Uw probleem is het onze
Engeland schorste 300 jaar
geleden 2000 predikanten
Jonge Joden uit
Amsterdam
naar Israël
Een ivoord voor vandaag M
Ontvoerde Israëlische
jongen terecht
„Jeugd en Evangelie" benoemt
tijdelijke kracht
Któf V&Ujêiw
SUNIL HALEN!
AFi
i
nieuw rood
1
ANDERZIJDS
KENMERKEN DER WARE KERK
In de Groninger Kerkbode"
beantwoordt ds. W. Reeskamp de
volgende vraag van een lezer:
.Jsinds ik een zendingscurstis
van ds Wiersinga een jaar of
vier geleden gevolgd heb, ben ik
begonnen mij af te vragen of u)ij
niet in onze Nederl. geloofsbelij
denis één kenmerk van de ware
kerk over het hoofd gezien heb
ben. Daar worden nl. drie ken
merken genoemd: de zuivere pre
diking, de zuivere bediening om
de sacramenten en de zuivere
handhaving van de kerkelijke
tucht. Ik meen dat de zendings
opdracht, die Jezus aan zijn dis
cipelen gegeven heeft, niet vol
doende m bovenomschreven ken
merken van de ware kerk tot
uitdrukking komt. Vermoedelijk
komt dat omdat deze zeer duide
lijke opdracht teveel uit het oog
verloren is tn de reformatietijd."
Ds. Reeskamp schrijft:
TN de eerste plaat* moet dan wal
l worden opgemerkt dst de ter
men ..ware" en ..valse" kerk ln de
H. Schrift niet voorkomen. Nu is
daarmee niet beweerd dat men re
daarom niet gebruiken mag. Wij
Sreken ook over de Voorzienigheid
>ds. over de heilige Drieëenheid,
terwijl toch ook deze uitdrukkingen
niet in de Bijbel gevonden worden.
Wel moet ons dit waarschuwen om
van zulke termen geen absolutis
tisch gebruik te maken. Kritiek er
op Is geoorloofd, omdat het woor
den van ons zijn. waarin wij Gods
Woord proberen weer te geven. Zo
zou men van de term: ..voorzienig
heid" kunnen zeggen dat deze niet
duidelijk weergeeft wat er mee be
leden wordt. Strikt genomen bete
kent het niet meer dan dat God
van te voren weet wat er gebeuren
gaat. Maar dit laten wij nu verder
voor wat het is. Het werd alleen
opgemerkt omdat men van vrijge
maakte zijde over deze en dergelij
ke uitdrukkingen ln verband met de
sneden kwestie over de drie
kenmerken van de Kerk. In 'zo'n
geval is het goed de serie van
Jirof. Polman over de Ned. Ge-
oofsbelijdenis te raadplegen. Onze
Kamper dogmaticus merkt daarbij
het volgende op: ,,Allc Reformato
ren laten zich bij het vaststellen
van de kenmerken der ware Kerk
geheel door Schriftgegevens leiden.
Juist omdat de Kerk een geloofs
zaak is, moet Gods woord de ken
tekenen aangeven. Vooral de uit
spraken van Christus over Zijn
Kerk zijn voor hen beslissend". Wie
dit citaat goed leest, bemerkt dat
het geen antwoord geeft op de
vraag die on* bezighoudt. Gezegd
wordt slechts dat de Reformatoren
zich alleen op de H. Schrift beroe
pen hebben. En niet b.v. op aller
lei theologen en concilies. Nu
wij hadden ook niet anders van hen
verwacht. Maar hebben zij zich
door alles wat de H. Schrift over
de Kerk zegt laten leiden? Aan de
ze kritische vraag komt Prof. Pol
man niet toe. Zij zou ook vallen
buiten de opzet van zijn boek.
Helpt miaschien de volgende op
merking ons op weg? ..Wel is
bij het 'opsommen van de kenmer
ken enige variatie. Allen achten de
zuivere verkondiging en rechte ont
vangst van Gods Woord het meest
beslissende teken. Daarop volgt
steeds het rechte gebruik van de
sacramenten. Mglanchton. Bullinger
en Calvijn nemen de kerkelijke
tucht niet onder de kenmerken op."
Dit zou dan hiermee samenhangen
dat het met de kerkelijke tucht in
meer dan een Kerk der Reformatie
niet in orde was! Altijd volgens
Prof. Polman. Hier moet ons dan
toch wel de opmerking van het
hart dat de reformatoren zich dus
ook door de praktijk van het ker
kelijk leven lieten beïnvloeden.
Heeft dit hen soms bij heel die ken-
merkenkwestie wat parten ge
speeld? Maar heeft men zich inder
daad geheel losgemaakt van het
geen aan gereformeerde kerken ge
groeid was. om los daarvan
te vragen: wat zegt Gods Woord
over de Kerk? Om billijk te zijn
voegen wij daar meteen de opmer
king bij dat dit in die situatie van
strijd wel heel moeilijk, zo niet on
mogelijk was.
komer. belangrijke zinsnede:
..KortelIJk. so men zich aanstelt
naar het solvere Woord Gods, ver
werpende alle dingen, die daarte
gen zijn, houdende Jerus Christus
voor het enige Hoofd." Hier zegt
dus onze confessie onomwonden:
om het nu maar kort te zeggen:
,,de ware kerk stelt zich aan naar
het ruivere Woord Gods". De drie
kenmerken waren dus niet exclu
sief! Zij sloten geen andere ken
merken uit. Onze vaderen wilden
niet zeggen: die drie zijn de enige
.■■eigen:!__l
kenmerken. Ze waren voor hen
(slechts) de belangrijkste.
Zo kom lk dan weer bij de vraag,
die aan het begin gesteld werd en
dan dacht ik aat wij zeer beslist
moesten zeggen: tot
Kerk pleegt te spreken in een toon,
alsof dit alles linea recta uit de H.
Schrift komt gemarcheerd. Wij heb
ben hier te maken met menselijke
en dus gebrekkige en tijdgebonden
vertolkingen van Gods Woord.
Paul S. Mlnear heeft een verslag
uitgebracht aan de Wereldraad van
Kerken en daarin vertelt dat hij ln
het Nieuwe Testament «0 verschil
lende termen gevonden heeft, waar
mede de Kerk wordt aangeduid. HIJ
heeft deze Ut 20 rubrieken onderge
bracht.
Dze rijkdom van de gebruikte
woordenschat moet ons reeds tot
voorzichtigheid stemmen en noopt
welhaast tot de verzuchting, dat
het ons wel nooit gelukken zal om
deze rijkdom ln onze confessie on
der woorden te brengen of in leder
Jeval enigszins recht te laten we-
e
is om achter de belijdenis terug te
gasn naar Gods Woord, de bron.
waaruit onze confessie geput werd.
Alleen zo blijft hetgeen ln onze
belijdenis staat een levend geloofs-
bezlt van de Kerk. maar staan wij
ook open voor kritiek vanuit dat
Woora op hetgeen de vaderen bele
den en zullen ook andere aspecten
van een bepaalde zaak naar voren
komen, die vorige generaties niet
of niet zo duidelijk hebben gezien.
die de
behoort onmiskenbaa
..predikt het evangelie in de gehele
wereld." Ik dacht dat dit uit het
N. Test. zonder meer duidelijk was.
Zodat wij inderdaad mogen zeg
gen dat een Kerk die op zulk een
essentieel punt aan haar Heer on
gehoorzaam is, daarin niet de ge
stalte van de (ware) Kerk vertoont.
Alleen het nare is dat je .dit.
in de belijdenis niet met zoveel
woorden leest. Je moet eigenlijk dit
als een gevolgtrekking uit de belij
denis halen. En ik ben tegenwoor
dig erg bang geworden voor al die
dingen, die je per logische ja
vooral logische!! consequentie
uit de belijdenis kunt halen. Waar
je dan ook maar weer aan gebon
den geacht wordt te zijn.
Je kunt het meemaken dat
iemand verweten wordt dat hij de
belijdenis der Kerk ondermijnt en
aantast als hij een voorstander is
van de doorbraak b.v. om misver
stand te voorkomen wil ik wel di
rect zeggen in de historische situa
tie in ons land voorstander van
christelijke partijformatie te zijn,
als dan ook maar vaststaat, dat de
belijdenis, die lk ondertekende, zich
daarover niet uitspreekt!
Wij moeten dus oppassen met die
Jevolgtrekktngen uit de belijdenis.
e mag ze wel maken, maar Je
mag er een ander niet aan binden.
Waarmee ik dan maar zeggen
wil. dat ik het betreur dat de con
fessie aan dat aspect
Wij moeten dat de reformatoren
maar niet al te kwalijk nemen. Zij
waren in een zware strijd met Ro
me gewikkeld. Zij moesten een ker
kelijk leven van de grond af op
bouwen.
kerkelijk
leven in de volgende eeuwen ge
stempeld tot een veel te veel naar
binnen gericht gev.al Indien in on
ze belijdenis weerklatik had gevon
den het „mondiale" levensgevoel
van het evangelie (het gaat om de
wereld, die God heeft liefgehad,
3aat heen in de gehele wereld!)
an was ons kerkelijk leven meer
naar bulten gericht geweest. In de
Heid. Catech. ligt dat wel enigs
zins: zond. 21.
Wij hadden de kerkscheuring
waarschijnlijk niet gehad. Moet je
nu een gravamen indienen? zo
vraagt onze kerkbodelezer. Och
dat dacht ik niet. Dat wat er in
staat is nl. wel waar. Alleen, het
is niet volledig. Maar ik denk dat
een synode je
dat:
wat in.
Voorts zou ik niet graag in een
bestaande belijdenis bepaalde din-
5en in gaan voegen. Verbreek je
an de harmonie niet? Zoals men
ln het hart van Groningen een
nieuw stadhuis heeft neergezet, dat
op zichzelf prachtig Is. maar dat
in die omgeving vloekt, naar de
mening van bijna ieder, die niet in
een schoonheidscommissie zit.
Uit respect voor de vaderen, en
hun belijden, zou ik het graag zo
willen laten staan, maar mijn hart
gaat wel uit naar een nieuwe be
lijdenis. In het verlengde van on
ze confessie waarin wij naar de
tijd. waarin wij nu leven en bij
het licht, dat ons thans geschonken
is belijdenis doen van het enige
heil.
Hoogkerkelijken
namen geboden
kans waar
(Van onze kerkredactle)
[7ANDAAG vieren de vrije ker-
ken van Engeland de dag
van hun ontstaan. Precies drie
honderd jaar geleden werden 2000
predikanten van de Engelse Kerk
automatisch uit hun kerkelijke
rechten gezet, omdat zij een be
sluit van de regering niet wilden,
niet konden ondertekenen. De
hoogkerkelijken of episcopaten
hadden wraak genomen op de
puriteinen in de kerk. Het opmer
kelijke van die „Grote Uitwer
ping" zoals deze daad in de ge
schiedenis bekend is geworden, is
wel dat het uiteindelijk ging om
de apostolische successie, de
inwijding van priesters, het groot
ste probleem van de oecumene
van onze dagen.
Cromwell was juist achter de rug. Zijn
zoon Richard bïeek een slappe figuur te
het verlangen ging weer uit
koning. Karei II werd uit het
Nederlandse Breda gehaald om de troon
- eer te bestijgen.
Nauw verweven met de politieke pro
blemen waren de kerkelijke problemen.
Aan de orde was een revisie van het
Prayerbook. zoals die ook nu weer is
aangekondigd voor de komende jaren.
Engeland is nimmer erg gelukkig ge
weest met dit vrome boek dat in wezen
cel minder een boek van gebeden, dan
rel een kerkorde is.
Het is een opmerkelijke geschiede
lis geworden. De puriteinen wilden
een aantal wijzigingen aanbrengen.
Karei II stond een conferentie toe in
het Savoy-paleis van de Londense
bisschop van twaalf puriteinen en
twaalf afgevaardigden van de High
Church. Men kwam in het gesprek
geen stap verder. Tegen ieder voor-
puriteinse zijde, antwoordden
de hoogkerkelijken „neen", maar ach
ter de rug van de conferentie om
werd een revisie doorgedreven, die
geen enkele rekening hield met de
puriteinse verlangens. Er werden al
lerlei gebeden voor bijzondere dagen
opgenomen die volkomen buiten de
sfeer van de puriteinse vroomheid la
gen. Met 186 tegen 180 stemmen nam
het Lagerhuis de revisie aan.
Unif ormiteitsacte
Op zichzelf zou dit misschien alleen
nog maar een conflict en geen scheu
ring gegeven hebben, als niet tevens de
zogenaamde ..Uniformiteitsacte" werd
aangenomen. Daarin werden de volgen
de eisen gesteld
1. Iedere geestelijke moet zijn handteke-
hij zich in alles naar de eisen
boek zal richten.
2. Tevens moet de predikant beloven
of zijn ambtenaren op te
wil men een nieuwe Cromwell-affaire
voorkomen).
3. De puriteinse eed van onderlinge bij
stand moet worden afgezworen.
4. Niemand zal in de toekomst tot een
geestelijk ambt kunnen worden toege-
.aten die niet tot priester is gewijd.
5. Alle predikanten en lectoren die niet
gewijd zijn tot priester moeten alsnog
onder handoplegging van de bisschop
een wijding ontvangen.
6. De besluiten door koningin Elizabeth
genomen blijven van kracht.
Kleine meerderheid
Wie zich aan deze zes punten niet
wilde onderwerpen, zou zijn ambt
verliezen. De puriteinen hoopten dat
de koning het wetsontwerp, dat maar
met zes stemmen meerderheid was
aangenomen, niet zou ondertekenen.
Zij begrepen nog niet dat Karei II
juist hierop aanstuurde. Het oude
bloed van de Stuarts verloochende
zich in hem niet. Op 19 mei 1662 zet- j
te hij zijn handtekening onder het be- II
sluit dat op 24 augustus 1662 van
kracht zou worden. De dag was slim
gekozen, enkele dagen voor de staats
kerk de predikanten hun kwartaalsa
laris uitbetaalde. Zij die het gewijzig
de Prayerbook niet wilden onderteke-
nen. zouden zonder een cent op straat i {^u
derdtallen gedood. Op deze dag kwamen
2000 predikanten met hun gezinnen op
straat te staan. De zondag voor deze
dag namen deze predikanten afscheid
van hun gemeenten. Enigen van hen zo
als de bekende Richard Baxter, schrij
ver van drie christelijke klassieken als
..De rust van de heiligen", „De her
vormde predikant" en ,.De roep tot de
onbekeerden" hadden reeds hun ambt
neergelegd, de anderen kozen de ..Zwarte
zondag" om afscheid te nemen. Zij had
den tot het laatst gehoopt op een ver
zoening.
Negen leden (drie meisjes en zes jon
gens) van een in april opgerichte ga-
rin van 17 Nederlandse joden, zijn gis
teren uit Amsterdam vertrokken naar
Israël, waar er zes naar de kibboets
Matsoebah gaan en drie naar Jeruza
lem om een opleiding tot jeugdleider
te ontvangen.
De groep ging per trein naar Ma
Zo werd het 24 augustus, de dag van=eill€ van waar men per ^ot naSl
St. Barthelomeus. een dag die al eerder i ï,raifj doorreisde. Van de groep zijn
—«-n ""'alle leden ouder dan 18 jaar. De
Hebt u ook wel eens aarzelend gezegd: „lk geloof daten
ten antwoord gekregen Geloven doe je in de kerk"? Zo drukt -
de volksmond het uit. Geloof is iets voor zondags. Geloof is
een levensstijl die inhoudt dat je op zondag naar een preek
gaat luisteren.
Hoe is de wereld er toe gekomen om zo te gaan. denken en
spreken? Is het omdat ze weinig of niets gezien heeft van onsj
geloof op maandug? Neem Daniël. Hij geloofde niet in de
kerk. Geloof was geen aanhangsel bij zijn leven. Geloof ivas
de kern van zijn leven. Hij rekende met God en als het nodig
was rekende hij op God. „Neem de proef', zegt hij en kijk ??-aj
tien dagen hoe wij er uit ziennadat we alleen op groenten
cn water hebben geleefd. Zo kan. alleen het geloof spreken
Het verstand zei dat het. onzin was. Wie rekent met calorieën^
en vitaminen, met koolhydraten en eiwitten, zei, dat kan nietl
Maar Daniël wist dat de maaltijd niet alleen bestaat uit die z
dingen, maar dat een maaltijd ook bestaat uit de zegen van
God. Spreuken zegt ergens: De zegen des Heren maakt rijkl
Daniël weet: de zegen des Heren maakt gezond. Vergeet A
echter niet dat het hier niet in de eerste plaats gaat om da
gezondheid van Daniël, maar dat het om de eer van God gaat
om de erkenning van Zijn wil en Zijn heiligheid.
Justitie gaat
maatregelen
nemen
(Van een onzer medewerkers)
Na ruim twee jaar geleden uit
Israël, door toedoen van zijn groot
vader te zijn ontvoerd, is de nu
elfjarige Jossele Schumacher weer
in Israël teruggekeerd. Hij ver
klaarde bij zijn aankomst zeer
blij te zijn weer bij zijn moeder,
zusje en vader terug te zijn. Het
is komen vast te staan dat dit niet
het enige ontvoeringsgeval is. Het
blijkt de kibboets Komenioet, een
ultra-orthodoxe nederzetting, te
zijn, van waaruit de ontvoeringen
plaats vonden.
Met de terugkeer van de jongen is
de zaak in Israël niet afgedaan. De pu
blieke opinie eist, dat degenen die de
hand in de ontvoering van de jongen
hebben gehad, worden berecht. Inder
daad hebben de justitionele autoritei
ten nog voor de terugkeer van Jossele
hiermee een begin gemaakt. Vele rab
bijnen zijn gearresteerd omdat ze me
dewerking hebben verleend aan de ont
voering vari de jongen. Dit geval staat
dus niet op zichzelf. Overigens, de pu
blieke opinie in Israël is beïnvloed door
verkeerde voorlichting.
Het is niet juist voor te stellen dat
Jossele onlvo.erd is uit ..godsdienstijver.
De grond van de ontvoering is te vin
den in een doodgewone familieruzie, die
werd ingegeven door-politieke en reli
gieuze feiten. De familie Schumacher,
afkomstig uit Rusland, kon het in Is
raël niet bolwerken. Geruime tijd zelfs
werd hun zoon Jossele bij zijn grootva
der Nachman Sjtarkes ondergebracht.
De familie Schumacher gaf toen het
te kennen naar Rusland te-
staan.
de geschiedenis ingegaan was als
vergeldingsdag. Negentig jaar voor ae
Grote Uitwerping, werden in diezelfde
r-"Ping, w
de wapens tegen de koning nacht in Parijs de hugenoten met hon-
Naar het zich laat aanzien
gaat de landelijke werkgemeen
schap „Jeugd en Evangelie" het
komende najaar haar activiteiten
belangrijk uitbreiden. Een en
ander wordt mogelijk gemaakt
door de aanstelling van de heer
H. Huyser, theologisch kandidaat,
die vanaf medio augustus tot eind
december vrijwel de gehele dag
zijn krachten aan dit werk zal
g [gaan geven. Voor het eerst in
5 i de geschiedenis van „Jeugd en
s iEvangelie" werd een kracht
I aangetrokken die volledig ter
1 beschikking staat van de orga
nisatie.
In grote lijnen zal dc taak van de i
'heer Huyser hieruit bestaan dat hij dei
plaatselijke J E-activitciten met zijn
advies en andere middelen zal stimule-!
ren en bijstaan. Zoals bekend, stelt;
..Jeugd en Evangelie" zich tot taak het'
evangelie te brengen in de niet-christe-
lijke jongerenwereld. Dit gebeurt!
meestal in kringverband. Men voelt nu
de behoefte om bij dit vaak moeilijke.
I maar vooral zeer dankbare en nuttige
werk. een kracht te hebben die ook
coördinerend kan optreden.
door het landelijk bestuur van Jeugi
Evangelie kwam weer eens duid
naar voren wat het doel is van de
ganisatie. Gekozen werd namelijk
tekstgedeelte uit 2 Tim. 4:5: „Doe het
werk van een evangelist". De verwe
lijking van deze opdracht zal de taak
zijn van elke J A E-er. en dit zal in
het komende seizoen van allesbeheer
send belang moeten zijn.
Van
te Le
rige leden van de garin (kern) zullen
x'gcnd jaar volgen.
De emigranten zijn lid van de Jood
se jeugdfederatle ..Ichud Hal
holland" te Amsterdam.
Voor deze alia (emigratie in groeps
verband) bestond grote belangstelling
van familie, vrienden en kennissen. Het
is de eerste keer sinds 1955 dat weer
in groepsverband wordt gereisd. Men
is tot de conclusie gekomen dat dit be
ter is dan het indiv dueel reizen bij de
emigratie naar Israël.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Wons (Fr.) en
Schraard: G. J. de Vries, vic. te Amster-
GEREF. KERKEN (vrijgemaakt)
Bedankt voor Barrhead en Neerlandia
(Alberta, Can.): A. Kooy te Oldenzaal.
Ds. G. Hornstra
overleden
(Vin
medewerkers)
Te Borculo is na een langdurige onge
steldheid in de ouderdom van 75 jaai
overleden ds. G. Hornstra, emeritus
predikant van de Nederlandse Hervorm
de Kerk. Ds. Hornstra was 26 juli 1887 te
Idaarderadeel. Friesland, waar zijn vader
hoofd ener school was. geboren. Hij be
zocht het gymnasium te Leeuwarden er
studeerde theologie aan de Rijksuniver
siteit te Groningen.
In 1914 werd hij kandidaat in Gelder
land en 6 december van dat jaar aan
vaardde hij zijn ambt te Jisp, Noord-Hol
land.
Ds. Hornstra diende de gemeenten
Zijpe, Bellingwolde, Warmenhuizen, Koog
a. d. Zaan en Geesteren, waar hij 1 april
1953 met emeritaat ging. Daarna vestigde
rug te keren. Hier begon de familieru
Grootvader voelde er niets voor zijl
kinderen weer te zien leven in ee
communistische staat, met de mogelijk
heid ze nooit meer terug te zien. Toei
hem bleek dat ook zijn kleinzoon Josse
le niet in Israël zou blijven bereikte d
familieruzie haar hoogtepunt, daa
grootvader, een streng-godsdiensti
man. een opvoeding van zijn kleinzooi
in een atheïstisch land niet wensellj)
achtte. Toen met zijn dochter en
schoonzoon niet te praten bleek, nam
hij het recht in eigen hand: zijn klein
zoon verdween. Hoewel de verdwijnlns
bij de politie aangegeven werd. bleef
Jossele weg. Twee en een half jaar
heeft het geduurd eer de jongen onder
de naam Jacob Gernter in New York
door de politie werd gevonden.
Het nieuws dat de jongen terecht
kwam enige dagen nadat de rechtbank
in Jeruzalem in een felle uitspraal
rabbijn Mendelson en drie medebe
klaagden uit Komenioet moreel
veroordeeld, maar juridisch moest vrij
spreken. Hoewel hun schuld aan de
voering duidelijk was komen vast
staan, bleek de kroongetuige van
openbare aanklager dermate onbetrouw
baar dat tot vrijspraak moest worde
besloten.
Tijdens het proces was echter genoe
aan het licht gekomen, om de publiek
opinie in Israël nog meer in te nemi
tegen de ontvoerders van Jossele. dj
zoals achteraf bleek niet alleen in
raël verborgen was gehouden, maar i
dien via Frankrijk en Engeland naar
Verenigde Staten was overgebracht.
Tweede geval
Ook bleek nu dat de kiboets Komi
nioet zich een zekere reputatie ht
verworven in het verbergen van ku
deren tegen de wil van de ouders,
kwam ook een andere ontvoering <u
het licht nl. die van Jisroeil Vini<
In 1948 kwam uit Oostenrijk de w
duwe Vinick met drie kinderen, v
onder Jisroeil in Israël aan. Zij
deelde het verstandiger in verband
omstandigheden in haar gezin ha
jongste zoon Jisroeil elders onder
brengen. Een weeshuis dat geschoe
is op streng-religieuze principes van h<
Jodendom, was bereid de tienjarige jon
gen op te nemen. Zonder dat mevrou
Vinick haar mening werd gevraagd,
er zelfs maar van in kennis was ge
steld, werd Jisroeil naar «en jesjiwl
(een Joodse hogeschool) in het zeer r«
ligieuze stadje Bene Berak gezond»
waar op sabbat kettingen over de
zijn gespannen om zodoende het
keer de doorgang te beletten. De j<
A'erd verteld dat zijn moed»
en zusje tot het christendom
ren overgegaan.
Het is nu pas gebleken dat Jisro»
in Komenioet terechtgekomen is, j
ren onder een valse naam geleel
heeft, en uiteindelijk de vlucht
genomen naar zijn ouderlijk huis.
Niet alleen de minder godsdienst
ge joden maar ook tal van aanhai
gers van godsdienstige partija
eisen, dat de ontvoeringen grond!
worden, uitgezocht en de schuldig^
gestraft. Voor de justitie zal dit efl
hele opgave zijn, want enige tienta
len hebben aan de verdwijning^
hun medewerking gegeven, waaroi
der velen vau naam.
rouwdienst in de hervormde kerk
Geesteren op de Algemene Begraafplaats
aldaar bijgezet
(Advertentie)
heerlijke bessenjenever
N.V. DISTILLEERDER IJ V. SIMON RYNBENDE ZONEN SCHIEDAM
broer
Gisteren vertrok ds. H. Bultje, zei
dingspredikant van de Hervormde Kei
per K.L.M. naar Nieuw-Guinea. Zij
gezin blijft voorlopig in Nederlai
achter. Het moderamen van de Eva)
gelisch-Christelijke Kerk te Holland
heeft hem benoemd tot leider van I
theologische cursus te Seroei. De h«j
vormde zending is dankbaar juist f
met zijn uitzending een duidelijk tew
te kunnen stellen dat de op handl
zijnde wijziging van het politieke bes»
van Nieuw-Guinea geen wijziging!
brengen in haar bereidheid tot medj
werking met de zelfstandige kerk a
daar, aldus een mededeling van I
Raad voor de hervormde zending.
NEDERLANDS MEEST GEBRUIKTE WASMIDDEL
Financiën
Het i
Predikanten horen
roep van het leger
medewerkers)
hoe dit uit financieel oog-
•oonachtJg te Amersfoort punt te realiseren? Ook in een organisa
tie als J E blijven de financiële mid-
Daarna&st zull®n de gereformeerde pre-'delen altijd een pijnlijke zaak. Men ont-
dikanten ds. P. A Bohlmeaer te Oost- en j ving giften van kerken en particulie-
West-Souburg. Zeeland, ds. H. J. Koffrie ren. Maar de grote verrassing kwam
te Leimuiden en ds. C. G. Mak te Vrees- van dc J A- E-ers zelf, die de beslis-
wijk, die allen reeds eerder als reserve-1 sende stoot leverden door met een flin-
legerpredikant hebben gediend in het i ke contributieverhoging onmiddellijk in
najaar, voor enkele jaren in militaire; te stemmen, cn op deze manier ook
i gemeente j relt lieten merken, het belang te zien
houden zullen u-eer vierentwintig leger- worden losgemaakt Ds. H. W Eerland. van de komende benoeming,
nrrtilunvn nod* utn. Voor do vnrvul-1 D' loooOrkoMlrrdr u,,n, ton <f,„
ling van deze vierentwintig vacatures,onbepaalde tijd op te treden.
i kerke ra ad
Vraag: Vorige zomer kreeg ik
flamingoplant. die enkele mooie bloe- 'de dieren.
Ook stuiven met DDT.poeder doodt bank. 's Avonds als het licht aanging,
men heeft gegeven.
Nu is er een maand geleden een
bloem uit gekomen, klein van stux,
een halve centimeter boven de stelling
en gescheurd. Deze was na ongeveer
veertien dagen al uitgebloeid.
KI,
Vraag: Ik heb
vormde kaars erg veel kaarsvet over,
Kan je hiermee nog iets doen"
erd het gordijn tussen i
een bijzonder ge- dichtgeschoven.
Kan U ook zeggen, wat
behandeling mankeert?
ach ik ba ar gesteld, nl. de hervormde Pre*;f^nwe^,
dikanten da J. A. de Bruyn te Ernst. ds.
de gemeen'e een jaar los te lopig karakter draagt, ligt het
de bedoeling het volgend jaar iemand
I voor langere tijd te benoemen. Deze
n- h« in rt, bndo-lin, 11,1 d.t "P"""""
de Nederlandse strijdkrachten in Nieuw-(ringen die er dan opgedaan zijn, en
hui» komen
legerpredikanteneind
Voort* de gereformeerde predikanten Guinea nog dit jaar n
da. G. v. d. Berg te Grijpskerk. d*. Hl. i rich onder hen zever
1 te Ferwerd. d*. H. Kremer bevinden, zijn c
Hoop te Erica, het werk van _J
- Wcateremden j in Nederland beschikbaar, waardoor
kt Gronmfen Voort* twee vnfcemaeltte dus ongeveer van «en nieuwe aanvoer
nl ds. W Borgdorff te Baarn van twee dozijn verzekerd i*.
de financiële toestand tegen het
theologisch student.
Bij vaststellen
Gisteren Is er weer een bloem uit-
gekomen. Het duurde heel lang voor
dat ze er ontsprong, en die heeft weer
hetzelfde. Ik kan het nu al zien. hoe
wel ze nog in elkaar zit. Er zit weer
een scheurtje in met een zwart rand
je langs de breuk. Kan U verklaren
hoe dit komt? ,w_„„
Antwoord: Als die scheurtjes in Uw knoppen doch
flamingoplant eerst brum en daarna b,oej gekomen
Antwoord: U kan het kaarsvet
bain marie. du
water, smelten
katoen heen.
Vraag: Ik heb een lidcactus. In het
eerste jaar heeft deze geen knoppen
gehad.
In het tweede ja;
Uitvalt, dan heeft U waarschijnlijk te
doen met een cultuiirfout, daar te
veel vocht, gepaard met een lage tem
peratuur dit verschijnsel te voorschijn
roept. Hierin moet dus verandering
komen daar de plant van warmte
(eehter niet van de volle zon> houdt
vier of vijf uit-
het -
pen doch er zijn
gebloeid-
Telkens in de
buiten in de tuin. niet te veel in -Je
zon. Na de tweede bloei heb ik de plant bijvoorbeeld achter een
in tweeën gedaan en nieuwe bloemis- plaatsen met de bladeren
vooral niet te veel water ge- tengrond gegeven. In januari zat de JÉ i
plant vol met veertig en de an-
gaten, dan is
dere i
Antwoord: Zoals u het beschrijft, is
pannetje met de behandeling wel goed. Wellicht
dan met de hand wordt de knopafval veroorzaakt door
m een paar draden de overbrenging van de kamer naar
de tuin en omgekeerd.
Knopafval bij een lidcactus komt
meestal omdat de cactus te veel ver
plaatst wordt en juist deze plant,
waarvan de knoppen zich voortdurend
naar het licht draaien, heeft absoluut
een vaste standplaats nodig.
Bovendien verdraagt zij
temperatuurverschillen tussen dag
nacht.
Zij heeft behoefte aan weinig zon en
veel water van april tot september. In
zet ik dc plant voorjaar en de zomer moet men haar
beschutten tegen het felle zonlicht cn
glasgordijn
gelijk naar het raam gekeerd.
Als de rustperiode aanbreekt,
zijn
bruikt worden.
leden aan elkaar als stek gebruil
zal de nieuwe plant eerder bloeirl
worden.
Men moet de stek in bladaarde m
scherp zand steken en later verplant!
verdraagt zij geen grote in bladgrond met scherp zand, ouj
u:,i koemest, goede tuinaarde of gras!
dengrond. Eenmaal verpot moet
lidcactus zo min mogelijk van vea
aarde worden voorzien, daar dit I
bloei niet ten goede komt.
ST
dertig knoppen. Geen van cactus tevreden met een koel plekje.
1 beeld i
veroorzaakt. Leg
holde aardappels op de kluit en k
deze 's morgens ecr.s na. U zal
boosdoeners dan wel aantreffen
het jaarthema kan ze doden.
I vooral geen mest.
In de maand april kan men dan
veer op de oude voet verder gaan. Bc-
De plant stond in het voorjaar mid- halve gieten op de aarde is het op
n voor het raam en bleef 's nachts kroon te besproeien of te bespuiten,
i overdag stil staan op een tafeltje warme dagen gewenst de blader-
Verzoek van lezer: Is het nu
dig deze rubriek vol te stoppen
kamerplanten, vreemde munten en
lerloi beesten, zoals kevers,
men toch niet kan herkennen?
Ik kom nooit eens een vraag tegel
waarin een beetje humor zit.
Antwoord: De lezers vragen i
antwoorden. Vragen waarin een bee
humor zit en die de betrokkert lef
op gelijke hoogte met de venster- Een volgroeid lid kan als stek ge- interesseren, zijn altijd welkom.
