Vacantie
Nota over modaliteiten:
uitgangspunt bespreking
Practische oefeningen
Brede discussie in Ned. Herv. synode
Prof. Jonker:
Bent u voorstander van
een r.k.-prot. fusie?
NEEN
nota is niet
volledig
Een woord voor vandaag
In Ein Gedi werd een
par filmfabriek ontdekt
s^ssss,,ros ,on w™»in de «ih
Steun hulpbehoevenden* J
is reeht en geen gunst;
Herdenking
400 jaar
catechismus
Dr. L. Praamsmjsch»»»
ASPRO
IDEWUKPREDIKANT1
s
El W(
VXülll/l.fUS
HET DUIKELAARTJE
JN het blad ,Jn de Waagschaal"
schrijft ds. J. J. Buskes in
zijn rubriek Terzijde:
TAE Ziekendienst van de C.J.V.
-L' geeft 'n aardig maandblaadje
uit, dat een wat eigenaardige
naam heeft: ,,'t Duikelaartje".
In de kop van het blad staat
naast deze naam een afbeelding
van een speelgoedduikelaartje
Zeven jaar heb ik als ziekenhuis
predikant iedere maand een stukje
in ,,'t Duikelaartje" geschreven.
Eens kreeg ik van een ziek meis
je. met wie ik via ,.'t Duikelaartje"
aan het corresponderen was ge
raakt. zo'n speelgocdduikelaartje
ten geschenke, als blijk van meele
ven. Het heeft enkele jaren op mijn
bureau gestaan En het kon gebeu
ren dat ik. als ik voor mijn bureau
zat en er niet uitkwam, mijn on
behagen afreageerde op mijn dui
kelaartje. Het kreeg een opduvel
van me en duikelde over mijn bu
reau heen en weer, om ten slotte
na al zijn geduikel weer recht op
te gaan staan. Dan keek het mij
vertrouwelijk aan. alsof het zeggen
wilde: „Man, wind je niet zo op.
leer van mij. dat ten slotte alles op
zijn pootjes terecht komt." Heel
veel heb ik van mijn duikelaartje
geleerd en u begrijpt, dat ik daar
om van duikelaartjes geen kwaad
kan horen. Er zijn echter grenzen.
"TEN* niet onvermaarde en door
■Lj mij zeer gewaardeerde gerefor
meerde collega preekte kortgeleden
over een prachtige tekst uit Micha:
„Verblijdt u niet over mij. mijn
vijandin; al ben ik gevallen, ik zal
weder opstaan." U moet dit woord
eens lezen in het verband van Mi
cha 7. Wat zit daar een preek in.
Jïet thema van mijn collega was:
toelichting. Denkt u maar aan het
duikelaartje op mijn bureau. Alles
komt ten slotte op zijn pootjes te
recht! Al vallen we. we staan weer
op!
Dit wordt mij intussen toch te
gortig.
D;t kan nu net niet.
En nu net niet kan ook. wat deze
linksbuiten van de Gereformeerde
Kerken bovendien presteerde. Hij
had een speelgoedduikelaartje mee
gebracht en zette dat op de rand
van de preekstoel. Vanwege de gro
te betekenis van het visuele: het
oog wil ook wat! Hij zal zijn duike
laartje wel niet zo'n opduvel gege
ven hebben als ik het mijne, want
dan was het de kerk ingeduikeld of
in het midden van de gemeente te
recht gekomen.
In elk geval stonden die zondag
morgen twee predikers op de
preekstoel: mijn gereformeerde
collega en de collega van mijn dui-
Het thema was: ..De Duikelaar".
En de tekst: ..Verblijd u niet
over mij. mijn vijandin; al ben ik
gevallen, ik zal weder opstaan."
Stond er eigenlijk wel één duike
laar op de preekstoel?
Ik geloof, dat er twee stonden:
de
dat
maar toch wel een heel vreemde
duikelaar.
harte hoop ik. dat het voor-
beeld van mijn collega geen na
volging vindt en dat wij. als her
vormden en gereformeerden één
zijn geworden, geen duikelaars op
de preekstoel krijgen.
Op het bureau kan het. Op de
preekstoel kan het niet! Uit zulke
acrobatische toeren op de preek
stoel lopen wij groot gevaar een
duikeling te maken, van welke wij
niet meer opstaan.
Dat plezier moeten wij „onze vij
andin" niet gunnen."
Opinieonderzoek vroeg Duitsers
33 procent
zei,
(Van onze correspondent in Bonn)
„Er bestaan verschillende op
vattingen ten aanzien van de ver
houding tussen de beide qrote i blok J'|n Yrees
J van het ..strevei
christelijke kerken, de rooms-
katholieke en de protestantse.
Er zijn mensen die menen dat
de beide kerken hun verschillen
moeten overbruggen en zich tot
één christelijke kerk moeten aan
eensluiten.
Anderen zijn er voor, dat de
beide kerken gescheiden blijven
voortbestaan, maar enige toenade
ring tot elkaar moeten tonen.
Er is dan nog een derde groep
die meent dat de verhouding tus
sen de kerken maar zo moet blij
ven, zoals zij op het ogenblik is.
Welke mening bent u toege
daan?"
Deze lange vraag heeft dezer da
gen het bekende E.M.N.I.D.-insti
tuut voor opinie-onderzoek in Biele
feld gesteld aan een „representatie
ve doorsnede" van de Westduitse be
volking. Het resultaat van de enquê
te was, dat 21 procent der onder
vraagden zich uitsprak voor een sa-I
mensmelten der beide kerken, dat 26 i
zouden dan komen te vervallen,
den zij. De voorstanders der toenadering
gebruikten ten dele dezelfde argumen
ten, waren echter sceptisch ten aanzien
van een samenstelling tengevolge
de verschillen in dogmata en riten.
De felste argumenten kwamen van de
tegenstanders van samenstelling en toe
nadering: zij vonden de bestaande toe
stand de beste oplossing. Samensmelting
zou. naar hun mening, geweldige com
plicaties met zich brengen. De geloofs-
irincipes zouden het grootste struikcl-
>lok zijn Vrees werd geuit ten aanzien
van het „streven naar macht" door de
rooms-katholieke kerk. Bovendien: bei
de kerken zijn te sterk en te intolerant
meenden deze ondervraagden om
hun eigen existentie op te geven en sa
men te smelten.
(Adoerfentie)
Kerk en haar modaliteiten",
die gisteren in de synode is be
handeld, wil een uitgangspunt
zijn voor een bespreking over he-t
vraagstuk van de modaliteiten
mede met het oog op de toepas
sing van overgangsbepaling 238
a-h van de kerkorde. In deze
overgangsbepaling gaat het om
gemeenten, waarin een aantal
lidmaten behoefte blijkt te heb
ben aan een andere modaliteit
van prediking dan ter plaatse
wordt gevonden. Indien overleg
met de kerkeraad niet tot be
vredigend resultaat leidt, kan de
provinciale kerkvergadering een
zogenaamde noodvoorziening
treffen voor de kerkdiensten en
het pastoraat. Dit kan gebeuren
voor een periode van telkens vijf
jaar, doch uiterlijk tot 1 januari
1965.
De nota geeft een verklaring van-
het woord modaliteit, dat iets anders
bedoelt dan het woord richting. Bij
richting gaat en ging het niet om
een bepaalde geschakeerdheid van
de waarheid, maar om de waarheid
zelf. Het woord modaliteit duidt aan,
dat er binnen het beleiden zoals
het aangegeven is in artikel X
de kerkorde, schakeringen zijn. Bij
een levende kerk, zo stelt de nota
van het college van visitatoren-
generaal behoort de geschakeerdheid
in modaliteit en dat is geen onge
zond verschijnsel.
Hieruit is een aantal consequenties te
i De goede kerkeraad zal tijdig
A ten ontdekken wat er in de gemeente
leeft en wegen moeten zoeken om
aan eventuele gedifferentieerdheid
tegemoet te komen.
ty De kerkeraad moet een oplossing
zoeken samen met de betrokken
Kongo vraagt Baarn
om artsen
maar beter vond de bestaande toe- vraag, of het zijn bemiddeling wil
stand te laten voortbestaan en dat 'enen voor het aantrekken
20 procent geen bepaalde mening
hadden.
Protestanten bleken veel sceptischer
te zijn tegenover een verandering van
de bestaande verhouding en toestand]
dan de rooms-katholieken. Volgens het
E.M.N.I D -instituut is dit in eerste in
stantie toe te schrijven aan het feit. dat
de ondervraagden in de noordeluke
deelstaten der Bondsrepubliek ri.e
overwegend protestanten zijn in veel)
sterkere mate zich uitspraken voor be-l
stendiging van de bestaande situatie dan
de ondervraagden in - bijvoorbeeld
Noordrijnland—Westfalen. waar
rooms-katholiekcn en protestanten on
geveer gelijk zijn verdeeld.
Mannen waren eerder geneisd tot
samensmelting der beide kerken dan van de Dode Zee, een Vijftig kilo-
In het kerkelijk gesprek met
minderheid moet duidelijk zijn. dat
het niet gaat om een andere waar
heid, maar om de waarheid anders.
Men zoeke zelden of nooit eei
lossing langs kerkrechtelijke weg
door bijvoorbeeld klachten in te
dienen bij de Provinciale of Gene
rale Commissie voor het Opzicht.
Men riebte zich tot de visitati<
Ook van het ontstaan en de ont
wikkeling vann een groep ontvange
de visitatie bericht.
Verlegenheid
Ds. M- Groenenberg, praeses vi
generale visitatie, leidde het rapport
in. HU merkte op dat het boekje „Het
gesprek der richtingen" slechts weing
on de kerk heeft uitgewerkt. In de
eigen gemeente weet men vaak niet
hoe het vraagstuk van de gescheiden
heid aan te pakken. De nota wil nu
nogmaals nlteen zetten hoe het beleid
in de gemeenten gevoerd kan worden.
Daarna voerden de leden van de
synode en de adviseurs het woord.
Ds. W. Vroegindewey. classis Harder-
lid
i de
op de verlegenheid tegenover
iet vraagstuk der richtingen. Hij vond
het moeilijk te aanvaarden, dat de mo
daliteiten een teken van gezondheid zijn
achtte het meer een bewijs van ziek-
zijn. Vanuit de kring van de Gerefor
meerde Bond zal een positieve bijdrage
gegeven moeten worden om te komen
sanering van de kerk. Spreker drong
i op de noodzaak, de binding aan een
geografische wijk in bepaalde gevallen
op te heffen.
D. H. Scholten, classis Heeren-
wilde het woord „minderheid"
niet gebruiken. Hij achtte het niet no
dig dat een stuk als het thans aangebo
dene de kerk ingaat, maar wel een stuk.
waarin op praktische betekenis van het
gemeente-zijn wordt ingegaan.
Ds. C. de Jongh, classis Emmen, wil
de dat het stuk meer het karakter van
een appèl heeft.
Ds G. Kaastra, classis Sneek. was van
mening dat het rapport te gemakkelijk
spreekt over het normale van de moda
liteiten.
Ds. R. J. Mooi. classis Winsum, vond
de grondstelling, dat modaliteiten in de
kerk normaal zijn, een moedige ge
loofsuitspraak. Hij wil niet spreken van
een zieke kerk, liever, zij hij met
schroom, van een zondige kerk.
Ds. W. H. van den Dool, classis Rot
terdam-Zuid was dankbaar voor
stuk. Wanneer wij elkander helpen,
ten wij elkaar volledig helpen. In de
grote steden hebben wij het verloop naar
andere kerken al meegemaakt, doordat
wij niet vroeg genoeg een oplossing vooi
het modaliteiten-vraagstuk hebben ge-
Verdriet
Ds. A. Vroegindewey, classis Doorn,
wil altijd eerst en vooral hervormd zijn,
omdat deze kerk blijkens haar belijde
nis een gereformeerde kerk is. De sa
menleving van de kerk ziet hij in het
leven naar deze belijdenis. H\j betreurt,
dat art. 238 van de overgangsbepaling
is ingevoerd. In eigen gemeente heeft
hij er verdriet van. Het levert niet op,
wat men er van verwachtte. De blok
ken zijn vastgeklonken. Deze oplossing
biedt geen uitzicht op sanering. Is
geen kerkelijke oplossing te vinden?
Ds. C. de Ru, classis Rotterdam-Noord
stuitte de botsing der meningen in de
kerk tegen de borst. De waarheid springt
daarbij zelden naar voren. Hoe bedroe
ven wij de Heer daarbij- De verootmoe
diging is de enige weg.
onrechte wordt exclusief daarvan ge
sproken. Naast de prediking moeten ook
andere momenten tot uiting komen. Lof
prijzing. schuldbelijdenis enz. horen er
wezenlijk bij. Ook daardoor wordt de be
nadering van de Waarheid Gods gemar
keerd. En juist daarin vinden wij elkaar
sinds eeuwen niet. De liturgie is geen
formele aangelegenheid, maar juist ^aar-
in vmdt de praktijk der godzaligheid
uiting. Wij moeten terug naar de oer
verbond enhe id met de Heer, niet alleen
door het luisteren naar de preek, maar
door het treden voor Gods aangezicht.
Hij pleitte voor het openen van de mo
gelijkheid van niet-geografische wijkge-
meenten. Wij kunnen het de wijze van
beleving van de waarheid' Gcds elkaar
niet opleggen.
Beter verstaan
Dr. E. Emmen, scriba, juichte het toe.
dat de kwestie van de nood-gemeente in
breder verband is gesteld. In de loop
der jaren heeft de leiding der kerk te
genover de verschillende modaliteiten
nimmer een zeker relativisme voorge
staan. Wij hebben steeds bij de opbouw
der kerk de gehele kerk willen betrek
ken. Wij willen naar elkaar luisteren en
wij verwachten, dat wij elkander in de
grote zaken hoe langer hoe meer leren
verstaan. Men vergete nooit, dat het
ontstaan van overgangsbepaling 238 sa
menhangt met het feit. dat de vernieu
wingsbeweging ingezet tijdens de oorlog
op vele plaatsen zich niet heeft doorge
zet. De synode moest deze weg gaan.
wilde zij in haar verantwoordelijkheid
niet falen. Intussen hebben wij hier met
een gemeenschappelijke schuld te ma
ken. De publieke positie van de kerk
is hier in het geding. Kan in het beeld,
dat de kerk vertoont, wel aan wie buiten
haar staan het wezenlijk belangrijke ge
zien worden? Met deze interne moeilijk-
de grote vragen, waar de wereld voor
heden staan wij beschaamd tegenover
staat
Over het vraagstuk van Schrift en
belijdenis kunnen wi) niet al te gemak
kelijk spreken. Wy doen de vaderen
onrecht, als wij de bciydenis losmaken
uit de context, waarin ze ontstond, toen
het om zaken van leven en dood ging.
De kerk is op haar pelgrimstocht door
de geschiedenis. Op deze tocht worden
wU voortdurend geconfronteerd met
nieuwe vindingen en dreigingen. Daar
moet de kerk steeds weer op ingaan.
Op deze pergrimstocht zijn «y met el
kaar. Als mensen van verschillende
kleuren en situaties. Wat ons bindt Is
het essentiële van het chrlsteiyke ge
loof. Daarvan zyn verschillende inter
pretaties mogeiyk. Zo staan wy naast
de Luthersen, de Anglicanen, maar ook
naast de Plnkstergrocpen. De proble
matic van onze kerk moeten wij In dat
licht zien. Het ls in dat licht bescha
mend, dat wU nog geen uitweg zien uit
wat wU broedertwisten zouden kunnen
Wat Paulus de gemeente der Thessalonicenzen vooral aan het
slot van zijn eerste brief op het hart bindt is geenszins gering,
En de Thessalonicenzen moeten wel het gevoel hebben ge
kregen, dat het in wezen geen sinecure is Christus te volgen.
Van hen wordt activiteit verwacht. Paulus zweept hen op. Hij xt
wijst hen op hun plichten jegens hun mede-broeders, hij laai
hun geen rust. Zij moeten terechtwijzen, opkomen voor dé
zwakken, geduld hebben met iedereen en het goede najagen j
En dan ineens zegt hij dat dit toch niet de minste reden hoef\ Q
te geven tot somberheid. Integendeel. „Verblijdt u te allev
tijde, bidt zonder ophouden, dankt onder alles, want dat is ket
wil Gods in Christus Jezus ten opzichte van u" Thessaloni
cenzen 5 16, 17 en 18). -rdacht
Verblijdt u te allen tijde. De Christen moet een blij mens zy"derwij
en hij kan ook een blij mens zijn, omdat hij weet toan d^rfj
dingen, die niet van deze wereld zijn. Hij weet waarheen d^.k N
reis gaat. tt qo]
En verder moet hij bidden, zonder ophouden, en hij moe'^ 2oo
danken onder alles. Zo is de eerste Christengemeente ooLeven
geweest, zo hebben zich in de loop der eeuwen velen, die ziel]
Zijn eigendom wisten, gedragen. God lovend en prijzend
ze de arena binnengegaan waar de wilde dieren hen wachtten,
zinqend hebben ze de brandstapel beklommen, wetend dat hel merkt
y t-j ichiedei
beste zou komen na het lijden. ideüjke
Christen-zijn is zwaar, vermoeienden één brok verantwoorden van
delijkheid. En toch: verblijdt u te allen tijde, maar bidt zondeP yeta
ophouden en dankt onder alles.
Ds. K. A. Abelsma, classis Tiel. vind
Dat'kVd" gmSttn'en'ta de "kerkt- 1»» met tegen,telltojin die
lijke bladen wel eens anders. voor een belangrijk deel verouderd
Als wij met onze belijdenis voort
trekken, moeten w-y weten, dat wy
met anderen trekken, wy heb-
Prof. dr.
hoogleraar,
het komt,
en de m<
komen. Dc
tenkerkeiyki
V J. Rasker, kerkeiyk
in op de vraag hoe
'e richtingen minder
ziet hij In de nood-
moeting met de bul-
creld de beslotenheid
zUn. Eenvoudig, omdat wy een trekkend
volk zyn. Willen wU In onze kerk
der, dan moeten wy eerst veel pnin
ruimen, veel misverstanden opruimen.
WU verstaan elkaar vaak niet, omdat
wy niet naar elkaar luisteren.
Ons is. als 't erop aankomt, veel meer
Belangrijke archeologische vondsten
(Van een onzer medewerkers)
Naast een oase aan de westkust
vrouwen. Ook stonden jongere
d.w.z beneden de 25 j;
dan ouderen open
ja.c „1TO i meter ten zuiden van het legen-
'hetsamensmel-1 darische Sodom, ligt het histo
rische Ein Gedi. heden ten dage
leen bloeiende kiboets. Het is in
Politiek daf afgelegen gebied, dat Israë-
Gertkend nssr politieks overtuiging1archeologen van de He-
neigden de liberalen in meerderheid hreeuwse Universiteit te Jeruza-
naar samensmelting der christelijke j m jn ^et onlangs afgesloten
kerken. Socialisten spraken zich in
meerderheid uit voor het voortbestaantweede seizoen van opgravingen
der separate kerken, terwijl de chris- helanqriike vondsten aan het licht
ten-democraten de middenweg wilden J
bewandelen: blijvende scheiding der hebben gebracht. Reeds lang ver
kerken maar een groter mate van toe-moedden de geleerden, dat ondanks
neiging- I de geïsoleerde ligging van Ein Gedi
veeivuidigst vroegere tijden bewoond
waarop geschreven was Uria ben Aza-
riahoe. Tussen het vele gevonden
dewerk bevond zich het handvat
een kruik met de inscriptie van
embleem van het koninkrijk Juda.
In het huis van Tovsjalom vonden de
archeologen een kookpot waarop achte
loos een olielamp was geplaatst. In
ze kookpot werd een rijkdom aan
verlingen gevonden.
Dat betekent ook dat wy ruimte geven
in de mensen, die experimenten beoe
fenen. Misschien zyn wij in de gemeen
ten daarmee te weinig bezig. De remedie
van de modaliteitenspanning bestaat
wellicht daarin, dat wU deze ervaring
eer in de gemeente brengen.
Onvolledig
Prof. dr. H. Jonker, kerkelijk hoogle-
.aar kon dit stuk waarderen als inlei
ding tot de bespreking. Het moet uitlo
pen op een studie-commissie, die zo mo
gelijk tot uitspraken komt. Het stuk is
onvolledig. Het heeft o.a. de kwestie mm
Bidplaats
Chr.
Blijkens de opgravingen
Ein Gedi omstreeks 3000 ji
een bidplaats waar de bewoners
het gebied afgodendienst bedreven. Te
genover de ingang van een aantal ge
bouwen werd een kuil gevonden in de
vorm van een hoefyzer. In deze kuil
werden beenderen van dieren alsmede
pc-tscherven aangetroffen. Waarschijn-
dit de plaats waar dier
en utuuunu, reuk0ffers werden gebracht Een uniek
de tekst Uit'Stukje aardewerk, dat werd opgegTa-
Het argument.
christelijke kerken, «as dat belde^eio- is geweest. Het WOS de tekst Ult|stukjL
ven aan God. In dit verband werd ook het Hooqlied: „Mijn liefste IS mij ven bestond uit het beeldje
- „nn JTin flodi" dio /folniirthoü? r>ccon dienst deden als water-
protestanten) genoemd. Dc bezwaren gaarden van Ein Gedi die de oudheid
katholieke zijde deskundigen op het spoor zette. o^rs'w
Ook werd een citadel aangetroffen
I uit het vroeg-hellenistische tijdperk
Onder de vondsten by Ein Gedi ge- i omstreeks derde tot tweede oeui
aan bevindt zich een parfumfabriek. Chr.). die beschermd werd door
ie uit de tijd van koning Josia stamt dikke muur waarop twee wachttorens
de
geplaatst. In het volgende
zullen de opgravingen bij Ein
Gedi worden voortgezet, daar de ge
leerden aannemen dat het gebied oo>
bewoond was in de tijd van Bar Koch-
Engelse geestelijken
tegen anti-Duitse
demonstratie
der kerk "te laten varen en zich als gemeenschappelyk, dan wij gemeenlyk
kerk naar buiten te richten. Er ls een uitdrukken. Wij behoren bij onze kerk
beweging van God naar de wereld, omdat Christus, die ons behoud
Als wy als kerk daarin gestuurd wor- samenhoudt,
1Hy vroeg een opdracht aan het mode
samen met de generale visi
tatie de weg verder uit overgangsbepa
ling 238 te zoeken.
Jhr. L. de Geer, Soriba kerkvisitato-
rengeneraal, herinnerde eraan, dat over-
gangs bep. 238 niet direct in 1951 is in
gevoerd Pas in 1956 werd het ingevoerd,
omdat er geen andere weg was om de
modaliteitsminderheidsgroepen kerkeiyk
vast te houden.
De praeses stelde voor de nota, herzien
na de discussie, aan de kerkeraden te
zenden. Het zou daar kunnen leiden tot
een gesprek over het gezamenlijk her
vormd zijn. HU adviseerde, dat het
- de vraag hoe de
de liturgie gemist. Hoezeer de prediking Ikan worden bij het denken over de pro-
ook het brandpunt der eredienst is, ten blemen der modaliteit zal voorbereiden.
Brommend door de bochten boy
in een jack van GENTLEROY
arme h
Rapport synode Hervormde Kerk fe„°
1 1 i wark<
-®- igzaam!
(Van c
kerkredactie.)
„Ondersteuning van hulpbehoe
venden dient een recht te zijn en
geen gunst", zo luidt de conclusie
van een rapport van de algemene
diaconale raad getiteld „Maat
schappelijk werk en maatschappe
lijke zorg", dat gisteren is be
sproken in de generale synode
van de Ned. Herv. kerk die te
Driebergen bijeen is.
Het rapport, dat zich ook bezig
houdt met vragen die de toekomstige
algemene bijstandswet betreffen, werd
toegelicht door de heren A. J. Gijsbers
en mr. H. J. Koerts. De heer Gijsbers
stelde in zijn inleiding dat het nood
zakelijk is scheiding aan te brengen
tussen geldelijke hulp en sociale
dienstverlening. Tot nu toe ging de
overheid er van uit, dat de overheid
bij-steun gaf na familie en kerkelijke
organen. Dit werd echter langzamer
hand theorie. In feite heeft mede door
de uitbreiding van de sociale wetge
ving de overheid het leeuwenaandeel
bij de materiële ondersteuning.
In het rapport wordt uitdrukkelijk vast
gesteld. dat de ondersteuning niet bege
leid mag worden door voorwaarden, die
buiten het materiële liggen. Het diaconaat
functioneert thans in de welvaartsstaat.
Het zal straks op het punt van financiële
ondersteuning nauwelyks een functie
meer hebben. De vraag gaat dan ook nu
reeds klemmen of de kerk voldoende zich
heeft op de bredere diaconale taak. Een
nadere studie over de betekenis van deze
welvaartsstaat onder diaconaal gezichts-
j»»t moet dan ook zeker volgen.
Discussie
Bij de discussie merkte ds. H. W. Col
stee, classis Assen, op dat er een ontwik
keling gaande is van barmhartigheid naar
gerechtigheid. Ouderling W. H. v. d. Dool,
classis Rotterdam, meende dat het werk
de diakenen verschraalt nu er zcfVannee
veel geschoolde maatschappelijke kradteeum
ten werkzaam zijn. Ouderling J. H. Dijl^ vraa
stra, classis Dokkum. vroeg of het wa;
is dat de restgroep, die onder geen enkel f,-
sociale regeling valt, niet meer onder c
sociale zorg van de diaconieën valt. M
H. A. Bongers, classis Leiden, informee U;
de of het juist is, dat de behoeftigen p-
derdaad van de decentralisatie de duf K
kunnen worden.
Bij de beantwoording van de vrage pi
merkte de heer Gysbers op, dat de feit»
lijke verandering een principiële verai f'
dering bewerkt. Het diaconaat-n-ieuv, [j-
stijl zal zeker een belangrijke taak hoi
:n, maar alles dient nog nader uitgi
erk te worden.
B eroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Delft (als studentenpa
kant in de vacature ds. W. P. ten Katl
die belast wordt met het werk onder af
gestudeerden van de T.H.); J. W. Falkel|
burg te Brielle. f
Aangenomen naar Heter en (toez.): 1
Posthouwer te Goudswaard.
Bedankt voor Oosterbeek (vac.-dr
J. Paul, toez.): H. K. Stauttener te Pijj
aCke' GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Oostedwolde (Fr.): N.
Goris te Barchem (Gld.).
Examens: Aan de V.U. slaagde
doctoraal examen theologie: ds. R. Strj
ker te Dieren.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te^Katwtfk aan Zee: W. Sui\pT0]
\nnj>1atiA
ker kand. te Bergambacht.
Tweetal: te Tholen en St. Annalani
C. Harinck kand. te Goes en W. Suijkr
kand. te Bergambacht.
De Ned. Herv.-Synode, die in
Driebergen bijeen is, heeft be
sloten zo mogelijk in overleg met
andere kerken aandacht te beste
den aan de viering van het feit
dat op 19 januari 1963 het vier
honderd jaar geleden is dat de
Heidelbergse Catechismus is ont
staan. De gemeenten zullen opge
wekt worden om op zondag 20
januari de betekenis van de ca
techismus centraal te stellen. De
synode zou het toejuichen indien
I bovendien een nationale herden-
I king van dit feit georganiseerd
I kon worden.
PRC
sSzil
uzieksci
hoogleraar aan
Calvin College
(Van onze kerkredactie)
Dr. L. Praamsma, sedert maart löKurzaal
predikant van de Christian Reformj fanfar
Church te Toronto in Canada, is b
noemd tot hoogleraar aan het Calvl
College te Grand Rapids in de VCoerha:
Staten. Je Ian<
Dr. Praamsma, die op 1 januari lDjggevee
werd geboren, was predikant in Nie|js.
wolda (Gron.), Stadskanaal en Gronfcity_ga:
en. voordat hij naar Canada vertroLur au.
Jegin 1960 stond hij met ds. C. vC f
der Woude (destijds te Leeuwarden) C^"
de nominatie voor de benoeming f'.g®DOV
hoogleraar in kerkgeschiedenis en keitjsie- 1
recht aan de Theologische HogeschoDpeniu
te Kampen. Ds. Van der Wouae weiags O
toen benoemd. Eind 1960 werd
Praamsma ernstig gewond bij t
auto-ongeluk. Hij heeft toen lange I
rust moeten houden.
(Advertentie)
zonder hoofdpijn
neem 'ASPRO' mee.
vesting" van d« eerste tempel. Op de
srteile hellingen van de heuvel T.?l Go-
ren. waarin terrassen waren uitge
houwen bevond zich een nederzetting
waartoe de parfumfabriek behoorde.
Een blootgelegde stenen muur moest
als bescherming dienen van deze ne
derzetting.
In de tot de nederzetting behorende
gebouAcn werden vele kruiken gevonden
die bestemd waren o«n de gefabriceer
de balsem te bewaren. Het is vanouds
bekend, dat ..balsembomen" het bes*.
gedijen in een heet klimaat, zoals dat Elf kerkelijke leiders uit Pembroke-
bij de Dode Zee het geval is. shire in Wales hebben in een verklaring gen kregen
Groot belang hechten de geleerden kritiek geoefend op de plannen om za-
eraa.r, dat zy in ieder gebouw voor- terdag een grote demonstratie te hou
werpen hebben aangetroffen met in- den tegen de opleiding van Duitse troe-
senpties. AangeixwTun wordt dat deze pen op het oefenterrein van Castlemar-
ïnscripties de naam weergeven van de tin. De geestelijken van de Engelse
eigenaar of pachters van de fabriek, kerk, de rooms-katholieke kerk en de
In een van dc ruines vond men teza- j nonconformisten, zeggen dat de voorgc-
na.-n met een plattegrond van het ge- nomen betoging alleen maar haat en
bouw dc inscriptie van de naam Tov-1 wantrouwen hcgc-nover het Duitse volk
sjalom. In een ander gebouw werd e n zal voeden en dat dit in strijd is met
klein zegel gevonden, als waarmerk, de leer van Christus.
JV/IET alleen via mijn moeder ontving ik mijn
1 eerste, zeer prille indrukken over de volks
wijk. Ook mijn vader zorgde daarvoor, zij het
op een heel andere en beslist minder specta
culaire wijze.
Ook zendelingen moeten het abc van het werk le
ren: ze moeten kunnen preken, huisbezoek doen
catechisaties geven. Rector
e----docenten hadden dat
anno 1907 best in de gaten. Ze snapten 't zelfs be
ter dan de hoogleraren, die in die jaren de aan
staande predikanten wel al het mogelijke bijbrach-
die hun zo goed als iedere practische i
varing onthielden. Dat laatste is tegenwoordig an
ders:'de afgestudeerde theoloog krijgt een grondi
ge scholing als leer-vicaris, en niemand redeneert
nu nog dat men slechts al zwemmende zwemmen
leert. We weten maar al te best dat hele genera
tes dominees hun leven lang in de knoop zijn blij
ven zitten met de gans niet lieve dorps- en stads
jeugd. en dat heel wat bezoeken alleen daarom niet
gebracht zijn geworden omdat men niet wist hoe
mm 7»» brengen moest! Hoe dan ook. de zendelin-
meet af aan hun practische trai
ning mee. En waar konden ze die beter krijgen
dan juist in de omliggende volkswijken? Daar woon
den meer mensen dan ooit één wijkcollege aan zou
kunnen. Daar waren zondagsscholen, catechisaties,
praat- en preekmogelijkheden bij de vleet. En dus
hebben ze daar hun oefenschool gevonden.
Het spreekt eigenlijk zo vanzelf. De terreinen van
in- en uitwendige zending hebben veel overeenkom
stige kenmerken. In beide gevallen ontmoet de kerk
kent' die haar eigen taal spreekt, die geen notie
heeft van het heiL In beide gevallen moet men
worstelen met de verkondiging en de juiste woor
den zoeken om te zeggen wat men bedoelt. Dat
men bij de inwendige zending het Nederlands als
voertuig mag gebruiken, terwijl men in den vreem
de op het Maleis of welke andere vreemde taal ook
is aangewezen het maakt geen wezenlijk verschil
Want ook het Nederlands heeft vele schakeringen
1 dojcasj
«J M
groot zijn, als men het tegenwoordig wel wil
voorkomen. Want misschien zijn de na-christelijl
niet alleen door eigen schuld en toedoen zo zoni
Christus in het leven. Misschien had juist de chr^1
tenheid de Heer der kerk wel voor hen onzichtbi
en onvindbaar gemaakt!
In ieder geval: de zendelingen trokken er op i
Ze brachten bezoeken: ze leidden zondagscholen:
gaven catechisaties. Ik weet niet wat ze alleml
nog meer deden; ik weet zelfs niet hoe
lemaal afbrachten. Noch in huiselijke annalen,
de volkswijkgemeei >tudio
wat Jean ..direkt" noemt, heet bij Jan ..indirekt"!
Wat is derhalve meer logisch dan zich in de
volkswijken voor te bereiden op de zendingsarbeid?
Natuurlijk zijn er verschillen. De zending bereik
te in het begin van deze eeuw volkeren, stammen,
mensen, die nog nooit van Christus gehoord had
den. De evangelisatie daarentegen hield zich op me:
groepen en enkelingen, die niet meer van Hem we
ten wilden en die Hem de rug hadden toegekeerd.
De eerste bearbeiding richtte zich tot de vóór-chris
telijke wereld, de laatste tot de na-christelijke.
Men kan daar een geweldig verschil tussen zien.
Maar het is toch de vraag of die verschillen zó
in de notulenboeken
vind ik ergens duidelijke concrete gegevens i
tekend. Mijn herinnering laat me bovendien
goed als geheel in de steek. Allicht: kleine kim
ren hebben geen voorstelling van wat hun vat
buitenshuis uitvoert en beleeft. Voor jongentjes
de kleuterleeftijd zijn vaders over het algeme Casin
vrij schimmige figuren, die slechts min of m<
toevallig zo nu en dan een rol in hun leven spell R
in het bijzonder als ze verschrikkelijk stout gewei 6 )aar
zijn. en als ze hun moeder tot zo'n wanhoop in
dreven hebben dat de vader zich moet bezig b<*Lido
den met de strenge rechtsgedingen.
Ik herinner me slechts één ding, waarvan ik trc J*uxo>
•vens nog niet eens weet of het wel werkelijk We let
de volkswijk gebeurd is. dan wel later. Maar Rex
der jeugdige adspirant-evangelisten oefende vc iven
een groep zeer lastige jeugdigen. En vader ving
stijlbloempje op: „Toen sprak Samuël tot Eli
eh.-als je nou niet stilzit, gooi ik je vierkant ö'uai°
deur uit!!!" Een we weten toch zeker dat Sami ae m
dat nooit tot Eli gezegd kèn hebben, want ^Tfano
placht altijd stil te zitten!
lexCV;
hemel
Met d
alt ij c
'ck (l<
