Ho*6™
Uw probleem is het onze
Zij doceerde volkenrecht
en heeft geloof behouden
Een kanttekening
Een woord voor vandaag
CERRIT ACHTERBERG
Medezeggenschap via
veiinootscliapskamer
Aan O.R. meer
inhoud geven
9?
2
UITBREIDING VAN MARKT GEWENST
TTR WAS volop gejuich deze week over de overeenstemming die de ministers
van Frankrijk, West-Duitsland, Italië. België, Luxemburg en Nederland
te Brussel hebben bereikt over een gemeenschappelijk landbouwbeleid. Hier
door toch werd ook de weg vrij gemaakt voor een verdere opmars naar de
volledige gemeenschappelijke markt.
In 1957 is men bij het opstellen van do plannen ervan uit gegaan, dat het
minstens twaalf jaar zou duren voordat de gemeenschappelijke markt ver
wezenlijkt kon worden. Zelfs werd de mogelijkheid geschapen hier nog 3 jaar
aan vast te knopen.
In de eerste etappe van vier jaren (1958 t/m 1961) is behoorlijk wat bereikt.
Bij het verlagen van de onderlinge invoerrechten zijn wij zelfs verder ge
komen dan in den beginne was aangenomen. De invoerrechten voor indus
triële produkten b.v. zijn op 1 januari 1962 op een peil gekomen, dat 40
lager lag dan in 1957, terwijl men bij het opstellen van de plannen op 25
had gemikt. Voorts zijn de afgelopen vier jaar de onderlinge invoercontin
genten opgeheven, terwijl er ook een begin is gemaakt met de eerste aan
passing van de nationale tarieven aan het nieuwe, gemeenschappelijke tarief
t.o.v. de niet-Euromarktlanden.
Men is evenwel blijven steken in een gemeenschappelijk landbouw-, vervoer
en kartelbeleid. Vandaar dat verscheidene landen (Nederland en Frankrijk)
hadden verklaard, dat zij alleen dan de tweede etappe van vier jaren wilden
binnen gaan, als eerst voor het landbouwvraagstuk een oplossing werd ge
vonden, een vraagstuk waar Nederland groot belang bij heeft.
Inderdaad is er nu over een gemeenschappelijk landbouwbeleid overeen
stemming bereikt. Wat dit in feite voor onze landbbouw zal betekenen, is
thans nog moeilijk in zijn volle omvang te overzien. Zeker is alleen wel,
dat niet al onze verlangens zijn Ingewilligd, hoewel toch ook weer niet op
het gehele agrarische front ontevredenheid heerst.
Nederland is nooit met groot enthousiasme de Euromarkt binnen gegaan.
Economisch en politiek was het echter niet mogelijk om in 1957 afzijdig te
blijven.
Door het geleidelijk verlagen van de invoerrechten en het opheffen van
andere handelsbelemmeringen is de handel tussen de Euromarktlanden on
tegenzeglijk intensiever geworden. De cijfers tonen echter wel aan, dat de
partnerlanden meer van de Euromarkt hebben geprofiteerd dan wij zelf. In
de eerste elf maanden van 1961 kwam 49 <"0 van onze import uit West-Duits
land, Frankrijk, Italië, België en Luxemburg; dit is een stijging van 17
t.o.v. het jaar ervoor. Van onze totale export ging 47 naar die landen,
een stijging van slechts 6
De cijfers bewijzen overigens ook, dat wij nog in sterke mate op andere
landen zijn aangewezen. Zo vloeide liefst 23 van onze export naar de landen
van de vrijhandelszone (Engeland. Noorwegen, Zweden, Denemarken, Oosten
rijk. Portugal en Zwitserland). Voorts gaat 7 naar Azië, 5% naar Afrika
en 10 naar Noord-, Midden- en Zuid-Amerika.
Ons land heeft zich dan ook van meet af aan op het standpunt gesteld, dat
die Euromarkt groter moet worden en dat op zijn minst Engeland zich moet
kunnen aansluiten, willen wij bij onze handel niet duurzaam gehandicapt
worden.
Het nadeel voor ons van dc Euromarkt is namelijk, dat er een gemeenschap
pelijk tarief van invoerrechten is ontworpen, geldend voor goederen die uit
niet-Euromarkt landen worden ingevoerd, en welk tarief hoger is dan ons
bestaande tarief. Als dit gemeenschappelijke tarief na verloop van jaren
volledig tot stand zal zijn gekomen, worden tal van ingevoerde goederen
dus duurder.
Dit gevaar kan alleen kleiner worden naar mate er meer landen in de Euro
markt worden opgenomen. Engeland wil thans in principe toetreden en
zo ook Denemarken en Ierland. Deze toetreding wordt gemakkelijker nu er
overeenstemming is bereikt over een gemeenschappelijk landbouwbeleid
wij aan de tweede etappe van vier jaren zijn begonnen.
Er zal overigens hard gevochten moeten worden alvorens Engeland definitief
wil toetreden. Achter Engeland staan namelijk de landen van het Gemenebest
(o.a. Canada. Zuid-Afrika. Australië, India), welker produkten thans vrij
toegang tot de Engelse markt hebben. Engeland wil voor die landen dit
voorrecht handhaven, hetgeen echter moeilijk is, omdat Engeland na toe
treding het gemeenschappelijke buitentarief zou moeten aanvaarden. Wat
er t.z.t. na vele en moeizame onderhandelingen uit de bus zal komen, valt op
dit ogenblik nog niet te zeggen.
Het gaat overigens niet alleen om Engeland, Denemarken en Ierland. Oosten
rijk, Zweden en Zwitserland zijn ook in beweging gekomen door een ver
zoek om associatie met de Euromarkt in te dienen, waardoor zij in belang
rijke mate van deze Euromarkt zouden kunnen profiteren, maar omgekeerd
ook onze handel met die landen gestimuleerd kan worden, daar de tarieven
voor ons dan omlaag zouden gaan.
Deze week konden wij nog meer belangrijk nieuws lezen: Ver. Staten en de
Euromarkt hebben overeenstemming bereikt over een verlaging van de in
voerrechten met 20 op industriële produkten. Dit zou dus het gemeen
schappelijke buitentarief voor goederen uit de V.S. omlaag brengen, iets waar
onze industrie zeker bij gebaat Is. Omgekeerd zullen onze exporteurs lagere
tarieven in het land van Uncle Sam ontmoeten.
Hoe groter de kring wordt van landen, waartussen de wederzijdse invoer
rechten omlaag gaan en hoe meer het gemeenschappelijke buitentarief om
laag wordt geschroefd, des te groter worden de stimulansen voor onze op
de gehele wereld aangewezen economie. Tegenover deze achtergrond vooral
moeten wij alle thans bereikte resultaten bekijken.
Prof. Gezina van der Molen zeventig jaar
(Van een onzer redacteuren)
/"^EZINA moest en zou naar de christelijke kweekschool. Je kint
een dochter van een christen-onderwijzer toch niet naar een
openbaar gymnasium zenden! En trouwens is er mooier be
roep te bedenken voor een meisje dan onderwijzeres? En gehoor
zaam ging Gezina H. J. van der Molen, maar een ding stond bij
haar vast. Ze zou nimmer voor de klas staan om kleuters de eerste
beginselen van het nap, noot en mies bij te brengen. Het is allemaal
wat anders gelopen. Gezina is toch bij het onderwijs terecht ge
komen, het hoger onderwijs. En ze heeft toch te maken gekregen
met het aap, noot en mies, wel niet van de Nederlandse taal, maar
van het volkenrecht. Zestien jaar lang heeft ze studenten de eerste
beginselen van een vak bijgebracht, dat soms aan zijn eigen be
ginselen nog niet toe schijnt te zijn.
tendom kennelijk aan het verzwakken
is om de eis van het evangelie te
stellen, vooral als het gaat om de ver
houding van de rassen, het recht en de
moraal.
Het is tvaar, erkende prof. Van der
Molen eerlijk dat studenten in de
laatste jaren zich meer en meer af
vragen of het wel zin heeft om dit vak
nog te bestuderen. Maar haar ant
woord is dan juist dat Christus zijn
Kerk een zuurdesem wil laten zijn
in deze wereld. De invloed van de
christelijke beginselen reikt veel wij
der dan het aantal gelovigen.
Gezina moest en zou verpleegster
worden. Ditmaal was het niet vader
Van der Molen, die de weg uitstippelde.
de dochter zelf. die wist wat zij
wilde. Dc oorlog was uitgebroken en
had duizenden voor het eerst of opnieuw
geconfronteerd met de vraag: ,.Mag
een christen oorlog voeren?" Gezina
gaf haar antwoord op het probleem van
de oorlog. Zij wilde iets doen. En
wat kon een meisje in die dagen van
1914 beter doen dan het voorbeeld van
Florence Nightingale volgen? Maar
dat werk was te zwaar voor deze vrouw
die enkele jaren later een volle dag
taak als journaliste wist te combineren
met studie aan de Vrije Universiteit.
En deze begaafde vrouw, die werd wat
eigenlijk niet wilde, vond tijdens de-
studie een vorm om haar antwoord
geven op het probleem van de oor
log, door de bestudering van het vol
kenrecht. Haar leven werd toen een
pleidooi voor een internationale rechts
orde gebaseerd op christelijke grondsla
gen.
Een vrouw wijdde zich aan het vol
kenrecht, omdat zij verlangde naar
vrede. Zij was een pionier, die als eer
ste vrouw een doctorstitel aan de Vrije
Universiteit behaalde. Zij was een pio
nier die als eerste vrouw een professo
raat ontving aan dat instituut. Zij werd
als
Morgen hoopt prof. Gezina H.
J. van der Molen, de eerste
vrouw, die aan de Vrije Univer
siteit een doctorstitel behaalde
en professor werd, haar zeven
tigste verjaardag te vieren. Nie
mand ziet haar deze leeftijd aan
en toch zal zij nu binnenkort als
eerste vrouwelijke hoogleraar
aan de V.U. haar emeritaats-
rechten verkrijgen. Maar het
pensioen betekent voor haar
geen einde van het werk. Zij
zit nog boordevol met plannen,
ontdekte onze redacteur, die in
verband met haar verjaardag
een praatje met haar ging ma
ken. Zij zal zich nog in het bij
zonder bezig houden met de
practische hulpverlening aan
onderontwikkelde gebieden en
met de studie van het christe
lijk ethos voor onze internatio
nale samenleving. Voor prof.
Van der Molen is deze verjaar
dag een mijlpaal, maar gelukkig
geen stopbord.
Het is niet waar, dat het christelijk geloof een zaak is van\
gebod op gebod en dat het zo ongeveer synoniem is met een
nauw keurslijf van speciale voorschriften. Paulus, in zijn brief
aan de christenen van Colosse. noemt een aantal christelijkej
huisregels" en wie ze leest, moet al heel vlug concluderen, dat
ze heel „gewoon" zijn: vrouwen, weest uw mannen onderda-:
nig; mannen, hebt uw vrouw lief en weest niet ruw tegen
haar; kinderen, gehoorzaamt uw ouders in alles; vaders, prik-l
kelt uw kinderen niet. Het spreekt allemaal vanzelf, zult u
zeggen (al is dan de praktijk dikwijls heel anders, maar dai
is nu niet. het punt). Inderdaad: maar Paulus zegt er enkele'
keren dit bij: zoals het betaamt in de Here en zoals het iuel-1
behagelijk is in de Here. En daarmee legt hij het directe ver
band tussen de „vanzelfsprekende" zaken en God! Deed hij
dat niet, dan was het een doodgewoon stukje moraal, eenl
kwestie van fatsoen. Nu krijgen de huisregels diepte en per
spectief: ..Wat u ook doet, verricht uw werk van harte, aZsj
voor de Here en niet voor mensgn", voegt Paulus aan dezel
huisregels toe. Waarom zoekt u het goede voor uw meest
directe naaste? Uit een oogpunt van burgerlijk fatsoen óf om
dat u wenst te handelen in overeenstemming met de normen
welke God steltHet effect is hetzelfde, zegt u misschien.
Maar de keerzijde is, dat, wanneer twee hetzelfde doen, dit
nog niet hetzelfde is!
Invloed
En dan begint zy enthousiast te
tellen van een van haar laatste wereld
reizen, die haar in tien landen van het
Oosten en Midden-Oosten bracht. Zij
heeft daar gesproken met tientallen po
litieke leiders en juristen en ontdekte
steeds weer dat er algemene nor
zijn, die door alle godsdiensten worden
aanvaard. Er zijn natuurlijke" nor
men in het rechtsbewustzijn van de
mens. Die komen niet uit die mens
zelf, maar ieder mens is toch gescha
pen naar Gods beeld. Het rechtsbe-
pionier die als eerste weer opnieuw wufitzijn is niet de bron van de moraal,
de vrijwel onbetreden paden ging van1 maar de klankbodem, die gaat werken,
de juristen uit de tweede helft van de|a]s deze mensen in niet-christelijke sta-
ten geconfronteerd worden met de bij-
In nicmoriani
cede helft
zestiende eeuw. die de beginselen van
het calvinisme ook op hun terrein
trachtten uit te werken en vruchtbaar
te maken voor het gebied van recht
en staat.
Neen, dat laatste is niet helemaal
juist. Zo zou prof. dr. G. H. J. van
der Molen het zelf nooit zeggen. Want
zij is en blijft leerlinge van de eer
ste hoogleraar in het volkenrecht aan
de V.U., prof mr. A. Anema, die on
wrikbaar in haar hart de overtuiging
heeft gestempeld dat waarachtige vre-
de alleen door recht tot stand kan ko
men.
Van 1946 af. eerst als privaat-docent
-.1 later ais buitengewoon noogieraar
zelfs haar intrede in de rij van hoogle
raren aan de Vrije Universiteit heeft
dit mannelijke woord niet weten te
ervrouwelijken heeft zij haar visie
kunnen uitdragen. Het is er niet ge
makkelijker op geworden. Toen Anema
zijn eerste stappen kon zetten op de
studieweg van het volkenrecht was er
belangstelling voor dit onderwerp. In
Parijs werd in 1928 het Kellogg-Briand
pact gesloten, dat de redacteur in het
Amerikaans christelijke weekblad
.Christian Century" deed uitroepen:
..Vandaag is de internationale oorlog
door de beschaving uitgebannen."
„Mijn naam en ik gescheiden van
elkaar.
Er zit al speling tussen hier en
Dit schreef Gerrit Achterberg in zUn
vers Depersonalisatie, voorkomend in
z(jn laatstverschenen bundel Vergeetboek
(Amsterdam 1!>611. En in diezelfde bun
del, ln het gedicht November, heet het
„Alles wordt enkeling. Een eigen
graf
Wacht op het kerkhof zijn
bewoner af."
broken het onmogelijke van de taal te
wLllen afdwingen, heeft hij binnen enge
grenzen een groot meesterschap verkre
gen en voor de dichterlijke uitdrukkings
wijze in het algemeen nieuwe mogelijk
heden geopend. Indien Achterberg
wereldtaal had geaicht. zou hij ongetwij-
deze bijzondere stem. op
misschien wat nagelaten werk na, ver
stomd. De ..wedloop tussen taal en tijd"
is. wat hem betreft, volbracht, maar in
zijn werk wordt die wedloop voortgezet.
Wanneer het komt tot een uitgave van
Ie de dood van een ge- zijn Verzameld Werk zal het geen mau-
liefd wezen het centrale thema van zyn soleum zijn. Toekomstige dichters zullen
poczle heeft gevormd, zinspeelt hier con-'zich mede aan hèm scholen. Want hij
creet op de scheiding van eigen naam blijft: niet na te bootsen, niet ongestraft
rn wezen; op de komende vereenzamingte passeren, niet te vergeten, of duide-
in de eigen dood. 1
Het is niet zijn sterkste bundel, deze
laatste die nog bij zijn leven is uitge
komen. Na Spel van de wilde jacht I
(Amsterdam 19571 leek het trouwens wel
of Achterberg wat op de achtergrond ge- j
raakte. De generaties volgen elkaar he
den ten dage in de poëzie zó snel op. dat
de ouderen wel geregeld in het nieuws
moeten blijven, willen ze niet werkelijk
of schijnbaar in het vergeetboek raken.
Hoewel achter, bleef hij toch berg. want
hierover zal men het eens zijn. dat metj
hem aan de Nederlandse dichtkunst een
figuur is ontvallen, die met niemand kon
worden verwisseld en die binnen de gren
zen van zijn wereld tot de groten moet
worden gerekend.
C. Rijnsdorp.
Bevolking Palestina
dateert van
voor Christus
Moeilijker
Maar de oorlog was niet uitgebannen.
Een nieuwe wereldbrand brak uit. gru
welijker en mensonterender nog dan de
eerste, die prof. Van der Molen dreef
tot haar menslievende taak. En toen
wij haar dan ook bezochten, omdat zij
zaterdag zeventig jaar zal worden en
dus de katheder zal verlaten, konden
wij het niet nalaten te vragen of het
er niet veel moeilijker op geworden is
om volkenrecht te doceren vanuit een
christelijk grondbeginsel. De westerse
landen zijn immers steeds meer gese
culariseerd, maar bovendien zijn cr
ontzettend veel jonge staten gesticht,
die niet teruggrijpen op wat men zou
kunnen noemen een „christelijke cul
tuur".
Uit haar antwoord blijkt hoe zij vol
kenrecht gedoceerd heeft in jaren van
steeds toenemende internationale span
ningen. en toch het geloof heeft behou
den. ..Want," zegt zij. ..vergeet niet dat
de beginselen van christelijke naasten
liefde en de consequenties daarvan voor
heel de wereld tijdloos zijn. onafhanke
lijk van de vraag of zij in een be
paald tijdsgewricht voldoende aan bod
komen. Daarom is het nu juist onze
plicht nu de invloed van het chris-
Prof. dr. G. H. J. VAN DER MOLEN
belse, de christelijke eisen. Het gevolg
is dan ook dat verschillende jonge Afri
kaanse staten in hun grondwet de rech
ten van de mens omschreven hebben,
niet in de vagere termen van het hand
vest van de Verenigde Naties, maa
de veel concretere uitspraken van
Europese convent.
Kerken
Natuurlijk kwam ons gesprek ook
op het spreken van de kerken, zoals
dat in de afgelopen jaren herhaalde
lijk is gedaan door de Hervormde
Kerk en door de Wereldraad van Ker
ken. Prof. Van der Molen verheugt
zich in het getuigenis van de kerken,
het christelijk getuigenis steeds
minder duidelijk wordt gehoord in de
internationale lichamen. Maar toch wil
zij niet dat de kerken zich met de po
litiek als zodanig zullen bemoeien.
De kerken moeten de grondbeginselen
aangeven, waarnaar de staten heb
ben te handelen en moeten zich niet
menger, in politieke tegenstellingen.
De geschiedenis bewijst, hoe vaak de
kerk juist op dat laatste punt gefaald
heeft en tegenstrijdige uitspraken
heeft gelanceerd.
Daarom Is deze gereformeerde vrouw
met haar grote wetenschappelijke ken
nis zo blij dat zij mee mag werken ln
een studiecommissie van de Wereldraad
van Kerken waar in het bijzonder ge
zocht wordt naar een christelijk ethos
voor het internationale leven. „De vra
gen en problemen zijn ontstellend vele,
maar het Is belangrijk dat ook dit werk
samen wordt gedaan.
Vrcde-recht
„Vrede door recht", is haar
woord op het oorlogsprobleem, dat zij
leerde van prof. Anema. Daarom kon
zij op een gegeven ogenblik evenals Di-
belius spreken van een „rechtvaardige
oorlog" en van het recht tot zelfverde
diging. Maar deze gedachte, die bijna
een motto dreigt te worden in de
reld. dat al of niet aanvaard wordt,
bij haar geen slogan geworden. Nog
zegt zij: „Een vredesordening zonder
recht is niet bestaanbaar", maar met
„recht" bedoelt zij niet het positieve
recht de afspraken tussen naties
derling. Het moet datgene zijn wat
overeenstemming is met de gerechtig
heid. Recht is nimmer wil van een
mens of van mensen en zeker niet wil
van een staat. Recht moet regelrecht
voortvloeien uit de gerechtigheid vai
God. Het valt niet mee om steeds on:
recht te toetsen aan Gods gerechtig
heid: er zullen spanningen zijn door het
verstoorde rechtsbesef van de mens.
maar wij zullen in geloof toch altijd
weer ons moeten laten richten op Gods
gerechtigheid.
Prof. Gezina van der Molen is geen
Florence Nightingale geworden d
zich boog over oorlogsgewonden, ma
een rechtskundige. die zat naast politi
ke leiders en die jonge mensen steeds
weer wees op de werkelijke grondbe
ginselen, het werkelijke „aap. noot en
mies" van het volkenrecht. Reeds vijf
studenten hebben onder haar opleiding
de doctorstitel behaald en als zij straks
de katheder verlaat maar haar werk
blijft voortzetten dan bereiden nog
acht studenten zich voor op deze
tenschappelijke graad. Terugziende op
een leven dat een eenzame weg moest
gaan, die niet aan veel vrouwen gege
ven is. mag zij weten dat haar werk.
gedaan in het geloof van een Florence
Nightingale, niet vruchteloos is geble
ven, dat zij studenten een dimensie in
het volkenrecht heeft laten zien. die
maar al te vaak in onze geseculariseer
de wereld wordt vergeten.
APART
Men
De Franse oudheidkundige Jean Per-
rot heeft een periode van tien jaar on
derzoekingen naar de prehistorie van
net Palestijnse gebied afgesloten en zal
daarover enkele boeken schrijven. Met
zijn medewerkers heeft hij o.a. gezocht
naar overblijfselen van de vroegste per
manente nederzettingen die volgens
weet dat hij voortgekomen is uit hem van 3.500 voor Christus zouden
de kring der protestants-christeiykc I moeten dateren. Bij Beërsjeba. de oude
jongeren om het tijdschrift Opwaartsche i bijbelse „stad van de zeven bron-
Wegen heen. Nog bij de oprichting, kort I nen", zijn hele dorpen blootgelegd,
na dc oorlog, van het thans niet meer Tussen die ruines vond men rogge- en
be" and Contact van Protestants-Chris- tarwezaad alsmede linzen, hetgeen op
tclijke Auteurs, verklaarde hij zich met een geregelde landbouw wees. Verder
dc doelstelbng akkoord. Maar hij was waren er ook aanwijzingen dat er huis
een veel te aparte figuur'om zich blij- dieren gehouden werden. In de buurt
georganiseerd verband te j werden voorts overblijfselen -
schikken en als dichter werd hij
in beslag genomen door zijn eigen the
ma dan dat hij ertoe zou komen nun of
meer programmatisch christelijke poëzie
te schrijven in de geijkte
firiVven -
woord. Hij was daarvoor ook te echt Basor-bekken bij de Dodezee werden
dichter: onomkoopbaar waar het geldt aangetroffen, van gelijke constructie en
overtuigingen uit te spreken die hem op type als die welke men bij Beërsjeba
een bepaald moment niet volledig vervul- heeft gevonden, schijnen er op
lindustrie aangetroffen zoals erts
smeltovens. In een der dorpen kwa-
of' men standbeelden en ambachtsproduk-
n aan het licht.
Ondergrondse verblijven
Zijn religieuze verzen staan
geheel van zijn werk dan ook
meer geïsoleerd, maar ze getuigen des testrekt Er is echter
meer. ik zou bijna zeggen van de van- opheldering geeft
zclfsprekendhcid van zijn geloof. j gen
lus.
dat eenzelfde vroege cultuur zich
groot gebied heeft uitge-
s gevonden dat
de nederzettin
de periode na 3.100 voor Chris-
ÊÊN THEMA
Dokter Van Val raven
Grieks primaat
geïntroniseerd
(Van onze soc.-econ. redactie)
Nadat mr. J. Meijnen, direc
teur van de A.K.U. te Arnhem, in
december van het vorige jaar
een
heeft gehouden over het vraag
stuk van de medezeggenschap, is
thans van de zijde van het Ne
derlands Katholiek Werkgevers
verbond een brochure versche
nen over dit onderwerp. Een stu
diegroep van het verbond spreekt
zich hierin uit voor een heroriën
tering op het gebied van de be
sluitvorming in de onderneming.
De brochure draagt tot titel: Me
dezeggenschap in de onderne
ming.
Het instituut van de arbeiderscom
missaris of arbeidersdirecteur wordt
onder de huidige omstandigheden in het
algemeen afgewezen. Niet omdat
op zichzelf zoveel bezwaren heeft
gen deze figuur maar omdat andere
middelen doeltreffender kunnen werken
om tot medezeggenschap van de werk
nemers in de onderneming te komen.
Het wordt bij wijze van uitzondering
wel denkbaar geacht; dat in een on
derneming, waar de verhoudingen tus
sen werkgever en werknemer ideaal
zijn. de werkgever er prijs op stelt
Gav
Wel wordt gesuggereerd het voor d®o.
werknemers mogelijk te maken In be
roep te gaan bij een beroepsinstantie
Gedacht wordt daarbij aan een ven St
nootschapskamer. Deze kamer zou eeiGen
tweeledige taak kunnen krijgen. Deziabu
kamer zou een omschrijving moetei O
geven van de wettelijke mlnimumciseiGel:
voor publicatie van balans, exploitatie
resultaat, winstbestemming, deelnemin*
gen, eigendom van grote aandelenpak-
ketten en prioriteitsaandelen. Ook
de kamer toezicht moeten hebben oiHVJ
de naleving van deze voorschriften. "e"'
In de tweede plaats zouden all(Ma
groepen van betrokkenen In een ondei
doen bij conflict- of noodsituaties. Gttpot
dacht kan worden aan stillegging vano.
het bedrijf, fusie, overname, massaa
ontslag of overplaatsing. Dc kamer zoi
echter geen beslissingen moeten kui C
~en opleggen. ino<
Een machtsmiddel van de kamer zo» L
kunnen zijn de bevoegdheid haar byig(
vindingen te publiceren. Een geregeld f.
publiciteit over het handelen van de oruen
dernemingen zou preventief werken. Dr t>
financiële en dagbladpers zal de publL
caties ter kennis van het publiek brei^
Moedig
Reeds
:ei. lan*
i de V.U.
„Jij moet
Toen lach-
Anema
Gezina van der Molen aai
noemd werd tegen haar
mijn man maar opvolgen,
te ze, want wie zou een vrouw vragen
volkenrecht te doceren? Nu ook vooi
haar het uur van de scheiding komt,
weet iedereen dat haar benoeming eer
juiste is geweest. Zij heeft wetenschap
gedoceerd vanuit het- geloof en zo een
waarlijk christelijke bijdrage geleverd
aan de studie van een onderwerp dat
uiterlijk wel heel ver van het evangelie
schijnt af te staan, maar het evangelie
juist niet kan missen. Even moedig als
zij zich beloond heeft tijdens de oor
logsjaren toen zij Joodse kinderen red
de, heeft zij op haar hoge plaats haar
evangelisch getuigenis in haar vak uit
gedragen. Als zij straks haar colleges
besluit gaat haar werk door, want
is nog zo veel te doen...
de raad van commissarissen iemand
op te nemen, die het vertrouwen van
de werknemers geniet. Dit kan dan
echter alleen de kroon zijn op reeds
bestaande medezeggenschap. Hierin
kan niet gezien worden een doorbraak
naar medezeggenschap, laat staan
doorbraak, welke de ondernemer door
de wet kan worden afgedwongen.
Medezeggenschap wordt niet in de
eerste plaats een kwestie van maatre
gelen genoemd, maar een kwestie var
personen, bij wie de inzichten evolu-
Een heroriëntering in de wijze
besluitvorming wordt daarom ge
wenst geacht. De werknemers moeten
bij de besluitvorming betrokken
worden. De gezagsuitoefening zal n
gepaard moeten gaan met overleg
toelichting. Genoemd worden bedrijfs-
besprekingen op alle niveau's in
vorm van contactgroepen, wat duide
lijk iets anders wordt dan medebeslis
singsrecht. Deze bedrijfsbesprekingen
zouden het werk in de ondernemings
raad kunnen aanvullen. In de onderne
mingsraad zou met name meer ge
bruik gemaakt moeten worden "van de
periodieke mededelingen van de direc
tie over de economische gang var m
ken.
Medebeslissingsrecht wordt onjuist
genoemd, omdat men van een werkne
mer nu eenmaal niet kan vragen zijn
goedkeuring te hechten aan het ont
slag van hem en zijn collega's. Deze
bevoegdheid zou evenmin toegekend
moeten worden aan vertegenwoordigers
van buiten de onderneming.
Advertentie
i,ruw of schraal
Hamea-Gelei.Tube95cI
kamer zou
ikelijke d-
Samenvattend kan gesteld wordefaen
dat volgens het rapport meer pers<]
neelsleden bij de besluitvorming ii
de ondernemingen betrokken dienei L;
te worden. Er moet meer inhoud gtj
geven worden aan het werk van
ondernemingsraden. En het moet
werknemers mogelijk gemaakt w<
den bij een vennootschapkamer
beroep te gaan in geval van belanj r
rijke beslissingen die de bestaansz»an.
kerheid van de werknemers raken. h
Als aanvaardbare redenen om tf
een dergelijke vorm van medeze|L<
genschap voor de werknemers te kpa:
men noemt het rapport: de motievAt
met betrekking tot de menselijf to
waardigheid, de bescherming, van czan
nog steeds kwetsbare positie van c j<
werknemer en de positieve invlo$he{
die een menswaardiger en zekerd*ina
positie van de werknemer zal heSUT
op de gehele gang van zak^*
leuj
de onderneming.
roh
Bernepingswerk
NED. HERV. KERK J
Beroepen te Putten (Veluwe 4e prea
plaats i: P. J. Bos te Sprang; te Wc
dendorp-Termunten-Borgsweer (c.a.1: I D
J. C. Hamminga, vic. te Voorschoten. Kg
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Klundert: H. Pestland 1®°^
Appingedam; te Hijum Finkum: F. DijL-D
stra, kand. te Leeuwarden. Je
CHRIST. GEREF. KERKEN
N
Tweetal te Hillegóm: D Henstra f011
Delft en J. Kampman te Rijnsburg. V
Tweetal te Rotterdam-W.: N. de Jofo^ë
te Katwijk aan Zee en H. van Leeuwflair
te Arnhem. ie 1
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Tweetal te St. Annaland: A. Hofmr
te Zeist en A. F. Honkoon te Goes vf*®
wie eerstgenoemde beroepen is. J^F
Beroepen te Borssele en Rijssen (Wijl
pred.plaats): Chr. van Dam te Rottfabi
dam-Z. ipif
Aartsbisschop Jacovi
in de kathedraal van Athene geïntro
niseerd als primaat van Griekenland.
De plechtigheid werd bijgewoond door
slechts dertig van de 58 metropolieten,
die hebben deelgenomen aan het con
claaf waar de aartsbisschop met 33
stemmen tot primaat werd gekozen.
Volgens bepaalde kerkelijke kringen
waren de andere bisschoppen afwezig,
omdat zij het niet eens zijn met de
verkiezing. Het bureau van de aarts
bisschop deelde echter mee, dat de an
dere prelaten al naar hun provincies
zijn teruggekeerd.
Intussen heeft bisschop Dyonisus
van Thracie de opdracht om naar aan
leiding van beschuldigingen inzake het
particuliere leven van de nieuwe pri
maat een onderzoek in te stellen, te
ruggegeven.
Voor zijn intronisatie reed de nieuwe
primaat naar het koninklijk paleis om
de ccd van trouw aan koning Paul af
tc leggen. Er waren alleen leden van
de politie op straat.
Vraag: Is het mogelijk mij het re
cept te geven van platte wafels of ook
i wel knijpkoekjes? Het moet een .tevig
ideeg zijn. Ik ben in het bezit van een
dond,rd,|
Antwoord: Het recept voor knijper
tjes (stijf deeg) is: 500 gram bloem.
ik lang geleden in Den Helder
de. kon men daar aan het strand nog krans
haring vangen. De haringtrekkers
Sëed'het* dèsg "ais droegen toen e.t. hoeen, u.t leer
broek één geheel vormden
poezlr slecht» één
aflatend, dwangmatig,
weer mislukkend pogen
het verleden terug te roepen, terug
besweren als het ware waarin een ge-I
Ds. Schippers weer
to„und mi jn Pakistan aangereden naar Nieuw-Guinea
gram boter, een flinke theelepel
Hierbij moet zo veel water gevoegd
worden als nodig is om een stijf deeg
te maken, ongeveer 1 a lli dl. Meng
ïlle ingrediënten door elkaar
het water erbij. *nee
voor zandtaartdeeg. Vorm van cm
deeg kleine knikkergrote balletjes of
maak er één lange rol van en snijd
daarvan plakjes. Bak ieder balletji
plakje deeg in een goed vet en
gemaakt knijpertjesijzer aan beide
zijden licht bruin.
Vraag: In de door mij gehuurde ka
mer brak een ruit door de storm. -
Aangezien dc hoofdbewoner dus geen chaam waterdicht
schuld daaraan had. stelde ik .voor de
schade samen te dragen, rnaar deze
ging er niet op in. Men ried mij aan
een deurwaarder tc nemen, maar daar
ik geen lust had te procedc-en. heb JfU'Jn bevestigde! Missehien
ik er een nieuwe ruit in laten zetteii
omdat ik in de winter niet zonder Aii
kan blijven. Wat moet ik nu verder
doen?
klaar. Spoel af en toe de binnenkant te dragen en de meeste drenkelingen
om met heet water en geef de buiten- worden door de zee verrast, zodat zij
kant een sopje. geen tijd hebben het pak aan te trek
ken. In elk geval: onze complimenten
over dit denkbeeld!
HHBiVraag: De luchtwortels van mijn
af of het niet mogelijk zou zijn dit gatenplant heb ik
in vele gevallen te voorkomen. Toen buitenpot gestoken.
Brieven, die niet voorzien zijn U
van naam en adres, kunnen niet jfer
beantwoord worden. Geheimhou- fa
ding verzekerd. Vragen, die niet &ng
onderling met elkaar verband L
houden, moeten in afzonderlijke
j brieven worden gesteld.
ardigde pakken, waarbij laarzen en altijd vochtig is. Wat moet ik
wortels. Zij komen niet bo- de grond verhuisd, maar precies c
de pot uit. Onder in de not ligt dezelfde plaats. De vloer is van betd
omgekeerd schoteltje, waar het Wij wonen parterre. Kan dit soms oi
de Moet ik deze luchtwortels afknippen?
broek doorliep tot onder de schouder. Ze boven de pot brengen kan ik ook afval is de zeer slechte plaats, die
c Zo konden zij ver in het water lopen niet, omdat alles in elkaar gegroeid
beet zonder nat te worden. Als men zoiets is. De plant groeit rustig door
nu eens van plastic maakte,
dan tot mm j
prima uit. Zij. heeft nu acht blade- heeft
de schouder er. met ren. Het is dus nog een jonge stek dus z
armen, eindigende Antwoord: Deze luchtwortels neeft niet
handschoenen, zodat het gehele li- de plant in haar vaderland nodig om dens
fgesloten voldoende vocht te halen uit de /och-
het uiteinde van de broek met tige lucht. Het is namelijk i
de hals dicht bond.
rasplant. U kunt echter deze wortels
deze broek onder de schouders wel gedeeltelijk afknippen tot een eind-
tiental bollen van 6 of 7 cm mid- je boven de pot. Als de omgeving
men vochtig genoeg is vertakken deze wor-
cuwc iuh m«i, tgllcII met oehulp van een snorkel (zoals tels. Zij kunnen daardoor de vochtige blokverband van onze kerk zijn
de winter niet zonder Aiit biJ duikboten) ook het hoofd op deze lucht uit de omgeving tot zich trel»- begane grond opgetrokken tot
„koude voeten". Zet haf;
dicht mogelijk bij het glas Sin
die koude vloer. U moet tler
_j winterrust weinig gieten
niet mesten. Dat bladeren geel wctns
den én afvallen, is niet erg. want dl
gaat gewoonlijk het gehele jaar doo M
In het voorjaar kunt u de plant zo i*ag
dig verpotten en insnoeien.
Vraa
Vraag: De gepleisterde
Dit i
varieert hij eindeloos: zendingsarts
»lle gegewna uit natuur, mensenlev»
kunst, wetenschap en technielc. die zij
weg kruisen, moeten hem gedachtenve;
bindingen, motieven en vooral ook v -
den afstaan om dat volstrekt r
«xpcriment voort te zetten. P
de Gereformeerde
2 van zijn dochters tijdens
de ziekenhuis-auto. door
aangereden. Dokter
(raad gegeven. Ruiten komen namelijk
Op 17 januari jj. is ds. K. A. Schip-1 ten laste van de huurder,
pers per vliegtuig naar Nieuw-Guinea Vraag: Wij hebben een koffieper-
vertrokken. Hij keerde terug, na in Ne- colator gekregen en willen gaarne we-
derland zijn verloftijd doorgebracht te ten hoe we deze op de beste wijze zoals
hebben Ds Schippers werd reeds eer--Kunnen gebruiken. De percolator
der door de Gereformeerde Zending'berekend op ongeveer vijftien kopj'
ter beschikking gesteld van de Evange-1 koffie.
wijze kunnen beschermen. Het kleding
stuk zou dan van gele kleur moeten
zijn om goed bij het water af te ste-
ondanks ken. Misschien zou men dan in een
erkearde zak van het kledingstuk een fles met pot
b.v. 1 liter water kunnen bergen, zo- nun
dat de drenkeling met behulp van
een slangetje zou kunnen drinken. Er
blijven natuurlijk meer wensen over
zoals een knipperlicht
radiozender.
Antwoord: Uw denkbeeld Is enige
tijd geleden reeds met enige wijzigin-
ken. U kunt deze vochtige lucht zelf
twee meter. Het bovenmui
scheppen door onder in "de pot steeds werk is gevoegd metselwerk. DeVor
ater te houden tot juist even onder
de rand van de pot en door >p de
laag vochtig veenmos (sphag-
groeien
kt persooniyke1:
Door onafge- b
één dochtertje werden lisch Christelijke Kerk van Nieuw-Gui- Antwoord: U vult de percolator met gen (zoals betreffende de aard
dit geeft een oud en bouwvallig i
lijk. Is hiertegen een afdoend midd^
bij" een b-v- niet cementspecie li
Antwoord: Er is een goedkoop miü1'.
del en wel kokend water met wat ker
kenzout er gewoon langs gieten
niet boenen. Als er een dikke laag <vm
een paar dlrai
moet voorten
het erlanf jj
De andere kreeg
boven de tuit materiaal)
praktijk gebracht.
de koffie in het pak was zelfs voorzien van een klein ben we de plant
te leggen. Dit kunt
bloemenwinkelier of bloemist kopen,
Vraag: Wat kan de oorzaak zijn,
over dat de bladeren van mijn Christus-
kleine doorn afvallen? Het blad is lichtgroen
als het afvalt, dus niet geel. Het ia
een heel grote plant en vijf jaar lang gen herhalen. Het
was zij vol prachtig blad. Er is slecht* kokend zijn. wanr
een enkel blaadje in die tijd geel ge- giet. Behandel de gevel met kleurl
worden on afgevallen. Nu echter heb-
dan moet
muurolie
i tafeltje naar meer van hebben.
geen laf