(0^
«ontuzuN!
-oor NIETSj
Tweede Kamer zit enkele
weken zonder Mammoet
woBpr
EEN FIETS
De lof van Friesland
Een kanttekening
Eerst wijziging Huurwet aan de orde
Min. Cals boos
op dr. Tilanus
Kamer keurt
A.O.W. per 1
verhoging
juli goed
Kamer prijst lagere
leeftijdsgrens AWW
ta a"
Een woord voor vandaag
Studie echtscheidingen
op het platteland
[ÖEWUKPRED5KANT j
s
GROTERE EN MODERNERE WINKELS
JAARLIJKS geven wij 25.000 miljoen uit en kopen levensmiddelen en
I kleding, huisraad en kolen, xitten in de tram en betalen de dokter,
laten ons haar knippen en onie schoenen maken, betalen onse verzeke
ringspremie, maar ook onse huur.
Ruwweg l/10e van deze onvoorstelbare grote geldstroom gaat naar de le
vensmiddelenwinkels- Om precies te sijn: wij geven per jaar 2-600 mil-!
Joen bij de kruidenier uit Als wij kruidenier zeggen, begrijpt iedere lezer
ons. Maar goed is die naam niet meer.
De kruidenierswinkel van vóór de oorlog met zijn jaaromzet van gemiddeld
12.500 is uitgegroeid tot de moderne levensmiddelenwinkel van vandaag,
met aan de top van de pyramlde de supermarket waar men kruideniers
waren, groenten, fruit, vlees, huishoudelijke artikelen, textiel, tabakswaren
en pocketboekjes kan kopen. Supermarkets met een jaaromzet van meer
dan een miljoen gulden, maar de kosten van inrichting en bevoorrading
lopen dan ook in de honderdduizenden guldens. En de middenstander wiens
polsstok minder lang is en slch noodgedwongen tot een kleine zelfbedie
ningswinkel wil beperken, moet toch altijd een 40.000 op tafel kunnen
leggen.
Weinig middenstanders zullen dit bedrljfsgetal met een achteloos gebaar te
voorschijn kunnen halen. De meesten moeten elders terecht: zij moeten
beroep doen op het Waarborgfonds voor de Middenstand (maar dit instituut
mag per geval slechts 50.000 geven) of zij moeten terugvallen op hun or
ganisatie. op de groothandel, op bankiers of op institutionele beleggers.
Natuurlijk is de financiering van zelfbedienlngssaken en supermarkets voor
het grootwinkelbedrijf en de verbruikscoöperatie een probleem dat minder
hoofdbrekens eist (hoewel het toch altijd een probleem blijft) en even na
tuurlijk is het dus, dat deze organisaties vooraan gaan bij het verbouwen
en openen van nieuwe zelfbedieningswinkels en supermarkets. Wij zien ze
tegenwoordig als de spreekwoordelijke paddestoelen uit de grond rijzen-
Maar dit betekent niet, dat de middenstander is teruggedrongen tot een
ondergeschikte positie in het distributieproces. In het pas verschenen jaar
verslag van een groothandel ln levensmiddelen wordt becijferd, dat van de
totale omzet in levensmiddelen van ruwweg 2.600 miljoen thans 7)4%
over de verbruikscoöperaties loopt, 224% over het grootwinkelbedrijf en
bijgevolg nog altijd 70% over de zelfstandige mlddenstandsbedrljven. Het
percentage moge in de loop der Jaren voor de middenstander gedaald zijn,
dat doet niets af aan het onloochenbare feit dat hij nog altijd springlevend
is. Door tijdig de bakens te verzetten, door de dynamiek van de tijd aan te
voelen, hebben de beteren, de daadkrachtigen, het transformatieproces kun
nen meemaken.
Zo'n 7.200. winkeliers zijn thans aangesloten bij 4 grote vrijwillig filiaalorga
nisaties, die hun In staat stellen goedkoper in te kopen, te profiteren van
collectieve reclame, een gemeenschappelijk boekhoudbureau en financiering
vanuit een centrale pot, terwijl zij ook voorlichting over doelmatige bedrijfs
voering kunnen krijgen. Anderen weer sloten zich aan bij kleinere vrijwillig
filiaalorganisaties of bij inkoopcombinaties. Allen hebben zij Ingezien, dat
gezamenlijke activiteit noodzakelijk ls om bepaalde voordelen van het groot
winkelbedrijf deelachtig te kunnen worden. De geheel op eigen wieken drij
vende kruidenier is in onse samenleving ten dode gedoemd. Het sanerings
proces heeft ertoe geleid, dat de 40.000 kruideniers van vóór de oorlog zijn
Ingekrompen tot 24 000. En dat ln een Nederland waarvan de bevolking is
opgelopen van 84 miljoen tot 11H miljoen Inwoners.
Dit betekent natuurlijk wel, dat er weinig vrije keus voor de middenstander
Is. Op straffe van ondergang moet hij meedoen. De klant van vandaag wil
het liefst veel artikelen in een ruime, moderne winkel kunnen kopen, waar
hij niet lang behoeft te wachten.
Er zullen daarom ln de strijd om de gulden van de consument steeds grote
re bedrijven komen. Tegelijkertijd zal de branchevervaging steeds meer om
zich heen grijpen. Het zal steeds moeilijker worden de regels te handhaven,
dat die en die winkel alleen dat en dat mag verkopen. Enerzijds wil dit zeg
gen, dat het aandeel van de levensmiddelen in de totale omzet van het win
kelbedrijf terugloopt, anderzijds, dat de mogelijkheid geschapen wordt de
dlstributiekosten te drukken.
Voortdurend worden andere manieren bedacht om de klant naar zich toe te
trekken. De concurrentie in het levensmiddelenbedrijf ls dan ook fel, al ls
dit aan de prijzen (door de prijsbinding tussen fabrikant, grossier en winke
lier) niet te zien. Dit geeft het distributie-apparaat een sterk dynamisch ka
rakter. Het dwingt de zelfstandige middenstander, zich aan te passen en het
tempo van het grootwinkelbedrijf «n de verbruikscoöperatie bij te houden-
Maar het dwingt ook het warenhuis zijn assortiment te wijzigen- Ook dit
moet dus soepel en dynamisch in zijn bedrijfsvoering zijn.
Er is een tijd geweest, dat voornamelijk aandacht aan de produktie werd
besteed. Dat was het begin en het eind van alle wijsheid. De distributie
hing er maar zo'n beetje bij. Die tijd ligt achter ons. Gefabriceerde en ge
ïmporteerde consumptiegoederen moeten op zo efficiënt mogelijke wijze onder
het bereik van de consument worden gebracht. In het belang van de grote
en kleine leiders onzer winkelbedrijven, maar ook en vooral ln het belang
van de consumenten, van de mensen die met hun 2.606 miljoen aan bood
schappen ervoor zorgen, dat de loop erin blijft.
(Van onze parlementsredactie)
Na een Paasreces van enkele
weken heeft de Tweede Kamer
gistermiddag de behandeling
van de Mammoetwet voortgezet.
Overigens niet voor lang, want
het ligt in de bedoeling vandaag
de algemene beschouwingen over
het ontwerp af te sluiten en het
debat voor enkele weken te
onderbreken om de betrokken
Kamercommissie gelegenheid te
geven de ruim 110 ingediende
amendementen te bespreken en
te ordenen. In die Mammoetloze
weken zal de Kamer dan enkele
andere belangrijke wetsontwer
pen, zoals de wijziging van de
Huurwet, behandelen.
Over het Mammoetdebat lag giste
ren de schaduw van het plotselinge
overlijden van staatssecretaris Stu-
benrouch, die als rechterhand van
minister Cals een belangrijk aandeel
zou hebben gehad in de verdediging
van het ontwerp. Aan zijn nagedach
tenis wijdden alle sprekers gevoelvol
le woorden. Zij realiseerden zich dat
door dit sterven de taak van minis
ter Cals aanzienlijk is verzwaard.
De c.h.-fractieleider dr. Tilanus wees
in dit verband op de mogelijkheid,
dat de minister zich bij zijn verdedi
ging kan laten assisteren door eei
regeringscommissaris.
De rede die minister Cals in eerste
termijn over de Mammoetwet heeft ge
houden, is gisteren in de Kamer met
zeer gemengde gevoelens ontvangen.
Merkwaardig genoeg was het weer de
P.v.d.A-oppositie die zich het meest
..Mammoet-minded" toonde. De heer
Kleijwegt (soc.) toonde zich zeer tevre
den over de rede van de bewindsman,
(Van onze parlementsredactie)
Volledige instemming toonde de
Tweede Kamer gisteravond met
het wetsontwerp op grond waar
van de AOW-uitkering per 1 juli
wordt verhoogd met vijftien pet.
Minister Veldkamp kon dan ook
het genoegen smaken, dat zijn
wetsontwerp zonder hoofdelijke
stemming werd aanvaard.
Wel ontvouwden enkele afgevaar
digden een aantal wensen met be
trekking tot de ouderdomsvoorzie
ning op lanrere termijn. Volgens de
heer Berger (soc.) bestaan de vol
gende stappen uit wijziging van het
bodempensioen naar een waardevast
sociaal minimumpensioen en bevorde-
rtn« van een rechtveerdile lasten- r
verdeling door een bijdrage uit de
overheidsmiddelen.
De heer Van Eibergen (a.r.) vond
bet een nare zaak. dat nog vele be
jaarden bijsteun nodig hebben. „Wij
willen er graag aan meewerken, dat zij
uit de zorgsfeer in de rechtssfeer ko
men". De heer Van Eibergen merkte
op, dat de pensioenfondsen niet hebben
gebracht wat werd gehoopt.
De heer Kikkert ic.h.) benadrukte,
dat ook alle bejaarden werkelijk van
de komende verhoging moeten profite
ren en dat eventuele steunmaatregelen
niet worden ingetrokken. De heer Van
der Ploeg ikath. v.) bleek van mening,
dat ook voor minder draagkrachtige
loontrekkers een inkomensgrens moet
worden vastgesteld, waar beneden zij
Seen premie behoeven te betalen. Wat
it betreft bestaat er ongelijkheid tus
sen loontrekkenden en zelfstandigen.
Het wetsontwerp bevatte voorts een
regeling op grond waarvan de aai
spraak van gewetensbezwaarden c
ouderdomsultkering nader is geregel-
Deze verbetering kon de goedkeuring
wegdragen met name van de heren Van
w.), Kikkert (c.h.) en Kod-
Weerivoord
Minister Veldkamp vulde een
groot deel van zijn antwoord met
opmerkingen aan het ad rei van het
Centraal Sociaal Werkgeversver
bond. Deze liberale werkgeversorga
nisatie heeft de laatste tijd herhaal
delijk kritiek geoefend op het beleid
van de bewindsman van sociale za
ken en volksgezondheid.
De minister bestreed onder meer, dat
van mening, zien van ae ouderdomsvoorziening,
een regeling - arbeidsongeschiktheidsverzekering
naar over de terimregeling). de geneeskundige
gebeuren ver-!zorging (nieuwe ziekenfondswet) ei
(Van onze parlementsredactie)
De Tweede Kamer zal ongetwij
feld akkoord gaan met de wijziging
van de weduwen- en wezenwet, die
minister Veldkamp wil doorvoeren.
Gisteravond is de openbare behande
ling van dit wetsontwerp begonnen.
De woordvoerders van de vijf grote met wN!et al1* Kvier'erten de-'lijk. dat bi) zich juist In dit prettige
fracties betuigden hun instemming len zijn standpunt, onder meer omdat merdebat tot een weerwoord had laten
Het debat wordt vanavond voortgezet, -onder zo n regeling ook zouden valle-n verleiden „U moet dat geschrUf eerst
De Kamer behandel! vanavond vooru "<*nven. aan wier schuld de ecM- maar een, ««leien hebben", verdedl,de
Vrij algemeen bleek men van mening,
dat voor deze vrouwen n_- j
moet worden getroffen, x
wijze, waarop dit moet gebeuren ver-1 zorging (nieuwe ziekenfondswet)
schilt men van mening. vraagstuk van de gehandicapten.
Minister Veldkamp voelt er veel voor| De heren Corver (lib.) en Berger (soc.)
deze vrouwen geheel gelijk te stellen namen het de bewindsman enigscins kwa-
ma» ï-t-1-r.b Niet aV* K^mer'ecien de-'ltfk. dat hli *i<-h (ni.t i„ au sr«.
wijziging van de bakkerijpara
graaf uit de arbeidswet.
Een vrouw met een of meer kinderen
zal volgens de gewijzigde AWW-
allen tijde bij het overlijden van haar
echtgenoot recht op weduwenpensioen
hebben tot haar 65ste jaar. Kinderloze
vrouwen, die op 40-jarige leeftijd of
ouder weduwe worden, zullen eveneens
tot hun 65ste jaar AWW-pensioen ont
vangen.
Een weduwe met een ongehuwd eigen
kind, dat voor of op de dag van overlij
den van de vader werd geboren, heeft
recht op het pensioen ongeacht de leef
tijd van dit kind. Indien de weduwe 35
jaar of ouder is en haar kind trouwt of
overlijdt, dan behoudt zij pensioenrecht
De vrouw, die weduwe wordt op een
leeftijd tussen 33 en 40 Jeer, met een
kind. dat voor of bij het overlijden van
haar echtgenoot trouwde of stierf, be
houdt he* pensioen mits zij niet uit de
ouderlijke macht werd of wordt ontzegd.
Een moeilijk punt in het debat bleek
de positie van de gescheiden vrouw, die
ten gevolge van het overlijden van haar
scheiding te wijten is geweest.
I dr. Veldkamp zich.
Door verdrinking 634
mensen omgekomen
In 1661 zijn 634 mensen door ver
drinking om het leven gekomen. 222
jongen». 57 meisjes. 305
Onderwijsbenoemingen
Benoemd tot onderwijzer aan de Van
Asch van Wijckschool voor Ulo te
Utrecht: L, Lodewijk te Alblasserdam.
Benoemd tot onderwijzer aan de Chr.
b» IB.-T.-r - 501 Streekschool voor V.G.L.O. te Baren-
4UUMC... Voor zover bekend raakten i djecht: WSterkenburg te Sorong (Ned.
1009 auto te water. Hierbij zijn 61 I Nteuw-Guinea
mensen verdronken. *~i
Dit meldt het
Benoemd tot onderwijzeres aan de Pr.
meld*t~hef~Jaarverslag over 1861 Julianaschool te Gouda: mevr. F. G.
de Koninklijke Nederlandsche Jongbloed te Gouda; Joh. Calvijnschool
tot het Redden van Drenkelingen, te Den Haag: S. W. den Draak te
Het aantal verdrinkingsgevallen was Vlaardingen; Ds. J L. Piersonachooï
aanzienlijk hoger dan het Jaar daar- te Hengelo (Geld.): J. van Wakeren t<
idanks de minder goede zomer. Nijmegen; Ichthusschool te Amstelveen
1660. Twee weekeinden hebben bij
zonder veel slachtoffers geëist: het
laatste van juni (lSi en het eerste van
Juli (377. Op het ijs zijn 13 en in zee
38 personen omgekomen.
Drie mensen verongelukten bij een
reddingspoging.
'"Jf'Gé-
Tinte: C. J. de Die te Leiden
Benoemd tot onderwijzer aan I
ref. Lagere school te Tinte: J. H. Poort
te Leidén; Ned. Herv. school te Uit
hoorn: T. G. Dijkstra te Haren (Gr.
Ds. J. L. Piersonschool te_ Hengelo
al verbond hij aan zijn instemming wel
de waarschuwing, dat mr. Cals niet
moet proberen „het onverzoenlijke te
verzoenen". De socialistische spreker
liet doorschemeren, dat de minister de
socialistische instemming wel eens zou
kunnen verspelen als hij zich niet of
niet voldoende zou verzetten tegen be
paalde, naar de mening van de P.v.d.A.
destructieve amendementen".
Socialistische steun voor zijn ontwerp
termijn over de maatschappelijke orga
nen had gezegd. Hij had toen laten we
ten dat de inschakeling van deze orga
nen bij de uitvoering van de Mammoet
wet voor zijn fractie een „conditio sine
qua Don" is. ..Dat gaat mij net iets te
ver; ik kan de maatschappij niet dwin
gen". had minister Cals hierop geant
woord. Dr. Albering ontnam gisteren de
term ..conditio sine qua non" z'n poli-
tiek-geladen betekenis door deze te ver
vangen door de formulering „noodzake
lijke voorwaarde voor een efficiënte ac
tiviteit van de maatschappelijke orga-
Schorsing
De liberale woordvoerster mevrouw
»i mbihi» r.u ampImiii Ami. Van Someren-Downer stelde vast, dat
nnlil? hAhh»n if.n? -ufArmM?^ Hil^ de minister en zij op sommiire punten
llf «l*»»r «Un «kernei. Op an-
AhrUiAinie ,i!afi« ju dere punten toonde zij zich echter niet
wachten. Dr. Tilanus vond de verdedi
ging van de bewindsman knap, maar ze
had hem ln grote lijnen niet overtuigd
en hem er ln leder geval niet toe ge
bracht zijn ln eerste termijn geleverde
kritiek terug te nemen.
De c.h.-fractieleider herhaalde, dat
een wetsontwerp waarbij het gehele
voortgezet onderwijs in één regeling
wordt samengeperst, geen gelukkige
greep is. Hij handhaafde ook zijn me
ning. dat (door gebruikmaking van
nieuwe benamingen voor verschillende
vormen van onderwijs) de ontwerpers
van de Mammoetwet netjes langs de
Grondwet zijn heengewandeld. Daardoor
is de vaste basis, die het onderwijsarti
kel van de Grondwet biedt, een zwakke
ondergrond geworden en zijn zekere
waarborgen op losse schroeven gezet,
ook al is formeel dan niet van strijdig
heid met de Grondwet sprake.
De daarop volgende uiteenzettingen
van de heer Tilanus wekten in stijgen
de mate de wrevel van minister Cals
op. Woedend plaatste hij interrupties in
de richting van het spreekgestoelte. Op
de c.h.-fractieleider had dit echter geen
vat. Hij bleef onverstoord vasthouden
aan o.m. zijn sterke voorkeur voor de
wetsontwerpen, die 's ministers voor
ganger prof. Rutten destijds tot rege
ling van het v.h.m.o. bij de Kamer had
ingediend, maar die minister Cals heeft
ingetrokken. Over de opmerking van de
socialist Kleijwegt dat de Mammoetwet
een „scholenstelsel" in de plaats zet
van een „stel scholen", zei dr. Tilanus:
„Ik ben erg bang voor dergelijke fra
seologie, die het misschien op een on-
derwijscongres prachtig doet. Ik vrees
ook. dat men zich t.a.v. de Mammoet
wet allerlei visioenen voor de geest
haalt, die toch niet in overeenstemming
met de werkelijkheid zullen blijken te
zijn. Schept dit wetsontwerp nu werke
lijk wel een scholenstelsel tussen lager
en hoger onderwijs? En heeft het voor
geslacht nu werkelijk wel zo stelselloos
gewerkt? Zal de druk op de eindexa
mens inderdaad verminderen? Zal het
bmgjaar reële uitkomst bieden?". A
deze vragen was dr. Tilanuz geneigd
ontkennend te beantwoorden en zijn con
clusie luidde, dat men in de Mammoet
wet meer leest dan er in feite in staat.
Dr. Bruins Slot
De anti-revolutionaire fractieleider dr.
Bruins Slot reageerde in zijn repliek op
het verzoek van de minister om nu eens
concreet aan te geven waar in de Mam
moetwet het onmogelijk wordt gemaakt
dat de diepste anti-revolutionaire begin
selen in het onderwijs tot gelding wor
den gebracht. Dr. Bruins Slot wees er
op, dat de zaak niet zo door hem was
gesteld. Hij had slechts gezegd, dat het
ontwerp het mogelijk maakt dat be
doelde beginselen niet tot gelding kun
nen worden gebracht. Zo'n wet willen
de a.r. niet. Voor hen is het ontwerp al
leen aanvaardbaar als die mogelijkheid
onmogelijk wordt gemaakt.
oldoende vertrouwen te hebben
ln de overheid. Volgens dc a.r.-fractie
leider map de minister er niet vanuit
gaan, dat zijn opvolpers In gelijke mate
aanspraak zullen kunnen maken op het
vertrouwen als hijzelf. De vrijheid van
het bijzonder onderwijs Impliceert, dat
dit onderwijs nu op grond van de wet
moet weten waar net aan toe Ls. Een
beroep op vertrouwen In de overheid Is
ln strijd met het juridisch karskter van
de bijzondere school. Tegen het geven
van een Ideologische basis aan de open
bare school verzette spreker slch.
De K.V.P.-er Albering beperkte zich
bij deze replieken voornamelijk tot een
verduidelijking van wat hij in eerste
tevreden. Maar hoe bet ook slj,
vrouw Van Someren zou het „verschrik
kelijk" vinden als het ontwerp zou wor
den verworpen. Om dat te voorkomen
stelde zij voor de behandeling nu te
schorsen. De minister zou dan de gele
genheid krijgen het ontwerp niet alleen
met dc Kamercommissie maar ook met
experts uit de onderwijswereld te be
spreken en het zodanig te herzien, dat
het voor een grote meerderheid in de
Kamer aanvaardbaar zou zijn. De weg
van normale amendering achtte de libe
rale spreekster nauwelijks begaanbaar.
Over de oppositie van de buiten-parle
mentaire onderwijsmensen maakte o.m,
dr. Albering (kath.v.) zich minder zor
gen. Hij meende, dat de Kamer er goed
aan zal doen over de meningsverschil
len m die kring heen te stappen
slechts af te gaan op haar eigen -
deel.
Ook de socialist Kleijwegt zag geen
reden te vervallen in de zijns inziens
„paniekerige stemming" van de libera
le woordvoerster. Over de kritiek van
de heer Tilanus zei de P.v.d.A.-spreker,
dat een „zo negatieve benadering een
betere argumentatie behoeft". Met het
„strak-principiële" betoog van dr.
Bruins Slot was de heer Kleijwegt het
op tal van punten (zoals het primaire
recht van de ouders) ten principale
eens. maar wel vreesde hij dat bij de
praktische toepassing van een en ander
de a.r.-fractieleider en hij uit elkaar
zouden gaan.
De tweede a.r.-spreker, de heer Van
Bennekom, bleek evenals de heer Tila
nus nog allerminst overtuigd van de
noodzaak van één samenvattende rege
ling voor het gehele voortgezet onder
wijs. Met mevrouw Van Someren was
hij het eens, dat het overleg tussen re
gering en onderwijsorganisaties over
het ontwerp meer het karakter heeft ge
had van „hearing" dan van werkelijk
overleg. Van tegemoetkoming aan de
protestants-christelijke bezwaren valt
in het ontwerp z.i. niet veel te bespeu
ren. Volgens de heer Van Bennekom
overschat de minister de voordelen die
de Mammoetwet voor het u.l.o. en het
toelatingssysteem zou opleveren.
Voordot met de replieken over de
Mammoetwet een begin werd ge
maakt heeft de K.V.P.-er W. J. An-
driessen gistermiddag voorzitter Kor-
tenhorst laten weten, dat zijn fractie
overwegend bezwaar heeft tegen een
behandeling van de huurverhoging op
8 mei, indien op die datum omvang
en vorm van de te geven huurcom-
pensatie nog niet bekend zouden zijn.
De Stichting van den Arbeid moet nog
advies over deze compensatie geven.
Dr Kortenhorst wees er de heer An-
driessen op, dat de Kamer de bepa
ling van het tijdstip van behandeling
geheel in eigen hand heeft. Als zij
geen behandeling op 8 mei wenst,
kan zij het uitbrengen van een eind
verslag uitstellen.
Beroppinfiswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Haskerhorne-Oudehaske
(toez.): J. P. van Santen te Oostwold
(Gr.); te Haren (Gr.) (pred. voor bijz.
werkzaamheden geestelijke verzorging
sanatorium Beatrixoord)J. W. Fase te
Appelscha.
Bedankt voor Hei- en Boeicop (toez.):
H. J. Smit te Stellendam; voor Bergam-
bacht: J. W. de Bruyn te Harderwijk.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Wildam: A. van Zuijlen,
kand. te Rotterdam.
Aangenomen naar Beekbergen: P. van
Oosternoudt te Krabbendam.
Jezus vaart op het meer als er plotseling een zware storm
wind opsteekt. De discipelen hebben het er niet zo best
onder. En daar is ook wel reden voor. Hoge golven slaan in
het schip en het loopt vol. Het dreigt dus te zinken. Wat
moeten ze doen! Jezus slaapt en schijnt er helemaal niets
van te merken, dat zij in nood zijn komen te verkeren.
Ze maken Hem wakker en wijzen Hem op het gevaar. Hoe
is het toch mogelijk, dat Gij er U niets van aantrekt, dat
wij vergaan. Een tikkeltje verwijt valt in hun stem wel te
bespeuren. En dan geeft Jezus het bestraffende antwoord:
Waarom zijt gij zo bevreesd? Hebt gij geen geloof?" (Mar
cus 4 40).
Het is een woord, dat zich de eeuwen door tot de mens is
blijven richten. Tot de mens. die elke dag opnieuw als ge
volg van allerlei omstandigheden zich bedreigd gevoelt, be
dreigd gevoelt in het naakte leven. Tot de mens, die leeft
in angst en vrees voor dit of voor dat. Waarom zijt gij zo
bevreesd? Hebt gij geen geloof? Wie met Jezus aan boord
zijn reis over de levenszee maakt kan alle vrees uitbannen,
al zou het schip tot zinkens toe vol lopen met moeilijkheden
en gevaren. Het is niet dat Jezus slaapt, maar het is dat wij
geen geloof bezitten.
(Van onze correspondent)
In de vaderlandse boerenstand
komen heel weinig echtscheidin
gen voor. Twee sociologen van de
Wageningse Landbouwhogeschool,
de heren dr. G. A. Kooy en J. H.
Hasenack, hebben dit bekende
sociologische gegeven met cijfers
gestaafd. Zij hebben een onder
zoek ingesteld naar de veelvuldig
heid waarmee op het platteland
echtscheidingsverzoeken worden
ingediend; de sociologen uit Wa-
geningen -hebben in hun enquête
ook de oorzaken van de echtschei
dingen onder de agrarische bevol
king betrokken.
De onderzoekers hebben zich in hun
werk bediepd van cijfers die eerder zijn
gepubliceerd door het Centraal Bureau
voor de Statistiek. Het onderzoek ver
meldt cijfers van vijf jaar geleden: op
tienduizend echtparen onder zelfstandi
ge boeren kwam toen een scheidings
gemiddelde voor van 1.99 tegen 29,85
op hetzelfde aantal echtparen onder de
overige bevolking.
Meer echtscheidingen kwamen voor
onder landarbeiders en de boeren in
loondienst. Het grootste aantal kwam
voor in Noord- en Zuid-Holland, in Gro
ningen en in Limburg; volgens de be.de
onderzoekers is dat toe te schrijven aan
de verstedelijking van het platteland in
deze gebieden. Over de gehele lijn komt
in het nog altijd enigszins gesloten agra
risch Veluwegebied ook een vrij hoog
percentage voor.
Het onderzoek heeft tevens uitgewezen
dat er veel huwelijken van boeren die op
latere leeftijd trouwen mislukken. Ook
bleek dat boeren die zeer jong trouwen
gemakkelijk tot scheiden komen. Dit
geldt trouwens ook voor de stadsmen
sen. Van belang was ook het leeftijds
verschil tussen de man en de vrouw
IA vele gevallen. De onderzoekers heb
ben ook gezocht naar de relatie tussen
de huwelijkstrouw en de religiositeit
geconcludeerd dat echtscheidingen
orthodox-her
onder gereformeerde.
vormde
s-katholieke boeren
Amsterdam beproeft
schoolvrije zaterdag
B. en W. van Amsterdam hebben be
sloten ln afwachting van de totstandko
ming van een definitieve regeling van
de schoolvrije zaterdag, de hiermee in
1961 genomen proef dit jaar te -herhalen
en uit te breiden. De openbare kleuter
en Lo.-school zullen de acht zaterdagen
van 12 mei tot en met 7 juli gesloten
zijn.
UNIECOLLECTE
De Jaarcollecte voor de Scholen met den
Bijbel bracht op: Garrelsweer 472. Hooge-
/.and I 203,45, Losdorp 129,50, Oldehove
423. Visvliet 90,50, Hlndeloopen 93.95,
ndoorn «9.25, Lutten aan de De-
vaart f 308.25. Rheeze 426.50. Vrooms-
hoop 518,»S, Barneveld 1 764,27. Hoevelaken
"14,50, Luntaren 580.Ï5. Veenkulzervel-1
17.62. Vorden 1.140, wekerom 707.50.
itfoort 1 178.89. Wil nis 370. Krommenie
ow8. Nleuw-Vennep 756,25, Gouderak 673.
Slledrecht 278. Zoetermeer 1.428,95. Oost-
burg 503. Veen f 526,05. Totaal van 700 lo-
comité's 1 459.911,32 Vorig jaar was dit
bedrag van I 402.024,12.
vrijwel niet voorkomen. Niet doordat
het boerengezin op het platteland scherp
in het oog wordt gehouden door de buurt,
de familie en de kerk, maar „omdat on
der deze groepen het huwelijksgeluk
misschien groter is dan elders", aldus
de Wageningse sociologen. Zij houden
het voor mogelijk dat in de huwelijks
verhouding van religieus bewust leven
de mensen de „agapè" (liefde) zich meer
geldend maakt dan de „eros".
Het onderzoek is verricht voor de ont
wikkeling van de gezinssociologie, een
nog jonge struik in de tuin van de Ne
derlandse maatschappijkennis. De uit
komst ervan is belangrijk voor het so
ciale beleid op het platteland.
Advertentie
ELKE DAG - 3 MAANDEN LANG
(van zaterdag 31 maart t/m 30 juni '62)
heeft iedereen die dan een.nieuwe fiets
koopt, de kans dieflets(plus bijbehorend
extra toebehoren) cadeau te krijgen I
DIT ZIJN DE WINNAARS YAN
DE DERDE WEEK
DINSDAG 17 APRIL
WOENSDAG 18 APRIL
de heer Theo Veenendaal. Willi brordus»
straat 99, Rotterdam
DONDERDAG 18 APRIL
de heer D. J. Rougoor, Hamburgerwejj 75,
2oiaVöen Haag
STAAT U HIER DE VOLGENDE
WEEK BIJ?
(vraag uw fietsenhandelaar Inl ichtingen)
Ds. H. van den Brink
terug in Nederland
Ds. H van den Brink is dezer dagen
uit Indonesië in ons land teruggekeerd.
Met uitzondering van de oorlogsjaren
heeft hij sinds 1933 in Indonesië gewerkt.
Het grootste gedeelte van zijn verblijf
Indonesië was ds. Van don Brink
erkzaam als missionair predikant ln
Mckassar, waar hij een bijzondere ról
«peelde bij de opbouw van de Buginees-
Makassaarse kerk. Daarnaast heeft h(j
nog gedurende een drietal jaren zen-
dingsarbcld op Soemba verricht. Mc-
w Van den Brink is reeds in oktober
in ons land teruggekeerd. Na deze
veeljarige zendingsdlenst zal ds. Van den
Brink niet opnieuw worden uitgezonden.
Noorden. Er is eigenlijk maar één provincie
waar uit candidaten tot de Heilige Dienst predi
kanten gesmeed worden. Dat iz de provincie
Friesland. Het spijt me voor onze lezers in alle
liefelijke gemeenten rond randstad Holland,
maar de waarheid moet gezegd worden. Fries
land is onovertroffen in het vormen van domi
nees!
Weet u: in de Hollandse gewesten zijn we te
zoetsappig, te gemakkelijk. Ik ben er nooit achter
gekomen waar 'm dat aan ligt. Misschien ls het
wel een kwestie van de veengrond waarop we wo
nen. We beseffen dat we niet te hard moeten stam
pen, want dan zakken we opeens 'n paar meter
diep ln het moeras. Misschien ook heeft het te ma
ken met de nooit ophoudende strijd tegen het wa
ter en met 'n zeker fatalistisch levensgevoel dat Je,
als het zo zijn moet, toch nergens wat tegen doen
kunt. In elk geval: we nemen onze ambtsdragers
zoals ze zijn. Als ze 't al te bont maken, blijven
we hoogstens wat vaker thuis dan we gewoon zijn
om te doen, of we kuieren naar een nabijliggende
gemeente, waar ze het beter getroffen hebben met
hun herder en leraar dan wil. Tegelijk blijven we
i op het blote oog de vriendelijkheid zelve, maar
8t is een gemakzuchtig# vriendelijkheid.
De Friezen zijn anders. Die zeggen van meetaf-
waar het op staat. Om te beginnen zijn ze al-
en dat wil vooral in de hooitijd nog wel eens ge
beuren staan ze midden onder de preek op in
het besef dat Je dan vanzelf wel wakker zult blij
ven. En wat ze horen vergelijken ze met wat ze
over een bepaalde tekst eerder gehoord hebben,
vijf Jaar of vijftig Jaar geleden. En wee de predi
kant. die niet terdege bij de tekst blijft of wiens
preek onloochenbare tekenen van luiheid vertoont.
Want op de zware zeeklei heb je geleerd je voeten
sterk neer te planten, en van dik hout zaagt men
planken. Ze zeggen de dominee onomwonden de
waarheid: dit deugde niet en dat klopte niet, en
zijn voorganger wist dat zus uit te leggen en diens
voorganger kon dat zo verklaren en of dominee er
maar meer werk van wil maken, want al bestaat
ons dorp nu maar uit zeven huizen en veertien
schuren, we zijn niet van plan om onder te doen
voor de don>en in de omgeving waar ze acht hui
zen en zestien schuren tellen! En wat de verdere
pastorale arbeid betreft, heeft de kerkeraad heden
ochtend geconstateerd dat boer Jansma en arbeider
Pietersma niet in de kerk waren, zodat dominee
alvast weet waar hij morgenochtend naar toe moet,
want Friezen blijven niet zonder ernstige reden
thuis: ze liggen dan minstens op sterven.
De vijf Friese jaren zijn niet voldoende geweest
om uit de Jonge predikant een fenomeen van her
derlijkheid te ontwikkelen hij heeft dat altijd be
scheiden erkend. Hij is er nimmer in geslaagd om
plukje hooi de kwaliteit van het gras te
tijd in de kerk te vinden,
(Geld.): P. J. WJldeboer te Groningen, oren wijd open. Als ze in slaap dreigen te vallen
ruiken: hij heeft dan enkel snel en hevig moeten
niezen. Hij is evenmin op goede voet gekomen met
het Friese stamboek: zijn leven lang is hij doods-
bang gebleven voor paarden, sinds hij één keer bij
een vacaturebeurt met wagentje en al op hol ge
slagen is en voor koeien, die hem stompzinnig ach
terna draafden als hij zich de wei in waagde om
Jansma of Pietersma te kunnen bezoeken. Ach.
voor hem met zijn wetenschappelijke aspiraties was
het dorp slechts een doorgangshuis. Maar hij is wel
altijd dankbaar gebleven voor de leerschool die hij
er doormaakte.
Voor de predikantsvrouw is het dorp echter het
hoogste hoogtepunt geweest. Want hier kon zij wer
kelijk de naaste zien als naaste. Mocht haar man
op pastoraal gebied een steek laten vallen, zij i
te hem naarstig op. Zij kende jong en
deelde van haar armoe mee aan hen. die nog min
der hadden. En zij besteedde haar tijd om de oud
jes, die lezen noch schrijven konden die edele kunst
bij te brengen en ze beschikte over veel tijd:
de pastorie was klein en met je tweeën valt er
niet veel te redderen!
Er was slechts één teleurstelling: dat ze niet
sterker was. Dat altijd weer de knagende hoofdpij
nen terugkwamen: dat elke buitengewone gebeurte
nis daardoor werd begeleid en bedorven. Maar
misschien moet men wel die lijdensweg gaan om
zelf een open oog te krijgen voor de ellende van
anderen? In elk geval heeft haar het afscheid van
het Friese dorp zwaarder gewogen dan hem. Hij
zag de stad waar ze heentrokken. Zij zag het dorp
dat ze achterlieten Zijn horizon verruimde en de
hare werd kleiner. Ja, zo gaat dat!
"iBj
