«Je valk
e viïKjmeK
Achille Claude Debussy
HUBERT LAMPO'S PROTEST
Ontdekker van een nieuw geluid
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1962
„Vele wateren zouden deze blik van lust, het gaat om ge- eigen kring aan de verzorging
liefde niet kunnen uitblussen", hoorzaamheid. van de allerarmsten, tot aan
Hnnri tï-t, i ..Gehoorzaamheid aan je drif- haar volkomen uitputting Als
HOOGLIED ten! valt iemand hem in de re- aan de Franciscaan de vraag
In MitteUungen aus Lamba- de"*j„.n.. wordt gesteld hoe zij van geluk
rene vertelt Alhert Schweitzer u 7^ j 'Jantwo°rd, „dan zou kon afzien, antwoordt deze: „De
rene vertelt Albert Schweitzer het land krioelen van bastaarden, kreatuurlijke mens klaagt, als
van een tornado, die de kano s Er zijn beperkingen. Maar binnen een natuurlijke wens van hem
met zwarte arbeiders over- die beperkingen moeten man en niet vervuld wordt,
vallen heeft. Anderhalf uur vrouw het doen in gehoor- Het eeuwige in ons wil echter
wacht hij in grote angst. Ten ^anjheid." met blijdschap het eeuwige. Het
slotte komen zij onder vreselij- ir-'J+ïitj»?..waar ze~ eeuwige in ons kent en doet de
verdronken*05 "Kdwe'fmd'^in "rt"™1 «*5*id!*«r Is al. hofd. maM'ffij8',? hSd
vrenffde^paik 13 Ï5. SSS? wSJ* in*® STicr? JS, V jasjes
doktershuis op." Deze zakelijke vertrouwen. Men siddert, maar mijn woorden: Marie-Cathérine
nuchtere nooit enthousiaste evenals een ruiter die over een heeft A"
Schweitzer bedwelmd van b.1edi «P04 «Prtogt. werpt men kend'
vreugde? Van een soortgelijke jn T vooruit en springt na' Hier eindigt de familiekroniek,
vreugde vertelt Luise Rinser in rvn#etev«™i a*
HONDERD JAAR
Weinig is er bekend over de
jeugd van Achille Clande De
bussy, de componist die niet
alleen op harmonisch doch ook
op melodisch en ritmisch ter
rein de sleutel vond, die pas
te op de deur die toegang ver
leende tot een nienwe en tot
dusver onbekende klankenwe
reld. Het feit, dat het deze
maand honderd jaar geleden
is dat hij werd geboren schept fleurville, een
de gelegenheid zijn betekenis ken(£e,d, «enoot
•- ,i- der kunsten en nauwe reiau
en als componist en als ver- Verhield met kunstenaars.
LUISE RINSER nieuwer te onderstrepen. was leerlinge geweest
Claude was de oudste zoon P*11; baar. zo°" v'as c
van Manuel Achille Debussy en m?4 Charles de Sivry
Victorine Manoury. Het was op
22 augustus 1862 dat hij het ie-
haar eigen venslicht aanschouwde
enghartigheid R"e au Pain 38 te Saim
Tay. Hier had zijn vader £en als «««tog
kleinhandel in porceleinwa- Conservatorium,
i, doch de zaken gingen zoda- Pnjzeü wrv
GELEDEN
GEBOREN
gagée'
standpunt zonder 0
duidelijk uitkomen. In de dragen
de figuur van Marie-Cathérine ij
a.i. haar doel voorbijgescho-
heeft de volkomen vreugde
zijn hart vooruit
Op een van die avonden wordt opgetekend door de invalide
haar"laatste roman °°k de kwestie van het buiten- ger, die door zijn ziekte tot de
,1 ',nan een echtelijke kind besproken, dat rol van toeschouwer genoodzaakt
volkomen vreugde, die alleen evengoed recht op liefde heeft. was.
ontspringen kan uit het volko- Het oprakelen van zijn onbetaal- Aanctnnt
men offer. de schuld ten opzichte van zijn ManSTOOi
De geschiedenis spreekt in het hêt^genSSnSijk'lfiipellSi1?8 li" Lu"e Rinser, die in 1911 werd doctor in de wijsbegeerte, nig dat vader Debuiej
jongste verleden. Marie-Cathéri- ven van Clemens. Hij wordt er geboren en eerst pedagogiek en be£aa4d Pianiste, tegelijk fris en noodgedwongen
ne. dochter van een Zuidfranse plotseling tastbaar mee gecon- psychologie heeft gestudeerd, is 1 Vnle'„^1
promOTeerd in*fik>so?£* en* een nn de oortog een pan de n.eest- SiSS'' F*'" nèër TiüV^'v^
niet onbegaafde pianiste, studeert de of wraak gelezen schrijfsters van de Bun- toont zij is meer wensdroom huizen. Hoewel de ouders plan-
enige tijd nieuwere filologie in desrepublik en evenals enkele dan werkelijkheid.
Duitsland bij een zonderlinge hy- BcSDrckina van haar colle9a'l, oa- Gertrud J. H. SCHOUTEN
pochondrische maar zeer beken- von le Fort en de nu overleden
d® pr^^£.,;Jn ,1939 keert ze Marie-Cathérine doet het Elisabeth Langgasstr tot dc R.K.
mflr hatr v,V,«,g.i itcUgi i, uiterste. Clementine tot rust te kerk overgegaan. Haar boeken
slechts kort, ömdit^aar ma£UnI SïHSt .T2ÏÏ, echl*r V?" iedere sectórische
schoonzoon was niet minder dan
de dichter Paul Verlaine. Mede
juumuc i» uc door haar toedoen werd Claude
Pain 38 te Saint Germain- °P_ ei#a™*JL,<J®®^f
-Lay. Hier had zijn vader
die be- het conservatorium en wel voor
de wereld het behalen van de Prix de Ro
me. Voor compositie werd zijn
Zq teraar Ernest Guiraud, aan
Cho- hem heeft Debussy veel te dan-
de compo- ken. Na enkele teleurstellingen
relaties
voor zijn stemmingsvolle schil
derij ..Impression" geheten. Het
doel van de impressionistische
kunstuiting was ..traiter un su
jet non pour le sujet ma ia pour
les tons". D.w.z. dat door over
heersing van kleuren in veler
lei nuances de betekenis van
de vorm secundair wordt.
Symbolisme
In de literatuur vond deze ge
dachte-uiting gestalte in het
Symbolisme met als grondleg
ger Stéphane Mallarmó. Met
het karakter en de geest van
Mallarmé's werk werd men op
solfège en pi-
loax ano. De fel begeerde prijs voor
betrekkin# harmonie blijft echter uit. Clau-
DeiTCKKing „hhnntgtrpupnH In
gedwongen verblijf
ren in Rome werd
't was dan ook ei
het Parij6e verblijf.
Impressionisme
brengen. Voor. haaraeH
zullen door de
genomen en gedood; ze blijft met ï^lhd^^aEer"'^^°doW°er Dd!e krasse beschrijving van inner-
een dochtertje achter. Ook zij een ziekenhuis in Tanganjika lrjke moeilijkheden, die geeste-
r^,t.ciLnnrfheLtrfn^i'-r^0Sdt naar leidt- maar 4Udens zijn verlof in- l}lken somsJe verwerken krijgen
springt voor een afwezig collega, (bijv. m Dante la) in eigen
van de savin Marie-Cathérine en hij voelen, kring nogal eens aanstoot ver-
£XV7„anttrgSn**E
haar bekende hoogleraar. nerlijke drang dan eeen eevole Ze beeldt gaarne vrouwenfigu-
Dit wordt geregeerd door diens jggg? Hal? huwelijk met Qe- ^en uit' die sterk en groot zijn
bejaarde moeder (de vader is mens heeft nooit iets betekend door overgave, zoals in het hier-
dood). die van haar drie kinde- ™fheJ}thaa^rhtddSïïÊbesproken boek. in Daniela
ren er éen met afgodische lief
de vereert. Clemens, die profes-
Luise Rinser: Die vollkomme-
je Freude. 330 biz. Ditg L. "JdVg""^™ V
Fischer Verlag, Frankfurt a.
M.
te worden benoemd tot huispia
nist bij mevrouw Von Meck, de
hadden om de jonge" CUu- en steun
de te bestemmen voor een loop- .va" Ts^alk
baan op zee. bleek al spoedig rang JPfak
dat zijn levensdoel een andere ™"k-
weg zou kiezen. Na een voorop- Zwitserland, Oostenrijk
leiding kwam hij op negenjari- al met al leerzame
ge leeftijd onder de muzikale uja-
hoede van madame Mauté de Toch ging hij
In 1890 wordt Debussy ontdekt
door een uitgever. George
mann, hetgeen voor hem
nanciële ruggesteun
nele uitvoering van ,,Pli selon
u ftweiung; pli" van Pierre Boulez. De com-
kortstondig ponist geeft hier a.h.w. een mu
zikaal portret van Mallarmé,
een dichter, die gerekend kan
worden tot de ..poètes maudits".
Zijn meest bekende gedicht
betekent sy's gelijknamige Prélude. Met
Italië.
terug 1
De dood van" Hartmann in 1900 dit werk wcrd de deur de
bracht voor de componist dan
ook ingrijpende gevolgen met
zich. Inmiddels krijgt Debussy
als componist bekendheid een
nieuwe tijd had haar intrede
gedaan. De tijd van het Impres
sionisme. een naam ontleend aan
de schilderkunst en voor het
eerst gebruikt door CL Monet
i geworden. De dochter
hij heeft haar herhaaldelijk vol-
komen vrijheid aangeboden, die h^ft
dokter is ongetrouwd waarom f™ldert, beeft ze zelf ook ge-
zouden die samen in dienendp ltef. 1000(1 wanneer we tenminste
getrouwd, de oudste zoon George de ntet^ moBen haar Gefangnistagebuch (ze heeft
jurist, maar uitgeschakeld door hllven HrSn ^Saa? rin in de °°rlog lang gevangen geze-
een vrijwel totale verlamming de^ ten) voor een beschrijving van
hij kan alleen in een rolstoel ge- Haar zwager George zegt- de werkelijkheid mogen houden.
r»;» 6i:.zn -j 5:1 Ze is nu in een derde huwe-
een vrijwel totale verlamming
hij kan alleen in een rolstoel ge
transporteerd -worden. Hij is de
enige, die werkelijk gelouterd is.
Over de wetenschappelijke pres-
,.D»t
taties van Clemens horen
slechts enkele vage aanduidingen;
we vernemen alleen, dat de
dere familieleden daarvoor een# afziet
geen verliefdheid, aie ,;;1_
komt, brandt on uitdooft, dit is l'ft Z" S«'^wd de compo-
de werkelijk sterke liefde, de 11151 Carl 0rö en woont in Rome.
liefde van die soort, die alle wa-
Humaniteit
tegen de geest des tl|ds
bijgelovige eerbied koesteren. Zo
teren der wereld niet kunnen
uitblussen. Het is een liefde, die
erotische verbonden
zijn .psychisch verwrongen pen.
innerlijk, misschien het resultaat zichzelf
van een moederlijke verwenning
en de consideratie van alle ande- - Maar juist, omdat
ren zijn leven lang. m kwestie niet$ vragen.
Er valt in het werk van de van de psychologische naar de se. liefdesroman. Het genre is het Nederlands vertaald onder
Vlaamse romanschrijver Hu- magisch-realistische roman. n>et officieel erkend, komt al- de titel Via Lissabon.
tot de werkelijk grote t /„«k i09n\ 4 thans in de literaire handboeken Het is echter de Vraag of men
veel te imèer vértelt'rfiTè^rïïfcTor heid' €en Iiefde behoeft niets romancières van onze tijd be- P <g 2 een ont" Het nadeel van dczc zwaar- niet voor officieus is zijn naam dit alles als magisch-realistisch
ziel van haar personen wil na- ,n beide laatste romans ,,De g niet vreemd dat Lampo een heel Dc heb de indruk dat de schrij-
nensen speuren, laat ze te weinig ruimte Komst van Joachim Stiller" nailie y op e€" ^®er ees ar groot publiek heeft. Laat mij er ver dichter bij huis wil blijven
teven voor het onzegbareVergelijken verhaal, dat zich zelfs zo makke- aan toevoegen dat Eros bij Lam- dan in zijn vorige roman, het
rijke overvloed en kunnen wc haar met Edzard Schaper, die (I960) en in het dit jaar ver- jyfc jezen laat dat het hier en
n anderen uitdelen, èn door zijn strijd tegen de Hit- schcnen Hermione betrant" daar de allure van een detective- Pï"0®'1** binnen bepaalde lega- vertaal van een messiasver-
groot worden, wan- lerterr,.eur èn door zijn overgang le perken te houden is. zodat zijn wachting „De Komst van Joa-
- - alle-Meumoèd "Sits naaf- de-kerk «ijgaftus met fkeide bij intfeeerij A. A. M. wcbaal Jieeft. De..l^er wil dt al. wekk bepaald geen kinderlectuur ehtm Stiller" (oog verkrijgbaar hedendaagse muziek geopend an
van de oude moeder- wil zijn-als een kleine, - trouwe, haar- overeenkomt,--dan is -diens C3„lc ,»-»> R,p)M loop weten, -zelfs als hij, op - de i_ .,a I6 neoesc_ muziek gcopena «n
tsnapte Marie-Cathéri- - armendienaar Gods;- 1*i-t -».V artisttóie bégaaftHfeldl en.1. grö- Stols /J-0\ Barth) een voorlo- -h#OKt€ ^jj. h#( stüirvanShake*- L pocketserie van J. rjdr- -men -tpeft hier- Qvere^wnaten
valse pas over de ter. zijn godsdienstige horizon pie hoogtepunt lijkt bereikt te w t 1 d Ouderwets noemde ik Lampo. Meulenhoff). Behalve het motto aa". .m^1 dc impressionistische
grens gesmokkeld. In 1947 komt 7--Am;echter beperkter (vgL Die Frei- peare A Wuiter s Tale' dat de tl' Wel bet meest hierin dat de lief- ontleend aan Shakespeare is er f^®r^TrSL^-v T°v fDebussy
heit des Gefangenen). Luise Rin- hebben. Men zou hier, in navol- tel geleverd heeft, wel weet wat o3r, Rl^or H,„ L °,.,J tekort doen
ser toont hterin wPidarttega h... -i„ kam vs„f.c de 111 v^rhaal IueU verloren één ontleend aan Rider Hag- door hem slechts impressionist te
CLAUDE DEBUSSY
Brug
Zegevieren
lijk naspeurbare redenen trouwt De dokter en Marie-Cathérine maniteit. ook'üi"^ conceptie" van SiD\uitg®ver in diens n'8u.'Tv.'£11'rr h*eelFwat heeft van de 0006 torverkracht, gard's She een roman, favo-
C.emens met haar waarschijn- zegevieren in hun liefde; hij gaat de geestelijken, die ze laat optre- aankondiging op het stofomslag, heeft. De schrijver heeft heel wat dig Grieken haar als Eros on- riet bij de Jung-psychologcn
I*""" dc „bal- kunnen spreken van een groei mjlmiddetan achter de Iwnd ge- M ffier. d„
staat deze roman tegenover niet gaat
petto
alléén i
dit huwelijk voor hem
laatste poging, een brug naar het
leven te vinden. Dat zij. een ruim
dertigjarige, in elk opzicht onaf
hankelijke, hoogbegaafde vrouw
deze stap waagt, is bevreemdend
en wordt m.i. door de schrijfster
niet psychologisch aannemelijk
gemaakt. Voor haar betekent dit
huwelijk een taak, waar ze zich
geheel onder zet. Zal het haar
echter gelukken, de ongeneeslijke
zwaarmoedigheid van haar man
'innen en is plichtsgevoel,
m draagkrachtige basis
voor een huwelijk?
Zij is feitelijk als vrouw nóg
niet wakker gemaakt zal dit
Clemens dan gelukken? Hij ti
ranniseert haar in vele dingen:
naar de (R.K.) kerk mag ze niet
gaan. hoewel hij. althans offi
cieel. R.K. is. Een kind van haar
wil hij niet hebben. Bij het sor
teren van rekeningen bemerkt
Marie-Cathérine geheel toevallig,
dat eenzelfde klein bedrag elke
maand naar een Franse bank
wordt overgemaakt het is voor
de buitenechtelijke dochter van
Clemens, die naar haar vader
Clementine heet De moeder
dood. Clemens
r Afrika, zij wijdt zich in haar den. Ze heeft niets
Expositie, die
theologische
vragen oproept
„Jezus heeft nog vele andere
tekenen voor de ogen zijner dis
cipelen gedaan, die niet be
schreven zijn in dit boek, maar
deze zijn geschreven, opdat gij
gelooft, dat Jezus is de Chris
tus, de Zoon van God, en op
dat gij gelovende, het leven
ist^ geen enkel hebt in Zijn naam", zo be-
hot1!?1 *?eil FF kind' hoe. sluit de evangelist Johannes
Sci kfWln"8,ar,!e d" "ét twiuUpst.8 Wdsh* van
zijn evangelie. Een besluit, dat
ook wel het eerste slot van zijn
boek genoemd wordt, omdat
da^ bet in het kort samenvat, waar
toe en waarom Johannes zijn
Evangelie schreef: ter ver
heerlijking van de Zoon en op-
Weigering
Marie-Cathérine verlangt,
haar man zijn dochter bij zich
huis neemt, om die oude schuld
enigszins goed te maken, maar
deze weigert categorisch. Ze be-
liefdeloosheid gewond werd.
probeert haar schoonmoeder 'als Op de grote tentoonstelling
het erkende familiehoofd te bewe- .Het Wonder", die tot 27 augus-
gen haar invloed te laten gelden, .us in het aartsbisschoppelijk mu-
maar deze kan aanvankelijk de ;eum aan de Agnietenstraat te
buitenechtelijke omgang van Cle- Utrecht wordt gehouden. wordt
mens uit zijn jeugd niet geloven, men op een onontkoombare wij-
en als die haar onomstotelijk be- ze met deze Johanneïsche visie
wezen wordt, wil ze haar zoon tot 0p het wonder geconfronteerd,
elke prijs ontzien, al offert ze Het grootste gedeelte van de ten-
da armee haar kleinkind. toonstelling, n.l. 35 nummers
De atheïstische familie komt in Van de in totaal 119 tentoonge-
contact met de prachtige figuur stelde werken, zijn gewijd aan
n Franciscaner monnik, die de Opwekking van Lazarus,
ware vroomheid, diepe levens
wijsheid, een bezonken oordeel en
«en ruim hart in zich verenigt.
Deze priester geeft ook leiding
aan praatavonden, waarin actuele
problemen, soms geheel onopzet
telijk, ter discussie komen,
stormen
wonder, dat met het wonder gelien
op de Bruiloft te Kana alleen
door Johannes wordt beschreven.
Centraal
houden die de spanning er in hou
den. Daarin verschilt dit verhaal
dus weer zelfs van de beste de
tective. De spanning zit niet in
de intrige alleen integendeel,
deze is soms heel goedkoop en
gezocht maar in de stijl, in de
manier van vertellen.
De roman eindigt met een lang
uitgesponnen laatste hoofdstuk,
dat naast tal van aforistische
wijsheden heel wat bijdraagt
magie: er is niet
bet meeste moderne proza, waar- zo iets als magie, er is wel iets
in Eros eerder een obsessie dan als kennis van de geheimen der Maeterlinck
noemen, dit zou een beperking
van zijn veelzijdigheid implice
ren. Naast de beeldende kunst
en de natuur ontleende Debussy
veel van zijn onderwerpen aan
de literatuur. Naast Mallarmé
het vooral de Belg Maurice
Debussy
componist dermate gefascineerd,
dat hij onmiddellijk overging tot
bet schrijven van een gelijkna-
een betovering, eerder gefrus- natuur.
treerd dan bevleugeld is. Lam- Heel grappig. Het lijkt alsof de
po's stijl, breed en zwierig, be- auteur met zijn uitgever polemi- Mólisande"^ heeft de
antwoordt volkomen aan Eros' seert en tevens met zijn lezers "ww,",
stralende verschijning. Er ligt die te veel van hem verwachten,
iets in van nieuwe verwachting Waarschijnlijk wil hij
na véél doorataa. «rfitet. Ou- meer dan econome manHjiJk- ,rok he, gelijktiidlg
derwets lijfet het, op iets nieuws heid, zoals dit citaat bewijst: ,.U terug Na een lange en moeiza-
- aan te leven. Ouderwets, vast te bent een mens", antwoordde Ru- me periode van schrijven en her-
de intrige achteraf aannemelijk als het nleuwc veroverd dolf. diep onder de indruk van schrijven vond dc eerste opvoe-
te maken. Dat lukt lang niet al- ie ring plaats op 27 april 1902
hm dan jrriiet de roman zelfs 7 g veel tTjM cn onz€' de "ecnide' want noo,t te voren De juiste karakterschets van dit
Jjf_ xa"_ kerheid in, maar dan nooit zo dat grondig door hem overwogen ze- opus geeft o.i. Ravel met dc
deze de boventoon voeren dat kerheid, dat de eenzaamheid wet bewering dat deze opera
iets drakerigs. Er komt een ge
fingeerde rouwbrief in het ver
haal voor, waarop de hele hande
ling scharniert, die als een regel
rechte demon ex machina te be
schouwen is. Maar zijn dergelij
ke 'drakerigheden uit de oude li-
teratuur niet overbekend? Zij zijn
nooit onoverkomelijk geweest en
zijn bij Lampo ook als een verge
felijk anachronisme aanvaard-
Ouderwets
het nieuwe toch identiek is met noch noodzaak
het oude. dat de gestorven ge- dankbaar, dat u er mij aan herin-
waande geliefde nog leeft en dat nert, hoe mensen elkaar niet als
even kortstondige als onverganke- blinden voorbij mogen lopen."
lijke jeugdliefde ongebroken her- Van diezelfde hoofdfiguur zegt
de schrijver; ..Hij vond het
campagne
Piano-muziek
Tenslotte zouden we nog enke
le van zijn meest belangrijke
werken de revue willen laten pas-
Allereerst zijn
Inderdaad, de uitgever heeft boeiend denkbeeld, dat ook in de- serea Allereerst zijn pia
althans hier gelijk, dit is geen ze technologische tijd sommige ziek, het hoofdbestanddee.
psychologische roman- De psy- oeroude symbolen hun betekenis zun oeuvre In totaal schreef
cholojie heeft het ons immers on- bewaarden, ronder kunstgrepen Debussy ongeveer zeventig pis-
mogelijk gemaakt zo osivoor- uit de werkelijkheid betrokken." kle£r ên "^t/mnnng" Daar "Ya
vvaardelijk ia Jeugdliefdes te «e- „Children's Corner", 'opgedragen
loven. Wij achten haar een wan- ""der te polemiseren ls de- aan zi)n dochtertje Chouchou.
kele basis. Lampo echter leidt r»m»n een protest tegen de eveniüs „La txjite S joujoux
verschenen met illustraties van
ons m dit verloren paradijs terug, tijd, kiest het een andere weg, André Hcllé. Een mijlpaal in dc
al was het maar voor de duur niet minder glibberig, maar ontwikkelingsgeschiedenis van
i. Wel vraag ik me. 4 a. de pianomuziek is de uitgave
.77; weI «vontuurlijkcr. Een Hrtie, van zijn Préludes. Het eerste
"7" 7, ^€rnaal' ai 01 joais ciiee roman fictie is of vcrscheen in 1910, het twee-
niet in het oog Eampo's alternatief tegenover ls elKe roman r,ctle OI de üi 1913. Enige van de meest
'an het schilderij, de ontluistering van de liefde bij een mogelijkheid? bekende delen zyn Voiles. De-
Slechts onze Rembrandt weet d« meeste moderne schrijvers. De waarde van deze roman
15 JÜn uit 1632' onda'lk5 de niet weer in een ander slop voert, bestaat mede hierin dat bet
wijdsheid van compositie, de dat van de vergoddelijking van
de arousch. liefdé. Wij bevinden
verscholen in
vulling van eei
vallende hoek
hoekje als op-
Zegevierend staat de zegenende ons dicht in die buurt waar ook
Christus op de grens van duister- de romantici zo graag hebben
nis en licht De verzwakte Laza- tv«a
rus ontweekt nietig en broos weer ™dgezworven. Dich heb ictt
tot het leven en „wordt vrij van immer /Dich lieb ïcb noch beut
de doodsboei tot een.^ die^zichzelf Und Dich will ich lieben in Ewig-
keit, zoals het in een ballade van
C. Ouboter
twee late bezoe- Men heeft zich vaak afge-
gegevens van het verhaal: Laza
rus. voorgesteld als een in ban
den gebonden dode. wórdt opge
wekt door een jonge Christus, ge- terse kerk deze uitbeelding
kleed
w ke filosofen (het pallium der wijs- wekkingH
het achtste en negende kind ge- melden, maar een afdoend ant- geren), staande voor het antieke de twaalf grote feesten 'der* Öós-
feliciteerd hebben. Allerlei uitroe- woord is er nimmer op gegeven, grafhuisje, zoals deze kunste- terse kerk en dit is waarschijn
pen dwarrelen in een opgew-onden ln ieder geval heeft de oude naars dit kenden uit hun eigen lijk de reden, dat de oeroude Wn1,v 1
gedachtenwisseling door elkaar: Christelijke Kerk het wonder van omgeving. De zusters van Laza- traditie er ongewijzigd behouden aUeen-
,.nu. als die ouders zich zóveel de Opwekking van Lazarus een- rus en het gevolg werden in het bleef.
kinderen kunnen permitterentraal gesteld. Zij zag daarin een begin maar zelden uitgebeeld. In het westen evenwel deed
J 1 andere ontwikkeling
overleeft", zoals Caelius Sedulius
zijn grote Christushymne
*- de vijf-
Eerst onze moderne tijd weet
weer terug te keren tot de een
voud van de eerste
Uhland héét.
het gewaad der kla'aaie- !wt wonder bMtendigen/lM S- hel Chri.teodom. Jo„f Hegeu-
,fpn 'hot noiiiiim Aar iirüe. ...„i.Lj.tiiorirth cn Kari Csspsr, Deiden mo-
Achtergronden
Maar er is nog meer in dit
merkwaardige verhaal dat, zo
et over begint na te
Mening
bare^ licht der Opstanding. Geen
De mening
horen we uit de mond
brouwer, zelf uit een gezin var
dertien, maar. zegt hij, miin va
der was het eens met het leven,
zijn eigen leven en al het leven- be te Rome. De Kerk
uitbeelding van het wonder, dat Heel de aandacht werd opgeëist zich
zich aan haarzelf had voltrokken: voor de wonderdoende Christus,
vanuit het duister dezer wereld Aanvankelijk droeg Hij
zij overgezet in bet wonjler- staf in de hand, zoals ook de to- verheerlijking
,u,aZf^5e^eH^rn^t derne Duitse1 kunTtenaa^s^-eten denken, uit heel verschillende
weer wat het zeggen wil in hun elementen is opgebouwd. Merk-
werk niemand te zien dan Jezus waardig is dat de schrijver zijn
liefdesverhaal wel centraal maai
De tentoonstelling Het Wonder f>«*d»d*r frame deeltje-
v plaatst. Het gegeven van de twee
fe Utrecht bevat talloze zeer eindelijk herenigde geliefden
uit die tijd die droegen God op de achtergrond
zovele wijzen afgebeeld als de werd deze staf vervangen door gen op de Geboorte, het Lijden
opwekking van Lazarus. een kruis en nog later werden en de Verheerlijking 'van Christus
Daar is in het begin alreeds de deze attributen geheel weggela- Voorzover het wonder nog werd
muurschildering uit een catacom- ten. Het tafereel blijft in deze uitgebeeld werd het aangegrepen
ten. Het tafereel blijft
eerste eeuwen bijna ongewijzigd.
daarom wilde hij leven aan haar vervolgers te ontkomen Van de Bizantijnen, via de Caro-
voortbrengen. tot vreugde, tot afgedaald in het dodenrijk en in lingische en de Ottoonse tijd is
smart. Als hij geweten had, dat dit rijk van duisternis en gevan- dit zo gebleven, zij het dat er
vier van zijn zonen daartoe be- genschap beleed zij haar geloof voortdurend meer aandacht be-
ia *- -fa-,.** in de vrijmaking door de Heer. steed ging worden
*^uit het verhaal.
Hier raakte de diepere betekenis waardevolle, en zeer zeldzame staat niet op zichzelf. Het is al
de to- verheerlijkingCvan Sde€ Zooifvan eeuwenoude kunstvoorwerpen, 1 tc,are opgehangen in een net
ging waarin de Christenheid de lof
gelijktijdigheid, dat ook dichters
grote wonderen deed. Kunsthis- filosofen en psychologen heefl
torisch is zij ongetwijfeld van bezig gehouden.
aanleiding zijn Q^ote betekenis, maar belangrij- Niet causale samenhangen
stemd waren, spoedig te sterven,
ver weg, in de oorlog, aan het Wat aan Lazarus was geschied
front, zou hij ze dan toch hebben betrok zij als een triomferend
voortgebracht? Ongetwijfeld. symbool op zichzelf.
Het gaat zegt de brouwer, na- Talrijk zijn de afbeeldingen in
tour lijk niet om een kort ogen- ivoor en in de geschreven evan-
schilderkundige vaardigheden uit ker nog zijn de theologische vra- waarop het Westen altijd zo
gen, waartoe deze confrontatie graag de nadruk heeft gelegd,
met Het Wonder de bezoekers z'Jn to dit boek beslissend, maar
te stallen. Met name de Bruiloft
te Kana gaf aanleiding tot spec
taculaire, rijkgestoffeerde tafere-
Feesten
ln de Ikonenkunst blijft de Oos-
de details len. met een minimum aan gees- inspireert. De zeer waardevolle e"> mysterleuse gelijktijdigheid,
toi.iir» diepgang. Van Jan Steen waarvoor het Oosten altild
Bruiloft te Kana op deze catalogus geeft daarvan een waarvoor ftel Oosten altijd
expositie aanwezig, waarop
moeite heeft de figuur van Chris
tus te ontdekken. Hij zit ergens
boeiende uiteenzetting.
oog heeft gehad. Het geeft bet
boek een mystieke inslag en
EV. GROLLE Charles Morgan's River Line, in Het geboortehuis
la neige. la Fille
cheveux de lin en Feux d'artifice.
In 1915 verschenen zijn Douzv
études pour piano. Het materi
aal dat Debussy hier publiceer
de bewees eens te meer zijn ori
ginaliteit, zijn verfijnd gevoel
voor nuance-mogelijkheden, zijn
grote compositorische eruditie
en zijn aangeboren affiniteit met
de wezenskenmerken van dc pi-
mo. Vermeldenswaard zijn
voorts het Strijkkwartet en de
MjMf Mer, Images
Zelfstandig
Nu. een eeuw na zijn geboor-
e en ruim 40 jaar na zijn over
lijden neemt Debussy naast dc
andere groten uit de muziek een
eigen en zelfstandige plaats in.
Een Uitvoering van een van zijn
orkestwerken moge dan niet zo
veelvuldig plaats vinden, hij is
niet meer weg te denken uit de
programma's van de piano-reci
tals. Hij heeft ten volle dc er
kenning gevonden waarop hij
recht heeft, zulks is in concrete
in de muziek-praktijk aanwijs
baar. Meer abstract en minder
nauwkeurig te omschrijven en
minder duidelijk waarneembaar
is zijn invloed op de verdere
ontwikkeling van het composito
risch denken. Dat hij a s ..Ont
dekker van een nieuw gc uid" de
muziek op onbekende ei veelbe
lovende banen heeft geleid is
zijn onschatbare verd te ge
weest. ook deze hoedanigheid
verplicht ons Debussy met dank
baarheid te gedenken. Hij was
niet alleen de ..musicien fran
cais". zoals hij zich zelf noem
de, zijn_ erfeni« schonk hij aan
a Claude Debussy de gehele wereld.
