Strijd tegen geestelijk
scheefgroeien
„Confrontatie met van Ruler"
ZATERDAG 21 JULI 1962
ONDERWIJS ALS GENEESMIDDEL
Zeehospitium te Katwijk,
door het terugdringen der
steeds meer plaats vrijkwam
de revalidatie der patiënten.
Geleg| wie de naam Katwijk hoort
sp.'1 of leest, denkt allicht aan
iiggin strandgenoegens, gemoedelijk-
r" s heid en de witte kerk, meestal
echter pas later, of helemaal
I niet, aan de mensenlevensred-
dende inrichting in de duinen,
pe] het „Rotterdamsch Zeehospiti-
Tel. n umNatuurlijk, de Katwij-
kers zélf, enkele duizenden er-
- kentelijke oud-patiënten en ve
le vakgenoten in de medische
rul wetenschap, overal verspreid,
Vol weten er van mee te praten,
s. Voor hen allen is het ,,Hos"
veel méér dan een, letterlijk en
figuurlijk, uitmiddelpuntige
t uniel bijzonderheid van de bekende
rinchei badplaats, is het een heilbren-
gend oord, waar een nog altijd
i loerende en toeslaande volks-
ongt vijand met succes wordt be-
tel. n streden en ook nog andere,
uiterst nuttige activiteiten wor-
den bedreven.
_n „j Het hospitium, dat tegenwoor-
IJl dig (sedert 1915) een zelfstandige
stichting is, dankt zijn ontstaan
vorstelijke gift
I van de margarine-magnaat A. S.
van den Bergh, destijds penning-
KNVvD meester van de Rotterdamse
rustig vereniging tot bestrijding der tu-
t bij h( berculose. Het lag eenzaam in de
duinen, toen de Zuidstraat nog
écht de zuidelijke grens van het
dorp was. Katwijk en het.hospi-
tium groeiden in de loop der ja-
ren enorm uit. zodat het gebou-
1447 vb wen- en paviljoencomplex met
194/-ZB Z1jn medisch, verplegend en
huishoudelijk personeel een dorp
omstrengelende dorp
938 breking van het vaak tredmolen-
i achtige dagelijks werk, betekent
voor verreweg de meeste mensen
een weldaad. Juist het anders
leven, het anders gericht zijn,
heft de vermoeidheid op. maakt
I de stram geworden geest weer
-A& soePel- Het is daarbij onverschil
lig lig of de vakantiegenieter zijn
tijd actief of in luiheid door-
SIHI ,1c Ml m aar lOS is V3n
niet, maar ze stonden ver uitel-
kaar. De leidster bewaart stapels
tekeningen als kostbaar studie
materiaal. In dit laboratorium
worden heel belangrijke ontdek
kingen gedaan.
Het gevolg van het gemis aan
controle over de bewegingen is
gesukkel met het grijpen. Deze
kinderen grijpen keer op keer
mis. De onderwijzeres moet hier
eigenlijk alles kunnen. ..Steek
je grote teen eens in je mond",
zegt de leidster. En ze doet het
eerst zélf vóór.
Ze zien drie bloemen op een
kaartje. Pakken ze nu ook drie
ballen of blokjes, dan hebben ze
het besef van „drie" veroverd.
Ze sorteren dooreengehutste
kaartjes in groepen met gelijke
voorstelling. Sommigen krijgen er
al vrij spoedig een grote handig
heid in.
Rondkijkend gaan we in het
derwijs in een ruim lokaal met grote lokaal hoe langer hoe meer
een grote glasvlakte waar-door zien en we komen er achter, dat
men de duinennatuur ziet, soms alles wat hier staat en hangt,
een rustig voorbywandelende fa- méér betekent dan alleen maar
zant. versiering. De kinderen moe-
Gehandicapte kinderen worden ten hun eigen lichaam en, verder
hier behandeld, zolang de arts we6. de dingen, planten en die-
oordeelt, dat er voor hen een mo- ren tastbaar om zich heen weten,
gelijkheid tot, zij het gedeeltelijk, besef krijgen van afstand, ruim-
herstel aanwezig is. te-indeling, beweging Platen,
deren hebben hun gebrek opge-
IN SCHOOL VAN
ROTTERDAMSCH
ZEEHOSPITIUM
TE KATWIJK
Méér dan dat, het zijn genéésmid-
Een groot deel van het lokaal
m
Na het voorgaande moet het nu
wel duidelijk zijn, waarom een sa-
na toriumschool van zo n onschat
bare waarde voor de jeugdige pa
tiënten is. Wie in deze school
leert, doet weer mee. gaat ge
woon dóór. zoals vroeger, al ligt
hij dan ook in bed. Een rusten
de patiënt voelt zich opgesloten,
bewegingen is het allereerste doel.
een zo geheel andere situatie ver
keren, toch wel in versterkte ma-
te. Wie dit werk kiest, moet er een
hij leeft eigenlijk abnormaal. De bijzonder charisma voor bezitten,
school huk ,hjpm eruit, brengt anders houdt hij (zij) het met uit.
Ook de school zélf staat in
kurende tuberculose-pa-
tiënt heeft óók vakantie. Maar
hij kan zich niet vrij bewegen, VUU1UC1C
hij is. zoals men in het hospitium kwamen'
zegt, geïnterneerd. Dat zijn va-
kantie voor het gevoel zo einde-
loos lang duurt, is nog niet eens ivjaooi_ii tijii
het ergste. Hij kan immers, dank der leerlingen). Dit laatste
i zij de vorderingen
I schap, zijn rusttijd
bij overzien. Het n
onderbreking is echter de ge
dwongen uitschakeling. De t.b.c.-
I lijder is uit de circulatie geno- aanlokkelijke buitenkant,
hem weer naar' normale omstan-
gffX»«M"if. èdc,h; sutas,
de leerlingen, hetzij klein of groot, ™d« „dubbel? desku11
gekleed de lessen bijwonen. leidb,S- Weliswaar is heten-
Het besef van niet-uitgerangeerd derwtis als zodanig
te zijn. weer mee te kunnen lo- onafhankelijk van
pen, het geeft overigens niet. in het sanatorium,
welk tempo, bewaart het kurende maar het personeel
kind, de kurende teenager yoor hee(t we,
scheefgroeien. Dit zouden boeken, J/v
tijdschriften en puzzels alléén niet dege met de
hebben kunnen voorkomen. sc°e voorschriften
Elf jaar geleden werd de school en adviezen reke-
van het Zeehospitium wettelijk tot ning te houden,
een inrichting van Buitengewoon
Lager Onderwijs verheven. Alle
daan vóór, tijdens of na de ge
boorte. Door een abnormale druk
op de hersens werden deze be
schadigd en verloren de controle
over de spieren. Nu gaat het er
om. deze kinderen hun zware ge
brek zoveel mogelijk te helpen
overwinnen. Daarvoor is eindeloos
geduld en een grote mate van
fantasie nodig. De (algemene)
kleuterleidster, mejuffrouw J. M.
Barnard is altijd bezig, nieuwe
hulpmiddelen uit te denken. Met
behulp van de 'zeer technisch)
aangelegde heer H. van der Maa-
den choofd van de sanatorium-
school) worden die ideeën verwer
kelijkt en de voorwerpen, die de
leidster meent te moeten gebrui
ken. vervaardigd. Men ziet hier
kisten en dozen vol blokjes, staaf
jes. ballen met cijfers, bloemen,
vruchten en wie-weet-wat-nog-
meer, beschilderde houten en kar
tonnen rechthoeken, driehoeken,
rondjes, te veel om op te noe-
mn. Hier wordt werkelijk gepio
nierd. Over de jongste van deze
kleuters is zelfs nooit een metho
diek geschreven. De literatuur be
gint pas bij vijf jaar
Feitelijk kan men geen leeftijds-
geveer 25 per jaar, aan poc-
goed'-véél later. ders en pillen, die zij buiten
Deze kinderen hebben geen be- door dokters voorgeschreven
medicijnen gebruiken. In
Zó krijgen de kinderen in de
t.b.c.-ajdeling van het Rotter
damsch Zeehospitium te Katwijk
les en op die manier blijven ze,
ondanks hun ziekte, toch bij.
wordt door een, van de grond
door schragen iets verwijderde
mat in beslag genomen. Daarop
kunnen de kinderen zich bewe
gen en spelen.
Een bijzonder praktische uit
vinding: ze zijn van de vloer, mo
gen ongestoord hun gang gaan,
lopen geen kans oorontsteking te
krijgen, en de dames (behalve
mejuffrouw Barnard. ook nog
twee kleuterleidsters en een paar
stagères) kunnen zich intussen
met andere individuele gevallen
bemoeien.
Grootste wens
Wensen? Ja, een hondje, dat.
door zijn heen-en-weer-gescharrcl.
zijn tast- en grijpbaarheid, een
pracht van een gratis leerkracht
zou betekenen. Voorlopig bekle
den twee marmotten die functie.
Maar de grootste wens is toch
altijd weer: uitgerangeerde, ge
handicapte kinderen uit een naar
geestig isolement te halen en aan
het leven te doen deelnemen. Dat
is een moeilijke, maar ongeloof
lijk dankbare taak, die hier, in
<het Rotterdamsch Zeehospitium,
In hechte samenwerking, met
vreugde en voldoening wordt ver-
zijn belangrijk in het Australische level
De Australiërs besteden ge
middeld per hoofd der bevol-
6r*ef2?nU'fte*fen.mH?t^v™rkek"n bij ki"S ruim drie pound, dus
Gevaren van noodzakelijk
„zelf-dokteren"
en ongegeneerd men pillen
poeders aan de „milkshake-
enz. zit weg te spoelen.
Overbodig (e zeggen, dat te-
zljde
__o__ Wie het hoofd
voordelen. die deze status biedt, gebouw van het
nu ook binnen het be- Hospitium binnen-
reik van de Katwijkse school. Het gaat, ziet links
zich de gla-
toegangsdeu-
de lange
def nfilte de rollega'i-yandiet-gewone-onder. ^hootgang"
naaste W1JS jie dikwijls moeten ■»«■>«--
gen op klassen met schier
zienbare scharen, om van
tertanden... Let niet alleen op de £en"
en ook in de "vijf
lokalen rechts heb-
licht
- t~* ,?1J vrij spel. De kleu-
ploeteraars! Die weinige leerlm- ^ers zitten in een
gen bovengenoemd, krijgen allen eigen jokaal. Aan
op zij van de weg neerge
zet. Hij ziet het verkeer aan zich ouvcuncnueuiu mutsen aueu <*>n ïniraai Aan
ka voorbijgaan, maar ^neemt^er ^zèlf hoofdelijk onderwijs. Ze zijn niet hen wordt grote
hun gelijke ontwikkeling, doch zorg besteed, want
neemt
nd niet meer aan deel. Dit doet de
I vakantie-houder wél.
Men zou kunnen aanbevelen
het bed en de stoel-ernaast i
boeken, kranten, tijdschriften
mei denksporten te beladen, de we-
s, nw« reldvensters van radio en televi-
6, Tel sie open te zetten. Welnu,
Zre:^tTa?1SCOhok SnneT°de deren- al doen ze hetzelfde, zijn mogelijk* als "het
is, .geheurt da vanzelfsprekend niet met gewone even kan, reeds in
schoolleerlingen te vergelijken. Ze het tiweede levens-
hpnerkté z'jn anders, voelen zich niet zei- jaar.
pepenue aandacht. Tr.
gunnen aanueveien
de stoel-ernaast met zlj„ er«vee, tedpatië„ten bij D1f ^aar5,d{OM („S.
worden naar schoof gereden en stellbaar) geeste
lijk scheefgroeien.
begint
i loopt Daarom
patiënten
U
Prospl
16-2570.
waterJ
.d. p.pj
burg
)t dag-
de ruimte, de
de natuur genieten. Jawel,
maar alles vanaf een
plaats of vanuit ei
uitgestippeld tracé.
Scheef groeien
Omdat hij niet of ten hoogste
in uiterst bescheiden mate aan
het gewone leven deelneemt, om
dat zijn wereld, als besloten bin
nen onwrikbare voorschriften,
(vriendelijke, toegewijde) ver
pleegsters, observaties en
ratuuropnamen, zo klein,
form en passief geworden is,
loopt de t.b.c.-patiënt de kans,
geestelijk scheef te groeien.
of
aangewezen ucu- door de grote aandacht, beginsel gaat
B voortdurend aan hun gezondheid het onderwijs tot
besteed, nogal belangrijk, hebben negentien, twintig
sterkere behoefte aan compensatie jaar. De school
voor het gemis zich te kunnen uit- leidt op voor het
leven, en zo voort. u.l.o.-examen en
Tegenover dit alles kan de zelfs voor de eind-
onderwijzer nagenoeg geen tucht- examens van
middelen stellen. Terwijl hij met H.B.S. en gymnasi-
de één bezig is, kunnen de ande- um. Op de geluk-
ren. al naar hun aard en gemutst- kige resultaten
ver- heid. hun stille ofwel lawaaieri- trots u
tempc- ge gang gaan.
De onderwijzer
Bij een volwassen ma
vrouw kan een doelmatige, ver
standige ontspanning, een pretti
ge afleiding, de ..welfare"-zorg.
ook het aftellen, het over de kuur
héénzien, in veel gevallen de le
venswagen in evenwicht houden.
Maar kinderen in hun volle
groei zouden, zonder een sterk
werkende compensatie, in deze
omstandigheden, zeker schade en
wel meestal onherstelbare scha
de kunnen lijden. Een groeiende
plant, die altijd met dezelfde
kant voor een raam staat, groeit
scheef. Voor kinderen geldt: hoe
jonger, hoe gevaarlijker voor het
geestelijk leven een kuurperiode
Sanatorium-school
Zoals van zovéél dingen, wis
men lot voor nog niet eens zo
lange tijd. weinig of niets van
deze kwade kansen af. Met liet
vorderen van de psychologische
wetenschap kwamen de vragen,
de problemen betreffende de zie'
In massa opzetten. Zo richtte zich
de belangstelling ook op de ziel
van de kurende t.b.c.-patiënt.
Hoe was het daar eigenlijk mee
gesteld?
Het vermoeden dat. behalve het
te genezen lichaam, ook de geest
aandacht en verzorging behoefde,
groeide uit tot zekerheid. Deze
overtuiging maakte actief, leidde
tot de stichting van sanatorium-
scholen waarvan die in het Rot
terdamsch Zeehospitium de oud
ste is (191C). Nederland bezit
thans negentien van zulke, door
het rijk gesubsidieerde, heilzame
inrichtingen.
riumschool heeft eigenlijk
één tuchtmiddel ter beschikking:
de invloed van zijn persoon er
woord. Dit is zeker voor alle on
derwijsmensen nodig, maar vooi
deze sanatoriumdocenten, die ir
iöh maar
wat het voor een meisje of
de sanato- jongeman betekent, ondanks de
algemeen is de medicijnkast
in het Australisch gezin wel
voorzien en er zij aan toege
voegd, dat de „gevolgen" niet
uitblijven.
Het is op zichzelf begrijpelijk,
dat in Australië de .huisapo
theek" een belangrijker plaats
inneemt dan in het dichtbevolk
te Nederland. Niet alleen, dat
er nog steeds een tekort aan dok
toren bestaat en het ..selfhelp"
daardoor ruimer wordt toegepast,
doch meer nog vanwege de af
standen, die hier gelden is dit ook
noodzakelijk, waarbij dan nog
komt. dat de telefoon ook veel
minder bij de hand is dan in de
meeste landen.
of technische storingen zij niet de man die te vergelijken is met
altijd bruikbaar zijn. de apotheker, officieus wat ,.mce-
Hoe dan ook. wat medische hulp doktert". Vooral In de 'kleine
gen dit royale misbruik
en poeder van medische
vaak wordt gewaarschuwd.
Een ander gevaar is. dat in de
woningen kinderen soms al te ge
makkelijk slordig weggezette
betreft is de Australiër sterk aan- plaatsen
gewezen op^ eigen wetenschappen, land. geeft hij bepaalde advie-
kan tot zekere hoogte
Op zichzelf
(zogenaamd verloren) kuurtijd,
niet achterop te zijn geraakt.
Ook de volwassen patiënten kun-
nen studeren, als zij dat
In dit jonge land. waar veel
nog in een beginstadium ver
keert. heeft ook de ontwikkeling
van het telefoonnet geen gelijke
tred kunnen houden met die der
uitbreiding van de bevolking en
als gevolg daarvan ook de vor
ming van nieuwe dorpen en ste
den. Men is sterk aangewezen op
de publieke telefooncellen, die
men niet zo dadelijk bij de hand
heeft, afgezien dan nog van het
feit. dat vanwege vernielingen
De brandende grenslijn
De braudeudc grenslijn door
Elleston Trevor. Uitgave Hol-
landia N.V., Baarn.
Elleston Trevor, bekend o m.
door De slag om Engeland cn
De invasie, beschrijft in dit boek
de strijd tussen de sultan van Ta-
marah en Chinese terroristen op
het na-oorlogse Malakka. Meer
dan zijn andere boeken is De
brandende grenslijn
hem of van medische zijde,
of via reclameaanbevelingen be
kend zijn geworden.
Medicijn per nummer
Ik heb in het verre Australische
achterland, waar men het veel
al nog moet stellen met de ..vlie
gende dokter" en diens radiogra
fische adviezen door de behan
delende dokter diagnosen horen
stellen bij ziektegevallen, waar-
oij hij dan het aan te wenden
nummer meedeelde van het me
dicijn. dat in de verstrekte huis
apotheek aanwezig was.
Het is geen wonder, dat door
dit alles de ..zelfbehandeling" een
ruime plaats is gaan innemen en
dus kleine ziekteverschijnselen en
andere onaangenaamheden door
poeder of pil met meer of min
der succes worden bestreden.
Het is evenmin te verwonde
ren. dat indien iemand ,,van bui
ten" in de stad komt te wonen,
..zelfkuren" door verworven ken
nis wordt voortgezet.
Toch moet hieraan worden toe
gevoegd, dat in het algemeen de
Australiër weet tot hoever hij of
zij kan gaan, dat wil zeggen,
een scherp onderscheidingsver
mogen verwerft wanneer de dok
ter geconsulteerd moet worden.
doosjes en flessen kunnen"berei-
„ltulc ken. hetgeen meermalen tot
zeker in het achter- desastreuze gevolgen leidde.
Dergelijke feiten doen zich even-
;ns voor op het platteland, of
gezinnen, waar men in het be-
een tuin of tuintje i
medicijnen verschaffen,
ook hij weet uiteraard wel,
neer de dokter eraan tepas moet
komen en neemt ook geen en-
heeft
Waarschijnlijk juist vanwege
net „pil-gevaar dat normaal omspringen met di
verse genees- of verdovingsmid-
Het behoeft geen betoog, dat delen, ontstaat het gevaar van
dit alles vrij grote gevaren onvoorzichtigheid.
K4j.. Het woorcj poison", vergif,
dat op vrijwel ieder (ook op zich
zelf onschuldig) medicijn moet
zijn verbonden, die echter
enorme land niet geheel te
komen zijn.
gezonderd,
maken var
Dat ziet r
allerminst uit-
royaal gebruik den inderdaad gevaren aanwezig
llcti en poeders. zijn. doet dc betekenis als waar
in de steden, waar schuwing geheel verloren gaan.
STUDIE VAN Dr. W. H.VELEMA
Het overkomt niet iedere
theoloog, dat reeds bij zijn le
ven aan zijn beschouwingen en
c j opvattingen studies worden ge-
bnel optreden wijd. Wanneer dat gebeurt,
In dit land der afstanden ener- mag het worden gezien als
Pionieren
hun handen e
maakt echter
schil uit of
gen lichaam, turenroman. Het verhaal ervan
•Ht v"r sPeelt zich af rond de Britse
luchthaven Pasdng midden in het
communistische
voeten
n belangrijk
kind, lebrekk!8 oerwoud.
pjuffrouw J. M. Barnard
ofd der school, de heer
r Manden, tijdens de lessi
er jeugdige spastische pa,
Tegenwoordig, nu de
boze ziekte terrein gaat
is er in het Hospitium ook plaats je'
voor gehandicapte patiëntjes. Die baar ver<fér
gebrekkige kleuters krijgen on- by doet imrr
geboren HP
machtige dJie; "'vierjarige getrot- la.oorlog op klein
verliezen. êr te'nmin.ï no.ee? no8 maï tegm b=l bc"°d
dkb infiltranten uit China een guerril-
kleine schaal voeren
de sultan.
Tegen deze achtergrond beschrijft
rvaringen van een
op het vliegveld aangestel-
al kruipend prak- de Brit/e havcnm6eester. die in
op, leert aiierlei dramatische situaties te-
langzaamaan af- recht komt. Deze nieuwe roman
standen kennen, is een van de spannendste boe-
Die kans hebben ken die Trevor heeft geschreven
de gebrekkig ge-
.velke b.v. in Nederland onbe-
kend zijn, is snel onderkennen Voor de betrokkene rijst dan van RUlei
daarvan vaak een levensvoor- de vraag, of hij zichzelf her-
"zdnde'r d.e gevarm to overdrij- kent ln h" b«ld dat
ven: een bedreiging door giftige wordt gegeven. Ook indien en
Siangan of spinnen, door warm- 0ïer h,j m„nl dat van
te snel bedervend voedsel enz.
zal vooral buiten de grote ste- hem een vertekend beeld wordt
den bekendheid met het aanwen- gegeven, behoudt hij dan de
den van bepaalde middelen no-
dig maken. mogelijkheid tot correctie cn
mij vaak opgevallen, dat tot het wegnemen van misver
standen die blijkbaar mogelijk pogen, God te
maken. Ook heeft hij de moge
lijkheid, zichzelf te herzien.
man tekort, dan is deze aanwezig
om zich te verweren.
Zulk een studie over een nog
volop levend theoloog heeft dr.
W. H. Velema, die reeds van zich
heeft doen spreken door zijn
proefschrift over de leer
anderzijds met Bevaren erkenning van zijn verdiensten. tjc,'h,ge.,Gees' b,J KïgPcr
de Australiërs een bepaald ziek
teverschijnsel spoedig weten te
onderkennen en veelal ook een
juist middel daartegen weten
aan te wenden. Een kennis, die
zij door dc praktijk en ,,van
moeder op kind" hebben verwor-
Niet dus een echte kwakzalve
rij. doch een veelal medisch ge
steunde toepassing der midde-
boren kinderen
in de zeer gevoe
lige beginperiode
van het leven
niét gehad. Ze
zijn te lait
Toch zien ze wel
alles, maar ze be
leven de wereld
niet motorisch
aan zichzelf.
Men laat de
kinderen hier ook
tekenen, zó maar.
volkomen vrij.
En dan is het
merkwaardig.
der benen. Voor
die tekenaars
speelden de be
nen immers geen
POCKETBOEKEN OVER DE BIJBEL
Het is goed wanneer het poc
ketboek, in onze tijd een ver
trouwd verschijnsel, ook wordt
gebruikt om ons dichter bij dc
bijbel te brengen. W'e willen hier
melding maken van enkele uilga
ven die we ontvingen.
In de eerste plaats dan de ver
schijning in de bekende Carillon-
reeks van de nieuwe vertaling
van het Nieuwe Testament, uit
gave van het Nederlandsch Bij-
beigenootschap samen met W. ten
Have N.V. te Amsterdam. Behal
ve de bijbeltekst vindt de lezer
hier een register van bijbelse
termen, namen en begrippen,
een omschrijvend inhoudsover
zicht en bovendien een rooster
dat de lezer langs de hoofdlijnen
van het Nieuwe Testament leidt.
Het fraaie omslagontwerp is van
Hans Bartels.
der. Hier wordt metterdaad gebe- opnieuw
overzichtelijke
structieve inleiding, zodat mei
recht gesproken mag worden var
een beknopt handboek. De even
eens zeer geslaagde omslag van
deze pocket is van Han Pr n;
Het is een uitgave in de Boeket
reeks van J. H. Kok N.V. tc
Kampen.
In de Boeketreeks is ook ver
schenen ..Reizen en trekken
oudheid" van prof. dr A.
omslag Han Prins. Wij zijn erg reeks
het licht gegeven over professor
..Confrontatie met
Van Ruler" (uitgave J. H. Kok
hem N.V. te Kampen). Het resultaat
is geworden een knappe kriti
sche analyse.
Prof. Van Ruler is onder ons
een boeiend, fascinerend denker,
wiens theologie een belangrijke
benadering inhoudt van de heils
leer. De kern van zijn opvattin
gen, zoals ze ook door dr. Vcle-
worden samengevat, is een
n. God te verstaan uit het
einde der dingen, is een denken
vanuit de toekomst. Belangrijke
vragen kunnen hier worden ge
steld, zoals naar de plaats van dc
zijn kant Messias. Dr. Velema zelf schrijft
arm sjol van zijn s(udle akj
volgt over Van Rulers theologie:
..Er zijn klanken, momenten en
accenten, die onze bewondering
en soms onze verrukking oproe
pen. We denken aan het accent
op het handelen Gods door de
Geest. We willen niet nalaten te
wijzen op de predestinatie en de
eschatologie als de componenten
van de pneumatologic. En toch
zien we in de opbouw bij Van
Ruler de speculatie groter plaats
innemen dan het in eenvoud luis-
Boej teren naar de schrift".
Van Ruler is niet een theoloog
belangrijke "uitereb die het ons gemakkelijk maakt.
Hij doet het zomin als zichzelf.
Zijn denkbeelden zijn niet zelden
moeilijk toegankelijk. Daarom is
de poging van dr. Velema
De beschouw
stelt met zijn beschouwing
daad van moed. Het is moeilij
ker, te schrijven over levenden
dan over doden. Hij confronteert
ïibliothcek
ding. en wel met „Dc wereld
het Nieuwe Testament" door Ho
ward Clark Kee en Franklin W.
Young. Dit deeltje heeft
bijzonder betrekking op het ont
staan van de gemeente. Een heel enkele grondlijnen uit deze theo-.
vertaling
blij
er- Ten slotte ..Wegwijzers op kruis-
de punten" door ds. W. C. van Dam.
deeltje in de Carillon-
W. ten Have N.V. tc
Amsterdam. Dit boekje, waarvan
de lezing eveneens aanbevelen.
dit boekji
herinnering bestendigt aar
.chrijver, van wie de uitge
mededeelt dat hij zelf korte Js ontstaan uit gesprekken, door
tijd na de voltooiing 1
nuscript plotseling tot Dc Grote met jonge
luchtmachtpredikai
Reis werd opgeroepen.
dienst. Omslag Hans Bartels.
logie te schetsen en ter discussie
aan de orde te stellen op zich
zelf reeds verdienstelijk. Ook
ingeval Van Ruler tegen zijn
weergave bedenkingen mocht
hebben, moet dc kritische schets
door -dr Velema. waardevol
reeds op zichzelf, hem wélkom
zijn als een bewijs dat aan zijn
theologisch denken allerminst
wordt voorbijgezien.
