Maleis in vier weken in
uniek talen-practicum
Nieuwe medicijnen
deugen vaak niet
m i
bas
"i
Ui
ja
e r m
m
g
Stop brokaat gerust
in de wasmachine
Voor grote steden is
samenvoeging geen
goede oplossing
WOENSDAG 6 JUNI 1962
Techniek baant onderwijs nieuwe wegen
AY7"ANNEER de centrale kantoren van de Kon Shell groep in Den
en Londen employés naar Arabië of Japan of naar een der Spaans
sprekende landen sturen is het voor deze mensen en natuurlijk ook voor
de maatschappij, die zij vertegenwoordigen van groot belang, dat ze de
taal van dat land kunnen spreken. Daar komt bij, dat zij en hun echt
genotes meestal weinig tijd gegund is voor het vertrek, zodat naar wegen
werd gezocht om in zeer korte tijd een behoorlijke spreekvaardigheid in
een vreemde taal te bereiken. Na experimenten in Londen heeft Shell-
Nederland in het centraal kantoor in Den Haag thans ook talen-practicum
in gebruik genomen, waardoor het mogelijk is geworden om een relatief
rgote groep mensen bijv. in vier weken tijd een behoorlijk mondje Ma
leis te leren.
Met ,les-recorder'
meepraten....
Dat bij dit systeem van leren ge
hoord de resultaten grote mogelijk
heden liggen voor het talenonderwijs
is bij talrijke bezoeken van deskundi
gen aan het practicum in vele toon
aarden besproken De Rijksuniversi
teit te Groningen beschikt thans ook
over een lesapparatuur, evenals Insti
tuut Nijenrode voor de opleidingen
voor de buitenlandse dienst. Voorts zijn
drie middelbare scholen met rijkssub
sidie de technische uitrusting is vrij
kostbaar met deze methode
geven gestart
Deze technische uitrusting bestaat uit
een aantal bandrecorders met micro»
foons en een elektronisch communica
tie-systeem met druktoetsbediening, die
de leraar als hulpmiddelen ten dienst#
SPREEKCELLEN
De leerlingen komen te zitten in ge-
luiddichte spreekcellen en zien vooi
zich een meersporige bandrecorder er
een microfoon en krijgen een koptele
foon op het hoofd Zij zijn via een druk
op de knop verbonden met de voor
hen zittende leraar, die een centrale
spreek- en ontvangstinstallatie voor
zich heeft. Hij kan de leerlingen af
tonderlijk, maar ook groepsgewijze toe
spreken.
De leraar heeft een les-recorder voor
zich, waarop de lessen in de vreemd®
taal zijn opgenomen alleen de be
treffende taal, maar met gebruik van
verschillende stemmen en laat d®
tekst door zijn leerlingen op hun ban
den opnemen. Zij kunnen de band
meermalen afluisteren en dan mee
spreken. Later horen zij hun eigen stem
en die van de leraar (op de band), zo
dat zij zichzelf kunnen corrigeren. Bo
vendien kan de leraar door middel van
zijn communicatie-systeem de leerlin
gen ondebreken en dus ook zichzelf
onderbreken.
Tal van variaies in het lesgeven zijn
hierbij mogelijk geworden. De leraar
kan een leerling een beurt geven zon
der dat anderen hiervan hinder hebben
Zij kunnen onafhankelijk van elkaar
grote vorderingen maken waartoe zij thousiaste leerlingen.
ieder afzonderlijk ook weer via het
technisch systeem, de leraar kunnen op
roepen. De leerlingen beschikken
een schriftelijke les en kunnen aante
keningen maken.
HERHALEN
Door het steeds herhalen en corri
geren van zinnen In een vreemde
Shell Nederland geeft lessen ln het
Engels. Spaans, Nederlands (voor
uit het buitenland komende employés).
Italiaans, Frans, Arabisoh, Maleis en Ja
pans krijgen de leerllnren veel meei
kans om de te leren taal actief te be
luisteren en toe te passen, waarbij mee
spelen het visueel geheugen, het audi
tief geheugen en het motorisch ge-
Eventuele schroom van de leerlingen
ten onzichte van elkaar wordt voorko
men Men is geheel vrij en heeft alleen
contact met de leraar, die zich kap aan
passen aan de mate van „opneming"
zijn leerling. De heer A. Soedjak.
die als leraar eerst in Londen en nu
Den Haag de lessen geeft en dit
systeem naar Amerikaans voorbeeld
heeft uitgewerkt en vereenvoudigd,
sprak tijdens een persconferentie van
opmerkelijke resultaten bij en-
Dam-vraag 252
(Eerste publicatie)
rm
m K; jg£
m
-
Zwart: 1, 5, 6, 7, 8, 13, 18, 18, 20, 22,
25, 27, 32, 38.
Wit: 15, 19, 21, 24, 29, 33, 35, 36, 41,
42, 43, 45, 47, 49.
Dit elf zetten diepe „knotsenwerk"
van J. H. H. Scheijen te Kerkrade is
ivernuftig in elkaar gevlochten. Het is
ImoeiHik verteerbaar maar wel fraai.
|Aan het probleem wordt slechts enige
ïfbreuk gedaan door het feit dat de
zwarte schijven voor de Canaleas al
op de velden klaar staan.
Opgave: wit speelt en wint
Schuak-vraag 252
Zo was de stand in de driezet van
F, Purchas (Morning Post 1918):
Wit: Kfl, Dhl, Th2 en Th3, Lc2,
Pb5 en Pel, pi a3, b3, d2, d4 en f3.
Zwart: Kcl, Tbl, pi a2 en b2.
De oplossing: 1. Th3—<h8!, a2alL!
(dreigt pat!); 2. Th2h7!, Kclxd2; 3.
Dhlh6 mat. Ook een manier om de
dame naar h6 te brengen.Bijvari-
ianten zyn: 1. Th3—h8, a2—alP; 2. Pb5
c3 en als derde: 1. Th3—<h8, a2—alD;
2. Th8c8.
Bridge
Een jonge, talentvolle speler is Wim
den Tonkelaar uit Voorburg. Hij on
derscheidt zich van anderen, door
vaak op verrassende wijze moeilijke
'spellen tot een goed einde te brengen.
Zo leverde hij weer eens een prach
tige prestatie in onderstaand spel:
Zuid speelde een contract van 4
schoppen, waartegen West uitkwam
met harten 5. Een uitstekende uitkomst
want er dreigen nu 4 verliesslagen!
Desondanks slaagde de Zuidspeler
erin het spel te winnen, zij het, dat hjj
over een belangrijke inlichting be
schikte; West had namelijk een volg-
bod in ruiten gegeven. Ziet u kans het
■pel te maken?
I JACK DIAMOND.
In Groningen is gisteren een drie
daags congres begonnen van de Ko
ninklijke Nederlandse Maatschap
pij ter bevordering der Pharmacie.
De voorzitter, de heer H. A. A. J.
Martens uit Hoensbroek, wees in
zijn openingstoespraak op de grote
verantwoordelijkheid, die de apothe
ker draagt. Zijn taak, aldus spr.,
wordt nog bemoeilijkt door de
steeds groeiende stroom „nieuwe ge
neesmiddelen".
De praktijk leert, dat vele nieuwe
geneesmiddelen die eerst met veel op
timisme begroet en aanbevolen zijn door
de belanghebbende industrie, binnen drie
vijf jaar in de kast terechtkomen.
Spreker achtte het vanzelfsprekend dat
farmaceutische industrie, evenals
vele andere industrieën, er naar streeft
baar produkten te verkopen en daarbij
gebruik maakt van moderne verkoop
methoden en reclame. Hjj vond het ech-
noodzakelijk dat er verschil wordt
gemaakt in de reclame voor bijv. ge-
nots- en gebruiksmiddelen en die voor
geneesmiddelen.
Wat de apotheker echter het meest
verwondert, is het feit, dat deze groep
soms wel de beschikking kan krijgen
over bepaalde grondstoffen, terwijl dit
de apotheker de grootste moeite kost
of onmogelijk wordt gemaakt. Soms
wordt deze levering zelfs geweigerd, zo
dat de apothekers, indien zij deze grond
stoffen voor de vervaardiging van m«-
dioamenten nodig hebben, eerst bijv.
tabelleten tot poeder dienen te verwer-
„Reclame voor geneesmiddelen mag
nooit gericht zijn op het soheppen of
vergroten van een behoefte aan genees
middelen", zo meende hij.
Voorts vroeg hij ziioh af of niet te
dikwijls en te snel gepropageerd wordt
er iets nieuws of iets heel beters
gevonden is. Maar al te vaak blijkt
dat nieuwe geneesmiddelen in circula
tie worden gebracht voordat voldoende
kennis over eventuele bijwerkingen be
kend zijn, aldus de heer Martens.
Naast die kleine groep, die er op uit
is nieuwe geneesmiddelen te ontwikke
len, is er echter een veel grotere ca
tegorie, die als enige taak schijnt te
hebben het nabootsen van tabletten,
dragees, suspensies enz.
Alhoewel er vele fabrikanten zijn die
m grondige analyse der grondstoffen
waarborgen en regelmatige controle uit
oefenen op de te vervaardigen produk
ten. is er echter een grotere groep
fabrikanten, die het met de controle
niet al te nauw neemt. Als bewijs hier-
noemde spreker het jaarverslag
het laboratorium der Nederlandse
apothekers over 1961, waarin vermeld
staat dat van bijna 14 procent van de
onderzochte monsters van verpakte ge
neesmiddelen de gevonden samenstel
ling te sterk afweek van de gedecla
reerde, hetgeen erop neerkomt dat on
geveer 11 procent van de onderzochte
speoialité's werd afgekeurd. Wanneer
bedenkt, aldus de voorzitter, dat
het hier geen gericht onderzoek be
trof, omdat bepaalde geneesmiddel-
groepen werden onderzocht en niet be
paalde fabrikanten, dan kan hieruit
slechts een conclusie worden getrokken,
nl. dat het hoog tijd is in de industrie
het kaf van het koren te scheiden.
Acht jaar geëist
tegen aanrander
inbreker
In Zwolle is gisteren acht jaar met
aftrek en ter beschikkingstelling ge-
eist tegen de 24-jarlge M. O. uit Zalk
(gem. IJ6selmuiden), die verdacht van
het plegen van aanrandingen en dief
stallen terechtstond.
„U bent een gevaarlijk mens", zei de
persident, mr. L. J. 't Hooft, tegen
dachte. In augustus van het vorige Jaar
werd O. uit de gevangenis ontslagen
na een straf te hebben uitgezeten
aanrandingen en inbraken.
Begin januari van dit jaar onttrok
hij zich aan het toezicht en ging zwer
ven. Hij sliep in hooibergen en werk-
keetjes en voorzag in zijn onderhoud
door inbraken cn insluipingen,
bracht de noord-Veluwe en noord-west
-Overijssel in opschudding door
reeks aanrandngen, waarbij hij het
vooral op zeer jonge meisjes had ge-
DERDE HONDENKOOP.
MAN GEARRESTEERD
Nadat de Tilburgse politie vorige
week een tweetal Tilburgse hondenhan
delaren had gearresteerd op verden
king van valsheid in geschrifte en ver
valsing van stambomen, is gisteren nog
derde dierenhandelaar, een 33-jari-
Tilburger. ingesloten. Ook hij zou
honden hebben verhandeld met een
valse stamboom. Hij zou hierbij ge
bruik hebben gemaakt van blanco stam
boomformulieren, die de eerder gear
resteerden hadden laten drukken. Naar
het zich laat aanzien, zijn geen verdere
arrestaties te verwachten
Twee overlevenden van
atoombom in Utrecht
Twee overlevenden van de atoomhom
die Hiroshima trof,, de 29-jarige Miyoko
Matsubara en de 18-jarige Hirosam®
Hanabusa zijn gisteren door de burge
meester van Utrecht, jhr. mr. C. J. A.
de Ranitz ontvangen.
De jongelui worden op hun tocht ver
gezeld door de Amerikaanse Barbar»
Reynolds. Haar naam raakte bekend
toen zij met een jacht een gebied in dö
Stille Zuidzee binnenvoer, op een ogen
blik dat daar door Amerikanen kern
proeven werden genomen.
Het gezelschap keert over ongeveer
twee maanden terug naar Japan. Voor-
dat het zover is zal Rusland nog war
den bezocht.
Drie aardige pakjes, die kennelijk bestemd zijn om in de tuin gedragen I
te worden. De pakjes werden uit verschillende dralonstoffen vervaar
digd, die wel tegen een stootje kunnen.
roerse (Enschede), R J A van Dijk
laude) Delft I. LAM van Engelen
ïcht). Kand- ex. pedagogiek: mei. L
lerman (Heerde). Doet. ex. pedago-
H .T Vulsma (Hilversum).
(Van onze moderedactrice)
A AN de Vinkeveense plassen h<
zich een mode-evenement afge
speeld, dat eigenlijk een belofte
voor de komende winter, ook al zijn
we nauwelijks aan de vorige ont
komen. Maar de industrie loopt nu
eenmaal vele seizoenen vooruit. De
show was georganiseerd door de
Farbenfabriken Bayer A.G.,- de ver
vaardigers van de kunstvezel Dra-
Ion.
De vezeluitvoer gaat naar vele Euro-
oese landen, waar deze verwerkt wordt,
zowel tot breigarens als tot allerlei stof-
fen. Dit 'heeft een uitgebreid experimen
teren tot gevolge gehad en het resul
taat is een internationale collectie
weefsels, imet de meest uiteenlopende ef.
teren ten gevolge had en het resul-
wal, katoen en zijde, de natuurstoffen
dus, zijn onmiskenbaar en nooit volledig
na te bootsen. De materialen van kunst
vezels echter benaderen ze in uiterlijk
vrij dicht en hebben daarnaast wee
dere eigenschappen, zoals lichtgewicht,
gemakkelijk wasbaar en over het alge-
Wat bijvoorbeeld te zeggen van
brokaat, zwaar doorweven met glanzend
goud- of zilverlurex, verwerkt tot
fraaie avondmantel en te 'horen, dat die
mantel gerust in de wasmachine gestopt
mag worden? We hebben het zelf ntet
kunnen proberen, maar het werd
de hand op het hart verzekerd.
Strijken maar
Hetzelfde geldt voor een nieuw rib
fluweel waar men zoveel overheen mag
strijken als men wil, maar dat niet plet
Een voordeel in het bijzonder vooi
per auto. trein of fiets er veel opüittrekt.
Men komt beslist „ongekreukt" op de
plaats van bestemming. Wel hebben de-
fluwelen een onmiskenbaar sterke
glans, naar het glimmerige toe en dus is
PLANNEN OM EEN
GEBRUIKTE AUTO TE KOPEN?
Dit embleem is m geluksster.
U wilt een goede, gebruikte auto hebben? koop een garantiebewijs, dat 5.000 km. of
Een auto waar u zeker van kunt zij'n? Om drie maanden geldig is voor het vervangen
het u gemakkelijk te maken en de grootst van alle onderdelen, die gebreken zouden
mogelijke zekerheid te geven heeft de Volks» vertonen. En u krijgt o.a. ook nog een cheque,
wagen-organisatie besloten de verkoop van die u recht geeft op een uitgebreide, gratis
goede, gebruikte Volkswagens zelf ter hand servicebeurt na 500 km.
te nemen. En dit wordt gedekt met aen eigen
extra voorzichtigheid bij de keuze van
de kleur aanbevolen.
Nieuw is ook een jersey gezet op een
lichte schuimplasticvoering. De nare
eigenschap van jersey dat ieder ribbeltje
van dessous er doordrukt is hiermee op
gevangen. Het materiaal heeft een veer
kracht gekregen en ook al weer: hot kan
in de wasmachine gedraaid worden.
Velours- en Flauschstoffen, soms ver
werkt in combinatie met mohair of ka
meelhaar en zijki licht in gewicht (700
gram per meter). Alle weefsels, die in
natuurstoffen verdwijnen, heeft de
'kunstvezel zo langzamerhand overwon
nen. Dus zagen we flanels, tweeds, ohe-
viot en bouclé. De prijs van deze synthe
tische materialen ligt over het algemeen
zeker niet laag. Niet de prijs maar de
eigenschappen moeten de markt verove-
Als modenieuwtje, dat we nu reeds
voor de komende winter kunnen ge
bruiken, een tip voor breister®: komen
de winter zullen wijde lange truien met
grote Noorse en fantasiemotieven suc
ces hebben.
ETHERG0LVEN
vanavond
10.00 V d kindei
22.30 Nws 32. V0 Sport halvet
oderne
'olksmuz (gr) 23.55—24.00 Nws,
II. 298 l
22,50 Met
muzi
bcr 1
Muzlekv
i 20 01
vanavond
VARA: 17.00 V d kinderen. NTS: 17 35—
17.45 Internationaal Jeugdjournaal 2u tn
Journaal en weeroverz. NCRV: 20 2o Memo
20.30 Pas geperst 20.55 Do? wat terug.
Jubileumactie vor het 75-jarige Leger de»
Helta 21.30 Speelfilm 21.55 Voordracht.
NTS: 22.15 Documentaire film. NCRV:
22.40 Voordracht van gedichten.
Programma voor morgen
HUversum I, 402 m. AVRO7 00 Nws 7 10
Ochtcndgym 7.20 Ochtendvaria (gr). VPRO:
7.50 Dagopening, AVRO: 8.00 Nw® 8.15
Rechtdoor naar school en kantoor (grami
9.00 Gym v d vrouw 9.10 Dc groenteman
9.15 Klass gram 9.35 Waterst 9.40 Morgen
wijding 10.00 Arbeidsvitaminen (gr) 10 50
V d kleuters 11.00 Kookpraatje 11.15 Kla.ss
-*i 12 00 Dansork cn zangso-
lezlng 12.43 Lichte muz 13.00 Nws
Medcd, act of gram 13.25 Beursber 13.30
Lichte muz en zangaolist 140o Klass ka-
mermuz 14.40 V d vrouw 15.00 Zamrreclt.il
15.30 Licht ensemble en zangsollsten 16 00
Nws 7
l I. 298 m. KRO: 7.(1
i 7 30 V d (cusd 7.;
8.15 Llchb
ichoo'
10.03 Oude kami
Schoolradio
'dklok SlTm^Llchte
en 12.35 Meded ten
tuinbouw 12.38 Tan-
(gr) 15.30 Licht
üoverd'enklng 16.20 Planorecital: kibi
16.3S Gram 16.40 V d Jeugd 17.10 Lcht
17 40 Beursber 17.45 Militair or
Sportrubriek 18.30 Operettemuz (gt
18.50 Sociaal perspectief, lezing.
TBLBVTSTE
NTS 20.00 Journaal VARA 20 20 Act:
;rh et rleuws 20.35 Hoe ver valt de app«
an de stam?, documentaire 21 00 De twe
rezen, toneelstuk
„Jij bent God niet," heeft Swaentje toen gezegd
had zij mogelijk gelijk? „Ik weet niet, of de weg
die de Schrift bedoelt, dat is, wat jij verkondigt."
Muys ziet hem verbaasd aan: wat hij verwacht mag
hebben, dit niet. Hij verbaast zich nog meer, wan
neer hij Teeuw hoort doorgaan: „Wel weet ik, dat
staat, dat je je vader en moeder eren moet." Het
het gebed dat moeder Dingena hem h'eeft voor
gehouden, toen hij Mijntje wilde ontslaan of zelf
het huis verlaten. Toen heeft hij voor dat gebod
gebogen, en hij buigt er nog voor. De tegenstand
maakt Muys heftig. „En ik zeg je, dat wie vader
of moeder liefheeft „Maak je zin niet af, Bal-
tus Muys", waarschuwt Teeuw. Zijn stem klinkt
hard, haast dreigend. „Je zou je bezondigen aan
godslastering." „Zou een profeet-lasteren?!" Het is
een sohreeuw, de schreeuw van een verblind, door
hartstocht gedreven dweper. „Een profeet, die de
geest heeft!! Zou dat onmogelijk zijn?" Is dit een
vraag of een ahtwoord? Teeuw weet het zelf niet.
Maar wanneer de profeet zich woedend heeft afge
wend en zonder omzien weggaat, is de jonge Kore-
vaar minder dan ooit er overtuigd van diens roe
ping, van de onaantastbaarheid van diens gezag.
In de dorpen van de Alblasserwaard is versla
genheid en opgewondenheid. Verslagenheid door
de verbijsterende berichten die de ronde doen: bij
Lobith zijn de Fransen over de Rijn getrokken. Er
hevig gevochten en tal van hoge Franse aanvoer
ders en voorname edelen zijn gesneuveld of ver
dronken maar de overtocht is gelukt. Het zeggen
is. dat een heel regiment Friese musketiers in de
pan is gehakt en dat de ruiterij maar ternauwer
nood kans h'eeft gezien te ontsnappen. Wat dat
laatste betreft: ontsnapt is ze, want twee regimen
ten paardevolk zijn onder maarschalk Wirtz in
Garcuan binnen gekomen en hebben daar het gar
nizoen versterkt. De maarschalk is nu bevelhebber
de vesting en hij moet gezegd hebben, ze tot
het uiterste te zullen verdedigen.
Opgewondenheid. Want voor de verdediging van
Gorcum en van heel Holland zal de inundatie wor
den gesteld. Dat betekent, dat het overgrote deel
van de Waard onder water zal komen. Een veel
groter deel van Holland en Utrecht ook. Van Am
sterdam af komt er een breed gebied onder-water-
gezet land
Afgewende
ondergang
door H. TE MERWE
Jawel, de boeren horen dat maar over dat
brede gebied maken ze zich niet zo bar druk. Ze
winden zich veel meer op over het feit, dat hün
grond overstroomd zal worden; dat hun vee niet
meer zal kunnen weiden. En hoe moeten de bees
ten vèn de winter in leven blijven? Want van on
dergelopen land haal je geen hooi! Moet er nu bij
ziekte en oorlog ook nog de ellende van hongers
nood komen?"
Er zijn er, die bezadigder taal spreken. Die be
grijpen, dat er harde maatregelen moeten worden
genomen om een overheersing door de vijand te
voorkomen; om het voortrukken van die vijand
tegen te houden. En dan vanuit het door water be
schermde Holland die vijand te kunnen weerstaan
en terugdrijven.
Hun overwogen woorden worden toornig over
schreeuwd. Wie zal tegen de Fransen vechten, als
de landzaten sterven van honger en van pest9
Waarvoor zul je vechten, als je land wordt verzo
pen en je vee krepeert? Als je zelf met vrouw en
kinderen niet weet. waar je je bergen moet tegen
het water? Nee, geen inundatie! Geen inundatie'
De oproerige schreeuwers schijnen de meerder
heid te hebben. Hun stemmen zijn h'et luidst; hun
gebaren zijn wild.
Waar worden de dijken doorgestoken? Zij zullen
dat doorsteken beletten! Als op een morgen in
juna een mooie, milde zomermorgen een bop-
renzoon op een ongezadeld paard door de dorpen
rijdt en roept, dat er gravers uit Gorcum op weg
zijn naar de Zuider-Lingedijk bij Arkel, komen
mannen en vrouwen de weg op. De ruiter hoeft zijn
boodschap niet te herhalen hij hoeft niet te
wachten om te zien of zijn woord uitwerking
heeft.Hij doet dat ook niet; hij jaagt zijn beest
aan om snel in verdere dorpen en buurtschappen
te waarschuwen.
„Naar Arkel!" schreeuwt een jonge boer, die tot
de meest felle tegenstanders van de voorgenomen
onder-waterzetting behoort. Hij loopt zijn erf op
komt even later terug, een hooivork in J-
knuisten.
Ja! dat is het! Beletten, met geweld beletten, dat
je land en je hoeve er aan gaan! Het duurt niet
lang, of er is al een tamelijk grote groep op pad.
Met haastige stappen en verbeten gezichten. Opge
wonden en opwindend zijn hun woorden, hun kre
ten. „Kom mee! Naar de dijk! Die willen ze door
steken!"
De bende wordt gaandeweg groter. Niet alleen
mannen sluiten zich aan: je ziet er ook vrouwen
onder. Sommige hitsen de opstandelingen aan; an
dere lopen mee om te trachten hun man, hun broer
van onberaden, dolle dingen te weerhouden. Bart
Claessen is erbij en zijn zoon Gerrit. En daar roept
Swaentje. Naast haar broer. Wat doet zij erbij'
Bart Claessen is niet van plan zich tegen de sol
daten en de gravers te verzetten: dat kun je zien.
want hij heeft geen wapen meegenomen. Gerrit
wel die draagt een riek.
Maar om zo nodig Gerrit ervan terug te hou
den, die riek tegen de mannen uit Gorcum te ge
bruiken, hoeft zijn zuster niet mee. Dat kan zijn
vader met meer gezag. Wil het meisje alleen maar
zien? Zien. wat er gebeurt, en of werkelijk het
water zal worden binnengelaten in de vruchtbare
polders?
De haastende troep komt voorbij de hoeve van
Dingena Korevaar. Teeuw staat in de deur. Hij
leunt tegen de post als raakt hem wat er in het
dorp en in de Waard gebeurt en gebeuren gaat,
niet. Achter hem is de gestalte van de boerin zicht
baar. Swaentje ziet hem: even voelt ze iets als een
schrik. Dan wendt ze het hoofd af.
Teeuw heeft het meisje opgemerkt onder de
drom. Ineens verlaat hem zijn gedwongen sloom
heid. Hij moet mee zien, wat Swaen doen zal:
zien wat er gebeuren gaat. Hij hoort het roep-
woord niet, waarmee zijn moeder hem wil tegen
houden; voegt zich bij de achtersten van de troep.
(Van een onzer redacteuren)
„Voor de grote steden en hun om
geving en voor andere dichtbevolk
te gebieden is samenvoeging niet
ie oplossing. Met gemeen
schappelijke regelingen en met
nauw intensief overleg valt,
de ervaring leert, ook hier veel te
bereiken. Maar daar waar
nieuwe economische en sociale een
heid groeit, kan hiermede niet
den volstaan.
Evenals voor een waarlijk Europees
beleid een samenwerking van natio
nale staten, een Europa der vaderlan
den, ontoereikend en een bovennatio
nale autoriteit nodig is, zo is voor de
ag- en conglomeraties samenwerking
gemeenten onvoldoende en een
bovengemeentelijk gezag vereist, dat
de belangen van het gehele gebied als
eenheid behartigt.
Deze woorden sprak prof. mr. C.
F. Polak vanmorgen in het Scheve-
ningse Kurhaus, waar de Vereniging
Nederlandse Gemeenten in tegen
woordigheid van Koningin Juliana haar
vijftig jarig bestaan herdacht.
In zijn betoog over de Nederlandse
gemeenten schetste de Leidse hoogle
raar de ontwikkeling van de Nederland
se gemeenten, waarbij hij vaak op hu
moristische wijze een kritisch geluid
liet horen.
Gelukkig", aldus prof. Polak, „neemt
ook in de dichtbevolkte gebieden on
danks achterdocht en wantrouwen bij
sommige bestuurders het saamhorigheis-
gevoel toe,
Bevelen
Sprekende over de steeds minder
wordende zelfstandigheid der gemeenten
wees prof. Polak er op. dat de minis
ter op grond van de onlangs aanvaarde
wet op de ruimtelijke ordening aan de
gemeentebesturen aanwijzingen kan ge-
„Aanwijzingen is het nette woord
bevelen, dat ook de bezetters ge
bruikten toen zij de Gemeentewet ter
zijde stelden en de gemeentebesturen
ondergeschikt maakten aan het centra
le bestuur. Voor de Staten der provin-
werd de verplichting tot naleving
Koninklijke bevelen in 1887 uit de
Grondwet verwijderd voor de gemeente
besturen verdween zij in 1931 uit de
gemeentewet. Thans keert die plicht te
rug; de gemeenten worden weer werk
tuigen van het rijksgezag, afhankelijke
ddecentralisatie verdringt het medebe-
-Als de wetgever de minister zeggen
schap geeft over het bouwen", zo ver
volgde prof. Polak, ontneemt hij zonder
titel of jota in de gemeentewet te
anderen ,de gemeenten een groot deel
van hun zelfstandigheid. De gemeenten
toch. tegenover de burgers optredende
als bestuur, zijn zelf weer bestuurden
tegenover provincie en rijk. Ook hun
vrijheid wordt dus beperkt zo dikwijls
de wetgever vergunningstelsels invoert
of andere voor een ieder geldende
voorschriften geeft die de greep van de
regering op het maatschappelijk en
economisch leven versterken. Veelal
toont bovendien de regering minder
schroom van dergelijke algemene be
de gemeenten dan tegenover particulie
ren. Zo is het bij de Wederopbouwwet,
zo is het bij de prijzenwet.
Evenals de prijzen zijn de lonen en de
rentevoet voorwerpen van overheidsbe
moeiing geworden. Behoeven de lonen
in het bedrijfsleven de goedkeuring van
de overheid, dan spreekt het vanzelf,
dat ook aan de gemeenten geen vrij
heid wordt gelaten in de regeling van
de salarissen van hun ambtenaren.
Reeds bestaande vormen van toezicht
worden gebruikt om de gemeenten te
dwingen het regeringsbeleid te eerbiedi
gen en te steunen", aldus prof. Polak,
die voorts opmerkte, dat dc inkomsten
der gemeenten worden beheerst door de
centrale overheid. „Maar de behoefte
aan geldmiddelen voor de bekostiging
van de vele en omvangrijke staatszaken
is trouwens zo groot, dat de centrale
overheid geen mogelijkheid tot belas
tingheffing onbenut kan laten".
Tanende macht
Na c
(Wordt vervolgd), voegdheden gebruik t« maken tegenover
op gewezen te hebben, dat de
moderne techniek ook de vooral kleine
gemeenten uit hun isolement heeft ge
haald. kwam prof. Polak tot de conclu-
dat ook de macht van de Neder
landse staat aan het tanen is. „In het
bijzonder de Europese Economische Ge
meenschap leidt er toe, dat ten aan
zien van de belangrijkste overheidstaken
de nationale overheden meer en meer
gelijke positie en functie krijgen
als de gemeentebesturen bij het mede
bewind. Boven de Staat vormt zich
nieuwe, nog steeds in macht toe
nemende overheid. Niet alleen de ge
meenteraden. ook de Staten Generaal
hebben vaak een gevoel van machte
loosheid. In alle democratisdhe landen
verliezen de parlementen meer en meer
de greep op het beleid. De grote ach
teruitgang in de zelfstandigheid van de
gemeenten is te zorgelijker, omdat zij
slechts een facet is van de verminde
ring van invloed, die de bevolking en
haar vertrouwenslieden uitoefenen op
vet beleid. Het democratisch centralis
me, waarop men aan de andere kant
van het ijzeren gordijn zo prat gaat,
heeft in onze ogen met democratie
niets van doen; toch wint het ook aan
deze zijde veld. zij het gelukkig be
zield door een andere geest".
„In toenemende mate is een ieders
welzijn afhankelijk van een goede be
hartiging van de vele belangen, die hij
met de in zijn nabijheid wonende men-
gemeen heeft. Waar dc burger»
daarover geen zeggenschap wordt gela
ten, is van democratie geen sprake.
Periodieke verkiezingen voor de ge
meenteraden zijn niet voldoende. De
belangstelling van de ingezetenen voor
het gemeentebestuur en de bereidheid
daaraan deel te nemen verkwijnen,
als de raadsleden geen invloed op de
gang van zaken hebben cn na kort of
lang gekeuvel dienen te besluiten tol
wat hoger gezag goed of nodig acht.
Wie nog gevoelt voor differentiatie,
voor aanpassing aan plaatselijke om
standigheden, gewoonten en opvattingen,
zal de voorkeur geven aan ruime op
drachten aan de gemeentebesturen, op
dat deze in edele wedijver zullen stre-
pn de bedoelingen van de wetgever
goed mogelijk te verwezenlijken.
Zwaar heel xwaar zal ook In de ko
mende jaren de taak der gemeentebe
sturen zijn", aldus prof. mr. Po Lak.
