LEXINGTON Hooggeleerde Kamerleden wensen meer vrijheid 311 ?n Philips hoopt op gelijke winst in 1962 Bert Haanstra vereeuwigde afsluiting Veerse gat NOVIB doet beroep op regering en volk Brood laat in trommel door personeelsgebrek Zagreb-filra: wonderen met lijntjes \rn i BELWE LEIDSCHE COURAAT WOENSDAG 21 MAART 1962 Senaat wikt voor- en nadelen van Roolvinks loonsysteem (Van onze parlementsredactie) OOK in de Eerste Kamer ontbreekt de kritiek op het huidige loonstelsel niet. Gistermiddag, bij de behandeling van de begroting van sociale U «ken en volksgezondheid voor 1962, vroegen zowel de a.r. senator prof. mr. W. F. de Gaay Fortman als zijn liberale collega prof. dï\ H. J. Witte- veen, of het niet beter is, de loonvorming in beginsel geheel vrij te laten, terwijl de regering de bevoegdheid houdt, globaal in te grijpen. Volgens prof. Witteveen zou dit in- pijpen zich moeten beperken tot eer tijdelijke loonstop voor alle collectieve irbeidsovereenkomsten of een tijdelij ke bepaling, dat de loonsverhogingen niet boven een bepaald maximum mo- pn uitgaan. Dergelijke maatregelen (ouden in tijden van conjunctuurspan ning nodig kunnen zijn. Beide hoogleraren kwamen mede naar lanleidinig van de huidige loonimoeilijik- heden tot hun uitspraak. Prof. De Gaay Fortman ,gaf de ondernemers er voor- camelijk de schuld van, dat de loon- overeenkomst van Oud-Wassenaar nade- aanvulling van regeringszijde behoef de. Hij betuigde instemming met het prinigsbeleid, In het bijzonder met dat van staatssecretaris RoolvinJk. Dat de gering onlangs opstapjes in de c.a.o in een bepaalde mate verbood, adhtt* hij volkomen begrijpelijk Prof. Witteveen herinnerde eraan, dat hij reeds twee jaar geleden meer vrije loonvorming heeft gepleit In tussen is er niets gebeurd. Prof. De Gaay Forhman haalde de klacht van de voor- r van de Sociaal-EconomiscJhe Raad dat de regering de S.E.R. o ungelegenheden advies moet vragen. Waarom handelt de S.EjR. echter de lig gende adviesaanvragen niet af T ,Het Is gewoon e r g e r 1 U k," aldus Prof. De Gaay Portman, dat de advies aanvraag over de nieuwe arbeidsvoor- wurdenwet. waarin een nieuw loonstel- wordt geregeld, reeds bijna een jaar bij de S.E.R. ligt, zonder dat mur Iets aan gedaan Is". Op zo'n manier wordt de inschakeling van de S. belasting, vulde prof. Witteveen aan. HU legde er de nadruk op, dat bU het door hem gewenste loonstelsel de butdlge pro. duklivltcltsmaatstaf geheel moet wor losgelaten t leven aliden rnhem touwen Huurverhoging Uiteraard werd ook het conjunctuur, element in de besohouwingen betrokken. Prof. De Gaay Forten an vroeg de rege- te gaan, of op dit punt nog niet meer maatregelen nodig zijn. Hij vroeg het bijzonder of de huurverhoging, die per 1 juli is aangekondigd, wel op- lortuun is. Prof. Witteveen beoordeelde het effect de huurverhoging kennelijk anders, wees erop, dat door de verhoging geldmiddelen aan de consumptieve •esteding wordien onttrokken, hetgeen gevaar voor overbesteding doet af- en. Volgens de liberale hoogleraar •ft momenteel een belangrijk gevaai kot de conjunctuur in het bijna gelijk- Sjiig doorvoeren van een aanital sociale wbe leringen. Prof. Witteveen wees in dit verband i het bijizonder op de aangekondigde verhoging van de A.O W.-uitkering met 15 procent, de aangekondigde tussentijd- verhoging van de invaliditeitsrenbe, iets algemener bezien, de aangekon digde belastingverlaging, Dit alles dreigt inflatie te bevorderen. Als tegenmaatregelen beval hij aft grotere spreiding in de tijd: reeds met ingang van 1 juli de A.O W.-pre mies verhogen en in plaats van de -tus sentijdse verhoging van de irwalidi- tij dsu i tik e ringen wachten op de invoe ring van de definitieve Algemene Ar beidsongeschiktheidsverzekering, die eerder zou moeten ingaan dan momenteel nog de bedoeling is. Prof. De Gaay Fortman zag de invoe- al deze maatregelen in wijder verband, namelijk dat van de sociale planning. Hij vroeg zich af, of op sociaal terrein wel voldoende planning plaats heeft, in die zin dat de belangrijkste maatregelen het eerste worden doorge- Als voorbeeld stelde hij, dat de werk tijdverkorting zeer vlot is ingevoerd, maar dat het de vraag is, of de toen be- Ktoikbare ruimte niet. beter had kunnen worden besteed (bijvoorbeeld aan hulp wor de onderontwikkelde gebieden). Aan de andere kant zijn ondanks veel (sharrewar nog geen vorderingen ge maakt met de uiterst belangrijke alge- none arbeidsongeschiktheidsverzekering. Ook de hervorming van de onderne mingsvorm is een slepende zaak, zodat men kan zeggen, dat de arbeider nog •leeds niet een volledig gelijkwaardige plaats heeft, vergeleken met andere be volkingsgroepen. De onderneming bleef kapitaalsorganisatie, maar moet mee Peidsorganisatie worden. Paardeniiddel Mr. dr. J. van Bruggen (c.h.) sloot *ich geheel aan bij de waarschuwing, 'lat de lonen niet uit de hand mogen lo- P«n. Een loonstop is een paardemiddel, •ei hij. Zover mag het niet komen. Ove rigens wenste de cjh. senator zich van Mn dogmatisch oordeel te onthouden -Wij -hopen dat het gezond verstand het winnen zal. Behoud van de koopkracht van het loon is van algemeen belang." Wil men momenteel in de loonsector meer doen, dan dient men diit in de eer- •le plaats te zoeken in de indireote ar beidsvoorwaarden, aldus mr. Van Brug- 2*n. Hij dacht in dit verband met name san betere pensioen-, spaar- en winst- belimggregelingen. Met nadruk drong de c.h. woordvoer der bij minister Veldkamp aan, eraan mee te werken, dat de komende A.O.W.- verhoging voor veel bejaarden niet wordt teniet gedaan doordat de gemeentebe sturen eventuele aanvullende steunmaat regelen intrekken. Dan mist de verno- fmg haar doel, namelijk leniging van de nood. In een uitvoerig beboog toonde ®r. Van Bruggen zich voorstander van waardevastheid van de bedrijfspensloe- oen, bij handhaving van de bedrijfsge- wijze opbouw van de fondsen Op wrange wijze veroordeelde NW- **cretaris de heer C. W. van Wingerden bet loonbeleid. Mét Karei Appel zei bij: „We rotzooien maar een end weg" het -wonder dat veel mensen zacht jesaan stapelgek worden van de veel heid van regeringsaanwijBingen en verboden Op interrupties va-n de heren Witte veen (lib.) en Middelhuis (kath. v.), die het Kamerdebat ongemeen verlevendig den, had de heer Van Wingerden slechts een ontwijkend antwoord. Hij besloot met een persoonlijk woord tot minister Veldkamp en staatssecretaris RooLvink Wij verwachten van beide bewindslie den, dat zij op de grondslagen van de geleide loonpolitiek, aangepast aan de gewijzigde situatie, leiding zullen geven en initiatieven zullen ontolooien om uit de impasse te komen, en te bewerken, dat wat na de oorlog aan overleg tot stand is gekomen, niet verloren gaat. Goede resultaten Ook de heer J A. Middelhuis, voorzit ter van de Katholieke Arbeidersbewe ging, riep de "medewerking van de rege ring -in tot herstel van de samenwerking tussen de vafccentralen. Hij echter was zeer tevreden over de goede resultaten van het loonbeleid Een gevoel van onbe vredigdheid gaf het hem daarentegen. dat op het -gebied van winstdelingen e.d. nauwelijks iets is gedaan. De heer Middelhuis 'had minder grote bezwaren tegen het handhaven va prodiuktiviteit als maatstaf bij de loons verhogingen als enkele andere senatoren. Wel keerde hij zich tegen een al te starre toepassing ervan. Met name vroeg hij de aandacht voor de zwakkere -groepen.' waarop de productiviteitsnorm niet worden toegepast Het verschijnsel van de zwarte lonen" noemde 'hjj, meit prof. de Gaay Fortman, een euvel, maar hij wees erop, dat de loonoontroledienst dit euvel slechts vijf procent van de onderzochte gevallen had geconstateerd. Het is dus geen alge meen verschijnsel. De Loonoontroledienst was eohter ook gestuit op het verschijn sel, dat te lage lonen worden uiiöbe. taa-ld. Dit verontrustte hem zeer en hi. vroeg minister Veldkamp dan ook on nadere gegevens. Terugkomend op de gewenste mati ging in de loonsverhoging wees de heer Middelhuis erop, dat velen vaak alleen maar ontevreden zijn over het weinige wat ze niet krijgen en geen waardering hebben voor hetgeen ze wel krijgen. On der meer bU de ambtenaren had de heer Middelhuis een houding opgemerkt, dat men alleen kUkt naar wat men niet krügt. Hadden de heren Witteveen en Lieshout (kath. v.) waardering voo: emigratiebeleid van de regering, de heer P. C. Elfferidh (a.r.) meende, dat hel gewijzigde voorschotstelsel nog moet worden ingevoerd. Hij vreesde moeilijkheden met de terugbetaling de voorschotten door de vertrokken •granten. De bewindslieden zouden daag antwoorden. iets grotere omzetstUglng en is opge wassen tegen de toenemende coi rentie. Het opbrengstpeil is in 1961 niet onbelangrijk gedaald door de revaluatie en prUsverlaging van somminge produc ten. De omvang van de omzet steeg 8 procent, de geldomzet 4 pet. Ondank; verbeterde productiviteit steeg he kostenpeil aanzienlijk, zodat de winst marge daalde, mede door zekere traglng van de omloopsnelheid var vermogen, de hoge rentabiliteit kon dan ook niet worden gehandhaafd. Des niettemin is het resultaat bevredigend. (De jaarcijfers zijn reeds vroeger ver schenen). Door toenemende schaarste van pro ductiefactoren in West-Europa, met name de personeelsvoorziening in een aantal landen, kon men de productiecapaciteit niet altijd snel genoeg uitbreiden om aan de gestegen vraag van een aanta-l producten te voldoen. En dat werd niet voldoende verholpen door achtergeble ven vraag elders. Ondanks tegenvallende vraag steeg de televisieafzet dank zU de grote spreiding. Investering De netto-investeringen in duurzame produktiemiddelen was f.472 (1960 425 miljoen) en deze zullen in 1962 toenemen. De uit afschrijvingen vrijgekomen mid delen bedroegen f. 209 min. Gemiddeld verloopt er twee jaar tussen het toestaan en de verwerkelijking van een project. Daar vorige goedkeuringen dienden zekere achterstand in te halen en mer plannen op lange termijn rekenen moet met matiging van het groeitempo, zullen de goedkeuringen in 1962 een daling vertonen, zodat men na 1963 een mindering van investeringsuitgaven kan verwaohten. In 1961 hadden de goed keuringen en uitgaven veelal betrekking op ruimte voor personeel bij speurwerk, commerciële en algemene diensten ter inhaling van achterstand, en daarnaast op productiecapaciteit en opslagruimte, bijv. aanzienlijke uitgaven in Duitsland, Engeland, Frankrijk en Nederland voor halfgeleiders. De huidige plannen hebben meer betrekking op capaciteitsuitbrei ding Ln de professionele sector. De voorraden stegen tot 38 (31) pet van de omzet. Ook debiteuren stegen. Dit alles heeft de vermogensbehoefte sterk doen stijgen en hierin is voorzien door de obligatielening in Zwitserland, onderhandse leningen en bankkrediet. Ten dele door nieuwe werkzaamheden blijft de voorziening aan hoger, vooral technisch, personeel grote moeilijkheden opleveren en ln enkele Westeuropese landen wordt het -moeilijker productie personeel zonder specifieke vakopleiding te krijgen, in het bijzonder in Nederland. Veel meer jongeren volgen na de lagere school een dagopleiding. Dit verscherpt de noodzaak van mechanisatie, auto- matisa-tie, verbetering vah omstandig heden voor ongeschoolden en produc tiespreiding Omzet De omzethoeveelheid steeg in bijna alle afdelingen overal, doch door de voortgezette marktverstoring voor TV- ontvangers in een aantal Westeuropese landen ging de verkoop van buizen en onderdelen achteruit. Er zijn tekenen van verbetering. De sterkste omzetstijging wa6 bij de hoofd-industriegroepen Telecommunica tie (22%) en industriële toepassing (16%). Röntgen en medische apparaten stegen 10% en de bijdragen van profes sionele artikelen tot de groei is aan zienlijk toegenomen, dit te meer daar ook de professionele sector van de hoofd- industriegroep elektronenbuizen nog ver der in hoeveelheid groeide. Bij de hoofd- industriegroep verlichting was de groei 12 vooral voor openbare en indu striële verlichting alsmede huisver- lichtingsanmaturen. Bij de hoofdindu- strie-groepen Elekitro-akoestiek was de toeneming 13%, Muziek 10%, Farma- ceutisehe-chemische produkten 12 •/•.Ra- duo-, grammofoon-en TV-apparaten 1 De afzet van elektronenbuizen daalde 11 Produktie De produktie steeg minder sterk dan in 1960. In verscheidene landen werden fabricage-eenheden ingericht en het produktiepotentieel door sa-menwerking uitgebreid. De produktie in Nederland steeg 11 de uitvoer uit Nederland 8%, die naar Europese landen 12 door versterkt goederenverkeer tussen concernonderne- mingen in verband met de specialisatie, terwijl de uitvoer buiten Europa gelijk bleef, waarbij nadeed werd ondervonden Iets meer kans op emissie De liquide middelen bedroegen f. 544 (644) ml-n. Dit zal bijzondere aandacht vragen. Van de zijde van Philips deelt .men nog mede, dat de investerïngsuit- gaven f. 80 a 90 min zullen stijgen. Hier om en om de toegenomen voorraden en de verwachte omzetstijging kan het bestuur niet zo stellig als vorig jaar verklaren dat men geen beroep op de kapitaalmarkt zal behoeven te doen. Evenmin staat zij even beslist afwijzend tegen introductie op de New York Stock Exchange, doch to<-, noteningsaanvragen is nog niet besloten. Men is halverwege. De introductiepogi-n-gen te Brussel zijn gestaakt, daar Philips niet aa,n de voor waarden van het beursbestuur kan vol doen. Voorts zijn er nagenoeg geen aan delen ln Belgische handen. In Nederlandse handen zijn 37 Ln Amerikaanse 37 in Franse 10 in Zwitserse 9%, Britse 5%, Duitse 2%, Er waren geen grote verschuivingen in de spreiding. De revaluatie heeft het bedrijfsresul taat zonder belasting 1 "/«gedrukt Ook de omzet is gedrukt. Minister Toxopeus ontkomt nederlaag (Van onze parlementsredactie) Minister Toxopeus is gisteravond in de Eerste Kamer slechts op het nip pertje aan een nederlaag ontkomen. Aan de orde was een wetsontwerp tot wijziging van de grenzen tussen Beu- sichem en Culemborg. Hiertegen leef den in de Eerste Kamer grote bezwa- Het hoofdbezwaar, dat door verschil lende senatoren naar voren werd ge bracht, kwam neer op het verwijt, dat minister Toxopeus nauwelijks een be paald systeem aanhoudt bij zijn voor stellen tot grenswijziging van gemeen ten. De heer S. de Jong (soc.) bracht in dit verband ter sprake, dat in het weste lijk deel van de Betuwe grote problemen aan de orde zijn, die door de onderhavige maatregel niet worden opgelost. Zowel de heer De Jong als de KVP-er J. L. P. M. Teijssen kondigden aan, het beleid met betrekking tot de grenswijzi gingen bij het komende debat over de begroting van binnenlandse zaken op nieuw aan de orde te stellen. Minister Toxopeus ontkende, dat in zijn voorstel len geen systeem valt te ontdekken. Het wetsontwerp werd ten slotte zonder hoofdelijke stemming aangenomen Doorslag gaf daarbij de omstandigheid dat Culemborg om gebiedsuitbreiding zit te springen. Strijd tegen tandbederf „Ieder heeft recht op een mond als een kerkhof" (Van parlementsredactie) A LS MEN WIL rondlopen met een mond als een kerkhof, moet men dat zelf weten." Op deze wijze liet gisteren in de Eerste Kamer bij de begroting van sociale zaken en volks gezondheid prof. mr. W. F. de Gaa Fortman (a.r.) weten, dat hij zich keert tegen fluoridering van drinkwater. Door toevoeging van een weinig fluoride aan het water kan tandbederf (caries) worden bestreden Men moet de mensen een zo groot mogelijke verantwoordelijkheid laten voor hun eigen welzijn, meende de a.r. hoogleraar. Alleen als het om een be smettelijke ziekte gaat, mag van over heidswege worden ingegrepen. De heer Kranenburg (c.h.), Rotter dams tandarts, liet een heel ander stand punt horen. De hoeveelheid toegevoegde fluoride is onschadelijk voor de gezond heid. De huidige omvang van caries schaadt gezins- en arbeidsleven. De heer Kranenburg bleek mét de minister van sociale zaken voorstander van fluoride- ring. Hij hoopt dat de maatregel spoedig algemeen word't ingevoerd. Fervent voorstander bleek ook prof. Querido (soc.) Dat vergif aan het water wordt toegevoegd, bestreed hij. Dan kan men ook wel zeggen, dat in erwtensoep vergif zit. Ernstige gewetensbezwaren mogen echter niet worden genegeerd, aldus prof. Querido. Voor bezwaarden moet de mogelijkheid worden geopend, on- gefluorideerd water te betrekken, zo bleek hij mét de heer Kranenburg van mening. Als de fluoridering een goede maatregel blijkt, zal men wel over de bezwaren heenkomen. Dwan? en volksgezondheid gaan echter moei lijk samen. Ook de heer H. M. van Lieshout (kath. v.) sprak zich voor fluoridering uit In het debat over de volksgezondheid wees de heer Kranenburg voorts op een dreigend tekort aan huisartsen. Van alle afgestudeerde artsen begint slechts 20 pet een huisartsenpraktijk. De heer Kra nenburg vroeg voorts grote aandacht voor de pokkendreiging. Hij vroeg of in Engeland dezelfde voorzichtigheid wordt betracht als in Duitsland, en of het mogelijk is, inenting aan te bevelen aan hen, die met veel reizigers in con tact komen. De heer J. Schipper (a.r.) vroeg de minister, de bouw van verpleegte huizen te bevorderen. Hij wees in dit verband od de vergrijzing van de bevol king en de grote vraag naar opneming in dergelijke tehuizen. Er bestaat wat dit betreft een belangrijke achterstand. Kamer aanvaardt wet op in- en uitvoer (Van t i parlementsredactie) Door zonder hoofdelijke stemming het 1960 ingediende ontwerp voor een in- uitvoerwet aan te nemen, heeft de Tweede Kamer gistermiddag de regering gemachtigd om, als de toestand dit ver eist, bij algemene maatregel van bestuur regelen te stellen voor de in- en uitvoer goederen. De nieuiye wet vervangt het Besluit Regeling In- en Uitvoer 1944 (van de Londense regering) en bevat voorts de (tot dusverre in de Landbouw- wet opgenomen) regelingen voor de in- uitvoer van agrarische produkten. Van de bevoegdheden die de ln- en uitvoerwet hen geeft, kunnen de betrok ken ministers in voordoende gevallen wordt het lente! Weer of geen weer altijd Lexi-wéér from America's Best Tobaccos WERELDMERK gebruik maken „in het belang van dt volkshuishouding, de veiligheid van he' land en de internationale rechtsorde" Zij hebben nu b.v. een wapen tegen on aanvaardbare handelspraktijken all dumping enz. Ook maakt de nieuwe wel het hen in geval van schaarste of drei gende schaarste mogelijk maatregelen te >n om het land van het noodzake lijke te voorzien. Andere doeleinden zijn. het kunnen nakomen van internationale verplichtingen, het kunnen optreden met betrekking tot buitenlandse produkten die bij export uit het land dat ze levert dan wel bij de interne gang van het pro- duktieproces aldaar, zodanig zijn gesub sidieerd, dat de vrije invoer van deze produkten ernstige schade zou toebren- aan Nederlandse ondernemingen die op hetzelfde gebied werkzaam zijn. Ver der maakt de nieuwe wet het de Kroon mogelijk ter bescherming van Neder landse exportbelangen de Invoer te be perken uit landen, die bij hun handels politiek slechts bereid zijn concessies te doen in ruil voor voordelen die bij onder handelingen zijn verkregen. die het ministerie van- verkeer en waterstaat aan Bert Haanstra's filmische visie van de afsluiting van het Veerse Gat meegaf: „Delta Fase I". Toegegeven, waterstaatkundig werk is nuchter werk met veel wiskunde en weinig romantiek, als Bert Haanstra zulk werk te verfilmen krijgt gaat zich een soort won der voltrekken. De nuchterheid blijft, hij zoekt heit niet i artistiek uitgekozen pathetische beel den; hij plukt geen sterren van de he- maar toch weet hij (bij alle zin de technische details) heel de dy namiek van zo'n gigantisch werk aan de toeschouwer over te brengen. Dan gaat Zeeland leven en geboeid vraagt men zich af: zal thans de Leeuw voorgoed de golven hebben bedwongen? De afsluiting het Veerse Gat is een punt in de een moment, waarop de mens his torie maakt. Haanstra heeft daar geen dikke beelden en grootse woorden voor nodig, een simpel fluitje en een slappe sleepkabel is genoeg om te weten: voor taan zal het in Zeelandanders zijn. De beelden zijn op zich bekend ge- In de Rolaaad werd gisteren een symposion gehouden van de stichting Nederlandse Organisatie voor Inter nationale Bijstand, de NOVIB. Naar aanleiding van dit symposion werd besloten de regering en Staten-Gene- raal te bewerkstelligen dat naast bevordering van maatregelen leiden de tot verbetering van de ruilvoet en tot stimulering van kapitaalsover drachten in de particuliere sector de bijdrage van de Nederlandse rege ring aan internationale bijstand mei ingang van het begrotingsjaar 1963 wordt opgevoerd tot een bedrag ge lijk aan tenminste 1 pet van het na tionale inkomen. Dit aldus verkregen bedrag wil men dan door bemiddeling van de Verenig de Naties bestemmen voor internationale bijstand. Tevens werd een dringend be roep op het Nederlandse volk gedaan om daadwerkelijk zelf reeds getuigenis af te leggen van de persoonlijke bereid heid tot medewerking aan de oplossing van het sociale vraagstuk in volkenver- band door op eigen verantwoordelijkheid metterdaad regelmatig 1 pet van het eigen inkomen te bestemmen voor inter nationale bijstand Voordat dit door de vele aanwezigen waaronder vele leden van de Eerste en de Tweede Kamer werd besloten, had den prof. dr. J. Tinbergen en prof. mr I. A. Diepenhorst betoogd, dat het levenspeil van de geïndustrialiseerde landen en dat der onderontwikkelde ge bieden mede veroorzaakt ,door de verslechtering van de ruilvoet nog steeds breder wordt. Dit blijkt o.m. uit de onevenredige jaarlijkse toeneming van het inkomen per hoofd van respectievelijk 2V4 en 1 pet. URGENT Hierdoor krijgt het sociale vraagstuk gezien in het verband van de volken verhoudingen een steeds urgenter ka rakter. De NOVIB is ervan overtuigd, dat het zowel uit ethische, als uit po litieke- en sociale overwegingen een absolute noodzaak is een verdere ver wijding van de kloof te voorkomen. Men denkt dit te bereiken door zodanige maatregelen, dat een jaarlijkse stijging van het inkomen per hoofd in de onder ontwikkelde landen met tenminste 3 pet wordt bereikt. Om deze economisch-sociale eenwor ding der wereld te bewerkstelligen, acht men de Verenigde Naties de aangewe zen en voornaamst organisatie om op dit doel gerichte acties te lieden en te coördineren. Om hiertoe ook de medewerking van ons land te verkrUgen, heeft men het beroep op onze regering, volksvertegen woordiging en ona volk gedaan. noeg: de aanrollende zee, het vredig lapd achter de dijk, de ramp van '53 (sein tot de aanval), het wetenschappelijk werk in het waterloopkundig laborato rium het stadje Veere als eerste „slacht offer de dijk van samengebrachte cais sons en tot slot het zevende caisson: de afsluiting is een feit. In scenario, pro duktie, regie en montage is dit alles nog eens verteld door Bert Haanstra en hoe. Met evenveel geduld en bedachtzaamheid als deze wehken tot stand kwamen, kwam zijn film tot aanzien. Haast rustig en nuchter is zijn montage, geen half- afgemaakte beelden haastig door elkaar gegooid, maar logisch, rusitig, voltooid op het doek gezet, en toch is het alles door trokken van een dynamiek, van een be sef van het volstrekt unieke, van het his torisch moment kortom de visie van een kunstenaar. „Delta Fase I" 'zal het de hele wereld vertellen welk werk hier werd verricht. Geheel anders van aard. maar niette min van enorme instructieve waarde is de even geestige als overzichtelijke te kenfilm van John Fernhout naar regie en script van Joy Batohelor: „Nederland- Deltaland". een beknopt overzioht van de ontwikkeling van onze waterbouw- bouwkunde, speciaal voor de voorlich ting in he buitenland. Herman Berserik leverde hiervoor de oergeestige basiste keningen en Max Dendermonde ook hier de tekst. Echt eens de moeite waard. E. Grolle Hoera, de dijk is dicht! een oer-Hollandse uitroep van de vroegste tijden tot de opsluiting van het Veerse Gat toe. Een plaatje uit de Fernhout-teken- pen „Nederland-Deltaland". Bakkerijschap nu erking (Van onze sociaal-econ redactie) DE voorzitter van het bedrijf scha voor het bakkersbedrijf, de heer H. Beukman, heeft gisteren op de eerste openbare vergadering van dat nieuwe schap gezegd dat in nemend aantal plaatsen de bezorging van brood begint te stagneren als gevolg van het gebrek aan personeel. Hij sprak voorts zijn ongerustheid uit over het dalende broodverbruik en de toenemende opheffing van bakkersbedrijven Volgens de heer Beukman neemt het broodverbruik jaarlUks met 2 procent af, hetgeen hy weet aan de welvaart. HU klaagde dat tegenwoordig het brood be schouwd wordt als een voedingsmiddel van lagere orde, terwijl deskundigen hebben uitgemaakt dat het niet alleen kwantitatief, maar vooral ook kwalita tief van positief belang is voor de voe ding. Dat bewUst trouwens ook de his torie: 4000 Jaar v. Chr. bakten de Egyp- tenaren reeds 50 soorten brood. De echaip9VooTziifter zei dat sinds 1948 er 3850 bakkerijen zijn verdwenen of 26 procent van het totaal. In 1061 sloten zelfs 625 bedrUven (ruim 5 procenit) hun deuren. „Hoewel een vermindering op zichzelf als een sanering moet worden gezien, wordt het ons toch angstig te moede als wij constateren dat er onder de verdwijnende bedrijven ook zijn, die bepaald ralet to* de ongezonde bedrijfs- typen kunnen worden gerekend", aldus de heer Beukman. Naar de heer Beukman zed speelt het personeelsgebrek hierbij een grote rol. Was het al Jaren moeilijk om voldoende personeel te krijgen, sinds de invoering van de vrije zaterdag elders is dat pro bleem schier onoverkomelijk geworden. De bakker kan die vrUe zaterdag onmo gelijk invoeren, wil de consument althans op maandag geen brood van vrijdag voorgezet krijgen. Invoering van een vrije dag Ln de week is ook moeilijk. Het betekend dat op de dag daarvoor moet worden geproduceerd als op zaterdag en dat is niet erg aantrekkelijk personeel Stagnatie In de bezorging Is het gevolg en daarom zijn de bakkers gedwongen naar de noodoplossing van de wUkln- deling te grUpcn". aldus de heer Beuk man. Dat betekent dat de consument nauwelijks meer een keuze wordt gela ten in de leverancier van zUn brood. Be langwekkend noemde de schapsvoorzit- ter hierbU de vraag in hoeverre derge- lUke noodmaatregelen te vermUden zUn I door het treffen van kostenverhogende voorzieningen, zoals mechanisering van het vervoer op grote schaal. Het nieuwe bedrijfschap, waarvan dr. G. Venhaegen secretaris wordt, is na jarenlang overleg tussen dil verse organi saties in het bakkersbedrijf eind vorig Jaar ingesteld. Gisteren dan trad het voor de eerste keer in de openbaarheid met een bestuursvergadering, die werd bijgewoond door representanten uit de kring van overheid en bedrijfsleven. On der hen waren de staatssecretarissen Schmeflzer (alg. zaken) en Gijzeis (econ. zaken) alsmede SER-voorzitter prof. Verrijn Stuart. Staatssecretaris Schmelzer was blij met het nieuwe schap. Hij betoogde dat het bestaan van een goed functione rend privaatrechtelijk overleg (Nedl Bakkerijstichtinggeen reden behoort te zijn om de vorming van een bedrijfs- lichaam maar achterwege te laten. De staatssecretaris geloofde dat juist de publiekrechtelijke samenwerking van be tekenis kan ziin voor werk en positie van de privaatrechtelijke organisatie». Prof. Verrijn Stuart vroeg het sohaps- bestuur bU de besluitvorming rekening te houden met de belangen van de we derverkopers en consumenten. Consul tatie van deze groepen belanghebben den achtte hij in voorkomende gevallen nodiig. Van de consumenten vertegen woordigers verwachtte hij daarbij dat zij oog zullen hebben voor de repercus sies van hun wensen op de bedrijfsvoe ring in de bakkerij. Het overleg met de wederverkopers zal in een speciale «om- missie geschieden. Het bakkerUschap zal op het sociale vlak voorlopig niet ordenend optreden. Dat wordt door de werknemers betreurd, zo zei de heer L. Witte, plaatsvervan gend voorzitter, sprekend namens de vak organisaties. Hij meende dat lonen en ar beidsvoorwaarden eigcnIUk niet bulten beschouwing zouden moeten biUven. De heer Witte betreurde het dat de sterk gebonden broodprijs verhindert dat de werknemer een goede compensatie wordt geboden voor de ongunstige omstandig heden, waaronder hy moet werken. yOOR DE TWEEDE maal zijn in Den Haag Zuidslavische teken films vertoond en voor de tweede keer heeft het zeer talrijke publiek er zich van kunnen overtuigen, dat hier sprake is van adembenemende vindingrijkheid en originaliteit, die door de verbluffende eenvoud van de tekeningen nog een extra dimensie krijgen. In twee besloten voorstellingen van het Haags filmmuseum werden de negen films, die weer door de heer Matko naar ons land waren gebracht, vertoond. De Zuidslavische „cartoonisten" zijn bewust van het Amerikaanse voorbeeld van .tekenfilms alleen voor kinderen" afge weken. Zo kon het programma beginnen we het best kunnen definiëren isie op de geschiedenis in tien Volken die elkaar met steeds af schrikwekkender wapens bestrijden. Een verhaal van Tsjechof (The Neighbour) een ander onderwerp, waarin met de simpele figuurtjes van simpele lijntjes •errukkelUk werd gespeeld. Omdat één van de regisseurs van Zagreb-film, de heer Kostelac, aanwezig was, werd de satife, Première, die door hem werd geregisseerd, en die wij vo rig jaar ook zagen, nogmaals vertoond. Hel tweede deel van het programma as inderdaad voor kinderen. In ieder geval voor het vermaak. Een Walter Mitty-figuur, een Cupido enz. Minder Indrukwekkend misschien, maar vond- van hetzelfde kaliber en dezelfde humor met lijntjes.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 9