
van hun leven. Dit is de réden,
Zelf kwéékt Valk geen jonge
plantjes. Dit laat hij aan spe
ciale plantenkwekers over, om
het gevaar van ziekten te ont
lopen. Jonge plantjes van
vreemde bodem brengen
minder risico met zich mee. Die
speciale kwekers kunnen er ook
meer tijd aan geven. Trouwens,
waar haal je voor dat werk nog
tijd vandaan als je baas bent
over 70.000 m- glas. Voor één
warenhuis van 30.000 m2 heeft
hij 45.000 plantjes nodig. En aan
één plant groeien, als die zich
goed ontwikkelt, soms wel 20
komkommers. Die planten moe
ten goed worden verzorgd en die
komkommers moeten geleidelijk
aan één voor één worden ge
plukt en gesorteerd naar ge
wicht. Merkwaardig, dat ze voor
dit sorteren, ondanks alle effi
ciëntie nóg eens één voor één
door de handen van de tuinders-
knechts moeten gaan. om stuk
voor stuk op een weegschaal te
worden gelegd. Een andere me
thode is er niet. Maar met 40
man personeel omgerekend in
volwassen personen eigenlijk
slechts 32 „fikst" Valk het
toch allemaal. Dat kan echter
alleen, omdat ze een team vor
men, een ploeg waarvan alle le
den op elkaar zijn ingespeeld.
„Van jezelf", zo zei hij. „wordt
eigenlijk veel te veel gevergd.
Als je alleen je bedrijf maar na
te lopen had. zou het wel gaan,
maar er komen nog zoveel an
dere dingen kijken. Vaak kun je
er niet van slapen en lig je de
hele nacht te piekeren. Nog niet
lang geleden ben ik er 's nachts
eens uitgegaan en heb ik eens
opgeschreven wat er allemaal tot
de taak van een tuinder be-
Dit alles
En hij las ons voor: Naar goed
land zoeken en 't inkopen, dat
land ontsluiten, bedrijfsschuren en
kassen bouwen wat allemaal veel
overleg vereist. Voorts overleg
gen bij het kopen van zaden met
het oog op bepaalde raseigen
schappen. Want het ene ras ver
langt hogere temperaturen dan
het andere en ook is de ziekte
bestrijding vaak verschillend. Je
moet op de hoogte zijn met de
giftigheidsgraad van de bestrij
dingsmiddelen en weten hoe deze
op de diverse rassen reageren.
Je dient de waterbehoeften en
voedingsbehoeften der verschil
lende rassen te kennen, zulks
met het oog op de capaciteiten
van je bedrijf en de kosten die je
moet maken. De onkruid-bestrij-
ding moet je aandacht hebben,
de tijdstippen van oogsten moet
je goed in de gaten houden, het
sorteren, verpakken, en vervoer
der vruchten geven hun zorgen,
het te koop aanbieden idem, ter
wijl naast dit alles nog zaken als
uitvallen van de elektrische
stroom, stormschade en andere
onvoorziene dingen je veel extra
werk kunnen verschaffen Mei
dat al is het moeilijker je als
grote tuinder te handhaven
dan om het te worden. Hoewel
dit laatste ook niet zo eenvoudig
was, omdét ik geen enkel voor
beeld had. Op het ogenblik staat
er al wéér wat nieuws voor de
deur: bemesting van m'n groot
ste warenhuis met C02 gedu
rende de wintermaanden. Daar
toe liet ik deze geweldige tank
bouwen, die geheel moet worden
afgerasterd, daar ze straks met
propaangas wordt gevuld, wat
erg explosief is. Er was al en
kele jaren een dergelijke bemes
ting met petroleum als uitgangs
punt. Maar wat ik nu ga doen
is nog niet eerder in de tuinderij
toegepast. Dat gas wordt in het
warenhuis geleid en dan.... en
fin, het is allemaal nogal inge
wikkeld en ik weet er zelf no.
niet het fijne van. Dat komt
echter gauw genoeg....
Met dat al b 1 lj f je investe
ren. 'k Begon met enkele duizen
den guldens, nu zit er al drie
miljoen in 't bedrijf.... Nee, niet
alles eigen geld, maar als je
zorgt dat je solicde te werk gaat
kan je overal geld krijgen.
Ik tenminste wel
Advocaat, die direcieur weid van dierenpark
In Blokzijl bij Zwolle stapte de vorige maand een gebrilde
zestiger in een voornaam driedelig pak gehaast uit een grote
auto en spoedde zich naar de menigte, die rondom het op
"kleine schaal aangelegde haventje nieuwsgierig te hoop was
gelopen. Hij duwde met beleefde groeten de mensen in dc rug
en verschafte zichzelf de ruimte, die hij nodig had, om juist
op tijd te zien, wat hem, enige uren eerder, per telefoon in het
vooruitzicht was gesteld: de vangst van een forse, voor Ne
derland unieke grijze zeehond. Het dier kwam. onder luid ge
juich van het gehele op de been gekomen Blokzijl, in een
zwaar net op de kant. Het zware beest, bestemd voor Bur
gers Dierenpark in Arnhem, lag aan de voeten van de man in
het voorname driedelige pak: mr. Rcinier A. Th. van Hooff.
de directeur van het dierenpark.
In Arnhem was onlangs een Mr. R. A. Th. van Hooff (62)
wild van zich afschoppende ree- liet de Tilburgse advocatuur er-
bok terecht gekomen in een o bij liggen en stapte van de ene
zo fraaie tuin achter de villa dag op de andere tussen de wil-
van een o zo deftige dame. Het de dieren.
dier. verdwaald en klaarblijke- Deze oud-voetballer in zijn
lijk niet op zijn gemak tussen Urtechtse studententijd spee.de
de tuinmuren, was door een hij in het eerste elftal van het
openstaand hek naar binnen ge- toen zeer edele Hercules die
lopen en maaide met zijn drlf- burgemeester had willen wor-
tige poten alle kostbare bloe- den. die op het pluche beklede
men van de grond. Achter een kussen werd getild in de ge-
raam stond de dame met de meenteraad van Vught, deze
hand voor de mond te gillen, oud-voetballer koerste in Am-
bang dat het dier vervolgens hem een beetje van de wereld
in haar salon mei kostbare af: hij legde tenslotte aan bij
meubels zou huishouden. Maar de ste.ger van het natuurlijke
het dolle dier beperkte zich er- koninkrijk, dat zijn schoonvader
toe over het gazon op en neer in het Schelmsebos. aan de rand
te hollen. Totdat het vermoeid van Arnhem, had ingericht,
van de zenuwen zich liet van- Daar. aan de steiger, moest
gen en het vangnet erbij ge- hij alle schepen achter zich
haald kon worden. De man, die verbranden vanwege een obsti-
het nog steeds trappende dier nate maagzweer. Hij moest,
een half uur lang in bedwang had de dokter hem gezegd, om-
hield. J"-1- D A g- 1
komkommerplantjes. Daar Valk
echter in de eers.e plaats kom
kommerkweker wilde zijn. maar
de opbrengst van de sla niet kon
ontberen, stelde hij pogingen in
het werk om de oogstpenode van
de komkojiimers te verlengen.
Daartoe ging hij al planten in fe
bruari, waarmee hij inderdaad
een maand wist te winnen En
vertrouwend op zijn kennis van
verwarmen en luchten, alsmede
van bemesten en verdere grond
bewerking. slaagde hij erin zijn
kemkommeroogst nog met een
maand te venengen door reeds
in januari te planten. Vervolgens
plantte hij al in december en het
succes was navenant. Daarna nóg
een maand eerder, doch nu moest
hij vaststellen, dat het niets
geen verschil maakte of hij in no
vember of december dc plantjes
had uitgezet. Voortaan zou hij
daarom november als plantmaand
overslaan en het in oktober nog
eens proberen En zie. opnieuw
wist hij een maand te winnen en
as dezelfde
Hooff, overal tevoor
schijn stappend waar dieren op
schudding teweegbrengen.
Half miljoen
beweeglijk werk
waartegen zijn kwaal het lood
je zou ieggen. Dat deed de ad
vocaat Van Hooff. Dat deed hij
consequent: na zijn ommezwaai
cultiveerde hij een houding, die
alle vastbeslotenheid had van
Mr. Van Hooff is de directeur het overtuigde: J'y suis i'y
van het nu vijftigjarige Burgers restc
Dierenpark, dat per jaar een Reinier Van Hooff, die toch
half miljoen mensen trekt. Mr. wei een verstrooide burgemees-
Van Hooff werd vijfentwintig ter zou 2jjn geworden, als zijn
jaar geleden cMrecteur van het maagzweer niet was ontloken.
,,^npa waarin toen nog vervreemdde van de juristerij,
stiehter Jan Burgers, zUn Hij werd in het dierenpark een
nachtpit. met achttienur.ge
werkdagen, waarin hij tussen
zijn grote kudde merkwaardige,
exotische, kostbare en gevaar
lijke dieren te vinden was.
In overall
De academicus Van Hooff,
van huis uit grootgebracht met
fijngesteven overhemden <n
gouden manchetknopen, werd
hier de gelijke van de op
passers bezoekers zagen
hem meer dan eens in een
overall met besmeurde rubber
laarzen. Ook aan zijn dage.ijks
pak hechtte z»ch de geur van
leeuwen, tapirs en apen en aan
zijn eertijds zijdeblanke vingers,
waartussen eer. nooit oprakende
sigaar van het eerste daglicht
tot zonsondergang te vinden is.
bleef menigmaal iets van de
monsters stalmest hangen. Met
de handen, waarmee hij vroe
ger de pen over aktes en con
clusies stuurde, streelt hij nu
een nijlpaardenbek of betast
hij het gebit van een neushoorn
Voordat zijn maagzweer goed
en wel was weggeteerd, moest
deze mr. Van Hooff zijn omme
zwaai bekopen met een vinger.
Een hongerige leeuw sloeg
hem een hele hand open, toen
hij enkele dagen na dc Slag om
Arnhem, in 1944, de roofdieren
het dagelijks brood voorzette.
Hij heeft hooit kwaad willen
spreken van zijn dieren, hij ge
looft zelfs niet in het kwaad
van een d.er: „Het beest had
honger en ik was daar veel te
laai bij de kooi met het eter."
Zonder enige hulp van bui»en
park door
bom gedood stond daar
bloedende man in een volstrekt
verlaten omgeving. Uit zijn
hand stroomde het bloed in
getemde stralen, met zijn ande
re probeerde hij dc slagader te
dichten. Zo rende hij het park
uit. naar het Openluchtmuseum
dat honderd meter verderop,
aan dezelfde Schelmseweg lig',
waar toen de oorlogsevacuces
waren ondergebracht en waar
zich meestal een dokter ophield
In het museum was echter geer.
dokter; hij was naar zijn nog
bewoonde huis in dc stad ge
gaan, enkele minuten eerder.
Verbonden in ongewassen vi
trage, die de bloemstroom uit
zijn pols ten dele kon keren, de
duim nog steeds als stopper op
de bloedstroom, is hij toen naar
bet huis van dc dokter gegaan
N'a dr.e kwartier lopen kwam
hij daar aan, minus heel veel
bloed. Van de Schelmseweg
naar het doktershuis lag het
rode spoor op straat. Dc stad
- ontruimd na de Slag was
in die dagen zo leeg als een
«lok zonder binnenwerk. Toen
lij met zijn verbonden arm in
iet park terugkwam, hadden de
eeuwen hun rust hervonden.
Het bloed heeft hij na de oor-
og sportXg teruggekregen.
Vlaar sindsdien heeft hij nooit
neer zelf een leeuw gevoerd.
}at liet hij toch maar doen
door de veertien oppassers die
hij in zijn park heeft. Dat is per
lot van rekening het verstan-
lbr*t: geen man houdt roofdie
ren om zelf erdoor te worden
•pgegete-n.