AFRIKA
KENNISMAKING MET BEDRIJFSLEVEN
ROBERT VOGEL
mmm
is naar U toe gekomen
VOOR U
GELEZEN
w w
ZATERDAG 23 JUNI 1962
T HOEFT niet meer naar Afri-
ka te gaan om te zien. onder
welke omstandigheden de men
sen van het „zwarte continent"
leefden en werkten en vaak nog
leven en werken. Want Afrika
is naar u toegekomen. En u
hoeft alleen maar naar Amster
dam te gaan om opgenomen te
worden in de vaak mysterieuze
sfeer van dit lang vergeten con
tinent. Het is de moeite waard
ook. Niet alleen omdat er zo
veel te zien valt, wat voor velen
van ons nog onbekend is en was.
Maar ook, omdat een tocht naar
Amsterdam ons het ware Afrika
!laat zien, dat bepaald niet
een slechts door primitieve wil-
|den bewoond continent is. Men
ervaart dit laatste, als men
Afrika zij het dan maar in
vogelvlucht van Noord naar
Zuid doorkruist.
Het Afrika, dat
ïiaar ons toe geko-
pien is, bevindt
?.ch thans in het
ropenmuseum van
(het Koninklijk In-
ktituut voor de
Tropen aan de
iMauritskade te Am
sterdam. Dezer da
gen werd in dit
museum een spe
ciale afdeling aan
Afrika gewijd, die
er zijn mag Jong
eowel als vrouwen
en kinderen, vin
den er veel van
pun gading en kun
nen met verwon
dering vertoeven
ibij de kunstzinnige
prestaties, de ge-
bruiksvoorwerpen
jen de talrijke af
beeldingen. waar
in wat we zouden
(willen noemen de
(„gewone man" van
Afrika in zijn vele
.gestalten naar vo-
jren treedt
Het gaat er in
deze nieuwe afde
ling dan ook voor
namelijk om. het
leven van deze ge-
zijn aspecten te la
ten zien. Niet al
leen heeft men zoals voorheen
vooral het geval was getracht
de mooiste dingen zo voordelig
mogelijk te laten uitkomen. Het
leven van de Afrikaan staat nu
in het middelpunt. En zo kan men
zien, hoe de gewone man in Afri
ka aan z'n eten komt, hoe hij moet
ploeteren om in leven te kunnen
blijven, hoe het bloeiende en
boeiende culturele leven zich op
het zwarte continent heeft ontwik
keld en nog steeds ontwikkelt. Zo
is er ook aandacht voor de vor
deringen, die de laatste jaren wor
den gemaakt, sedert Afrika in na
volging van Azië bijzonder luid
ruchtig is ontwaakt. Niet dus de
wat we zouden kunnen noemen
„pittoreske" dingen van Afrika
staan op de voorgrond. Die zijn
net zo min typerend voor dit con
tinent als de molentjes en klompen
in de toeristische folders, die nog
met zo lang geleden als „repre
sentatief" voor ons eigen landje
werden beschouwd. Nu kan men
de Afrikaan in zijn of haar nor
male dagelijkse leven zien. En dat
is een bijzonder boeiend schouw-
Noord-Afrika
Reisje naar
Amsterdam
is voldoende
LEVEN EN STREVEN
VAN DE
„GEWONE MAN"
Gaarne willen we even de tijd
nemen, om u door deze nieuwe
Afrika-afdeling te ..gidsen". We
beginnen met het Noorden, waar
gebruiksvoorwerpen, afbeeldingen
is iets laten zien van het le-
i steden en op het platte
land. waar we een gekuierde
mohammedaanse vrouw :n eer.
stad zien fietsen, een idee krijgen
de omstandigheden, waaron-
mannen en vrouwen buiten de
steden hun dagelijks brood moeten
verdienen en waar een stukje Sa
hara ons een indruk geeft van de
oneindigheid van deze woestijn,
waarin de nomadenvolken op be
wonderenswaardige wijze in 'even
weten te blijven. Een Berbertent
er om het beeld, dat we ons
j deze nomaden gevormd heb
ben. te vervolmaken.
De vrouw
De verwende westerse vrouw-
zal met medelijden vervuld wor
den. als zij ziet hoe haar Afri
kaanse zusters en met name die
op het platteland, in het zweet
haars aanschijns haar brood moet
verdienen. Zij zal echter ook ver
wonderd zijn bij het zien van de
houten flacon met stift, die de
Marokkaanse vrouwen gebruiken
voor het bewaren en aanbrengen'
van ogenzwart (dat van gestamp
te antimoon gemaakt is). Zij zal
bewondering hebben voor de
prachtige armbanden, voor de
leren doos voor het bewaren van
reukstoffen (uit Soedan): voor de
halskettingen, die vervaardigd zijn
van luipaardtanden en van de
ruggegraat van een slang en voor
een grote en zware ..onderarm
ring". die een vrouw uit het „be
schaafde" Westen prompt een
verzwikte pols zou bezorgen. En
zo zijn er meer dingen, die de
een ligstoel, die buitengewoon op
het gemak van de gebruiker er
van is ingesteld; zeer solide is
en misschien ook wei de be
schaafde wereld goede diensten
zou kunnen bewijzen.
Variatie
Andere voorwerpen variëren
van een typische pen met inktpot,
die in een koranschool worden
gebruikt en een plankje met ko
ranverzen, tot een merkwaardig
slot voor een huisdeur, waarin
houten pennen door een sleutel
omlaag worden geduwd waarna
de grendel kan worden weggescho
ven. Veel gelijkenis met bij ons
bekende gebruiksvoorwerpen ver
tonen: lepels voor het omroeren
van zure melk; een kalebas voor
het bewaren van vloeistoffen;
een schaal voor het ..opdoen" van
voedsel; en een buffelhoorn voor
het drinken van palmwijn. Dit is
echter geenszins het geval met de
negerpiano, bestaande uit negen
plaatjes, waarop geslagen moet
worden; de muziek-instmmenten,
die men er verder aantreft; het
kistje, met koper beslagen, dat
aan doden wordt meegegeven;
het geldstuk in de vorm van een
koperen kruis, dat niemand zo
maar in z'n broekzak zal steken,
omdat het zo groot is: de grote
houten beelden;* de maskers, die
veel te maken hebben met de ri-
tuële feesten op het continent en
zoveel andere dingen.
Automaat
Wil men wat meer weten over
bepaalde Afrikaanse gebieden,
dan kan men in de grote zaai ge
bruik maken van een soort „auto
maat", die prompt reageert als
men op een of andere knop drukt.
Voorts worden doorlopend dia's
vertoond, die op zichzelf reeds
een bezoek aan de Afrika-afdeling
van het Tropenmuseum waard
zijn. En als men bedenkt, dat ook
de gespleten Cullinant-diaimant
(door niemand minder dan As-
sche-r zelf in glas nagemaakt) te
zien is, dan is het besluit om
eens in Amsterdam te gaan kij
ken, spoedig genomen. Voor scho
len, die niet zo gemakkelijk aan
een reis naar de hoofdstad toe
komen, bestaat er gelegenheid via
de gemeentebesturen een deel van
de „inventaris" van de Afrikazaal
voor korte tijd in bruikleen te krij
gen. Er zijn dus allerlei mogelijk
heden om met name de jeugd aan
schouwelijk onderricht over het
Afrikaanse continent te geven.
en artistiek schouwspel. Het biedt
vooral een levendige en kleurrijke
bron van kunstgenot en informa
tie over een werelddeel, dat vrij
wel geen dag uit het nieuws is,
maar dat desondanks in onze ge-
dachtenwereld nog geen bekend
en vertrouwd gezicht heeft. Met
de nieuwe aanwinst van het mu
seum wordt een idee geboden van
wat men op den duur in het gehe
le gebouw hoopt te doen: het ge
ven van een cohaerent beeld van
de tropische gebieden en wel langs
de weg van de moderne expositie
methoden. Deze geven de bezoe
ker een duidelijker indruk van de
sfeer van de desbetreffende lan
den en doen als gevolg daarvan
de betekenis en functie van de ob- A og steeds dr
jecten en producten meer tot hun gen Afrikaan
recht komen, dan opstellingen in ,,rnuupn
zogenaamde afgéronde secties dit
vermogen te doen.
Eenvoudig
„boodschappen'
p het hoofd. Een
oorbeeld ter na-
olging voor de
Afrika is naar u toegekomen. Westerse vrome?
Meer dan halverwege. U hoeft Het moet erg goed
alleen maar naar Amsterdam z(jn voor de nek
te gaan of als u in de buurt spieren en het
van de hoofdstad bent een voorkomt rug-
„ontmoeting met Afrika" in uw klachten.
programma op te nemen. De
komende vakantiemaanden bie
den daartoe ruimschoots de ge
legenheid.
Vakantiecursussen worden voorbereid
Nieuw
belangstelling van vrouwen en
meisjes trekken, omdat zij zo
maar gegrepen zijn uit he: 'dage
lijks leven van de vrouwen en
meisjes op het „zwarte" conti
nent. waar ze nog zo weinig van
weten.
De anderen
iden het al: niet ai een
meisjes heeft de
de Afrika-afdeling wit te bieden.
Mannen en jongens kunnen er
hun hart ophalen aan veel dingen,
waarvan ze wel eens gehoord of
waarover ze wat gelezen hebben
Er is voor „elck wat wils". Men
ziet er behalve de nomadentent
ook grondstoffen, die men in ver
schillende delen van het continent
delft; een toilet-garnituur voor
mannen amuletten, die voor
het algemeen welzijn om de hals
worden gedragen: een vat voor het
bewaren van melk en water, dat
gemaakt is van met mest gedicht
vlechtwerk; een spel voc
personen, waarin volgens
paald systeem pitten van net ene
naar het andere vakje worden
overgebracht; een houten beker
van enorme afmetingen; een bij
zonder aardig stoeltje, zonder#
leuningen en wat laa,a, bij de
grond, dat wellicht meubelontwer
pers in ons goede vaöcrandje de
nodige inspiratie kan geven: en
voor vele leerlingen
ontdekking van beroepsideaal
Op het bureau van de Stichting Contactcentrum Bedrijfsleven -
Onderwijs aan de 't Hoenstraat in Den Haag wordt op het ogen
blik hard gewerkt aan de voor-selectie van de 656 v.h.m.o.-leer-
lingen uit geheel Nederland, die zich per formulier hebben aan
gemeld om tussen 16 juli en 21 juli of van 27 augustus tot 1
september een vakantiecursus te volgen aan een door hem of
haar gekozen bedrijf.
Over het algemeen zijn het B-leerlingen, die dingen naar de
482 plaatsen, die voornamelijk grote bedrijven open stellen om de
jeugd uit de laatste klassen de gelegenheid te geven zich omtrent
een bepaald beroep of een studierichting, waarvoor zij bijzondere
belangstelling hebben, te oriënteren.
Het C.B.O. organiseerde tijdens de paasvakantie eveneens
voor het derde jaar cursussen aan dezelfde 44 bedrijven, die
met duizend zich aanmeldende leerlingen uit de laatste en voor
laatste klassen ver waren overtekend.
Onder de bedrijven, die deze penvoorlichting. Bij het Rijks
zomer cursisten ontvangen zijn: Arbeidsbureau is dan ook in sa-
Esso, Van der Heem, Intervam, menwerking met het Contactcen.
De Nederlanden van 1845. Phi- trum een documentatie inzake be-
lips' Telecommunicatie Industrie, roepenoriëntatie, bestemd voor
PTT De Olveh van 1879, N.V. alle middelbare scholen, in voor-
Electrologica, A.K.U., Holland- bereiding.
Amerika Lijn. Hoogovens. Sik-
kens Groep, Staatsmijnen, Unilever
Scheepvaart Ver. Noord en Zuid
Confectie Industrie en vele ande
■MM
Haag (14
doel van et-
week hoeft
niet alleen beroe
pen-voorlichting" te
zijn. Zo'n program
ma kan ook een
algemeen oriënte
rende strekking
Het gespekt. Zelfs moeien ze na het
erk- stage lopen nog een uitvoerig
ners verslag van hun ervaringen op
stellen. Hierin wordt vaak uiting
gegeven aan tevredenheid en
zelfs dankbaarheid over de opge
dane ervaringen.
lyceist uit
Zo sehreef
hebben als aanvul- utrecht, die tijdens de afgelopen
ling op het leer- Paasvakantie bij Wilton-Fijenoord
•amma van een werkweek doorbracht: „Ik
bepaalde do- heb dc scheepsbouw reeds als
cent, bijv. de schei- kleine jongen het mooiste vak ge-
kHnde" ,°f aard" vonden, dat ik mij maar kon in
denken. Het verblijf bij Wilton-
Fijenoord heeft mij echter met
zoveel facetten uit deze richting
ird.
rijkskundeleraar.
Adoptie
techniek geconfronteerc
5
drijf met een
paalde school
adoptie, waarbij
de hulp van C.B.O.-
bureau of van dc
In het land ge
vormde plaatse
lijke
commissies, be
staande uit verte
genwoordigers van
het bedrijfsleven
en het voorberei
dend hoger- en
middelbaar onder
wijs. niet meer no-
h er ontplooit dan ooit te voren. Ik
ben het helemaal eens met mij-
zelf geworden". Over zijn erva
ren ringen in de verschillende afde
lingen en montagehallen spreekt
hij met veel technische details in
zes kantjes dik.
hoolgaande
Door de C.B.O.-activiteiten op
450 v.h.m.o.-scholen onder bijna
10.000 docenten en 170 a 180.000
scholieren en een voortgaande
ontwikkeling
bij beroepskeuze wordt
meer waarde gehecht
Vroeger zag de
jeugd de bakker, sm
ambachtslieden aan net werk en
namen veel kinderen het am
bacht van vader over, tegen
woordig weten zij nauwelijks on
der welke omstandigheden en hoe
hun vaders werken. Zo is het te
erklaren, dat in Nederland
dig Is
v.h.m.o.-scholen
evenzovele Neder
landse bedrüvi
geadopteerd
Deze cursist, die wist welke
richting hij uit wilde maakte ken
nis met zijn beroepsideaal en zag
regionale 2'jn kiuze als een goede beves-
tigd. Het kan echter ook zijn, dat
een deelnemer na afloop van zijn
vakantiecursus tot de conclusie
komt, dat op grond van de opge
dane ervaringen de aanvankelijk
gekozen richting niet de juiste is.
dan is de cursus toch dc moeite
waard geweest. Dan is immers
een verkeerde keuze voorkomen.
uir Bijzonder instructief waren ook
de werkdagen bij een groot verzc-
zyn keringsbedrijf. waar de cursisten
156
vergadering van de staf bij-
in
de
verschillende staffunctionarissen
moesten beschikken. Later wer-
De den de cursisten in de gelegen-
het
/////A/#/////////////////////////'
Viva Villa!, door Louis A.
M. Martin. Uitgave H. Meulen-
hof, Amsterdam.
- navolging van
geland na conferenties en con
gressen met een groot aantal on
derwijskrachten de functie en
taak van dc schooldckaan (een
leraar, die zich met de extra taak
in de school belast voorlichting
over studie cn beroep te geven»
steeds belangrijker wordt.
Steekproef
Daarop wijst het resultaat
van een steekproef, die dr. J. Ko
ning, rector van het Montessori
Lyceum in Den Haag. heeft geno-
nomen bij dertig oud-leerlingen
Daarvan hadden er twintig niet
op school om raad gevraagd bij
hun beroepskeuze en tien wel
van die van twintig waren er oei-
tien na een of twee jaar op een of
omgezwaaid.
serie brochures over be-
i het bedrijfsleven uiige-
or de Stichting Contact-
Bedrijf sleven-Onderuys
i ook ..het reclamevak",
ue deze illustratie ko-
Noch bij adopt
kantiebureaus is er maar u
minst sprake van werving
toekomstig kaderpersoneel,
bedrijfsleven beoogt
t de r
leerlingen mnken >»'d Besteld hun
besprokene te geven en openhar-
tig te informeren naar het hoe en
waarom een bepaalde zaak zó
werd aangepakt. Hoe vreemd
middelbare scholieren soms staan
tegenover het bedrijfsleven, blijkt
wel uit de opmerkingen, die wer
den gemaakt: „Ik had me een di
recteur heel anders voorge
steld." „Op school heb je hier
het totaal geen idee van".
Vorig jaar werd het C.B.O
nonnpi slechts waarvan het bestuur IS samenge-
k»n s!eld uit vertegenwoordigers van
dan voldoende ken- h_t r.pntr:i;i, w
bet moderne be
drijfsleven en krij
gen een inzicht
van wat er alle- wel
noch bij
natmirininrip het Centraal Soc. Werkgevers-
natuurkunde verbond, het Ned. Kath. Werkge
te geven. Vprs.vprhnnri Ho NpH m,,
Een van de vele kunstvoor
werpen, die in de Afrika-afde
ling te bewonderen zijn. Deze ge
hurkte mannenfiguur komt uil
het zuidelijke Kongogcbied.
UM31I1113!
J«sefine door Henriette van
Eyk. Uitgave Andries Blitz.
Laren.
Het L« Henriette van Eyk wel
toevertrouwd, de alledaagse din
gen en onverwachte gebeurtenis
sen uit het leven van een oudere
dame weer te geven. Josefine
blijft bij het ouder worden het
middelpunt van haar famili Kin
deren en kleinkinderen komen
met hun probleempjes bij haar en
vaak ongewild geeft ze de oplos
sing. Ze verstaat, dat oud worden
een kunst is en oud zijn een be
leven.
Louis A. M. Martin is een uil-
stekend verteller. Met zijn histo
risch verhaal over de in Mexico tien na
nog steeds onsterfelijke Pancho andere manier omgezwaaid, tien thans
Villa heeft hij geen bijdrage aan ervan waren beslist ontevreden doet
de literatuur gebracht, Martin is over hun eerste keus. Van de
veeleer 'n journalist, een verslag- tien. die wel om raad hadden ge-
gever. Martin heeft de gruwelijke vraagd, was er maar een, die
daden van Villa de Mexicaanse met bij zijn eerste keuze was ge-
vrijheidsheld, zijn moordpartij- bleven.
en. zijn gevechten en dergelijke Samen met de conferenties voor
opgetekend in die romantische en docenten behoren werkweken cn
toch veelzeggende taal van bedrijfsbezoeken tot de belang-
Mexico.
Pancho Villa ziet als hij nog
een kleine jongen is soldaten zijn
vader vermoorden. Dat is een
gebeurtenis die Pancho zijn leven
niet vergeet. Hij zint op wraak.
Daartoe krijgt hij de gelegenheid
als hij zich mag aansluiten bij
een bende desperados. Villa blijkt
zeer bedreven in het vechten. Hij
wordt leider. Niet lang daarna
beeft en siddert heel Mexico voor
Villa en zijn troepen.
Villa begrijpt niet dat op een
gegeven ogenblik al dat vechten
voor de verdrijvng van de onder
drukkers niet meer nodig is. om
dat er een andere regering is ge
komen. Na eerst weer een ande
re regering te hebben verdreven
en hij zichzelf ziet als redder van
het volk, gaat hij later weer plun
deren en roven. Het wordt zijn
ondergang. Pancho die zijn leven
heeft opgeofferd voor zijn land
sterft eenzaam en vergeten. Dat
men hem toch nog gevaarlijk
vond. blijkt uit het feit dat hij
werd vermoord.
bijv.
een blikverruiming te geven.
Hierop wijst bij de vakantie-cur
sussen naast dc aanbeveling van
het schoolhoofd en de voor-selec
tie van het C.B.O. ook de selec
tie van de bedrijfsleiding, die in
rijkste activiteiten van het laatste instantie beslist, of dc genwoordiger aan te wijzen
m n De rector 0f docent, die leerling aan het door hem geko- de door de staatssecretaris
:en beroep op het C.B.O. zen bedrijf kan komen werk -
or de organisatie van een
leerlingenprogramma, kan steu- En dat niet om Iets in d>
op de ervaring van zes jaren kantlc te verdienen, want zorgt richt op lager
■Verbond, de Ned. Mij.
Nijverheid en Handel. het Ver
bond van Prot. Chr. Werkgevers
in Nederland, de donateurs en de
Raad van Leraren bij het
uitgenodigd een verte-
voorlichtingswerk. Het aantal het bedrijf meestal wel
hierbij betrokken leerlingen be- derdak. voeding
droeg vorig jaar 4100. Opvallend van reiskosten, door middel
groot was de belangstelling voor inleidingen, discussies, bezoekei
programma's over Amsterdam en zelfwerkzaamheid
Sociale Zaken en Volksgezondheid
stellen adviescommissie
de beroepenvoorlicihting ge-
voortgezet on*
derwijs. Zo heeft het Contactcen-
18). Rotterdam (21)
Den portemonnee van dc cursist niet stelling 1
ergoeding trum Bedrijfsleven-Onderwijs dc
aandacht gekregen van een grote
re sector van het onderwijs, ctan
het volgens de doel-
In november 193H kreeg Ro
bert Vogel, een joodse Oosten
rijker, dc aanzegging, dat bij
die zelfde avond zijn woning in
Wenen moest hebben verlaten.
Zijn vrouw en schoonouders
mochten in de gemeeiitewoning
blijven, daar zij Rooms-Kathollek
waren. Tien jaar voor deze fa
tale herfstavond werd Robert
op 19-jarige leeftijd "vervollen „1 se
door een_ploteelli.se blindheid. le£rd da, Neder;Jnd do«r
toevluchtsoord
een dankbare Oostenrijker
geweest voor herstel van hun
gezondheid. Robert was een half
jaar in Denemarken geweest
Op school had hij vroeger
Nadal
hij deze slag geestelijk
had verwerkt, leerde hij op een
instituut het brailleschrift en na
verdere scholing ging hij in de
De horden dvr barbaren had
den Oostenrijk overstroomd en
Robert wist. dat op de kille no
vemberavond ook zijn lijdensweg
als jood was begonnen.
Bij de directeur van zijn vroe
ger blindeninstituut kreeg hij
enkele nachten onderdak
emigranten en vervolgden is ge-
Na veel omzwervingen, ont
beringen en mislukkingen geluk
te het hem een onderdak te krij
gen in 's-Gravenhage bij eer.
joodse familie. Met list bereik
te hij, dat zijn vrouw en zoon
tje naar Holland kwamen en zo
heeft Robert Vogel 8 jaren in
ons land gewoond.
In 1947 ging hij terug
werd in heel Oostenrijk het
maandblad „Unser Schaffen"
gelezen. Hieraan werken zowel
blinden als zienden mede.
££O0 In 1951 kocht Vogel een land
huis buiten Wenen en liet het
verbouwen tot een zomervacan-
sische bezetting was de situatie tieverblijf voor blinden Ieder
geheel anders. Wat was er va jaar brachten daar de blinden
zijn lotgenoten geworden? Op hun vacantie door Voor de oude.
zekere dag wist Vogel, dat h.j alleen wonende blinden was het
zijn dank kon tonen en wel aan hard om dat vacantiehuis te
zijn medemensen in eigen land moeten verlaten om terug te ke-
de realiteit van de mo-
zijn lotgenoten
In 1948 richtte hij een bh:
denorganisatie op met een grond-
kapitaal van 14. Alle blinden
op latere leeftijd getroffen ™0.r„ °ud* all^"s,a
endoor blindheid trachtte
hij bij elkaar te brengen. Dooi
en gedurende die daget\ vroeg Oostenrijk. Zijn tweede vader-
hij zich af: „Waarheen kan ik, land. Holland, moest hij veria-
als joodse emigrant, gaan?" ten. En toen bezon hij zich op
Hij herinnerde zich, dat na de de vraag: „Wat kan ik terug
eerste wereldoorlog 1914—1918, doen uit dankbaarheid?" In
vele Oostenrijkse kinderen in Holland was men krachtig b*
Holland. Denemarken en ande- gonnen aan dc wederopbouw,
re Scandinavische landen waren maar in Oostenrijk met de Ku--
derne steden.
In 1961 opende Vogel i
oude alleenstaande f
in de pr,
geving van Hochegg
Wenen) een onbe-
veilige levensavond
kunnen hebben.
Vogel wijdt zijn leven aan
naastenliefde lot der blinden. Met dank-
zijn handjevol baarheid spreekt hij nog steeds
vrienden aan het werk. over Holland, dat hem gastvrij-
Zo werd opgericht „Die Hilfs- heid heeft verleend in dc donkc-
gemeinschaft der spater Erbhn- re periode van zijn leven. En
deten". Vogel wist. dat ook de dere dankbaarheid legde de ba-
wereld der zienden moest worden S1S voor 2(jn levenswerk: het
bereikt en wel door het ge- z,ch geven aan zijn naasten,
schreven woord. In korte tijd G.L.
de sociale positie der blinden
verbeteren en met een grote
energie cn gedreven dt
hartstochtelijke
trokken Vogel
