Goed ontbijt belangrijker
dan goed diner
2
3
4
lAfkemoei en de
ruimteraket
Wat zijn uw lievelingskazen, meneer Pieters Graafland?
if:
R
Amerikaans ondersoek wees uit
SLECHTE START IS VAAK
OORZAAK VAN MOEHEID,
WOEDE EN ONGELUKKEN
m
Zonder roomboter smaakt 't m(
maar half zeg a't'jc' te®en m'Jn
Roomboter is 't hele/maal!
Chocolademelk maakte
saaiensfiksie
verteerbaar—
Melkboer...
Eigen weekblad voor M-Brigadiers
HS BON
ADVERTENTIE
HUISARTS ZEGT:
Begin met een stevige, liefst
warme maaltijd
ONGEVEER tien jaar
geleden werden de
resultaten gepubli
ceerd van een merkwaardig
experiment in de Verenig
de Staten: Men heeft daar
een aantal jonge kinderen
zelf laten bepalen hoeveel
maal per dag ze wilden
eten. Na een bepaalde
tijd aten al deze kinderen
uit vrije wil 3 x per dag.
Ik moet daar nog wel eens
aan denken als patiënten
mij met enige trots ver
tellen, dat ze nooit ont
bijten, hoogstens een kop
je thee drinken, voor zij
oan het werk gaan. Hoe
wel het iedere volwassene
vrij staat om één, twee of
twaalf maal per dag te
eten - is het uit medisch
oogpunt niet juist om af te
wijken van de gewoonte,
die deze Amerikaanse kin
deren hadden aangenomen,
om drie maal per dag te
eten.
DEZE kinderen hadden
gelijk: het Is gezon
der om drie maal per
dog te eten. Mijn ervaring
is, dat bijna altijd hetont-
bijt afvalt bij verminde-
tijden. Waarschijnlijk vaak
door tijdgebrek.
Zelden speelt het verlan
gen om te vermageren hier
bij een rol. De Hollywood-
se filmsterren ontbijtenwèl,
ook al is hun dieet nog zo
streng.
Voor Nederlanders is in de
In het heerlijke toneelstuk "Toontje heeft een paard getekend" draait al
les om het onbijt, waarvan een ongelooflijk energieke oma het geluk van
de ganse familie af vindt hangen. Het is wel merkwaardig hoe dikwijls
auteurs van een werkelijk goed boek of stuk achteraf ook onbewust we
tenschappelijk de spijker op de kop geslagen blijken te hebben. Zo ook
hier: Op het ontbijt moet onze "motor" de ganse verdere dag draaien.
Amerikaanse onderzoekingen op grote schaal hebben bewezen dat woede
uitbarstingen, geïrriteerdheid, hoofdpijnen, moeheid en ongelukken dik
wijls hun oorsprong vinden aan de ontbijttafel.
winter zelfs een groten
deels warm ontbijt ab
soluut gewenst. Hoe be
langrijk en gezond een
ochtendwandeling, hoogte-
zon, vitaminepillenender-
gelijke ook zijn, een ste
vige, eerste maaltijd wordt
er niet door vervangen.
Ten onrechte wordt het
bord pap door vele vol
wassenen, die het hun kin
deren voorzetten, ver
smaad.
Hoe het ook zij, als ad-
deel van deze winter en
voor alle winters van de
toekomst wil ik u geven:
Staat u zo tijdig op, dat
er gelegenheid is voor rus
tig voorbereiden èn nutti
gen van een behoorlijke
warme (gedeeltelijkwarme)
maaltijd vóór u aan het
werk gaat. Dit zal u veel
gemakkelijker heenhelpen
over het dieptepunt, dat
zoveel mensen aan het
eind van de winter berei
ken
|^ring van het aantal maal- vies voor het resterende HUISARTS
7 Ongelukken niet alleen in het
I straatverkeer, maar ook in
de lucht. En ook kleinere,
zoals enkels verstuiken en
I die huishoudelijke van kop-
j jes uit de handen laten val
len.
t "Heeft iemand vandaag een
ongeluk gehad? Waaruit be-
stond dan zijn ontbijt?", zo
I luidt de stereotiepe vraag
van een befaamde Ameri-
I kaanse voedingdeskundige
I Adelle Davis.
Maar wat is nu goed ontbij-
ten?
J Het wil zeggen, dat men dan
een derde van zijn dagelijks
benodigde hoeveelheid calo-
Kaaskaart van Eddy Pieters Graafland
rieën en eiwitten binnen
moet halen. Het Engelse
breakfast komt van
brecan en faesten,wat
betekent: een vasten breken.
Laten we ons even realise
ren, dat die vastenperiode
dan vanaf het laatste avond
eten de helft van een dag ge
duurd heeft.
Geen wonder dus, dat iemand
die zijn dagtaak moet be
ginnen zonder (de juiste)
brandstof bij het ontbijt te
hebben ontvangen rare ver
schijnselen gaat vertonen.
Eiwitten
Eiwitten dus. Eiwitten rege-
vrouw: Geef mij maar
'n scholletje in boter,
geef mij maar een likje boter op m'n brood. Dat
smaakt ééns zo lekker. En bij alles wat we
ons tegenwoordig kunnen veroorloven, mag
ik toch wel échte boter verlangen.
BOEREN-GOUDSE
HERVESE KAAS
KANTER KAAS
KERNHEMSE KAAS
LEIDSE KAAS
MAGERE KAAS
Keeper Eddy Pieters Graaf- j
land houdt't meest van jonge j
Edammer, Mon Chou en
roomkaas. U houdt mis- 5
schien meer van andere -
maar stellig vindt u meer
dan één soort lekker. Heeft u
dat nog niet ontdekt Ga
dan eens grasduinen in die j
lange lijst van Nederlandse 1
kazen (die haast nog ééns zo
lang is wanneer we alle
varianten van jong, belegen,
oud en overjarig er bij tel-
len Zovee* soorten, zoveel
KlBii afwisseling - waarom dan i
altfijd hetzelfde .stukje bele- i
Ken" Ga op ontdekking- L KnD.T,
tocht bij uw kaashandelaar jhr KOR5TLOZE KAAS
NAGELKAAS
SCHOONAUWEN
SMEERKAAS
WITTE MEIKAAS
krijgt wel suiker, maar de
ze wordt meteen opgebruikt.
Het ideale ontbijt hoeft dan
ook helemaal niet omvang
rijk te zijn; vier boterham
men met jam helpen er niets
l aan. Maar wel melk of yog-
I hurt, kaas en een eitje,
want die zitten nu een-
I maal vól met eiwitten - en
I bovendien tal van andere
j hoogst onmisbare opbou
wende en beschermende
stoffen die we vooral 's win-
j ters zo nodig hebben.
Vlug klaar
Wintermeik even voedzaam r
als zomermelk
Smaak vrijwel hele jaar gelijk
Rembrandt's
iiiiU
OVER grote mannen en be
roemde kunstwerken be
staan legendes. Maar
ook over de melk! Waarom?
Heel eenvoudig: over alles
wat ver boven het alledaagse
uitsteekt komen legendes in
omloop. Melk is nl. niet al
leen maar een goed en nuttig
voedingsmiddel; het is een
meesterwerk van de natuur,
waaraan in de oudheid al bui
tengewone eigenschappen
werden toegekend. Dat over
een zo bijzonder produkt ook
legendes ontstaan, is dus ei
genlijk vanzelfsprekend.
Een legende van de laatste
soort, waaraan sommigen nog
geloof hechten is, dat winter
meik niet dezelfde voedings
waarde zou hebben als zomer
melk. Hoe dit verhaal in de
w ereld kon komen - ook al was
het niet waar - is wel begrij
pelijk. Het stamt uit de oude
doos, toen onze boeren nog niet
over dezelfde wetenschappe
lijke voorlichting en uitge
kiende veevoedermethoden
konden beschikken als thans
het geval is. Dat was oorzaak
dat er toen wel eens wat man
keerde aan de samenstelling
van het voer in de staltijd. De
melk kreeg daardoor soms een
bijsmaakje en daaruit leidden
de consumenten dan weer af,
dat óók de voedingswaarde wel
minder zou zijn dan zomers.
DIT echter is allemaal ver
leden tijd geworden.
Melk is tegenwoordig het
hele jaar rond echte lekkere
melk, die alleen al gedronken
kan worden om het pure ge
noegen van zijn verkwikkende
smaak.
Het voer dat de koeien nu op
•tal krijgen, ls niet meer het
zelfde als van b.v. een twintig
jaar geleden. Achter deuitge
balanceerde samenstelling
van het tegenwoordige koeien-
menu staat een grote staf van
wetenschappelijke onderzoe
kers en praktijkdeskundigen.
U gelooft het misschien niet,
maar het menu dat onze hoog
waardige melkkoeien wordt
voorgezet, is gevarieerder en
evenwichtiger van samenstel
ling dan het menu waarmee
de gemiddelde Nederlander
genoegen neemt.
Dit is een der oorzaken,
waardoor de melk steeds
beter en lekkerder gewor
den is. Behalve voedings
waarde, zijn nu ook kwa
liteit en smaak winter en
zomer vrijwel gelijk. Het
hele jaar rond is de melk
een meesterwerk van de
natuur, dat de onmisbare
bouwstenen verzorgt voor
de groei, gezondheid en
levenskracht der gebrui
kers.
IN de 16de en 17de eeuw
werd in Holland reeds
veel melk gedronken,
vooral tijdens de brood
maaltijden waarbij men de
gewoonte/ had om witte
brood in melk te weken.
"Roomryck, melckryck
Holland - o Holland, vet
van room", riep een dich
ter in die tijd uit en hij
niet alleen. Ook buitenland
se schrijvers hebben der
gelijke termen gebruikt.
Een Italiaans geschied
schrijver uit de zestiende
eeuw roemt bijvoorbeeld
het dorp Assendelft dat niet
minder dan vierduizend
koeien had die elke dag zo'n
achtduizend stopen melk
gaven (een stoop was twee-
eneenhalve liter). Een Hol
landse raadsheer wist te
vertellen dat de jaarlijkse
hoeveelheid melk in Assen
delft en vier naburige dor
pen aanzienlijk groter was
dan de talloze liters rijn
wijn (toen zeer geliefd) die
in de centrale stapelplaats
Dordrecht werden aange
voerd. Hij daagde zelfs een
andere magistraat hier
over tot een weddenschap
uit.
iIJK aan melk in de 17de E
eeuw was ook het land
rondom Amsterdam. Z
De kleine, hierbij afge- E j
drukte ets van Rembrandt
toont, gesitueerd in deze
streek (Diemerdijk en IJ),
een kleine schakel in de
17de eeuwse melkindus-
trie: de melkboer. Geheel
rechts op de prent kan men
hem zien lopen, met een
juk over de schouders
waaraan twee brede melk
emmers hangen. Toe
passelijk heeft men
dit prachtige werkje -
Rembrandt maakte het om
streeks 1650 - de titel
"Het landschap met de
melkboer" gegeven.
De melkbezorger met
deze karakteristieke uit
rusting komt, sinds vrij
kort overigens, niet meer
voor. De gehele melksitu-
atie in ons land is sedert
de tijd dat deze prent werd
gemaakt, trouwens grondig
gewijzigd. Wat onder meer
inhoudt dat Holland nog veel
"melckrycker" en nog veel
"roomrycker" is gewor
den, om de woorden van de
oude dichter in over
treffende trap te gebruiken.
yéLS ik de oude kinder-
boeken opsla, die
mijn moeder ons
altijd voorlas, dan we
len het bloedsuikergehalte,! melt het daarin van ijs
de voedingsstof voor her- en sneeuwtaferelen. en
sencellen en zenuwweef- van warme melk, die de
seis. Als dat bloedsuikerge- kinderen als anijs. of
saliemelk of als choco-
zenuwen gespanne^ het j la*e'"e, 'klikkebaardend
vermogen tot aanpassing opsmikkelen.
minder, de stemming som- I Toen waren de winters
ber. Is de voorraad daaren- nog winters en de zomers
tegen voldoende, dan ismenechte zomers, en de boe-
opgewekter, energieker en J ken spraken dan ook te
men kan zich beter concen- recht van vrolijk kinder-
treren. Wie alleen ontbijtleven. Iedere winter
met zwarte koffie en suiker, j schaatsten de kinderen
brood en iets zoets erop, achter stoelen op het ijs,
vnw™i»iv„ m..r H«"1 ierwijl "VA EN MOE
lachend toekeken. En wie\ roepen: "Ik heb ook zo'n
zat er altijd in een tentje moe amme benen vanne
op het ijs? I schaats e! En ik heb zo'n
"Het is afkemoei, met de dorst!" En 's avonds za-
voeten op een grote plaat- ten ze rozig om de haard
stoof. Haar wollen schort en moest er natuurlijk
heeft ze om de schouders 1 - - -
geslagen, en om het hoofd
een wollen muts. Zo lekker
ingepakt verkoopt Afkemoei
in haar tentje chocolademelk
voor één cent per kop!"
En als het Afkemoei niet
is, dan is het Sjoukje of
de oude Barend, die hete
anijsmelk verkoopt, omdat
Niemand kan tegenwoordig nog }jet "ZO LEKKER WARM
beweren dat het klaarmaken IN DE BUIK IS".
van het ontbijt veel tijd j fa één van mijn dierbar
kost. Nee, dat excuus be- Ye boeken Afke's Tiental
staat niet meer. We hoeven mn Nienke van Hichtum,
maar een keus te maken uit nachten ze niet tot de
de wonderprodukten van de- winter, dan zitten de kin
deren door alle seizoenen
heen handenwrijvend toe
te kijken als moeder sa
liemelk met suiker klaar
maakt.
ze eeuw: puffed rice,
cornflakes, shredded
wheat, om er een paar
te noemen en hierover
alleen warme melk en
een scheutje dunne room te
gieten. Voor de vitamien-
tjes-c kan er dan nog klein
gesneden of geraspte appel,
sinaasappelparten of -sap
door. Het mag ook, heel
verrukkelijk en oergezond,
tutti-frutti wezen, die de
avond tevoren in de week
is gezet.
Ook de vlugkokende havermout
kan als MUsli een ver
rukkelijk ontbijt leveren dat
niet gekookt hoeft te wor
den. Alleen de havermout
's avonds in water weken
en dan 's ochtends zoals
hierboven met melk, of yog
hurt en vruchten en boven
dien nog noten mengen.
Hierbij een lekkere dikke plak
kaas met brood. Nee, nee,
we draaien de zaak niet per
ongeluk om. In de kaas zit
het eiwit en in het brood een
grote dosis zetmeel! Wie
dan nog goed wakker moet
worden, mag zeker een
sterke .kop koffie erbij,
maar dan toch niet hele
maal zwart, maar met een
scheut melk of room erin.
En voor de kinderen na
tuurlijk warme chocolade
melk.
Pagina van het Nederlands
Zuivelbureau Rijswijk Z.H.
"Hè, wat was dat lekker!
Klaas en Jetse schonken hun
melk vlug in de schoteltjes
en dronken die gulzig leeg."
/S er wel één traktatie,
traditioneler en fees
telijker dan warme
chocolademelk?
Denk eens aan Van Alphen:
"Wij zaten laatst bij Saar-
tje.
onze goede oude bakker.
Wij dronken chocolade
en deden honderd vragen.
En dat waren onze over
grootouders
Maar nauwelijks was er
deze laatste Kerstmis het
eerste goede ijs sinds ja
ren en stonden Jantje en
Saartje (die met hun 9 en
6 jaar nog nooit ge schaatst
hadden) voor het eerst
op het ijs, of ivat dook
daar overal op?
Chocolademelk
Er ivas ook koffie en
erwtensoep, maar alle
kleintjes en heel veel
groten genoten van de
oude chocolademelk.
Charlotje moest natuurlijk
ook op de schaatsen staan,
of eigenlijk "naast" de
schaatsen, maar dat was
meer om mee te kunnen
M-Brigadiers vinden al het M-Brigadenieuws in hun
eigen jeugdblad "FIX EN FOX". Zij vinden hier
ook puzzels, verhalen en prijsvragen in! Dit alles in
kleurendruk! 32 pagina's! Wekelijks! Aanmelding als abon
nee richten aan: Adm. "Fix en Fox", Postbus 163,. Leiden.
25 ct per week of f 3,25 per kwartaal.
voorgelezen worden. Ik
had dan natuurlijk liefst
zo'n oud boek gelezen,
omdat het ijs mij in een
ouderwetse stemming
bracht.
j\/f AAR nee, Jan had
i VA van opa een van die
misselijke scien-
cefictionboeken gekregen,
"saaiensfiksie", zoals hij
liet zelf trots noemt. En
opa's zijn onschendbaar
dus ik kon niet zeggen:
"Bah, nee, niet dat boek".
Dus moest ik lezen in"De
luchtbasis op Venus",
hoewel ik niet snap wat
kinderen, die nog niet eens
de weg op hun eigen pla
neet weten, op Venus
moeten, met die grum
ke bultige mannetjes,
nusilaantjes met men
hoofden en overal knopt
We hebben al genoeg1
righeid op aarde za\
zeggen.
Maar goed, ik las
professor Malone, die l
zijn onnozelheid met
"ferme knapen" van Jül
11 jaar de raket ing
En opeens trof ik iets
dat mij enorm veel g
deed.
"Wat zit er in die blik
professorvroeg
een van de ivetenscha\
lijke kindertjes
"Poedermelk", zei de
fessor, "en cacao."
is dat voor, professo
vroeg Marcel. "Voor ch<
lademelk, boys. En nu
meetinstrumenten in de
ti-magnetische doos do
Het was voor mij eenl
troost. Voor mij moch
ze toen wel de lucht in
hun ruimtepakken.
hadden tenminste de c
colademelk van Afketn
en de oude Saartje bij z,
en dan kan er niet
gebeuren.
Ouders, maakt uw kind
nu M-Brigadier, want...
...dan helpt u hem met plezier
z'n melk drinken (en die heeft
hij hard nodig!)
...dan krijgt hij het M-èmbleem
dat al zoveel kinderen met trots
op hun mouw dragen.
...dan krijgt hij het Internatio
nale M-paspoort, dat gratis toe
gang geeft tot bezienswaardig
heden in Nederland en Belgic.
...dan heeft uw kind een kans om
in de zomervakantie gratis een
2-daagse zeereis naar België en
Engeland te maken
I(In open envelop met 4 ct. postz. opsturei
aan M-Brigade, Postbus 1131, Den Haaf
Stuur het M-Brigade-Logbock aan:
Naam:
Adres:
Plaats:
