Redders zetten zich in tot de laatste vezel
i.
Tot de sluiers van de nacht de plaats van de ramp toedekten
Nog laat werden er
doden geborgen
)ienstregeling
gewijzigd
Hulpverlening ramp
weinig elegant55
Namen der omgekomenen
DINSDAG 9 JAMJAM 1962
(Van onze speciale verslaggever)
TVE zwarte sluiers van de nacht dekten gisteravond de plaats toe, waai
-L' Nederland de grootste spoorwegramp in zijn geschiedenis moest be
leven. In het schijnsel van de lichtaggregaten zag men de mist over de
wrakstukken trekken van wat eens twee snelle, fris geverfde treinen
waren geweest. Het vuur van de snijbranders sproeide en vonkte aan één
stuk door. Negen uur na de verschrikkelijke treinbotsing bij Harmeien
was men nog altijd niet met het zoeken naar slachtoffers opgehouden.
i bitter hard nodig op de
n de treinramp: officie-
het Leger des Heils. Er
?r zovelen die troost en
1geestelijke bijstand behoefden.
werd ook verleend door
rk. geestelijken. Vele uren heb-
|ben zij met predikanten en ande-
i bij de verongelukte treinen en
I elders in Harmeien, Woerden,
Wtrecht, slac)itoffers en familie
leden bijgestaan.
Met ambulances en inderhaast ge-
\requireerde autobussen werden
de slachtoffers naar de Utrechtse
al cn ziekenhuizen vervoerd.
svoLlefhi verband met de ramp te Harmeien
er enkele ingrijpende wijzigingen
;ebracht in de dienstregeling der
drie D-treinen, die vandaag uit
ederland zijn vertrokken, werden om-
ufclegd. De Noord-West-express en de
lïolland-Skandinavië-express, die beide
:r»t Hoek van Holland vertrokken, deden
Itrccht niet aan, maar reden via Am-
rerdam. De Zuid-Slavië-express reed
n^enmin over Utrecht. Deze trein, die
|it Den Haag vertrok, reed eveneens
Amsterdam.
'Verder blijven bussen het verkeei
Utrecht en Woerden onderhou
ten. De N.S raden de passagiers voor
♦otterdam en Den Haag overigens aan
lpveel mogelijk via Amsterdam of
ze uil het zuiden komen via
Jordrecht te reizen
4 Te Hamburg is gisteren de proeftocht
*gonnen van de 45.700 tons supertanker
Wlf Italian, die donderdag of vrijdag
toet worden overgedragen aan de Ned-
kilf Tankers N.V. te Rotterdam, door de
Deutsche Werf te Hamburg, welke nog
i tweede dergelijk schip bouwt. Een
Uddevalla bouwt nog twee su-
Jertankers van elk 40-500 ton voor Ned-
f Tanker».
Bij de spoorwegovergang van d<
Leidsestraatweg stond nog een ambu
lance te wachten. Het was de laatste
van de tientallen ziekenauto's, die
heinde en ver waren gekomen om hulp
te bieden. Verwachtte men nog o
levenden aan te treffen? De hoop was
groter dan de kansen, doch r
nemen kon men niet
Uit de chaos van een dag, die zo'n groot
aantal gezinnen in de diepte van smart
en leed dompelde, kon eindelijk wat over
zicht worden verkregen. Het was eei
afgrijselijk overzicht dat culmineerde ii
de hoge cijfers van doden en gewonden.
En nog steeds moesten de droeve lijsten
worden aangevuld. Ook gisteravond nog
werden er met dekens afgedekte bran
cards weggedragen. Mannenschoenen,
vrouwenschoenen, kinderschoenen
soms kleine bundeltjes menselijke resten,
welke nog zo kort geleden tot een vol
leven hadden behoord.
Wat daar in de morgenuren aan men
selijk hulpbetoon en aan persoonlijke
moed is geleverd, doet, ondanks alle hui
vering en alle kilte, verwarmend aan
De zwarte kluwen mannen en vrouwen,
die zich tot het late middaguur bij de
opengereten én totaal vergruizelde spoor
wagons bevond, heeft zich tot de laatste
vezel ingezet, hoewel de verschrikkingen
velen te machtig werden.
Wezenloos en bleek zaten sommigen
van de redders in café De Puthoek aan
een tafeltjje. De gruwelijke aanblik der
verminkingen was voor hen toch te veel
geweest. Met kopjes koffie en vriende
lijke woorden trachtte men de gemoeds
toestand weer wat op te monteren. Bij
de ene lukte het, bij de andere niet
's Morgens was met tientallen reizigers
van de veróngelukte treinen het zelfde
gebeurd. Volkomen overstuur waren ze
de weilanden ingerend, weg, ver weg van
het stalen massagraf. In woonhuizen in
de omgeving werden ze liefderijk opge
nomen. De boer, de arbeidersvrouw, de
toevallig passerende automobilist
iedereen hielp mee om de dwangvoor
stellingen te laten verdwijnen.
Shock
Een bejaarde vrouw, zwaar geplaagd
door een shock-toestand, kon niet begrij
pen. waarom ze nog In leven was. Ze had
vlak achter een compartiment gezeten,
waarin alle reizigers waren omgekomen.
„Waarom niet ik!" herhaalde ze maar
steeds. „Waarom die anderen!" Met zachte
drang moest ze een woning worden bin
nengeleid om gekalmeerd te worden.
Andere reizigers konden maar niet van
de plaats wegkomen, waar hun leven
bijna was afgesneden. Als gemagnetiseerd
bleven ze in de buurt van de ravage dwa
len. ook nadat de laatste, door de Neder
landse Spoorwegen ingezette bussen en
taxi's waren vertrokken.
,,'t Lijkt wel, of ik hier naar toe ge
dreven word", verklaarde een jongeman,
die met z'n vader tussen de vijfhonderd
reizigers had gezeten, die bij de ramp
betrokken waren. „Steeds neem ik me
voor weg te gaan. maar 't lukt me niet.
Ik wil praten, veel praten, waarschijnlijk
alleen om af te reageren. Ik ben bang
voor straks, als ik alleen ben met m'n
gedachten en al di$ lugubere tonelen
misschien opnieuw zal zien".
Volgens deze zelfde jongeman had
den de reizigers in de achterste wagons
van de trein naar Amsterdam alleen
een geweldige schok gevoeld, die hen
naar voren deed vliegen. Er was, in
de betreffende wagons althans, beslist
geen sprake van een paniek. Men hielp
elkaar by het uitstappen en bij het
verbinden van schrammen en wonden.
De militairen die in het achterste
treinstel hadden gezeten, renden i
voren om in de ravage, die in het v
ste treinstel was ontstaan, de helpende
hand te bieden.
Het zijn soldaten geweest, In beide trai
nen zittenden soldaten, die de meesten
der gewonden uit de wrakstukken heb
ben gehaald.
..Het was een verschrikkelijk gekerm
en gekreun", zei er één. „Hier en daar
werd er zelfs in wanhoop gegild. Van de
gewonden waren velen er bijzonder slecht
aan toe. Sommigen moesten we laten zit
ten, omdat we er met de blote handen
niet bij konden komen. Ik zie nog een
paar van m'n kameraden bij een man
staan, die met het onderlichaam bekneld
en stervende was. Ze hielden zijn
handen vast, ze spraken hem zachtjes toe.
ze wisten zijn voorhoofd met een zakdoek
af. Laat me nou met rust. 't Was ver
schrikkelijk. Ik kan er slechts met tegen-
praten".
Redding
Een uur na de ramp, die tegen half tien
's morgens gebeurde, draalde de reddings
actie op volle toeren. Uit de omgeving
scholen mannen en vrouwen toe, doch
zonder hulpapparaten stonden ook zij
vaak machteloos. Uit Ope Dei. het rooms-
kathoileke ziekenhuis in Woerden, kwam
verpleegstershulp opdagen. Ziekenauto'!
artsen. Rode Kruis teams uit Gouda, Rot
terdam. Den Haag, Amsterdam en Amers
foort. militairen uit het Woerdense gar
nizoen, alles en Iedereen arriveerden kort
na elkaar, waardoor de reddingsactie
meer georganiseerd verloop kon krijgen.
Nóg meer instanties vaardigden hun
hulpbrigades uit. Uit Utrecht kwamen al
spoedig de rode materiaal wagens van dc
Nederlandse Spoorwegen aan. de werk-
treinen met de snijbranders en de be-
drijfspolitie. De Rijkspolitie, de Wegen
wacht, de B.B.. elke hulpverlenende in
stantie was weldra present
Op de weilanden beneden aan de spoor
dijk stond het om half twaalf zwart var
mensen. De meesten keerden spoedig
terug. De aanblik van de onvoorstelbare
ravage en de oneindige rij, met dekens
afgedekte brancards, welke uit het hart
van de botsing werd gedragen, was zelfs
de meest nieuwsgierige te veel.
Pas een kwartier na het middaguur kon
het laatste, nog levende slachtoffer wor
den uitgezaagd. Het was een militair, die
volledig bij kennis was, hoewel hy zeer
zware verwondingen had opgelopen. Zijn
redders instrueerde hy, waar en hoe hij
vast zat. Toen hij werd weggedragen, lag
hij met een bleek gezicht en met gesloten
ogen op een brancard.
Het troostende en verzorgende werh
van geestelijken en het met een kantine
wagen aanwezige Leger des Heils kreeg
in de middag een niet voorzien verleng
stuk, toen tientallen familieleden van
zigers, die in de verongelukte treinen had
den gezeten, ter plaatse op de hoogte
wilden worden gesteld van het wel
wee van hun dierbaren. Niemand
echter in staat het verlossende, of in
een bang vermoeden verhulde woord uit
te spreken. De namen der slachtoffers
waren nog niet bekend gemaakt en tot in
een ziekenhuis in Amersfoort toe lagen
de gewonden.
De droeve tol gisteravond werd op
de plaats van de ramp al van honderd
doden en vijfenzeventig gewonden ge
sproken deed velen zich de vraag stel
len, hoe zulk een afgrijselijke spoorweg
ramp kon gebeuren, temeer daar de rails
afsplitsing naar Breukelen sinds een jaar
automatisch beveiligd was. Aan de wrak
stukken was niet meer, maar ook niet
minder te zien dan dat de trein uit
Leeuwarden was ..onthoofd" en de eerste
wagons van beide treinen door elkaar
tot moes waren vermalend. De wagons,
die nog min of meer onbeschadigd op de
rails stonden, vertoonden diepe schamp-
strepen in de flanken.
Volgens ir. Ix>hman, president-direc
teur van de Nederlandse Spoorwegen,
die zich bot in de avond op de rails bij
Harmeien bevond, kan de zware mist
de bestuurders geen parten hebben ge
speeld. Hij sprak als zijn mening uit
dat rode seinpostlichten juist by nevel
zeer goed te zien zijn.
Wat dan wel? Reeds gistermiddag werd
een eerste onderzoek ingesteld, waarbij
het automatische beveillglngstableau, dat
op het moment van de botsing op het
Woerdense station uitviel, een belangrijke
rol heeft gespeeld. Insiders denken in de
richting van een menselijke fout. Getui
genverklaringen van bestuurders zullen
er echter nimmer komen. Zowel de
wagenvoerder van de verlate trein uit
Leeuwarden als die van de trein uit Rot
terdam is omgekomen.
De minister-president, prof. dr. J.
E. de Quay (midden), de minister
van verkeer en waterstaat, drs.
H. A. Korthals (links) en de pre
sident-directeur van de Ned.
Spoorwegen, ir. J. Lohmann
(rechts) hebben urenlang op de
plaats des onheils vertoefd.
Rode Kruis-commandant meent:
DE commandant van de Rode-
Kruis Kolonne in Utrecht, te
vens internist bij het Centraal mili
tair hospitaal, dokter J. G. Herschel,
heeft gisteren op een persconferentie
verklaard, dat de hulpverlening bij
de treinramp bij Woerden „weinig
elegant" verlopen is. Dit zou volgens
de heer Herschel te wijten zijn ge
weest aan het feit dat het Rode
Kruis, dat paraat stond, helemaal
niet gewaarschuwd werd.
Binnen een half uur had het Rode
Kruis ter plaatse kunnen zijn geweest,
dit zou uiteraard het dodencijfer op
geen enkele wijze hebben beïnvloed,
maar wel zou het hebben betekend
dat de slachtoffers direct zouden zijn
geregistreerd, voordat zij het terrein
van de ramp verlieten. De gewonden
zijn nu her en der verspreid, hetgeen
voor de familieleden bijzonder lastig
is. Bij een juiste organisatief vooral in
administratief opzicht) zou het, aldus
nog steeds dokter Herschel, gister
middag reeds mogelijk zijn geweest de
eerste lijsten van slachtoffers te pu
bliceren.
Het „verwarde karakter" van de hulp
verlening is in de eerste plaats toe te
schrijven geweest aan de afwezigheid
van het Rode Kruis. „Men moet de regels
eens nagaan die het ministerie van bin
nenlandse zaken voor dergelijke calami
teiten heeft opgesteld", aldus de heer
Herschel, die meende dat aan deze regels
niet de hand is gehouden.
Dr. I. Dijkstra te Woerden, een chirurg
die slachtoffers van de treinramp heeft
behandeld, verwerpt de voorstelling van
zaken van dr. Herschel, ais zou de orga
nisatie der hulpverlening niet hebben
gedeugd. Hij is van oordeel, dat het Rode
Kruis te Utrecht zeker geen snellere en
betere hulp had kunnen verlenen.
Hengelo vergoedt
waterschade
Indien de gemeenteraad van Hengelo
(O.) morgenavond met een desbetref
fend voorstel van B en W. akkoord gaat,
zal de gemeente Hengelo binnenkort
aan een groepje landbouwers f 40.000 uit
keren als vergoeding voor schade door
overstromingen. Op gezette tijden komen
de landerijen van deze boeren, die tus
sen Hengelo en Enschede langs de Ber-
flobeek wonen, onder water te staan.
De snijbranders hebben hun
werk gedaan. In dit treinstel
zijn geen doden en gewonden
DOOD is plotseling gekomen
In monsterlijke kracht en pijn.
Een hel van ijzer, staal en splinters..
O God, waarom moest dit zo zijn?
Hier kan geen woord het leed verzachten
Van allen die gebukt nu gaan
En die Gij deze last laat dragen:
In eenzaamheid alléén te staan.
Leer ons, als volk, met hen te lijden
Dit fel en plotseling verdriet
Maar 't is toch waar, wat wij eens leerden:
Dat Gij juist de bedroefden ziet?
Laat ons maar niet naar woorden zoeken
Van troost en hulp en zoveel meer
Maar laat ons zwijgen U behoren,
In naam van Jezus, onze Heer.
J. M. Deierkauf.
Hieronder volgt de lijst van de ge-
identificeerde slachtoffers van de
treinramp bij Harmeien:
W. G. Agterberg, Reaumurstr. 13c
te Amersfoort (man) geb. 23-1-1927;
P. Bakker, Lekdijk 33 te Ammerstol
(man); Antonle Balk, Verbeekstraat
10 te Stad Delden, geb. Batavia,
7-6-1931 (overleden r.k. ziekenhuis
Woerden); HL Blokland, Van Collum-
straat 25 te Haarlem (man) geb. 29-5-
1934; A. J. B. M. Boelen, Roelantstr.
8 te Amsterdam (man) geb 19-11-1932;
J. B. Branger, Kerklaan 79 te De Bilt
(man) geb. 5-10-1938; A. Bruinings,
Johan Karmanhof 20 te Amersfoort
(man); B. van Dijk, Nigellestraat 71
boven te Amsterdam, geb. 27-2-1931,
H. Disselhof, Akkerstraat 17 te Zwolle
(man) geb. 7-2-1905; J. Engelsman, te
Delft (man), geb. 26-7-1902; N. M. J.
van Eek, Marinestraat 3b te Rotter
dam (man) geb. 3-7-1926; P. Fictoor,
Belgischestraat 66 te Rotterdam (man)
geb. 18-11-1920 (machinist NS D.
Flantua (man), Haendelstraat 39.
Utrecht, 32 jaar; A. Gewalt, Nieuw-
straat 4 te Baarn (man), geb.
25-8-1928; J. C. V. Groenevcld, Ree
weg Oost 151 te Dordrecht (man),
geb. 11-7-1941 :J. de Groot. Dorpsstr.
60 te De Wijk (man) geb 5-12-1934;
A. de Groot, Dorpsstraat 80 te De
Wijk (man), geb 25-8-1908; W. T. de
Groot, Canseloetstraat 11 te Gouda
(man): D. HuU 'geen verdere gege
vens): B. C. A. Glezenaar, Westkruis
kade 25 te Rotterdam (man), geb. 24-
3-1919: F R. H. Hllhorst, Piet Hein-
laan 7 te Baarn, geb. 24-2-1939 (over
leden r.k. ziekenhuis Woerden): X.
Hoogenboom, Wolphaertsboch' 406 te
Rotterdam (man), geb 13-9-1930: K.
Izaks, Rochussenstraat 35c te Rotter
dam (man); H. J. de Jager. Zandhof-
sestraat 170 *.e Utrecht, geb 29-12-1894;
P. C. Jans, (man), Nassaul., H'sum;
G. R. Jung. Schoolstraat 5 te Assen,
(man), geb 14-12-1935: H. A. O. Kay-
ser. Noorderhavenkade 23 (h) te Rot
terdam (man), geb 9-10-1919: E. Ka
merbeek. Lüsterbesweg 2 tp M'ddel-
harnls (man) geb 12-2-1912: N Kl*»wu>,
Nwe Markt. Gouda, geb 28-8-1901; P J.
Klomp. Koekoek-straat 67 te Gouda
'man), geb 30-12-1928: T C. M
Kreyns. Hambeek 25 te Roermond
(man) geb 8-9-1925: Plet van Leer
'man), gekleed in uniform maeh'nb»»
NS adres onbekend: M. G. Mnem
Neuweg 359 te Hilversum 'man) geb
25-9-1914 A. E. Mlddeikoon
Riouws'raat 91 te Utrecht 'man) geb
24-4-1909: F.. Mulder. Oude Dolden-
ses'raa» 13b te Rorne 'man), veb 2-9-
1935: M. A M. v. d. Muvsenhere v
Duiin van Maaadamctraat 16 te Hil-
vp-«um (man). L. P Ocrlem*n«. Lange
Hilleweg 16e te Rotterdam (man)
geb 15-2-1911 G w O-xtveen. R»V-
huüzenstraa* 97a te Hilversum (man)*
A. van Olrvhnt. Den Kin^'e^aan
11 in Den Bosch (man); A R Pon
Witte v. Haemstedestr. 40c te Rotter-
dam-3 (man), geb. 1-1-1941; A. Rom(jn
IJzerweg 39 te Apeldoorn (man), geb.
6-7-1926: H. Reneman, Bosboomstraat
1 te Utrecht, of Torenwal 4 te Woer
den (man): R. Reijnders, Beningerstr.
lb 'e Rotterdam (man) geb. 28-9-1939;
D. F. Ruijter, Bosboom Toussaintlaan
8 te Hilversum (man); J. Schlingman,
Gedempte Binnenstraat 56 te Woer
den. geb 2-7-1941 (overleden rk zie
kenhuis Woerden); Dr W. Scholten.
Vermeerlaan 25 te Bilthoven (man);
H. N. Srhregardus, Herman Robbers-
straat 78 d (e Rotterdam (man) geb.
9-4-1911; H. J. Snitter, Bu<(ken Hue»-
straat 5 te Rotterdam (man); K.
Streuer, Hoofdstraat 248 te Delft
(man): P. J. Sturm, Gouwervestraat
36 te Goes (man) geb. 19-3-1904; J. Tig-
gelman, Timmstraa' 26 te Amersfoort
(man) geb 4-3-1923: H. H. Tuin, Ni
weweg 8 te Hoogezmd (man) i
30-2-19« O. Verhoef. Moerbeiolein 92
te Den Haag 'man) geb 16-4-1911:
T. de Vrle*. Verlengde Oosterdien o r
24 te Rorvem-mnoscurn 'man): H. M.
J. v. d. Vegt Fidecsamd 7 te Hoog
vliet 'man) geh 23-3-1937: H Wi
rtenbure. Drcseelhuvsstraat 16b te Rot
terdam 'man) geb 16-11-1,004: H. We
ver. Gronir»erstraof 270 te A«en
'nam) geb 25-4-1012- J F Wlleke.
Tuiianala-"» *»09 Riph-'-en (man)
geb 1-4-10«i- H W»««e1hnls. Tiehel-
weg 16 Fnohede (man) geb 22-6-
1<V>« T 7„n*ervan. Joh
81 te Hilversum (man) geb. 17-8-1888
In de loop van de hedenmorgen zijn
in het Militair Hospitaal in Utrecht
nog de volgende doden geïdentifi
ceerd: J. Kwakman, Lijnbaan 19 te
Lemmer, geb. 24-3-1908. Dirkje Droog,
16 Jaar. wonende te Gouderak. Hen
drik» Lnkum-Root. wonende te Gou
da. geb. 9-2-1913. A. H. Selles, Zocher-
straat 5 I, Amsterdam. Van Z wie ten
J. van Hoornstraat 11, Amersfoort
reg. nr. 17.0209.014. De Jong. 26 jaar
wonende te Bergum (Fr.). Bartje
Sanders, 7 i 8 jaar, op reis met de
eveneens overleden dienstbode Mag
dalen» Voogt, geb. 16-8-1941. wonen
de te Rotterdam. Schiedamseweg 483
bis. Mevrouw de Jong-Klut, 33 jaar
Krugerlaan 189. Gouda, met haar vier-
arig dochtretje Hermlnrke de Jong.
MeJ. W. J. C'. van de Brink. geb. 17-
">-1942. wonende te Utrecht Van Eg-
•nondkadc. J. H. van Vulpen. Haen-
felstraat 5 I. Hengelo, geb. 16-12-1928
MeJ. Wlllv C. II. Hofman, 17 jaar
wonende Borneostraa» 20. Utrecht
'I. Kroezen. Vastenow 45. Nieuw-Dor-
4recht geb. 19-9-1911.
Nog niet volledig geïdentificeerd:
heer Koops. wonende te Rotterdam
Van Lennepstraat 3. P. J. M. van de
Boogaard, heer Walther, Wouterlna
Timmermans van de Nleuboer uit
Delden.
