BON Na zware legeroefening zelf kippen slachten... Postkantoorliouder floor onbekende neergeslagen Weinig loonsverbetering voor de „kleinmetaaP' Kennis van Nederlands ook voor Walen nuttig In principe akkoord cao in confectie """p Militaire opleiding voor miljoen Oostduitsers Open water bij 40 gr. vorst Ondergrondse in Zuid-Limburg: Atoomgeleerden overvallen /ANDER de grond in de duistere grotten van Valkenburg heb ben de commandant van het eerste legerkorps, luitenant- generaal P. Gips en de burge meester van Valkenburg, de heer F. A. Breekpot, gistermiddag samen met 28 onderofficieren van de staf van het eerste leger korps een heildronk uitgebracht op de gezondheid van de jarige Kroonprinses. De onderofficieren waren gistermorgen in de grotten aangekomen na een afmattende nachtelijke voettocht, die zij overigens met glans hebben vol bracht. Deze tocht vormde een onderdeel van de legeroefening Paradox", die dinsdag in het Zuidlimburgse heuvelland is be gonnen. Het hoge bezoek en de daaraan ver- bonder. viering van de verjaardag van de Kroonprinses betekenden voor de deelnemers, die zich allen vrijwil lig hebben opgegeven, uiteraard een welkome onderbreking van de oefe ning, die hun een groot aantal ver rassingen bracht. Dinsdagmiddag startten de 28 onder officieren in Apeldoorn voor wat ge noemd werd een „meerdaagse jeeprlt". De .tocht leidde na tal van omzwer vingen naar Epen in Limburg, waar de maaltijd werd gebruikt. Nadat de onder officieren zich de snert prima hadden laten smaken, werden zij met de eerste verrassing geconfronteerd: de jeeps wa ren spoorloos verdwenen. Luitenant kolonel W. Boumans, die zich als organi sator van dit soort oefeningen een grote reputatie heeft verworven, kwam de ont stellende mededeling doen. daf de tocht verder te voet moest worden afgelegd. Terwijl de onderofficieren mismoedig naar buiten keken, waar kort tevoren de jeeps nog stonden opgesteld, gaf de over ste zijn opdracht: „lopende naar Valken burg", waar de mannen zich de volgende ochtend bij de Gemeentegrot moesten melden. Zoals gezegd hebben zij de moeilijke tocht volbracht. Niemand werd door de patrouillerende vijand onderschept en nauwelijks was het daglicht aangebroken of de eerste troepen meldden zich bij de leden van de ondergrondse, die hen, vermomd als priester, aan de voet van de Cauberg stonden op te wachten. In de grot konden zij uitrusten van de ver moeienissen. De ondergrondse had ook voor voedsel gezorgd: veertien levende kippen, die de mannen naar believen konden slachten. Ondanks de schroom, die velen zichtbaar moesten overwinnen, werden ale kippen gedood, geroosterd en opgegeten. In de stank die daardoor in de grot kwam te hangen konden de deel nemers enige uren uitrusten voor zij aan hun opdracht voor de volgende nacht begonnen. Deze opdracht werd hun verteld toen de duisternis weer inviel. Op twee plaat sen in Zuid-Limburg werden atoomge leerden vastgehouden: in kasteel Tervie- ren in Voerendaal en in een korenmolen in Ubachsberg. De groep werd in tweeën gesplitst, iedere patrouille moest een ge leerde gaan bevrijden. Aan de hand van maquettes vertelde overste Boumans hoe de plaatsen het best benaderd konden worden en hoe men de bewaking om de tuin kon leiden. Tegen zeven uur gingen de 28 militairen weer op pad. De groep, die de atoomgeleerde uit kasteel Tervieren moest bevrijden was daarin reeds om elf uur geslaagd. Na dat de omgeving door enige patrouil les nauwkeurig was onderzocht volgde een onverhoedse aanval. Drie mannen sprongen in de modderige slotgracht voor het kasteel en wisten door mid del von een snelle klauterpartij tegen de eeuwenoude muren via een raam naar binnen te dringen. Nauwelijks vijf minuten later kwamen zij via de zelfde weg weer naar buiten. Met de atoomgeleerde en met dienst kist met geheime documenten. Op de kist ston den de letters S.J.T.B. die zoals bleek een bijzondere betekenis hadden: ..sjouw je te barsten". Dit was niet overdreven voor een gewicht van 25 kilogram. In de loop van de nacht werd ook de atoomgeleerde, die verborgen werd ge houden in een korenmolen te Ubachsberg bevrijd, maar daarmee was de taak van de deelnemers nog niet ten einde. Zij moesten met hun „buit" nog naar Mar graten lopen, waar ze vanmiddag zouden aankomen. Veel tijd om uit te slapen zou hun niet worden gegund, want als sluit stuk van de oefening stond voor vanmid dag een bezoek aan een Limburgse bier brouwerij op het programma. India protesteert bij Nepal India heeft bij Nepal krachtig gepro testeerd tegen kritiek op premier Nehroe van de Nepalese minister van buiten landse zaken, dr. Toelsi Giri. Dr. Giri beschuldigde Nehroe vorige «week van het meten met twee maten in zijn hou ding tegeno%rer de anti-regeringsgezinde elementen die thans in Nepal actief zijn. Nepal zegt, dat verbannen Nepalese po litici in India achter de schermen de activiteit leiden gericht tegen koning Mahendra van Nepal. De regering van India zegt. dat zij het politietoezicht heeft verscherpt u~* u: len van wapens te verhinderen. Laffe overval in Bleisivijk Om vooral zijn goede bedoelingen tot uitdrukking te brengen droeg vredesapostelMax Daetwyler een witte vlag toen hij de sectorgrens in Berlijn overschreed. Vredestichter Daetwyler wil aan dictator Ulbriaht per soonlijk zijn vredesoproepoverhandigen, maar ook al is hij dan in een audiëntie lijkt niet groot'. i Oost-Berlijn aangekomen, de kans op Teleurstelling bij organisaties (Van onze soc.-econ. redactie) Het College van Rijksbemidde laars heeft gisteren de werk gevers- en werknemers-vertegen- Advertentie) kOSRAM Vlamingen in debat over taalwet De Belgische Kamer van Volksvertegenwoordiging is gis teren in een opmerkelijk kalme sfeer begonnen aan de behande ling van het eerste van de drie wetsontwerpen inzake de nieuwe taalwetgeving. Dit eerste ont werp deelt alle gemeenten in Bel gië met uitzondering van Brus sel in bij een definitief taalge bied, hetzij Nederlands hetzij Frans. De eerste woordvoerders van de drie nationale partijen, de christelijke volkspartij, de socialistische partij en de (liberale) partij voor vrijheid en vooruitgang, verklaarden allen het eerste ontwerp te zullen aanvaarden. Grotere moeilijkheden worden echter verwacht bij de behandeling van de andere twee ontwerpen: de regeling voor Brussel en het taalgebruik in het onderwijs. Het heeft de jarige prinses Beatrix gisteren niet aan gelukwensen ont broken.. Al vroeg in de ochtend torste een postbode een enorme postzak met brieven en telegrammen naar hel witte paleis in Soestdijk. Post die in vele gevallen ook van ver over de grenzen kwam. (Van i redactie) woordigers van de negen organisaties in de kleine metaal nijverheid meegedeeld niet ak koord te kunnen gaan met de ingediende voorstellen tot ver betering van lonen en andere arbeidsvoorwaarden. Het College heeft zijn standpunt be paald. geheel in overeenstemming met het advies van de looncommissie van de Stichting van de Arbeid. De loonsver hoging welke de werknemers in de kleine metaalnijverheid nu krijgen, is ge baseerd op een produktiviteitstrend van ongeveer 4 procent. Dit percentage is lager dan de organisaties hadden bere- j i ilonen voor de volw °p 4 P™*".' vrouw.n met teunlesle 10 College beslist, dat de lonen in de klem- te verhoeen. De kommde dagen milten metaal met 9 cent per uur omhoog mo- echter loondeskundigen nog nagaan of' gen met ingang van 1 februari De ver- de ruimteberekening geen aanleiding hoging zal 10 procent mogen bedragen by geeft tot een nog. lets jrrotere i00nsver- een ingangsdatum van 1 april a.s. hoging dan deze 10 cent. Partijen zullen! Voorts mag de ploegentoeslag gebracht daartoe volgende week dinsdag nog voor Buit bedroeg ca. vierduizend gulden (Van onze speciale verslaggever) De postkantoorhouder van Bleiswijk, de heer H. J. Ram, is gisteravond over vallen en van 3840 gulden beroofd. De 45-jarige P.T.T.-beambte, die zich fel heeft verweerd, is door de over valler met een slagwapen bewusteloos geslagen. Van de dader ontbrak van morgen nog elk spoor, ofschoon de rijkspolitie en de recherche uit Rotter dam wel in een bepaalde richting zoeken. In een café te Rotterdam, zo werd in de loop van de morgen bekend, nebben rechercheurs vannacht twee mannen aangehouden, van wie ver ondersteld wordt dat zij betrokken zijn geweest bij de gisteravond gepleegde overval. Het signalement van één van de verdachten zou beantwoorden aan dat, wat postkantoorhouder Ram ove^ rigens vaag heeft kunnen geven. Bei de aangehoudenen zijn goede beken den van de politie. De heer Ram was gisteravond alleen in het postkantoor, dat in de woning van de familie Van der Velde is onder gebracht. Het loket had hij om half zeven gesloten, waarna hij de kas had opge maakt. Dit duurde langer dan gewoon lijk, daar de eindafrekening van de maand januari moest worden verwerkt Voor de werknemers in de confectie bedrijven is in grote lijnen overeenstem ming verkregen over de aan te brengen verbeteringen in de nieuwe CAO. De onderhandelingen, die een zeer moei zaam verloop hebben gehad, begonnen reeds begin oktober van het vorig jaar. Vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers zijn niet minder dan elf maal bijeen geweest voor het bespreken van de voorstellen. hebben gedaan, ging de onverlaat er met 3840 gulden van door, waarschijnlijk ge* holpen door een handlanger, die buiten met een auto moet hebben staan wachten. Noch de familie Van der Velde, noch de rijkspolitie, die recht tegenover het postkantoor bureel houdt, heeft iets van de overval gemerkt Toon de heer Ram tegen achten weer bijkwam, strompelde hij naar de overkant waar de politie aanvankelijk dacht dat hij een verkeers ongeluk had gehad. De postkantoorhou der was namelijk nauwelijks in staat te spreken, en zakte bovendien weer in Shock" Toen de politie in het postkantoortje kwam, zag ze meteen wat er gebeurd was. De vloer lag namelijk bezaaid met bankbiljetten, die de overvaller kenne lijk niet byeen had durven rapen. In totaal werd overigens slechts 1840 van de 5680 gulden, die de heer Ram op zak had. gevonden. Nadat dokter Tol eerste hulp had ver leend, werd de postkantoorhouder met een gezwollen gelaat en een ernstige zenuwshock op een brancard naar huis gebracht Hij kon gisteravond niet wor den verhoord, daar hij bijna geen woord kon uitbrengen. Mr. L van de Roemer, officier van justitie te Rotterdam, heeft nog in de loop van de nacht een onderzoek op de plaats van de overval ingesteld. Met een speurhond is nog getracht het spoor van (de bruut te volgen, doch deze pogingen moesten spoedig worden opgeheven. De rijkspolitie van Bleiswijk en de recher che uit Rotterdam hebben de zaak thans in handen. Aan de hand van het politio neel foto-archief zal gepoogd worden de overvaller te vatten. Worsteling Toen de heer Ram om half acht met de grote kas naar huis ging verplicht volgens de voorschriften werd hij bij de buitendeur ruw in het halletje terug geduwd door een nog onbekend individu. Een hevige worsteling volgde, waarbij de overvaller een slagwapen gebruikte. Hij sloeg de postkantoorhouder hiermee ver- schillende malen in het gelaat, waardoor f IP 'in bewusteloos raakte Na een greep fonen Jfe™iÜi'" de binnenzak van rijn slachtoffer te worden op 13 procent en mogen de vrou-1 wenlonen opgetrokken worden tot 80 procent van de mannenlonen. De nieuwe cao zal gelden tot 1 februari 1963. TELEURSTELLING Naar wij vernemen 'heeft deze be slissing van het College van Rijksbe middelaars grote teleurstelling gewekt in de kring van de Christelijke metaal bedrijfsbond. Partijen hadden namelijk ook nog over verschillende andere verbeteringen in de cao overeenstem ming bereikt, maar het College gaat hiermee niet akkoord. Afgewezen is namelijk een tweede loonsverhoging van 5 cent op 1 oktober 1962, wijziging van de gemeente-klasse indeling, verhoging van de prestatie-pre mie, verkorting van de werktijd tot 45 uur over de hele linie per 1 oktober 1962 en verhoging van enkele diploma-toe- Vooral het feit dat de tweede loons verhoging van 5 cent niet is goedgekeurd is voor de Christelijke metaal bedrijfs bond zeer moeilijk te verteren, zo deelde ons het bestuurslid, de heer H. Bijker, mede. In verband met deze teleursteïlen- De eerste sprekers waren allen Vla- de beslissing van het College zullen werkgevers en werknemers rich op korte termijn beraden over de in te nemen min gen. Zij voerden het woord Nederlands. Zij waarschuwden de Walen het Nederlands niet als minderwaardig te beschouwen. Zoals de ondervoorzitter van de B.S.P.. Van Eynde. het uitdrukte: de Walen leven aan de grens van een gebied met 16 miljoen Nederlands-spre kenden en kennis van het Nederlands zou ook voor de Walen een belangrijke aan winst zijn. Zowel in de Nederlandstalige als in de Franstalige kranten in België verschij nen heftige artikelen op de taalwetge ving en men vecht om de indeling van een bepaalde gemeente bij het ene of het andere taalgebied. De socialist Van Eyn de sprak de hoop uit, dat .,wij niet op nieuw gaan twisten over gehuchten terwijl andere landen de ruimte verove- Vooi' de Duits-sprekende minderheid in Zuidoost-België wordt een afzonder lijke regeling getroffen. Voor ruim twin tig gemeenten aan de „taalgrens" zijn faciliteiten voorzien, zowel wat het on derwijs betreft als voor de gemeentelijke administratie. Minister Gilson van binnenlandse za ken verklaarde bij de aanvang van de debatten, dat de ontwerpen op vier be ginselen rusten: het waarborgen van de culturele integriteit van Waalse en Vlaamse gemeenschappen, wederzijdse eerbied voor het Frans en het Neder lands. het bevorderen van betere ban den tussen Vlamingen en Walen en het aankweken van een hetere kennis van beide landstalen. Joemzjagin Tsedenal, het staatshoofd van Buitenmongolië. heeft woensdag partij gekozen in het ideologische ge schil tussen de Sowjetunie en China. Hij zei op een vergadering van het par tijbestuur dat de Russische kritiek op standpunten. Gevreesd wordt dat thans vele werk nemers zullen overstappen naar de grote metaalindustrie en dat de kleine metaal nijverheid gedwongen zal worden zwarte lonen te betalen, wil zij haar personeels bestand enigermate op peil houden. Voor de metaalindustrie zijn enige tijd geleden namelijk wel loonvoorstellen goedgekeurd die in grote lijnen overeenkwamen met de voorstellen welke thans voor de klein- metaal zijn afgewezen. Advertentie kuyper U proeft de moutwijn maal bijeenkomen. Ook de aanpassing van de jeugdlonen zal nog^ nader gesproken moeten worden. Een derde discussiepunt is de datum van ingang van de nieuwe CAO. De werkgevers stellen deze datum op 1 fe bruari maar de werknemers willen te rugwerkende kracht tot 1 januari j.l. Eventueel willen zij de datum van 1 februari aanvaarden, maar dan zal in de een of andere vorm een vergoeding uit betaald moeten worden voor de gederfde loonsverhoging in januari. De CAO krijg een looptijd tot 1 januari 1963. Partijen zijn het eens over een winst- delingsregeling naar het voorbeeld van de metaalindustrie, waarbij maximaal 3% van het jaarloon mag worden uit gekeerd. De werkgevers hebben zich be reid verklaard deze regeling algemeen bij de leden aan te bevelen. De eerste uitkering zal dienen te geschieden over 1961 en in het jaar 1962. De vakanties zijn uitgebreid tot 15 dagen of 3 weken. Een verruiming van 2*2 dag. Voor 1962 zal echter nog een overgangsregeling gelden, welke neer komt op ongeveer 14 dagen. In de CAO wordt een uitkering bij overlijden opgenomen: gedurende 13 weken zullen de uitkeringen aan de we duwen verhoogd worden tot maximaal het voorheen geldende nettoloon. wjjjten Wat betreft de mannenlonen zullenVoor alle genoemde verbeteringen in binnenkort nog pogingen in het werk i de CAO is uiteraard nog de goedkeuring gesteld worden om iets extra's te berei-j vereist van het College van Ryksbemid- ken in de lonen voor de specifieke man- delaars. Pokken universiteit van Cambridge? Gistermiddag zijn op de universiteit van Cambridge maatregelen genomen om een pokkenepidemie te voorkomen. Een aantal artsen nam onmiddellijk maatregelen, nadat van een eerste jaars-student werd vermoed, dat hij pokken had. Deze 19-jarige student in de mathe matische wetenschappen is in allerijl naar een quarantaine-inrichting overge bracht. Een aantal mede-studenten, die veel contact met hem hadden, is in geënt. De artsen proberen aan de weet te komen met wie van de 9.000 studen ten te Cambridge hij nog meer contact heeft gehad. Tot dusverre zijn door de pokkenepidemie in Groot-Britannië ven personen om het leven gekomen. nenfuncties. Dit zal geschieden op basis van een reeds aan de gang zijnd werk- classificatie-onderzoek. Tenslotte zal de mogelijkheid nog na gegaan worden voor het voeren van een royaal dispensatie-beleid door de vak- raad, in gevallen waarin ondernemingen aanvragen indienen die bedoelen in gun stige zin van de CAO-voorwaarden af te Plezierig werk, advertenties doorkijken. Èn nuttig, het geeft u voordeel. Ook daarvoor kunt u deze krant aanbevelen. U verdient dan „Dat zit zo" In envelop (of op kaart geplakt) verzenden aan het Bureau van dit blad). U kunt noteren als nieuwe abonnee: Datum van ingang-.«nnnn BETALING PER WEEK/MAAND/KW ARTAAL/G1RO (Doorhalen wat niet van toepassing Is) Zelf was ik al abonnee. Voor het aan brengen van bovenstaande nieuwe abon nee heb ik dus recht op DAT ZIT ZO of TIP PARADE (Doorhalen wat niet van toepassing Is) Schrijf hier uw eigen naam en adres: 1^, Visie radio-Moskou over Genève Radio Moskou heeft gisteren gezegc dat de Verenigde Staten besloten hebben de conferentie van Genève uit te stel len, omdat zij kernproeven op de Kerst mis-eilanden voorbereiden. Volgenr radio zou d'it het resultaat zijn var overleg tussen Kennedy en Macmillan, Bulgarije betreurt ec(l fronts. hat TnmfiAnt het incident Bulgarije heeft in een nota aan de Italiaanse regering ontkend dat het Bulgaarse vliegtuig, dat onlangs in Ita lië is neergestort, een speciale opdracht uitvoerde en het Italiaanse luchtruim weloverwogen zou hebben geschonden, zo meldt het Bulgaarse persbureau. De Bulgaarse regering heeft in de nota haar leedwezen over het incident be- Bulgarije merkt verder in de nota op. dat de piloot slechts enkele uren vliegervaring bezat en het vliegtuig niet genoeg brandstof bad voor een vlucht naar Italië en terug. In Januari is het aantal werklozen in de Verenigde Staten met 572.000 tot in totaal 4.633.000 toegenomen. Deze toe neming was echter kleiner dan men had verwacht, zo heeft de Amerikaanse mi nister van arbeid. Arthur Goldberg, be kendgemaakt. Sinds november vorig jaar zijn in de Pakistaanse hoofdstad Karatsji 345 mensen aan pokken gestorven, zo wordt officieel meegedeeld. Het aantal nieuwe gevallen neemt nu af. I De particuliere secreta ris van koning Frederik van Denemarken heeft gisteren ontkend dat er sprake zou zijn van een romance tussen kroon prinses Margrethe en prins William van Glou cester, zoals door een Londcnse krant was ge meld. Prinses Margrethe zal eens als eerste Deense vorstin in 500 jaar de Deense troon bezetten. In afwezigheid van haar vader is zij al enige keren als regentes opgetreden. I De Westberlijnse pers heeft gisteren fel gerea geerd op een kort bezoek dat de Italiaanse film regisseur en -acteur Vit- torio de Sica deze week aan Berlijn heeft ge bracht. Men is vertoornd over het feit, dat De Sica maandag in West-Berlijn aankwam, zijn intrek nam in een Westberlijns hotel en terstond naar Oost-Berlijn ging waar hij een uitvoering van de Driestuiversopera van Berthold Brecht bijwoon de. Een rechter in Hong kong heeft bevel gegeven om aan dc man, die bij een gevecht een tand verloor, diens tand terug te geven en ook het krukje, waarmee de tand werd uitgeslagen. De vechtpartij was ontstaan tijdens een spelletje Mah jong. I Met ingang van van daag zullen in Rome ge durende drie dagen geen aanplakbiljetten betref fende de filmprogram ma's te zien zijn. De ad verteerders willen hier door protesteren tegen een verhoging van de be lasting met driéhonderd procent op deze vorm van publiciteit. I Een 28-jarige dienster in Londen heeft gisteren officieel vernomen, dat zij voor de wet dood is. En dat zij dood moet blijven tot het Hoogge rechtshof haar weer le vend verklaart. Haar voormalige vriend had een lijk, dat uit de Tha mes was opgevist, als het hare geïdentificeerd. I Bij Lloyd's verzekerings maatschappij in Londen kan men zich verzekeren tegen de eventuele gevol gen van de nieuwe dans, de twist. De eerste polis tegen „twistitis" waarde van 10.000 pond zal volgende week op een liefdadigheidsbal in Lon den als loterijprijs be schikbaar worden gesteld. I Lloyd's scheepsregister in Londen heeft op ieder een ter wereld een be roep gedaan oude rom melzolders en kelders te onderzoeken op oude exemplaren van het be kende register. De eerste 29 exemplaren, die van 1767 tot 1831 zijn uitge geven, ontbreken, omdat Lloyd's destijds aan alle abonnees op het register bevel gaf de exemplaren aan het eind van het jaar te vernietigen om zeker van de verkoop van dc nieuwe uitgave te zijn. Het Westduitse ministerie van defensie heeft gisteren meegedeeld, dat Oost-Duitsland nu een miljoen burgers een militaire opleiding geeft, hetzij als lid van de strijd krachten, hetzij op enigerlei ande re wijze. Dit komt neer op 6 pro cent van de bevolking. De perschef van het ministerie, ko lonel Gerd Schmueckle gaf enkele cijfers op een persconferentie. Hij vertelde onder meer de volgende bij zonderheden: 10.000 i 2.20 kanon- 2.500 tanks, troepenver- fregatten, 71 leger. 14.000 in de marin de luchtmacht. Het leger beschikt ov« nen en granaatwerpers. 14.400 pantserwagens voc voer en 14.000 auto's. De marine omvat vier mijnenleggers, 13 onderzeeboten vier vliegtuigen. De luchtmacht kan 350 toestellen in de lucht brengen, •waaronder Russische Mig 17- en Mig 19-toestellen. De semi-militaire Volkspolizci. die wat opleiding en bewapening betreft een trapje lager staat dan het leger, telt 80.000 man. Bovendien is er nog dc zogenaamde alarmpolitie met 30.000 le- De 350.000 man arbeidersmilitie, gere- cruteerd uit partijleden, vormt een Verder is er nog de semi-militaire „vereniging voor sport en techniekl' met 400.000 leden. Deze vereniging geeft een militaire vooropleiding. Tot nu toe. aldus Schmueckle, be schikken de strijdkrachten in Oost-Duits land niet over atoomwapens. Schmueckle maakte zijn cijfers be kend een week nadat dc Oostduitse Volkskammer de dienstplicht heeft aan vaard voor Oost-Duitsland. Het ministerie in Bonn heeft meegc- Amerika heeft er bij de V.N. op aan gedrongen „een laatste poging" te doen om Roeanda en Oerocndi er van te overtuigen dat zij zich politiek moeten verenigen. De Amerikaanse afgevaardig de, Jonathan B. Bingham, legde deze verklaring af in een rede tot de beheer- schapscommissie van de V.N., die op het ogenblik besprekingen voert over de toekomst van het door België bestuurde beheerschapsgebied. i „Dat zit Zo"en „Tip-Porade" - boeken boordevol met on- decld. dat dc dienstplicht het Oostduit- geloof lijk handige V/enken se potentieel niet aanmerkelijk zal ver-j J. w'inlff>l fp knnn groten, omdat alle beschikbare man- j Piet IP Oe WIPKGI ie KOOfJ. kracht reeds in een of andere i benut door gedwongen „vrijwillige" aanmelding. 814) Ook al zouden van de vijf grote Noord-Amerikaan se meren vergeten zijn, dan zouden we ze toch gemakkelijk op Iedere atlas met één oogopslag kunnen vinden. Want deze watermassa's zijn zó uitgestrekt, dat geen enkele kar- tograaf zich kan veroorloven ze weg te laten, zelfs bij het eenvoudigste kaartje niet. We zouden dan ook best van binnenzeeën kunnen spre ken, want de totale oppervlakte van de meren is onge veer achtmaal zo groot als ons land. Maar het woord „zee" veronderstelt zout water en de vyf grote Ameri kaanse meren zijn zoet, zodat we op die manier verwar ring zouden wek ken. Daarom is het beter ons aan het normale spraakgebruik te hou den en te blijven spreken van „meren", mits u daarbij niet denkt aan de Kagcrplassen, of een zo klein watertje als onze vroegere Zuider zee, maar aan wateroppervlakten, die enige honderden kilometers leng te hebben. Het kan In deze streken 's winters bar koud zijn cn voor een veertig graden vorst draalt men daar dc hand niet om. De scheepvaart op de meren ligt dan stil, want de havens lan^ het meer liggen dicht, evenals de kanalen waardoor de meren met elkaar in verbinding staan. Herhaal delijk hebben we ln het verleden dan ook kunnen lezen dat de Grote Me ren geheel waren dleht gevroren. Hoewel de scheepvaart ln deze ge bieden inderdaad door het ys ge stremd wordt van ongeveer decern- TOCH IS HET ZO! ber tot begin april, is de geologische dienst van de Verenigde Staten toch van mening dat geen van de vijf grote meren ooit geheel ls dleht ge vroren, welke opvatting wordt be vestigd door verschillende scheep vaartmaatschappijen in Detroit en Cleveland, liet schijnt, dat de met Ijs bedekte vlakten van deze meren gemakkelijk tot overdreven voor stellingen aanleiding geven; wanneer tot aan de horizon niets anders dan ijs wordt waargeno men, ligt de conclu sie voor de hand, dat het gehele meer dicht ligt. Maar ook achter de hori zon strekt het meer zich zó ver uit. dat ecu beoordeling vanaf de wal vol slagen onmogelijk ls. De meren zijn zó groot, dat ze van de wal af volkomen dichtgevroren HJkcn, ook al ls slechts 1/40 deel van het wateroppervlak met ijs bedekt. Dit werd bevestigd in een koude winter, toen de mensen aan de wal van mening waren dat dc meren ge heel dicht lagen, maar waarnemers in een vliegtuig bemerkten dat in het midden open water was over ge weldige uitgestrektheden. De oorzaak van dit verschijnsel moeten we zoeken ln de massale watermassa's die in deze, hier en daar méér dan 300 meter diepe, meren zijn opgehoopt, waardoor zo veel warmte wordt vastgehouden dat zelfs vier maanden van felle koude niet voldoende zUn om het water tot het vriespunt af te koelen. O ja. weet u dat men met ijszellen harder kan gaan dan de wind? Daarover een volgende keer!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 5