7» Engels ambassadeur
over Hiller"Duitsland
tt
0
IQ
0
L
E
5
1
E
SIR NEVILE HENDERSON schreef
„FAILURE OF A MISSION"
in
sai
0
E
'5
K
0
IQ
0)
L
0
Wat schieten mijn kinderen er mee op?
VOOR
Wat ze zelf
maar willen
IA
0}
m
0
3
BS:
VOOR JOU
VIUF VOOR TWAALF
IA
0
Zi
0
0
0
L
0
ZATERDAG 3 MAART 1962
ZONDAGSBLAD
Thans voor de derde maal ome rubriek ruimte voor u voor ons
voor jouVoor de wat bescheidenen van aard onder u èn jou deze klem
mende aanmoediging: 't mag best! Schrijf maar rustig wat u nou zo lang al
had willen zeggen. Dit is dé kans. Zonder dat het u iets kost uw mening (en
zo u wilt uw naam) in de krant. Iets voor u en jou? Over veertien dagen?
DE WERELD
„Ik mag in optimisme hebben gefaald, maar niet in cynisme, toen ik so lang mogelijk bel
be«te hoopte en weigerde mij ervan Ie laten overtuigen, lot het ergste, namelijk dat de
bedoelingen van anderen even slecht waren als zij schenen, mijn ongeluk bewees."
25 JAAR
„liet falen eener missie."
(pag. 17)
GELEDEN
zicht zuiver. l)e moderne ambassadeur is maar een klein kamrad in «Ie machinerie van een twintigste-
eeuw se regering, maar niemand streefde banier naar een eervolle en rechtvaardige vrede dan ik deed.
Dot al mijn pogingen gedoemd waren to falen was tc wijten aan de fatale grootheidswaanzin en het blinde
cfoor
zelfvertrouwen van één enkele man en van een kleine kliek zijner baatzuchtige volgelingen. Ik zeg dit
G. PUCHINGER
SIR NEVILE HENDERSON
„Het fulen eener missie."
(pag. 16—17)
i dat dit zijn eigen vaste
Henderson te Berlijn; het
glansperiode van het Hitler-be-
wind, en Henderson liet niet na
de 1 Mei-redevoeringen persoon
lijk te gaan bijwonen.
Het doet vreemd aan zijn com
mentaar te lezen op de rede
Goebbels: ..ik moet
ik bekoord werd zo'
natuurlijke vlotheid
nier van spreken als door zijn
buitengewoon aangename stem"
tpag. 34).
Over Hitier luidde het oordeel:
,,Ik vond, evenals wanneer ik
door de radio naar zijn toespra-
In
Begin februari 1937 tekende koning George VI van Groot-Britannië de benoeming van
Sir Nevile Meyrick Henderson 1882 1942 tot ambassadeur van Groot-Britannië te Berlijn.
De benoeming viel destijds nauwelijks op in de Europese pers, maar Binnen drie jaar zou
zijn naam op aller lippen zijn, als die van één der meest verantwoordelijke diplomaten bij het
drama dat leidde tot het uitbreken van de tweede wereldoorlog.
Wij zijn. met zijn opinies en handelingen goed op de hoogte door de mémoires die hij in
de herfst van het jaar 1939 schreef over zijn arbeid te Berlijn.
Deze ambassadeur heeft het
daarbij niet aan de historicus
overgelaten om een oordeel uit
te spreken over zijn tragische
missie, hij zélf heeft zijn arbeid
het stygma toegekend dat hem
anders door de historicus zeker
eens zou zijn toebedeeld: hij be
titelde zijn boek met de woor
den: ,,Het falen ener missie".
De mémoires van Nevile Hen
derson kunnen, als bijna alle mé
moires. opgevat worden als een
zelfverdediging, maar ze zijn
méér dan dat: ze zijn vóór al
les een aanklacht van Engelse
zijde, en in feite van de gehele
beschaafde wereld van die da
gen, tegen Hitier, tegen zijn om
geving en tegen de middelen die
hij bezigde om Duitsland te rege
ren en de macht te verschaffen.
Voor ons. die achter de ge
beurtenissen van de Tweede We
reldoorlog staan, biedt zijn boek
qua tendenz niet zoveel nieuws,
maar in 1939, toen velen jegens
Hitier nog ..neutraal" plachten
te zijn, en soms móésten zijn,
was zijn boek, vooral door de er
in verstrekte gegevens, een ge
beurtenis.
En voor diegenen, die later, uit
onwetendheid. mogelijk zouden
kunnen twijfelen aan de corrupt
heid van het Hitler-systeem. is
het goed dat dit boek ter raad
pleging aanwezig blijft. Zij kun
nen hieruit lezen op welk een
wijze Hitier en zijn kring willens
en wetens de vrede van Europa
verspeelden.
Men kan kritiek uitoefenen op
Nevile Henderson, die een conse
quent aanhanger was van Cham-
berlain's uiterste pogingen de or van hem bekend is, dat hij derson Buenos Aires.
vrede te redden, maar met dat vijandig staat tegenover de rege- Duits schip, om de Duitse taal te onevenwichtigheid, zijn minde'r-
al biedt zijn boek ons vóór alles rinR van^ het land. waarin hij oefenen, onderweg „Mein Kampf' waardigheidscomplex, zijn oppor-
r het is onwaarschijnlijk dat
zijn oorspronkelijke ambities even
ver gingen als zij ten slotte de-
Op 30 april 1937 arriveerde den" (pag. 163).
zijn geloofsbrieven
bij zijn eerste ontmoeting
Hitler was hij ongelukkig: het
luchtschip, de ..Hindenburg" was
naar beneden gestort, men ver
moedde sabotage, ,,en Hitler was
in een opgewonden gemoedstoe
stand over het geval. Het was
altijd mijn noodlot hem te ont
moeten, wanneer hij onder de
druk van de een of andere emo
tie verkeerde" (pag. 44).
Oordeel over Hitier
sadëur nimmer enig persoonlijk vaak Hitier
aangenaam contact met Hitier heersten
heeft kunnen krijgen. Henderson was i-
zag het als zijn noodlot dat hem ernst
dit mislukt is.
Méér dan het systeem
nationaal-socialisme.
buiten trad.
i Hitler i
hem de knappe bestuurder
schat van betrouwbare gege-
Adolf Hitier bestuderende. tunisme. zijn onbetrouwbaarheid,
vena v<«' hoe Duitsland in de j»- - - r- ---- 0TT-
ren 1937 tot 1939 het masker af- ®er Z1)n- zonder enkel een ver- met Baldwm en Chamberlain: zijn zeeroverij, en mateloze ge- J-ienaerson
wierp, en aan de gehele be- bolgenheid y>p te wekken, die het .Zowel de heer Chamberlain als prikkeldheld bij gesprekken. "1"''
die woorden verijdelt, de heer Baldwin, dien ik eerder
indien men weet, dat hij tracht had ontmoet, waren (het er mee
*Men kan dê naïvitëit betreuren zijn best te doen om de belangen eens dat ik mijn uiterste best
waaraan deze ambassadeur soma te dienen zowel van zijn eigen doen om met Hitler j ja
leed. maar tegen deze achter- land als van dat, wi
grond van naïviteit van de geaccrediteerd ipag.
auteur komt dc geraffineerde In januari 1937 werd hem door (pag. 14).
machtswoede van Hitier-Duits- minister Eden de post te Berlijn Slechts één voorbehoud maakte
land des te duidelijker uit. En aangeboden. ..wat klaarblijkelijk Henderson: ..dat het. terwijl ik
waarin deze ambassadeur ge- de moeilijkste en belangrijkste miin uiterste best deed om zo
faald moge hebben, hij heeft in post in de gehele diplomatieke welwillend mogelijk met de Na- tast
dit boekwerk de diplomatieke dienst was" (pag. 11). Hij wist zi's te werken, noodzakelijk was
misdaad van Duitsland m 1939 dat de kans op succes gering, de dat de Britse herbewapening
kans op mislukking groot was. meedogenloos zou worden voort- Duitsland
merkwaardig Hender-
op Hitier te verne-
,,lk moet eerlijk zeggen
Hitler was voor hem
volledig beschreven en duide
lijk aan de kaak gesteld.
Daarom blijft dit boek een
klassiek document; hét tekent
ons stap voor stap de terreurme
thoden van Hitler In dlplomati-
cis, en vormt een historische
aanklacht tegen een bewind dat.
welke schuld ónderen nog zou
den dragen, toch voor de volle
huldig is aan het uitbre-
i de tweede wereldoorlog.
hij ging, gehoorzaam en gezet, aangezien geen argument onder de natie
vol idealisme.... behalve dat
Eind maart 1937 verliet Hen- regering van
talent of
dromer, met een subliem geloof ring wat onaangenaam
zichzelf en in zijn zending om J"
vroegere positie
100
Loopbaan
benoemde ambassa-
5 jaar oud, en diende
zijn land gedurende zijn jonge
jaren in St. Petersburg, Tokio en
Rome. Tijdens de eerste wereld
oorlog was hij werkzaam op het
departement van buitenlandse za
ken te Londen. In 1918 verrichtte
hij diplomatieke werkzaamheden
te Constantinopel. en was aldaar
van november 1922 tot september
1924 Hoge Commissaris. Daarna
werd hij verbonden aan de Brit
se legatie te Parijs. In 1929 ont
ving hij zijn benoeming tot am
bassadeur te Belgrado, waar hij
zeer bevriend was met de Joego
slavische Koninklijke Familie. In
1935 volgde zijn benoeming tot
ambassadeur te Buenos Aires.
Nevile Henderson stond sympa
thiek tegenover het Duitse volk,
..het talrijkste, meest gedicipli-
neerde en hardst werkende ras
in Europa", (pag. 9). Hij erken
de openlijk in zijn mémoires:
..Ik houd van het Duitse volk
en bewonder het; ik voel mijzelf
heel goed thuis onder hen en ik
vind het minder vreemden dan
bijna alle andere vreemde vol
ken Een welvarend tevreden en
gelukkig Duitsland is een Brits le
vensbelang" (pag. 9».
Hij was in geen jaren in Duits
land geweest, maar had in zijn
jeugd oen Duitse gouvernante ge
had. cn studeerde in 1903 langere
tijd in Bonn. Daarom verheugde
hij zich over iedere gastvrijheid
en beleefdheid van Duitse zijde.
De wijze waarop hij het Hitier-
régime tegemoet trad, komt ons
thans overmatig welwillend toe.
en zelfs naïef. Maar hij zag het
kwaad vóór alles in Pruisen"
liggen, en hoopte de fouten van
Hitier te kunnen bedwingen, al
thans te kanaliseren.
In Engeland vonden velen dat
hij te welwillend optrad, maar
hij van zijn kant keurde de fel
heid van de Engelse pers af. die
Hitier keer op keer in woede
deed ontsteken. Hij kende de
Britse critiek op zijn arbeid, en
hij wijdt er menige opmerking
aan, onder meer deze: ,,Wat
sommige mensen geneigd zijn te
vergeten of niet kunnen beseffen
is, dat er veel geredelijker naar
een vermaning wordt geluisterd
cn er acht op wordt geslagen,
warneer ze komt van iemand,
die een ander standpunt tracht
te begrijpen, zelfs wanneer het
niet het zijne is. Een officieele
dienen, indien
irdig (ell dat Hitler zelf. die e
tstochtelijk lezer van geschici
was. In 't bijzonder sinds zijn dei
■ath, vertelde mij
/•li. die kon zijn. die direct
zekere gelegenheid
srd. dat hij in politiezaken ster)
•rbevelhebber. post
kleine Ierse agitator en hij was
waarschijnlijk van Keltische af
komst. Hij kwam uit het Rijnland
en was op een Jesuïtenschool opge
leid" (pag. 70).
Van alle invloedrijke Naxllelders
was Hermann Goering voor mij de
meest sympathieke (pag. 75).
Ik mocht Frau Goering even
graag als haar echtgenoot en moge-
(Goerlngs) persoonlijke popularl-
bij het publiek
trenigde zijn ..Schlamperei"
geloof, dat Hitier
t régn
Zo -
hebben Hitier
;ereld niet nagelater
indien lüj geweter
de Neurenbergse Joder
Er zijn ..preken in sl
ïllingen.
inkzinnig
Crikiver5e? Duitsland r
van grote eerbied vooi
Dr. Gürtner. de minis!
mijn invloed op
nul zijn. indien i
het begin af vcro
zin zou mijn rol, zoals ik
het tegenovergestelde van
waar dit mogelijk was. te
Dat was de achtergrond
begin. (pag. 32).
Ik zal het altijd betreurt
mPH .jak misschie
beoordelen had geen hem persoonlijk mocht zijn gev
iers behalve Goering elke koers die hij wilde aan
p het volk. en enkc- volgelingen had kunnen voors
DaU Ribbentrop en ven (pag. 182).
sn hartgrondig ver- Welke deugden Hitler moge
itrouwd. De Duitsers ten. edelmoedigheid is er
Ti zijn maar ze zijn geen van (pag 194).
itompzinnig (pag. 81- De Duitsers zijn een vreemd
rdeelde. In zekere
Goering. hoewel absoljut gereed
om op de knop te drukken, scheen
ten minste nog half te hoper. op een
vreedzame afloop. Terloops gaf hij
mij de meest categorische verzeke
ringen dat zijn vliegers, in geval
mijn nederige opinie, dat 1
mige andere h
latigdheld te begri;
gelijk!)
Ijpen i
vasthoudendheid
i Ribbentrop zelf (pag.
niet bevalt ls zijn
Duitsland dankt veel ai
bazingwekkende organisatievermo
gen van mannen als veldmaarschalk
Goering. Dr. Frlck, de minister van
binnenlandse zaken. Dr. Todt. de
directeur van Wegen en Bouw. de
heer Nierl, de chef der administra
tie van de Arbeidsdienst, zowel als
aan de soldaten, zeelieden en avla-
tcurs, die de machine opbouwden
en Duitsland herstelden in zijn hui
dige formidabele positie. De mees-
lige ontmoetingen
Ik handelde i
hij had klaarblijkelijk
ook gebeurde
ook deed het eind altijd en
mljdelljk het ergste zou zijn.
irde (pag. 93).
ken indien vasthoudendheid en domheid s<
jds verward werden ipag. 230).
Genieën zijn vreemde schept
eronderstelllng tijds
en heftige, arrogan-
zijn
hunne deder
land
inderen als i
en de geest er achter (pag. 23).
Het is waarschijnlijk Juist om
SHT
hij als categorie wantrouwde (pag
Vele Duitsers hebben in gesprek
met mij. Hitlers dynamisch onge
duld toegeschreven aan zijn zoge
naamde overtuiging, waarop hij zelf
herhaaldelijk zinspeelde, dat zijn le-
i ln zijn positie
r doorlopend toegang la i
rsgaven was en dat zijn
De „kleine doctor'
ders.^Hij^ speechte r
(pag 165).
e altijd op het juiste
is daarom langzaam
van een eindbeslls-
icht haltgehouden. rou samenwerking
dan met hem nog mogelijk zijn geweest
te zijn genie toegejuicht hebben en
enkele der middelen, waardoor hij
zijn Duitse doeleinden bereikt had.
i van zijn doel afgeh
v-Kfr:
Oosten- Polen, heeft hij
ras
g'ied geluk handelen.
„Het is geen overdrijving te
zeggen dat hij onverdroten de
gunst van Groot-Britannië zocht,
zowel omdat het de aristocratie
en dat deel van de Skandinavi-
sche rassen vertegenwoordigde,
dat het meeste succes had, als
gevaarlijke hindernis
eigen verstrekkende plan van
vormde" (pag. 249-250).
Goering
Des te opvallender was het
ede contact dat Henderson met
irmann Goering wist op te bou-
:n, al erkent hij zelf ergens dat
oratorisch het 'wellicht op de Milnchen-ci
sis 1938 na) tot geen enkel resul
taat heeft geleid.
Goerings invloed schatte Hen-
1937 bood Henderson derson positief: hij was altijd be-
reeds reid tot openhang gesprek;
bevorderde bij de München-crisis
de vrede: en ondanks zijn uiter
lijke ijdelheid sprak hij nooit
over zichzelf, maar gaf anderen
alle eer van het werk: „Alles
was door Hitier gedaan, alle ver
dienste was van Hitier, elke be
slissing was van Hitier en hijzelf
was niets.... hij onthield zich van
elk gesnoef over de grote dingen,
die hij volbracht had" (pag. 79).
Nóg enige uitspraken van Hen
derson over Göring: „Hij leed
betrekkelijk weinig aan de per-
Opmerkelijk is dat de ambas- soonlijke gevoeligheiden, die
Ribbentrop he
lot het laatste toe
ik geneigd te geloven in de
zijn persoonlijk verlan-
vrede en goede relaties
met Engelend" (pag. 72).
„Hij was inderdaad veel
het
Typerend is het verhaal over
de vriendschappelijke jachtpartij-
L W_. en met Goering, even opmerke-
kant kan zijn^ taal J'oel krachti- In Engeland confereerde^ hij zijn neurotische uitbarstingen! Rjk als dc cintmoeting tuisen
ra, vlak na het bekendworden
van de bezetting van Oostenrijk
Haastig gaf Goering onder de
RHP ÜHj SUR muziek een papiertje door aan
-o— -de Nazi- dat'hij"mij,"óndanks*zijn presta- Henderson, waarop hij gekrab-
aarbij hij is partij als de bestaande regaring ties die niemand kon verkleinen, beid had: „Onmiddellijk nadat de
177). van Duitsland samen te werken" nooit, bij die eerste gelegenheid muziek klaar is. zou ik u gaarne
noch later, enige indruk van spreken en zal ik u alles verkla-
grootheid heeft gegeven" (pag. ren".
practisch de Engelse ambassadeur en Goe-
- Wat onaangenaam aan, maar
feiten zijn opperbelangrijk
voor wie weten wil hóé de ver
te herstellen, houdingen destijds in Berlijn wa-
(Vervolg op pag. 6)
0
w
't Is (geloven we) nog
«ooit p~*)eurd, '.'ut Wf ten
brief rsn een moeder Kre
gen, N£ 'J>as er ten b"? dc
post, dus daarom deze
ruimte-trilogie begonnen
Niet alleen mijn twee kinderen (een jongen van 18, die op de h.Ls. git en
een meisje van 16, m.m.s.) lezen „Ruimte voor ons" elke week. Ook ik sla die
pagina bijna nooit over; vooral „Dwarsfluiteren" vind ik wel leuk: „Er uit ge
licht" is even pittig. Soms worden er toel eens interessante dingen uitgeknipt;
'k geloof zelfs, dat mijn dochter een soort plakboek heeft met gedichten wan
„Ruimte" er in.
Maar wat jullie echter op de laatste pagina hebben gepresteerd, heeft min
der mijn instemming. Waarom de „beat generation" als uitgangspunt gekozen?
Uit welke mentaliteit is die keus ontsprotenHebben jullie gewild modern
om van would be maar niet te spreken «tillen doen óf hebben jullie een
bedenkelijk verschijnsel willen signaleren? Dit laatste heb ik nergens kunnen
ontdekken. Jullie hebben op die pagina geen stelling tegen „beat" genomen.
De conclusiedat jullie achter dat nihilistische gedoe staan zou dus vrij ge
makkelijk getrokken kunnen worden. Voor óns, ouderen, is dat niet zó erg:
voor mijn kinderen vind ik een dergelijke pagina minder geschikt. Met zulk
geschrijf geven jullie ze een wapen in de har,d en daar schieten zij, noch ik
mee op. Integendeel, ze menen door zulke voorlichting nog sterker te staan.
Daarom: verzin eens wat anders! Brenq eens een pagina over de Arjos bij
voorbeeld of over het voor en tegen can make-up. Dat zijn slechts u?at sug
gesties, maar je begrijpt wel hoe ik hei bedoel.
P.s. Ik zou het vervelend vinden als jullie mijn naam zouden noemen. Zet
die er dus maar niet bij!
liillll
Geachte mevrouw.
Uit uw brief (zeer be
dankt!) hebben we om te
beginnen een tweetal voor
ons Vreugdevolle conclusies
kunnen trekken en wel dat:
we ln elk geval door drie
abonnees worden gelezen
en dat we (wie zal onze
verbijstering beschrijven?)
blijkbaar nog invloed
hebben ook. Dat is niet ge
ring; alleen die invloed....
die is natuurlijk weer ne
gatief. Uw kinderen zijn na
het lezen van onze pagina
blijkbaar plotseling beat-
nikkig gaan doen, zodoen
de de opvoeding voor u nog
moeilijker makend, dan op
voeden op zichzelf al
schijnt te zijn.
Tja, en dan te beden
ken, dat we niets gedaan
hebben dan het verschijn
sel „beat" zo objectief mo
gelijk te beschrijven. Zo
goed en zo eerlijk als we
maar konden, waarbij we
het aan de lezer hebben
overgelaten conclusies te
trekken. Welke conclusies
er getrokken worden is
naar onze mening voor een
groot deel afhankelijk van
de instelling van de (jeug
dige?) lezer en voor een
groot deel van de opvoe
ding. Een „Arjosser" zal
zeggen: „ze zijn gek" en
een aankomend kunstenaar
zal zeggen: „ze zijn gek",
maar ze bedoelen het wat
die „beat" betreft verschil
lend. U gelooft toch zelf
óók niet dat we iemand
hebben opgeroepen om
beatnik te worden? Op de
hele pagina zult u geen
wapen tegen komen, dat
we iemand al dan niet
voorzichtig in de handen
willen drukken. Als er des
ondanks lezertjes neigin
gen ln de beatnik richting
vertonen, zou dat dan on
ze schuld zijn? Denkt u
overigens dat uw zoon zich
als lid op zou geven van de
arjos, nadat wij daar over
geschreven hebben? Of dat
uw dochter zich niet meer
zou opmaken als wij daar
tégen geschreven zouden
hebben? We zouden het
bijna willen doen, dat
schrijven dan, om onze
stelling te kunnen bewijzen.
Als 't ooit nog eens zo ver
komt, rekenen we in ieder
geval op een brief van u!
P.S. Wat uw naam be
treftnatuurlijk zetten
we die er niet bij, ME
VROUW JANSEN.
Verschijnsel BEAT
IS DEZE WEEK VOOR LEONARD F.
MAK UIT LEIDERDORP MET EEN GE.'
ZIEN GEBEURTENISSN ONLANGS ACI
TUEL VERHAAL:
*8
schrift
op het schijnbaar blanke papier van de toe
komst te ontcijferen, om nog te kunnen le
zen in het boek van zijn tijd, viel uitgeput
achterover in zijn stoel. Na jaren van in
gespannen onderzoek en berekening was hij
erin geslaagd, de sluier die over de toe
komst lag zover op te lichten dat hij de
laatste onbekende in zijn vernuftig opgestel
de wiskundige formule gevonden had. Alles
wat hij tot dusver uit de sterren had kun
nen aflezen wanneer er een epidemie zou
uitbreken, wanneer zijn oude vader zou o-
verlijden werd in de schaduw gesteld
bij dit laatste en grootste succes. Na die
eerste hevige emotie te vergelijken
slechts met die van de dichter als hij tot
woorden gewekt heeft wat eeuwenlang sliep
besefte hij dat er geen tijd meer te ver
liezen viel. Hij haastte zich naar beneden,
trad de kamer binnen waar zijn huisge
noten hem verbaasd aankeken omdat zij
hem nooit dan bij de maaltijden zagen,
en zei:..Het uur is gekomen waarop ik ge-
waoht heb. Morgen vergaat de wereld."
Meer zei hij niet, maar het was genoeg.
Ieder begreep dat het resultaat van een be
rekening waaraan een mensenleven was
opgeofferd, niet anders dan juist kon zijn.
En was niet steeds alles uitgekomen wat
hij in de stel-ren gezien had? Het nieuws
verspreidde zich als oen lopend vuur door
de stad. Niemand twijfelde, want wie zou
niet luisteren als de wetenschap spreekt?
In drommen trok ihen naar een nabijgele
gen berg, om daar de zwavel af te wach
ten die de aarde vernietigen zou en uit
branden wat zij aan ongerechtigheid in
ning had kunnen vereffenen.
Het was vijf minuten voor twaalf. De
zon had haar hoogste punt bijna bereikt
en leek langzaam te veranderen in een bol
van zwavel. De wijzers van de klok scho-
van voort naar het noodlottige punt. Pe
spanning werd hoorbaar la een luidop kite
kende stilte. Toen begon het te -egenen.
een miezerige regen die de angst doorweek
te en de stilte brak. Het uur was voorbij
vóórdat het gekomen was. Een golf van ver
wijt steeg op en daalde neer op de schou
ders van hem die het niet begrijpen kon.
Langzaam stond hij op en danlde de berg
af; doornat tastte hij achter zijn instrumen
ten opnieuw de hemel of. Zenuwachtig
greep hij zijn papieren, maar hoe hij ook
rekende, hij kon de fout niet ontdekken.
En terwijl de dagen zich aaneenrijden.
zocht hij rusteloos naar dc factor die zijn
levenswerk vernietigd had. Maar hij vond
hem niet. Slapeloze nachten brachten hem
visioenen die hem het zweet deden uitbre
ken. Totdat, op een nacht, hij gestommel
hoorde op de trap die naar zijn heiligdom
leidde. Hij rende naar de gang. vloog dc
de kwam de trap af met onder zijn i
het papier waarop de laatste onbekende
nog steeds ontbrak.
Hoe kom je ln mijn huls
Woedend griste hij hem het papier af,
rolde het open en zag, voelde en hoorde dc
rode streep die door zijn berekening ge
haald was. een tartende, uitdagende streep.
Zijn stem sloeg over toen hij dc glim
lachende man toeschreeuwde: „Hoe kom
je in mljr. huis?" De deur had hij altijd
zorgvuldig gesloten gehouden, het papier na
iedere vergeefse dag in zijn brandkast ge
borgen. Wat moest die kerel ermee? Dc
vreemde glimlachte en zweeg. Onverstoor
baar liep hij de trap af. pakte in het voor
bijgaan het papier weer terug en verdween
door dc deur naar buiten. Als aan de grond
genageld had hij toegekeken. Toen kwam
hij weer tot bezinning. Hij rukte de deur o-
pen, vloog de straat op. de man achterna.
Hij was nog niet ver; hol klonken zijn voet
stappen ln dc stilte. De kerkklok sloeg
twaalf zware nadrukkelijke slagen. Maar
boven dat geluid uit, schreeuwde hij weer
dezelfde vraag en de echo keerde van alle
kanten tot hem terug: „Hoe kom ie in miin
huis?" De man stond stil, wachtte tot dc
laatste slag weerklonken was, dra;iide zioh
langzaam om en zei met een stem. onbe
schrijflijk van klnnk' „Als een «lef in te
nacht".
LEONARD F. MAK.
