Bevelhebber Nederlandse
Strijdkrachten
Prijzen landbouwgronden:
zege voor mr. Marijnen?
Prins Bernhard in oorlogstijd
moest schaap
met vijf poten
zijn
FLAIR
Associatie Suriname:^
alleen CPN tegen bj
T(
d vei
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG 12 JULI
SCHRIJFSTER WAS SECRETARESSE
J^E SCHRIJFSTER van Prins Bernhard in Oor
logstijd is een huisvrouw, die in Engeland
woonde, en door een toeval op het secretariaat van
ons Koninklijk Huis te Londen te werk werd ge
steld.
Van 1941 tot na de bevrijding was zij secreta
resse van prins Bernhard, en maakte in die periode
vele van diens belevenissen mee.
Mevrouw Brave-Maks is er in geslaagd een
levendig beeld van de Prins te schetsen. Met een typisch vrouwelijk
oog voor het kleine detail brengt zij een nieuw soort oorlogsverhaal,
zonder zich overigens in de vaak verwarring stichtende achtergronden
en verbanden te verdiepen. Eenvoud en menselijkheid zijn de ken
merken van haar pen op zichzelf bijzonder belangrijk, omdat karak
tereigenschappen en gaven 't beste tot hun recht komen, als ze ge-
interpreteerd worden opgediend.
De oorlogstijd is voor prins Bernhard bepaald niet gemakkelijk
geweest. Omdat hij in het middelpunt der belangstelling stond, werd
hij door té veel mensen besproken. Omdat hij wars was van „red tape",
zoals een formele of bureaucratische instelling in Engeland wordt
genoemd, werd hij dikwijls niet begrepen.
Die zelfde oorlogstijd heeft de Prins echter een stuk vorming en een
nieuw hoofdstuk ervaringen gegeven. Niet prins Bernhard, maar de
man Bernhard werd door de bezieling, die hij wist op te brengen en
door te geven, op een voetstuk geplaatst.
te
(Van onze speciale verslaggever)
HET droge, kort-zakelijke bericht,
dat op 3 september 1944 te Lon
den werd gepubliceerd, had een lan
ge, zelfs indrukwekkende voorge
schiedenis. Prins Bernhard was niet
„zo maar" tot bevelhebber der Ne
derlandse strijdkrachten benoemd.
De geallieerden hadden in Zuid-
Europa ondervonden dat zij op gro
te steun van de ondergrondse strijd
krachten konden rekenen, indien
deze onder een strakke leiding ge
coördineerd waren. Heerste er ver
deeldheid of onderling wantrouwen,
waren de onderscheidene kopstuk
ken er alleen maar op uit zelf een
rol bij de bevrijding van hun land
te mogen spelen, dan kon het gemak,
dat men wenste, wel eens in last ver-
De bevelhebber der Nederlandse
strijdkrachten waarbij niet in de eer
ste plaats werd gedacht aan de opera
tionele leiding van land-, lucht-, en zee
macht moest dan ook een schaap
met vijf poten zijn. Hij moest militair
onderlegd zijn. op de hoogte zijn van
de organisatie der illegale groepen, over
tact en organisatietalent beschikken, 'l
vertrouwen van de geallieerden en de
ondergrondse beweging genieten, vóór
alles ook boven de politieke partijen
Een en ander kan worden geconclu
deerd uit het zojuist verschenen boek
Prins Bernhard in Oorlogstijd. De
schrijfster, mevrouw M. Brave-Maks.
geeft hierin een overzicht van de vijf
jaar, die prins Bernhard als balling bul
ten de grenzen heeft getoefd en van
zijn belangrijke werk in die dagen. Meer
dan de helft van het ruim tweehonderd
blhdzflden tellende geschrift Is aan de
acht maanden gewijd, die tussen de be
vrijding van het zuiden en die van het
westen lag, en die prins Bernhard hard
werkend op z'n hoofdkwartier door-
BEGRIJPELIJK
Om nog even op dat berichtje terug
te komen: Het is niet te verwonderen
dat de keuze van koningin Wilhelmina
ten slotte op haar schoonzoon viel.
wiens voortvarendheid en improvisa
tietalent in moeilijke situaties zij zozeer
had leren waarderen. Als verbindings
officier was hij voldoende militair on
derlegd; hij kende de illegaliteit had
ar ook altijd volle belangstelling voor
getoond op de punten tact en orga
nisatietalent had hij zijn sporen ver
diend, en zijn karaktereigenschappen en
zijn positie als prins verschaften, in po
litiek opzicht, de zo noodzakelijke waar
borgen. Of hij krachtige leiding kon uit
oefenen, zou in grote mate afhangen
van de vrijheid van handelen, die her.,
vergund zou worden.
Op deze wijze leerde de Prins vlie
genBoven: zoals het hoort, bene
den zoals het wel eens kan gaan...
Schietoefeningen in Engeland.
In de beginperiode van zijn bal
lingschap kreeg prins Bernhard
instructie van een Britse
sergeant.
Voor prins Bernhard was de benoeming
een grote verrassing, aldus de schrijf
ster. Er restten hem slechts enkele da
gen voor de voorbereiding van zijn over
tocht naar het vasteland, want hij ver
trok al op 6 september. Die laatste da
gen waren voor zijn personeel overigens
als een nachtmerrie. Terwijl op de be
nedenverdieping tenten werdne uitge
pakt en bekeken, dicteerde hU vanuft
dc badkamer op de eerste verdieping
nog instructies aan de typiste, die zijn
woorden achter de gesloten deur
trachtte op te vangen.
voor improvisatie en
kamp ging. Toen prinses Juliana uit
Canada overkwam (men verwachtte glOOl
immers dat Nederland spoedig bevrijd
zijn?» werd zij zo gegrepen door de (lOlipClSSlllQSVCrUlOQBll linS kreeg. Na overal elders te hebben
i opmerkte zich aangeklopt, kwam zij ten slotte ook bii
„Hier in Limburg kennen wij allen de
verhalen van de drukke bedrijvigheid op
het hoofdkwartier van de Prins, terwijl
de niets presterende grijsbaarden va
regering zitte te suffen in hun weelde
rig ingerichte bureaus."
Een uiteraard wat overtrokken i
stelling van zaken doch niettemin
vleiend voor prins Bernhard en
staf.
Buiten zijn reguliere werk als bevel
hebber der Nederlandse strijdkrachten
een voornamelijk coördinerende
taak kreeg de Prins een menigte
van persoonlijke verzoeken te behande
len. Burgers, die meenden onrechtvaar
dig behandeld te zijn, deden vaak in
de volgende trant een beroep op hem:
„Koninklijke Hoogheid, mijn huis is
kapotgeschoten, ik woon met mijn
kinderen in de schuur en mijn man
in Duitsland
GEVORDERD
„Koninklijke Hoogheid, ik ben ge
meente-arts in en ik had er alles
voor elkaar om het ziekenhuis
in te richten voor de vele tbc-pa-
tiënten, die er op ditrinoment onder de
bevolking, en vooral onder de evacués
zijn. Nu hebben de geallieerden het ge
hele ziekenhuis gevorderd. Zou het niet
mogelijk zijn dat er althans één vleu
gel te mijner beschikking blijft?"
„Koninklijke Hoogheid, het Militaire
Gezag heeft mijn auto gevorderd en
daar ik slecht ter been ben en mijn
auto zelfs van de Duitsers mocht blij
ven gebruiken, zoudt gij misschien
In gevallen, waarin hulp inderdaad
dringend noodzakelijk was, deed de
Prins wat hij kon met bijvoorbeeld een
voedselpakketje, wat medicijnen, die hij
nog wel uit Engeland kon betrekken, of
via „relaties". Daar was dat meisje,
dat door een parachutist in de knie ge
schoten was, en mank zou blijven als
speciale chirurgische behande-
Schade aan het rechtsgevoeT
(Van onze parlementsredactie)
"VTA DE eindstemming over de Mammoetwet zou de Tweede Kamer van-
-1- daag beslissen of de prijsbeheersing van landbouwgronden op 1 jan.
a.s. kan worden beëindigd (regeringsvoorstel), of dat ze nog enige jaren
moet worden gehandhaafd (initiatiefvoorstel-Vondeling). Gezien de uit
eenlopende meningen over deze zaak ook binnen enkele fracties
valt de uitslag van de stemming moeilijk te voorspellen. Waarnemers
houden het echter op een kleine overwinning voor de regering. Voorzover
de standpunten niet reeds van tevoren definitief waren bepaald, is de
keuze er gisteravond voor de nog aarzelende Kamerleden niet makkelijker
op geworden. Want zowel prof. Vondeling als de ministers Marijnen
(landbouw) en Beerman (justitie) hebben hun respectieve voorstellen
zeer bekwaam en boeiend verdedigd.
gejaagde sfeer dat zij opmerkte zich
wel wat overbodig te voelen. Of i
niet iets voor haar te doen was,
zij ten einde raad. Ja, natuurlijk! Op
het laatste moment naaide Hare Ko
ninklijke Hoogheid nog een paar kno
pen aan de prinselijke winterjas
Van de drie Dakota's (waarin twee
ieeps), waarmee op 6 september naar
Amiens werd gevlogen, werd er natuur
lijk één door de Prins bestuurd. Van
Amiens reed de pas benoemde bevel
hebber der Nederlandse strijdkrachten
via Brussel naar Diest eveneens in
België), waar hij geruime tijd in een
tentenkamp verbleef. In deze periode
schreef hij aan een in Engeland ver
blijvende vriend: „Het is hier bar koud
en ik zou al bevroren zijn geweest, als
Martin z'n hond - Red.) me 's nachts
niet warm hield.'"
I.ÉON DEGRELLE
Een veel beter onderdak vond hü in
het voormalige ..Steenkasteel" van de
grote schilder Rubens. Eind oktober
nam hy zijn Intrek In Chateau Wlttouck
dat aan de rand van Brussel lag. en dat
als verblijfplaats van de gevluchte. Bel
gische fasclstenlelder. Léon Degrelle,
bad gediend. De laatste had er twee
paar zijden lakens en een welvoorziene
wijnkelder achtergelaten, die als
luxes door de Prins en zijn staf werden
begroet.
Na een enorme hoeveelheid voorbe
reidend werk te hebben verricht, m
ook tientallen plaatsen in bevrijd ge
bied te hebben bezocht, installeerde de
Prins zich op 1 december in het oude
belastingkantoor aan de Bredase Ha
ven. Het ging allemaal erg proviso
risch: Er was haast geen meubilair,
er was nog geen papier, er wart
geen schrijfmachines. Toch is het
te spoedig gekomen, want wat „organi
seren" betreft hadden de stafleden
de meesten met vier jaar ervaring
geen complexen.
Het was merkwaardig,
dit kale kantoor, waar plotseling veel
mensen bijeenkwamen, die elkaar abso
luut niet kenden, en waar niet iedereen
direct wist welke taak hem was toebe
dacht, in zeer korte tijd een team groei
de, dat uitmuntte in saamhorigheid, en
dat wars was van elke vorm van bu
reaucratie.
Volgens mevrouw Brave-Maks waren
dc door dc Prins geleide, wekelijkse
stafvergaderingen als een openbaring.
Het gezelschap burgers, beroeps- en
reserve-officieren, intellectuelen en min
der geschoolden was dikwijls weinig
zakelijk, maar steeds wist de Prins met
veel tact en kennis van zaken het ge
sprek terug te leiden naar het onder
werp dat van belang was. Hij bleek in
staat dc kwintessens uit een probleem
te lichten, opgeblazen zaken tot hun nor
male proporties terug te brengen, en
onopvallend diegene tot spreken te bren
gen. die deed vermoeden een goed idee
te hebben, of met dc beste oplossing te
Zou er ooit zo hard gewerkt zijn als
op dat kantoor? vraagt de schrijfster
DAT TEMPO
„Wij durven gerust te zeggen
niet, en dat is maar goed ook,
geen mens zou dat tempo veel langer
hebben kunnen volhouden. De werk
zaamheden werden slechts onderbro
ken voor eten en slapen; het laatste
meestal te kort en het eerste gebruikt
als uitstekende gelegenheid om het een
of andere probleem eens nader te be
kijken. Wie de Prins en zijn medewer
kers in die dagen heeft zien werken
van dc zon- en feestdagen, ook Kerst
mis, ging alleen een uurtje af voor de
kerkgang begrijpt dan ook best dat
hy zijn grieven eens in een brief aan
een Nederlandse instantie in Brussel
„Tot mUn verbazing kon ik vanmid
dag in Brussel niemand aan de tele
foon te spreken krijgen. Dit Is niet de
eerste keer en daar w(j Iedere zondag
en vaak halve nachten doorwerken, Is
het zeer vervelend als men op het bu
reau Brussel zelfs geen telefoonwacht
om niet te spreken van een officier,
kan krijgen."
Een Amerikaanse voorlichtingsoffi-
cicr. die Limburg bezocht, moet eens
aan zijn superieuren hebben geschre-
aangeklopt, kwam zij ten slotte ook bij
prins Bernhard terecht, die haar nog
diezelfde dag in zijn eigen vliegtuig
naar Engeland liet brengen met eigen-.
Prof. Vondeling sprak (per microfoon)
vanaf zijn zitplaats. Hij maakte een han
dig gebruik van de argumenten vai
vertegenwoordigers van de „regerings
fracties". die zich tegen het niet-verlen-
gen van de wet op de vervreemding van
de landbouwgronden hadden verklaard
Tegenover hun wensen nam hij ter
vergroting van levensvatbaarheid van
zijn voorstel een zeer tegemoetkomen
de houding aan. Zo verklaarde hij Id
tweede termijn, zich niet te zullen ver
zotten tegen een amendement om de
vervreemdingswet te verlengen tot 1 jan
1967 in plaats van tot 1 januari 1968
zoals in het initiatief-voorstel is voorge
steld. Een dergelijk amendement bleef
gisteravond echter achterwege.
De heer Vondeling bleek, in tegenstel
ling tot andere Kamerleden, niet onder
de indruk te zijn gekomen van het adre»
van de broederschappen der notar
en kandidaat-notarissen. In dit stuk wordt
gewezen op de talloze ontduikingen van
de vervreemdingswet en op de onmoge
lijkheid om daartegen op te treden. „Dit
is óf opschepperij, öf de notarissen hebben
geen begrip van hun taak. Ze mogen
immers geen overdrachten bevorderen
waarvan ze de overtuiging hebben dat
er een luchtje aan zit. Mogelijk is ei
sprake van „wishfull thinking": de nota
rissen willen misschien graag losse prijzen
hebben", aldus de heer Vondeling. HM
besloot zijn betoog met de opmerking
dat de meeste boeren voor handhaving
van de prijsbeheersing zijn. „Zij zullen
ons dankbaar zijn als wij daartoe be
sluiten".
De minister van justitie mr. Beerman
was het niet eens met prof. Vondeling'
laatdunkende visie op de notarissen. Zn
achtte hij het uitgesloten, dat er ten over
staan van een notaris zwarte grondprii-
zen worden betaald. Terecht hebben de
notarissen erop gewezen, dat geen wet
zo stelselmatig is ontdoken als juist dt
vervreemdingswet. „Deze zon der ge
rechtigheid heeft nooit in het zenith maai
altijd aan de westelijke kim gestaan",
aldus de minister. Het bedenkelijke is.
dat men de ontduiking niet heeft gevoeld
als een schending van het recht Het zou
struisvogelpolitiek zijn dit niet te erken-
Wetsontduiking is verwerpelijk en kan
ln een rechtsstaat niet worden getole
reerd. Ze kan op zichzelf ook nooit een
reden zyn om een wet ln te trekken. Er
is echter een verschil tussen een omgaan
en een ontduiking van de wet. Het punt
waar het op aan komt is volgens de
minister dit, dat een wet die niet nage
leefd wordt en waarvan de nakoming
niet met sancties kan worden afgedwon
gen, zijn bestaansgrond verliest en inge-
handig geschreven instructies voor zijr
eigen arts.
In zijn later naar Apeldoorn overge
plaatste hoofdkwartier speelde de Prins
actieve rol ln de voedselactie. die
ongetwijfeld duizenden het leven heeft
gered. Ook bij dc capitulatie te Wagc-
ningen eindelijk de witte vlag.'
stond hU vooraan In de rij van degenen
die de hooghartige eisen van de Duitse
generaal Blaskowitz onverbiddelijk af-
VERDEDIGING
Dat mevrouw Brave-Maks geen blad
oor de mond neemt, als het op de
verdediging van haar vroegere „baas
aankomt, blijkt wel uit het volgende ci
taat:
„Er is wel eens schamper opgemerkt
dat de Prins geen „echte" generaal was.
dat hij er te jong voor was. Daar
schuilt een kern van waarheid in. maar
>en om zijn militaire capaciteiten
benoemde generaal deze heterogene,
uit militairen, arbeiders, intellectuelen
Prins Bernhard achter het stuur
wiel van zijn jeep „ergens in
Branbant".
en huisvrouwen bestaande verzetsge-
meenschap had moeten leiden, zou de
ongetwijfeld grote energie van het ver
zet niet zo snel in goede banen zijn ge
leid en zou er niet uiteindelijk toch zo
veel begrip gegroeid zijn tussen de lei
ders der eertijdse illegalen en de rege
ring. Het zou gegaan zijn, zoals in
sommige andere landen, waar het ver
zet in een hoek werd geveegd en in
dit stofnest een voedingsbodem vormde
van onlusten, stakingen, ja, zelfs revolu
ties. Maar de Prins, met zijn jeugd en
zijn in Londen vergaarde kennis van
wat er omging in zakenman of politi
cus. soldaat of diplomaat, oud of jong.
wist de positieve ideeën van het verzet
die zich in negatieve ontevredenheid
uitten, wanneer deze gedwarsboomd
werden, op te vangen en er gebruik
van te maken."
trokken moet worden, omdat ze schade
toebrengt aan het rechtsgevoel en de
rechtsnorm. Dit nu geldt voor de ver
vreemdingswet. Als belangrijke oorzaak
van de uitholling van deze regeling
noemde de minister de tijdelijkheid,
steeds gebonden is geweest
Mr, Marijnen
De minister van landbouw, mr. Marij
nen zei. dat de regering na de discussie
in de Kamer eens temeer overtuigd is
van de juistheid van haar standpunt, dat
nu het ogenblik is gekomen om tot de
vrije prijsvorming voor landbouwgron
den over te gaan. Het ingrijpen door de
overheid in de contract-vrijheid is alleen
onder bijzondere omstandigheden geoor
loofd. Zodra daarvan geen sprake meer
is en dat is nü het geval moet het
mechanisme van de vrije prijsvorming
worden hersteld. De zg, generatie-drnV
maakte destijds de prijsbeheersing nood-
zakelijk, maar die druk is nu sterk var.
minderd.
In het kader van de E.E.G. moeten wu
ons tijdig voorbereiden op de vrije mark»
met vrije concurrentie-verhoudingen
We kunnen die E.E.G.-ontwikkelingen
niet tot 1967 of '68 afwachten. Het is zaak
dat wij nü onze concurrentiekracht ver
hogen door een optimale doelmatigheid
in het grondgebruik te bevorderen.. ..Die
doelmatigheid hebben we op het ogenblik
al broodnodig", aldus de minister. Over
een mogelijke prijsstijging als gevolg v»
de opheffing der prijsbeheersing maakL
de minister zich in het geheel geen zotl
gen. De rentabiliteit van de bedrijvf aan
moet de stijging van de kostprijs v$ vertr
landbouwprodukten kunnen opvangen.
Er is volgens de minister ook gei1
reden om de landbouwkundige toef wate
sing te handhaven. Men zal terzaK zijn
vertrouwen moeten hebben in de eiggiste
verantwoordelijkheid van de inditx.^ter 1
duele ondernemer. De prijsontwikk»
ling moet nu eerst worden afgewaclfar "dl
De regering zal de vinger aan de paar pit
houden. Na een aantal jaren kan cti.
worden nagegaan of er reden is e#Ü jj®:
(nieuwe) regeling voor landbouwkuP het
dige toetsing in het leven te roePen^^^
Nieuw initiatief was
Bij de replieken lieten de K.VP.-eKe?
Engeljaertink en Van Rijckevorsel blijkct^ 'd|
dat zij noch voor het regeringsvoorst(Delft
noch voor het initiatief van de h« eei^
Vondeling veel voelen. „Misschien zal a elkaa]
nacht mij raad verschaffen", verzuchtU^ ui
de heer Engelbertink. De heer Va
Rijckevorsel verraste de Kamer met e^iftgblai
nieuw denkbeeld. Hij overwoog om L win,
zijner tijd een initiatief-voorstel in te dif wat d
nen, waarin de prijsbeheersing zou woi^^
den vervangen ''oor het Duitse stels^jng
waarbij de gronaoverdracht is onderworp
pen aan voorafgaande goedkeuring va^. dg
de grondkamer, die toestemming tot ovei
dracht kan weigeren als in het betrokke
geval van prijsopdrijving sprake i
Slechts als de heer Vondeling namei^
zijn fractie zou kunnen verklaren eey00R
dergelijk initiatief-voorstel straks te zul
len steunen, wilde de heer Van Rijckt
vorsel „in de boot van de heer Vond»specia;
ling stappen".
Prof. Vondeling reageerde hier nog
flauwtjes op. Hij beloofde elk voorst» BUFFJ
dat tot een verbetering van de situali wj
leidt, te zullen steunen. Een verklariq N I
namens zijn fractie wilde hij echter nil
geven. Hij wees er voorts op, dat de gis
bale prijsbeheersing die de heer Va
Ryckevorsel voorstaat, nu al mogelijk i
op grond van de vervreemdingswet.
AUTC
Zuidamerikaans temperament a.
in de Tweede Kamer
i
(Van onze parlementsredactie)
DE TWEEDE KAMER heeft gistermiddag haar bijeenkomst als Koninli 1
rijksparlement besloten met de aanvaarding van het wetsontwei A
tot goedkeuring van de associatie van Suriname met de E.E.G. Alleen o--J
communist Bakker stemde tegen, ondanks het uitdrukkelijk verzoek va'
de Surinaamse gedelegeerde mr. Ooft om dit niet te doen. „Ik geloof, drf
ook de heer Bakker van Suriname houdt, maar laat hij dan zijn stem aa> Cd!
de associatie geven", zo riep de Surinamer uit. Het antwoord van de con»
munist luidde: „Wie hart heeft voor Suriname zal zich moeten keren tegel
de koppeling van dit land aan een politiek blok als de E.E.G.". -i
De ministers Korthals en Luns en de
gevolmachtigde ministers van Suriname
en de Nederlandse Antillen, de heren Pos
en Lampe. nebben gistermiddag de Ne
derlandse Kamerleden en de Surinaamse
gedelegeerden, die woensdag over de
associatie het woord hadden gevoerd,
geantwoord. Minister Korthals sprak de
hoop uit, dat het niet de laatste keer zal
zijn dat parlementariërs uit de West
aan beraadslagingen in het Koninkrijks-
parlement deelnemen. De rijksband kan
alleen diep verankerd zijn als ze tot
uiting komt en beleefd wordt in het per
soonlijk contact.
De minister verwachtte van de asso
ciatie veel goeds voor Suriname. De af
zetmogelijkheden worden er belangrijk
door vergroot en dit zal de lust om in
Suriname te investeren bevorderen. De
economie van het land zal dan minder
afhankeiyk worden van de thans be
staande exportmarkt van overwegend
agrarische produkten. Ook een vergro
ting van de bauxlet-export naar de
E.E.G.-landcn ligt in het verschiet.
Drs, Korthals erkende, dat het Statuut
aan wUziging onderhevig moet zyn, óm
dat de wereld voortdurend ln beweging
De Interpretatie van het Statuut Is
voorbehouden aan de ministerraad van
het Koninkrijk, waarin de gevolmach
tigde ministers van Suriname en de An
tillen hun woord meespreken. Wat de
Surinaamse wens tot zelfstandige behar
tiging van buitenlandse belangen be
treft: op het ogenblik studeren drie
werkgroepen op deze zaak. Daarnaast
wordt reeds thans bezien wat terzake
binnen het kader van het Statuut moge-
lyk Is.
Minister Luns betreurde hel. dat de
P.v.d.A.-sprekers mr. Van der Goes van
Naters en mr. Kranenburg woensdag
zich aan de feestelijke stemming hadden
onttrokken door felle kritiek uit te oefe
nen op de rol van de Nederlandse re
gering by de totstandkoming van dt
associatie. De bewindsman gaf toe, dai
juridisch misschien niet de meest juiste
vorm is gekozen, maar dit geschiedde
o.m, om tijdverlies te voorkomen. De re
gering heeft voorts gemeend in redelyk-
heid een advies-aanvrage aan de Nw
Guinea-raad niet achterwege te kunnen
laten, gezien de consequenties van Su-
riname's associatie voor Nw. Guinea. De
advies-aanvrage vroeg niet om een oor
dcel over dc associatie zelf. Uit gesprek
ken met de Surinaamse minister-presi
dent Emanuels is gebleken, dat de Su
rinaamse regering begrip heeft voor de
houding van de Nederlandse regering in
De minister van buitenlandse zaken
had alle begrip voor het feit, dat de
snelle ontwikkeling van Suriname leidt
tot groter zelfbewustzijn. Het streven
een meer zelfstandige behartiging
van de buitenlandse betrekkingen ls
hiervan slechts één aspect. Nederland
neemt hiertegenover een ruim standpunt
in. Waar mogelijk zullen Surinaamse
regeringsvertegenwoordigers in het In
ternationale overleg worden ingescha
keld. zeker als het gaat om aangelegei 1
heden die Suriname rechtstreeks aai -j
gaan. „Iedere neiging tot bevoogdiij
ontbreekt ons te enenmale", aldus de b Raadh
windsman. Alphei
Nadat de gevolmachtigde minister
Suriname dr. Pos de verwachting h^—
uitgesproken, dat voor de associatie d
deuren in Suriname wyd open zulla
gaan voor de industrialisatie, repucew
den nog o.m. de heren Lachmon, Ooi
en Pengel. De heer Lachman noeml)
minister Korthals „een waardig opvol
ger van willen minister Kernkamp
Omhelzinj
:ei, dat de Suriname» \]QOV
jven. Het zou bruta.'
U
De fractieleider van de National
Partij Suriname, de heer Pengo
besloot het debat met een briljal
speechje. waarin hij o.m. aandadl
vroeg voor het verschil in mental!
teit tussen Nederlanders en Surine
mers. „Ons temperament." zo zei hi Alph
„is Zuid-Amerikaans. Wanneer wj
in het parlement een vrouw omh^"—
zen. is dat voor. ons een doodeenvon»
dige zaak.Deze opmerking ver
wekte uiteraard grote hilariteit i j
de Kamer.
De hecT Pengel j
redelijk willen blijven,
en onredelyk zyn, wanneer zy zoude)
trachten het internationale lot v!
derland te bepalen. Het gaat echter ni(
aan, dat Suriname in internationale oi
ganen (als de E.E.G.) medevertegeo
woordigd wordt door mensen, die nil -|-|
eens weten waar Suriname ligt.
„Als wij ons zouden houden aan ai—l,
letter van het Statuut dan zouden cop p
flictsituaties ontstaan. Dan krijgt u moej^
lÜkheden." zo vervolgde hy.
verlangde hij, dat Suriname een prei
derante positie krijgt in aangelegenhl
ten, die Suriname aangaan. Het Konlnï
rijk zal ook sterker komen te staan I
de wereld als duidelijk vast staat, dat
stem van Suriname niet is „his master) I
voice". Wij willen," aldus de heer Per
gel. „zelfstandig worden, niet alied
in staalkundige, maar vooral in econO
mischc zin. Want staatkundige zelfstaq Alle
digheid is geen cent waard zonder ec«
nomische onafhankelyhkeid."
Namens de hele delegatie dankte i
heer Pengel de Kamer voor de betoon»
gastvrUheld. „WU hebben van uw zale
gebruik kunnen maken en we hebb#
mogen drinken zoveel als we maar wi
den. En straks hopen w(j uw drankc Van
nog te kunnen nuttigen," zo riep hU oi Alph
der gelach uit. Na het spreekgestoelte
hebben verlaten omhelsde de heer Po
gel weliswaar geen
omarming bleef toch niet uit. Daarvi
was de forsgebouwde K.V.P.-i
Van Meel hel voorwerp.
5/eer in 'f g«%in f
D(Vieiilobbek," m lm I
Uw
OLIEI
