ammh
Hm VREEMDELING
voor u Gelezen
MOOR, zij is niet kuis
ZEDENSCHILDER
Gezicht
op Zuid-Holland
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 6 JANUARI 1962
Ln 1957 heeft de bekende Franse schryvcr
André Chamson een boek uitgegeven, dat een
beeld ontwierp van een bepaald deel der
Parjjse jeugd, voornamelijk van jonge men
sen met kunstaspiraties. De auteur stelt zich
voor als een vijftigjarige, die met deze jon
geren mede leeft, maar hen vrij laat, en na
Dorst naar roem
een paar jaar zich van hen losmaakt, als ook
de groep uiteen valt en ieder zijn eigen
bestemming volgt. In zijn pas verschenen
roman Le Rendez-vous des espérances (uitg.
Gallimard) haakt Chamson bij het boven
genoemde boek, dat veel geprezen en gele
zen is, aan.
naast het toneel, en literaire ac- toneelroem, die haar wat ontgaan
tiviteit leverden nog minder op. en die ze, naar ze nog steeds
Op een wandeling langs de bou- Een armzalig, voortgejaagd le- meende, stellig zou hebDen be-
evards herkent hij één der rand- ven- maar nog steeds gedragen reikt, niet was vergeten, de on-
/iguren van de uiteengegane door de hoop eenmaal in één slag weerstaanbare drang los, de klok
groep, de nu dertigjarige Nicole algemene bewondering te wek- terug te draaien en nogmaals haar
Aygaliers Ze is gekleed als de ken €n *ot het voorst€ gelid door kans te wagen,
twintigers van 1960; uit haar ge- te dringen. Als haar moeder sterft
hele houding blijkt, dat z
lopen tien jaren
De sprong terug
Man en kind
orden verlaten
een klein kapi
taaltje, begint Nicole de tweede
ronde van relaties zoeken, bu
reaus aflopen, vernederingen ver
dragen en dankbaar zijn t
vci. daarmee het weduwenpensioen
wu willen uit- ,dat goeddeels haar ten goede
het spel opnieuw begin- kwamt- wegvalt, wordt daarmee
nen. De schrijver, de „ik", van h€t stopsignaal gegeven,
het verhaal, slaagt er in de ge
hele geschiedenis van Nicole te leven
reconstrueren. Haar kindsheid en vveeiae leven
jeugd werden gestempeld door de In deze benarde situatie is een
omstandigheid, dat ze leefde tus- jong diplomaat, sinds lang haar bijrolletje waardoor zé een voet
sen drie vrouwen, grootmoeder, aanbidder, de redder uit de nood. tussen de deur krijgt. Bij dit alles
moeder en tante, die treurden om Ze volgt hem naar Brazilië, is nodig zich als de twintigers
de vergane grootheid van het ge- waar hem een post is toe- voor te doen en bij hen aanslui-
slacht en droomden over nieuwe gewezen. En zo begint de ting te zoeken. Zo zag de schrij-
tnogelijkheden, gelegen in Nicole, derde faze m haar leven. Uitvoe- ver haar. Haak beschrijft Cham-
die. hoe dan ook, beroemd zou rig beschrijft Chamson, die Zuid- son een ontmoeting tussen een
worden. En dan op de moderne Amerika ongetwijfeld uit eigen groep van dertigers uit 1950, die
wijze, in de kunst. Om zulk een ervaring kent, door zijn vele tour- voor een enkele keer samenko-
doel te bereiken is er in Frankrijk nees als spreker voor de Alliance men, en een andere van de
maar één oord, de hoofdstad. En Frangaise, het leven van een jong jongeren, een ontmoeting, die uit
zo kwam Nicole, gewapend met diplomatenvrouwtje verwend door loopt op een botsing met vuistsla-
enkele aanbevelingsbrieven in Pa- haar echtgenoot, gevleid door de gen en judo-grepen. Nicole kiest
rüs, waar ze opviel door haar hoffelijke Brazilianen, voor wie ze daarbij vastberaden voor de gene-
schoonheid, haar optreden, dat een vertegenwoordigster is der ratie van 1960, die haar toch niet
ras verried, en haar grondige westerse kuituur. Frankrijk, en aanvaardt als één hunner en haar
klassieke kuituur. Alleen maar, vooral Parijs, is voor dit milieu hoogstens duldt. Zo geeft de au-
haar gebrekkige toneeltechniek de grote magneet, het aardse pa- teur een beeld van een leven, ver
en haar ongeduld bedierven haar radijs. Als een Frans toneelgezel- woest door een onbeteugelde drift
kansen. En zo bleef het bij klei- schap Rio de Janeiro de eer van naar kunstenaarsroem en een
re rolletjes en successen van één een bezoek aandoet, is de geest- dwaze poging een stuk verworven,
dag. De beoefening van de schil- drift ontzaglijk. Dan breekt in Ni- maar geminachte realiteit van
derkunst en de beeldhouwkunst, cole, die voor haar luxeleven de zich te stoten.
ANDRÉ CHAMSON
Jongste roman van Elisabeth Zemicke
30);
Enkelen citaten uit Elisabeth Zernike's jongste roman; zonken spreken en denken als
..het zijn moderne mensen, vervuld van zichzelf' (hl. de schrijfster. Hierdoor be-
reikt ze wel de suggestie van
glte mensen hadden toch hun lasten aei haar vader £iXteifte?®n!"IXr taXItS
en memand wist hoe hij leven moest" (hl. 37); i, het boek een monoloog, ver-
Dag kind, zei ze, twee kostbare woorden: dag kind" deeld over de schrijfster zelve
(bl. 123); plus een aantal figuren. Per-
„WonderlUk dat een mens zijn geld kon tellen en niet soonlijk heb ik dan verder van
lijn dagen" (hl. 200). bat werkelijkheid
Men kan hier nog aan toevoegen de uitspraak, die men op f»™ SldiUUM pmSij^
bl. 32 aantreft: dicht in romanvorm en zoiets
„Jij plukt nog bloemen, zei hij, je bent jong, je wilt iets heeft 55^ recht van bestaan,
naar je toe halen; ik laat alles waar het is en heb genoeg
aan kijken."
Hieruit spreekt de bezonken- flanst, geen naden en stiksels
heid van de ouderdom. Elisa- zoals in onze kleren, maar een
beth Zemike is zeventig jaar. huid die ademt, een levend or-
Ingetogen
Haar kort geleden verschenen ganisme."
roman Haar Vreemdeling (Uitg
Em. Querido's Uitgevers
maatschappij, Amsterdam)
toont van die leeftijd alleen
maar de winst en zeker geen en veruesi> maar nouana Uu- ïexen met
aakt ze waar ejndeliik toch verkiest als plek digheid der
Verder is deze roman
waarvan ik de geschiedenis
maar niet navertel als gees-
tesprodukt een typisch staal
van een ietwat ouderwets
de vrijzinnig humanisme. Wat er
sexualiteit in is, wordt
zwakte. Zelf maakt
wat ze op bl. 177 een van haar
personen in de mond geeft:
„Een verhaal bestaat uit techniek'
honderd stukjes, die onzicht- vergelijking uitlokt met
baar moeten worden samenge- dewijks
Nederlandse man wint 0
verliest, maar Holland uit- leken met de brutale vrijmoe-
'elijk toch verkiest als plek digheid der meeste hedendaag-
te leven en te werken, is Se romans, voornaam aandoet,
de levende adem van de Daarom is hier met de bena-
schrijfster. Zij heeft een eigen ming „ouderwets" wat dit be-
compliment bedoeld.
vertellen, die een treft"
Bor- Onder ouderwets valt
com- voorts ook de aard van Elisa-
positie, maar dat zou ons hier beth Zernike's humanisme van
te ver voeren. Momenten en vóór de opkomst der existen-
bijzonderheden worden met een tie-filosofieën. In kern is het
dromerige intensiteit beschre- niet tragisch, maar optimis-
dan neemt het ver- tisch. De mens heeft nog waar
sprongetje. zonder dat de en grandeur, vooral wan-
een filmische tech- neer hij dicht biJ d- natuur-
willen spreken. Het lecft en zichzelf is. Het leven
er toe als in een nje{ absurd, hoogstens een
boeiend raadsel. „De schoon-
Ouderdomskunst ï'id. en dc
haal ee
droom.
Ons Koninklijk Gezin, door K.
Norel. Uitgave La Rlvière en
Voorhoeve, Zwolle, (met 63 fo
to's)
Het wel en wee van ons Vor
stenhuis is het wel en wee van
ons volk. Dat blijkt nu en dat
bleek ook in het verleden. Voor
velen is de zevende januari 1937
een onvergetelijke dag geweest.
Dit verhaal laat zich met ge- Toen was Den Haag schie
Vlot, maar ondiep
noegen lezen. Het is levendig
de traditionele 1
Het is ons niet mogelijk ge
weest, bij het bij stukjes en
beetjes lezen van dit authentie
ke boek een diep gevoel van wal
ging te onderdrukken. De naam
Auschwitz al roept een wereld
Vlucht van Morotal, door Lc-
onhard Huizlnga. Uitgave H. P.
Leopolds uitgeversmij. N.V.,
Den Haag.
Een wonderlijk verhaal over
een uit zijn evenwicht geslagen
man, die de beschaving en zich
zelf ontvluchtend een fantastische
.erftocht maakt. Als schrille te-
heen.
allen te herbergen, die natuurli
iik van Prinses Juliana baaierd
gruwel op, maar een realis- genstelling tot zijn natuurleven
tische beschrijving van de tegen- wordt geschetst het armzalige
natuurlijke verhoudingen in deze door conventies en zelfzucht ge-
Bij Vestdijks iuu.au we - natuu_
ÏE? vd,n De oorlogseUende wordt
Ook Elisabeth Zernike's boek £?aargoo aeziniDeeid1' bag
hfil ^drdl„dd,.%to«fte,n™ wSd" Sjn'tw'eTÖar. w° r?
van oude'mlniel oi Xdf'd™,-
dat in dromen gebeurt. d££fj
is de tere. maar volmaak- Liu#t
ïlderheid van zonlicht even
het dalen. Dat herlnne- d« mens l?"en:
o'vrtnvegendf'dat IVd'/lcta-' '*PU««' g«' ff ^«"tH
aisof^'ze'reeds'verteden Ta™
Het geeft aan de gebeurtenis
althans deze roman zegt niet
nabij Lageraltesten
der demonen tussen de teisterde bestaan der zogenaa
gerenmiïieus. Het verraadt de ge- <jaarna veel gebeurd,
routineerde schri'ver. die m^er daaraan terugdenken,
dan dertig boeken op ziin ^vc .8°ed, K. Norel als
heen staan, wat oncbret
naam neen siaan. wal oncoreerfi. "r, v.-»
is diepgang; het wordt niet psy- geerde boek Ons Koninklijk Ge- JLet a~
chisch aannemelijk gemaakt, dat PJIJS j e?th"18 krijgen
Nicole haar ganse leven stuk boeie°d (visueel) relaas
slaat voor een zo onzekere zaak belangrijkste belevenissen van
als toneelroem. Chamson gaat ï,-®a,iagin' tt in^ en ty4"
-o ,- .- -hier niet dieper als de opperhuid kinderen. Een relaas, dat
reeds bekendheid heeft verkre- baar hart is Froukje geen bohe- der dirigeri en zo missen we, bij e eei"bted en bewondermg
J d.t .1. w» aUe sec;ndairE deugden dc ,,^,7 voor hm nog doet toenemen In
deugd van een boek de authenti- ?,r" 1" tegenspoed een met het -c
citeft Veel beterwashetinhet volk- Dienen en no« eens die- hem zagen,
gin van dit artikel bedoelde La
Ige et Ia fleur, dat alle ken-
echtheid draagt en
geschreven.
„piepels" de beschaafde mensen,
versterkt de neiging om het boek Men moet Huizinga toegeven,
mo wc maar dicht te slaan nog aanmer- dat hij beeldend en boeiend kan
dan doen kel'jk, misselijk als men ervan vertellen. Zijn boek is een bizar-
wordt, hoe het leven van vele re droom, waarin door gebonden
kleine Joodse jongens, voordat heid en angst gewekte verlan-
Mischa de Vreede (geb. 1936 haar verlaten heeft en haar ge- uu-m „Ha.
te Bataviadie als dichteres |uk bij zijn terugkomst. Diep in hier S dieper als de opierhufd
rprkrp. haar hart 18 Froukje geen bohe- H
bundPl M e t h u id mienne en ze weet dat. als het
ounaei Met nu fl kmd er ^et haar gevoelens en
e n h a n d enkele jaren gele- gedachten geheel in beslag zal ne-
den tn deze kolommen met een men. Is dit een her-ontdekken
gereserveerde waardering is be- van de burgerlijkheid, in een
sproken, komt nu met een klei- verantwoorde zin van het woord? e
hc roman de aandacht vragen. £eker 's. dat Froukje zich nooit
Hpt hnek hppt Eindeloos en helemaal met haar omgeving
te L„ i, Identificeert. Een citaat ter illu-
ÏS een uitgave van Bert Bakker- gratie. Ida en Froukje gaan naar
Uaamen N.v., Den Haag. De tt- een jazz-concert.
fel is ontleend aan enige versre- Wat móeten die muzi-
gels van Boutens: kanten ons minachten, dacht ik
1 binnen uit 1
tegenspoed één met het
enen en nog eens die-
Op 7 januari 1962 de kran
ten vertellen het
weer zijn onze Koningin
Prins Bernhard 25 jaar ge
trouwd. K. Norel, die in de ar
chieven van het Koninklijk Huis
mocht snuffelen, weet wat dit
Ongerekend dit halve succes, zeggen wil. Daarom willen wij,
Chamson is een figuur van bete- al ware het alleen maar als een
kenis. Gesproten uit een oud Hu- opfrissertje van het geheugen,
genotengeslacht, heeft hij zijn het lezen van Ons Koninklijk Ge-
1 hier te komen jeugd doorgebracht in de Ceven- zin uit en thuis hartelijk aanbe-
|H nen en daarna aan de Parijse velen. De zevende januari 1962
Ecole des Chartes gestudeerd, zal dan als dat tenminste mo-
betekenis
De schrijver
genade door de gens naar vrijheid, zorgeloosheid
Gever werd genomen, door het en primitiviteit worden verwezen
de slijk werd gesleurd. Moni is een lijkt. Als zodanig is het geslaagd.
an van hen. Hij heeft duizenden naar Het is evenwel niet overtuigend
un de martel- en gasdood zien knup- genoeg om boven de droomsfeer
pelen. Hem ontzien ze nog, want uit te komen,
zc hebben hem nodig en misbrui- n-_n.n-L---L- -------
ken hem. Maar hij heeft zijn ei-
gsten; hoeveel piepels vóór
ïgen, na te zijn afgedankt,
hun lot niet bezegeld met de dood.
hetzij door laars en knuppel of
telkens gas. hetzij door een wurgende
greep? Ook voor hem komt ein
delijk het ogenblik dat hij ach
terover valt en de zwarte laars
z'n schedel vertrapt.
Ka-tzetnik is het pseudoniem
van een Poolse Jood, die nu tot
de nationale schrijvers van Israël
wordt gerekend. Zijn naam werd
wereldvermaard door het boek
Toch geeft dit boek een wel-
dadige warmte af. die m's-
I sen Iéts broos' en"* visionairs. 8ckien uitstraling is van een
In overeenstemmms hiermee nergens duidelijk uitgesproken
1 ts de taal reer verrorgd (wat religiositeit,
dit betreft doen de oudies het Theo Kurpershoek tekende
me'n ^t'e'rllr'".^™ ^rwY.'J «n prachtige iUu.tra.ie voor
kan gevoelen is dat alle figu- de stofomslag.
wijs, ervaren en be- C. RIJNSDORP
Er komt ec» „ach.door KniTl?»,
Eugene O'Donnell.
Droegen als goden, Wij kunnen zich uitsloven
minnen Eindeloos.... luisteren naar vijf gewHL
nen in gewone donkerblauwe pak-
Het is het verhaal van een ken en die alleen maar muziek die hij heeft verlaten "als paleo- gelijk is nog
meisje uit een christelijk gezin maken omdat ze dat fijn vinden grafisch archivaris. Hij heeft zijn voor ons krijgen,
met goedwillende enbegrijpende en omdat ze het goed kunnen, carrière dan ook gemaakt in het
ouders, dat terechtkomt in een Wij weten van gekkigheid niet museumwezen. waarin hij ook
h.i™™d.WVu'le"i,d°,!n 0m thans nog een hoge post bekleedt,
sen, hele en halve kunstenaars en zonder te maken, om onszelf te in de bezeUinestiiH heeft hii een
andere lieden, die hierin overeen- loen opvallen. En zij hoeven stevige partij meegespeeld in sa
komen dat ze jong zijn. z.ch wei- niets te doen. ze vallen op omdat menwerking n£t André Malrai»
kén V*n vlljü^ de°vrüe lieMe^e- Sn***11 mu*iek ft te&rt/ÏËS
oefenen. Een verhouding met een Belangrijk is ook het gesprek Rowx'ie'Budit (1925)8 Le^Hom'
getrouwde. schUder heelt een dat. Niets en Frnukje.houden „p „es d, Sjl'I" ISSSmST Het^s'jutet'dczc «Mndi tebSWÏÏZ
Le crime des Justes (1928) gaven rijmdheid, die dit boek zo indruk- Voor dit boek bestaat,
- wekkend maakt" zegt de uitge- gevoel, slechts één rechtvaardi-
de omslag, maar helaas ging: als het microscopische on-
J deze enkele druppel neel. Hoofdpersoon is de fe-
vierde acteur Herman Sosso,
Onder deze (laten we' het be- leen voortgedreven door wraak- meesterlijke wijze geschreven.
werd leefd leggen) aandachttrekken- revoelens jegens die ene Mijn bezwaar tegen de conceptie
dMgjb Io_ vrouw. Zijn drijfveren waren eD,v'
r»pnmnlir*»pH-p WH nm m VelC
"cicmvciiiiddltJ UUU1 XI Cl UOcK 414.1 V...44 ,1_ ,.4..._
Daniella. dat de verschrikkingen de "ee" de auteur
van de kampbordelen als onder- Spierdijk, chef-kunstredactie Mam"
werp heelt. Moni is er de pendant ïan De Telegraaf, zijn tweede
Fel is de tekening van het af- roman gepubliceerd bij de uit-
schuwelijke gegeven indringend, geverlj Contact te Amsterdam.
mets verhullend, met een woord-
gebruik dat de lezer schrijnend ^'l11 eerste roman dateerde reeds teleurstellingen in de liefde psycholoog
Vertaling confronteert zowel met de hels- van 1946, zodat Spierdijk als had ervaren, wordt Herman Sos-
Schalekamp. Uitgave heid van deze slachtplaats als rf,manri-r P„g.riw na de bevrijding verliefd op de
met de gigantische strijd waar- romanc,er reeds min 01 meer jonge, snel carrière makende Jo-
de individuele mens bloot- was afgeschreven. In deze nleu- séphine. Hij houdt haar
gecompliceerder. Hij was
Een raad
Nadat hij ln de oorlogsjaren
'i teleurstellingen in de liefde
ervaren, wordt Herman Sos-
i de bevrijding verliefd op de
verbeelding is. dat Spierdijk e
- zijn collega's eigenlijk
over mensen schrijven. Zij ver
staan niet de kunst hun mensen
voor je te laten leven. Misschien
zouden ze het wel kunnen, maar
zij willen het blijkbaar doen op de
;n doorgewinterde
niet als verteller.
Dialogen
zich niet zozeer physieic wc roman, waaraan hij drie teve€l bii dijk betreft maak ik een° uitzon-
inreel nog enigermate een rol betrokken zijn - een me- dering voor d, voortreffelijke.
Verstand Vpiharde riialovpn In dp slaand#
Jan Spier-
enigermate
gescheiden is volgt het huwelijk gens expliciet toegegeven, her- i" wvln wfn
met Froukje. Deze Froukje is de ontdekking van de bétekenis van y®r'^In.dl^ bo®ken leve" d® st?e' a -
ik-figuur. Een vriendin van haar, trouw in het huwelijk: dat f ocrcn' °ud-Testa- geeft hij daarmee slechts een ne- derzoek
Ida, een wel zeer vrijgevochten je samen op een moment v'ijfen- streng J°?ï gaHf.X? typenn3 „Er komt een uit de tranenoceaan van Kuc
persoontje, is de trait-d'union tus- twintig jaar getrouwd kunt zijn andere". r"aar °°k v°or zichzelf, nacht (oorspronkelijk: ..The Hoess. de kampcommandant
sen de naïeve, althans onnaden- Dat je gemihacht en verlaten ÏÏ.J22W ook 'nte- night com~— - - -
kende Froukje en dat fel levende wordt door je kinderen, dat je h t Ch".re nos Jonrs df r.k. pi
-•JC (1954), dat jeugdherinnermgen McCaulcy.
jaar heeft gewerkt is Mj op dern snleur moet zijn verstamt kciha-rde djalogen. dTTsVode
ons een voor hem bekend terrein la* ruzies léven Herman en Joséphi-
ne werkelijk. Spierdijk kent de
waarde van het enkele woord.
Overigens vreemd, dat een au
teur met een dergelijke eruditie
toch wel
gebleven: het Nederlandse to-
her-
eindeloos" beminnende we- eikaars maagkanker en vals g'e-
reldje van jonge mensen. In over- bit verdragen kunt... Dat je nog
eenstemming met de hedendaag- naar elkaar en met elkaar kunt K T 13
se manier, om grote gevoelens lachen na die vijfentwintig uoeKen
met kleine woorden aan te dui- jaar!"
den. beschrijft Mischa de Vreede Hierbij sluit ook aan de ontdek-
achter
die Froukje voor Niels heeft op- nief betekent: altijd
gevat, haar radeloosheid als hij nieuw, telkens een ander, maar
..onmetelijk, ontzaglijk veel."
„Eindeloos is op het ogenblik bij
ons in Amsterdam zelfs een mo
dewoord voor prachtig" (bl. 159)
Nieuwe boeken
De schrijfster noemt haar boek
„een episode". Het is geen laat-
ste woord. Intussen heeft zij be-
Ook voor Jou bloeit een wezen niet alleen poëzie, maar
bloem, door Regina van der ook proza te kunnen schrijven.
Houw-Veltman. Uitgave J. H.
geeft en om eën vervolg vraagt.
De latere Chamson heeft in zijn trachten te verschuilen, is
;n er blijk van gegeven, hoe- lijk veel meer. Het getuigt van
de problemen van de tijd twee dingen: 1. van de vaak
hem bezighielden: anti-fascisme, mensonterende toestanden waar-
anti-nazisme, afkeer van collabo- onder de kleurlingen in Zuid-Afri-
ratie, het vindt alles zijn neerslag ka door blank en zwart ver
in zijn werk. Zijn voorzitterschap stoten moeten leven en 2. van
van de internationale P.E.N.- Mn niet door het geloof in liefde
club wijst in dezelfde richting. Dc °m£eze.tte°f minstens getemper-
ivoren toren van de kunst om de ge haat. Het boek vertelt sugges-
kunst heeft hij nooit gezocht. tief van de haat die het denken
die zich tevergeefs herhaling te voorkomen groot
pseudoniem heeft ken. is het niet tevergeefs
schreven.
wiens vader ook reeds een ge- leest hoe de leiders
vierd acteur was, al verspeelde Peel bU het verdelen
ter zelf in de wind zal slaan.
Zij huwen, doch scheiden
spoedig. Niettemin worden
door hun werk toch weer vaak ,„..r „_n
elkaar toegedreven. Als Je noe meedo€t
hoe de leider* van hef fn. Pog meeaoet
de1 rij" haast overwonnen klakkeloos afgc-
ui aan emoti" <ra.lvin"' word; het toch wel tijd
huis waar,
„calvinistische opvattingen",
Antls. door Anthony Richard- geen plaats was voor een verlo-
ïti'T'.ir dy.,ni'ni1 Ji? SSk
andere zonde-
i Spierdijk Is i
Kok N.V., Kampen.
„Ook voor jou bloeit een
bloem" is een meisjesroman, die
geschreven is in dagboekvorm,
hoofdpersoon, Tme, zet heel
C. RIJNSDORP.
doen van de kleurling-arts Ma-
DR M C v d. PANNE nuel Er'sPa beheerst èn van de boren 1S- ln e^n gebombardeerde
vergeefse strijd die gelovigen om boerderij gevonden door een Tsje-
de mens in Erispe voeren. Dit chische vliegenier. Hond en man
André Chamson. Le Rendez- beschrijft O Donnell met priester- nnafe,,heiHeiiik-
- des Esnêrances nlir fi*I UJke bewogenheid en daardoor ~T onafscheidelijk - nemen ac-
des tsperances, uitg. Gal Keeft hil ziin boek meer mee dan t,e' deel aan de tweede wereld-
het gevoel dat men 'over"lijken
son. Uitgave Het Wereldven- ren zoon, en later zijn vrouw ^VkweM tuurlijk geen maatstaf
s r. Baarn. die hem artistiek niet volgen haat-liefde, kan dit langzamer- mneelsneler ^et"S
kon. Herman voedt een wrok }l.a,^'.niTet v^w5,rkfn' Daa billijk zijn' dit te suggereren
is het_ Joséphines beurt hem toe maaJr ditJneeamt niet wfg dat
Spierdijk een wel bijzonder zwart
milieu dat
verhaal
i schrandere Duit- tegen zijn moeder die ook hem te bijVn: „Jij weet fictie
herder, wordt, als hij pas ge- in de steek liet. Uit dit tekort
moederliefde wil Spierdijk,
werkelijkheid niet van elkaar te
veel van de ellende waarin Her- 0PV0enngen
]a_ utheuo, waarin mi umn
man onder gaat verklaren, ten onrechte zijn blanke
oorlog. Dc viervoeter, die zich Niettemin leien we op bladzij- Desdemona (Josephine) vl_ nwm,
een goede oorlogshond" toont, ia de 95: „Herman werd niet al- v^XTin"t stukTen" d™btal?S d.MS?1?i'. ÏJ!!R.Stk JSü IL'
Wd,^ilt^e8?t?re dochter naar het toneel wil. na
Ki®aA (M°0.r) het lezen van deze roman, in eea
w eerste opwelling zal zeggen: Dit
nooit!
zit, haar belevenissen en ook haar
Dit is een bijzonder mooi uit-
worden met mMiliifSdS!""w'aa? bloemlezing van ge-
mee zij zelf 09k te kampen heeft dichten, handelend over steden,
óokTd ^eens'raakTTdne'Li™ dor"en en blaalsen in Zu|d-
aan het dagboek, toen zij voor Holland. Ambtenaren van en
XrilTwXS nTn&'ïll&ï b'hb'"
haar plan was. op het punt stond een lange winter (aldus bericht
Itachappij in te gaan. Dat ons de Commlasarta der Ko- g"**»
betrokken bij niet minder dan
ven geallieerde luchtoperaties.
Hij komt in praktisch alle West-
europese landen en redt, waar
mogelijk, mensen. Na de oorlog
krijgt de hond een hoge onder
scheiding. Wat
Antis is een op authentieke Jï£bbfr zon1dcr,
gegevens berustend vlot lees- heaterjaarboek
Theaterjaarboek
nummer 10
spelen, zowel „de 1
jaloezie wordt gewekt als de r
die haar wekt".
baar boek. geen hoogvlieger, geen Louisa Treves moeten beginnen?
tegenvaller. Opgemerkt zij. dat leder jaar komt dit boek met
het eind van hét boek dc t3*
df verhaal weinig te maken neef:.
Al deze geschonden levens, zo
als Spierdijk ze ons met meester
hand beschreef, zijn de zoveelste
bevestiging van het Schriftwoerd
dat de bezoldiging der zonde de
Ter verklaring van de titel van dood is. Gelukkig staat er nog
de trouwe toneellief- deze roman diene het volgende, meer in de Bijbel.
J~_ het prachtige Mea Visser, die van Herman Spierdijk heeft een roman wil-
mevrouw houdt en een rivale is van José- len schrijven over de onkuisheid.
phine, neemt op een keer op ge- een der zeven hoofdzonden, zoals
Verklaring
1 uitnemende foto's
t uit ja-
1 on kuis-
een meisje, dat
af is, de eerste
tijd.
school
dat zij in ningin in de provincie Zuid- de hedendaagse poëzie te demon- Zuiden.
r* dc hoUenstreek. oorlogservaringen
maarnirn»H#n van dan^ het polderland m. naar het
Gouda, en vandaar
bepaalde eigenaardigheden
let én Holland Festival.
zij
Dit jaar is het boek voor de Moor.,
tiende maal verschenen. Het is
diens Laat mij volstaan met een
■i„Moor, ..kerstrijmoje" van D. van der
kuis, zij minde wrede Stoep: „Rachab was geen nette
dagboek naar ons idee bijzonder meer dan tweeduizend gedich- gedicht is:
boeiend tot uitdrukking gebracht, ten in letterlijke en figuurlijke
sin bijeengelezen. En daaruit
Bijbel, woordenboek, door is, onder oppertoeiicht van de
Frithtof Dahlbj*. Vertalfad Ja- Cu|t„rde Raa„ Zuld.„ol.
coba M. Vreurdenhll. In serie
Bibliotheek van boeken bij de land tn mel 5,tU" Van h"
bijbel. Uitgave Bosch 4 Ken- J"'onds, aan de hand van een
...Kalveren, lammeren,
voorgangers, martelaren,
het mes wikkelt ze los
uit de dampende huiden;
goed eilanden en het West land v...
kring sluiten, eindigen in Delft."
En zo begint de lezer deze ui
terst interessante. dichterlijke
reis aan de hand van dc verza-
meiaar. die nu er
zorgt, dat men wat humor
Dan, op die bewuste avond,
i. nauwelijks hoorbaar
akelige
- „Moor,
twee grammofoonplaatjes zij Is niet kuis..."
toegevoegd: Fragmenten uit Herman Sosso „bevrijdt" zich
In de schaduw van de houten dikker dan anders, althans het fluistert
brug, door Zenla Larsson. tekstgedeelte (zeker niet het voor de zaal, („met
Uitgave Het Wereldvenster, "}in8t «n bovendien knipoog naar Herman")
Aan het vele, dat al
ook ghetto te Warschau is geschreven,
met dit boek
het De Vuurproef', „Het Dagboek van Joséphine. lezen
,en van Anne Frank", ..Venus Be- b»J vergiftigt haar en
eén authen- sPied" en -.De Huisbewaarder". der een andere
nlng, Baarn.
Dit welverzorgde
keuze met zorg verricht door schrijven
op het perkamenten omhulsel ties vindt r
de wijk
hij onder
bijzondere omstandigheden.
,a(, dr. J. W. Schulte Nordholt, een
„ocketboek met zwarte hoeden,
leeft meer dan de titel doet den- boek ontstaan, waarvan Henk (v._ d
ken. Behalve afbeeldingen ,r1»-
sen,
in-
iö tvuuwel niet zo dramatisch als tert actrice van het j?I
het uitgangspunt doet vermoeden. "»rd {'boren Mjn-a Ward aU Le- teven overdenkt.
Op een eenvoudige, menselijke o,-f? jk jaat het verdere verhaal
menselijke
het kleine.
Krijger de uiterlijke vori
q omlijsting heeft verzorgd,
geefster is de N.V. N. Samsom
Alles bijzonder overzichte- Alphen a.d. Rijn.
met opsomming van veel
de schapen)
i gewone
le duidelijke kaartjes vindt
er tijdtafels in. onder meer van
de koningentijd. een overzicht van
de dieren en planten in de bijbel.
en godgeleerde traktaten.
Enzovo
schrijft in zijn Inleiding:
.Rangschikkend leek het mij.
door schildert de schrijfster i
taal het leven van een
Joodse gezinnen in het ghetto.
Hun zorgen, hun angst, hun klei-
vreugden
paul Steenbergen al. Bonaparte rusten. Ook de lercr I, tot naden- .„chrevfntae* ''Vvkïriü' noe',1
en als De Dolleman. Het stuk van ken ffehraeht Hii een. waarln „no«al
P. J. RISSEEUW
Waarheid wint
Waarheid wint, door Llbbe
van der Wal. Uitgave H. F
Leopold N.V., Den Haag.
Een merkwaardig.
wat heterogene elementen zUn bij
eengebracht. als een hymne op
het gelukkige huwelijk, een plei
dooi voor zindelijkheid in leven
denken, en zelfs een protest te-
houd, maar bijna
de voornaamheid en handzaam-
heid van deze uitgave zal mer.g a! j
het met te ver uit de buurt wil- Hun zorgen, hun angst, hun klei- vo°rplaat voor dit tiende wel zoeken
Enzovoort De verzamelaar 0Pbergen. of liever het in zijn ne vreugden en het martelende Theaterjaarboek 60- 61) is na- mededogen
y. omgeving laten liggen om er nu wachten op zoveel onzekers, dat tu"rl,ik K/wijd aan Anoi",u-
en dan in te bladeren en te lezen, zijn einde vindt in hopeloze trans- -.Becket of dc eer van God^
Minderwaardige versjes zijn ge- porten. Juist door zijn eenvoud d« majesteitelijke regie van Joris imeuiaenie mteuectueei
kT"k Vi 'C'? M -v ju n a '."L"*."""1'jTu/'iÜ weerd, al komen daardoor bv. heeft dit boek van een schrijfster. P1*!» en met Frans van der Lin- reld zeker geen onedele motieven Van der Wal de romanvorm wil-
bijbelplaatsen waar het vermelde Het was voor Schulte Nordholt dat het goed was, van gedicht tot Gouda en Dordrecht cr wat bc- die als de Poolse Zcnia Marcin- den en dc Lange (te paard) -•»- -♦ tv- van aer wai ae romanvorm wil
ls te vinden. Een bijzonder han- die zijn keuze in een Inleiding gedicht te reizen van plaats naar kaaid af in vercclijkine met kowska het beruchte ghetto van in d€ hoofrollen.
(dank zij Jan Lodz mocht overleven, ons veel Zoals men weet, wordt het
Een verheuge- te zeggen. Dit in het Zweeds ge- Theaterjaarboek alleen verkocht
gebracht. „Hij was
heeft de schrijver
teld. Voor het overige moet «men
enig spoor van
jho®*, hoewel Ik cn aennen, en zens een protesi
Anouith. direct wil aannemen d.t er bij g,n verkeerde invloeden van
h« componeren van deie lu»uta- cUme. AJa bij vori«e lelegeoheden
geschiedenis uitde toneelwe. heef, de Intelligente intellectueel
Ook
buiten- plaats, door stad en land. Ik wil- Den Haag
met de beginnen in Den Haag... Van- Prins) Rotterdanr
in het spel zijn geweest. De
teur laat de conclusie aan de le<
zer over.
leden van jeugdvereni- een gedicht op Zuid-Holland. dat daar naar het Noorden.
len benutten om zich uit te achrU-
ditmaal zelfs onder eigen
Dc conceptie is. begrijpe-
gingen en bijbelclubs.'
merkwaardige vera van J. B. naar, Leiden, Katwijk,
f deprimerende geschiedenis, op worden toegegeven.
