-DE DOKTER aan 'f woord Heelt uitspraak Assen-1926 nog bindend karakter? Een woord voor vandaag Predikanten moeten zelf kunnen beslissen Aantal Indonesische kerken in tien iaar verdubbeld Prof. dr. Henry S. Lucas overleden taeoaiaWiH Kunstgebitten ah I De galblaas als zorgenkind ANDERZIJDS MUTATIE I Prof. dr. G. H. Itterzon schrijft In het Hervormd Weekblad de Gereformeerde Kerk „over de verplichte mutatie" en geeft ant woord op de vraag hoe hij denkt over het verzetten van predikan ten'' waarover art. 11 van de Dordtse kerkorde spreekt Deze vraag is zeer belangrijk. Immers nadat de kerk de verplich te mutatie met een grote meerder heid van stemmen heeft afgewe zen, wendt de synode toch weer pogingen aan om te zien, op welke wijze toch iets als zulk een muta tie meer of minder verplichtend kan worden gesteld. De bedoeling kan en mag natuurlijk niet zijn. dat deze mutatie zolang aan de kerk zal worden voorgeschoteld, dat deie synodale spijze met meer of minder smaak, desnoods met te genzin, zal worden genuttigd. Het is goed als er een wisselwerking is tuisen „de top" en ..het grond vlak" der kerk. maar het zou te be treuren zijn als een van beide par tijen haar lied zo lang zou zingen, dat de andere groep als vanzelf zou moeten meedoen. Maar nog maals: dat kan en mag en zal de bedoeling wel niet zijn. Een tweede opmerking is deze. Bij alle respekt voor de kerkorde van Dordrecht van 1619 moeten wij niet de schijn op ons laden dat deze onfeilbaar zou zijn en dat al les wat de vaderen zouden hebben verordend, voor geen verbetering meer vatbaar zou zijn. Het moet niet zo zijn dat wij, als het gaat ,.nm de vrouw in het ambt" de me ning van de Dordtse vaderen voor verouderd en door de tijd 'achter haald zouden verklaren, dat wij, als het „de mutatie van predikan ten" betreft, ops opeens van onze verbondenheid met deze vaderen helder bewust zouden worden. Niet de historie is de maatstaf van ge loven en belijden, van kerkrege- ring en kerkorde, maar de lijn der Heilige schrift. Een ander richt snoer kennen wij nu eenmaal niet. Toch is het interessant om te vra gen. wat onze vaderen hebben ge zegd, omdat zij toch vaak. in hun geheel andere situatie, een grote wijsheid aan de dag hebben ge legd. Omdat de vraag van mijn vriend me boeide, heb ik eens nagesla gen wat de Dordtse kerkorde in art. 11 precies heeft gezegd. Letterlijk luidt dit artikel als volgt: „Op d'ander zijde sal den Kercken-Raet, als representerende de Ghemeynte, oock ghehouden zijn hare Dienaers van behoorlijck onderhoudt te versorgen, ende son- der oordeel des Classis niet te ver laten, de welcke oock by gebreck van onderhoudt, sal oordeelen of de voorgeschreven Dienaers te veraetten zijn. off niet." Wij verkeren hier in een geheel andere situatie dan die van nu. In het vorige artikel 10 stond al te le zen, dat een dominee die een be roep had ontvangen, zulk een be roep niet mocht aannemen „zonder van de kerkcraad met van hen die te voren en diakenen zijn de magistraat en met ouderlingen voorweten van de classis. acht niet. dat iemand tegen- is mij namelijk niet bekend dat enige dominee, van welke richting of modaliteit ook alvorens een be roep aan te nemen, aan zijn kerke- raad. diakenen, oud-ouderlingen oud-diakenen, burgemeester en wethouders en classis zou vragen of hij dat mocht doen. Er is wel iets veranderd. Art. 10 hebben wij dus als verouderd afgeschaft. En wat nu te zeggen van art. 11" Wie het onbevooroor deeld leest zal daar vinden, dat de classis zal mogen beoordelen of de predikanten „te verzetten zijn, of niet"bij gebrek van onderhoud". Dat betekent dus, dat. in geval een gemeente haar predikanten niet meer „behoorlijk" kan onderhou den. de classis zich zal moeten be raden, wat te doen. Zij kan de do minee en zijn gezin niet zonder in komen laten. Zonder behoorlijk traktement mag de classis over wegen of hii al dan niet moet wor den „verzet Over de manier van verzetten wordt in dit artikel niet gesproken. Er valt ook geen woord te lezen over het verzetten van een dominee, omdat hij er al vijf jaar of langer staat en de gemeen te wel eens iets nieuws wil. Er staat alleen, dat de classis een do minee, die zijn traktement niet meer krijgt, niet in de kou mag laten staan. Hoe dat probleem van verzetten moet worden opgelost onthult ons art. 11 bepaald niet. Nu heb ik er eens het tweedelig werk van prof. dr. H. Bouwman over Gereformeerd Kerkrecht op nageslagen, omdat het mij interes seerde te weten wat hem hierbij had getroffen. In deel I, blz. 448 460, heeft hij art. 11 uitvoerig be sproken. Daarbij viel al aanstonds op, dat het artikel in de Kerkorde der Geref. kerken later aldus ein digde: „en hen niet uit hun dienst te ontslaan zonder kennis van ap probatie van de classis en van ae deputaten der Particuliere syno de." In deze verandering treft ons drieèrlei. Aan de ene kant wordt over het gebrek aan onderhoud niet meer gesproken. Het „ntslag kan dus ook worden gegeven om andere reden dan financiële tekort koming der gemeente. Aan de andere kant komen bij een even tueel ontslag naast de classis ook de Deputaten der provincie er aan te pas. De zaak moet dus niet al leen in het betrekkelijk kleine raam van de classis worden bezien, maar ook in verband met de ge hele provincie. Een ontslag mag niet al te gemakkelijk gaan. En ten derde is het woord „verzet ten" weggevallen. Blijkbaar von den de Geref. Kerken al dat ver zetten een bedenkelijk geval dat uit de tijd was. MUTATIE II Prof. Itterzon citeert vervolgens prof. Bouwman die het geval dat een predikant niet meer voldoet in een gemeente, en daarom ver plaatst moet worden, behandelt: „Blijkens de oorspronkelijke re dactie ziet art. 11 op zulke geval len. waarin een predikant niet lan- 3er met vrucht zijn gemeente kan ienen, en daarom verplaatst moet worden naar een andere gemeente. Op de synode van Dordrecht (1578, Part. vragen 11) werd gevraagd: „Wat men een dienaar doen zal, die wel zuiver in de leer en vroom van wandel is. nochtans geen gave heeft om onder de gemeente met zijn predikatie veel vrucht te doen." Geantwoord werd: „Gelij- kerwijs men de curieusheyt der mensen niet behoort te voeden, maar omdat de gemeente van de plaats, waar de dienaar staat, zich beklaagt. dat zijn manier van le ren niet veel vruchts doet. zo zal de classis naarstiglijk hiernaar vernemen, en zo zij het alzo be vindt. zo zal zij hem in zulk een plaats overbrengen, waar zijn dienst nuttiger zal mogen zijn." Ook kon de ontrouw der gemeen ten in het onderhoud der dienaren reden zijn waarom de classis een dienaar ging verzetten. Herhaalde lijk kwam het voor. dat een pre dikant omdat hij niet trouw stu deerde. of omdat allerlei karakter- gebreken zich openbaarden, en de verhouding tussen hem en de ge meente gestoord was werd ver plaatst. Ook gebeurde het. dat een predikant om gezondheidsredenen of om andere oorzaken op zijn ver zoek door de classis werd ver plaatst. Het verplaatsen van een predi kant door een meerdere vergade ring is echter (aldus prof. Bouw man» niet bestaanbaar met de be ginselen van het gereformeerd kerkrecht. Het zou in sommige ge vallen wel gemakkelijk zijn, wan neer een meerdere veigadering op trad. om een minder geschikt pre dikant van de ene gemeente te verplaatsen naar een andere ge meente. waar hij misschien met stichting kon dienen, maar een classis is geen bestuur dat naar believen kan beschikken over de standplaats van een predikant. De gereformeerde kerk is tegen elke vorm van hiërarchie. Zij kent geen bisschop of superintendent, die mag intreden in de rechten van een plaatselijke kerk. Zulk een verplaatsen van een dienaar is ook in strijd met de roeping tot de hei lige dienst. De band tussen dienaar en kerk is door God gelegd en mag alleen om zeer gewichtige redenen worden losgemaakt. Er zijn tal van gemeenten, waar een middel matig predikant lang diende, en waar men wel gaarne eens veran deren zou. Doch al zou dit ook misschien voor predikant en ge meente wenselijk zijn. men wach- te zich voor het forceren van de toestand, en ga niet spoedig over tot losmaking van de band, wijl dit tot ontzettende gevolgen aan leiding zou kunnen geven. Veelal staan ook een kerkeraad en een gemeente niet onschuldig, wijl zij, toen de predikant beroepen werd, niet genoegzaam onderzocht hebben. Daarom is het in gevallen, waar in de verhouding tussen dienaar en Semeente niet goed is, nodig, dat e classis haar invloed aanwende tot wegneming van de oorzaak van het kwaad, dat de predikant zorge, dat er geen reden van klacht is. en hij als een trouw en godzalig dienaar zich openbare in woord en wandel, en eveneens dat ook de gemeente, als moeilijkhe den rijzen, zich verootmoedige en in lijdzaamheid wandele, opdat de ban worde weggenomen en de ge meente gebouwd worde." Prof. Bouwman eindigt zijn beschouwing met de wens, dat de dienaar ver zekerd zij, dat hem geen onrecht wordt aangedaan. Generale synode te Apeldoorn De putaat schap zal hierover adviseren De generale synode van de Ge reformeerde Kerken, die maandag haar zittingen te Apeldoorn her vatte, heeft besloten een aantal deputaten te benoemen, die advies moeten geven over een brief van ds. Th. Delleman, studenten predikant te Groningen. In zijn schrijven had ds. Delleman de sy node verzocht deputaten te benoe men met opdracht na te gaan in hoeverre of in welk opzicht de uit spraken van Assen-1926 (de zaak Geelkerken) nog bindend zijn. De commissie ter synode, die deze zaak In voorbehandeling kreeg cn namens welke dr. D. van Swigchem te Kampen rapporteerde overwoog dat dit ver zoek van ds. Delleman niet op zichzelf Bij verscheidene leden van de kerk leeft deze kwestie, inzonderheid bij hen die door hun academische studie meer dan andere bijbellezers voor ingrijpende vragen staan bij het lezen van de eerste hoofdstukken van Genesis. Ook de jeugd van middelbare scholen komt blijkens vragen aan leraren en catecheten met deze vragen in aanraking. Nimmer herroepen „Het is bekend", aldus de commissie, „dat ten aansien van enkele concrete punten de synode van Assen In 1926 een uitspraak heeft gedaan, die weliswaar niet meer op dezelfde w(Jze functioneert ais in de jaren vlak na het conflict- Geelkerken (toen van iedere kandidaat nadrukkelijk Instemming werd geëist), maar die toch nimmer werd herroepen. Velen weten daarmee thans niet goed weg, omdat zjj in hun studiën graag de overweging betrekken of de zin van de eerste hoofdstukken van Genesis de bedoeling Gods met deze openbaring toch niet op sommige punten een andere zou kunnen zijn dan die welke Assen ten aanzien van vier punten als de klaar blijkelijke heeft geformuleerd." Men meent hiervoor ook argumenten uit de Schrift te kunnen aanvoeren, die in 1926 niet of niet met dia klem werden (Van ■erslaggevers) Een studie-deputaatschap hele complex van vragen betreffende de exegese van deze hoofdstukken grondig moeten bekijken. Dat is geen karweitje voor een achternamiddag. Hier zijn jaren mee gemoeid. Dr. Van Swigchem achtte het dan niet onmoge lijk dat men na jaren weinig zou op- schieten. Het zou beter zijn wanneer de gerefor meerde theologische wetenschap zich, ir volstrekte gebondenheid aan het woord van de Schrift voorlopig zelfstandig door gestadige en rustige arbeid verder kon verdiepen in de problemen der exegese, dan dat de kerk haar belijdenisuitspra ken tracht te preciseren zonder dat zij nog iets beters met zekerheid kan zeggen. Is het juist de hele probleemstelling toe te spitsen op de uitspraak van Assen? Deze gaf in feite slechts weer wat vele generaties als de enig moge lijke exegese hebben beschouwd. Breder opvatten Verklaarde de commissie, dat zij aan de voorbereiding van haar advies vele uren had moeten wijden, In de synode vergadering was het al evenmin een hamerstuk. Ouderling A. Verduyn te 's-Graven- hage en anderen met hem, was van oor deel dat met deze zaak de hele kwestie het schriftgezag in geding is. Liever had hij dat ds. Delleman een gra indiende, waarin deze zijn be: tegen Assen-1926 had uiteengezet Dan men rechtstreeks op die bezwaren ingaan. Velen ervaren de uitspraken van Assen als een rem in het doordenken en bespreken van de uitlegging van Genesis. Het gevaar is niet denkbeeldig dat velen in een gewetensconflict komer vond de commissie of dat andere» gaan spreken of schrijven zonder zich In enig opzicht aan deze besluiten ge bonden te gevoelen. Er ontstaat dan eci onwaarachtige toestand. Welke opdracht? Ds. Dellemans voorstel om deputaten te benoemen, die moeten nagaan of de uitspraken var. Assen-1926 nog bindend zijn, achtte de commissie moeilijk te verwezenlijken. Reeds de omschrijving der opdracht voor zulk een deputaatschap is moeilijk zonder óf Assen in zijn geheel discutabel te stellen, óf reeds praejudicerend uit te lopen op wat deze deputaten den moeten onderzoeken. Er zit ontzaglijk veel aan vast. Men kan uitspraken over enkele punten uit Genesis 2 en 3 niet meer behandelen los van Genesis 1. Er zijn over schepping en evolutie nieuwe uitleggingen naar voren gebracht, maar nog slechts tastend en in menig opzicht onderling uiteen lopend. Advertentie PLANTEN MARGARINE Prof. dr. D. Nauta herinnerde er aan. dat de moeilijkheden van ds. Delleman door velen gedeeld worden, óók bv. in de vrijgemaakte kerken. Men zou daar om ook anderen, die hieromtrent met gewetensmoeilijkheden zitten, kunnen dienen door de zaak wat breder op te vatten. Een theoretisch antwoord zou de schijn geven er overheen te redeneren. De synode zou de kwestie 'kerkelijk moeten benaderen. Een voorstel tot bredere aanpak, door prof. Naut? in een amendement vervat, werd echter door prof. dr. II. N. Ridder bos ontraden. Z(jn wy rijp voor een be schouwing over Assen, vroeg bij. Dat wordt ook niet gevraagd. Ds. Delleman wil alleen de kwestie va.i de binding aangeroerd zien. Prof. dr. G. C. Berkouwer. lid van de commissie, achtte het moeilijk om de binding los te maken van de uitspraak zelf. De juistheid der uitspraak is im mers ook aan de orde. Dr. Van Swigchem wilde toch liever eerst het meest voor de hand liggende doen, gezien de omvang der vragen. De synode verenigde zich daarmee en kwam tot deze formulering: De synode, -tf- kennis genomen hebbende van een schrijven van ds. Th. D. Delleman met betrekking tot het bindend karakter van de leeruitspraken van Assen-1926: 4(- overwegende dat de draagwijdte van van de in dit schrijven aangeroerde zaken niet op korte termijn is te „Ziet toe, blijft waakzaam. Want gij weel niet wanneer het de tijd is. Wat Ik u zeg. zeg Ik allenWaakt!" Ziedaar Jezus' slotconclusie in Zijn rede over de laatste dingen. Jezus' oproep lot u en mij om waakzaam te zijn. Hij heeft in deze rede verteld wat er zal gebeuren voordat het einde zal komen. Het einde van de wereld. Maar dan volgt de strikt persoon lijke oproep tot waakzaamheid. Hoe zullen wij zijn in die nacht of op die dagals, totaal onvermoed, liet einde voor ons staat, onontkoombaar, misschien maar in een fractie van een i seconde of misschien ook met de huiveringwekkende weten schap, dat het nog een uur kan duren, voordat wij de laatste I adem zullen uitblazen? U kunt deze vraag ver wegduwen, H maar wat schiet u ermee op? U weet niet wanneer en op welke M wijze het einde komt. Maar het komt cn dan is er geen J ontwijking meer mogelijk. De waakzaamheid, waartoe Christus I ons allen oproept, sluit in de bereidheid om het einde onder I ogen te zien. En de spits van Zijn woord richt zich op ons T hart: bent u bereid Hem te ontmoeten? Gelooft u, dat Zijn goedertierenheid ten slotte beter is dan het leven en dat u i xxiet bang behoeft te zijn op dat moment, als de dood zijn I hand naar u uitstrekt? Het aanbod van Christus blijft zolang u leeft. Wij zullen het moeten aanvaardexi of niet. Dit I aanbod is niet vrijblijvend, voor niemand. -tf- besluit het schrijven van ds. Delleman in handen te stellen van een aantal deputaten met de opdracht zo moge lijk de volgende synode hierover van advies te dienen. Maagklachten? CHEFAROX Duitse kerk over huwelijk gescheidenen Vormt een genezende laag op de maagwand Auteur van „Nederlanders in Amerika" (Van e«n onzer medewerkers) trokken. Reeds als jonge man had hij zich voorgenomen eenmaal de geschie- Uit Seattle, Washington, waar Hen-|denis van de Nederlanders in Amerika ry S. Lucas van 1921 tot 1959 aan de le schrijven Henry Lucas was een nauw- gezet man: zijn molens maalden lang- Iniveraity of Washington was verbon- maar zeker Zo duurdc het tot 1955 den als professor in de Europese ge- eer de twee omvangrijke boeken konden schledenis. bereikt ons het bericht dat verschijnen. waarin hij niet alleen de ge- deze grote vriend van Nederland, op schiedenis van de Nederlandse nederzet- Conferentie van Kerk en Wereld In het Eijkmanhuis te Drieber gen werd dit weekend onder aus piciën van „Kerk en Wereld" de eerste van een serie van vier con ferenties gehouden over het thema „De kerk in drie werelden". Deze januaribijeenkomst was gewijd aan de kerk in Azië en Afrika. Als in leider trad zaterdag op de gerefor meerde hoogleraar prof. dr. H. Bergema uit Kampen, die sprak over de problemen van de kerk in Indonesië. Prof. Bergema heeft 27 jaar in Indo nesië gewerkt. Naar zijn oordeel is de kerk in Indonesië als die van alle an dere kerken in die landen, die in een zeer korte periode zelfstandig zijn ge worden, zonder dat de bevolking hierop voldoende was voorbereid. De christelijke kerken in Indonesië zijn pas in 1950 geheel zelfstandig ge- king uit. In Indonesië, christenen wonen, ligt dit percentage'iets hoger, nl. tussen de 4 en 5 procent. Des ondanks zijn de christelijke kerken, vol- Sens prof. Bergema, sterk in de erheid. Prof. Bergema acht het gevaar niet denkbeeldig, dat zij zich als zeer kleine minderheid bedreigd zullen gaan voelen en uitsluitend voor hun zelfbehoud zul len gaan vechten. Er bestaat een zekere nivellerende tendens, waartegen zich, volgens prof. Bergema. moet blij ven verzetten. De christelijke kerk in Indonesië zal er, volgens prof. Bergema, worden. De christenen in Azië maken slechts 3 procent van de gehele bevol- 4 miljoen its better to drink P— White Horse, !9 december Is overleden. De Europe se geschiedenis en met name de mid deleeuwen was zijn voornaamste werkterrein. Nog voor zijn verscheiden beleefde hij de herdruk van zijn bij Harper te New York verschenen stan daardwerk „The Renaissance and the Reformation". Prof. Lucas was een nakomeling van de In het midden der vorige eeuw naar Amerika uitecweken „afgescheidenen" die. naast zijn meer wetenschappelijk werk, met taaie vol harding gedurende zijn gehele lev alles heeft verzameld wat in Amerika over Nederlandse landverhuizers in druk is uitgegeven. tingen in Amerika doch ook de nagela ten levensbeschrijvingen der old-settlers kon publiceren. De ..University of Michigan Press" te Ann Arbor gaf zijn „Netherlanders America" uit. voorzien van een uitvoerig personenregister. Wat dr. J. van lUnte's „Nederlanders in Amerika" voor ons land betekent, zal Lucas' boek voor zeer ge tijd zowel in de V S als voor ons lend blijven: een nauwelijks te overtreffen bron voor de lotgevallen van onze stam verwanten in de Verenigde Staten. Dit 'geldt zowel voor de orthodox-protes tantse als rooms-katholieke nederzettin- voor moeten waken, dat er geen magische en mystieke tendenties van het oude volksgeloof in binnendringen. Nu de Nederlandse zending zich steeds meer uit Indonesië moet terugtrekken, zijn de kerken daar zich bewust gewor den van hun eigen verantwoordelijkheid. Bijna elke zelfstandige kerk heeft er een eigen zendingsterrein. Prof. Bergema merkte in dit verband op. dat het aantal Indonesische kerken in de tien jaar na de souvereiniteitsoverdracht, is verdub beld en op Celebes zelfs is vervijfvou digd. Een groot probleem is het gebrek aan mensen, die leiding kunnen geven. Chris telijk onderwijs en een goede lectuur voorziening noemde de hoogleraar dan ook uiterst belangrijk. Gisteren spraken nog prof. dr H. Krae- mer en dr. C. L. van Doorn over de situatie van de christelijke kerken in respectievelijk Japan en India en in en kele Afrikaanse landen. Zij sloten zich aan bij de uitspraak van prof. dr. H. Bergema, die stelde, dat de christelijke kerken in bijna alle Aziati sche en Afrikaanse landen kleine min derheden vormen, die thans op eigen benen moeten leren staap. Enerzijds willen deze kerken zich solidair betonen met bewegingen van nationale verhef fing en willen zij met kracht meehelpen aan de opbouw van hun land, maar aan de andere kant hebben zij de taak te zoeken naar een eigen evangelische ge stalte en om een specifiek christelijke bijdrage te leveren op het gebied van o.m. de vorming en de verzoening tus sen de rassen. De directeur van „Kerk en Wereld", dr. J. M. van Veen, die de conferentie leidde, verklaarde in zijn slotwoord, dat de wereldraad van kerken overal bezig is diensten te verlenen om de kerk en in Azië en Afrika, die een uiterst moei lijke tijd doormaken, bij te staan. De weekendconferentie in Driebergen werd bijgewoond door hervormden, rooms-katholieken, doopsgezinden, re monstranten en gereformeerden. Op de buitengewone synode in geheim, w Bad Godesberg heeft de predikant "s ee an die zich hoofdzakelijk bezighoudt met het maatschappelijk werk bin nen het kader van de Rijnse kerk, dr. Christian Walther, de proble men van gescheiden mannen en vrouwen die willen hertrouwen behandeld. Deze synode heeft zich o.a. beziggehouden met de vraag of de huidige regeling voor ge scheiden echtelieden die opnieuw in het huwelijk treden, zoals de van kracht zijnde kerkorde voor schrijft, een passende regeling voor dit probleem is. Dr. Walther heeft de synode enig statistisch materiaal voorgelegd en erop gewezen dat het aantal echtscheidingen Rijnland-Westfalen de laatste jaren aanzienlijk gedaald is. Dit wijst op een toenemende stabilisatie van de huwelijken. Men heeft echter tegelijkertijd vast kunnen stellen dat het huwelijk als maat schappelijke instelling wel stabieler is geworden, maar dat het huwelijk op zich toch nog zeer vatbaar voor crises blijft. Het verminderde aantal echtscheidingen is ongetwijfeld te wijten aan de strenge maatstaven die men zowel bij de Duitse gerechtshoven als bij de kerken aanlegt. In ieder geval is een kerkelijke bevesti ging van een tweede huwelijk een zonderingsgeval. Kerkrechtelijk Daarbij verwees de referent verschillende pogingen die er z(jn gedaan om voor dergelijke uitzonderingsgevallen regeling in de kerkorde te treffen. •.en kerkrechtelijk dan een zielszorg probleem beschouwd. Ongetwijfeld heeft men er in de protestantse kerken, zolang deze bestaan, nooit aan gedacht om het principe dat een huwelijk niet ontbonden kan worden op te geven. Men moet echter rekening houden met het feit dat ook onder christenen door schuld en in gebreke blijven van beide partners huwelijken kunnen mislukken. Dan zou de ongehuwde staat echter geen maatregel van kerkelijke tucht kun nen zijn; alleen al niet omdat zij die een burgerlijk huwelijk aangaan zonder ker kelijke bevestiging ook niet onder de kerkelijke tucht vallen. Het zou daarom inconsequent zijn om mensen, die serieuze redenen hebben, bereid zijn om schuld te erkennen en vergiffenis te vragen en die in het huwelijk willen treden door middel van de kerkelijke tucht, hiervan te weerhouden. In tegenstelling tot de onverzoenlijke houding van de Rooms- Kalholieke kerk hebben de protestantse kerken zich op dit punt soepeler getoond. Meer verantwoordelijkheid De referent stelde een verandering van de kerkorde voor in die zin dat de volle erantwoordelijkheid voor de zielszorg op de schouders van de predikant zou komen inplaats van de gecompliceerde weg langs alle instanties die nu geldt. Het hertrouwen kan, vanwege het ver trouwelijk karakter dat door het biecht- de predikant aan gebonden tc gehandhaafd moet worden, nooit een onderwerp van beraad op besloten ver-!: gaderingen zijn. zoals dat bij de presby-rr tcrianen en sommige andere kerken hetPc geval is. Indien men wil hertromvenP1 moet men dit aan de superintendent mee-fan delen en ook hei inwilligen of afwijzenD' van een dergelijk verzoek wordt aan hemiac overgelaten. p Dr. Walther vond in dit verband def; vraag hoe men de predikanten moet hel-U, pen bij het nemen van beslissingen inzake^ verzoeken tot hertrouwen, zeer belang-p rijk. Het zou aan te bevelen zijn als de|^ predikant met een kerkelijke huwelijks-'1" adviseur kon overleggen. De kerken n ten echter ook deze huwelijken in zielszorg betrekken en daarom moetei kerkelijke huwelijksadviesbureaus n volmachten hebben cn beter kunnen hel-[c pen, besloot dr. Walther. Dentofix houdt ze stevig op hun plaats! evr Uw gebit roakt niet meer los, wonneer U 'ter morgens een weinig Dentofix op de plaatjns strooit. U heeft dan de gehele dog ee"6ta heerlijk gevoel von zekerheid en welbehc--., gen, wont Dentofix doet zijn plicht I Dit moderne, antiseptische poeder werkt a'»!, een. beschermend kussen en houdt boven-P'a Geref. kerken weer naar Nyborg sloten zich opnieuw te doen vertegeni^3 woordigen op de Conferentie pese Kerken te Nyborg in DenemarkenfGn die ^'an 1 tot 6 oktober gehouden Ook werd behandeld het initiatie-ij voorstel van ds. W. H J. de Boer Heerenveen met betrekking tot de w ningnood. De synode zal een schrijvef^ beschikbare volumen ook gericht worder La op grote of zich uitbreidende gezinnerf) e De synode wekt de kerkeraden op ziclf; hierover te beraden en eventueel dezGs» zaak te bepleiten bij de daartoe geëigenf de organen. Beroepingswerk f- F. J. Th. Kuinic; naar Marrum (toez): tink te Heer-Hugowaard, die bedanktf voor Hoogkarspel en Lutjebroek. GEREFORMEERDE KERKEN' Beroepen te Oosternijkerk: H. J. Pilonfê 't- 2 Kruiswijk): J. Nawijn te Schicdamf voor Heerjansdam: P. van Oosterhoui te Krabbendam. GEREFORMEERDE KERKEN (VrUg.f Beroepen te Holwerd: C. van Kalkei ren te Zwolle. Bedankt voor Pijnacker: J. W. Beel man te Arum. CHRIST. GEREF. KERKEN Tweetal te Zaamslag: F. Bakker t Driebergen en H. van Leeuwen te Ari hem Bedankt voor Gorinchem: M. v. Klis te Zierikzee. ..Vrngen np medisch gebied zenden aan de redactie Antwoord op vragen In deze rubriek gegev niet langa deze we| »n algemeen belang wordt wekelijlt* vragen waarvan de beantwoording gewenst Is, geschiedt per brief." BOEKENHOEK Belastingaftrek gehuwde vrouw, door dr J. H. Chnstiaanse Uit gave N.V. K. E. Kluwer Deventer. Het meisje Vivian, door Klaas van der Geest. Uitgave Koninklijke Uitgeverij Erven J. J. Tijl N.V., Zwolle. Mijn chef, de Sheik. door Naida Buc- gen. Goede vrienden van Lucas maakten tt mogelijk dat de eveneens door hem Onwisbare indrukken had Lucas als!verzamelde levensbeschrijvingen (voor kleine jongen van de oud-vaders ..kolonie" van Van Raalte. waar overgrootvader. Steven Lucas, uit het graafschap Bentheim groot deel in twee talen) ln Neder- tfjjland konden worden uitgegeven onder 'dep stichters ^e titel ..Dutch Immigrant Memoirs" het nabij Holland-Michigan gelegen (Assen, 1955». Beide standaardwerken dorp Graafschap was Toen de oude voortrekkers bemerkten dat de jonge Hendrik een „studiehoofd" had, schuwden zij hem voor „de wetenschap", vertelde hij mij Henry Lucas maakte snel vorderingen. Zijn „The Low Countries and the Hun dred Years War" bezorgden hem de doc torsgraad. Hij liep in Leiden en Gent i Hollands de geloofs- ingham en Ingnd Vellino. Vertalingcollege en werd op 32-Jarige leeftijd Manike van de Merwe. Illustraties An- de universiteit van de Staat Washington ne Cleveland. Uitgave Koninklijke Uit-'tot profesor benoemd. Maar altijd bleef gever ij Erven J. J. Tijl N. V., Zwolle, zijn geboortegrond, „de kolonie", hem terkunde. vermelden op de titelpagina 1 j psalmvers tekenend voor gelovigenooit was losgekomen van moed en de gebedsgaven van de eerste settics. Nederland heeft ln professor dr. Henry Lucas een groot vriend ver loren. De overledene was o.m. officier ln de orde van Oranje Nassau en lid var T)E galblaas is een hol orgaan, gelegen onder de lever, rechts in de bovenbuik gedeeltelijk on der de laatste rib. In de galblaas wordt de gal opgeslagen, die in de lever gemaakt wordt en vandaar regelmatig via de galbuis naar de gal blaas afvloeit. Wanneer we in een of andere vorm vet in onze voeding gebruiken, cn de maag gepasseerd wordt, ontstaat er een samentrekking van de galblaas ten gevolge van een „seintje" uit de maag. De gal orut door deze samentrekking geperst via een an- dt. galbuis naar de darmen, waar op dat moment eer moe ting met de vetrijke voedingsbrij plaats vindt. De gal zal zich met de brij mengen en een chemisch'- werking uitoefenen op de vetten. Na de ze bewerk.ng is het gesplitste vet in staat gebracht te worden opgenomen door de darmen, vanwaar het via de bloedbaan zijn weg vindt in het lichaam. Steeds weer wanneer er aan de maaltijden vet te pas komt. herhaalt deze werkwijze zich. Als bewijs dat er werkelijk gal in de darm komt, geldt de donkerbruine kleur van de ontlasting, die ontstaat tengevolge van de galbijmenging. Wam.eer er om de een of andere wijze geen gal in de darm komt, wordt de ontlasting geheel ont kleurd en gaat op stopverf gelijken. In die geval len ontwijkt de gal dan op een foutieve wijze en komt in het bloed terecht in plaats van in de dar men. Wanneer er eenmaal veel gal in het bloed is gekomen wordt dit aan de patiënt zichibaar, om dat hij of zij een gele huid en geelkleuring van het oogwit gaat krijgen. De gal vindt ten slotte zijn uitweg via de urine, die daardoor op donkerbruin bier gaat gelijken. Een storing in de normale galafvloed kan bijvoor beeld ontstaan door een steen, die de galafvloed- buis verstopt. De galblaas doet daarbij hevig liek. Deze aanval gaat met heftige pijnen gepaard, die uitstralen naar het gebied tussen de schouder bladen De pijnen zijn vaak zó hevig, dat de patiën ten niet in staat zijn stil te blijven liggen, terwijl zij tevens braken en koude rillingen hebben. In buis toch te passeren, aanval dc Maatschappij der Nederlandse Let- best de steen door de buis heen tc persen, en raakt herhaaldelijk i af. Helaas bevat de galblaas in die gevallen ech ter meestal meerdere steentjes, en het wachten is dan vaak op de volgende. Opvallend is, dat gal- steenaanvallen vaak bij dikke vrouwen voorkomen rond het veertigste jaar. Het zal nu wel duidelijk zijn, dat de voeding voor mensen met galstenen velloos, of althans vetarm moet zijn. want dan zal de galblaas zich maar weinig behoeven samen te trekken en minder krach tig. waardoor de kans geringer wordt dat er stcen- t|es de galbuis in gedreven worden. Wat de verdere behandeling betreft, galsteen ver gruizende medicijnen bestaan er niet, wel zijn er Wanneer deze maatregelen niet voldoende helpe^ zai de galblaas het beste verwijderd kunnen den. Het alleen verwijderen van de stenen uit i galblaas is nooit effectief gebleken, en wordt da- om ook nooit uitgevoerd, zoals dat wel in vele gt vallen bij nierstenen gelukt. De galblaas wordt zijn geheel weggenomen, en de galbuizen won „schoongeveegd", opdat er niet een steentje o het hoofd gezien wordt. Van nu af aan stroomt gal regelmatig rechtstreeks van de lever naar darmen, zonder een tussenstation. Ook de gedacht die wijd verspreid is. dat de galblaas weer zou a groeien is onjuist, hoewel de galbuis zich aanir kelijk kan verwijden, waardoor deze enigszins i een nieuwe galblaas zou kunnen doen denken. Nu de opslagplaats voor de gal verwijderd is. het lichaam niet meer in staat zijn, op bepaa momenten grotere hoeveelheden gal aan de darm al te staan, wanneer er veel vet gebruikt woi Het zal daarom begrijpelijk zijn. dat ook na v wiidering van de galblaas de patiënt zuinig t vet moet zijn; zo niet, dan zal er geen gal gen' beschikbaar zijn om het vet te splitsen en zal ongesplitst vet in de ontlasting verschijnen. Het is nog steeds niet geheel duidelijk, waar de ene mens wel, en dc andere mens geen galsten nen bezit. Men denkt aan verschillende rnogelijkl e, den. de galstenen zouden kunnen ontstaan do j 1 hij - 1 06 n »edr alle i kramptoestand: de galblaasko- medicijnen die de galafvloed bevorderen. kleine beschadigingen van dc galblaaswand; kleine infecties van de gal zelf: door te „doorstroming" van de gal in de galblaas; of do 'er-' ongunstige samenstelling van de gal. Helaas end' men er ook nog niet in geslaagd, de galstenen fh0c»< oplossing te brengen zonder het lichaam verd eent schade te doen Een feit is overigens, dat bij oi zoek bij overledenen gebleken is dat dc m< mensen galstenen bezitten, zonder dat zij er e< ooit last van gehad hebben. En dat galstenen al in „beweging" komen na vetrijke maaltijden, k 1 iedere arts U vertellen op Nieuwjaarsdag!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 2