KI
u
n
BEKLAAG MIJ NIET
Ruimte
voor ons.
4
M
0
0110 WC
ZATERDAG JANUARI 1962 M
Bij het samenstellen van deze eerste
open pagina in het nieuwe jaar is ons
duidelijk geworden, dat jong Nederland (om eens een term van een briefschrijver
te gebruiken) met onblusbare ijver dichtsels vervaardigt, maar het verhalen
schrijven met naar verhouding minstens even grote nauwgezetheid nalaat.
De Eruit Gelicht van deze week handelt dan ook alleen maar over gedichten, die we
moesten afwijzen. Overigens zul je op de pagina nog een en ander over deze alom
gevreesde rubriek tegenkomen.
Verder is er wat ons betreft weinig te melden, behalve dan dat we voor de volgende
Open Pagina (10 februari) speciaal verhalen verwachten, die we ook voorrang
geven.
(ge)VRAAG(c/) GESPREK met
n m rum
L
Op een van zijn zwerftochten
door Nederland even neergestre
ken in het Holbeinhuis tc Rot
terdam, gelukte het ons de ci
neast Jan van Hillo in ons
beeld te krijgen. Het was niet
zo eenvoudig geweest om het
zover te doen komen, want het
heeft er veel van weg dat Van
Hillo rich de titel van een van
zijn laatste films, „Con Moto''
met vaart tot devies heeft
gekozen. Maar eenmaal tegen
over ons gezeten, vertelde hij
hoe hij van adjunct-directeur
van een Haags reclamebureau
enthousiast en maar dat zei
hij niet succesvol filmer was
geworden. Het is niet zo dat hij
in de reclame geen brood meer
zag, maar hij zag elders meer
dan brood, en in het besef dat
de mens bij brood alleen niet
zal leven. ..volgde hij de stem
van zijn hart", zoals er in de
circulaire stond die de directie
van het reclamebureau n.a.v.
Van Hillo's ontslagaanvrage liet
verspreiden. Als het niet tot
vreemde vergelijkingen aanlei
ding zou geven, zou men ook
kunnen zeggen: hij volgde de
stem van het roggebrood. Want
met een „roggebroodje", zoals
het filmcameraatje dat Jan van
Hillo voor zijn verjaardag kreeg,
in vakjargon wordt genoemd,
ER UIT GELICHT
Henk (Den Haag). Eén van
de drie houden we. We hebben
uitgerekend, dat je er dan twee
terug krijgt.
Win» W. (Den Haag). ,,Ik zou"
was iets beter dan ..Soms word
ik", maar evenwel zo weinig, dat
we er toch nee tegen zeggen.
Arga van W. de J. (Sleeuwijk).
Bedankt voor je suikerzakje, zeg!
Je krijgt er een van ons terug.
Gelijk met je inzending.
N. van de B. Jr. VlaardingenK
Aan de vorm mankeerde zo 't
een en ander. Lees even de be
moediging van mej. E. te R. m
de andere ,.Er uit gelicht".
And ré H. «Oegstgeest). Nee, An-
dré, echt niet.
P. v. d. K. i DelftV Je inzen
ding kwam te laat binnen. (Voor
Kerst- en Oudejaarsnummers
wordt altijd wéken vooruit ge
werkt».
Gerhard M. B. (Rotterdam).
Als je 't anders had aangepakt
héél misschien. Nu was 't alle
maal te verward; er zat geea
verband in.
Ilarry K. (Haatten). Dat moet
je nu zelf eens hardop lezen!
Rlen K. Leiden i. Jouw trilogie
in onderdelen bekeken: de teke
ning was te zwart, kon niet wor
den geclicheerd, 't Stukje was
nogal museum van land- en vol-
kenkunde-achtig, 't gedicht was
niet slecht, alleen niet af.
D. B. van der W'. (Rijswijk».
We vinden je brieven al'ijd veel
geestiger dan je kopij. Ook wat
de gedichten betreft ga je (helaas)
ons geluk noch onze voorspoed
Jacq. L. 'Leiden). En gelachen
dat we hebben.
zette hij de eerste stappen op de
weg die via een subsidie van
het ministerie van O. K. en \V.
tot de film „Con Moto'' zou lei
den. Met een de pur-sang-filmer
waardige flash-back vertelt hij
hoe hij op de kantoorkruk niet
kon aarden, wat ook wel te
voorzien was geweest, omdat
hij op de handelsschool alleen
in tekenen uitblonk. Na het kan
toor kwam hij dan ook al gauw
op een tekenfilmstudio terecht,
waar hij na een half jaar met
de leiding over twintig man be
last werd. Pas na de oorlog
stapte hij in de reclame, eerst
bij Studio '44. mede door hem
opgericht, later bij het Recla
me-Adviesbureau HVR in Den
Haag. En Jan van Hillo zou
waarschijnlijk nog in de recla
me gezeten hebben, als hij niet
dat filmcameraatje gekregen
had. Dat tea* in 1955. Voordien
had hij hoegenaamd niets met
filmen te maken gehad. Hij
sloot zich aan bij de Haagse
Amateurfilmclub en het duurde
niet lang of hij won een tweede
prijs, de eerste in een lange
reeks. Van Hillo spreekt van
die prijzen alsof het de gewoon
ste zaak van de wereld is.
Maar hij kreeg ze niet in de
schoot geworpen. Dag en nacht*
was hij in touw om uit zijn rog
gebroodje, dat hij later verwis
selde voor een 8mm-camera,
meer te halen dan de filmpjes
die slechts voor een kleine groep
i.e. zijn eigen familie bete
kenis hadden. De camera ts voor
hem een middel geworden om
zijn gedachten en gevoelens op
anderen over te dragen.
Sprekend over de film „Con
Moto" de eigenlijke aanlei
ding tot ons gesprek vertelt
hij met begrijpelijke trots dat
het de eerste keer was dat het
Ministerie aan een amateur-ci
neast een subsidie gaf om ge
heel naar eigen inzicht een film
te vervaardigen. Dat betekende
dat hij met betrekking tot onder
werp en uitwerking geheel vrij
gelaten werd. In totaal heeft hij
er 2J maand over gedaan en
het resultaat zal deze maand nog
Een ruimtelezer met be
langstelling voor film(en)
vestigde onze aandacht op
Jan van Hillo, die mét zijn
camera steeds meer naam
maakt. Het resultaat van dit
seintje vindt je vandaag te
rug in het (ge)Vraag(d) Ge
sprek, dat Leo Keyn met
Jan van Hillo had.
te zien zijn in de voorprogram
ma's van de Nederlandse bios
copen. Daarna zal de film gaan
rouleren op ambassades en fes
tivals in het buitenland. De
hoofdrol in deze film, die een
tijetsduur heeft van twintig minu
ten, wordt vertolkt door Jules
Croiset; daarnaast hebben een
honderd figuranten aangetrok
ken uit amateurtoneelverenigin
gen hun medewerking ver
leend. Om niet onvolledig te zijn.
vertelt Van Hillo er nog bij dat
de muziek werd gecomponeerd
door Juriaan Andriessen en ge
speeld door het Metropole-orkest.
Gevraagd of hij plannen had
zich nog eens aan een volledige
speelfilm te wagen, antwoordde
Van Hillo ontkennend. In de eer
ste plaats zou hij er minstens
een jaar tussen uit moeten bre
ken, wat praktisch niet moge
lijk is sedert kort is Van
Hillo nl. hoofd van de afdeling
documentaires bij de NCRV-te-
levisie en in de tweede plaats
gelooft hij dat hij zijn krachten
vnl. in het documentaire vlak
moet beproeven. In dit opzicht
is hij verwant met Bert Haan
stra. die weliswaar de speelfilm
„Fanfare" op zijn naam heeft
staan, maar naar de mening van
Van Hillo maakt deze film een
zwakke indruk naast zijn uitste
kende documentaire „Glas." Van
Hillo is dan ook van oordeel dat
Haanstra's talenten veeleer op
het gebied van de documentaire
liggen, op welk gebied hij beibe-
zen heeft een Herman van der
Horst te kunnen evenaren. Voor
de speelfilm ziet hij vooral Kees
Brusse als de coming man. wiens
..Kermis in de Regen" in de
loop van dit jaar in roulatie zal
gaan.
Over de toekomst van de Ne
derlandse speelfilm in het alge
meen is hij optimistisch gestemd.
Weliswaar heeft Nederland
slechts een klein taalgebied,
maar de daarmee verband hou
dende moeilijkheden om een
speelfilm te produceren, kunnen
z.i. door documentaires worden
opgevangen. Veel heil ziet hij oo
in een groeiende samenwerking
tussen beroepscineasten en tv-
mensen. In het begin liet die sa
menwerking nog wel te wensen
over en keek de filmwereld nog
al neer op de tv, maar de laatste
tijd bestaat aan beide zijden de
bereidheid om tot een compromis
te komen. Jan van Hillo heeft
in ieder geval bewezen dat ook
tv-mensen een hartig woordje
over de film kunnen meespreken.
LEO KLEYN
—£<Ukdjk
bovenste
Van de plank
(en bijna onderste)
3
ER UIT GELICHT
Laat 's wat horen over
wekelijks i
Ju,
kerstkra
ten bereikte
zichzelf do*
rond-
t alle delen van hel land kritiek np de middelen, waarmee wij
ons doel trachten te hereiken. Kritiek op overigens een van onze
meest terechte rubriekjes. Wij richten daarom uw aandacht eens op
dit door velen beschimpt stukje levenswerk.
V ut te denken van tie heer H. te die als volgt in actie kwam
maar wisten waarover hij het had"?
JJw burgerlijke geest is vastgenageld met stopnaalden aan het
gammele bootje, tcaarmee u dr lijd denkt te bevaren" en Jlenk
niet dat de ruimte ran mjjn woorden in uw holle hersens te vangen
is", schreef hij. De heer H. tras zo sympathiek minder gangbare
termen door te strepen en door stippeltjes Ie vertangen.
Hel blijft echter een trieste zaak.
En dan mej. E. te R.. die vraagt„II aarom maakt li iedereen
af op een manier, die zelfs de brutaalste lef schop
hoofd en ternietigingsplai
lopen? Ware het niet heter te schrijven: „Beste jongen, je werk
is slecht, misschien mag ik wel zeggen abominabel slecht, maar houd
moed, houd goede moed! Ilie volhardt zal get vinnen!"?
Natuurlijk waarderen wij de goede bedoeling tan mej. F... maar
zegt zij zelf niet in haar schrijven, dat dr mensheid verworden is
en tot niets goeds in staat, welnu, laten uy harde heelmeesters zijn
in deze harre tijden.
Gebleken is zelfs, dat er mensen zijn. die met enquêteformulieren
straten hehben afgelopen, teneinde anderrtt i oor hun mening te
winnen. Zij zeggen namelijk namens i rlen tr schrijven, ondanks
hel feit, dal wij tan hun ondergrondse activiteiten niets hehben
gemerkt. Zoals de heer B. te die reeils jaren van zijn pensioen
genietend nu door de vrije saterdas hiertoe in staal is gesteld. De
heer B. schrijft ons tonduil: Jk vind het gemeen al die talentvolle
en veelbelovende jonge schrijvers zo af tr poeieren, de pagina
blijft er toch slecht door."
Dit nu tinden wij gemeen, maar gelukkig was een hijgetoegd
gedicht zeer slecht. I'erbljjdrnder is ren bericht van medeleven,
zoals de jongeman met een „Er uit gelichC-plakboek.
II ij houden op met deze reeks. Het aantal berichten, ons ter ore
gekomen i an mensen, die na het lezen van „Er uit gelicht" niet
tol de dagelijkse dingen des levens meer in staat bleken, is legio,
dus ta veel om op te noemen.
Maar klimt u e
leien met de rub
pagina op terug.
Het is bijna niet te vermijden verging het ons dan ook met ..Als
als de P.T.T. je tegelijkertijd je het nog niet wist" van Miep
twee boeken over vrijwel hetzelf- Diekman en ..Spreekuur voor de
de onderwerp presenteert om ver- spiegel" door dokter S. Sander,
gelijkingcn te gaan trekken. Zo De ondertitel van het eerste
boek luidt: „Voorlichting en le
venskunst voor teenagers" en met
die teenagers worden dan. zoals
blijkt, vooral meisjes bedoeld.
Het is een vlot boek. waarin
het papier niet gespaard werd en
even vlot door Otto Dieke met
meisjes verlucht. In een bijzonder
aansprekende, geestige stijl, be
handelt Miep Diekman de verhou
ding van de teenager tegenover
vriendjes en vriendinnen en geeft
daarbij nog tal van „hints" om
trent make-up. kleding en precai
re situaties. Nergens gebruikt ze
die - jeugd - van - tegenwoordig -
of nu - zal - ik - als - oudere -
en - wijzere - eens - vertellen -
hoe - het - moet -, dan wel een
soortgelijke toon.
Iets wat we wél aantreffen in
het ..Gesprek voor de spiegel",
een uit het Duits vertaald werk
je. dat als ondertitel „Gezond-
heidsbrevier voor jonge meisjes"
draagt.*» Dokter Sanders weet het
allemaal erg goed en vult bladzij
den met wetenschappelijke uiteen
zettingen en droge becijferingen,
over het aantal bacteriën in het
dagelijks bad van een kantoor
klerk... De grappige tekeningen,
de handige tabel over lengte en
gewicht, de evenals in het boven
staande boek goede voorlichting
en een heel hoofdstuk over gym
nastiekoefeningen, kunnen niet
voorkomen, dat het boekje af en
toe een erg droge en betweterige
indruk maakt.
Desalniettemin voorzien boeken
als deze twee in een behoefte. De
behoefte van tantes, die haar
nichtjes nu eens iets anders wil
len geven dan toilettasjes.
ik heb de morgen als een bruid getooid
met woorden als fossielen
met sluiers ragfijne taal
wit is de middag met het goede brood
het vaart mijn lichaam middendoor
een schip dat traag maar zeker voortdrijft
naar de avond zien de
als naar een zwartmarmeren standbeeld
zwoel en vaag in een warm gebaar
de nacht brengt begin en einde bij elkaar
als een moede vrouw die wijs is en weet
en niet vergeet dat de dag is voltooid
BERT JANSMA
als ik woorden had
gedichten
woorden
als ik liefde had
zou ik heel veel schrijven
letters
woorden
Het schrijven van gedichten Is
een bezigheid die valt te verge
lijken met het opzetten van vlin
ders, vissen of figuurzagen. In
plaats van met spelden, simme
tjes of zaagjes beoefent de dich
ter zijn hobby met behulp van
taal. Een vreemdsoortig materi
aal waaraan, omdat het dankzij
mensen ontstaat, niets menselijks
vreemd is. Doorgaans kost het
dan ook wat meer moeite om
een gedicht tc maken Jan om
«en vlinder op te zetten, een vis
te vangen of een pijpenhanger te
vervaardigen. Het resultaat is
echter hetzelfde: met behulp van
«en weinig aanleg, veel techni
sche vaardigheid en een dosis
geluk (die zich bij het figuurza
gen manifesteert in het heel blij-
zaagjes en bij het dich-
luce.*"
■si;
ui! be
de
persoon genaamd Muze) komt
men tot een werkstukje waaraan
anderen of de maker zelf iets
hebben. Dit „iets aan hebben"
varieert dan van het ophangen
van pijpen tot het leren kenr.en
van ..de ruimte van het volledig
leven" (Laicebert). Aangezien
men dit laatste vaak op hoger
prijs stelt wordt de dichter bij
wijlen op een voetstuk geplaatst
en gaat hij zich verbeelden meer
te zijn dan een eenvoudig hand
werker. Een zelfoverschatting als
bij Kloos is hiervan dan het
droevig gevolg. In mindere ma
te komt het verschijnsel voor bij
de zogenaamde antiburgers, die
zich afzetten tegen hun „burger-
"ijke" omgeving hierbij voorbij
ziend aan het feit dat het enig
werkelijk burgerlijke het woord
burgerlijk is.
Zoals wij al zeiden," het mate
riaal van de dichter is de taal.
Een gedicht zonder taal is niet
mogelijk. Een gedicht dat niet
anderworpen is aan de wetten
van de taal is eveneens een fic
tie. Als Rodenko dan ook in een
van zijn vele essay's zegt dat de
dichter soms zijn eigen gramma
tica vormt ia dit slechts juist
•'oor zover die dichter dan voort
bouwt op de reeds bestaande
spraakkunst en in wezen dus
geen nieuwe wetten maakt maar
.-eeds bestaande ontdekt.
Als voorbeeld de interpunctie
(de leestekens dus). De vijfti
gers zijn op grote schaal begon
nen deze interpunctie weg te la
ten. Zij deden daarmee de taal
eeen geweld aan. maar maakten
slechts gebruik van een moge
lijkheid die de taal bood. Het
doel was om door het weglaten
van deze interpunctie te komen
tot zinsconstructies die voor
meer dan een uitleg vatbaar wal
ren (o.a.). Prompt begonnen all(
navolgers en navolgertjes gedich»
ten zonder leestekens te produce.
ren. Dat dit helemaal niet n
k hopen wij aan te tonen
een gedicht van L. Faase
Delft getiteld:
Gedachte.
*«mand bekrompen
de
grove laster om eigen kleinziejj
ligheid mee te bedekken.
En du fanatieke geloofsgenooi?
strijd verder voor uw principet
maar noem mij niet vrijzinnig})
En ook gij humane vrijdenkei
blijft onderworpen i
hei|
MELODIE
je speelt
de laatste maal?
je ogen zijn nu bijna duister
je handen worden trager
ze aarzelen, ze zoeken w
■e schrijven vreemde melodii
op het oude Instrument
ik luister
ik antwoord niet
ik kan alleen je vingers horefiee
en voelen hoe de snaren di^
sacht beroerd gch
nog zachter trillen gaan
en zingen als in verre koren jjs
van klokken en van orgels
*o welbekend, zo oud en zr^i
MIA VAN LUTTERVELT*»™
ON VOUS ATTEND V d
I V<
weer zijn de nachten lang fetra,
en scherp van geur
de mist en de straatlantaarnsmee
het duister en de verregendf^"
voetstappen
zij praten wat
in de dode blaren langs dJ^J
van de kale fletse bomen val^.
len de druppelt I c
onhoorbaar bijna een voor eef^
In dit filosofisch getinte ge
dichtje, dat in de verte aan de
Genestet doet denken zit geen en
kele' moeilijkheid. Het begint met
een hoofdletter, eindigt met een
punt en daartussen zit alles op
zijn plaats. Achter elkaar geschre
ven zou het bijna proza zijn. Bij
na, want de gedachte achter dit
gedicht (vrijheid is een geheel
van begrippen dat men zich zelf
oplegt en waarbij ieder in wezen
onderworpen blijft aan dezelfde
wetten» breekt zich op poëtische
wijze baan in de laatste twee re
gels.
„Beklaag mij niet, want ook u
„op tijd opstaan of u haasten".
Het is mogelijk deze regels ach
ter elkaar te plaatsen en er
blijft dan slechts een mogelijk
heid voor interpretatie open. Zo
als het er nu staat krijgt het
woordje „moet" in de voorlaatste
regel een nadruk, zodat men be
halve te lezen „u moet op tijd
opstaan enz." ook zou kunnen le
zen „u moet" (d.w.z. u moet ge
hoorzamen aan dezelfde wetten
als ik) waarbij dan als voorbeel
den genoemd worden „op tijd opjting
staan" en „zich haasten".
Zo zien wij dat het ook
een vasthouden aan bepaaiuc,u.
misschien verouderde, grammat!-. Tp
cale wetten, mogelijk is om een
poëtische schok (of een schokjer
teweeg te brengen.
HANS KREUZElt,
het poppenkerkhof
de bomen zingen het
de wind fluit het
buiten mijn bereik:
het vogeltje viel als een fout j N(
de vis had dorst als een kind
op de wind
JOLANDA DE VRIES t
L"
Wijn
LI
NI
h
WINTEROCHTEND
tot een reusachtige stolp tan ijs
waaronder de stad
hangend aan draden van stilte
bewegingloos in haar kontouren
de straten ademen een dunne misI
huizen schuiven geruisloos
hun schaduwen weer onder zich
impte bomen
t bleke vingers
vondeling gelegd
•eters op 6kistokken.
wisten niet, dat er z
Ir. Philips heeft verklaard, dat
kleurcn-t.v. reeds technisch mo
gelijk is. De kosten zyn echter
zeer hoog. De N.T.S. heeft, naar
seds
Uitgave H. ten Brinks Uit
geversmaatschappij Amsterdam-
Meppcl
Uitgave Lannoo, Tiel
Haag.
i Den
YOLANDA DE VRIES
i luider
opm
Ik luister en een grens
wordt doorbroken:
iirh opheft van
ren tekening in het tand
HENK EISMA (DEN HAAG)
HANS BAARS
de pubers
hun huilende muziek
op lachende domheid
en het eiland rust
in de zee
de golven
het schuim
huilt lachend
en de koralen
bloeien beschermend
rond het eiland
HANS BAARS
gedaan. Het testbeeld zou
kleur verschijnen. Zodoende
het fleurigste deel der program
ma's voor achten uitgezonden
*Ün
De Indonesische minister
Onderwas (een professor, ji
zijn daar zelfs nog professoren)
heeft op een openbare vergade
ring gezegd, dat de jeugd van
zjjn land niet trots genoeg is op
wat zijn land presteert Hg klaagt
erover, dat de jongeren foto's
van buitenlandse filmsterren op
de wand prikken, inplaats van die
van Indonesische.
Wij bcgrgpen het óók niet
Soekarno past als komiek toch
veel beter in een stomme film,
dan zelfs het duo Laurel en
Hardy?
Het gemeentebestuur van En
schede gaat nieuw dienstbetoon
verlenen aan stadsbezoekers.
Politieagenten zullen voortaan
oriënteringskaartjes met een stads
plattegrond op zak hebben, die
mét een aintckening over de te
volgen route aan bezoekers ter
hand zullen worden gesteld.
De kaartjes zijn o.m. in Frans
Duits, Engels, Russisch, Aramees,
Maleis en papiamento gesteld.
Met nadruk werd ons echter g»
zegd, dat er geen plattegronden
met Italiaanse en Spaanse tekst
gedrukt zgn
