Christelijke groep in de Leidse raad heeft
nu echt even uw aandacht nodig!
HARMSEN
RANG
Tien (1949), negen (1953), acht (1958), (1962)
Zij is bereid zich volledig in te zetten voor heel de stad; zorgt u dan in
ieder geval voor handhaving van haar positie
de
RANG detW/uptlty. vaadeecisteWig.
NIEUWE leidsche courant
ZATERDAG 26 MEI 1962
(Van een onzer redacteuren)
U HOEFT geen aartspessimist te zijn om te menen dat het gedeelte van
het prot.-christelijke volksdeel van Leiden dat zijn stem geeft aan
je christelijke politiek, alles op alles zal moeten zetten om zijn vertegen
woordiging in de Leidse gemeenteraad op haar huidige sterkte te hand
haven. Als u dat onderkent, bent u alleen maar realist. Zakenleven en
politiek hebben gemeen, dat ze appelleren aan onze werkelijkheidszin. De
werkelijkheid is, dat de christelijke groep in de Leidse gemeenteraad na de
bevrijding in numerieke zin steeds terrein heeft verloren. Zagen in 1949
nog tien kandidaten zich gekozen, nu zorgt nog een achttal voor het prot.-
christelijke geluid in het raadsorkest, terwijl het niet ondenkbaar is, dat
de groep in september met slechts zeven leden in het stadhuis zal terug
keren. Reeds de zakelijke nuchterheid gebiedt, tegenover deze ontwikke
ling in beweging te komen. Nog helemaal afgezien van de instemming met
het beginsel der christelijke politiek, die dit evenmin kan verdragen.
De verkiezingen voor de Provtimoiale
Staten, waarvoor wij onlangs in het
stemhokje stonden, en die voor de ge
meenteraad zijn natuurlijk niet in alle
opzichten vergelijkbaar. Er zijn heel
wat mensen, die straks anders stem
men dan zij pas hebben gedaan. Niet
ieder stemit loulter principieel, langs de
rechte lijn.
„Ik stem persoonlijk"
even kan
£n hij bedoelde daarmee, dat hij
het oog op de concrete, zakelijke poli
tiek graag 'in een mens vertrouwen
wil stelden, niét coüite que coüte dn een
voor hem nogal abstracte, in leder ge
val onpersoonlijke p a r t ij.
Hij beweerde dan ook, bij de ver
kiezingen voor de Prov. Staten met op
de C.H.U. te hebben gestemd, die hein
overigens wel sympathiek ds, maar op
Van der Kwaak, „doevaddiig" een
C.H.U.'er, in wiens handen hij bepaal
de 'belangen van onze provincie veilig
«eet.
Voor dezulken geefit het partij dogma,
zo men wil het boven de politieke
wenkelijikheid uii'tgrij pende beginsel
niet de doorslag, maar spellen gevoeïs-
factoren een eerste rol.
In deze zin zijn de gemeenteraads
verkiezingen de persoonlijkste van alle.
Zij zeggen de burgers van stad en
dorp het meest; wij hebben er om
het eens wat opportunistisch te zeggen
onmiddellijk belang bij.
Toch zou het van een gevaarlijk te
kort aan werkelijkheidszin getuigen
als de politieke vrijheid, waarbij een
deel van het kiezersvolk zich zo be
haaglijk voelt, bij ons een zekere vrees
voor een blijvende teruggang van de
christelijke groep in de Leidse raad
wegnam. Hadden de recente verkie
zingen voor de gemeenteraad gegol
den, dan zou de groep een zetel hebben
moeten afstaan. Al zijn de beide ver
kiezingen gevoelsmatig dan niet ge
lijk, de uitslag van enkele maanden
geleden houdt onmiskenbaar een aan
wijzing in voor de mogelijkheid, dat
de christelijke groep het in de komen
de vier jaar in plaats van met acht
met zeven man zal moeten doen.
Wie over de bij de verkiezingen voor
de Prov. Staten opnieuw gesignaleerde
terugval maar luchtig heenpraat, on
derschat de werkelijke ontwikkeling.
Beter is, de werkelijkheid onder ogen
te zien. Zij leide niet tot een fatalis
tisch onmachtsgevoel, maar tot de per
soonlijke bereidheid om zich waar mo
gelijk beginnen wij maar heel een
voudig in eigen kring in te zetten
voor handhaving en heel positief
versterking van de prot.-christelijke
positie in het bestuur van onze stad.
Onnodige versmalling
ATEN wij vooral eerlijk en reëeJ
blijven.
De grootste pairtij in de raad zal de
christelijke groep nooit worden. Een
streven daarnaar zou onvruchtbaar en
ook aanvechtbaar zijn.
Maar het ds niet nodig, dat door on
gunstige verkiezingsuitslagen het aan
deel va-n de christelijke fractie in dat
bestuur geleidelijk zo wordt versmald,
dat de verhoudingen worden scheef
getrokken en het gesprek tussen de
verschillende partijen weinig meer dan
een formaliteit is. eigenlijk zonder
praktisch nut.
Het is zeker niet onvriendelijk be
doeld, maar de fractie van de P.v.d.A.
in de Leidse raad lijkt ons echt wel
groot genoeg (14). Aan een stel ge
reduceerde fracties tegenover het nog
al logge lichaam van één overheersen
de groep heeft Leiden geen behoefte.
Wil het raadswerk vruchten op
leveren voor het zo brede, gevarieerde
en facettenrijke stadsleven, dan zal
bet prot-christelijke volksdeel ervoor
hebben te zorgen, dat zijn afvaardi
ging niet aan minderwaardigheidsge
voelens wordt blootgesteld en onver
zwakt haar taak kan blijven vervul
len, wat bij een regelmatige nnkrim-
P-ng misschien nog wel kan warden
verwacht, maar wellicht toch niet meer
zo geestdriftig van harte.
Wy zeggen dit elkaar niet om an
dere partijen zwart af te schilderen of
'•e diskwalificeren daarvoor is de
«menwerking in de raad te plezierig
en bovendien zou geen weldenkend
^ns daar intrappen! wij doen het
om af te rekenen met de doffe
berusting diie zegt dat je in deze moei-
bjke tijd van ontkerkelijking en ont
kerstening nu eenmaal niets anders
dan teruggang kunt verwachten.
Er is voor ons vooralsnog geen reden,
dit negativisme mee te doen.
Met name de jonge kiezers mogen
weten, dat het alle rin heeft, de chris-
telijke groep in de Leidse raad zo sterk
•"ogelijk te doen zijn. Niet ter wille
van een machtspositie, maar om een
eenzijdig beleid tegen te gaan en een
krachtig, soepel bestuur te bevorderen.
Voor praktische mensen
wij hierover een uitvoerig ge
sprek hadden, zei het zo:
„Hoe groter de fractie is, hoe heter
de taken kunnen worden verdeeld. En
er zijn voor het besturen van een stad
als Leiden heel wat taken te verdelen!
Verkleining van de groep zou een
individuele verzwaring van het veel
zijdige raadslidmaatschap betekenen,
die ik niet verantwoord acht. Want
het gaat niet alleen om de raads-
maar ook om de talrijke commissie
vergaderingen, die immers de open
bare beraadslagingen in de gemeen
teraad zelf moeten voorbereiden".
Versterking van de groep is dus een
zuiver praktisch belang.
Dat lijkt ons vooral een interessant
aspect voor die kiezers, die door het
schermen met alle mogelijke principes
wat kopschuw kunnen worden. En die
zijn er. Waarom met hen geen reke
ning te houden?
Los van elke principiële overweging
is de werkelijkheid dus deze, dat de
christelijke groep mensen nodig heeft
om het raadswerk in de breedte aan te
kunnen.
Dan is een groep van negen te ver
kiezen boven een van acht of een
groep van acht zeker boven een van
zeven.
„Wij hebben nogal wat irandkiezers",
constateerde de heer Harmsen nucb-
ter.
Ja, onder hen zijn mensen die een
politiek uitstapje allerminst als een
snode daad van beginselloosheid wen
sen te beschouwen. Ga je hen bepre
ken, je bent ze voor jaren kwijt. Ze
laten zich niet een vat vol normen
op het dak schuiven.
Een bonte, ook wel boeiende cate
gorie die waard is serieus te worden
genomen.
Daarom geven wij deze „rekkeli.l-
ken" aan de periferie van het prot-
christelijke kamp in overweging, zich
ernstig af te vragen of er, naast de
'mogelijk heel losse principiële binding,
voor hen juist praktische argumenten
zijn om hun stem aan de christelijke
groep te geven.
Goed beslagen ten ijs
de heer Harmsen.
Van een schetterende leuze bedient
de prot.-christelijke groep in Lei
den zich liever niet. Dat is een
fijn psychologisch trekje in haar
brugpropagandaDe mensen laten
zich niet meer zo gauw imponeren.
Velen lopen, fietsen of brommen
de kreten schamperend voorbij.
Daarom heel simpel: een verwij
zing naar het hokje onder 3
De mail op de straat schimpt
wel eens dat Leiden achteruit
gaat in plaats van vooruit zoals
alle normale gemeenten in den
lande.
Dat is een misvatting, een
oordcel zonder grond.
Wij zijn het met hem eens. dat
het altijd beter kan. In die out-,
wikkeling Is de gemeenteraad
een belangrijker factor dan u
misschien denkt. En in die raad
moeten de verhoudingen zo zijn,
dat wij worden bewaard voor
een eenzijdig beleid. Juist uit de
discussie tussen de onderschei
dene fracties komt vaak het
goede A'oort. Dan kan veel af
hangen van een numeriek even
wicht.
Leiden, dat ons Hef 'is, heeft
belang bij een tot stilstand ko
men van de politieke prot.-chris
telijke terugtocht.
„De onderwerpen die in de raads
vergadering worden behandeld, zijn
al in de verschillende raadscommis
sies voorbereid.
Om een aantal vaste commissies tp
noemen: Endegeest, financiën, genees,
kundige dienst, kasbeheer en krediet
wezen, marlot- en havendienst, onder
wijs, openbare werken, personeelsza
ken. reinigingsdienst, rechtskundige
commissie, rekeningen, slachthuis, so
ciale zaken, sport- en jeugdzaken
Lichtfabrieken, strafverordeningen en
gemeentelijke werkplaats
Alle partijen zijn in de commissies
vertegenwoordigd, behalve de com
munisten.
Is er bij dit vooroverleg geen een
stemmigheid te verkrijgen, dan behou
den wij onze stem voor.
Hieruit blijkt wel, dat de raad wel
degelijk invloed heeft op het bestuur
en het beleid. Wat de raad doet, is
dus niet alleen maar periodiek in hel
openbaar vergaderen.
Naar mijn gevoelen behoren open
bare werken, onderwijs en financiën
tot de belangrijkste commissies.
Op de donderdagavond vóór de
raadsvergadering komen wij als fractie
bijeen om de agenda door te nei
Er wordt een toelichting gegeven op
wat in de commissievergadering is be-
sproken.
Dan wordt ook beslist, of bij een
agendapunt in de raad namens de
fractie zal worden gesproken en zo ja
door wie. Dat laatste is van belang voor
'n zo vlot mogelijke afdoening van za
ken in de raad; wij houden er niet van,
dat over één onderwerp twee of drie
mensen van een fractie het woord, voe
ren. Dat kan wel eens nodig zijn, als 'n
zaak bijvoorbeeld een praktische en
een juridische kant heeft.
Zo is Questroo onze sport- en Jeugd,
specialist, Lamers heeft zich gespe
cialiseerd in sociale zaken, mr. Woud
stra in rechtskundige aangelegenheden
en de psychiatrische inrichtingen, Van
Iterson in openbare werken, De Klei
in personeelszaken en de S.L.F., me
vrouw Geelkerken in kasbeheer en
kredietwezen en ikzelf in onderwijs en
financiën.
Die specialisaties houden uiteraard
niet in, dat de fractieleden zich voor
andere onderwerpen niet interesseren"
Uit eigen ervanng kunnen wij hier
aan toevoegen, dat de heer Harmsen
zelf bij de behandeling van het wegen,
schema een uiteenzetting heeft gege
ven, die getuigde van een diep en
"breed inzicht in deze ingewikkelde
materie.
Christelijke politiek
Nu twee vragen.
„Is het raadswerk niet zo duidelijk
praktisch gericht, dat principiële ver
schillen zich zelden meer voordoen?"
„Zijn de strijdpunten van vroeger
niet alle opgelost en kan de nood
zakelijkheid van een christelijke
raadspolitiek nog wel worden aange
toond. met name ten overstaan van
de nieuwe kiezersgeneratie?"
„Ik zou niet graag beweren", zo
antwoordde dc heer Harmsen, ..dat
iemand die ons standpunt ten aan
zien van de zin en dc noodzakelijk
heid van christelijke politiek niet
deelt, maar een halve christen zou
zijn. Daar blijf ik helemaal var
Maar van mijn eigen christen-zijn
uit wens ik christelijke politiek te
bedrijven, die rekening houdt met, Ja
uitgaat van het geloof dat deze
reld van God is.
Het is een bekend adagium n
daardoor niet minder actueel:
christen moet zijn geloof belijden op
alle terreinen van het leven.
Groeperingen als de P.v.d.A. en dc
V.V.D. zeggen, daarmee nog wel re
kening te willen houden, maar in de
praktijk komt er niet zoveel van te
recht.
Volgens mij gaat ccn vergelijking
met dc politieke situatie in Engeland
niet op, omdat van de Labourparty
nog wel kan worden gezegd, dat zij
geënt is op de traditionele christelij
ke principes van het Engelse volk.
De P.v.d A. heeft een ander karak
ter".
Van een politieke doorbraak heeft
de heer Harmsen voor de doorwer
king van de prot-christelijke visie
op het volksleven in zijn ontelbare
schakeringen geen verwachting Hij
meent, dat de constructieve taak van
de christelijke politiek, in casu van
de christelijke groep in de Leidse
raad, beslist niet als afgelopen kan
worden beschouwd.
,.Ik zie wel, dat het voor de jonge
generatie misschien niet zo gemak
kelijk is, de weg naar de christelijke
politiek te vinden en tot bewuste ac
tiviteit te komen om deze groep haar
stevige basis te laten behouden. Een
van de oorzaken daarvan is, dat ze
dc geschiedenis niet voldoende kent.
Het ontstaan van de christelijke po
litiek, haar strijd, ontwikkeling en
resultaten zijn veelal duister voor de
jongeren. Op een of andere wijze
zullen onze partijen moeten probe
ren daarin te voorzien.
Ander uitgangspunt
Er is inderdaad veel bereikt. Wij
hebben geen felle schoolstrijd meer,
maar laat ik vooral zeggen, dat de
zaken ten aanzien van het onderwijs
bepaald niet zo eenvoudig liggen als
menigeen wel denkt. Dc schoolstrijd
is nog niet geëindigd. Je moet echt
nog wel eens vechten voor je plaats:
ervoor zorgen dat je er bent, wil je
tenminste je bedoelingen gereali
seerd zien".
De heer Harmsen dacht nog aan
1958, toen de fractie van de P.v.d.A.
zich kantte tegen een amendement
om het leerplan van de christelijke
nijverheidsschool uit te breiden.
Kortom, de praktijk is niet altijd
in overeenstemming met wat in het
partijprogramma wordt gesugge
reerd.
„Je kunt over allerlei dingen het
zelfde denken en toch kan het uit
gangspunt anders zijn", zo heeft de
heer Harmsen ervaren. „Dat impli
ceert. dat bij een verschillend uit-
Fractievoorzitter Harmsen dringt
sterk aan op onverminderde hand
having van het prot.-christelijke ge
luid in de Leidse raad. Dat betekent:
het behoud van de 8 zetels. Een ver
dere teruggang is niet alleen onge
wenst voor een zinvol gemeenschap
pelijk (met de andere fracties) be
sturen van onze stad maar verdient
de christelijke groep ook beslist niet
Zij verricht haar veelzijdige en veel
eisende raadswerk met overtuiging
en daadkracht. De heer Harmsen
eerste onderwijzer aan de Leidse
Houtschool afdeling u.l.o. Onderwijs
en financiën genieten zijn voorlief
de. Maar als het volkstuinwezen of
het wegenschema in de raad ter
sprake komt, is hij niet minder
paraat
gangspunt ook tegenovergestelde me
ningen kunnen ontstaan".
Wie denkt hier ook niet aan de
cultuur?
Vooral als fractievoorzitter Is hij
blij met de vragen die zijn fractie
genoot Lamers aan B. en W. heeft
gesteld over de A.O.W. Het gaat
daarbij om, dat de steunnormen
Leiden tijdig worden gewijzigd, op
dat de belanghebbenden ten volle
kunnen profiteren van de verhoging
van de A.O.W
De vragen van de heer Lamers zijn
niet los te maken van een streven
naar christelijk-sociale politiek.
Systematische sanering
Er doen zich ook wel tegenstellin
gen voor in dc beoordeling van het
gemeentebeleid.
Zonder overdrijving kan gezegd
worden, dat dc sanering de heer
Harmsen hoog zit. Hij is geen voor
stander van een reeks incidentele on
bewoonbaarverklaringen en afbraken.
,,Een onbewoonbaar verklaard huis
is getekend en vooral met het oog
op het opgroeiende geslacht moeten
wij daarmee de grootste voorzichtig
heid betrachten.
Nodig zijn maatregelen, die tot ge
hele of gedeeltelijke wijksanering
leiden. Aan een systematische sane
ring heeft Leiden behoefte, niet aan
een hoeveelheid afzonderlijke am
putaties.
Maandag naar
Den Burcht
De propagandacommissie van
de prot.-christelijke groep in de
Leidse gemeenteraad meldde ons
vanmorgen, dat maandagavond
om 8 uur in de grote zaal van
Den Burcht een propagandabij-
eenkomst wordt gehouden. De
lijstaanvoeder, de heer P. S.
Harmsen. en de wethouder van
financiën, de heer S. M. Stolp,
hopen daar een toespraak te
houden. Mr. dr. N. G. Geelker
ken verklaarde zich bereid een
kort openingswoord te spreken
en de heer D. van der Kwaak,
lid van Ged. Staten van Zuid-
Holland. heeft een kort slot
woord toegezegd.
Medewerking verleent de
christelijke muziekvereniging
Concordia. Er zal ook samen
zang zijn. Er wordt naar ge
streefd, de vergadering om
streeks 10 uur te sluiten.
De commissie en de besturen
van de beide kiesverenigingen
hopen van harte, dat de Burcht
zaal vol loopt. Dat zijn de ko
mende verkiezingen echt wel
waard!
De beste propaganda ls nog
altijd de mondeling-persoonlij-
ke. Elkaar op deze vergadering
en haar belang wijzen. Dan blij'ft
er vanzelf geen stoel onbezet.
Ik weet heel goed, dat het in Lel
den allemaal niet zo eenvoudig ligt,
r laten wij toch de honderd wo
ningwetwoningen die ons voor krot
opruiming zijn toegewezen, gcbruike
om een of twee straten te ontruimen.
Er moet op korte termijn iets worden
gedaan. We kunnen in de omgeving
van de Waardgracht beginnen".
Op het stuk van de woningbouw Is
de heer Harmsen van oordeel, dal de
woningwetbouw in Leiden nummer 1
dient te blijven.
„Maar de woningbouw In de andere
sectoren is voor onze stad ook van
belang. Daaraan is niet altijd vol
doende aandacht besteed. Gelukkig ls
er de laatste tijd een kentering te be
speuren. Wij moeten waken tegen een
zijdigheid en uniformiteit. Hoeveel
mensen die in Leiden werken wonen
niet in andere gemeenten!" Het licht
bevolkingsstructuur uit haar voe
gen.
Wie maken de dienst uit?
£N DIT BESTEK kan niet een com
pleet beeld worden gegeven van
wat de christelijke groep in dc Leidse
raad voorstaan en doet. Het ging ons
om een globale indruk, die bij de le
zer de gedachte kan vestigen of ver
sterken, dat deze fractie de haar toe
komende plaats met overtuiging en
daadkracht bezet. Zij kan aan élan
winnen als zij zich weet gerugge-
steund door een sterke meelevende
kern van politieke medestanders.
De heer Harmsen klaagde erover
dat het maar zon heel klein groepje
is dat daadwerkelijke belangstelling
voor de politiek opbrengt.
In Leiden kan bijvoorbeeld de CHU
op ongeveer 5000 stemmen rekenen.
Dc afdeling van de Unie heeft een 500
leden maar er komen er gemiddeld
50 ter vergadering. Zegge en schrijve
1 procent maakt dus de dienst uit
En toch hebben wij allemaal ons
oordeel over wat anderen doen
cn vooral niet doen o zo gauw
klaar. 1'as als wij in een situatie ko
men die ons elk recht om invloed uit
tc oefenen ontneemt, wordt het ons
scherp duidelijk dat een samenleving
als dc onze zonder ccn effectieve func
tionering van haar democratische or
ganen verzanding en innerlijke ver
arming tc wachten staan.
Als wij straks onze stem bcumst
uitbrengen op dc christelijke groep,
kan dat een herleving betekenen uit
een politieke apathie.
Dat -al dit acht- of negental
nieuwe impulsen geven. Die het wel
nodig heeft als in de volgende zittings
periode dc woningbouw, het verkeer0
het industricschap. dc consequenties
een grenswijziging, dc omlegging
de vaarweg en nog zoveel meer
bijna dagelijks in meerdere of minde-
mate dc aandacht vragen.
In het gunstigste geval komen me-
rouw Geelkerken en dc heren Harm-
•n. Stolp, Questroo, Woudstra. De
Kier, Lamers, Elsgeest en Van der
Vliet als christelijke groep in de raad.
Duurt de teruggang voort, dan vallen
mevrouw Geelkerken, die 9 staat, en
de heer Van der Vliet af.
De nuchterheid gebiedt, het midden
te houden, dus blijven er 8, met als
nieuwe gezichten de heren Elsgeest
en Van der Vliet De heer Van Iterson
stelde zich niet meer beschikbaar.
Tussen dit ogenblik en dat van de
verkiezingen ligt nog een zee van tijd
zonder in holle frasen of kwalijke
bejegening te vervallen een goed
woord te doen voor een welklinkend
prot.-christelijk geluid in Leidens raad!
Dc vrees voor verdere teruggang
kan dan tóch blijken ongegrond te
zijn geweest.
Des te beter!
Lezers schrijven ons
Huurverhogingen en
communisten
In een pamflet van de afdeling Leiden
van de C.P.N. komt onder botshoofd
„Leiden telt plm. 4000 ingeschreven wo
ningzoekenden" dc volgende passage
voor: „Dc communisten eisen meer wo
ningwetwoningen met één bétaaibaar
huurbedrag, want de woningnood is
groot! Dat de communisten op het ge
bied van huur-, woning- cn sociale kwes
ties advies-bureaus in stand houden, die
de bevolking hulp bieden ongeacht religie
of levensovertuiging.
Dat zij hierbij, getuige dc verschil
lende acties in diverse wijken MET SUC_
CES optreden tegen ongemotiveerde
huurverhogingen in het kader van het
regeringsbeleid.
Huurverhogingen voor woningen, die
beneden de 8 lagen, werden ook door
de Gemeentelijke Woningstichting toege
past. Alleen door het optreden van de
bewoners, onder leiding van communis
ten, konden deze verhogingen voor het
grootste deel ongedaan gemaakt worden."
Dit is misleidende propaganda. Dezo
acties slaan niet alle onder leiding van
communisten. De actie van dc bewoners
van de gemeentewoningen in het Haag-
wegkwartier staat niet onder leiding van
de C.P.N., maar onder leiding van on
dergetekende, die geen communist is. Wel
heeft ondergetekende contact gehouden
met het actiecomité Herensingel, dat
wel onder communistische leiding staat,
maar hun meningen lopen vaak ver uit-
zonnige