KERKSCHIP
INDIASE THOMAS-CHRISTENEN
GEESTELIJK
LEVEN
werd de trots van
de binnenschippers
Naast Ngoli blijven de
plaatsen leeg
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1962
Ambrosia van de eenheid
Ging het vorige week op de hervormde synode over
„oecumenisch" avondmaal als doel of middel (beide
werden in dit verband afgewezen!, de gereformeer
de synode greep veel minder hoog in de afgelopen
week. Ook daar ging het over de vraag ..doel" of
„middel". Maar niet het gemeenschappelijk avond
maal was het onderwerp van bespreking. Daar wa
ren de gereformeerden nog helemaal niet aan toe
Onderwerp was ..gemeenschappelijke diensten", dus
eenvoudige erediensten waarin Gods Woord wordt ge
predikt onder gemeenschappelijke verantwoordelijk
heid van twee of meer kerkeraden.
Het ging hierbij om niets nieuws. Overal in het land
werden reeds gemeenschappelijke samenkomsten ge
houden. Voor de hervormden waren dat gewone ere-
Baggerend door de modder zwoegden we bij het Duitse plaatsje
ten^us^d^f ze,"nnni"ruitlll0m8t en dienst' Zi^ sPra* Rees over een opgespoten veld naar een grindgat, waar enige tien-
Er is betrekkelijk weinig veranderd door het besluit tallen Rijnaken gedwongen waren de zondag door te brengen. De
diensien^n"beperkt' ain'ta^toe te^taaafHe ge ver- meeste schepen waren leeg; enkele vol, maar ook zij konden niet
^wmU]^|^lng!m,iJSe?aLsÜ,hhlS SSSHndl vertrekken door de felle storm. Midden in het veld bleven mjjn over-
de zegen zul- schoenen steken en voor ik er erg in had zat ik tot over mijn enkels
Evangelist Jansma
werkt in een
grindgat
Eigen geestelijk
tehuis gevonden
collega's, de handen zullen heffen
ken uitspreken.
Ontzaglijk veel tijd heeft de synode aan deze schijn
baar zo eenvoudige zaak besteed. Vele en gewichti
ge woorden werden gesproken. En telkens kwam
de vraag naar ..doel" of „middel" naar voren.
bediening en zonder sacramenten alleen maar moge-
lijk zijn als niet alleen de beide kerken elkaar heb- hart naar DOV
ben gevonden over dc inhoud van het evangelie, maar
ook over vragen als tucht en sacramenten. Anderen,
vooral predikanten meenden dat als er eenheid over
de inhoud van het evangelie is, dergelijke diensten
reeds kunnen worden gehouden, ook als er over de
andere punten nog geen eensgezindheid is.
Mag men hier schermen met de zware woorden „doel"
Kunnen we pas „gemeenschappelijke
- alles één zijn ge
in de modder. Evangelist D. Jansma uit Lobith kwam me te hulp
en redde de overschoenen. Op dat moment vroeg ik me af of de
dichter-dominee Jodocus van Lodesteyn tijdens zijn gevangenschap
als gijzelaar in Rees de woorden had gedicht: ,,Oog omhoog, het
Hier beneden is het niet."
„middel"!
diensten" houden als wc het
worden? Dan kan er een fusie komen
geen „gemeenschappelijke diensten"
behoeven
den te worden. Zo kunnen deze diensten dus nimmer
..doel" zijn. want dan zouden zij het bewijs zijn van
onwü om tot eenheid te komen- Maar „middel" kun
nen zij evenmin zijn. Ze mogen alleen gehouden
worden „bij bijzondere gelegenheden", zoals Hervor
mingsdag of op een bijzoi dere feestdag. Zij mogen
alleen gehouden worden als er al een gesprek is tus
sen dc kerkeraden. Het middel om tot eenheid te
komen is het gesprek. De dienst is de kroon van dat
gésprek, maar dan niet het middel om tot eenheid
te komen.
Een „middel" in de zin van „medicijn" helpt alleen als
het regelmatig wordt ingenomen. Maar het mag al
leen maar incidenteel geproefd worden.
Deze diensten zijn noch doel, noch middel van de een
heid. Zij zijn de ambrosia van de eenheid, die in
de verdeeldheid van dit aardse tranendal eens een
heel enkele keer geproefd mag worden en vooral
niet te vaak. zei de gereformeerde synode.
Kerkscheuring in de oecumenische eeuw
vormden evangelische Thomas-kerk
Onder auspiciën van dc Inter
nationale Raad van Christelij
ke Kerken (afkorting I.C.C.C.
naar de Engelse naam) zullen
drie leiders van een nieuwe In
diase kerk, de St. Thomas
Evangelische Kerk, een tournee
maken door de wereld. Zij be
ginnen hun samenkomsten in
de Verenigde Staten en hopen
vandaar uit om de aarde te rei-
Radio-
kerkdienst
I De radiokerkilirnst van de Ame
rikaanse predikant d«. Harvey
Hahn heeft de gemoederen danig
in beweging gebracht. In lijn
preek vertelde hij een spannend
erhaal over een ontspoorde trein
waaruit vier luipaarden onUna|>-
ten. Het effect waa enorm, vertelt
„Farrago" in bet Luther» Week
blad. Mensen die de uiirending
maar half hadden gehoord begon
nen de politie en de krant op te
hellen. Al gauw waren de vier
luipaarden uitgegroeid tot \ijftien
tijgen. Volgens de politie waa
het effect van de preek ongeveer
gelijk aan de destijds beruchte
radio-uitzending over een invasie
van marsmannen. Een Nederland
se reactie zal wel zijn: Dat heb
je nou van die verhaaltjesdomi-
zen om overal te vertellen, wat
hen gedreven heeft om met
25.000 andere lidmaten de oude
Mar Thoma-kerk te verlaten.
Deze scheuring vond een jaar
geleden plaats en de nieuwe kerk
werd officieel op 26 januari 1961
gevormd. De gelovigen die gich
afscheidden konden zich niet ver
enigen met het streven van som
migen in de kerk om naast het
„protestantse" avondmaal, de mis
in te voeren met de „daadwerke
lijke aanwezigheid van Christus
in brood en wijn". De primaat
van deze kerk, tot vorig jaar een
van de presidenten van de We
reldraad van Kerken. aartsbis
schop Juhanon, was een voorstan
der van deze „vreedzame coëxis
tentie". die naar nu blijkt door
velen toch niet aanvaard kon wor
den.
De kerkelijke leiders van de
nieuw gevormde kerk. die de oude
traditie van de St. Thomas-kerk
willen voortzetten, maar tegelijker
tijd willen vasthouden aan in
zichten die in de dagen van de
Hervorming in Europa weer wer
den herontdekt, kregen tijdens de
vergadering van de Wereldraad
van Kerken contact met de lei
ders van de I.C.C.C. Zij waren
naar New Delhi gekomen om on
der de afgevaardigden naar de
derde assemblee een boekje te
verspreiden getiteld: „Het gebeur
de in de Mar Thoma-kerk." Dit
werd verboden. De kerkelijke lei
ders leerden toen de leiders van
de I.C.C.C. kennen.
Uitnodiging
uitnodiging aan dr. Carl Mclntire
om te spreken in de herdenkings
samenkomst in januari van dit
jaar. toen de afscheiding werd
herdacht.
In de tweede plaats nodigden
de mensen van de I.C.C.C. enige
kerkelijke leiders uit om een tour
nee om de wereld te maken om
de achtergronden uiteen te pet
ten van de afscheiding. Besloten
werd dat dit tournee gemaakt zal
worden door bisschop John Ver-
ghese. ds. P. C. Zachariah en ds.
T. C. George.
Tevens besloten deze kerkelijke
leiders er bij hun gemeenten op
aan te dringen lid te worden van
de I.C.C.C.
De Mar Thoma-kerk is geen
„import-kerk" ontstaan uit het
werk van de zending. In haar tra
ditie zegt deze kerk dat zij ge
sticht werd door de apostel Tho
mas. Hij zou in het jaar 52 na
Christus in India zijn geland en
daar in de staat Kerala deze kerk
hebben gesticht. Zij heeft in haar
geschiedenis enkele scheuringen
beleefd. De Mar Thoma-kerk
kwam door de invloed van zende
lingen bijna een eeuw geleden tot
geestelijke vernieuwing. Een van
de zendelingen die grote invloed
had op velen in deze kerk was dr.
Stanley Jones. In de jaren na de
laat6te wereldoorlog spitsten de
tegenstellingen zich toe tussen de
evangeliserende en katholiserende-
groepen in deze kerk. De excom
municatie van vier predikanten,
die een „Evangelische Gemeen
schap" binnen de Mar Thoma-
kerk vormden, leidde tot de af
scheiding van 25.600 gelovigen.
Mijn hart ging uit naar de Ne
derlandse schippers die vaak week
in week uit in de grindgaten hun
zondagen moeten doorbrengen.
Maar toen waren we de modder
poel door en weldra stonden we aan
dek van het eerste kerkschip
voor de binnenvaart dat door de
Gereformeerde Kerken is be
schikbaar gesteld. Het is de
trots van de binnenschippers, die
er eindelijk een geheel eigen gees
telijk tehuis hebben gevonden.
Het is ook de trots van evange
list Jansma, die iedere zaterdag
morgen en -middag van boot tot
boot klimt om de mensen uit te
nodigen voor de dienst van drie
uur zondagsmiddags, waarin
soms een gereformeerde predi
kant voorgaat, maar meestal
evangelist Jansma zelf een „stich
telijk woord" spreekt.
Bijna twee en een half jaar ge
leden kwam deze 46-jarige, war
me gelovige vanuit de mijnstreek
naar Lobith om daar hetevan
gelisatiewerk op de Rijn ter hand
te nemen. Ook daar was hij
werkzaam geweèst als evange
list, zij het dat hij dat werk
moest verrichten naast zijn ar
beid in de elektrische werkplaats
op de mijn. Het was een hele
overgang, niet alleen door de
verhuizing uit het drukke Zuid-
Limburg naar het landelijke Lo
bith, maar ook omdat Jansma
daar hoofdzakelijk werkte in de
woonwagenkampen, terwijl hij nu
zijn werk op de schepen moet
verrichten.
Parlevinker
Hij behoefde niet te gaan pionie
ren. Er was reeds op de Rijn bij
Lobith gewerkt door de ex-schip
per G. Mannak, die met een klei
ne boot er op uittrok als een
soort evangelist-parlevinker. Hij
had boeken, brochures en bladen
aan boord, die hij kon verkopen
of uitdelen. Juist door zijn vroege
re werk als schipper van een
eigen schuit vond hij gemakkelijk
een weg naar het hart van velen.
Maar de heer Mannak is met
pensioen gegaan en het bootje
ook. Het waa zo oud geworden dat
evangelist Jansma er niets meer
san had. Er moest dus een nieuw
bootje komen en er werden al
acties op touw gezet om de depu-
taten van Gelderland en Overijs
sel voor het schlpperswerk ln
staat te stellen een nieuw bootje
aan te schaffen.
Naar Rees
Maar de plannen werden plotse
ling doorkruist, toen bleek dat er
voor evangelist -Jansma een ar
beidsterrein ontdekt was dat veel
groter was dan Lobith. De Rijn j
is wel de Kalverstraat van de ri-
vferwegen genoemd. Per jaar pas
seren 125.000 schepen de grens.
Zij moeten in Lobith inklaren en
vele schippers brengen een zon
dag in Lobith door. Zij vinden
een vriendelijk geestelijk tehuis in
het kleine kerkje van dit dorp.
„Waarom komt u niet ook eens
naar Rees, waar wij grind en
zand laden?" vroegen de schip
pers Jansma steeds weer. Een
schipper vertelde zelfs dat hij
van de 52 zondagen er 50 in een
grindgat had doorgebracht en
verstoken was van de prediking
en gemeenschap in een kerk.
Toen was het plan geboren. Jans
ma huurde een bromfiets en trok
naar het dertig kilometer verder
gelegen Rees..
Eigen dienst
De eerste schipper waar de
heer Jansma contact mee kreeg.
De Weerd, ontvingen hem hartelijk
Spontaan stélde hij de gebruinde
man voor „Zullen we morgen
een dienst houden?" De Weerd
zweeg bedachtzaam; stond toen op
en riep de schipper van de aak
die naast de zijne lag. Het plan
was spoedig klaar. In het lege
ruim van het schip zouden zit
plaatsen gemaakt worden. Jans
ma ging van schip tot schip en
25 mensen beloofden te komen.
Toen hij de volgende morgen
terugkwam, was alles gereed.
Een ton diende als kansel, plan
ken over kisten als kerkbanken.
Toen de dienst begon waren er
51 schippers en hun vrouwen.
Vanaf die dag werd iedere zon
dag een dienst belegd. Een enke
le keer was het aantal klein, een
maal waren er slechts vijf men
sen, maar een andere zondag wa
ren er meer dan zeventig. En
niet alleen gereformeerden kwa
men, want ook hervormden, bap
tisten, christelijk gereformeerden
en vrij evangelischen gingen de
diensten mede zien als hun dien
sten.
Al spoedig bleek dat er op de
duur een betere regeling getrof
fen-moest worden. Het was niet
altijd even gemakkelijk
tn leeg
altijd
ruim te vinden, al
wel een schipper, soms zelfs
buitenkerkelijke, die zijn schip
wiide afstaan. Maar het werd
winter en kouder.
Zo kwam het plan voor het
kleine parlevinkersbootje wat op
de achtergrond en werd de ge
dachte geboren een eigen kerk
schip te kopen en in te richten.
Moeilijkheden werden
indachtig luisteren de schippers
hun vrouwen, die eindelijk
i eigen kerk hebben gekregen.
nen. Een oude aak werd aange
schaft, waarvan het ruim tot kerk-
zaal werd omgebouwd*
Bijna een half jaar geleden
kon het schip in gebruik worden
genomen. Hoe dankbaar de schip
pers waren voor het initiatief
bleek toen na de eerste dienst de
schippers hun dankbaarheid
toonden door de heer Jansma
een enveloppe met inhoud te
overhandigen. Zij verontschuldig
den zich dat ze geen tijd hadden
gehad alle schippers aan te schie
ten, maar het resultaat van hun
spontane actie was toch een cou
vert met f 500 gulden.
Schippers-kerk
Een hele zaterdagmorgen en
-middag terwijl de stormwind het
water opjoeg en ijzige hagelbuien
op de dekken neersloeg, ben ik
met evangelist Jansma van schip
tot schip geklauterd. Een tas vol
Elisabeth-bodes, Toplichten en an
dere bladen in de hand, gekleed
in een korte jekker en oude broek,
met zware laarzen aan zijn voeten
zocht hij zich een weg over glad
de dekken, stapte over neergela
ten masten, en klauterde op te
gen hoge railings van een gela
den naar een ongeladen schip. In
iedere roef vond hij een hartelijk
welkom, en ook ik, want kenne
lijk werd een vriend van Jansma
dadelijk aanvaard als vriend.
„Is er maandagavond nog
jeugd?" vraagt de 16-jarige Jen
nie spontaan. Zij is een van de
„oud-gedienden". Al tijdens de
tweede dienst begeleidde zij de
samenzang met haar accordeon.
En nu is zij de vaste organiste,
zo ver in haar reizend leven
sprake kan zijn van „vast". Ze
neemt het orgelbriefje van de
heer Jansma in ontvangst en be
kijkt de liederen. Er is één
moeilijke bij", zegt ze, „maar
ik zal vanmiddag nog wel even
goed oefenen".
Haar gezicht klaart helemaal op
als ze bovendien hoort dat er
maandagavond een bijeenkomst
gehouden wordt voor de jongeren.
Zo hebben ook deze schipperskin
deren hun eigen club gekregen.
ZIJ zijn niet langer vergeten.
aansteken. De schipper die de
sleutels van het kerkschip had is
ondanks de storm vertrokken. Er
moet iemand zijn die deze taak
op zich neemt. Hij wil het wel
doen. Maar dan blijkt een van de
grote moeilijkheden bij dit werk
voor telkens weer andere mensen
Want waar zijn de sleutels. „Ze
zullen wel op de molen zijn afge-
Cv£a y ,meent de heer Jansma.
Ik had in de wijde omtrek geen
molen gezien. De woorden wor
den pas duidelijk als ik plotseling
besef dat het om de bag
germolen gaat. Maar ook
daar zijn de sleutels niet
en het blykt dat de
schipper ze in de haast
van zyn vertrek in zijn
zak gehouden heeft.
Samen met twee schip
pers gaan we naar het
kerkschip. Een achterluik
is gelukkig open, want
niet een van de meege
nomen sleutels past op de
normale toegangsdeur.
We duiken door het klei
ne luik langs een steil
trapje naar beneden. Ern
stig wordt de voordeur
van binnen geïnspecteerd.
Dan klaren de bezorgde
gezichten op. Het is een
voudig. Even de pinnen
uit de scharnieren tikken
en de deur kan er uit
genomen worden. Zo zal
Er zijn nog vele moeilijkheden
te overwinnen. De boot staat pas
in de -grondverf en moet nodig
geschilderd worden. De schippers
zullen dat werk zelf doen. maar
geen van hen heeft veel tijd. Toch
staat het besluit vast. Het werk
moet gedaan worden, want het is
immers hun schip en hun kerk.
Afgesproken wordt bovendien dat
een van de schippersvrouwen de
rol gele stof zal kopen die haar is
aangeboden. Zij zal met vriendin
nen gordijnen naaien.
Plannen
Maar evangelist Jansma is er
nog niet Hij heeft nog veel meer
plannen. Er is bij Rees niet een
grindgat. maar wel drie en de
schippers kunnen van de ene
plaats niet op de andere komen.
Jansma droomt van een motor in
zijn schip. Dan kan hij 's mor
gens één en 's middags twee
diensten houden, door van de ene
ligplaats naar de andere te va-
En dan verlangt hij naar een
kiosk in Lobith waar de schippers,
die de douane moeten passeren en
aan de steigers aanleggen bijbels
en lectuur zullen kunnen kopen.
En op de markt van Elten zou
een kraam met lectuur moeten
komen. En.... Hoe meer plannen
verwezenlijkt worden hoe meer
nieuwe mogelijkheden openbaar
worden.
Toen de deputaten deze man
aanstelden hebben zij een wijze
benoeming gedaan. Jansma heeft
in de kortst mogelijke tijd zich
een weg gebaand naar dc harten
van de schippers. Toen het kerk
schip ln gebruik was genomen
vroeg een schipper wat angstig:
„Nu gaat u zeker weg!" „Waar
om?" vroeg evangelist Jansma
verbaasd. „Nu als een dominee
een kerk gebouwd heeft, gaat hij
toch altijd weg?" Jansma heeft
gelachen en de bezorgde schipper
gerust gesteld. Hij blijft zolang
God hem er roept. En nog wel
twintig jaar lang zullen de Ne
derlandse schepen naar de grind
gaten bij Rees komen. Zolang is
er zeker nog werk, ook geestelijk
werk, dat door de visie van de
heer Jansma en de deputaten
voor het schlpperswerk mogelijk
is, maar door het gebed en de
financiële steun van de gelovigen
gedragen moet worden.
Jonge Afrikaners over hun moeilijkheden
In Frankfurt staan de men
sen stil om Ngoli Francois uit
Abidjan na te kijken, als hij
voorbijgaat. Is Ngoli Francois
dan zoiets bijzonders? Is hij ge
brekkig, ziet hij er gek uit? Nee
daar zijn ze in Frankfurt wel
aan gewend, daar blijven ze niet
voor staan. Ngoli's enige bijzon
derheid bestaat hieruit dat hij
zwart is en altijd alleen. Als
Ngoli naar de bioscoop gaat
blijven de plaatsen naast hem
leeg. Gaat hij dansen dan blijft
hij aan de kant zitten. Wie
danst er nu met een neger?* In
Frankfurt niemand.
Ngoli is alleen. Hij zegt:
zoek een vriend. Vriendschap is
net een plantje. Het begint heel
klein, er zitten nauwelijks blade
ren aan. Langzamerhand groeit
het. Het wordt een grote sterke
boom die vele stormen kan door
staan." Die vriend zal je in
Frankfurt niet vinden Ngoli.
Ngoli is. met nog negen jon-,
ge Afrikaners van de Ivoorkust,
naar Frankfurt gekomen op uit
nodiging van de regering van
de staat Hessen. Zij worden op
het hoofdbureau van de posterij
en in Frankfurt opgeleid tot mon
teur bij de P.T.T. Alle negen
hebben ze vier maanden les ge
had in Duits op het Goethe in
stituut in München. Een half
jaar zijn ze al werkzaam in
Frankfurt.
OOK MENSEN!
Ngoli en zijn vrienden hebben
vertegenwoordigers van het mi
nisterie van economische zaken,
van hun directie, van het cen
traal bureau voor arbeidsbemid
deling en de leider van hun club
in Frankfurt, Otto Herche, van
hun moeilijkheden verteld.
Vlak voor hun gesprek ston
den ze nog bij een bandrecorder.
Hun lenige lichamen volgden het
ritme van de jazzmuziek. Maar
toen ze rond de tafel zaten was
al het zorgeloze van hen afgegle
den. Er zaten daar tien ernstige
jongemannen die meenden wat
ze zeiden. Niemand beklaagde
zich over zijn werk. Zc kregen
goede lessen en werden op hun
werk prettig behandeld. Maar
dat andere zat hen dwars. Een
van hen bracht hun hele probleem
in één zin onder woorden: ,,De
mensen in Frankfurt moeten er
eens rekening mee houden dat
wij ook mensen zijn."
EENZAAM
Ze staan
te midden
het drukke jachtige leven i
Frankfurt. Van de stad zelf we
ten ze weinig. „We gaan wel wan
delen. maar als niemand ons iets
vertelt over alles wat we zien
wat hebben we er dan aan? De
enige plaats waar we komen is
de Carl Duisburg club. Deze
club heeft ons ook in contact ge
bracht met een paar gezinnen
hier in Frankfurt, waar we
graag heen gaan. Maar buiten op
straat, in de bioscoop of in de
danszaal bestaan we niet voor de
mensen. In Beieren vond ik het
veel prettiger. Daar werden we
in de gemeenschap opgenomen."
Een ander vertelt dat hij weg
wil uit Frankfurt. Zijn stem
klinkt zacht maar indringend.
„Ik jieb gehoord dat ze in Ham
burg anders zijn. Wie? De men
sen." Als men hem er op wijst
dat dit met het oog op zijn stu
die niet mogelijk zal zijn zegt hij
zachtjes: „Je mag je toch wel
een beetje op je gemak voelen,
ook als je iets bereiken wil?"
Ondanks ruimtevaart-succes met beide benen op de
grond blijven - De betekenis van de suggestie van
Chroesjtsjef - Geen woorden maar daden
HET spektakel van deze week
was de geslaagde ruimte
vaart van de Amerikaan John
Glenn, die even al het andere
nieuws overschaduwde en de
belangstelling van de gehele
wereld trok. De Russen hebben
er weinig van gemerkt, omdat
de publiciteitsmedia tn de Sov
jetunie en de satellietstaten de
affaire als een bagatel hebben
afgedaan, voor binnenlands ge
bruik althans. Naar bulten heb
ben aij zij het niet spontaan
de prachtige prestatie van de
Amerikanen geprezen en ge
bruikt om het gesprek met de
Verenigde Staten op gang te
brengen, waar zij al geruime
tijd naar streven. Zo vooral
moet men de suggestie van
Chroesjtsjef zien met betrek
king tot samenwerking van de
Sowjetunle en de Verenigde
Staten op het gebied van dc
ruimtevaart. Gelukkig heeft pre
sident Kennedy de raken juist
gesteld, toen bij zich niet alleen
bereid verklaarde, een dergelij
ke samenwerking te willen be
vorderen, maar tevens waar
schuwde. dat het moeilijk Is
van verklaringen inzake de be
reidheid tot samenwerking ook
tot concrete overeenkomsten te
Dulles
Amerika heeft in feite al
sinds 1958 voorstellen gedaan
om tot samenwerking bij het
ontsluiten van de „ruimte" te
geraken. De in 1959 overleden
minister John Foster Dulles en
andere Amerikanen hebben in
1958 en daarna verscheidene
malen resoluties bij de Verenig
de Naties ingediend, waarin
werd voorgesteld, de ruimte
uitsluitend te bestemmen voor
vreedzame doeleinden.
President Eisenhower heeft ln
een toespraak tot de Algemene
vergadering van de Verenigde
Naties een persoonlijk pleidooi
voor dit streven gehouden. Een
internationaal ruimte-onderzoek
zou ten goede moeten komen
aan de gehele mensheid. Vorig
jaar heeft ook president Kenne
dy rich ln zijn State of the
Unlon-boodschap achter dezs
gedachte geichaard.
31 maart
Verenigde Staten ingediende re
solutie goed. betreffende inter
nationale samenwerking voor
het gebruik van de ruimte voor
vreedzame doeleinden. Een spe
ciale commissie kreeg opdracht,
het probleem te bestuderen en
op 31 maart a s. verslag uit te
brengen aan de Algemene Ver
gadering. Betekent het voorstel
van Chroesjtsjef dus een wezen
lijke verandering van het af
wijzende standpunt, dat de
Sowjetunie nu al meer dan drie
jaar heeft ingenomen, dan moet
er dus een reële mogelijkheid
bestaan om aan het einde van
de volgende maand tot een ak
koord te komen, dat een eind
maakt aan de wedloop in de
ruimte, voordat deze een voor
namelijk militaire betekenis
heeft gekregen.
Achtergrond
Voorlopig is er evenwel reden
om aan te nemen, dat het ge
baar van Chroesjtsjef niet op
zichzelf moet worden gezien,
maar geplaatst moet worden te
gen de achtergrond van hetgeen
zich bi de internationale politie
ke arena afspeelt.
Daarom kunnen we ook heel
goed begrijpen, dat de New
York Times dezer dagen
schreef: „Aan elke Russisch-
kingen tussen de twee landen op
een ander gebied vooratgaan.
Overigens verheugt het blad
zich evenals de andere te
New York verschijnende dagbla
den over Chroesjtsjefs sug
gestie. maar het neemt een ge
reserveerd standpunt in met be
trekking tot de resultaten, die
uit het Russische aanbod zou
den kunnen voortvloeien. Het
blad acht het nu zelfs waar
schijnlijk, dat er op bepaalde
gebieden kan worden samenge
werkt, bijvoorbeeld om tot een
betere weerberichtendienst via
aardsatellieten te komen.
De New York Herald Tribune
schreef ongeveer in dezelfde
geest. „Niet woorden, masr «V*-
den moeten tonen, hoever de
Sowjetunie wtt gaan met de
voorgestelde samenwerking op
het gebied der ruimtevaart".
Berlijn
Chroesjtsjefs gebaar van
woensdag heeft veel te maken
met de Berlijnse crisis als on
derdeel van de Duitse kwestie,
maar nog meer met het ontwa
peningsgesprek, dat volgende
maand in Genève moet begin
nen. We hebben daar vorige
week al uitvoerig over geschre
ven. Men weet. dat Chroesj
tsjef de regeringsleiders van de
achttien betrokken landen in de
openingszitting bij elkaar wil
brengen om onder elkaar even
de ontwapeningskwestie
ginsel te regelen. Blijkbaar heeft
hij de moed nog niet opgegeven,
omdat zowel president Kennedy
als premier Macmillan heeft
laten weten, dat zij niet tegen
een dergelijke bijeenkomst zijn,
maar wel bezwaar hebben te
gen het tijdstip waarop zij vol*
Kennedy wil later naar een top-
gesprek over ontwapening, als
besprekingen van deskundigen
succes hebben.
Nu president De Gaulle heeft
geantwoord, dat hij wel voor
een conferentie van dc Grote
Vier voelt, als deze gaat over
het verbieden, vernietigen en
onder controle stellen van voor
raden en produktiemlddelen van
kernwapens, zal Chroesjtsjef
wellicht met hernieuwde ijver
gaan werken aan het tot stand
brengen van een topconferentie.
Handen vrij
De Gaulle toonde deze plotse
linge bereidheid op het moment,
dat het akkoord tussen Fransen
en Algerijnen steeds meer na
derbij leek te komen. We heb
ben al enkele weken kort stilge
staan bij de problemen, die
door een Frans-Algerijns ak
koord zullen worden opgelost en
de nieuwe vraagstukken, die er
door zullen ontstaan. Sindsdien
hebben de zaken zich ontwik
keld, zoals werd verwacht en
zelfs op het ogenblik, dat we
deze regels schreven was er
nog geen definitief bericht over
de inhoud van de overeenkomst,
die in het begin van deze week
in een plaatsje aan de Frans-
Zwitserse grens werd gepara
feerd.
Er was echter geen reden
meer om te twijfelen aan het
succes, dat De Gaulle tenslotte
onder steeds moeilijker worden
de omstandigheden heeft weten
te behalen. Zeker als de presi
dent van zijn zaak was, heeft
hij een bescheiden begin ge
maakt met een wat vrijer op
treden ln de internationale po
litieke arena, al zal hij er voor
lopig weinig voor blijven voe
len, een topconferentie over de
Duitse kwestie of over het stop-
wil wel meedoen aan een topconferentie ovi
vernietigen (onder afdoende controle) van
kernwapens.
voorraden
zetten van proeven met kern- geheel. Aangezien de Sowjet-
wapens (zonder vernietiging unie West-Duitsland heeft voor
van deze waners) hit te wonen S°steld- rechtstreekse bespre-
van aezc wapens) dij te wonen. kingen (ussen Moskou en B(jnn
Moskou-Bon !f.°P,en?n om tot °Plos5in6 van
het Duitse vraagstuk te komen.
Ook een conferentie van de mag worden aangenomen, dat
vier ministers van buitenlandse de Russen er geen enkel belang
zaken over het Duitse vraag- bij hebben, de bijeenkomsten
stuk komt nog niet op het pro- van Thompson en Gromyko tot
gramma van de Franse presi- een bevredigend resultaat
dent voor. ondanks het feit, dat doen leiden.
de Westduitse bondskanselier.
met wie hij vorige week zulk t "et zou *ccn verwondering
een vruchtdragend gesprek behoeven te wekken, als het
heeft gehad, daar langzaam overleg binnen korte tijd voor-
sturen.Z<Het "SgSmSJh.nd !°P'e «'«"died, „m de
een publick geheim, dat men in «estdultse ambassadeur In Mos-
Bonn met ongeduld zit te wach- kou, dr. Hans Kroll, een kans
ten op enig resultaat van het te geven uiteraard in nauw
gésprek. dat de Amerikaanse
ambassadeur Thompson in Mos- contact m«l dp westelijke mo-
kou voert met de Russische mi- gendheden het probleem op
nister van buitenlandse zaken een andere wijze dan Thomp-
Gromyko, een serie besprekin- ,on h,na(,.„n n„ ai„
gen. die voornamelijk betrek- benaderen en op die ma
king heeft op de Berlijnse cri- n,er cens bet terrein te verken-
sis en het Duitse probleem als nen.