[■"Maandag rouwt Berlijn
bij de „rode muur"
Leger trekt op
naar hoofdstad
Wetenschap op zoek naar
strategie van de vrede
^Herdenkingen in Berlijn
I sober en passend
Jjfi eeft &onte hij,
Chinese encyclopedie
van 22937 delen
5TUS
pektafe\
og watt
ftigc d<
iabele i
zwijt, v>
zrbied i
ot de gij
an dutaj
AANDAG lullen rouwende dl IVSOI 6611
WestberUjners hun kran-
w»-*. sen op het
hangen, omdat het
;eleden zal zjjn dat de gehate
ode muur" in hun stad werd*f-, H,j ,waL laatste die per auto de
i i ,i befaamde Potzdamer Platz overstak,
ipgericht. Met de kransen zullen Aan de oostkant van de sector was ik
e slachtoffers worden herdacht gestopt om naar de Oostduitse militai
rs hun kran- I I
dan* ee'n "jaar J ddT gelede!!
Westduitse minister
ging een ..storm ov
aangekondigd. In
doden, de gevangenen en de
duizenden die op wrede wijze
l door de muur gescheiden worden
van hun familie en hun vrienden.
I Op zondag 13 augustus 1961 grendel-
het (communistische) Oostduitse re-
me West-Berlijn af om de duizenden
e jaarlijks uit Oost-Duitsland naar
iet Westen trokken, deze vlucht naar
ie vrijheid onmogelijk te maken. Z«
>egonnen met een paar rollen prikkel-
Braad. De afgelopen twaalf maanden
fiebben ze zonder onderbreking aan de
voortgebouwd en er een barrica-
in ijzer en beton van gemaakt. Dag
i nacht wordt de muur door 20.000 ge
wapende mannen bewaakt. die op-
iracht hebben op elke landgenoot to
- ONGELOOFLIJK
ruim 160 km lange barricade is
der vreemdste bouwwerken ooit
r mensenhand vervaardigd. Er zijn
lizenden foto's van gemaakt en mil-
enen woorden over geschreven. Uit
i hele wereld zijn bezoekers speciaal
West-Berlijn gekomen, 175 km
mijn auto een paar meter
te willen rijden. Dat deed ik. De mili
tairen rolden achter mijn auto het prik
keldraad uit en sindsdien is geen en
kele auto meer het plein overgestoken.
Na de aanleg der prikkeldraadver
sperring kwam de muur van grote
blokken geperste steen met prikkel
draad cr bovenop. Daarna volgden dub
bele rijen spoorrails, schuin in de grond
gestoken als een tankbarrière. Toen
werd 'de muur dubbel zo breed gemaakt.
Chimi
ld. bij fcchter het ijzeren gordijn
or El C!e kijken. Staatslieden, hoge militairen,
journalisten. Afrikanen, Aziaten en
r* doodgewone toeristen zijn komen kijken.
brengen.vrijwel altijd met hetzelfde woord rea-
:t en dateren als ze de muur voor het eerst
hen, diaanschouwen: Ongelooflijk,
warm 1 Ondanks alles wat ze over de muur
itst vank?dden gelezen, ondanks alle foto's
die ze ervan hadden gezien, de eerste
aanblik kwam aan als een schik. „We
wisten niet dat het zo erg was," zegt
VI ledereen. Een journalist uit India be-
ieekbedi#on te builen toen hij de muur zag.
I ïEj BELEDIGING
igheden Amerikaanse minister van buiten
landse zaken Dean Rusk bestempelde
,Js muur als ,,een belediging van de
lenselijke waardigheid'. Zijn Britse
belooft eohega Lord Home zei dat de aanblik
telbare Pem vervulde met „walging en af-
Jtehuw". Minister van justitie Robert
I Zr. y«ïnedy za* de muur -cen «rken-
ler grapning van het falen van het communis-
rdt gegme." en burgemeester Willy Brandt
drukkenvan West-Berlijn noemt de muur „tot
bij in <"t€en geworden waanzin."
ïalve dt(je
t ten s De WestberUjners zelf noemen het
it een de muur der schande en ze hebben er
eindig de letters K.Z. (afkorting voor concen-
icharrel traliekamp) op gekalkt.
De man die de muur liet bouwen, par
is een |J',leider Walter Ulbricht, noemt de
muur gewoon „een normale grens."
ie van «Over de bouw ervan wordt altijd ge-
imlach iiproken als ..de veiligheidsmaatregelen
e van ivan 13 augustus."
-i c.1 Uw verslaggever heeft de muur zien
-♦ vrocge schemering
Tiige plaatsen zelfs drie meter
LOOPGRAVEN
Dit voorjaar hebben de Oostduitsers
loopgraven aangelegd om hun bewa
kers beschutting te geven. Later wer
den er kleine betonnen stellingen aan
toegevoegd met schietgaten.
De vervaarlijke barricade slingert zich
meer dan 40 km door de stad. Op I
sommige plaatsen vormen huizenblok
ken de sectorgrens. Allo
die huizen zijn dichtgemetseld Vroeger*PCn volledige
waren er 81 doorlaatposten langs de *ende inspectie
sectorgrens in de stad. Nu zijn er rof
zeven waarvan die in de Friedrichs
strasse uitsluitend voor buitenlanders ii
bestemd.
Intussen zou volgens het te Turijn ver
schijnende dagblad ,.La Stampa'' dt
'an landsverdedi-
Berlijn" hebben
persgesprek met
het blad zou Strauss hebben gezegd:
..Wij kunnen geenszins optimistisch
zijn en blijven geloven, dat er niets zal
gebeuren. Aangenomen dat zelfs zij (de
Russen) geen werkelijke wereldoorlog
willen, zij hebben niettemin voor Ber
lijn een hele reeks verschillende poli
tieke en technische maatregelen in pet-
Meer kan men niet zeggen. Zelfs zij
(de Russen) hebben misschien nog
niet besloten, of zij al hun maatrege
len tegelijk of een voor een zullen toe
passen, of zij zullen handelen voor of
tegelijkertijd met de ondertekening van
een zogenaamd afzonderlijk vredesver
drag. Maar er zit in elk geval storm
Zorin zegt weer
„nee'" in Genève
De Russische afgevaardigde op de
onvwaprnir Bmnferentie in Genève.
Zorin. heeft gisteren verklaard dat het
Amerikaanse voorstel voor progressieve
ontwapeningsinspectie per zone ..niet al
leen onaanvaardbaar maar zelfs ge-
arlijk" is. Van Amerikaanse zijde
s voor het eerst een uiteenzetting tot
bijzonderheden van het voorstel gege-
Zorin zei dat inspectie per zone
Franse legionaires
door A.L.N. bij
incident gedood
De Franse autoriteiten hebben giste
ren in Algiers bekendgemaakt, dat bij
een incident met het Algerijnse nationa
le bevrijdingsleger (ALN) vier leden
van het vreemdelingenlegioen, onder wie
een officier, zijn gesneuveld. Het inci
dent deed zich voor bij de plaats La-
ghouat in- Zuid-Algerijc.
Het Franse legerhoofdkwartier in Al
giers verklaarde, dat het gebeurde
..met opzet door de ALN schijnt te zijn
uitgelokt". Men sprak dan ook van eèn
schending van de overeenkomsten van
Evian, waarbij Algerije onafhankelijk
heid verkreeg. De gemeenschappelij
ke bestandscommissie is van het ge
beurde in kennis gesteld. De Franse
ambassade in Algiers zou een protest
indienen bij het Algerijnse voorlopige
uitvoerende bewind.
Volgens de Franse verklaring dwon
gen Algerijnse troepen gisteravond een
kleine groep ongewapende legioenmili
tairen onder gewapende bedreiging uit
een auto te stappen. De Algerijnen
ooeiden de legionairs en deden hen in
hun auto stappen. Toen de legioenmili
tairen trachtten te ontsnappen, werd
het vuur op hen geopend. Desondanks
wisten twee van hen te ontkomen en
alarm te slaan. De Fransen noemden
het incident ..bijzonder ernstig". Eerder
hadden zich al talrijke minder ernstige
incidenten tuisen Algerijnse en Franse
militairen voorgedaan in de noordelijke
Sahara.
„u geven maar alleen
de gelegenheid zou scheppen voor het|
spioneren naar het verdedigingssysteem
van een ander land.
De Amerikaan Dean had twee moge
lijkheden aan de hand gedaan: verde
ling van een land in een klein aantal
zones van gelijke grootte bijvoor
beeld negen die naar gelang van de
voortgang der ontwapening onder in
spectie zouden vallen, of verdeling van
elk land in een overeengekomen groter
aantal kleine zones waarbij dan een
aantal zones tegelijk voor inspectie kon
worden uitgekozen.
De 30-jarlge W. B. uit Klazlcnaveen,
die was gedetineerd in de strafgestlrh-
ten te Veenhuizen, is gisteren ontsnapt.
De man werkte in een der tuinen, die
bij de gestichten behoren. B. is nog niet
gevonden.
Spraakverwarring worde doorbroken
Mevrouw Jacqueline Kennedy die met haar zuster prinses Radziwill
in het Italiaanse plaatsje Ravello een watersportvacantie doorbrengt,
neemt er elke dag een uurtje voor aj om te zwemmen. Erg bezorgd
voor haar coiffure is ze blijkbaar niet, gezien het feit, dat ze geen
badmuts draagt. Uiteraard zwermen er veel fotografen om de beide
dames heen, die vooral the first lady of America willen fotograferen.
Mevrouw Kennedy vindt dit niet prettig en daarom heeft ze de foto
grafen dezer dagen tien minuten in de gelegenheid gesteld een plaatje
van haar te maken, echter onder voorwaarde, dat zij en haar zuster
daarna niet meer zouden worden lastig gevallen.
Verwarde situatie in Argentinië
In Argentinië wordt de toestand heeft daarop per radio een bestand ------
steeds onzekerder. Na de benoe- Jevota» d« troepen
ming van de gepensioneerde ge-j^tand blinTeer'raoveriicwéiuit. I™"™1" veUlsheid va" spoorroan.
neraal Sen?rans,totflnin*t.er
ipnn v-rnop n.iar Ri.cnnc Airpc nncrprnkt "UllSC spot
Stiptheidsactie bij
Duitse spoorwegen
J De vakvereniging van Duitse spoor-
weglieden heeft woensdag 15 augustus
vastgesteld als tijdstip van aanvang
voor een stiptheidsactie der spoorman-
nen, „Aktion Adler" genaamd, onder
het motto „denk ook aan uw persoon
lijke veiligheid".
De vakvereniging heeft in een beroep
op het publiek om begrip voor de actie
verklaard dat het hier niet om een
langzaam-aan-actio gaat
het leger als opvolger van gene-
Protestantse en rooms-katholie-
ke autoriteiten in West-Berlijn
?am hebben meegedeeld dat zij niet
that druilen toestaan dat de kerkklok-
aderen ken in West-Berlijn worden ge-
fteeftL d ter herdenking van het feit
lo-sportf81 het maandag een jaar geleden
ianier «is dat de muur in Berlijn werd
n. aangelegd. Bisschop Otto Dibelius, f
slechts hoofd van de evangelische kerk in f v-v
eizüigeifcet ëebied Berlijn-Brandenburg, t,\
lig en "Jpeeft een verzoek dienaangaande
that drdvan de Westberlijnse vakbonden V
iderful Ivan de hand gewezen.
Angelj
rder mq Hij schreef hun dat als hij zou toe- 8v
i een hditaan dat de klokken bij een dergelijke
ntstP ifijSelegenheid worden geluid, de kerken
i... - n h€t onder zwbre druk kunnen V -
kunnen worden gezet om hetzelfde te doen als
mogen de communisten iets wensen te herden-
het nivken- Bisschop Dibelius was een van de
t tevrda.utoriteiten die een oproep onderteken
den (die nu in heel West-Berlijn is aan
geplakt) om ter gelegenheid van de her
denking tussen acht en negen uur
s avonds rustig thuis te blijven.
COMITÉ
larva" Generaal Lucius Clay heeft gisteren
wereld de vorming bekend gemaakt van een
Evamona burgercomité „om passende herdenkin-
ald aan'**n aan te moedigen". De generaal ver
en, het|klaarde voorts dat de vier grote radio
een gelnet<en 1" Amerika hun normale pro-
i aanleid*ramma s *u"en onderbreken om de
LrU^«3??enln**P|eohM*heId van een herden-
klngsbijeenkomst (welke zal worden
is van i voorgezeten door burgemeester Brandt)
ur en duit te zenden.
Tijdens deze bijeenkomst zal de vrij-
:n zij, («eidsklok worden geluid, die Amerika
i en K),n1®5.® het Westberlijnse stadsbestuur
Villv Hiu .onk nadat d® communistische blok-
nv MJk? S was opgeheven. De Westduitse
n?spresident Lübk* 18 gisteren in
Brown Berlijn aangekomen om de herdenkings-
Plechtigheid bij te wonen. Gisteren is in
n de ^est-Berlijn bekend gemaakt dat op-
i befaaénieuw twee Oostduitse grenswachten
na ten er de muur zijn ontsnapt. Een derde
'ontsnapping in de nacht is mislukt. In
oe buurt van de Friedrichstrasse wer
den negen schoten gehoord.
,,f° Kennedy toespraak
"vc/vd! °ver economie V.S.
toelicht) President Kennedy zal maandagavond
zanglusfbet Amerikaanse volk toespreken over
seld d« nationale economie. De rede zal over
meer-da ï?dl° en televisie worden uitgezonden.
verwacht dat hij zal mededelen
inmogelr of de aangekondigde belastingverlaging
a ook v al of niet zal doorgaan,
omdat Kennedy heeft gisteren vergaderd
zo nul met z'Jn economische adviseurs. Er zijn
«aar, ««I tekenen die erop wijzen dat hij aan de
(aan op harK) van de lMtste gegevens zal be-
ig zyn fluiten dat de verlaging voorlopig niet
men wt doorgaat.
I gen vroeg aan Guido hun ontslag aanbo-
De benoeming van de Senorans
gisteren de aanleiding geweest tot de op
mars van de rebellen onder gen. Federico
Toranzo Montero. Zij eisen dat de funk-
tie wordt opgedragen aan gen. Arturo Os-
sorio Arana, een krachtig tegenstander
van de peronisten.
Guido heeft zijn ministers voor vroeg
in de morgen tot een conferentie opge
roepen om een oplossing van de crisis
te vinden. Naar gemeld is ook Ossorio
Arana telegrafisch naar de bijeenkomst
geroepen, hetgeen erop wijst, dat de re
bellen mogelUk de overhand beginnen te
Weer Russische
kernproeven
Het seismografisch instituut van Upp
sala (Zweden) heeft gisteren een nieu
we Russische kernproef in het gebied
van Nova Zembla geregistreerd. Men
raamde de kracht van de explosie op
drie megaton.
De ontploffing is ook waargenomen
door het seismografische instituut te
Nurmijaerva. ten noorden van Helsinki.
Dit meldt dat het kernwapen op onge
veer tweeduizend kilometer ten noorden
van de Finse hoofdstad tot ontploffing
werd gebracht. Later registreerde dit
instituut een tweede ontploffing, die
waarschijnlijk onder water of onder de
grond plaats had. De kracht van de
ze explosie was minder dan een mega-
Advertentie)
Buenos Aires S«erukt.l ""."S
ouwen troepen met tanks actie -tipc nmrln» rii Hptp tiirlptvc ha»
pen onder leiding va ngeneraall rukkenvan deI tegenovergestelde kant pariementsreces en in de huidige druk-
Montero gisteravond openlijk inMaboan en mariniers zijn de hoofd- ke vakantietijd niet geschikt achten,
strijd gekomen met het wankele Stad zelf binnengetrokken en hebben weg-
regiem van president Guido. Een l'/Z'Xoï
woordvoerder van generaal Mon-had gedaan om een treffen tussen de
tero heeft verklaard, dat de re-1 voorkomen. Hier en daar
bellen vastbesloten zijn president lgeen
Guido te vervangen door generaal jkenis.
iArana. De opstandelingen hebben blijkbaar de
I eerste ronde gewonnen, toen de omstre-
Inmiddels heeft de nieuw benoemde den secretaris-generaal van oorlog. Eduar-
ininister van het leger Senorans reeds do Senorans en de minister van lands-
ontslag gevraagd. President Guidoverdediging. Jose Luis Cantillo,
(Van een onzer redacteuren)
Hoe kunnen we de vrede dienen
en bevorderen? Deze zin heeft iets
van een schlaboon, een kreet zonder
meer en daarmee kan meteen dui
delijk zijn dat er misschien wel eens
een verkeerd inzicht bestaat in de
manter waarop men te werk zou
moeten gaan teneinde een degelijk
antwoord op die vraag te kunnen ge
ven. Men is van oudsher met het
vredesvraagstuk bezig geweest,
maar dit terrein staat zó vol met
onkruid van onkunde, misverstand,
vooroordeel, misbruik, niet-eipen-
tijds denken, gebrek aan psycholo
gisch inzicht enz., dat het in feite
altijd is gebleven bij het slechts tot
uiting brengen van de wenselijk
heid van vrede door miljarden men
sen die daarnaar terecht verlangen.
Eén ding weni ondanks al die
spraakverwarring wèl duidelijk: bij
het zoeken naar vrede komt men on
afwendbaar bij de internationale be
trekkingen, de betrekkingen der volke
ren. terecht. Nader gespecificeerd:
bij het goed moeten functioneren van
«en zo hecht mogelijke wereldge
meenschap of -maatschappij, die en
dat mag nog altijd staande worden
gehouden inderdaad de enige voor
waarde genoemd kan worden welke
de vrede zou kunnen dienen en be
vorderen.
In de vorige eeuw meenden we nog
dat zo'n wereldmaatschappij op kor
te termijn te verwerkelijken zou ziin.
Het Westen dat toen domineerde in
troduceerde zijn eigen beschaving als
wereldbeschaving; het volkerenrecht
probeerde de wereld te regelen vol
gens een patroon dat ontstaan was
overeenkomstig het interne recht van
westerse staten en de westerse eco
nomie ten slotte trachtte op haar
beurt de wereld tot haar evenbeeld te
hervormen. Dat lukte voor een deel;
men dacht dat men er al bijna wès....
Maar dit bleek tijdelijke vreugde te
zijn, want van dit alles is vandaag de
dag bijna niets meer overgebleven.
Het ia thans derhalve dringend nood
zakelijk de vraag naar de visie op
een wereMmaatschappiJ opnieuw te
stellen. Omdat voorts én het nationa
le denken, èn bet regionale denken
(EEG bijvoorbeeld) èn hel ..denken
In blokken" (Ooat-West) thans ao
sterk ontwikkeld zijn -bestaat er des te
méér behoefte san een objectieve vi
sie op de wereMmaatschappiJ in haar
geheel. Een objectieve visie, die al
leen maar benaderd ion kannen wor
den Indien hierbij sprake kan sljn van
een basis die wetenschappelijk zo ge
fundeerd mogelijk is.
Dit is in het kort de belangrijke
en boeiende taak. die de sociologie
van de internationale betrekkingen
met gerichtheid op de vredesproble-
matiek, in het vervolg aangeduid als
„de wetenschap in dienst van de vre
de" zichzelf heeft gesteld.
Wie zich op wetenschappelijke wij
ze een beeld wil vormen van de we
reldstructuur zoals die zich thans af
tekent zal tot de ontdekking komen
dat hij daarbij o.m. te maken heeft
met een proces van sociale groei, een
proces dat naar de historie neeft
J;eleerd zeer veel tijd vereist. Dit
aatste sou kunnen betekenen dat *r
sprake is van een proces dat ook in
de toekomst nog een lange tijd nodig
heeft alvorens het op voltooiing aan
spraak mag maken; dat er zich met
andere woorden in de wereld een struc
tuurverandering aftekent waarmee we
ons nov maar in het prille beginsta
dium bevinden.
De huidige ontwikkeling ln de we
reld lijkt aan deze gedachte steun te
gever. Immers, naast het tweepolige
machtscentrum Oost-West met als do
minanten Rusland en de Verenigde
Staten worden in de wereld de con
touren van een aantal nieuwe regionale
machtscentra zichtbaar, waarop met
name omliggende landen zich blijken
te oriënteren. Die kernen van regio
nale machtscentra zijn gebieden als
China, India, Westeuropa en in
mindere mate Zuid Amerika, als
mede de Arabische wereld.
Dit aspect ervaren we in Westeuro
pa zélf:
Prof. B. Landheer
gaf commentaar
liet volgende ANP-bericht
van de afgelopen week gaf ona
aanleiding nader commentaar te
vragen. ..Tijden» een van 26
tot 30 augustus in Rorschach
(Zwitserland) te houden vrede»-
studieeonferentie zal prof. dr.
B- Landheer, directeur van de
bibliotheek van het Vredeapaleia
en hijzonder hoogleraar aan de
Rijksuniversiteit te Groningen
in de „sociologie van de inter
nationale betrekkingen met ge
richtheid op de vredesproblema-
tiek" een referaat houden over
mogelijkheden en methoden van
een vredeawetenscbap."
Prof. Landheer wa» zo vrien
delijk on» iet» nader» over deze
vredeswetenschap en haar be
doelingen te vertellen. Ofschoon
de materie verre van eenvoudig
moet worden geacht, ia zij
dermate boeiend en belangwek
kend, dat wij meenden de
belangstellende lezers de hoofd
lijnen van zijn „college" niet
te mogen onthouden.
de tweede wereldoorlog
I Chinese oudheidkun
digen hebben in het ge
bied van Hoema in
Xoord-China waardevol
le vondsten gedaan in
een bronsgieterij. die
daar 2.000 jaar geleden
was gevestigd. Er wer
den o.m. staven brons,
gietvormen en gereed
schappen gevonden, als
mede rijst- en graankor
rels en meloenzaad.
I Dit jaar zijn reeds 57
drijvende mijnen uit de
laatste oorlog in de
Noordzee waargenomen,
tegen 46 vorig jaar. De
meeste meldingen kwa
men de laatste tijd uit de
buurt van het eiland
Wight en de Ierse west
kust.
I Op het onderzoekings
instituut van de nationa
le defensie in Zweden
heeft men een substantie
samengesteld waardoor
de weerstandskracht te
gen de inwerking van
straling tengevolge van
kernontploffingen wordt
vergroot. Deze substan
tie, cysteamine ge
naamd, is met succes op
dieren beproefd.
Tijdens een zeilwed
strijd in Cowes (Witht)
is gisteren prins Philip
van Engeland ln zee ge-
gevallen. Zijn jacht, de
Cowelis, liep vol en kap
seisde toen de prins het
naar een boei in de on
stuimige Solent-rivier
stuurde. Prins Philip
wist zich aan het jacht
vast te grijpen en kon
tijdig door een boot, die
in de huurt was, worden
opgepikt.
I Een Italiaans fanfare
orkest heeft gisteren in
Ravello mevrouw Kenne
dy een aubade gebracht.
Gespeeld werd het lied
„La Kennediana", dat
de dirigent van het or
kest had gecomponeerd
nadat Kennedy in 1960
tot president van de V-S.
was gekozen. De presi
dentsvrouw is twee we
ken met vakantie in Ra
vello.
I In Santa Monica (Cali-
fornlë) hebben ongeveer
honderd verkcerszon-
daars voor straf naar
een door de politie ver
vaardigde film van een
verkeersongeval moeten
kijken. Twee van hen
moesten tijdens de voor
stelling worden behan
deld wegens misselijk
heid en een zenuwschok.
Een vrouw holde de film
zaal uit en riep: „Ik ge
loof niet dat ik ooit weer
achter het stuur ga zit
ten".
I In Goose Bay (Cana
dees Labrador) is don
derdag voor de derde
maal een reusachtige
ballon opgelaten met
apen, hamsters en le
vende weefsels aan
boord, alsmede appara
tuur voor de meting van
de invloed van straling
op de dieren. Na twee
uur had de ballon een
hoogte van dertig kilo
meter bereikt.
972) De Chinezen mogen bij de in
deling der wetenschappen weinig
systematisch te werk zijn gegaan,
in het maken van verzamelwerken
zijn zij over de gehele wereld on
overtroffen. Reeds in de 2e en late
eeuw voor Chr. schreef Sze-ma
Tsj'len een standaardwerk van his
torische gedenkwaardigheden, waar
in de geschiedenis van China werd
behandeld van de mythische tijden
af tot 100 v. Chr. Dit werk dat
voor het grootste gedeelte bewaard
is gebleven en thans nog van on
schatbare waarde is voor de ge
schiedvorsing, telde 130 delen! En
voor degenen die hiervan schrikken,
kunnen we er aan toevoegen, dat
er in vroeger tfjd Chinese geleerden
zijn geweest, die
deze lijvige ge
schiedenis van het
begin tot het einde
uit hun hoofd kon
den opzeggen. Bij
Chinese geleerde van de oude stem
pel sloofde zich dan ook geweldig
af, wist verbazingwekkend veel en
had een bijkans bovenmenselijk ge
heugen. Op kennis, die uit een en
cyclopedie kon worden verkregen,
werd dan ook laag neergezien,
want een goede geleerde had geen
encyclopedie nodig, zelfs niet op
vakgebied!
Toch werden ln China al vroeg
grote encyclopedieën vervaardigd.
De Chinese encyclopedieën verschil
len aanmerkelijk van de onze, om
dat wij een artikel over een bepaald
onderwerp geven, wat de Chinezen
niét doen. Zij bepalen zich tot bet
voornaamste van wat in de bron
nen zelf over dat onderwerp te vin
den is. Als zodanig zijn zij uiteraard
veel uitvoeriger en bovendien la
ten we dat althans hopen, want ook
voor het tegendeel zijn ln bepaalde
tijden bewijzen aan te voeren ob-
Jektiever.
Maar goed, ln dc tijd dat wij
hier met de eerste Dlrreken van
het Hollandse Huls zaten opge
scheept, stelde Sze-ma Kwang (1019
—1086) een Spiegel Historiaal sa
men getiteld Tie-tsje-t'oeng-tsjlén.
Ongeveer tezelfder tijd schreef een
ander een groot historisch werk. Ter
wijl n.b. in 976 reeds een groot en
cyclopedisch werk, de T'al-p'ing-yn-
lan was verschenen, dat lange uit
treksels bevatte uit bijna 1700 boe
ken en dat uit meer dan 1000 hoofd
stukken bestond. B'e kunnen dus
moeilijk volhouden, dat er tijdens
de Soeng-dynastie (want uit deze pe
riode dateren al deze geschriften)
geen belangstelling voor de Chinese
historie bestond.
Alles wat op encyclopedisch werk
ln China tot die tijd waa tot stand
gebracht, werd echter overtroffen
door de Mlng-kcizer Yoeng-lo. een
man die alles ln het groot deed. HIJ
gelastte lange uit
treksels te maken
uit alle belangrijke
geschriften en dese,
naar onderwerpen,
te rangschikken tot
een encyclopedie.
Vier Jaar lang werk
ten onder leiding
van J presidenten.
5 dlrektenren en 20
onderdlrekteuren niet minder dan
2160 medewerkers aan dere ency
clopedie, die alles sou overtreffen,
wat tot dusverre was tot stand ge
bracht. Schoonschrijvers kopieerden
de uitgezochte teksten vaak hele
boeken in kwarto delen, waar
door een werk tot stand kwam dat
niet minder dan 22.937 delen telde.
Het drukken van zulk een boekwerk
was zelfs voor de kelserltjke schat
kist te bezwaarlijk, sodat slechts
twee extra kopieën werden vervaar
digd die ln de verschillende keizer
lijke paleizen werden bewaard. Van
dit werk, de Yoeng-lo Ta-tién, zijn
thans nog slechts 350 delen, ver
spreid ln bibliotheken ln Oost en
West, overgebleven. De afschriften
die we ln de Yoeng-lo Ta-tién aan
treffen, hebben het vaak mogelijk
gemaakt om werken, die verloren
gingen, te rekonstrueren.
Hiermee zijn we overigens nog
niet aan het einde van de Chinese
encyclopedieën.
zijn de Westeuropese landen met als
aanvankelijk uitgangspunt bet econo
misch motief, zich langzamerhand
meer als een eenheid gaan gevoelen,
hetgeen moge blijken uit het feit dat
bijv. in EEG-verband compromissen
kunnen worden bereikt die vroeger
eenvoudig ondenkbaar waren omdat
men toen voornamelijk in zwart-wit
verhoudingen geneigd was te denken.
Het is derhalve denkbaar aan de
wetenschap in dienst van de vrede de
taak om daar dieper op in te gaan
dat de wereldstructuur zoals die zich
thans aftekent lijkt op een regionaal
georganiseerde wereld die een tussen
fase zou kunnen betekenen naar (in
de verre toekomst) een wereldmaat
schappij. Anders gezegd, dat de ge
leidelijke opbouw van .en wereldstruc
tuur via die tussenfase van bestaande
kernen (Amerika, Rusland) èn nieu
we kernen zoals China. India en West
europa wellicht zou kunnen worden
verwezenlijkt.
In feite zijn er dan drie kernpro
blemen waarmee de wetenschap in
dienst van de vrede wordt geconfron
teerd. Ten eerste een doordachte vi
sie op de toekomst, hetgeen in een
vraag gegoten betekent: Wat is een
redelijke verwachting voor de verde
re ontwikkeling van de wereldmaat-
sohappij? Ten tweede: Hoe kan de
tegenwoordige structuur van de wereld-
schappij zo realistisch mogelijk geana
lyseerd worden? En ten slotte: Hoe
zoeken we naar een zo goed mogelij
ke overgangsfase van nu naar de toe-
De wetenschap in dienst van d«
vrede acht zich nog meer gestimu
leerd bi haar ztreven een antwoord
op die vragen te vinden ala ze moet
constateren dat vele landen er viaies
over de wereldmaatschappij op na
houden, die volkomen Irreëel zijn.
Het communisme denkt aan «én
wereld waar. door de volledige behoef
tebevrediging van het individu een
zeker automatisme zou gaan optre
den. Een verwerpelijke visie, die ln
strijd is Ihet de sociale ontwikkelings-
leer en de vrijheid van het Individu
niet respecteert.
Het Westen speelt met de gedachte
van een wereldstaat. Een al even on
aanvaardbare visie. De staat toch is
ontstaan uit een tweeledige functie:
a.) ordening naar binnen cn b.) ex
pansie naar buiten, dan wel bescher
ming tegen expansie van buiten. Bij
een wereldstaat zou de tweede func
tie vervallen en alleen ordening naar
binnen overblijven, hetgeen een illu
sie zou blijken te zijn omdat de we
reld immers veel te gedifferentieerd
Ls voor ordening vanuit één centraal
En wat de huidige politiek van som
mige landen betreft, daar zijn dc
denkbeelden vaak ln tegenspraak met
datgene wat de wetenschap als waar
aanvaardt. Gefingeerde visies op een
wereMmaatschappiJ, vaak nog vervat
In het bedrlegeiijke kleed van weten
schappelijke bewoordingen, machts
denken zowel nationaal, regionaal als
„in blokken" warrelen dooreen zon
der dat er een duidelijke motivering
tevoorschijn komt. Verscheidene lan
den voeren een politiek die gedeelte
lijk een voortzetting is van hun natio
nale politiek olt de vorige eeuw, ge
deeltelijk regionaal wordt bepaald dan
wel gedeeltelijk blokpolitlek is, terwijl
er dan voor „zon- en feestdagen" nog
wat wereMpoliUek blijkt te zijn gere-
De geschetste situatie geeft een in
druk van de chaos die cr in dit op.
zicht heerst. Opnieuw een dwingenhe
reden voor de wetenschap in dienst
van de vrede om te traonten realisti
scher denkvormen tc ontwikkelen.
Eén van die realistischer denkvormen,
die een ieder onzer zich zou moeten
inprenten is, dat de ontwikkeling van.
onze westerse beschaving geenszins
een wereldbeeld, maar slechts een re
gionaal beeld betekent, hoe moeilijk
deze gedachte ook moge zijn te accep
teren. Wij zullen rekening moeten
houden met het naast elkaar bestaan
w dc wereld van een aantal bescha-
vingspatroncn waaruit zich ten slotte
wellicht één algemeen beeld zal kun
nen ontwikkelen.
Evenals landen in Westeuropa tot
hoi voimcii van compromissen blij
ken te kunnen komen zal ook voor de
wereld als geheel in de toekomst com
promisvorming tot de mogelijkheden
gaan behoren. Zij is daar thans even
wel niet aan toe cn bevindt zich als
het ware nog in de periode van gods
dienst (lees: ideologische) oorlogen,
welke Westeuropa al verre achter
zich heeft gelaten.
De wereldmachten bevinden zich
nog, bij hun pogingen tot het oplossen
van tussen hen bestaande vraagstuk
ken, teveel in het zwart-witstadium
en te weinig in het stadium van het
compromis. Het zij verre van de we
tenschap in dienst van dc vrede dit
compromis te vinden, maar zij kan
wèl bijdragen leveren die de „strate
gie van de vrede" gemakkelijker kun
nen doen beoefenen, o.m- door objec
tief en analytisch denken inzake de
internationale betrekkingen en door
het helpen overwinnen van verouder
de denkvormen op internationaal ui-
Men kan de vraag stellen of deze
wetenschap nog de tijd gelaten wordt
zich zover te ontwikkelen dat sij haar
bijdragen tot praktische oplossingen
aai vermogen te geven. Het antwoord
Is dat zij het zich tot eer plicht re
kent zulks te pogen door c«ierzljds een
gefundeerd, reëel beeM op de huidige
wereldstructuur te geven en ander
zijds een doordachte visie op de toe
komst. Een visie, die ten nauw»tc zal
dienen samen te hangen met de psy
chische instelling van de mens (en),
een aspect, dat ln dit verband nogal
eens over het hoofd pleegt te worden
