FOREL ió het aan de^Qijn „ócU on Jv-, ZONDAGS BLAD iliruiue tciïisrljc (fiournn ZATERDAG 9 JUNI 1962 Zes dagen varen geven het antwoord: „Warum ist cs am Rhcin so Bchön?" Het antwoord op deze vraag uit het bekende liedje wordt avond aan avond geest driftig en luidkeels gegeven door uitbundige vakantievierders, zodra de „Kapelle" de eerste maten er van in het met ge kleurde lampjes versierde wijn dorp heeft ingezet. In de bokalen fonkelen de rinse Rjjnwynen. In de bierhallen drinken de over- moedigen tussen het zingen door hun „Stiefels" en de bedaarden hun toch nog royale pullen bier. En dat gebeurt overal langs de oevers van deze belangrijke levensader van de Bundesrepu- blik, die van niet minder groot belang is voor onze eigen vader landse economie: de Rijn, die zoals we ons allen nog uit onze prille schooljaren herinneren zijn bron vindt op de Zwitserse St. Gotthard en na vele honderden kilometers bjj Lobith in ons land komt, om zich dan bij Pannerden te verdelen, enzovoorts. ZO tt Rustige vakantie en toch veel zien Maar: waarom is die Rijn derd mens da» zo mooi? Waarom gaan Nederland iedere week opnieuw duizenden *"f Nederlanders met een luxueu ze salonboot stroomopwaarts om de wateren van „Vater Rhein" Koêrselman bevaren? Die vraag beant- lijk. oorden is alleen maar moge- dat. nu het i s men het zelj allemaal gang heeft, want dit steeds A™1he™ ;en uit alle delen van en ook nog een gezel- chap uit Engeland hadden zich onder de hoede geschaard van kapitein R. Visscher en van crui- ager mejuffrouw Betty oor een vakantie op dit motorschip. i al Rüdcsheim vaart, vice tegen de sterke stroom op wisselende beeld van oltijd be- met zo-« gangetje van (waalf ki- met de uttiu t'U'< uniju wc- met ZQ-n „an wegend water tussen laagland jometer per i i fabriekscentra van het Roer gebied eerst, en later van ber gen en burchten, van pittoreske stadjes en steden langs de oevers aan beide zijden, heeft a'anksHm sterke motoren met een snelheid van rond 25 kilometer per uur En al die mensen aan boord van dit moderne schip hadden, on- ïks hun verschil m tongval en atschappelijke status, één ding zochten ten vonden) Een van onze redacteuren mankte een ..Reisje langs de Prinses Irene" van Rederij Ketel N.V. uit Zutphen om de lezer een inzicht te geven in een rustige manier van vakantie houden, die steeds meer in trek komt. Tal van maatschappijen specialiseren zich in deze Rijnreizen, die doorgaans een week duren. Die van Rederij Ketel neemt zes dagen in beslag, tcant met de schepen van deze N.V. wordt op zondag niet gevaren. t^evendig lint van water tuvven romantiv cite ceverv Zo ook voor de bijna honderd passagiers, die op een maandag morgen in Arnhem aan boord wa ren gestapt van de riante „Prin ses Irene", een luxueuze passa giersboot van de Rederij Ketel N.V. uit Zutphen. één van de maatschappijen, die de vakantie- zoeken. rustige vakantie, zonder tra inspanning, maar mét kans erg veel te zien. de Rust Rustige recreatie, is het motto van de Zutphense rederij. Aan boord van dit schip zal men een ,,hcla - hola"-stemming vergeefs ganger de mogelijkheid bieden Koerselman (een vlotte 21-jarige. van zo n cruise op de Rijn, met die ondanks haar jeugd een gro- bezoek aan tal van plaatsen, die te ervaring heeft opgedaan in .vardessen, maken het de rederij tot een werkelijkheid. Er heerst sfeer aan boord van dit schip en de mensen van deze reis passen daarin volkomen. Géén luidruchtigheid, géén doordringen de muziek, alleen maar rust en daardoor tot rust komen, en ge nieten van de schoonheid van dit landschap. waarin het jonge groen van het voorjaar nog over heerst. Nergens wordt het Tidat i beide zi j de bergen den. de beweging vj is. van de schenen daarop en van de auto's, en treinen die als speel goed hun weg zoeken langs de Wie zou denken, dat rust op zo'n reis hetzelfc?" betekent als saai", behoort tot een catego rie, die een dergelijke tocht bij voorkeur niet zal moeten maken. Hij doet er beter aan zijn vakan tie op andere wijze door te bren- Terwijl de ..Prinses Irene", tenstadje bij uitstek te gaan be zichtigen. Die excursies in de plaatsen, waar wordt aangelegd, maken een weloverwogen deel uit van het reisprogramma. Zo heeft men in de dagen daarvoor al een bustocht door het schilder achtige Ahrdal gemaakt, terwijl het schip doorvoer naar Boppard. Zo heeft men in Boppard zelf bij de Vierseenplatz van hel wonder mooie uitzicht op de rivier geno ten. na met een stoeltjeslift om hoog te zijn gegaan, zo heeft men ook de Bondshoofdstad Bonn bekeken en zal op de terugweg nog een bezoek aan Keulen <met winkels en beroemde Dom) en aan Düsseldorf worden gebracht. Maar nu dus Rüdesheim. Voor de liefhebbers is er eerst een excursie naar een grote fabriek, waar de „Weinbrand" (de Duitse tegenhanger van de Franse cognac) wordt gemaakt. In Rü dcsheim. waar niemand minder dan Keizer Karei de Grote vanuit zijn paleis te Ingelheim zag, hoe op de heuvelhellingen de sneeuw veel eerder smolt dan elders en toen op het idee moet zijn geko men. dat juist hier de edele wijn druif welig zou groeien, heeft zich de fabriek van Asbach Uralt ge vestigd. Aan de voet van één der rijkste wijnbergen van het Rijn gebied ligt het fabriekscomplex, maar het merkwaardige feit doet zich voor, dat de müjoenen liters wijn, d/D voor het distilleren van de „Weinbrand" nodig zijn, niet uit deze omgeving komen, maar worden geïmporteerd uit Italië en uit het Franse district Cognac. De Duitse „cognac' -makers heb ben juist op dit cgenblik moei lijkheden met de import, omdat de Fransen de concurrentie te groot schijnen te gaan vinden. Natuurlijk wandelen de passa giers ook door de beroemde „Drosselgasse". het nauwe straat je. dat het vermaakscentrum van Rüdesheim is en waar de café's en souvenirwinkels elkaar met eerlijke regelmaat afwisselen. Nu sohijnt de zon in dit straatje, maar ïn de gelagkamers klinkt reeds muziek en in de avond en nacht zullen de orkesten nog meer hun best doen op Neder landse schlagers als „Ach. was ik maar bij moeder thuisgeble ven" en „Tulpen uit Amster dam", want juist de Nederlandse toeristen hebben van Rüdesheim hun amusementsgebied gemaakt en als het seizoen werkelijk is be gonnen. hoort men er meer Ne derlands dan Duits spreken. Germania zeer verdorven jonkvrouw met haar onvoorstelbaar schoon ge zang de mets-vermoedende schip pers lokte naar hun ondergang, totdat zij door de Rijn zelf werd gered, toen de mannen van de Paltsgraaf de dood van diens zoon Rcland kwamen wreken. Als het schip de Lorelei-rots passeert, is het al een eindwee.gs op de „romantische Mittelrheir" landse sleepboot of I geen zeldzaamheid, vlag is op de Duitse Met de „Seilbahn" naar liet grote „Niederwald Denkmal", 225 nieter boven de Rijn op de grote wijnberg van Rüdesheim geiegen, is een „must" voor de Engelsen onder de passagiers en een „moeten" voor de Hollan ders. Dat immense monument is voor de Duitsers een soort bede vaartplaats. Het herinnert aan de glorie van het Keizerrijk, van 1870, toen Frankrijk werd versla gen en de elf meter hoge maagd Germania maakt een overheer send deel uit van het „Denkmal", dat een totale hoogte van bijna 34 meter heeft. Daar aan de voet van deze beeldengroep hebben zich Duitse schoolkinderen rond om een oorlogsinvalide verza meld, die hier de functie van gids uitoefent. De man mist een arm, zijn gezicht is verminkt en hij spreekt moeilijk, maar toch ver telt hij de kinderen van de „Wacht am Rhein", van de Duit se glorie, van de oorlogsgodin, die op één der hoeken staat, van de Keizer en van Bismarck en naar Germania opkijkend, luiste ren de Duitse kinderen naar dit stukje vaderlandse geschiedenis. tientallen Rijnschepen, die beladen van daar naar ginds derweg zijn. en die boeiende entourage tccht vormen, wordt het oog van de passagier na één van de vele bochten in de Rijn plotseling bekoord door talloze zón-besche id wijngaarden, waarin de jonge krijgt Rüdesheim zal eindigen. Wij hebben i wel eigen Rijn- St. Goar i landse origine. De loodsendienst bij de I rond het begin bied' van onze jaartelling met al hun water door bezittingen de Rijn kwamen afzak ken. cm naar deze dreven te emi greren, maar de geschiedenis r de passagl >ilig dit ge- Terug rakken op vaak onmogelijk steile rnantisohe Mittelrhein" op iedere a 1 kilometer werkelijk gestalte. Bo ven de met wijnranken begroeide hellingen rijzen de ruines der kas- komen t bij Kaub. als de „Prinses Ire- het uitzonderlijk druk beva- „Binger Leen" begint te na deren. Ook daar bij de „Pfalz", plaatsen aarzelend tot wasdom be ginnen te komen, of door een ruïne van zo'n oude burcht, bo venop een weerbarstige rots, kas- sagen en legenden nog ders- De volgende morgen vroeg. als de passagiers in hun gerief- 'ii'rp v. en rog rustig slapen maakt de „Prinses Irene" zich los van de Rüdesheimse wal en jieder uur malen de schroeven het onvriendelijk uitziend kasteel schip 25 kilometer dichter naar op een eilandje midden in de ri- de Nederlandse grens. Reeds vier. waar weer een andere lid- vroeg in de middag wordt Keu der tolgelden eiste van de schip- len bereikt. Het einde van een pers, komt een scheepje van de prettige vakantie komt in zicht. „Lotsendienst" langsgevaren en want morgen zal het laatste deel het leven "beroof- springt een loods behendig over. worden afgelegd telen op van de „vijandige broe- die elkaar in het plaatsje Bornhofen Lorelei den, liggen de sterke burchten Hij wordt met gejuich 'begroet de Al die bekende en onbekende plaatsen passeert men. de Lore lei, een onvriendelijk stuk rots achtigi Arnhem. aEn de opmerking van één van ..viele de dames-passagiers, tijdens de oude be- gezellige middagmaaltijd. Von Katzenellenbogen. die kende, omdat hij hier iedere week volgende week wel scherpe bocht, volksverhalen, e boven St. ir volgens de schone, maar van iedere passerende schipper, desnoods gewapenderhand, tol eis ten. En na Sankt Goar (genoemd naar de Ierse zendeling, die de stad in 570 stichtte) passeert men de „Zeven Jonkvrouwen", verra derlijke rotsen on der water, die, zegt de legen de blijfselen zijn van 1 zeven adellijke da- geweld mes. om hun grot" hardvochtigheid ii steenklompen ver anderd i boord komt Vroeger Is dat „Binger Loch' loor zijn rotsige klippen onder valer, een belemmering voor d scheepvaart geweest, maar in legen tiende eeuw heeft men neeste van die rotsen opgebla; •n, hoewel hier de Rijn zich r vige Loods de „Muizento kunnen de sterke n plezier- en vrachtsche dernis tegenwoordig z „Mu: Ir -• Sfe.,': te ontlopen is er in St. Goar een loods aan boord gekomen. Overigens blijkt niet alleen de- ze manier van vakantichouden voor deze passagiers bijzonder üe aantrekkelijk te zijn. want de Re de derij Ketel N.V bouwt al weer aan een tweede luxueuze schip voor dit soort reizen en het per- iet son eel is ook best tevreden met >m dit werken voor mensen in vakan- j bestemming. Zo zelfs, dat de op- roep voor een vacature van s.e- 'Bn wardess vorig jaar niet minder in- dan 400 sollicitatiebrieven in de ,ej. bus van de heer Ketel in Zutphen bracht, wat natuurlijk weer een strenge selectie voor deze functies mogelijk maakt. Zo komen de juis- vrouw op de juiste wordt de service aan boord van dit vakantieschip één i de sterkste zijden. plek meer een for maliteit is. dai een werkelijki noodzaak. Hij ken de Rijn en hij kent loos het „Loch' de schepen, die er op varen. Zonder zich een ogenblik te bedenken, weet hij. dat het over stuurboord in de verte naderende schip één van de men r ele Damco-boten na het is. of een sleep- gereed bool van Neder- juffroi Rüdesheim tot Streling voor de tong Wild spattend spartelen de forellen op zodra er voedsel rauwe vis of vlees) in het uater wordt get cor pen. Als echte roof- i issen verslinden zij hun prooi direct. een exclusieve roofridder Eén ding is zeker: Neder landers. z\jn geen forellen- eters. Per hoofd der bevolking eten we slechts tien procent van wat onze buren in België en Duitsland aan forel eten. Overigens onbegrijpelijk, want de forel is buitengewoon sma kelijk en ook licht verteerbaar, zij is echt een lekkernij voor de fijnproevers. De uitspraak is van ir. B. Polderman, direc teur van de Nederland- sche Heidemaatschap pij, de „vereniging te» algemene nutte", die wat het kweken van forellen betreft een zeer vooraanstaande plaats in Europa in neemt. Vijftig jaar geleden begon de Ne- derlandsche Heidemaat schappij aan de be nedenloop van het heldere, klassiek klate rende beekje de Gulp bij het zo prachtig iij het groene dal tussen de glooiingen der heu vels gelegen Zuidlim burgse plaatsje Gulpen met het kweken van forellen. En vandaag de dag is deze kwekerij maardheid. WEL DUUR, MAAR NIET ONBETAALBAAR Waf is ee Een boeiende beweeglijk wat geheim zinnig wezen, dat o.a. Schubert heeft geïnspi reerd tot het compone ren van zijn fameuze forellen-kwintet. Maar ook een echte roofrid der. een kannibaal. Als te kleine exemplaren bij grotere in één vijver alle kans. dat i G Kweken zcldzaar Het kweken van forellen geen sinecure. Want deze vis gedijt alleen in helder, koud, langs de Gulp vijvers aangelegd stromend en zuurstofrijk wa- voor de <zalmachtige> fore:, ter. Daarom is het begriipeliik aanvankelijk alleen poot vs. la- dat om. Gulpen bij uitstek de ,er ook .voor. de consumpt. geschikte plaats voor het kw waardoor het vereiste water met de werphengel suizend over het bru.send stromende water er in is geslaagd een forel te van- jen wil dat ook in eigen land loen. Van de zijde der sportvis sers is er daarom op aangedron gen dat meer wateren in Neder land voor de forel geschikt zul len worden gemaakt. Dit zal in de komende tien-, vijftien jaar worden gedaan, waarna de Ne- derlandsche Heidemaatschappij er voor zal zorg dragen, dat er voldoende pootvis kan worden uitgezet. Vergiftiging Tot de vijanden van de forel behoren de infectie-ziektes, die kunnen optreden o m. bij ver ontreiniging van het water. En met die verontreiniging is het nog altijd een precaire zaak. In ineens een ernstige waterver ontreiniging tengevolge waarvan duizenden forellen in de Geul zijn omgekomen. Dit was bene denstrooms ten opzichte van de kwekerij zodat die er geen last van heeft gehad. De heek was over een lengte van drie tot vijf kilometer bezaaid met dode vis sen In ongeveer een uur speel de het hele drama zich af. Aan gezien door het snelstromende water de giftige stoffen binnen een paar uur geheel zijn weg gespoeld is het niet met absolu te zekerheid te zeggen waar de oorzaak was gelegen. Aangeno men wordt echter dat die moet worden gezocht in het leegpom pen van een gierkelder. De sportvissers zullen in deze beek dit jaar vrijwel goen fo rel vinden. Maar de Nederiand- sche Heidemaatschappij over weegt de gedupeerde vissers *e- gemoet te komen door in het na jaar pootvis uit te zetten, zodat volgend jaar weer normaal op forel kan worden gevist. Uiter aard zal als in de toekomst in meer beken forellen gaan zwem men tegen dergelijke catastro fen moeten worden gewaakt. gehele Kostbaar daar van nature aanwezig. In 1898 is de Nederlandsche Heidemaatschappij met het kwe ken van vissen begonnen. In de slotgracht van het historisch kas teel De Cannenburgh bij Vaas- sen werden karpers uitgezet. Kort daarna werd een aparte kwekerij gesticht waarna de om zet van de karperachtigen zich in stijgende lijn bewoog. In diezelfde periode aan het begin van deze eeuw werd hel zalmvraagstuk actueel. De zalm visserij ondervond een sterke te ruggang en er dienden zeer jon ge vissen te worden uitgezet. Ook met houtingen. beek- en re genboogforellen werden in Vaas- sen proeven genomen. Die ver liepen zo goed dat in 1912 werd overgegaan tot de aanleg nog een tweetal kwekerijen. In Arnhem werd een oude w molen aan de Sonsbeek bouwd tot broedhuis voor men en tevens werden op moerassig terrein in het dal Twee jaar waardoor het beJ- «f r iaar door kon werken Men zegt in Nederland: 'orel ie duur. is onbetaalbaar. En it is niet juist. Goed. het is -M dure vis en het zal altijd Zoals gezegd is het kweken wel een dure vis blijven. Het van forellen een moeilijk werk. is echt een vis voor bijzondere en ook een tijdrovend Het duurt gelegenheden Maar onbetaal- ruim twee jaar voordat zich uit baar? Nee Men kan forel re- het eitje een vis heeft ontwik- gelrecht betrekken bij de Ne- keld. die geschikt is voor de derlandsche Heidemaatschappij consumptie De forel weegt dan te Arnhem of bij een vishande- ongeveer tweehonderd gram laar, maar dan een vishande- Per jaar worden ongeveer een laar, die beschikt over een bak veertigduizend kilo in het binnen- met stromend zuurstofrijk wa- land door de vishandelaars en|ter. De prijs ligt op het ogen de restaurants afgenomen, een i blik ongeveer ƒ10 per kilo. en tienduizend kilo wordt geëxpor-jals men weet, dat het gemiddel- teerd naar België, Frankrijk.1 de gewicht van een forel twee- Zwitserland en Ierland. i honderd gram is kan men zelf Nog altijd wordt door de Ne- uitrekenen hoeveel forellen men derlandsche Heidemaatschappij voor dit tientje heeft, forel gekweekt om te worden Tenslotte nog dit: op drieër- uitgezet in Nederlandse en Bel- lei wijze kan men farel nutti- gische beken. Jammer genoeg gen: gekookt, gerookt en gebak zijn er in ons land nog maar ken. En op een van deze ma- weinig beken, die geschikt zijn nieren moet men toch echt eens voor zo'n edele vis als de forel forel hebben verorberd Mis- Wie echter in het buitenland schien een idee voor de vacan- eenmaal hierop heeft gevist en tie? Kaart van politiek Nederland Daar werd volgens de sage. boze bisschop Hatto II van Ma door een woedende bevolking opgesloten en door de muiren .Warum ist es am Rhein so pitein Visscher verslonden, omdat hij de honge- verzekert ons dat rende Rheinlander in een schuur sell™?" De bijna honderd pas- had gevangen gezet en toen die sagiers, die iedere week de reis schuur in brand had laten ste- meemaken, weten het ant- ken. Die „Muizentoren" doet ovc- vvoorfi en tot de PPrs(P WPPu rigens tegenwoordig een betere eerste weeK dienst, want hij is thans inge- van oktober zullen nog vele dui- cht als signaaltoren om gevaar- zenden nieuwelingen aan boord door te komen, van de ifprinses Irene" op de zelfde riante wijze het ant- Rüdesheim woord leren kennen en mis schien 's avonds bij barkeeper als dan even later dt Prm- Babs de Wit boven een goed ïrene bij de Landebrütoke K|as Rijnwijn of een kleintje gepils nog wat namijmeren weer een voorbije vakantiedag, :i .ig van me- zovele nieuwe impressies dit loeris- heeft geboden. Kaart van politiek Nederland, door drs. II. G. Lcih. Uitgave J. H. Kok N.V., Kampen 1962. De historicus drs. Leih geeft ons in dit boekje (een pocket uit de Boeketreeks i een overzicht van de wordingsgeschiedenis, be ginselen en levensbeschouwelijke achtergrond der Nederlandse po litieke partijen. Hij voorziet daar mee stellig in een behoefte, want wel bestaan er vele geschriften over de politieke richtingen af zonderlijk. maar een samenvat tend overziaht in 'populaire vorm ontbrak tot dusver. Dat is er dus nu en het blijkt boeiend geschre ven en goed gedocumenteerd Men moet het echter niet meten met de maatstaven van de objec tieve geschiedschrijving. Daar voor is de schrijftrant van de heer Leih te subjectief. Dit geldt met name ook voor zijn kijk op de protestantse groeperingen. Zo zal hij velen tot tegenspraak prikke len, b.v. wanneer hij zich op pag. 144 ernstige zongen maakt over de A.R.Partij en daarbij niet wijst op politieke oorzaken, maar o.m. op „de toenadering tot de sterk relativistische Wereldraad van Kerken" en op „het bedenke lijke karakter van heel veel van de prediking juist in de Geref Kerken, waar valse populariteit vaak hoger schijnt te worden ge schat dan de eenvoudige rechte verkondiging van het Woord Gods". Een nadeel vinden wij ook, dat de schrijver sommige partijen te veel heeft beoordeeld vanuit hun beginselprogramma en te weinig op grond van hun praktische politiek. Daardoor heeft hij de principiële verschillen tussen de drie grote confessionele groeperingen in ons land te zeer geaccentueerd, met verwaarlozing van de duidelijke verbindingslijnen die zich in de staatkundige praktijk van van daag toch steeds scherper begin nen af te tekenen. Over de samenwerking tussen K.V.P A.R.P en C.H.U., welke zich vooral in het Europese vlak niet meer laat wegdenken, lezen wij helaas alleen, dat ze „op het ogenblik" te verkiezen is boven samenwerking tussen de protes tantse partijen en de socialisten...

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 13