ag,Volkenkunde" herdacht zijn OPEL KAPITAN 125-jarig bestaan en» N.v. HET MQïQRHUIS Deelplan sanering gebied Zijlsingel- Herengracht: 500 huizen slopen Versierend hoekje op tentoonstelling Naar wijder horizon in Volkenkunde -*EUWE LEIDSCIIE COURANT 3 DONDERDAG 28 JUNI 1962 Geen verschijnsel kan worden losgemaakt van de andere aan het gering, ben ge volgen, op. Hij hij laat )Oor dè lajagen \n hoeft \e aller ss 1 ficieel het 125-jarig bestaan van het Rijksmuseum voor Volkenkunde rdacht. Onder de vele aanwezigen bevond zich de staatssecretaris van *an^d«d0rwijs' kunsten en wetenschappen, mr. Y. Scholten. De plechtigheid ,?rd afgesloten met de aanbieding aan de staatssecretaris van het boek- 1 en 'rk „Naar wijder Horizon" door de directeur van het museum, dr. P. H. itt. Ook H.M. de Koningin ontving inmiddels een exemplaar van dit meer ij moeji 200 illustraties bevattende en bij Mouton en Co. te Den Haag uit- ..e .geven boek. Na de herdenking brachten genodigden een eerste bezoek 1 e ~lc n de tentoonstelling, die, zoals gisteren gemeld, tot 8 oktober is ge- tnd zijr^± achtten dat he I merkt>e op dat het opvallendste in de ichiedenis van het museum wel zijn idélijke doelgerichtheid is, van hel ntWOOTpn van zijn bestaan af. zondef* velerlei opzicht is het deze Instel- g niet voor de wind ■gegaan; zij heeft h soms moeten heen worstelen door irme hoeveelheden haast ontoegamke- materiaal. Men heeft vaak moeten -plf rken ander de ongunstigste omstan- I tb [heden en met een wél zeer kleine staf i werkers. Behulpzaam zijn noden van kleinburgerlijke zelfge- tgzaamheid, waarin het publiek weinig ■geen bélangsbelling had ;mde buitenwereld, werden gevolgd r perioden van Victoriaanse deugd, het streven naar volledige documenitaüie overheerste. Ca!' ws4genda voor Leiden .nnalati C Siu" en Den Haag Donderdag 5JX1 Schouwburg, 7.30 uur: stichting Leidse uziekschool, uitvoering operetteklassen. City-garage Middelstegracht 89: 10 tot an uur automobieltentoonstelling. Den Haag, Kon. Schouwburg, 8.15 ff: Holland Festival Opera, Residentie- V0 'kest> Ned- Kamerkoor o.l.v. Carlo 0 Wia Giulini met „De Barbier van villa", van Rossini (HJ.). aart lflfcurzaal, 8.15 uur: Concert harmonie teformj fanfare <HJ\). Vrijdag uur: Opening la- land- en tuinbouwschool door J. uarilÜJggeveen, inspecteur landbouwonder- in Ni) |s, 1 Gron ;ity-garage. Middelstegracht 89: 10 tot iur automobieltentoonstelling, rden) )en HaaS. Kurzaal, 8.15 uur: Con- ïing 1 gebouw Orkest o.l.v. Hans Rosbund, en keiiste: Monique Haas. piano (H.F.). jgeschc Openluchttheater Zuiderpark, 8 uur: ide we ags Opera Koor en andere Koren. »rd toot opera Koorconcert, bij e ange tij Zaterdag Academiegebouw, 2 uur: Excursie ud-Leiden" naar universiteit. Stationsplein, 2 uur: afd.-Leiden Ned. Ir. Reis-Vereniging, excursie naar de lenkassen te 's-Gravenzande en Delft. tionsplein, 7 uur v.m.r Vertrek ex- i Vola naar Deltawerken, (aardgracht, 7 uur: Straatpdediking Geref. Kerk, dr. Velema. iderdorp, Sportterrein Hoog -weg, 3 uilr: Openbare demonstra- „Sparta" t.g.v. 50-jarig bestaan, 'y-garage, Middelstegracht 89: 10 tot automobieltentoonstelling, n Haag. Kon. Schouwburg, 8.15 Nationaal Ballet o.l.v. Sonia Gas- (H.F.). •zaal, 8.15 uur Teresa Berganza, -sopraan en Felix Lavilla, piano Sorgvlietkerk, 8 uur: Nederlands Ka- or o-l.v. Felix de Nobel mjn.v. i Talsma, orgel. Apotheken De dienst der apotheken wordt waar nomen door de apotheek Van Drie- in, Mare 110, telefoon 20406. Films ,.£asino (2.30, 7 en 9.15 uur): De vam- r (18 J8"*- de'chr 'ido (2-30- 7 en 915 uur): Carrousel zichtba n het nachtleven (18 jaar). ixor (2.30, 7 en 9.15 uur): Transport verdoemden (14 jaar), ix (2.30. 7.15 en 9.15 uur): Maclste, i van Hercules (14 jaar); donderdag ottoir-meisjes van Parijs il8 jaar), fiptudio (2.30, 7 en 9.15 uur): Een stuk- hemel te koop (alle leeftijden), frianon (2.30, 7 en 9.15 uur): Om 4 uur lekt de hel los (14 jaar). Films van vrijdag af. ilgêmc Casino (2.30. 7 en 9.15 uur): Tot weer- sns. mijn liefste lAimez-vous Brahms?) gewei 8 jaar): donderdag: De Vikings (14 hoop ar)- ?zig MfLido (2.30. 7 en 9.15 uur): Zo lacht en Tirol (alle leeftijden). at trtiLuxor (230, en 915 uur): Stale *alr De leeftijden). Rex (2.30, 7.15 en 9.15 uur): Moord en de afgrond (14 jaar); donderdag: altijd lokt de vrouw (18 jaar). Studio (2.30, 7 en 9.15 uur): Zazle de uietro (18 jaar) antiTrianon <2.30, 7 en 9.15 uur): Dynamite «k (14 jaar). van de medemens in de vreemde wereld, dan doet het dit niet in de eerste plaats om een bepaalde hoeveelheid direct toe pasbare kennis over te dragen. Wat het wil is: de Nederlandse bezoeker behulp zaam zijn om hem meer bewust te doen worden van de factoren die zijn eigen denken, gevoelen, oordelen cn handelen ten opzichte van die mens in de vreemde wereld beïnvloeden of zelfs vorm geven. De contacten me<t diie mens uit de vreemde wereld worden miet steeds op zettelijk gezocht; de algemene ontwik keling vain het wereldibestel maakt ze echter steeds frequenter en intensiever en oog al tte vaak Is men onvoldoende op een ontmoeting met deze vreemde mens voorbereid. Wordt de mens zich bewust vam het feiit diat zijn beelid van de vreemde wereld en zijn bewoners door allerlei factoren wordit beïnvloed, dite het hem moeilijk maken door diiit ver tekende beeld heen de werkelijkheid te bespeuren, dan zal zich zijn horizon verwijden en zal hijzelf beter ln staat zijn met meer vertrouwen en zekerheid zijn koens te bepalen. Hoekige danseressen Prof. dr. H. van de Waal. hoog leraar in de kunstgeschiedenis aan de Leidse universiteit, sprak in deze bijeenkomst over „Van vreemd naar eigen". Hij wees erop, dat er een tijd is geweest waarin de waarlijk menselijke identificatie met leden van een ander ras onmogelijk was .dat de appreciatie van de kunst dier andere volkeren om dezelfde re denen ook geblokkeerd bleef. Een Nederlandse Ingenieur roteert ln 1866: „hoekige danseressen slamgach tige bewegingen hysterisch gekrijs' Een andere Nederlander daarentegen herinnert zich, anno 1855. van de game- lammuziek ..met genoegen hoe het, op een afstand gehoord, er dikwijls toe bijdroeg om ons op eene aangenaame wijze tn slaap te wiegen". En twintig jaar had men als volgt de instrumentale inventaris opgemaakt: „het geluid va<n het aambeeld en den triangel, ook enige speeltuigen met snaaien waar uit zü nauwelijks eene terts kunnen voortbrengen. Maar zij zijn ermede te vreden en huppelen en springen er lijk bij om". Tot het eind van de 19de eeuw blijf» dit de Europese houding bij elke van contact met „de anderen"; mei. neert de bij ons geldende systemen als de enig juiste. In 1383 liet men voor een koloniale tentoonstelling in Amsterdam een zeld zaam uitgebreide cn rijk versierde ga melan met bespelers overkomen, maar de instrumenten waren gestemd volgens de Europese toonschaal „opdat men er de volksliedieren op zou kunnen ten gehore brengen". Bij het bezoek van Koning Willem III speelde het orkest dar. promt het God save the King. Maar in datzelfde jaar. 1883. trotseert Claude Debussy op de Parijse wereld tentoonstelling het meewarige gegrin nik van de toeschouwers en wordt niet moe er te luisteren waar de ook daar ge demonstreerde gamelan (ditmaal in ori ginele vorm); wélk een wijder horizon hebben deze ontdekkingen aan zijn ku-nsl verleend. Tegenover de analytische methoden in vroeger, die elk verschijnsel iso leerden, staat thans het inzicht, dat mcr geen oordeel kan uitspreken over éér verschijnsel als men het niet heeft leren zien in samenhang met andere. In onze dagen beseffen wij beter dan welke ge neratie vóór ons dat wij hiermee raken de hoofdwet van het leven, omdat geen verschijnsel, geen deel van Gods schepping kan bestaan, losgemaakt de andere en Het Andere. Naar de overtuiging van prof. Van de Waal zal onze toekomst worden bepaald door de vraag of wij in staat zullen zün die samenhang tussen het eigene en het omgevende nlet-eigene in positive zin te beleven. De musea voor volken kunde kunnen in belangrijke mate bij dragen in deze ontwikkeling, vooral wanneer ze worden geleid met het cul turele verantwoordelijkheidsgevoel het idealisme als waarvan de opvolgende directies en staven van het Leidse i hebben blijk gegeven. Belangstelling voor de Leidse school voor slechthorenden en spraakgebrekkigen OUDERS, kennissen en andere belangstellenden hebben vanmiddag in de Hervormde school aan de Hoge Morsweg te Leiden, de gelegenheid aangegrepen om enkele lessen bij te wonen in de Christelijke school voor slechthorenden en spraakgebrekkigep, waarvan de heer W. van den Engh hoofd is. Men kreeg een goede indruk van het werk zoals dat dagelijks op deze school gebeurt. De lessen duurden van half 2 tot 3 uur en daarna was er gelegenheid om nog met het hoofd der school te spreken. De school wordt op het ogenblik door 57 kinderen bezocht. Zij mag zich dus over een aanhoudende bloei verheugen. Van het hoofd ontvingen wij over zijn school nog de volgende inlichtingen. Er zijn 57 leerlingen, van wie meei dan de helft van buiten Leiden afkom stig is. uit de Bollenstreek en uit het Rijnland. Momenteel beschiqt de school over vier leslokalen in de Prinses Bea trixschool. Hoge Morsweg 12. Verder is .i.v. september nog de beschikking twee leslokalen in de school aan de Stadhouderslaan. Twee logopedistes (spraakleraressen) verzorgen de spraak verbetering bij de kinderen en er is eer ■aklccrkracht voor gymnastiek. Op donderdagmiddag bestaat de mo gelijkheid van onderzoek van gehoor gestoorde en ook van spraakgestoorde kinderen door een KNO-arts. Onze school is krachtens het besluit Buitengewoon Lager Onderwijs de enige het opvangen van kinderen met spraakgebreken in het gebied van Zuid Holland-Noord en Noord-Holland-Zuid, alle schoolrichtingen. Voor kinde die te ver wonen is er de moge lijkheid van opneming in een pleegge zin. waarvan nu al vijf leerlingen ge bruik maken. Deze kinderen zijn af komstig uit Rotterdam en de Biesbos. Bij het onderwijs wordt gebruik ge maakt van de moderne audlo-visuele leermiddelea zoals bandrecorders, blok fluiten en van filmstrips, en voor de spraaklessen van het allernieuwste, de versterker met klemtoonlamp, waarbij het accent met licht wordt Eerste groep Niet alle gegadigden, kunnen nu ge plaatst worden; een aantal moet wach ten tot na de zomervakantie. Dit Jaar verlaten 6 leerlingen de school. Van hen gaan er twee terug naar het gewoon lager onderwijs, één met en één zonder hoorapparaat; drie gaan naar het Nij verheidsonderwijs, t.w. tuinbouwschool huishoudschool; één leerling naar het U.L.O. met gewoon horende kinde- j. Deze groep leerlingen ls de eerste, die sinds de oprichting de school ver in die dus enkele jaren het onder- Autotentoonstelling City Garage in Leiden In de City Garage van de fa. C. A Moslert Zn. aan de Middelstegracht wordt vandaag de tentoonstelling ge opend over een Oost-Duitse personen auto. de „Trabant" De Trabant is een ruime vierpersoons- wagen met een 2-cylinder, 2-taktmotor. luchtgekoeld, met een cylinderinhoud >00 cc en een vermogen van 20 pk. Het revolutionaire aan deze auto is ech te carrosserie, die niet van plaat staal is vervaardigd maar van „duro- plast". een produkt van hars en katoen- De voordelen van duroplast zijn o a. dat het niet kan roesten het is dus ideale slecht-weer-auto het kaD niet verbuigen of ontzet worden, de scheuren kunnen heel gemakkelijk wor den gerepareerd, het is warmte-, koude- geluidisolerend. het is veel lichter materiaal dan plaatstaal en het is bo vendien stukken goedkoper. Het chasi? uiteraard van staaL wjjs heeft gevolgd. De mogelijkheid van aansluiting is op onze school dus aanwezig; en het leerprogramma ls daarop afgestemd. Zoals men ziet, richt het onderwijs zich op de school voor slechthorenden en spraakgebrekkigen op normaal ho rende kinderen; alleen in ernstige geval len wordt plaatsing op een school voor gehandicapten overwogen (bijv. (Jlo voor slechthorenden). Vooral voor spraakgebrekkigen is het belangrijk, dat zij na enige tijd ge holpen te zijn door de specialistische onderwijskrachten, teruggaan naar de eigen school. Helaas is nog niet ieder gewend aan het zien van kinderen en volwassenen met oorknopjes en weet nog niet ieder welke de moeilijkheden zijn bij slecht horendheid en spraakgebrekkigheid. Daaruit is ook de nieuwsgierigheid te ver klaren als iemand met een hoortoestel loopt. Toch zal het zover komen, dat ieder dit gaat zien als een gewoon hulp-, middel; het vraagt echter wel enig be grip. COMFORT PRESTATIE PRESENTATIE Dat zijn nog maar enige der vele kenmerken van deze ruime 6 persoons automobiel. Behalve voortreffelijk rfjgenot biedt deze wagen van klassieke allure de hoogste veiligheid. Bovendien een groot aantal extra's die U tot nu toe alleen in de superklasse aantrof. Leverbaar in standaard en ïuxe uitvoering. Desgewenst met de alom bekende Hydramatic automatische transmissie. Nu schakelen overbodig. De luxe uitvoering ook lever* baar met vouwdak of overdrive. Zoveel redenen meer dus om kennis te maken met dit uitzonderlijk product in deze prijsklasse. Overtuig U door een proefrit. Wij staan voor U klaar. STATIONSWEG 1 en 2 - LEIDEN - TEL. 01710-24741 JJet Leidse leven beweegt zich tussen de polen bouwen en slopen. Op vele plaatsen brengt een leger van kundige werkers grote en kleinere plannen tot uitvoering maar op even zovele plaatsen slaan de slopers hun slag. Een stad-ontsierend karwei, dat deze troost geeft, dat een hoeveelheid krotten zeker bewoond maar ook onbewoond behalve een ontsiering een aanfluiting is voor een zichzelf respecterende samenleving. Krotten vinden wij nog erger dan gaten. is echter de taak van het ge meentebestuur plannen te ontwikkelen tot dichting van die gaten, beter: tot reconstructie van zo'n stadsdeel, en er alles aan te doen om die zo spoedig mogelijk tot verwezenlijking te bren Wij zijn het eens met hen. die B en W. al meermalen hebben voorgehouden dat Wy ons niet gedurende lange tijd mogen beperken tot hier een huisje dicht en daar een huisje weg. Er moet een concreet plan op tafel komen, waardoor een afgerond gebied dat voor sanering in aanmerking komt, kan kan worden aangepakt en men diu gaat zien, dat saneren nog iets méér inhoudt dan een krot dichtspijkeren en eventueel met de grond gelijkma ken. Sanering is: systematisch slopen en er iets aantrekkelijks voor in de plaats stellen, hetzij bedrijven of wo ningen, hetzij recreatieve voorzienin gen. Een begin In de achterliggende vier-en-een-hal] 1 jaar zijn in Leiden ruim driehon derd ..huizen" ontruimd, waarvan hei merendeel al is gesloopt, zo deelde men ons op de planologische afdeling van de gemeente mee. Het is geen A L hebben we dan vaak een verwron gen beeld van de buiten wereld en van de mens die in den vreemde leeft, en al hebben toy onze eigen manier van leven lange tijd min of meer als de enig juiste gezien die produkten van vreemde culturen dienst baar maakten aan de versiering van het eigen milieu. Ook werden ge bruiksvoorwerpen mee naar huis genomen. Van deze persoonlijke waardering voor de vreemde cultuur ge waagt dit hoekje op de tentoonstelling Naar wij der Horizon die tol oktober in het Volken kundig museum te Lei den wordt gehouden. Wi hebben gisteren al onze mening over deze jubi leum-expositie van Vol kenkunde uitgesproken: zij is een instructief welverzorgd geheel ge worden. dat rekening houdt met de verschil- bezoekers een tentoon stelling kunnen benade ren: de esthetische, de educatieve en de roman- De directeur van geheim meer, dat het gemeentebestuur met de sanering op grote schaal Wil beginnen met het gebied tussen de He rengracht en de Zijlsingel, waarin de foto bij dit stukje is gemaakt. Een rapport over deze sector van de stad van december I960 onderscheidt drie groepen bebouwing die alle slecht zijn, maar niet alle even slecht Het aantal „krepeergevallen" bedroeg 184. men zou deze bebouwing zeer slecht kunnen noemen. De slechte huizen in aanmerking komend voor onbewoon baar verklaring waren 190 in getal En dan was er nog een aantal dat ovet luttele jaren onbewoonbaar zou zijn In totaal 460 woningen. Komt het in deze buurt echter tot algehele sanering, dan zullen in totaal ruim 500 woningen moeten verdwijnen. Aankopen en ontruimen Dij Openbare Werken" vernamen wij, dat het. sehetsplan klaar is Met aankopen en ontruimen wordt ge stadig voortgegaan. „Aankopen is zo moeilijk nog niet, maar b(j ontruiming spelen ook sociale factoren een rol Voor hun oude huis hebben de bewu ners maar weinig huur betaald. Dan is een overgang naar 70 of meer pet maand veelal onmogelijk". Het gebied tussen Herengracht en Zijlsingel is in het deelplan voorname lijk bestemd voor verzorgende bedrij ls drukkerijen en groothandel Ook het ambacht zal er een plaats kunnen vinden. Het aantal woningen zal beperkt worden gehouden. De meelfabriek, de Grofsmederij en het gebouw van de Leidse Onder wij sinstel lingen zijn uiteraard gehandhaafd In november 1961 behandelde de Leidse raad de saneringsnota. Gehoopt mag worden, dat het resultaat van dit beraad binnen niet al te lange tijd mag blijken En dat. de plaatselijke over heid van de landelijke en de provin ciale bij voortduring voldoende steun krijgt om tot werkelijkheid te brengen wat zij voor onze stad van het grootste belang acht. Ons werd nog meege deeld, dat in het eerste stadium van de sanering ook de Camp het gebied achter de Haarlemmerstraat en ge deelten aan de geprojecteerde noord- zuid-verbinding -Hn onaenomen. Foto: N. van der Horst Ernstig ongeluk op de Maresingel Gistermiddag omstreeks drie uur ls op de Maresingel vermoedelijk tenge volge van het springen van de achter band een scooter geslipt. De K-jarige kellner P. Admiraal, uit Noordwijk, die bestuurde, liep een lichte her senschudding en schaafwonden aan het hoofd op Zijn duo-passagier de Leidenaar v.d. Mcol van het Levendaal. kreeg schedelhasisfractuur. Beiden djn met E H D.-auto naar het Academisch Ziekenhuis vervoerd. Gisteravond was toestand van de heer Van der Meel (foto afgestaan door het museumnog steeds zorgwekkend. Leids hoogleraar maakt studie van articulatie ]~)E Nederlandse organisatie voor tul- ver-wetenschappelUk onderzoek heeft prof. dr. Ir. H. Mol, hoogleraar ln de fonetiek aan de rijksuniversiteit In Leiden en hoogleraar In de fonetische wetenschappen aan de universiteit van Amsterdam, waar hij tevens directenr van het fonetisch laboratorium Is. een subsidie verleend voor een onderzoek naar de articulatie in verschillende spreeksituaties. Door deze subsidie heeft de hoogle raar apparaturen kunnen aanschaffen die nodig zijn voor het verwerken van ongeveer driehonderdduizend metingen. De fonetiek ressorteert zowel in Leiden als in Amsterdam onder de literaire faculteit, hoewel zij ook een fysiologisch en fysisch aspect heeft In een onderhoud met prof. Mol ver namen wij, dat het bovengenoemde on derzoek een voortzetting op grote schaal Is van een wetenschappelijk speurwerk, dat de hoogleraar begon, toen hij nog aan het staatsbedrijf van de posterijen, telegrafie en telefonie verbonden was. Prof. Mol heeft daar indertijd met zija afdeling telefoontoestellen ontwikkeld en het is evident dat dit niet kan zonder een diepgaande studie van hetgeen do telefoon overbrengt: de menselijke spraak Het Is gebleken, zo vervolgde de Hoog leraar. dat de articulatie van klinkers in een vlot gesprek belangrijk afwijkt van die in afzonderlijk uitgesproken losse woorden. Tot nu toe was de studie van de fonetiek vrijwel uitsluitend op zulke losse woorden gebaseerd, maar de moderne onderzoeker heeft apparaten nodig waarmee men ook de klanken ln een lopend gesprek kan betrappen. Aan het door prof. Mol te entameren onderzoek zullen honderd sprekers deelnemen. De hoogleraar en zijn me dewerkers zullen bij hun observaties nagaan, welke „vrijheden" deze spre kers zich onder verschillende omstandig heden bij het articuleren veroorloven. De proefpersonen zullen onder andere klinkers moeten uitspreken in losse ge lezen woorden, in namen van afbeeldin gen. die men hun voorlegt, in zinnen die zij moeten oplezen en in gesprekken, die met hen zullen worden gevoerd. Op die manier kan een indruk worden verkregen van hun articulatie ln ver schillende spreeksituaties. De spraak van deze proefpersonen wordt op een magnetische band vastge legd. De aldus verkregen klanken wor- geïsoleerd en geanalyseerd, vervolgens wordt dc analyse mechanisch geregis treerd op ponsband ter verdere statis tische verwerking met behulp van re kenautomaten. In beginsel kan de me thode op alle talen worden toegepast. Chr. kweekschool Leiden Voor het eindexamen van de tweede leerkring van de christeiyke kweek school te Leiden zijn van groep 15 de volgende kandidaten geslaagd: mej. H. H. L. Sasburg te Leiden, mej. N. Schouten te Oegstgeest, mej. G. Singeling te Lei den, mej. N. E. Stam te Voorschoten en de heer A. G. Th. Ouwerkerk te Wasse- Eerste paal voor scholen in Leiden-Zuid-West Wethouder J. C. van Schaik zal maan dagochtend om 10 uur op een bouwter rein aan de Johan WagenaarLaan in Lei- den-zuidwest de eerste paal slaan voor een serie van vijf in systeem te bouwen scholen in het zuidwestelijk stadsdeel.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 3