DUIZENDEN STENEN
mmut&mim 1302
Wetenschappelijke
onderneming
maar ook:
grandioos
avontuur
Nep Nederlanders
op weg naar het
dak van de wereld
V.
vertellen een fascinerend verhaal
4
Chefarine 4
r-s*E
an een onzer redacteuren)
W ie de mare ontvangt-, dat "n zekere Tom de Booy in Amsterdam ziek in zijn werkvertrek
omringd heeft met stenen, hopen stenen, zou licht de indruk kunnen krijgen, dat hij te maken
heeft met een soort granietwerker of een grind handelaar. Maar zo is het toch niet. Want
doctor T. de Booy draagt behalve karrevrachten stenen ook een titel vol gewicht met zich mee,
die de insider alles en de leek niets zegt: wetenschappelijk hoofdambtenaar aan het Geolo
gisch Instituut der Universiteit van Amsterdam.
Geoloog dus en vandaar al die stenen. Zijn kasten puilen uit. Brokken, kilo's zwaar,
6tukjes ter grootte van anthraciet-nootjes V en schijfjes van drie-honderdste millimeter dik.
Allemaal in laden, waarop nette papiertjes zijn geplakt: Alpen, Jura, Peru. Soms zie je op
die 6tenen heel duidelijk de vormpjes van schelpdieren, kokertjes, spiralen en dan moet je
even bedenken, dat deze zwijgende getuigen van een oud diepzeeleven zijn aangetroffen op
toppen en hellingen, vele duizenden meters hoog.
Hoe zijn die beesten daar ooit gekomen?
Die beesten zijn daar helemaal niet gekomen, tenminste niet levend en wel. Maar vele
honderdduizenden jaren, nadat zij stierven en hun karkasjes op de zeebodem onder slib wer
den bedekt, is er iets gebeurd met de aardkorst, waardoor wat ééns de bodem van de oceaan
was, nu vast land werd. De schil, waarop wij nu leven, heeft zich in de loop van miljoenen
jaren geplooid en in die plooien kwam een oppervlak aan het licht, die onder gigantische druk
was gevormd. Zo werd het oceaanslib tot steen en in die steen zijn de resten van het diepzee
leven tot fossielen verstard.
HUN TAAL VERSTAAN
De stenen zwijgen, maar voor wie
oren heeft o.n te horen spreken zij.
Alleen: men moet hun taal kennen. En
die taal is te leren.
Ze is zelfs te lezen, voor wie ook dit
heimen prijs. Een schijfje steen gloeit
daar en schittert en op een lichte
druk van de vinger wendt het zich als
een mannequin, te kijk voor wie
maar kijken wil.
De man. die luistert naar zijn ste
nen en die hun l»ial kan lezen, heet
geoloog. Turend in zijn microscoop
ziet hij terug tot ver vóór de pre-his-
torle, naar de tijd. waarin de aarde
werd gevormd waarin continenten
en oceanen ontstonden en de geberg
ten werden opgeperst uit de korst.
Dat is allemaal niet gebeurd van
gisteren op vandaag. De aarde heeft
naar schatting acht miliard jaar geno
men om te worden zoals zij nu is. En
miljarden jaren dat i« de orde van
grootte, waarin de geologie denkt.
Daarin rees de aardkorst en daalde
hijDaarin liepen kommen vol tot
oceanen en soms werd bij het om
hoogkomen van de korst zo'n oceaan
ook weer teruggeduwd. Zo ontstond
het beeld, dat
in de knoop liggen en u beter vracht
auto's kunt nemen. Ik heb ze maar
vast gehuurd, maar er moeten twee
bewakers mee....
Dan heft prof. Egeler zijn bruine
kop uit de paperassen, die in stapels
op z'n bureau liggen en vraagt:
„Vrachtauto's? Wat kost dat wel
niet?"
„Ik lees hier 7500 gulden."
„En wat hadden we voor dat ver
voer op de begroting staan?"
„Nou, haast niks geloof ik, honderd
gulden misschien."
dal vormt de route van de expeditie
naar het Noorden, het zg. expeditiege-
bied.
Is dat eind van Pokhara naar Tuku-
cha. waar een basiskamp zal worden
ingericht, een beetje te loptn? Dr. Dc
Booy. die in Pokhara is wezen kijken,
heeft er geen hard hoofd over. Over
de weg ongeveer vijfenzeventig kilo
meter en ,.'t is een drukke route daar.
met veel karavanen". Dat het pad
soms nog geen meter breed is. door
kloven trekt waar het spoelt van de
regen en onder overhangende rotsen
doorvoert, daar maakt hij zich geen
zorgen over. In een dag of zeven moet
iedereen in Tukucha kunnen zijn. Op
23 september dus. Het Nederlandse ge
zelschap bestaat dan uit negen man.
Naast prof. Egeler en dr. De Booy
ziet het tableau de la troupe er als
volgt uit:
dr. J. W. A. Bodenhausen. 38 jaar,
geoloog te Amsterdam; drs. H. J.
Nijhuls, 26 jaar, geoloog te Am
sterdam; dr. G. Schaar, 29 jaar,
geoloog te Wormerveer; dr. A.
Tammes, 44 jaar, arts te Den
Haag; drs. P. van Lookeren Cam
pagne. 30 jaar, arts te Amster
dam; ir. H. C. van Lookeren
Campagne, 27 jaar, student in de
werktuigbouwkunde te Delft en
drs. P. F. J. van Lookeren Cam
pagne, 27 jaar, tandheelkundig stu
dent te Groningen.
Welja, daar ga je i
duizend gulden. En zo gaat het
- door. van de ene dag in de andere.
Neon, bijvoorbeeld zo'n checklist Lamel Terray dle hct team op ok.
een minutieuze opg.ve van al wat de tober za, 40 jaar oud en
krijgt de leiding over het alpinistisch
gedeelte van de expeditie,
artikelen. -Sokken, shirts, handschoe
nen, broeken, petten, riemen, scheer-
apparaten, zaklantaarns, zak- en hand
doeken, bergschoenen, nylonkoord, k deelnemers
klampen steenhamers, slaapzakken, gesproken deelnemers
film-
drie Van Lookerens Campagne de uit
lijn.
altijd
geweest. Maar zo is het
aardoppervlak is steeds in be
weging geweest en wie weet: mis
schien is het dat nu nog wel. Maar in
tienduizend jaar merk je daar niet
veel van. In tien miljoen jaar mis
schien meer. Maar wie zal er dan nog
zijn om op na te slaan wat wij wel
licht als een begin hebben geconsta-
teerd?
Dr. De Booy en zijn chef aan de
Amsterdamse universiteit, prof. dr. C.
CV. Egeler. trekken maar niet te hard
aan de toekomst. Zn graven in
verleden en dat is diep genoeg om
er nog lang in door te graven.
Zij slaan een wereldkaart .open en
vegen met snelle vingers over twintig
duizend kilometer bruin-gekleurde ri
chel Van Nieuw-Guinea over Indone
sië, Burma. Nepal. Afghanistan. Tur
kije. de Balkan. Zwitserland en dan
naar beneden: Italië en Noord-Afrika.
Eén lange keten van gebergten^hiee
i fotocame-
Nog veel meer:
biscuits, achten
veertig pakjes pud
dingpoeder, spa
ghetti, margarine,
appelsap, jam hon
derden tubes ho
ning, kaas, eipoe-
der, ham, lever
pastei. sardientjes,
kauwgum, thee,
koffie, chocolade,
vitaminepoeder, li
monadepoeder,
bouillon, melkpoe
der, tabak en si
garetten, gedroog
de uien, abrikozen,
rozijnen, pruimen,
rode en witte kool,
specerijen. Schoen
toiletpapier, brand
stof, zonnebrand
crème en batterij
en. Kilometers ver-
bandstoffen, krat
ten vol geneesmid
delen en instru-
menten. Tonnen en
tonnen bijeen
„Waar is dat spul ni
Dr. De Booy wuift i
„Ergens in de buurt v
Want dat Is een
geheel apart chapi
ter van de Himala-
ya-expeditie. Hoe
wel alle deelne-
het
eerste doel
wetenschappelijke
aard. Daartoe wor
den de klimcapa-
citeiten van ieder -
stantie aangewend.
Het zou echter van
alpinisten als Ege
ler en De Booy, die
ieder al drie Andes-
expedities hebben
meegemaakt en
van Lionel Terray,
die zijn sporen zo
wel in de Andes als
pogu
Pb6:.
deed,
OVERZICHTSKAART VAN HET EXPEDITIE GEBIED
NEDERLANDSE HIMALAYA EXPEDI1
oppos
28—2:
49X21
37—3:
te
kiezen, die hen in de richting van Ben overzicht van het expeditiegebied.
Tansing en Butwal voert. Dat bete- Het team trekt te voet van Pokhara
kent, dat zij uit de ^pool-temperatuur via Tatopani naar Tukucha, waar bij
diverse hoogteverschillen moeten wor
den overwonnen tot in het basiskamp
elk- wat 2400 meter wordt bereikt. Terwijl
traject, dat he- de geologen vanuit Tukucha opereren,
helemaal^ af meïsbreed niet veel langer
de Himalaya zullen vallen
tropenklimaat met oerwoud
Himalaya en oerwouddieren. waarbij Bengaalse
heeft verdiend, te- tijgers. Zo biedt Nepal
veel gevergd zijn, wils
het
Amsterdam naar Brussel.
sportieve genoegen
nu zij toch een
maal voor het dak
der wereld komen
te staan.
Nu al storten
programma ev met name van de be-
stijging van de Nilgiri: Lionel Terray. zoek van de Nepalese luchtvaartmaat
schappij. Dat is natuurlijk altijd
ding, j| •-
STENEN TERUG
Bijna half zo groot is de lijst van
materialen, die weer mee terug zullen
gaan in januari 1963. Met (belichte)
film en (gebruikte) instrumenten. Met
duizenden stenen, niet te vergeten.
Want daar gaat 't om. En met taan
het hoofd van de lijst)oude kranten.
'n Grote troost: niet al die stenen
gaan mee als zware klompen, want in
veel gevallen wordt steen, die geen
fossielen bevat, al ter plaatse tot drie
honderdste imilimeter afgeslepen en
tussen twee glazen plaatjes geklemd.
Dat is voldoende voor het laborato
rium in Amsterdam. Maar er zullen
en moeten ook keien van 25 kilo mee
terug. Prof. Egeler kijkt wat spijtig,
wanneer hij dat zegt, want een dra
ger kan niet meer dan 30 kilo in to
taal sjouwen. De afstanden zijn lang,
de weg is slecht, het weer zal gruwe
lijk zijn. Dertig kilo is genoeg.
Hoeveel dragers? Honderdtwintig on
geveer, schat de leiding J~
De Nederlandse Himalaya-expeditie
is thans nagenoeg voor het vertrek ge
reed. Wat de deelnemers boven het
alpinisten Ï.Sn'derhalve de "ooM hangt, daar hebben 2ij momen-
maand oktober besteden aan de be- teel nog maar amper een voorstelling
1 de 7032 meter hoge Nil
giri, een top terzijde van het pad der
expeditie. De Nilgiri is niet de hoog
ste. maar wel de gevaarljkste too in
deze contreien en nog nooit beklom-
i uitdaging, die de Ne-
Uüb ut-
dan dat zullen de alpinisten pogen de top van
de Nilgiri (rechts van het kamp en
iets noordwestelijk van de Annapur-
na) te bereiken. De route loopt dan
verder in de richting van Mustang
i volgt daarmee een diepe insnijding
Zuii
i de Himalaya-keten.
verloc
ruiten
ien
Wes
:peelt
net d
Hoe
gen. Zou de maand oktober echter
voorbij zijn, eer de top is bereikt, dan
keren de klimmers terug om zich
verder aan het wetenschappelijke as
pect van de expeditie te wijden
een aspect dat intussen al de volle be
langstelling van de geologen heeft ge
had. De mannen zullen dan verder
naar het Noorden trekken, tot op en
kele kilometers van Mustang, niet ver
van de Tibetaanse grens. Zij bevinden
zich dan al op het plateau van Tibet,,
dat in Nepal begint en zich vele hon
derden kilometers in de oneindigheid
van Azië verliest.
De alpinisten en dokter Tammes
gaan eind november terug naar Ne
derland: de geologen een maand later.
Om 'n eenmaal begonnen werk niet
half af te maken, zullen zij een route
Dr. De Booy, die het terrein
uit de verte heeft verkend, nog 't
meest. Hij heeft in Pokhara op het
vliegveld gestaan en naar het Noorden
gekeken. En hij zegt:
GEEN WOORDEN MEER
Advertentie
daar een aftakking, een grillige voorbereiden op
loot aan een getormenteerde 6tam. Die tic. het nieuws
kste, vindon «ij Mn toeval - «l™"1
de voorraden te voet
iathmandu tot Pokhara, een
£r^V&KX,%Ve3Lt OMr2fcM.tou.rt pan Nepal. In hat
per vliegtuig veertig midden (gearceerd) het expeditie-
uic u.aau>,.nap|hj 22.00» Van Pokhara gebied van de Nederlanders, dat be-
Zi^kornen niet^steeds op^t^ch reik. word, van Katmandu. De te-
En thuis leren anderen. die .ich ^e„_v,tafc^^tekerts ^beetb DtagW»,» „Sgt.TaTTw ncH""9
dal dwars door het gebergte. Dat wal.
de" Nederlandse dagen lopen. De Nederlandse expedi-
expeditie is hel extra kwalijk, omdat tieleden doen r_ fl
die maatschappij maar vier vliegtui- minuten
gen heeft en bij de opvoer i
betrekkelijk jong hoogbergland,
brug. die vóór het l
einoe misschien nog
Een brug van
continent naar con
tinent wie zal 't
roggen" Maar or
der die sneue vin
gers gaat de don
kerbruine richel le
ven en terwijl k
luistert draait He
tijd ui duizelende
vaart terug een
miljard jaar, an
derhalf miljard"
en botsen steenfor
maties. 'n wereld
deel groot, tegen
elkaar. Daar schui
ven landmassa's zo
groot als Europa
tomeloos op elkaar
in. raken elkaar
met het geweld van de oerkracht, schui
ven over elkaar heen. drukken eikaars
randen op en komen tot stilstand in een
nieuw evenwicht.
Een fascinerend schouwspel, da»
stukje voor beetje wordt gereconstru
eerd. Dat begint met een theorie op
grond van enkele vondsten en dat
krijgt geleidelijk opnieuw gestalte op
hoogte- cn steensoortkaarten en onder
de microscoop. Dat kost eindeloos
veel werk en iedere nieuwe generatie
van onderzoekers bouwt voort op de
gegevens, óie haar van tientallen ja
ren her zijn nagelaten. Dat werk kost
vaak mensenlevens.
Want geologie is allesbehalve uitslui
tend een laboratoriumwetenschap.
Geologie gaat hand in hand met alpi
nisme. met het overwinnen van hellin
gen en toppen tot over de achtduizend
meter en met het bestuderen van ge
steenten en formaties onder pool-tem-
peraturen en bij winden, die met de
fur re van een orkaan rond de richels
zwiepen, die de kleinste menselijke
fout tonder genade afstraffen.
de Alpen, de
tlaya vriezen man
nen dood. Anderen alaan te pletter.
Niet zelden bereikt een noodkreet
volgende expedi
de krant. In de ïn-
ran alpinisten kent
Een iedereen iedereen. Of er komt een
het brief. „De sherpa die-en-die is vorige
doorloopt week bij een ongeluk omgekomen. Wij
betreuren zijn dood
diep. In zijn plaats
hebben wij aaange-
wezen de sherpa
En dan gaat de
volgende expeditie
scheep. Want de
wetenschap eist
antwoord op de
vragen, die zij nu
kan stellen. De zui
vere wetenschap.
dc praktische
bruikbaarheid van
haar uikomsen.
maar die ontdek
ken wil. een hypo
these opstellen en
die hypothese be-
En daarom vertrekken op 22
augustus a.s. prof. Egeler en dr. De
Booy, de een 45, de ander 37, uit
Nederland naar India om er de
laatste toebereidselen te treffen voor
de start van de Nederlandse Hitna-
laya-expeditle-1962. die medio sep
tember te voet koers zal zetten naar
de kloof tossen de Dbanlagiri (8180
meter) en de Annapurna (8078 me
ter). Twee weken later volgt de rest
„Als je wel eens foto's hebt
gezien van de Himalaya achter
in de vlakte, goede kleuren
foto's, dan maken die een over
weldigende indruk op je.
Maar als je dan in werkelijk
heid op de vlakte van Pokhara
staat met rondom het zachte
groen en bruin en violet en
daarginder zie je onder het
blauw van de lucht dat gebergte
oprijzen, dan heb je geen woor
den om te zeggen wat er in je
omgaat.
Het neemt je helemaal iri zich
op. Het is ontzaglijk groots en Tegen pijn
ook oneindig liefelijk. Ik dacht
alleen: hier hóór ik.
Daar op die vlakte van Pok
hara was ïk volmaakt gelukkig."
4-voudige combinatie, een
wetenschappelijk succes!
Vier werkelijk betrouwbare middelen!,
helpen elkaar en doen wonderen ij
Een belangrijke ontdekking op ge
neeskundig gebied is„synergismus".
Hiermede wordt bedoeld de weder
zijdse versterking van verschillende
geneesmiddelen. De vier middelen
verenigd in Chefarine „4" - elk af
zonderlijk al beroemd - werken te
zamen nog beter. Ze helpen vaak
ook dan, wanneer andere middelen
falen en doen werkelijk wonderen
griep. Geschikt voor een gevoelige r
wordt beschermd door hel beslanddeel Chelaro; and 1
f 0.80,40 tabletten 1 1.50,100 tabletten f 3.5 !6. op
het
ten
slotte zal op 1 oktober de Franse
mees ter-klimmer Lionel Terray het
gezelschap Europeanen completeren.
Met hen zijn dan zes sherpa-gidsen:
de sirdar (chef) Wangdi. de kok
Dannu en voorts Ang Phnrba, Dor-
Jee, Sona en Mlngura Tsertng.
Dr. De Booy zal op 25 augustus dc
dag. waarop hij 38 jaar geleden te
Vlissingen werd geboren, vieren door
in de hete straten van New Delhi
extra hard achter zijn voorraden en
maar even rekening mee wilt houder.
•4 de
gc sneeuw do bewoonde dat de spoorwegen door do moesson
Lening vier ton
voor Nij meegse
Hervormden
correspondente)
iel, 29
iet ja
Ver!
geb
iel, 7.
Vast d
ip de
(Van onze correspondente)
Het college van kerkvoogden van de 'scne
Hervormde Gemeente te Nijmegen heeft Tucht
de provinciale staten van Gelderland )rai
verzocht om een geldlening van 400.000.
De Hervormde Gemeente wil daarmee ij. H
de restauratie financieren van de St. Ste- ,gan
venskerk. Al veertien jaar is men met
de restauratie van de sinds de oorlog
vervallen kerk bezig en in het voorjaar
"56 verwacht men de heropening1'*1'0
fraaie kerk, waarvan de toren. 1- m
die het stadsbeeld van de Waalstad be-Ngel,
heerst, al geruime tijd geleden hersteld
is. Gedeputeerde staten van Gelderland
hebben P.S. voorgestelde de Hervormde 1
Gemeente de gevraagde lening voor
tijd van drie jaar tegen een rente v
3>4 procent per jaar te verstrekken.
Gedeputeerde staten vinden het vt.
zoek gerechtvaardigd omdat de Nijmeeg-® De
Heiwormde Gemeente betrekkelijk iistern
aanzienlijk bedraj 'ort I
de restauratie uit eigen middelen let
moet opbrengen
Nederland stelt De
I beef:
zich garant
Het Internationale Monetaire Fonds,an
heeft gisteren medegedeeld, dat de Ne >an h
derlandse regering formeel toegetredei An
is tot de algemene regeling voor hel tlaipe
lenen van de vreemde valuta, die evei
tueel nodig is om een aantasting v;
het internationale monetaire stelsel
voorkomen of te bestrijden.
Nederland heeft zich bereid verklaari Wynhi
hiervoor de tegenwaarde van maximaa
200 miljoen dollar beschikbaar te stellen Cen b|
Van de tien landen met een totalj
toezegging tot de tegenwaarde
miljard 'ollar. d'e nodig zijn,
regeling van kracht te doen worden
zijn thans zeven met een tegei
i miljard dollar formeel tot di ttestei
regeling toegetreden.
Uit he
kenhu
