Regeringswisseling in Engeland
E
E
E
E
T 1
J GELEZEN: 1
0)
3
K
(I)
0)
!S
0
(0
0
L
0
3
tt
Altijd
en
eeuwig
die
vrouw
VOOR ONS
I Niet zo somber
0)
0)
0
(0
0
L
0)
3
tt
VOOR IOU
Het
(tI
0)
0
(0
0)
fi
ll)
3
tt
probleem van de onderwijzer
en de normale mens
ZATERDAG 9 JlINl 1962
ZONDAGSBLAD
DE WERELD
25 JAAR
GELEDEN
door
G. PUCHINGER
„Ik heb mijn tijd gehad, en zal weldra i
de schaduw komen te staan".
STANLEY BALDWIN tot de jeugd.
..Baldwins'* plaats in het nationale leven en de rol welke hij daarin gespeeld heeft, is
veel breder en dieper dan zijn invloed als leider van een grote partij. Baldwin heeft ge
toond de woordvoerder te zijn van de nationale geest, en hij heeft aan zijn landgenoten
grote idealen voorgehouden, die alle partijgrenzen overschreden. Zijn oproep tot vrede
in de industrie, zijn beroep op de jeugd en op het Britse Gemenebest zullen nimmer
worden vergeten".
COSMO GORDON LANG,
Aartsbisschop van Canterbury,
(mei 1937)
(Baldwin en Chamberlain)
te. bij meerdere noblesse, was de
visie en de verbeeldingskracht,
die Churchill in hoge mate bezat.
Eind mei 1937 schreef men over
Chamberlain: „Deze lange, een
beetje gebogen man, die met
zijn zware, borstelige wenkbrau
wen, zijn afgebeten hangsnor,
zijn vadermoorders en dassen
een dankbaren prooi der carica-
turisten werd, is geen figuur om
den nationalen held te zijn. Al
was het alleen maar, omdat
zijn redevoeringen iedere char-
i ramp be te-
me
Hij dankt zijn keuze aan de
negatieve verdienste, dat er op
het ogenblik in de geheele Tory-
partij geen ander politicus is, die
voldoende staatsmansgaven bezit
om den populairen Baldwin waar
dig te vervangen, en men kan niet
anders doen dan afwachten, hoe
de zaken zullen gaan....
Maar het lichtpunt is gelegen
in de waarheid van het oude
spreekwoord, dat met het ambt
het verstand komt, en het is te
hopen, dat Chamberlain als Bo-
nar Law en Baldwin zal blijken
een beter leider te zijn dan ver
wacht wordt."
Men doet er vandaag wellichi
goed aan zich te herinneren dat
Neville Chamberlain in mei 1937
waarlijk niet met ovaties werd
ontvangen!
Afscheid
Het voordeel van een welge
ordende democratie is en blijft
dat de persoonswisselingen in
de top der regering rustig ver
lopen, niet alleen zonder revo
lutie en bloedverlies, maar in
onderling overleg, en met in
stemming van het gehele volk,
volgens regels die bestonden
vóór de bestuurswisseling in
geding kwam.
Dat was ook het geval toen,
nu vijfentwintig jaar geleden,
op vrijdag 28 mei 1937, de En
gelse prime minister Stanley
Baldwin zich naar he,t Bucking
ham-Palace begaf, zijn ontslag
aanbood aan de pas gekroonde
koning George VI, en als zijn
opvolger aanbeval de minister
van financiën Neville Chamber
lain. Beiden waren van dezelf
de partij, maar vertegenwoor
digen in de recente Engelse
geschiedenis desondanks een
eigen aera, zowel qua persoon
als qua regeermethode en poli
tiek resultaat.
Glorie en tragiek
Dat blijkt reeds uit beider af
scheid....
Baldwin trad af op het hoogge
punt van zijn loopbaan, na een
zware dynastieke crisis rondom
Edward VIII (december 1936),
waarin hij een even besliste als
strikt constitutionele rol speelde.
Daarna bereidde hij de kroning
van de nieuwe vorst voor, om na
die plechtigheid heen te gaan.
Zijn afscheid was vrijwillig, cn
vooral tijdig. Nü kon hij heengaan
met onbesmet blazoen, de rwtie
achterlatend in althans binnen
landse rust en vrede.
Chamberlain daarentegen zou in
mei 1940 werkelijk worden weg
gemaaid door de storm der ge
beurtenissen. Over zijn rol in de
buitenlandse politiek, die actie
ver was dan die van zijn beide
voorgangers. Mac Donald en
Baldwin, wordt vandaag nóg af
keurend gesproken, hoewel niet
vast staat dat in zijn jaren een
ander beleid mogelijk was. gege
ven de toenmalige publieke opi
nie in Engeland en elders in Eu
ropa.
Beiden werden opgevolgd door
een Conservatief, een collega uit
het zittend kabinet, maar ,Bald:
win door een man met wie hij
veertien jaar samen had gere
geerd, Chamberlain daarentegen
door Churchill, die in 1939 einde
lijk weer, door dc omstandighe
den gedwongen, opgenomen was
in het Britse kabinet.
Het is buitengewoon moeilijk
beider beoordeling op te stellen,
cn wellicht zal het zelfs nimmer
mogelijk zijn. Beiden vormen het
voorbeeld van een gedegen en
betrouwbaar karakter, hardwer
kend en nuchter. onromantisch
en typisch Engels. Maar met die
eigenschappen kon Baldwin in
1937 eervol zijn leidende post ver
laten. terwijl Chamberlain in 1940
het land in de grootste nood ach
terliet: zonder actieve bondgeno
ten, vrijwel alléén staande tegen
een vijand die de juistheid van de
Britse politiek in alle opzichten
scheen te logenstraffen.
Baldwin scheidde in glorie.
Chamberlain vol tragiek, terwijl
beiden een zelfde doel met vrij
wel dezelfde mentaliteit en mid
delen nastreefden....
Baldwin
Met onverstoorbare kalmte had
Baldwin geregeerd, met onver
stoorbare kalmte nam hij af-
- de vijanden hem
stens hun respect moesten betui
gen. Is er gezegender intrede van
de ouderdom mogelijk?
En toch was zijn politiek? loop
baan niet zonder beroering ver
lopen: de strijd met zijn socialis
tische tegenstander Ramsey Mac
Donald was hevig geweest, maar
Baldwin wist zijn tegenstanders
te winnen door integerheid en
voorname kracht; de nood der
omstandigheden deed de rest.
Baldwin en zijn oude tegenstan
der Mac Donald regeerden ten
slotte samen, eerst Baldwin on
der Mac Donald, later Mac Do
nald onder Baldwin. Ze lieten de
partijen de partijen, en gehoor
zaamden aan de stem van hun
geweten, vertolkt door koning
George V, die tot eendracht
maande.
Met die onverstoorbare kalmte
overwon Baldwin iedere storm
van impopulariteit, en iedere agi
tatie. Hij liet zijn tegenstanders
ten slotte zeggen wat zij wilden,
omdat hij begreep, dat men zijn
vijanden soms het machtigst
maakt door te veel aandacht aan
ze te schenken.
Het partijpleidooi werd hem
vreemd, de aanval op tegenstan
ders kende hij ten slotte nauwe
lijks meer. hij verstond zich m
en met 'het parlement zonder
wonden te slaan, en wist ua<
flegma machtiger pantser kan
zijn dan de logica der argumen
ten.
Chamberlain
zijn opvolger: Neville Chamber
lain.
De Engelse publieke opinie, die
van Dickens geleerd heeft met
beelden te werken. zag in de
nieuwe prime minister een dorps
schoolmeester. wiens beleidsre-
sultaten niet te voorzien zouden
zijn. maar die althans geken
merkt werd door nuchterheid en
betrouwbaarheid van karakter.
Wellicht was hij nóg teruggetrok-
kener dan Baldwin, méér nog dan
zijn ambtsvoorganger in zich zelf
gekeerd en een weinig stuurs.
Ook hij zou zijn eigen weg gaan,
zonder veel commentaar, met de
overtuigdheid van een pionier, die
m jonge jaren geleerd heeft en
kel op zich zelf te vertrouwen.
Het zijn deze eigenschappen die
ln hoge mate de Münchener af
faire zouden veroorzaken.
Terwijl Baldwin het buiten
lands beleid kende noch er gaar
ne leiding aan gaf. begreep
Chamberlain zeer wel dat het in
1937 onmogelijk was Groot-Brit-
tannië te regeren zonder actief
leiding te geven aan de buiten
landse politiek. De jaren 1937 tot
1940 zouden gekenmerkt zijn door
het feit dat de Engelse prime
minister de facto de minister
van buitenlandse zaken van het
nog vrije Europa was!
Die leiding heeft Chamberlain
gegeven, öp een wijze die in 1938
de toekomst te boren, maar in
beide jaren was Churchill daar als
de Europese onheilsprofeet van
formaat.
Het verschil tussen Chamber
lain en Churchill lag in het feit
dat Chamberlain de oorlog
slechts wilde vermijden. terwijl
Churchill zich ook op de komen
de oorlog wenste voor te berei
den. Toen de oorlog eenmaal on
vermijdelijk bleek, meende
Chamberlain nog dat hij in staat
zou zijn die oorlog tot een goed
einde te brengen. Wanneer één
ding is duidelijk geworden in die
Jaren dan is het dat het een an
der is die vrede sticht en een an
der die ten oorlog voert.
Ook de Nederlandse pers. geïn
spireerd door de Engelse, wacht-
t-,- in mei 1937 laconiek af wat
het experiment Chamberlain zou
opleveren, want een experiment
bleef de keuze, ook al stond Ne
ville Chamberlain reeds méér
dan twintig jaar vooraan in de
Britse landspolitiek.
Wat men bij Chamberlain mis-
VOOR T
1
Dc muis stierf op zondag,
door Emeric Pressburger. Uit-
gave De Fontein, Utrecht.
Het gebeurt niet alle dagen, dat
een filmregisseur een roman
schrijft. De Brit Emeric Press
burger heeft het aangedurfd en
met verrassend resultaat. Niet al
leen is de stof uiterst boeiend,
maar ook de verteltrant is origi
neel. Hoofdpersoon van dit ver
haal is de Spaanse balling Ma
nuel Artiguez. Hij woont al tien
tallen jaren in Zuid-Frankrijk
maar wipt zo nu en dan over de
grens om particuliere rekeningen
met gezagsdragers van het Fran
co-regime te vereffenen.
Als het boek begint is hij eigen-
ding speelt hem parten en de
jongens uit de Spaanse straat
waar hij woont noemen hem een
bange muis.
Dc schrijver benadert Manuel
uit verschillende gezichtshoeken.
Nu eens schildert hij hem hoe
een gevluchte Spaanse jongen
hem ziet. dan hoe een priester
op bedevaart naar Lourdes hem
beschouwt, en ook komt Manuel
zelf aan het woord. In zijn geser
reerde verteltrant weet Pressbur
ger bekwaam toe te werken naar
de climax, als de Spanjaard nog
eenmaal over de grens terug
keert, maar nu in een poging een
vertegenwoordiger van de zozeer
door hem gehate clerus te red
den.
We proeven de filmregisseur in
de beeldende scènes, die hij los
jesweg voor ons oproept. Maar
toch graaft hij dieper dan alleen
maar een boeiend verhaal. Press
burger laat zien dat de goedheid
in het mensenhart het toch kan
winnen van de brute geweldple
ging. dat God mensen gebruikt
om Zijn plan uit te voeren.
De muis stierf op zondag is een
prachtige roman. Wat zou hieruit
een voortreffelijk filmscenario
aijn te maken....
heen dan na diverse malen
staatsman de natie te hebben
vaarwel gezegd.
Op dinsdagavond 18
1937
sprak hij de jeugd toe
machtige Albert Hall, en aaar
merkte hij onder meer op:
„In de volgende kwart eeuw
zult gij geroepen worden uw rol
in de wereld te spelen, en zult
gij de plicht hebben onze tradi
ties te bewaren. Gij zult de de
mocratieën moeten besohermen,
en het kan zeer wel geschieden,
dat gij geroepen zult worden de
democratie tegen haar eigen fou
ten te verdedigen.
Moeten de uitwerking van de
Volkenbondsidee en de onderteke
ning van het Verdrag van Ver
sailles op de creditzijde van de
balans worden geschreven?
Twintig jaren lang zouden wij
..JA" hebben geantwoord, doch
thans zou het antwoord twijfel
achtig zijn.
De Volkenbond en Versailles
hebben beide de verwachtingen
van het mensdom teleurgesteld.
Desillusie is er voor in de plaats
gekomen.
De persoonlijke vrijheid is op
nieuw in gevaar, omdat men
haar in andere landen aan het
volk heeft ontnomen.
Wat echter gevaarlijk is, is het
feit, dat in sommige kringen de
vrede tot een hersenschim wordt
verklaard, en de oorlog wordt
verheerlijkt als het ideaal van
een rechtschapen mens. Zolang
het Britse Rijk bestaat zuilen
wij onze stem verheffen tegen
deze verkeerde ideeën.
Alvorens ik ga eindigen, wil ik
voor de laatste maal als minister
president voor een groot audito
rium van mijn overtuiging blijk
geven, een overtuiging, die door
millioenen in het Britse Rijk
wordt gedeeld.
Vrijheid in de orde. in hei ka
der der wet, met de macht op
de achtergrond en niet op de
voorgrond, een maatschappij
waarin gezag en vrijheid in be
hoorlijke verhouding zijn vere
nigd. en waarin Staat en burger
tegelijk doel en middelen zijn. De
oude leer van het goddelijk recht
der koningen is dood. maar wij
zijn niet voornemens de leer van
het goddelijk recht der staten er
voor in de plaats te stellen, want
geen enkele staat is de aanbid
ding waard van de vrije mens."
lukking erva
kenen.
De Britse constitutie is niet ge
maakt door een logicus. Zij is
gegroeid tot wat zij is door het
werk van mensen, zoals gij en ik,
heel gewone mensen, die de rege
ring des lands moeten aanpassen
aan de omlijsting van de tijd. Eén
van de redenen waarom ons volk
nog steeds leeft en bloeit, en vele
der moeilijkheden heeft verme
den. die aan minder gelukkige
naties zijn overkomen, is ge
weest: dat wij nooit geleid zijn
geweest door logica. Laat ons niet
te zeer gesteld zijn op definities.
Het was de poging om te defi
niëren, die de Christelijke kerk
in fragmenten spleet"
Op dinsdagavond 25 mei 1937
dineerden de koning en de konin
gin met vijftig gasten bij Bald
win in zijn ambtswoning aan de
Downingstreet.
Op donderdag 27 mei kondigde
Baldwin voor 't iaatst in de zit
ting van het Lagerhuis nieuwe
voorstellen aan. Hij werd krach
tig toegejuicht, maar toen hem
nieuwe vragen werden gesteld
over de komende gang van za
ken, sprak Baldwin de treffende
woorden: „Ik zou het niet be
hoorlijk vinden, enige kwestie in
overweging te nemen betreffende
u-at het Huis de volgende week
gaat doen."
Op woensdagmiddag 26 mei had
Baldwin de laatste Kabiuetszit-
ting gepresideerd.
Op donderdagmorgen 27 mei
begaf Mac Donald, tegenstander
en bondgenoot in.enen, zich naar
ht Buckingham-Paleis, om de
koning zijn ontslag aan te bieden,
als Lord President of the Coun
cil. Beide mannen, die elkaar zo
lang hadden bestreden, en zolang
met elkaar hadden samenge
werkt, traden in dezelfde week
uit de praktische politiek. Slechts
wees Mac Donald de adellijke ti
tel besüist af. die de koning hem
aanbood, terwijl Baldwin zich de
graventitel en de Kousenband-or
de zou laten welgevallen.
Dat geschiedde op vrijdagmor
gen 28 mei 1937, des morgens om
half tiea, toen de ontslagname of
ficieel aan de koning werd over
handigd. mét het advies om Ne
ville Chamberlain tot opvolger te
benoemen.
Die zelfde morgen, om 11 uur,
arriveerde Chamberlain op Bucrk-
mgham-Palace, en werd met al
de waardigheden bekleed die
Baldwin zo lange tijd had gedra
gen....
Optreden
Tegelijk met zijn verheffingtot
prime minister werd Chamber
lain gekozen tot leider van de
Engelse Conservatieve Partij. In
alle nuchterheid voltrok zich de
formatie van het nieuwe kabinet.
In het nieuwe kabinet traden
figuren op. die ook na 25 jaar
nog bekend zijn: Sir John Simon,
Sir Samuel Hoare, Anthony Eden.
Duff Cooper, Hore Belisha. Sir
Thomas Inskip, Halifax. Kings-
ley _Wood_en Morrisson. terwijl
De nieuwe ministersploeg ver
wekte overigens weinig enthousi
asme. Men gevoelde dat het af
scheid van Baldwin, Mac Donald
en Runciman niet werd vergoed
door het opnieuw verdelen der
portefeuilles door de reeds zitting
hebbende ministers.
Op maandagmiddag 31 mei ver
klaarde de oppositieleider Attlee.
onder hoongelach aangaande de
nieuwe prime minister in het La
gerhuis: ..Ik vrees, dat ik hem
niet kan toewensen, dat hij zijn
post lang behoudt, en ik kan niet
zeggen, dat we iets zullen doen
om zijn positie gemakkelijker te
maken. Integendeel, wij zullen al
les doen wat in ons vermogen is,
dat hij en zijn collega's zo spoe-
de Empire-dag. Hier sprak hij:
..Het Britse Gemenebest of
Empire is het grootste politieke
experiment dat tot dusver in
de wereld is beproefd: de mis-
huldigde
De laatste telg. door C.
Baardman. Uitgave J. N. Voor
hoeve, Den Haag.
Dit verhaal speelt in de Bies
bos. een geliefd object voor deze
schrijver. De jonge boer Anton
heeft het niet gemakkelijk. Zijn
vader is gestorven en zijn moe
der vult haar tijd met zelfbeklag,
de onmogelijkste plagerijen be
denkende achterdocht, het maken
van schulden en pogingen het hu
welijk van haar zoon met Jo te
doen stranden. Een vriend slaagt
er ten slotte in daaraan een eind
te maken. Zo komt er weer vre
de. voorspoed en geluk op de
boerderij.
Het verhaal houdt de aandacht
van de lezer wel vast maar toch
kunnen wij niet zeggen, dat Baard
man hier voldoet aan de kwali
teit van de gemiddelde streek
roman. De uitwerking van zijn
gegeven vinden wij te simpel;
op menige bladzij komt het ver
haal niet boven het ..verslag"
uit. Bij het lezen dachten wij
even, dat het schrijverstalent niet
indrukwekkend behoeft te zijn om
op deze wijze in kort tijdsbestek
twaalf romans te produceren.
Maar voor wie ervan houdt heeft
dit boek toch wel kwaliteiten.
en de lasten die hun
drukken."
In zijn antwoord
Chamberlain zijn grote voorgan
ger:
„Het is mij gegeven geweest
veertien jaar aan de zijde van
Baldwin te staan, een leider, die
een verstandige, wijze raadgever
en een hartelijk vriend is ge
weest.
Er was een fundamentele no
belheid in zijn karakter; hij wist
onderscheid te maker. tussen
wat eerzaam en belangrijk was
en datgene wat slechts een sen
satie van de dag. maar overigens
van gering belang was.
Hoewel hij een combinatie was
van dichter, wijsgeer en staats
man. een combinatie zonder
weerga in de Engelse politieke
geschiedenis, had Baldwin een
zuiver begrip van de gedachten-
gang van dc gewone man. In zijn
opvattingen kwam hij het dichtst
bij een figuur als Abraham Lin
coln."
Met dit afscheidswoord trad de
nieuwe Engelse prime minister
op, en niemand wist welke zijn
eigen weg zou zijn. Vast stond
slechts dat dc persoon van de
nieuwe ambtsdrager even inte
ger was als de tijden onbetrouw
baar waren.
Drie moeilijke jaren wachtten
hem, en vijfentwintig Jaren zijn
sindsdien verlopen, maar wie zou
de moed hebben vandaag een wel
omlijnd vonnia uit te spreken
over deze even nobele als tra
gische figuur?
Geachte redactie,
Wat ik u schrijf, heeft weinig met het
redactiewerk te maken, want het gaat
dit keer over advertenties. De vrouwen
benen (al of niet met flabbertjes bo
venaan) stralen je tegemoet!! ik ben
al geruime tijd geen teenager meer (63
jaar) maar ik kan me voorstellen, dat
advertenties met juffrouwen tot de ver
beelding van vooral de jongeren spre
ken. Het merkwaardige, om het woord
geraffineerd maar niet te gebrui
ken, is echter, dat men vooral bij ar
tikelen voor mannen, de zwijmelende
dames aantreft. Zo kan het gebeuren
dat en nu ga ik een advertentiepa
gina na b(j sigaretten een donkere
vrouw gepresenteerd wordt, bij sigaren
een blondine u toelacht, een scooter een
een jonge vrouw naast zich ziet en een
simpele baIpunt-reclame lijkt wel een
les in liefde.
Ik zou graag op wat meer eerbied voor
de vrouw aan willen dringen, want met
de reclame wordt tn.i. „verborgen ver
verleidsters" misbruikt voor de commer
cie.
P. DE BOER.
u
Geachte heer De Boer,
Voor een man-ager legt u een opmerkelijke interesse voor jonge vrouwen
aan de dag, althans voor hun afbeeldingen. Nu zijn we met u eens, dat de
advertenties-met-vrouw of de vrouw-met-advertentie (we kwamen er niet achter
wat u het belangrijkste vindt) niet in de krant staan om associaties met bruine
.bonen, erwtensoep of warme pantoffels op te wekken. Dat u het een aantasting
van de verschuldigde eerbied voor de vrouw of commerciële verleiderij noemt,
gaat ons te ver.
Zeker ook wij kennen Packard's „Verborgen Verleiders", maar u kunt van
de fraaie dames op de advertentie-pagina's moeilijk zeggen dat ze verborgen,
zijn. Om na te gaan of ze dan soms verleidelijk waren, hebben we onder elkaar
een kleine enquête gehouden, waarvan de conclusies ons verbluften, door hun
eenvoud, hun ingetogenheid en juistheid.
Zo denkt één van onze dichters by het zien van de dame bü de tandpasta
altijd aan de ondergaande zon. Het merkwaardige is, dat een ander aan het
zelfde denkt bij de juffrouw bij de schoenensmeer. Een onderzoek heeft uit
gewezen, dat het om dezelfde dame gaat Het sterkste was één onzer prozaïsten
die verklaarde, dat hij bij het aanschouwen van de schone-met-de-ballpoint,
ook inderdaad aait een ballpoint denkt. Het is niet zo somber.
REDACTIE
KM
Van Peter Smid, die wèl 2'n leeftijd
(21 jaar), z'n huisadres (een naar een
lid van ons Koningshuis genoemde straat)
óók zijn .Matus" (student), maar niet
z'n woonplaats opgaf, kregen we de vol
gende brief. Het commentaar hierop la
ten we graag over aan degenen, om wie
het hier gaat: namelijk onderwijzers van
de lagere school. Dat zij tn groten geta
le reageren op:
Geachte redaktie,
De onderwijzers hebben het. Dit is ver
draaid Jammer, want zij behoren tot die
groep mensen die het dichtst bij de jeugd
i hen het best zouden kunnen hel
pen. En inderdaad, bij een ingewikkelde
aftreksom zijn zij paraat, maar bij andere
moeilijkheden (op het psychologische vlak)
laten zij het afweten. Wat zij
hebben? Wél. niets. Maar intussen verbeel
den zij zich het negatief van zichzelf te
zijn. In de wandeling is een onderwijzer
een glimlachende, uit de hoogte en van een
afstand pratende man, die het goed met
zijn medemens meent. Als zij liggen, cn
dat doen zij veel daar dit ras vaak over
spannen is. verandert aan deze situatie ook
al niet veel. Het wonderlijkste is echter
wel, dat hij als zodanig geaccepteerd wordt
door zijn medemens. Schrijdt hij b.v. knik
kend en glimmend de kerk uit, dan knikt
en glimt men omstandig terug. Kinderen
wijzen hem met trillende vingers na en de
ouderen, och, wie heeft geen kind bij hem
in de klas of wie heeft zelf niet bij hem
in de klas gezeten? Dc „meesters" zijn zo
rotsblokken van kennis en overwicht in de
ze wonderlijke wetenschapswereld.
Hoe ouderwets is deze gedachte. Immers,
hebben onderwijzers het, leraren hebben
het niet of in geringe mate. (U weet reeds
wat ik met het bedoel). Het is zoals in de
vorige eeuw. De mens. die natuurweten
schappen beoefende dacht reeds het hoog
ste der wetenschap gegrepen te hebben.
Nu. wij zijn inmiddels verder in dc materie,
wij weten ons nog aan het begin van een
lange weg. Zo is het eigenlijk ook met
heel wat onderwijzers: het besef van hun
nietigheid is hun vreemd. De stof, die zij
behandelen is eenvoudig; kerkeraads- en
schoolbestuursvergaderingen zullen de eni
ge problemen kunnen opleveren, die „mees
ter" zelf oplost, én hij doet dat dan ook.
De leraar beseft echter zijn onwetendheid
t.o.v. de materie meer en meer, cn zij
die het ver gebracht hebben, zullen in re-
Jel eenvoudige lieden zijn. Zo niet de on-
erwijzer, heel vaak is hij onhandelbaar
en heeft hij last van eigendunk, want in
de klas spreekt toch niemand hem tegen.
Ten slotte meld ik (eerlijkheidshalve)
dat deze feiten zijn overgenomen uit de
„memoires" van mijn jongste broer, die
onlangs de lagere school met succes
heeft doorlopen. G I
in dit probleem.
PETER SMID
(Noot van de ruimte-redactie: we hebben
redelik sterke tanden, daar niet van. maar
het bijten in deze kluif hopen wij van des
onderwijzers-zijde te mogen verwachten).