BIO
DOP
keerde zich
tegen Belgen
l
Botsingen in
Roeanda
V.S. begonnen op tijd
vervaardiging H-bom
Felle kritiek
op Truman
Chroesjtsjefs problemen:
Berlijn, jazz en Goodman
/ft een Ky,
Alg
en en zwammen
HET LAND VAN DE DUIZEND HEUVELS (II)
(Van onze speciale verslaggever
Link van Bruggen)
Roedahigwa, zoals de in 1959 overleden koning Moetara III
van Roeanda ook wel werd genoemd, bezat zeker niet alleen de
schijnheiligheid van Tartuffe, of het brutale despotisme van Ce-
sare Borghesia. Zijn persoonlijkheid was heel wat complexer.
Zijn bewind, hoe betwistbaar ook, heeft een diep stempel gedrukt
op de evolutie van zijn land. En zeer zeker ook op de huidige
spanningen tussen de (nog?) heersende klasse der Toetsis en het
tot voor kort onderdrukte volk der Hoetoes.
Geboren in 1911 te Nyanza. de „re- aanvankelijk zo welwillende houding,
sidentie" van Roeanda. dat Kigali als Hij ging de Belgen wantrouwen, hen
hoofdstad heeft, nam hij in 1931 de zelfs als zijn tegenstanders
Democratische evolutie uiet
meer te keren
scepter van zijn vader, Yoehi Moesin-
ga, over, die wegens ongehoorzaan
heid aan Brussel door de Belgen ve
bannen was. De dynastieke naam va
Roedahigwa werd Moetara, w;
„vreedzame" betekent.
De oorzaken hiervan zijn vele. In de
eerste plaats had Moetara III een
hoogmoedig en autocratisch karakter,
terwijl hij zijn koninklijke roeping in
een haast mystiek licht zag. Hoezeer
ook met het lot van zijn volk beg;
De eerste twintig jaar van zijn be- bleef hij onder alle omstandigheden
Moetara III ontegenzeggelijk
een goed dienaar van
kerk geweest. Bezield
te liefde voor zijn land steunde hij elk
echte Toetsiheerser, die.
staat zowel als te hij ouder werd, steeds minder aan
oprech- zijn prestige en prerogatieven liet tor
hij elk nen. Het ongerept handhaven van de
Belgische bestuur monarchistische staatsvorm en van
zijn armoede op te zijn eigen gezag werd zijn grootste
zorg. Een ieder, die hem op deze ter
reinen in de weg trad, werd zijn vij
and. die hij met een hardnekkig ge
duld achtervolgde. Legio zijn de ge-
hij, soms na jaren, de
initiatief van
om Roeanda - -
heffen. Programma's van herbebos
sing, nijverheidsteelten, veralgemening
van het onderwijs, verbetering van
landbouwmethoden, veeselectie etc.,
genoten zijn volle medewerking. Zo vallen,
dekte hij deze met zijn gezag, hoofd.
Christianisatie
blanke bestuursambtenaar
door wie hij zich
gekfenkt voelde.
Zolang de kerk hem de hand boven
Zeer gehecht aan monseigneur Clas- h°«,d M«M. wellicht iets
de toenmalige apostolische
van Roeanda, stelde hij alles in net
werk om de christianisatie te bevor
deren. In 1943 liet hij zich dopen, in
1946 wijdde hij zijn land plechtig aan
Christus-Koning, terwijl hij een jaar
later door paus Pius XII tot comman
deur in de Orde van St. Gregorius de
Grote werd benoemd.
In de jaren 1953/54 kwam er ech
ter een duidelijke kentering in zijn
te naïef of te opportunistisch, als het
toonbeeld van een christelijk vorst
prees, kon zij rekenen op zijn daad
werkelijke sympathie. Maar toen hij
haar begon te verdenken zijn belan
gen te verwaarlozen, toen de opvolger
van monseigneur Cla6se weigerde de
inlandse abbé Stanislas Boeshayija,
overste van de missie van Kamonyi
en één der leiders van de oppositie,
te verplaatsen, toen talrijke missiona
rissen de getergde Hoetoes in be
scherming namen tegen de knevela
rijen en andere misbruiken van de i o
Toetsi-aristocratie, verkoelden de rela- werd gerept' over de traditionele
ties tussen het hof en het vicariaat, denverping van weleer.
Openbaar onderwijs
Dit alles verbitterde Moetara III,
meer nog tegen de Belgen dan tegen
zijn onderdanen. Het warén immers
Belgische hervormingen geweest, die
auin de staatssubsidies ziin regime hadden ondermijnd, en die
s-kathollekc Inrichtingen. VU ZÜn persoonlijke autoriteit
de toenmalige minister van koloniën
Buisscret slaagde hij erin het opcnba
re onderwijs in Roeanda in
Vooral dit laatste bleek
ogenblfk toe praktisch het onderwijs-
monopolie had.
Tegenover het Belgisch staatsgezag
was een soortgelijke verandering van
houding merkbaar. Toen Brussel, me
de onder druk van de Verenigde Na
ties, in 1952 met een „democratise-
ringsdecreet" kwam, waren de Belgen
H hadden
doen slinken. Meer en meer ging hij
ijten dat dit de rijkdom-
H zijn land aan mijnmaat-
doorn in schappijen
blanke kolonisten had
de kerk te zijn, die tot dat verkwanseld. Hij negeerde de advie-
praktisch het onderwijs- zon van zijn Belgische raadgevers, be-
noemde chefs, rechters en hofdignita-
rissen, zonder met de voorkeur van
Oesoemboera rekening te houden, en
stelde het gouvernement steeds weer
voor de keuze dat het moest kiezen
tussen zijn vijanden en hem.
■vav-wav-c. PüüPU Niet in de laatste plaats complot-
de Mwami welwillende bezetters teerde hij met de Kabaka van Oegan-
af. Hij liet hen welen dat Roeanda da teneinde de Europese voogdij
nog lang niet rijp h..a. i..a™ ..i.n,
cratiseringsproces,
het geval was, hij en zijn Toetsi-
het volk zouden moeten regeren.
Het protest van Moetara III
niet baten. De eerste hervormingen
werden toch doorgevoerd. De Belgen
droegen aan de Mwami een ruim deel
van hun bevoégdheden over, doch hij
mocht deze slechts gebruiken na voor
afgaand overleg in de Hoge Lands-
raad: een nieuw orgaan, dat als een
bescheiden proeve van een eerste
heems parlement was gecreëerd,
die raad begon het voorspel
de hij Mwami Mwamboetsa IV
luctcu tcKttiu Oeroendi voor het plan te winnen in
Moetara III 'mocht Centraal Afrika een federatie van Toet-
koninkrijken te vormen.
Na de belangrijke regeringsverkla-
deel "ng v£*n 13 januari 1959, die aan Bel
gisch Kongo de onafhankelijkheid be
loofde, leken ook in Roeanda-Oeroendi
nieuwe instellingen geboden. Moetara
III en de voornaamste leden van de
■9 Hoge Landsraad hebben tijdens een
jn langdurig onderhoud met de toenma-
De in 1959 overleden vorst Moe
tara III t an Roeanda. Het hoorn
vee, waarnaar hij staal te kijken,
is typisch voor zijn land, doch
wordt nog voor 't grootste deel
als symbool van macht en aan-
Hoe de geschiedenis ook over zijn
zevenentwintigjarlge regering moge
oordelen, één verdienste kan hem niet
worden ontzegd. Dank zij zijn persoon
lijke autoriteit, die tot op het einde
van zijn leven bij de gewone man nog
praktisch onaangetast was gebleven,
werd Roeanda tot aan zijn dood voor
een burgeroorlog gespaard. Alleen al
hierom is hij voor het Belgische be
stuur^ een geschatte medewerker ge-
Wat Brussel ondanks alles aan
Moetara III verloor, bleek reeds tij
dens zijn begrafenis doch daarover in
een volgend artikel.
Gisteren z(jn de eerste berichten bin
nengekomen over gevechten tussen
stammen in het pas onafhankelijk ge
worden Roeanda.
Een woordvoerder voor het Belgische
leger op het hoofdkwartier in Oesoem
boera zei, dat de moeilijkheden zondag
tot uitbarsting zijn gekomen tussen de
Bahoetoe en Watoetsistammen in Nyaka-
tale, nabij de grenzen met Oeganda en
Tanganyika. Tenminste één Watoetsi en
twee Bahoetoes werden gedood. Men
vreest echter dat er veel meer doden
gevallen zijn.
De Nationale garde heeft ten slotte een
einde gemaakt aan de gevechten nadat
deze twee uur geduurd hadden.
Volgens eerdere berichten die op het
Britse consulaat binnenkwamen zouden
bij de gevechten 600 Bahoetoes betrokken
zijn geweest.
Twee Oostberlijners
veroordeeld
Twee Oostberlijners, de 23-jarige Wolf
gang Richter en de 32-jarige Walter Bel-
schinksi, zijn in Oost-Berlijn veroordeeld
tot gevangenisstraffen van respectievelijk
acht en negen jaar omdat zij getracht
zouden hebben gewapenderhand naar
West-Berlijn te vluchten.
De 25-jarige Westberlijnse student
Gottfried Steglich werd veroordeeld tot
vijftien jaar gevangenisstraf. Hij zou met
twee vrienden een tunnel naar Oost-Ber-
lijn hebben gegraven. Toen de tunnel
ontdekt werd, volgde een schermutseling
met Oostduitse grenswachten waarbij een j
vopo doodgeschoten werd.
Memoires van president comm. atoomenergie
De Verenigde Staten van Ame
rika zouden niet zijn wat zij thans
zijn wanneer twaalf jaar geleden
niet de zware beslissing was ge
nomen een waterstofbom te ver
vaardigen. Dank zij die beslis
sing waren de V.S. in 1952 in
staat de eerste waterstofbom in
de praktijk te beproeven, onge
veer een jaar eerder dan de
Russen.
Tot deze conclusie komt de vroe
gere president van de Amerikaan
se commissie voor atoomenergie,
Lewis L. Strauss, in zijn dezer da
gen verschenen boek Men and de
cisions, waarin hij vertelt over de
spanning die president Truman had
te doorstcan voor hij tot zijn be
sluit kwam.
Het was 31 januari 1950 dat Truman
zijn beslissing over dé H-bom bekend
maakte. Meer dan een jaar daarvoor
had Strauss aanbevolen om er mee te
beginnen, en er was toen een storm van
kritiek opgestoken. Zo haalde senator
(Advertentie)
HAARCRÈME
EEN PRODUKT VAN L'QRÈAL OE PARIS
Premier Chroesjtsjef vindt, dat
in de „zeer nabije toekomst" een
vredesregeling voor Duitsland ge
troffen moet worden. Als, zoals
nu de „provocaties" tegen Oost-
Duitsland voortduren, zal de we
reld dioht bij een militaire ramp
gebracht worden. De Russische
premier sprak op een receptie
ter gelegenheid van het bezoek
van Oostenrijks kanselier Gor-
bach.
Eerder op de dag had Chroesjtsjef,
bij een ontvangst op de Amerikaanse
ambassade ter gelegenheid van onaf
hankelijkheidsdag. gezegd te menen,
dat er over Berlijn enige vorderingen
zijn gemaakt. Dit was wel het enige
politieke nieuws dat de Russische pre
mier ten beste gaf. Hij bleek namelijk
in een zeer spraakzame en goede bui
en liet zich niet meer verleiden tot op
merkingen over de internationale toe-
Met des te meer geestdrift trok
hij ten strijde tegen de Amerikaanse
jazz musicus Benny Goodman die
zich in de tuin van de ambassade
ophield. Hij wenste Goodman geluk
met diens succesvol optreden. Good-
Mwamikazi koninginRosalie
Gicanda, de kinderloze, bijna twee
meter lange weduwe vun Moetara
varfd
hebbe
*n
■mm ---■ 1959. Uitge
sproken vijanden van de koning, zoals
de reeds eerder genoemde abbé Stanis-
,as Boeshayija en de Toetsi-chef Pros
per Bwanakweri. werden met een in-
jrukwekkend stemmenaantal naar de
volksvertegenwoordiging'af geva ar-
digd. En daar organiseerden zij zulk
een oppositie tegen de Mwami dat de
ze meer dan eens in de minderheid
werd gesteld.
Met ware
Moetara III het getij te keren. Te
genover de onwillige Toetsis speelde
hij plotseling de kaartJ~
de lige minister Van Hemelrijck
Oe-
lijik i
heefi
te bt
Oostenrijk trotseert
de Sowjetunie
Oostenrijk heeft gisteren premier
Chroesjtsjef getrotseerd en het Krem
lin laten weten dat het op 28 juli in
Brussel onderhandelingen zal begin
nen voor aansluiting bij de Euro-
markt.
Chroesjtsjef heeft alles gedaan om -
het neutrale Oostenrijk buiten de West-alsnog schuchtere sociale groeperin-
europese economische gemeenschap te gen. Naar de Landsraad, die in zijn
houden, maar zijn lange besprekingen eerste vorm een typisch Toetsi-parle-
met de Oostenrijkse kanselier Alfonslmcnt was, zonden zc een afvaardiging,
Gorbach, hebben de Oostenrijkers niet lie o.m. de vraag stelde, waarom 85
door de knieën doen gaan. j procent van de bevolking genoegen
De beslissing werd bekend gemaakt moest nemen met een „bezetting" van
door Oostenrijkse zegslieden nadat de 10 procent in de inheemse administra-
minister van buitenlandse zaken, Bruno tic en justitie. In een befaamd gewor-
Kreisky en zijn medewerkers, met deden manifest stelden ze tenslotte het
Sowjet-minister van buitenlandse zaken.
Andrei Gromyko. hadden geconfereerd
en Gorbach Chroesjtsjef een lunch had
aangeboden.
redden. Hun voorstel, typisch
hun dialectiek, kan als volgt worden
samengevat:
Omgekeerd
„Wij hopen dat de Belgische rege
ring vertrouwen in ons stelt. Wij aan-
Tnetsi «sluwheid trachtte vaarden in dankbaarheid de spoedige
Toetsi-sluwneid tracnue onafhankelijkheid, die u wel zo goed
zult zijn ons te willen aanbieden. Nu
blijkt echter dat u eerst een volledige
HU Kreeg j-.hJ S°d™S. T fiïhipT'w'iï
veepachtcontract door de Hoge Lands- nltuurlijk me/ akkSor| maar
die hervormingen mogen niet onver
hoeds gebeuren. Zij moeten worden
aangepast aan de lokale omstandighe
den en aan het ritme van onze evolu
tie. Daarom doen wij u een tegenvoor
stel. Geef ons niet eerst de democratie
en daarna de onafhankelijkheid, maar
eerst de onafhankelijkheid en daarna
de democratie. Voor het laatste zullen
we dan zelf wel zorgen. U hebt toch
vertrouwen in ons. nietwaar?"
Een definitief antwoord heeft Moeta
ra zelf nooit gekregen. Zijn dagen
waren geteld. De geneugten des le
vens, in de eerste plaats wel alcohol,
hadden zijn kaars snel doen opbran
den. Op 25 juli 1959 overleed Moetara
III Roedahigwa, de dertigste Mwami
van de dynastie der Abaniginya.
raad werd afgeschaft, waardoor
Hoetoes honderdduizenden stuks Toet-
>i-vee in eigendom verwierven. Zijn
prestige bij het volk won er stellig
bij. maar de rebellie van talrijke no
tabelen werd er alleen maar groter
Ook de Hoetoes begonnen zich iang-
taam te roeren. Na de afschaffing
can de veepacht wensten ze ook
grond in eigendom te hebben. Ze wei
gerden nog langer herendiensten te
•errichten, en verenigden zich in i
man zei lachend: „Ha, een nieuwe
jazzenthousiast."
„Nee", zei de premier, „ik hou
niet van Goodmanmuziek, ik ben een
minnaar van goede muziek."
Chroesjtsjef verduidelijkte zijn opinie
over jazz door „Boe-boe-boe-boe" te
zingen en enkele vreemde danspassen
te maken. Goodman zei echter dat het
inspanning vereist om moderne mu
ziek te begrijpen en dat de Amerika
nen ermee opgegroeid zijn. Het is
soms wel eens nodig om, tc experi
menteren, aldus Goodman, Zelf hield
hij bijzonder veel van de muziek van
Mozart. Wat dit laatste betreft kon de
Russische premier het met dc Ameri-
Maagpijn
Vervolgens kwam het gesprek op
moderne schilderkunst. „President
Eisenhower heeft me eens verteld dat
hij er maagpijn van kreeg", vertelde
Chroesjtsjef. ..en ik antwoordde dat het
met mij net zo ging. Als een man
op zijn rug ligt en met de benen in
de lucht trapt, kan men dan van een
schepping spreken?"
Kefauver rapporten aan volgens welke
de maximale kracht van een onbpuof-
fing van H-bommen de aarde van zijn
as zou kunnen wegslaan. Anderen zei
den dat een paar van die bomimen de
atmosfeer van de damipkring zou kunnen
vergiftigen, dat er geen leven meer mo
gelijk zou zijn.
Strauss bespreekt in zijn boek ook de
oorspronkelijke besluiten om een
atoombom te maken en te gebruiken,
om de dampkring af te tasten naar te
kenen van Russische kernproeven en
het besluit waarbij de Senaat de benoe
ming van de schrijver tot minister van
handel onder Eisenhower weigerde te
bekrachtigen.
Strauss schrijft: „Ongetwijfeld be
horen de besluiten om atoomwapens
te maken en te gebruiken tot de
zwaarste militaire en morele beslis
singen die de geschiedenis kent. Het
besluit om de atoombom te ontwikke
len werd genomen om te voorkomen
dat wij op een zeker ogenblik aan de
genade van Hitier overgeleverd zou
den zijn, omdat wij reden hadden om
aan te nemen dat ook dc Duitsers met
die ontwikkeling bezig waren.
Het besluit om de bom te gebruiken
werd evenwel pas genomen nadat
Duitsland verslagen was. De bom werd
gebruikt tegen een vijand (Japan) die
n.iet in staat was zulk een wapen te ma
ken en reeds naar vrede aan het dingen
Strauss herinnert er aan dat Truman
in zijn memoires heeft geschreven: „De
eindbeslissing over de vraag wanneer
en waar de atoombom gebruikt zal wor
den berustte bij mij. Laat hier geen
misverstand over bestaan. Ik zag de
bom als een militair wapen en heb er
nooit aan getwijfeld dat het moest wor
den gebruikt."
Strauss wijst erop. dat deze beslissing
niet zo eenzijdig moet worden gezien
als Truman schrijft en dat landgenoten
van de president in verschillende mate
delen in de verantwoordelijkheid.
Mededogen
„Het besluit om de atoombom te
gebruiken, teneinde het einde te ver
snellen van een reeds gewonnen oor
log was niet hetzelfde als het besluit
van vijf jaar eerder om dc bom te
maken", aldus Strauss. „Toch waren
het beide besluiten die binnen de
grenzen van het menselijke oordeel
genomen werden door van mededogen
vervulde mannen.
Strauss onderstreept in zijn boek hoe
dringend nodig het was, gewaar te wor
den wat de Russen achter het ijzeren
gordijn aan kernproeven deden. Dit kon
ontdekt worden door de radioactiviteit
in de dampkring te meten, maar hier
tegen bestond veel verzet. Sommigen
beweerden dat het niet noodzakelijk was,
omdat de Russen Amerika toch nooit
konden inhalen, anderen zeiden, dat
het geld dat het zou kosten, nuttiger op
andere gebieden kon worden besteed.
Yoga
„Als hij het goed doet, ja", ant
woordde Goodman. Chroesjtsjef.
„Dat is allemaal goed en wel voor
een circus." Goodman: „Jehudi Me-
nuhin, die de yoga beoefent, staat op
zijn hoofd." Chroesjtsjef: „Men heeft
mij verteld dat premier Nehroe dat
Botersmokkelaars
gearresteerd
De arrestatie van een Belgische
chauffeur met zijn bijrijder, die onder
een lading turfstrooisel vijf ton boter
Belgiè wilde smokkelen, heeft de
zijn intussen nog twee arrestaties ge
volgd, terwijl in een vrieshuis in Lex-
mond nog eens 2000 kg boter kon wor
den achterhaald. De beide andere ar
restanten zijn de eigenaar van het
vrieshuis en zijn zoon.
De Belg die met zijn lading turf
strooisel uit Duitsland onderweg was
naar Be'eië. heeft in het vrieshuis te
Lexmond de vijf ton smokkelwaar ge
laden. De douanebeambten hadden ech
ter al enige tijd geleden lucht gekregen
van dit smokkelkomplot en zodoende
kon de wagen reeds in de buurt van
Gorinchem worden aangehouden.
ook doet. Dat wordt toch te gek in
het openbaar."
De premier vertelde tot slot dat hij
in augustus met vakantie gaat. Er is
echter een probleem: sommige klein
kinderen willen naar dc Kaukasus cn
anderen naar dc Krlm. „Het is een
even moeilijke kwestie als de kwestie-
Berlijn", aldus Chroesjtsjef. „er Is ech
ter enige vordering gemaakt in de op
lossing van dit vakanticprobleem."
je-Na!
betrok
-wel e
ln zij
is g<
Zuid-Slavië maakt
forse groei door
Voor de eerste maal heeft de Organi
satie voor Economische Samenwerking en
Ontwikkeling een overzicht over de eco.
nomische situatie in Zuid-Slavië gepubli
ceerd. In feite heeft Zuid-Slavie. dat reeds
volledig deelnam aan verscheidene acti
viteiten van de O.E.S.O. pas sedert het
begin van dit jaar deel uitgemaakt van
het jaarlijkse economische onderzoek dat
de O.E.S.O. instelt.
In dit overzicht wordt er op gewezen,
dat sedert de oorlog de Slavische econo
mische groei snel is verlopen, gepaard
gaande met een grote vexhetering van de
levensstandaard van de bevolking. Vooral
de expansie van de industriële produktie
to opvallend geweest.
Antisemitisme in
Argentinië
De Argentijnse minister van binnen
landse zaken Carlos Adrogue heeft in een
radiorede gewaarschuwd dat „erfgenamen
van de Hitler-doctrine" bestraft zullen
worden voor hun schandelijke acties te
gen Joden.
De minister verklaarde, dat de antise
mitische acties „goed gekeerd worden,
door de communisten".
„De moeilijke periode die de republiek
doormaakt wordt nog zwaarder door de
actie van groepen erfgenamen van de
Hitler-doctrine, die een golf van antise
mitisme hebben uitgestort. De aanval op
onze Joodse landgenoten, de gewijde ker
ken van hun godsdienst, de gebouwen
waar zij samenkomen, hun bedrijven en
huizen, is de Argentijn onwaardig. Ik
wil het volk laten weten dat de regering
belooft deze schandelijke activiteiten te
zullen onderdrukken".
Een grappemaker heeft
de afgelopen nacht het
standbeeld van sir Win
ston Churchill in Londen
beklommen om een van
de benen van de stenen
staatsman te spalken en
te omzwachtelen. Sir
Winston ligt in het zie
kenhuis met een gebro
ken linker dijbeen. Zijn
standbeeld in Woodford
Green, de plaats die hij
vertegenwoordigt in het
Lagerhuis, is echter ge
tooid met een verband
om het rechterbeen. De
politie is niet zo ingeno
men met deze grap, sir
Winston zal zich er ech
ter wei mee amuseren.
De Britse regering is van
plan voor te schrijven dat
alle nieuwe auto's uitge
rust moeten worden met
veiligheidsgordels voor
de bestuurder en dege
ne die naast hem zit. Te
statistieken leren dat
door het gebruik van
gordels het aantal ver
wondingen bij verkeers
ongelukken ongeveer ge
halveerd kan worden.
I De gemeente Amsterdam
heeft 95.000 gulden be
schikbaar gesteld voor
een onderzoek naar de
luchtverontreiniging
I De autotunnel onder de
Mont Blanc gaat de Fran
sen bijna het drievoudi
ge kosten van het oor
spronkelijk geraamde
bedrag. In 1953 raamde
men de kosten voor de
Franse helft op 50 mil
joen N.F. Op 1 maart
werd deze raming ver
hoogd tot 140 miljoen.
Deze verdrievoudiging
wordt toegeschreven aan
loon- en prijsstijgingen
lijkheden bij het boren.
De Franse diepzeeonder
zoeker Houot heeft mee-
deeld, dat de reparaties
aan de bathyscaaf
„TArchimède" zijn vol
tooid en dat hij er meer
dan tien kilometer mee
zal afdalen in de Koe-
rillen-Kamtsjatka-trog
bij Japan. De bathyscaaf
is een holle stalen bol
met wanden van 15 cm.
dik. Op 10.000 meter is
de waterdruk 1.050 kg.
Met een schaalmodel is
vastgesteld dat de ba
thyscaaf een druk van
3.300 kg. per vierkante
centimeter kan verdra
gen.
I Een Britse predikant
heeft gisteren gezegd dat
hij begonnen is dc cxem-
plaren van een Ameri- j
kaans gebed voor motor-1
rijders onder Britse snel
heidsduivels te versprei
den. De predikant rijdt
reeds sinds 1942 motor.
H(j wil het gebed in het;
bijzonder verspreiden j
onder „de cowboys die in
koffiebars rondhangen". I
940. De korstmossen, waarvan we
in Nederland verschillende soorten
kennen die voornamelijk op boom
stammen voorkomen, zijn de traagst
groeiende planten op aarde. Dc oor
zaak hiervan moeten we zoeken in
het feit dat deze planten zijn voor
beschikt voor een levensmilieu op
kaal gesteente, schrale bosgronden
of boomstammen, waardoor de
korstmossen weliswaar bestand zijn
tegen de meest ongunstige levens
omstandigheden, maar totaal niet
zijn ingesteld op een weelderige le
venswijze.
Nu h~bben we
deze planten welis
waar korstmossen
genoemd,
zijn hel
toch niet. En van
planten mogen we
eigenlijk evenmin
spreken. Dc korst
mossen bestaan nl.
uit een combinatie
van zwammen en algen, die elkaar
behulpzaam zijn om gezamenlijk te
trachten de meest barre en onguns
tige levensomstandigheden het hoofd
te bieden. De alg voorziet de zwam
van organische verbindingen die ze
op dezelfde wijze als de groene
planten met behulp van het zon
licht uit de lucht kan vervaardigen.
Het voordeel dat de alg uit deze
samenleving trekt, Is minder duide
lijk. maar onderzoekingen hebben
aannemelijk gemaakt, dat de alg
niet voor niets in Ai firma is op
genomen, want zij zou water en mi
nerale zouten in ruil ontvangen.
Oppervlakkig gezien hebben de
algen zich gevestigd ln een luchtig
draad vlechtwerk van dc zwam,
welk vlechtwerk zich onder een
stevige schors bevindt. Maar met
het constateren van deze constructie
is niets gezegd over de geheimzin
nige wijze waarop belde partners
dus de alg en de zwam tot
elkaar zijn gekomen, noch over het
feit dat belde planten terwlilc van
de goede en harmonische samen
leving bereid zijn gebleken hun
eipan natuur te verloochenen. De
TOCH IS
■IET ZO
algen die dc koolzuur uit dc lucht
moeten assimileren, hebben daar
voor zonlicht nodig. En tcrwille
hiervan zijn de anders zo licht
schuwe zwammen bereid hun af
keer van het zonlicht te overwin
nen. ja, zij breiden zloh zelfs naar
het licht uit, vormen een zo groot
mogelijk oppervlak cn maken het
de alg aldus mogelijk haar taak op
onbekrompen wijze te volvoeren. De
alg die op haar beurt gewend is
royaal In vocht te leven, toont zich
in de samenleving met de zwam
eveneens inschikkelijk en neemt ge
noegen met de re
gelmatige uitdro
gingstoestanden
mossen ais pioniers
van het planten
leven onderhevig
z(jn. Dezelfde in
schikkelijkheid toont
trouwens ook de
aan veel water ge
wende zwam, zodat dc combinatie die
In de korstmossen is verenigd, capa
citeiten ontwikkelt, die onmogelijk
zouden zijn wanneer leder der deel
nemers afzonderlijk zou opereren.
Van Ai beide partners kan de alg
zelfstandig voortbestaan, maar de
korstmoszwammen hebben de algen
beslist nodig om ln leven te
blijven, zodat de jonge zwammen
zulke algen moeten vangen om te
kunnen voortleven. De alg is dns
eigenlijk de gevangene van de
zwam, zij het dan dat zij ln dit uit
zonderlijke geval deze fdc rechten
geniet ais haar cipier. Vindt door
middel' van „vruchtjes" vermeer
dering paats, dan worden ook steeds
enige algcnoellcn door zwamdraden
omsponnen, waarna de wind voor
verspreiding van de samengebonden
partners zorg draagt.
We zijn wat dieper op deze merk
waardige levensgemeenschappen in
gegaan, omdat deze pioniers de
eigenlijke bcrelders zijn van onze
vruchtbare bodem.
Daarover een volgende keer.
