Het nieuwe kerklied
NIEUWE BIJBEL,
OUDE INHOUD
GEESTELIJK
LEVEN..
ONTMOETING OVER
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
tzt,
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 16 JUNI 1962
De naakte waarheid
„De Waarheid doodt." hoorden wc onlangs oen predi
kant m een toespraak zeggen. Het was radicaal ge
sproken en gaat recht tegen het menselijke hart en
denken in. We zijn immers op zoek naar do Waarheid?
Of had die predikant toch gelijk. We sproken wel eens
over de ..naakte waarheid." Dat is altijd een waar
heid die wij niet graag willen horen. Die uitdrukking
heeft altijd een slechte betekenis. De „naakte waar
heid" is oen waarheid die pijn doet
Maar dat laat ons tevens zien wat wij normaal met de
waarheid doen. We gooien het met de waarheid op
een akkoordje en daarom moet de waarheid altijd,
koste wat het kost. bekleed worden. We gaan de
„waarheid verbloemen." tooien, de scherpe kanten
er afvijlen. Dan doet de waarheid geen pijn meer.
En we menen dat wc er dar beter mee af zijn.
Maar die gewone volksuitdrukking laat ons toch even
kijken in de diepten
en in onze verhouding
Waarheid. Want waarheid kan alleen maar een af
schaduwing zijn van de echte de goddelijke Waarheid,
die ons in Christus is geopenbaard.
De waarheid ligt ons niet. dat heeft de volksmond
IN de nazomer van 1953 kwam het letterkundig en algemeen-cultureel de notatie van dc melodieën is
maandblad Ontmoeting (uitg. Bosch Keuning N.V., Baarn) met df^Taak!' maer^is dat alïesbe-
een speciaal dubbel nummer, bevattende het resultaat van een enquête halve. Van hervormde zijde is al
over de Itwesüe ven een nieuwe psalmberijming. Thans is van heteeifde itSTrroJk8 gïïndï^naa'r
tijdschrift, eveneens als een bijzondere dubbele aflevering (nummer 7/8), spronkelijke notatie van de zang
een boekje verschenen, Het n i e uw e kerklied, dat tevens evenals des- In de loop van de eeuwen
want er zijn heel oude melo
dieën bij zijn wijzigingen opge-
/fez
s als afzonder
lijke uitgave verkrijgbaar is.
Negen jaar geleden
begrepen. Maar het merkwaardige is dat de een enquête: meningen,
;eren vaak naar die eenvoudige volksmond niet beschouwingen, drie vel
r» horen. Zij gaan zoeken naar de waarheid, druks beslaande; thans
h« i. goon echt lonken, want heti» «ltijd een ten gtUjkt omva„g aan
m naar wat wij graag als „waarheid willen UmrUtiaA
„nvwrdon. noar wat <*»*b«er ligt. En omdat do Tninhh hljd"
ns niot zint. mootïn wil dio waar. ongeveer tunntig blad-
De Waarheid stelt ons hart
zijden beschouwing
kijk. ZiT prikt, omdat toelichting. In de tus-
»s niet willen zien, senliggende jaren is het
i zien in Gods licht, dichterpsalter in een in-
terkerkelijke werkcom-
De „naakte waarheid" ligt ons niet, omdat L. „.vdH.
oru_hart omvaar ik Maar als wij onsrelt werkelijk mlitte eerste lezing
gaan zien zoals God ons ziet. als mensen die God tn. ,t 0
mot willen erkennen, dan werkt de waarheid gene- *ot. voltooiing en uitgave
zend. Dan is de waarheid niet naakt meer. Dan wordt
de naakte waarheid, de
waarheid.
„aeavg» gebracht; de nieuwe
ic. ja, zelfs reinigende psalmen kunnen nu in
de twee grootste protes-
bijbel die enkele weken gele- wd£
den is uitgebracht door het Ne
derlands Bijbelgenootschap.
Toch is het geen nieuwe ver-
- - precies dezelfde lay-out van
veel minder massief. de pagina's. Dat is dc normale.
Nieuw is ook het tormoot, si zogenaamde galjsrd bijbel die
r de' da- formaat 1
treden, die men ongedaan wil
ken. Soms zijn <iie veranderingen
nogal ingrijpend. Zo hebben de
luisteraars via de N.C.R.V. meer-
tekst, is nog onlangs malen kunnen horen, hoe het Lu-
door een onbevooroor- therlied oorspronkelijk heeft ge
deeld waarnemer als de klonke*
chr nerpf ris- Bikker Nu IS het natuurlijk een vraag
JL JJLV.' Si.™Lr °P zichzelf, in hoeverre het nodig
de nobele, integere zen- gewenst, 0f mogelijk is altijd op
dingsman m het open- ge oudst bekende lezing van een
baar bevestigd. De over- melodie terug te vallen. Wan-
weging van kritische op- neer een wijs er bij het volk in-
merkingen heeft geleid gaat. ontstaan soms kleine va-
tot wijzigingen, nieuwe rianten en de vraag is nu maar
,trnta„ tnt. h-t wat beslissend is. De een zal van
ri?~htJLr verbastering spreken, de ander zal
geïnspireerd herdichten de muzjkaie restaurateur van his-
van een gehele psalm, torisme beschuldigen. Mijn per-
De kritiek op de overige soonlijke mening is dat elk dog-
40 psalmen komt bin- mat isme hier achterwege moet
nen afzienbare tijd even- fn4 men van geval tot ge-
eens aan do orde! 'aI d*"t
De kwestie van dc zangsvijs is
„Psalm on liod" liggen niot al- "let slloo» oon mnzlka-
leen in het oude kinderversje lc aangelegenheid, maar ook een
Als de dag met gouden glans) van beleid. Gelukkig hebben de
dicht bijoetl, maat ook.in stadie Gereformeerde Kerken twee be-
en praktijk. Ook hier hebben de
hervormde broeders de eer en de kwame musicologen aangewezen
verdienste van een eerder initia- die in deze moeilijke materie als
tief, een verantwoorde aanpak en |1Un vertrouwensmannen kunnen
de inzet van bekwame krachten.
Toch zijn de Gereformeerde Ker- optreden. Ook is er een depu-
ken niet geheel achtergebleven, taatschap benoemd, dat zich van
De generale synode van Apel- de verdere ontwikkeling van het
erngmfiarr^tddoirin^: J-""'f boogie umot hmi-
bruik gekomen 59 Gezangen inl. den- Dit 's een w,Js besluit gc-
30 nummers, gevoegd bij de
Enige Gezangen) een nieuwe l
del van 120 liederen, voor
*1 bij 14 centimeter grootste deel dezelfde (en wel tot
tantse kerk formaties: de
Hervormde Kerk en de
Gereformeerde Kerken,
vrijelijk worden be
proefd. Ten aanzien van
110 psalmen is de bin
nengekomen kritiek in
twee dikke gestencilde
boeken geordend bijeen
gebracht. De behande
ling daarvan is psalms-
gewijs in volle gang.
Dat deze herziening se
rieus gebeurt en in de
eerste plaats gericht is
op zo nauw mogelijke
aansluiting bij de grond-
weleer. H'
ste bijbel die tot nu toe is ver- De verwijsteksten bevatten aan- als in het nieuwe hervormde Ge
schenen. In de dagen van de Sta- halingen van het Oude Testament zangenboek zullen voorkomen,
tenvertaling was er de zogenaam- in het Nieuwe, zoals wij ze uit Wel is er soms verschil in het
taling, of juister, het is dc dc ,.dessendiaan"-bijbel van 25J,i de vroegere uitgaven van het aantal strofen. De Gereformeerde
„Nieuwe Vertaling'*, zoals wij bij 17 centimeter. Men heeft dat Nieuwe Testament kennen, maar Kerken komen dus eerlange
weest, want bij alle ontkerste
ning, verdeeldheid en verschra-
ling van het geestelijk leven is er,
de interpunctie toe gelijkluidend) mlrabiic dictu, op het gebied
f- het geestelijk lied iets aan dc
moeilijke woord maar laten val- ook gelijkluidende teksten en tekst- een liederenboek, dat ook num-
ien en deze bijbel zal in het ver- gedeelten, verwijzingen naar bij mers telt die de hervormde ge
volg de „grote huisbijbel" heten, belse personen of gebeurtenissen zangencommissie niet neemt en
trouwd in de oren klinkt als hoewel hij ook prachtig geschikt die in de tekst worden genoemd ook omgekeerd, zodat de noodza-
de Statenvertaling de oudere
generatie. Maar toch Is het k"ken;
juist om dit jaartal te vermel
den, want dit is de eerste uit- ^eèT'
gave met verwijsteksten in het nen. De;
Oude Testament, een plan dat verkleining
reeds lang in de pen was en
waar we eigenlijk met wat on
geduld op hebben zitten wach
ten.
kanselbijbel
Tbt nu toe bevatte het Nieuwe
Testament alleen maar wat sum
miere verwijsteksten. Wc hebben
het alUjd jammer gevonden voor
serieus bijbelonderzoek dat deze
in het Oude Testament ontbraken.
Maar nu is dus onze wens en
de onze niet alleen in vervul
ling gegaan.
Evenals dit reeds gewoonte was
geworden voor het Nieuwe Testa
ment zijn de verwijsteksten opge
nomen aan het einde van een pe-
ricoop. In tegenstelling met vroe
ger kunnen we nu echter zonder
moeite zien of er een verwijstekst
is bij een bepaald vers, want in
de tekst zijn met minuscule let
ters verwijsteksten aangebracht.
Ze rijn klein genoeg om het ge
zicht van dc tekst niet te ontsie
ren. maar niet te klein om ge
makkelijk terug te vinden.
gang. dat niet meer of minder
dan een réveil mag beten. De
lange aanloop van dit artikel
dient dan ook om de verschij
ning van het speciale Ontmoe
ting-nummer in het rechte licht te
leinere en bovendien verwijzingen naa.' kelijke eenstemmigheid (denk plaatsen.
toespelingen op bepaalde teks en. aan scholen en bijeenkomsten) is Dgygjl
Tegelijkertijd met deze „grote Als Christus bijvoorbeeld in Jo- verzekerd, terwijl toch een zeke-
huisbijbel" is nu tevens een ge- hannes 12 8 a zegt. dat wij de re verscheidenheid blijft gehand- moet onderscheiden tussen
nuisoi]Dei is nu^gven» «n bij ons hebben, haafd. De Gereformeerde Kerken «en komende, kleinere bundel ge-
is een foto gr aftsche wordt verwezen naar Deut. 15 hebben de vox populi letsmeer zangen voor de Gereformeerde
loiograiiscie laten gp^en en zijn, in het al- Kerken en een veel meer uitee-
4 gemeen gezegd, wat meer eclec- breide bundel die in de Hervorm-
Vier jaar lang is gewerkt tisch te werk gegaan. de Kerk het liederenboek van 1938
aan deze verwijsteksten om ze bedoelt te vervangen. Beide ge
in de tekst op de juiste plaats Melodieën zangenboeken zullen ---
gelijke liederen
ven beslist dat het al het werk w v.,nnör, niw,™ gelijke liederen
F.en gedeelte van een pagina uit
liet boek Jrsaja Van de nieuwe
„Grote Huisbijbel". Duidelijk blijkt
lay i
aan te geven, maar wij gelo
ven beslist dat het al het werk Er kunnen echter geen nieuwe t®"
waard is. Dcc uit„ve van de sezangen gedrukt worden, voordat s!oMe geeanaen die^ me
bijbel is er waardevoller door
r/w///w//////////////////«ww
Lay-out
Deze bijbel ls echter nog in een
ander opzicht nieuw. Het Bijbel
genootschap zoekt al jaren naar
een modernere lay-out Men heeft
en we geloven voor een grote
bijbel gelukkig vastgehouden
aan de twee kolommen per pagi
na. Maar niet langer lezen de pe-
ricopen door met kleine tussen
schriften. De opschriften van de
pericopen zijn nu aangebracht
over de volle breedte van de pa-
De verlossing 37:36-38
i6 Toen ging dc Engel des Heren uit en sloeg Eens, toen hij zich neerboog in de tem- 38
in het leger van Assur honderdvijfentachtig- pel van zijn god Nisrocb, doodden /.ijn zo-
duizend man. Toen men vroeg in de morgen nen, Adrammelech en Sarezer, hem met
37 opstond, zie, zij allen waren lijken. Dus het zwaard; doch zij ontkwamen naar het
brak Sanherib, de koning van Assur. op en land Ararat. Zijn zoon Esarhaddon werd
aanvaardde dc terugtocht; en hij bleet" te koning in zijn plaats.
Ninevé. Koningen I9js-» ii Kronieken 32 it
Hizkia's ziekte en genezing 38:1-8
38 i In die dagen werd Hizkia ten dode toe weende luid. Toen kwam het woord des 4
ziek.ToenkwamdeprofeetJcsaja.de zoon Heren tot Jesaja: Ga en zeg tot Hizkia; 5
van Amoz, tot hem en zeide tot hem: Zo zo zegt de Here dc God van üw vader
zegt de Here: iref beschikkingen voor uw David: Ik heb uw gebed gehoord. Ik heb
huis. want gij zult sterven en niet herstel- uw tranen gezien; zie, Ik zal aan uw levens-
2 len. Toen keerde Hizkia zijn gelaat naar dagen vijftien jaar toevoegen, en Ik zal u 6
j de wand en bad tot de Here en zeide: en deze stad uit de macht van de koning
Ach. Here, gedenk toch, dat ik voor uw van Assur redden en deze stad beschut-
aangezicht in trouw en met een volkomen ten. En dit zal u het teken zijn van des
toegewijd hart gewandeld heb en gedaan Heren kant, dat de Here ook doen zal
heb wat goed is in uw ogen. En Hizkia wat Hij gesproken heeft; zie. Ik doe de scha- s
het.het speciale Ontmoe
tingnummer niet over die in on
derling overleg door beide kerken
-pteerde, gelijkluidende He-
Da ar in overweegt het oude.
aerung overleg door beide keri
geaccepteerde, gelijkluidende
deren. Daarin overweegt het ou
reeds bekende, hetzij gecou.
geerd. hetzij opnieuw geschre
ven. Het gaat ook niet over de ge
zangen die de gereformeerden wel
en de hervormden niet zullen ge
bruiken. want ook daarbij is het
reeds bekende en aanvaarde in
de meerderheid, al zijn er enkele
nieuwe liederen bij.
In het boekje „Het nieuwe kerk
lied" is het kerkelijk aspect en
zijn dc gedienstigheden van de
praktijk welbewust naar de ach
tergrond geschoven. De nadruk
valt op het réveil-element. dat
zelfs niet tot de protestanse ker-
pad en Huub Oosterhuis. al
zeer bijdragen hebben geleverd,
in het Nederlands wel te ver
staan en op melodieën die voor
hedendaagse gemeentegezang ge
schikt zijn.
c. Ouboter zegt in zijn inlei
ding „Het lied als vorm van
ontmoeting" hierover o.a.'
„Het lijkt alsof wij tal van
kerkelijke en poëtische onder
scheidingen relativeren of zelfs
in het ootje nemen. Wij zoeken
het juist in tegengestelde rich
ting. Het relativeren willen wij
alleen handhaven in de beteke
nis van op elkaar betrekken. Uit
een diep heimwee willen wij
zingen tegen de klippen op,
vlak in het strakke gezicht van
loodzware theologische divergen
ties. Al zingende zouden wij het
zelfs tegen de historie op willen
nemen".
Uiteenzetting
Ouboter staat dus niet aan de
kant van het historisme. Maar
dit is slechts de redactionele in
leiding. Het belangrijkste be
schouwelijke prozastuk is van Jan
Wit, die kans ziet in ruim tien
bladzijden een helder en concies
geschreven overzicht te geven van
de gehele kwestie van het kerk
lied en de samenstelling van het
kerkboek. Het stuk heet „Teza
men met alle geheiligden" en is
bewerkt naar zijn lezing in de
Theologische Etherleergang van
de N.C.R.V. op maandag 14
augustus 1961.
Met een zinspeling op het poë
tisch programma van Lucebert
van omstreeks 1950 zegt hij o.m.:
„Het kerklied brengt op poëtische
wijze de ruimte van het volledig
leven tot uitdrukking". Maar het
„mag, ja moet eenzijdig zijn.....
Het kerkboek, dat wil zeggen al
onze liederen samen, moet zo vol
ledig en evarieerd mogelijk zijn.
Alle belangrijke schriftuurlijke
noties en alle legitieme reacties
daarop moeten erin voorkomen".
Wit geeft een historisch overzicht,
releveert de Evangelische. Ge
hangen. de Vervolgbundel en de
bundelvan 1938. toen poëtisch
gesproken de tijd voor de ver
nieuwing van het kerkboek bij
zonder ongunstig was. Ook hym-
tijdse muzikale middelen. Hij
deelt mee dat er hopelijk nog
dit jaar een proefbundeltje met
meer dan honderd geheel nieuwe
liederen zal verschijnen. Wat Wit
over de „gezangenkwestie" zegt,
is naar mijn mening met de
Schrift in de hand niet te weer
leggen. Men leze het gehele, voor
treffelijke artikel, waaruit ik maar
een paar willekeurige dingen
noem.
Liederen
nologisch was het moment "niet
zo voordelig.
„Pas na de oorlog kwam men
in Duitsland met het Evangeli-
sches Kirchen Gesangbuch en in
Engeland met b.v. Congregatio
nal Preise. Toen ook kwam er
een uitgebreide liturgische en
hymnologische literatuur op de
markt. Als de mannen van 1938
bundels en die literatuur ge
kend hadden,
de schat der eeu
anders en ruime:
De dichters die
psalmberijming
hun keuze uit
'en ongetwijfeld
geweest zijn",
lan de nieuwe
hebben meegc-
verkt. hebben daan
ander geleerd, dat hun te pas
komt bij het werken aan de ge
zangen. De stap naar het kerklied
is „in hoofdzaak een kwestie van
het weer aanleren van bepaalde
.echnieken en het vinden van
een nieuw contact met de muziek
Wit wijst dan op dezelfde moei
lijkheid die schrijver dezes in de
enquête van 1953 reeds signaleer
de. namelijk het componeren van
nieuwe melodieën met de eigen-
Vervolgens komen de liederen;
van Ad den Besten. Guillaume
van der Graft. Muus Jacobse,
Tom Naastepad. Huub Ooster-
Wit. doorgaans van een kort
commentaar voorzien. Het is niet
mijn bedoeling aan deze liederen
een uitvoerige beschouwing te
wijden. Dit werk moet gezongen
worden en zijn bruikbaarheid in
de praktijk bewijzen. Het is niet
bedoeld als leespoëzie en kan niet
worden beoordeeld op de wijze
van een dichtbundel. Men kan al
leen maar hopen dat dit boekje
druk gekocht en gebruikt zal
worden. „The proof is in the
singing", schrijft Ouboter te
recht.
Toch wil ik deze aankondi
ging niet afsluitenzonder nog
enkele meer algemene opmer
kingen te hebben gemaakt. En
'dan kom ik eerst terug op die
réveilgedachte. De jonge r.k.
priester Huub Oosterhuis
schrijft
Yd oiU
riep, groeit aldus In dichters
van verschillende christelijke
kerken een onmiskenbare we
derzijdse verbondenheid rond
deze ene opdracht: zingender-
wijze het evangelie te brengen
op de lippen en in het hart van
allen die vandaag trachten te
geloven in Jezus Christus".
Belast' woord
O. hoe kan men erom bidden
dat niet een van buiten af met
i res i sentiment, misverstand,
wantrouwen en Satan-welgevallig
kerkisme geladen woord (ik be
doel het woord oecumene) de gro
te en heilige zaak waarover het
gaat zou doen stranden! Het is
Gods goedheid dat althans het
lied de christenen kan verenigen.
En is het niet een merkwaardig
teken des tijds, dat de Geest zich
bij zo onderscheiden dichters
roert en dat ze zo bijbels dichten,
zodat er zelfs een nieuw gence
bijgekomen is. dat men voorlopig
.bijbellied" heeft genoemd? Is
het werkelijk mogelijk dat een
echt christengelovige hierop niet
innerlijk blij reageert? Is het
niet een wonder dat dit alles nog
k heeft altijd gezongen,
aar de reformatie heeft de kerk-
mg bijzonder gestimuleerd. Iedere
?utv Heeft echter x ijn eigen lied
gekend.
gebeurt, door kwaad genucht en
goed gerucht? Wat hier gevraagd
wordt, is geen idealisering of j
voortijdig gejubel, maar nuchtere i
erkenning van feiten en ver- 1
schijnselen.
De hedendaagse poëzie immers
is volstrekt vrij van alles, behal
ve dan van een innerlijk rich- j
tings- en kwaliteitsinstinct. Hier
is een zich voegen naar rijm en
metrum, vereist in de praktijk
van memoriseren en zingen. De
dichter van vandaag is maat- i
schappelijk gesproken doorgaans
een randfiguur, soms aan de su
blieme zijde, vaker nog neigend
tot een extreem individualisme,
los van alles. Hier is een zich
werkend voegen in een bezield
verband, een dichten voor de ge
lovige gemeenschap. En toch is j
het resultaat van poëtische kwa-
liteit! Dit moet voor de deelne-
mende dichters een merkwaardi- j
ge ervaring zijn.
Wat verdween
De vandaag overheersende be
hoefte aan sobedheid en authenti
citeit waarborgt dat goedkope
toriek hier ontbreekt. Wat imis?
schien jammer is, is de omstan
digheid dat met het terecht ver
worpen, ouderwets verbalisme
over het algemeen de krachtige
dictie is verdwenen, In mi.jnr.„ln
drie Eta^jpen" (Baarn 1952) heb
ik een beschouwing gewijd
„de calvinistische toon". Die kan
men niet „maken" en misschien
is die toon geen geschenk van
onze tijd. Maar als ik iets mis.
dan is het op meer dan een plaats
die .moeilijk te omschrijven
kracht en kernachtigheid, die in
minder gecompliceerde tijden on
gemerkt in de poëzie (en het pro
za!) invloeide. Maar het zou god
deloos zijn, op grond daarvan het
geschenk van dit poëtisch réveil
op kerkelijk gebied uit Gods hand
te slaan. Koop en zing! En ibegin
dan met het lied van William
Cowper (1731-1800) in de bewer
king van Schulte Nordholt, waar
van het eerste couplet als volgt
luidt:
Soms groet een licht van
vreugde
de Christen als hij zingt:
de Heer is 't die met vleugels
van liefde hem omringt.
Loopt alles ons ook tegen.
Hij zal ons 't goede doen,
Hij geeft na donkrc regen
een mild en klaar seizoen.
gekle
En
de hi
C. RIJNSDORP I **gga(
beetji
Schijn en werkelijkheid in Laos - Waarom werkte
Chroesjtsjef mee? - Wat gaat Soevanna Phoema doen
FORMEEL Is de vrede tn Laos
getekend. Dc drie prinsen,
van wie een jaar lang kon wor-
„Zlj dronken een
«IJ
iU
lieten de nak nu een» nwa zo-
ais rij wa* en besloten overste
binei van nationale eenheid.
Die prinsen waren Boen Oem,
premier van het pro-weetene
kabinet in Vientiane. Soevanna
phoema, de rich neutralist noe-
mendr toekomstige premier van
Lao». die tot dusver rwaar op
de linkse elementen tn rijn land
beeft geleund en laat but not
lenst: Soevannoe Vong. de hmlf-
bmer van Soevanna Thoema.
die al vele jaren bekend staat
f> handlanger van het inter-
nationale communisme. Men
■kt se In deze rubriek „taand-
tn-haod" afgebeeld...
Gemene zaak
Formeel is de zaak in orde.
Dc grote vraag is echter, wat
er in de praktijk terecht zal ko
men van het deze wek bereik
te akkoord. Het grootste'en be
langrijkste deel van Laos wordt
bezet door de troepen van Soe
vannoe Vong en door parachutis
ten-eenheden. die zich achter
Soevanna Phoema hadden gc-
schuard. Voogs guerrilla's wer
den in Noord-Victnam opgeleid
en kregen actieve militaire h*Jp
uit dit communistische land. De
parachutisten maakten gemene
zaak met deze guerrilla's en ver
overden in korte tijd de Vlakte
der Kruiken, die door de Rus
sen gebruikt werd om per vlieg
tuig wapens e.d. voor de opstan
delingen aan te voeren. De re
geringstroepen zien zidh dan
ook geplaatst tegenover een for
midabele tegenstander, die bo
vendien de ruggesteun geniet
van enkele rode
Noord-Vietnam.
divisies uit
Vragen
Zal Soevanna Phoema. die
behalve premier ook minister
van defensie zal zijn en wiens
ook andere belangrijke porte
feuilles (als die van binnenland
se zakeni beheren, er In slagen:
1. de rode Vietnamese troepen
uit Laos te doen verdwijnen; 2.
oen efcide te maken aan dc
Russisch - Chinees - Vietname
se inmenging in de LaotLiansc
binnenlandse aangelegenheden.
3. de communistioch -gezinde
Soevannoe Vong en diens volge
lingen er van te overtuigen, dat
alleen een strikt© neutraliteit in
het belang van Laos kan rijn: 4.
een einde te maken aan het
subversieve optreden van de
Pathet Lao (zoals de troepen
van Soevannoe Vong genoemd
worden)en 5. een bewind te
voeren, dat een radicaal einde
Factoren
Of dit het geval zal zijn.
hangt van verschillende facto
ren af. In de eerste plaats van
de inzichten, die Soevanna Phoe
ma heeft, maar die hij be
grijpelijkerwijs nog voor zich
heeft gehouden Zal hij Zich
neerleggen bij de status quo en
dc verovering van het grootste
deel van Laos door de commu-
nistisch-gezinde troepen als een
voldongen feit aanvaarden?
Houdt de neutralistische hou
ding van Soevanna Phoema in.
dat hij zich al bij voorbaat had
neergelegd bij dc gedachte, dat
Laos alleen kan voortbestaan,
als het nauwe banden onder
houdt met dc communistische
landen cn geldt dc neutraliteit
alleen tegenover de westerse
Het hangt edhter niet alleen
van Soevanna Phooma af. doch
ook van het gedrag van deze
communistische landen; dejsow-
Hoewel het niet juist zou zijn.
bij dc beoordeling van de situa
tie in Laos zonder meer uit te
run van het bestaan van de
Russiseh-Chinese legenstellin-
te verwaarlozen. Zo kunnen
ons bijv. afvragen, welke bete
kenis moet worden gehecht aan
de enthousiaste verklaring, die
Chroesjtsjef na het tot stand
komen van do „vrede der prin
sen" aan Kennedy en Macmii-
lan heeft doen toekomen. Van
zelfsprekend betreft de reactie
van de Russische premier niet
het akkoord zelf. omdat het voor
hem slechts middel en goc-n doei
is. Maar waartoe dient dan dit
middel? Wil Chroesjtsjef probe
ren via Soevanna Phoema
met dc Pathet Lao van Soevan
noe Vong als stok achter dc
deur de grootste vinger in dc
Laotlaansc pap te krijgen? Of
liet hij zich leiden door dc
vrees, dat het voortduren van
het conflict tussen de prinsen
slechts tot vergroting van de in
vloed van communistisch China
zou kunnen lelden? Dit zou dui-
tic van dc Sov jetunie In Noord
Vietnam cn tweeërlei conclusies
mogelijk maken.
Waarom
Chroejytsjef kan een akkoord
in Laos wenselijk hebben ge
acht om communistLSch China
zowel in Laos zelf als in Zuid-
Vietnam de pas af te snijden. De
bedoeling zou dan moeten zijn,
de Russische invloed in Zuidoost-
Azië via de ..nationale bevrij
dingsbewegingen" in de betrok
ken landen te vergroten. Ook
kan de Russische premier heb
ben ingestemd met een politie
ke regeling in Laos, omdat hij
speouleert op verzet van Chine
se zijde tegen het neutraliseren
van dat land. wanneer deze neu
tralisatie inderdaad een einde
zou maken aan alle invloed vsd
buiten en dus ook van die van
Chinese en Noordvietnamese zij
de. Een dergelijk verzet zou kun
nen leiden tot hervatting van
de strijd, waarbij het zwaarte
punt wellicht verlegd zou wor
den naar Zuid-Vietnam, waar
mee het rode Noord-Vietnam
sinds de ..vrede van 1954" een
fliitft appeltje Ie schillen heeft.
Zulk een agressief optreden zou
communistisch China in de ogen
van de „neutrale landen'' com
promitteren. het optreden van
de Sowjetunie zou er gunstig bij
afsteken en het gevaar, dat de
Chinese kolos in botsing komt
met de Ver. Staten, zou er sterk
door worden vergroot.
Ja, dc Verenigde Staten. Die
zijn ook rechtstreeks bij de si
tuatie in Laos en in verband
daarmodc met die in Zuid-Viet
nam en Slam (Thailand) betrok
ken. Het was duidelijk, dat dc
communisten niet tot verovering
van geheel Laos durfden over
gaan. omdat zij op hun vingers
konden uitrekenen, dat de Ame
rikanen in dat geval met mili
taire middelen tussenbeide zou
den zijn gekomen. De opmars
van enkele weken geleden (die
overigens veroorzarkt blijkt te
zijn door lijdelijk verzet plegen
de regeringstroepen. daartoe
aangespoord door Amerikanen,
die het niet met de politiek van
Kennedy eens waren) had een
onmiddellijk optreden van de
Amerikaanse president tot ge
volg, resulterend in het opsto-
men van een deel van de Ze
vende Vloot naa,r de Golf van
Slam en het zenden van duizen
den mariniers naar de grens tussen
Slam en Laos. In Zuid-Vietnam
waren al eerder (geruisloos)
Amerikaanse troepen gestatio
neerd, die deelnamen aan het be
strijden van de rode guerrillastrij
ders uit het Noorden.
Moeilijk
Nu zal het voor de Amerika
nen bijzonder moeilijk worden,
te voorkomen, dat Laos afglijdt
naar het communistisöhe ka nip.
Wanneer Soevanna Phoeima
kwaad wil en gemene zaak
maakt met de Sowjetunie of met
Nbord-Vietnam en de Chinese
communisten. doet niemand
daar wat aan. Het is dan ook
duidelijk, dat de Amerikanen al
bun hoop hebben gevestigd op
Soevanna Phoema en dat zij re
den hebben om aan te nemen,
dat zij zuiêcs niet ten onrechte
doen. Dit laatste moge blijken
uit het feit. dat Kennedy enige
tijd geleden alle economische en
militaire hulpverlening aan de
pro-westerse regering van prins
Boen Oem hcetit laten stopzet
ten. omdat hij zich bleef ont
trekken aan besprekingen, die
zouden kunnen leiden tot een
politieke regeling. Toen al had
de Amerikaanse regering de zij
de van Soevanna Phoema geko-
Zoals gezegd hebben bepaalde
elementen toen nog geprobeerd.
Kennedy tot militair ingrijpen
te dwingen door een communis
tische opmars tegen Nam Tha
en andere plaatsen uit te lok
ken. De president moest toen
wel ingrijpen, omdat het uitblij-
ken van zwakheid uitgelegd had
kunnen worden.
Als
Het gauit er nu slechts om, of
het Amerikaanse optimisme met
betrekking tot Soevanna Phoe
ma reden van bestann heeft. Als
de Amerikaanse politieke plan-
nenmskers gelijk hebben, zou
er reden kunnen zijn om niet al
bebezorgd te zijn over de toe
komst van Laos. De verhouding
binnen het kabinet van Soevan
na Phoema is van dien aard,
dat de communistlsoh-gezinden
een mlndermdd vormen. De
neutralisten, die tot de aanhan
gers van de premier behoren
vormen samen met de pro-wes
terse kabinetsleden cn de „drie
neutralen van Vientiane een
meerderheid, die politiek ge
sproken een eind zouden kun
nen maken aan het drijven van
Soevannoe Vong en diens aan-
Alles zal dan edhter weer af
hangen van de vraag, of de
nieuiwe premier er in zal sla
gen, de politieke invloed van de
verschillende militaire eenheden
te doen verdwijnen en deze troe
pen te dwingen, zijn bevelen als
premier en minister van defen
sie op te voügen. En zo ja, dian
moet weer worden afgewacht,
of de Noordlvietnamese eenhe
den de huurtroepen van het
internationale communisme in
Zuid oost-Azië, zidh bij een der
gelijke gang van zaken zullen
(mogen) neerleggen.
Begin
De politieke regeling in Laos
is nAit het einde van de moei
lijkheden in Laos. Die gaan nu
wellicht pas goed beginnen.
tiel-e:
hebb
vleM
ren
de k.
leder
gen
b::;vi
of ie
ling
film
Hare
