Kan christen geen feest vieren?
De forumleden zijn:
VRAGEN AAN FORUM
Bouw traditie op en wees waar
Wat kunnen we er aan doen?
Stijlloosheid ergerlijk!
Het
1S ta\ta
CHRISTENEN kunnen beter begraven dan feest vieren,
zo wordt wel eens gezegd. Daarmee wordt dan
bedoeld dat hun feesten in de meest uitgebreide zin
van het woord (dus niet alleen kerkelijke-, maar ook
familiefeestdagen, dan wel bijvoorbeeld verenrgingsfeest-
avonden) eigenlijk NIET zouden beantwoorden aan de
christelijke normen, welke in dit verband mogen worden
gesteld.
Is dat waar? - Is er verandering nodig? - Met deze en
nog andere vragen is een vijftal forumdeelnemers, wie
dit vraagstuk zeer ter harte gaat, bezig geweest. Hun
naar onze mening goede discussie vindt men hieronder
weergegeven.
In feite wil de discussie niet alléén over „onze feest
dagen" gaan, maar breder over het probleem van
de z.g. christelijke levensstijl waarmee het naar veler
mening anders moet. Teneinde het gesprek enigszins te
richten is dat onderwerp met „onze feestvieringen" in
verband gebracht. Onze feestvieringen, die immers als
een belangrijke uiting van de christelijke levensstijl
beschouwd kunnen worden.
De forumdeelnemers hebben niet slechts getracht te
signaleren, maar hebben ook wezenlijk naar een „op
lossing" gezocht. Die krijgt de lezer uiteraard niet op
een presenteerblaadje opgediend. Het bleef toch slechts
een gesprek? Met alle voordelen, maar ook: met alle
nadelen van dien.
wsredacleur van de provinciale dir.
MEVROUW MIEP WIELENGAQUELLE, te Rhoon (1922), huiss
regelmatig op als voordrachtskunstenares.
TON HYDRA,
r kunstredacteuren, tv as voorzitter van dit forum.
envolgens Gcref. predikant
DS. A. T. W. DE KLUIS, te Rotterdam (0897), was achtereenvolgens Herv.
predikant te Serooskerke, Vlissingen en Rotterdam en is sinds 1915 Hoofdleger*
predikant (Da. De Kluis wenste geen foto -van zich in de krant)
1. Wat ziet u als ideaal voor de viering van onze
christelijke- en familiefeestdagen
2. Hebt u kritiek op de wijze van viering dezer feest
dagen; krijgen die feestdagen werkelijk nog in
houd in onze gezinnen Zo dat laatste niet het
geval is, wat zou(den) daarvan de oorza(a)k(en)
zijn
3. Is er aanleiding tot correctief werkzaam zijn
Zo ja op welke wijze
H. de Jong, Utrecht
Miep Wielenga-Quelle, Rhoon
Ton Hydra,
Wcntink-Frumau, Voorburg
Ds. G. Lugtigheid, Maarn
VOORZITTER: Er wordt een terug- re kinderen het niet prettig vinden als
gang geconstateerd in de stijl, in de je niet dankte en bad wanneer het te-
wijze waarop wij onze kerkelijke feest- gen twaalven liep, maar aan de ande-
dagen, maar ook de ..gewone" feest- re kant zien ze er ook weer tegenop,
dagen in de familiekring vieren. Het- Dus ook hier
zelfde verschijnsel wordt o.m. waar- achtigheid.
genomen bij christelijke verenigings- DE KLUIS: Ja, maar dan komen de *ing_
feestavonden. Deze zaak eens in be- jongelui dus in het kritische stadium;
schouwing te nemen is de bedoeling ze hebben de neiging heel wat van die
dit forumgesprek. Nu zou ik ter gezinstradities overboord te gooien.
imt&im hun streVen
ageerd" worden het kerkelijk jaar
is geen harnas.
Het kerkelijk jaar volgen geeft naar
mijn mening ook en juist een moge
lijkheid tot verdieping, waaraan het
toch naar veler gevoelen, tegenwoor
dig zo schort. Bijvoorbeeld: van de
vreugde van Eerste Kerstdag (de ge-
forumleden over. Zoals we allen een individuele kwestie. De moeders h°orte van^Christus)_ komen we op de
de kinderen brengen in het gezin
Pat 1S kjj
ook *"de"ve r ja a r's vis it es van" Vhrïs tenen op een onsmakelijke wijzej
bij betrekken? *om.en'_
VOORZITTER: Inderdaad.
i gegeven moment
doelen feestvieringen
de meest uitgebreide zin van het
woord.
DE KLUIS: Dan zou ik in het alge-
„de franje" vanzelf wel a
als forumleden TE VEEL vaak
weten zijn de christelijke feestdagen
afgeleid, zijn ze de hoogtepunten van
het kerkelijke leven. Althans dat laat- mij thuis oojc
zekere kramp- ste moeten ze zijn. Nu ben ik voorstan-
der van de oudste traditionele opvat-
dezen: dat wij het kerkelijk
jaar zoals dat vroeger bestaan heeft kerk, hebben daar
en nu weer in protestantse kring
klein beetje opkomt, volledig in
herstellen. Dat we eigenlijk niet alleen zij
Tweede Kerstdag (de dood
van Stefanus. die dan liturgisch aan
de orde is). Zo denken we er bij het
ÜJGTIGHF.ID: Maar denkt u zich Ke"tfeest alleen aan, dat Chris-
nu eena in, meneer De Jong: vader, ,us °l> "rde gekomen is.
moeder en de kinderen gaan B'
thuis óók nog
te willen zijn. Kijk, ik ben het volko- h» de buurt van die christelijke feest- liturgische stijl aan trachten te geven.
introductie t
wat aan elkaar te
vrij eenvoudige vraag willen beginnen. iirei -
waarbij een streven naar volledigheid ten"voor* een "tTaditievorming die het leven, hetgeen inhoudt dat wij naar de allemaal? Mag het niet
i het geding behoeft te stijlgevoel kan ontwikkelen, maar orde van teksten van de bijbellezing als je thuiskomt, je het ook
het feit. waaraan me" op d!e°dag g11 Dloe" *®K0?1 ,ae "J-"®'- uan
denkt (liturgisch jaar) en nu moeten l™™1?. de. 27"ste. (Johannes de Evange-
verheugen mogen, maar we worden
dan ook mee geconfronteerd dat
bloed gekost heeft (de 26-ste). Dan
moeten ".uuicn ae zi-sie uunamies ae ijvange-
n zekere d'e 'n vcr,banning moest leven).
met de dames
heel jaar liturgisch Dan vraag ik: Verdraagt een mens dat
helemaal niet in het geding behoeft te stijlgevoel kan ontwikkelen, maar" orde van teksten
zijn. Die vraag is dan: Wat heeft u dan moeten wij ouderen ook de „le- op zondag en door de week als het
zelf als ideaal voor ogen voor de chr. njgheid" hebben de kinderen en re naar die feesten worden toer»
feestviering, bijvoorbeeld bij het Kerst- dan denk ik aan de oudere kinderen. In feite behoeven we dan niets
feest, bij Pasen, maar ook bij een waarop ds. Lugtigheid doelde op de te doen pm er in het gezin nog een
trouwpartij of een verenigingsfeest- - - ♦- -
avond? Zoudt u daar iets over wil- uai_
len zeggen, mevrouw Wielenga? ze
WIELENGA: Ik geloof dat het bij- als
ste (de kindermoord van Bethle-
Q hem) en zo vervolgens. Neem nu
dat de nieuwjaarspreken die we ieder jaar
jy. Ilcl „„n wccr eens horen; er wordt praktisch nooit in stil-
fijn vindt je onder te dompelen ln de pstaan bij het eigenlijke christelijke
die feesten worden toegeleid. gezinssfeer, zonder dat het voorgaande 'eest van d'c da&: de naamgeving des
uc» mui Kauiiuc dag: de naamg«?ving des
vergeten is? Als we de feestviering Peren! ,Het negéren van al die fei-
opzettelijk aan het gezin willen op. te"Tfcht ik jeen verarming.
verenigingsfeest- juiste wijze te begeleiden! Ik bedoel feest van te mèken. Want dén kan het leggen dan is het gevaar van onwaar- LUGTIGHEID: Nu begrijp ik het be-
,n- gezin
zonder nuttig is als we bij het
van onze „vierdagen" een traditie on
derhonden dan wel trachten te vor
men. Het is daarom van belang, dat
wij daar met onze kleine kinderen al
Het Kerstfeest staat
hun-puberteit komt. Geef ze dan óók
de ruimte en Iaat ze hun gang gaan,
ook al zegt u als ouderen er niet voor
100 procent „ja" op. De fout
oude term
kerkje in de kerk" worden. Kort
en goed: door het kerkelijk jaar ook
in de bijbellezing in het gezin aan te
houden leef je vanzelf altijd met je ge
dachten in de kerk.
VOORZITTER: U raakt hier
melijk. dat wij ouderen te vaak ple- langrijk punt; ik dacht zelfs de kern tot het doel.
achtigheid toch groot. Dan heb ik lie
ver dat je tegen zo'n gezin zegt: Men
sen, blijf toch maar liever jezèlf. Voor
al de kinderen willen wel eens „om
slaan" en afreageren, zo blijkt mij al
tijd, en dan lijkt me. sterk gezegd,
i „liturgisch harnas" niet te leiden
gen te zeggen: Zó hebben wij dit al-
DE JONG: Maar -dominee, dan be- menselijke
ter. ik ben dit van harte
We zouden eigenlijk van onze synodes
een huisboek moeten krijgen dat op de
ze wijze aan het bijbellezen een zinvol
le leiding geeft.
Onze r.k. broeders en zusters hebben
dat wèl, naar ik weet. Maar dan
zou ik toch verder in de vorm van de
feestviering maar het heel gewoon
Weer hoor, denk ik altijd: mensen,
was nu toch liever jezèlf gebleven en
ivf ffraae*'willen'overstaD- had nu piaar liever wat gezellig ge-
'ab Zt.Va- fiXkritiek praat, dan was het allemaal veel na-
wii christenen in tuurlijker geweest. Vaak zitten in de
jr„rn?e'l.tl.?""™?' bn,:w„n v.,borgen
DE KLUIS: Wilt u daar bijvoorbeeld on.m,k3ij:
komen. En aan het eind
feest is het meestal zo dat de ouders,
als ze een béétje fijngevoelig zijn, er
een zekere afkeer en narigheid van
ondervinden. Daar zou ik graag
uil ft-liuia: uan zou ik m net aige- ™a£ Xns^an^kiirkmensen1 gezegd
»neninWSaatsOPvTn onnze lon«rerto*t ïSdtTaftaS beter"SiSvS dan
ren, m plaats van onze jongeren ioi f„««tvicrcn naar ?it int* in en ik cc-
rt>"veelal''z®6vaak "redeif tot krittek2tUSnieuwere Tevensta-
den? A bif," rteeïd seb°""
verjaarsvisites, die nogaloensolmis- WIELENGX: u sprak, voorzitter,
schiep wel vaak verlaagd plegen te k de feeitvlerki«en van chris.
worden tot roddelpar Ijtws. waar teder- te,.jke verenigingcn. DaJ denk ik m
een besproken wordt. En als er dan de7e tlJl] van hct Jaar htt allereerst
eens een stilte valt komen de dominee aa[1 de ye]e Kly|loIe Kerstvieringen,
en de kerk aan de beurt óók altijd vdAr het eieenliike Kerstfeest begint
dankbare onderwerpen Daar hebben g^edïd ^ic eindeloze^"j^KerstvlèrVnl
de jongeren maar één woord voor. die er z„n; de mannenver-
Bah, wèt een avond! Nogmaals, ik - J d vrouwenvereniging
vind het best als er een traditie wordt yjuf vrouwenbond, de jeugdclubs,
gehandhaafdof «fcreeerd, maar la en de scholen Ja zelfs van de kantoren
het dan goede tradities zijn. d.w.z. minstens noe 26 ver-
P,a«ts„de" da." Voornaam ste HchV «eten Door al die lijdingen of kerst-
h! waarstonden worden wij. geloof ik, alle-
lijn. WEES WAAR. Waarom z®f»gen maal; de predikanten, de sprekers
we bij verjaarsvisites als gastheren en cn ik op m£n klclne plekje met mijn
-vrouwen nu met. ,,We zijn gewend voordragerij al volkomen uitgehold cn
om 11 uur naar bed te gaan. Maar doorgebrand vóór het eigenlijke Kerst
neen, dat doen we niet. We laten de #ppst* hppintTn ppmn%dft on
„plakkers" zitten, vragen
iets willen gebruiken", gapen zo eens
verstolen „achter de hand" en halen
verlicht adem als „ze" weggaan lWf; llk MU lcmillllslc lliei. ua uai ol.
datstijlloos, is dat vervlakking, of jGmaa| meegemaakt te hebben, op de
feest begintIn gemoede op de
ze wijze wordt een normaal mens toch
ziek van de sterretjes? Je kunt toch
wezenlijk niet zes keer naar de kribbe
toe? Ik kan tenminste niet. na dat al-
grijpt u het toch verkeerd. Het kerke-
ons gezin valt het accent op Kerst- grijpt u wat ik bedoel? RMHL
èvond de avond voor Eerste Kerstdag VOORZITTER: Ik geloof wel dat voortdurend geleerd
dus. Dan versieren we de kamers en duidelijk is
worden omstreeks zes uur alle kaars- mogen we ook iéts -
het eerst aangestoken. Mijn
willen laten ko-
de stijlloosheid ook willen bestrij- fijk'jaar ook in het gezin volgen bete- met'eÜTaar'^samcn hartelijke^^and
den. het er primair om moet gaan dat kent niet dat Je er thuis de hele dag weer eens aantrekken. Enhetinhet
niet? We huilen mee met de wolyen in Kerstdagen-zèlf het „Ere zij God" \««-
het bos in plaats van juist als christe- ujt mijn hart nog echt meezingen
te durven zeggen: We doen het Daarom kan ik ook werkelijk mijn
.£1 iittï medewerking niet meer uan die vddr-
Kerstfeestvieringen geven....
worden van-
l leest het Kerstverhaal uit de bij
en we zingen met de kinderen r
Kerstliederen. Dan hebben
DE JONG: Ik wil het alleen over de
men rwersuieueren. uan neooen we ^flr" oSS6"5 de-
het „Kerststerrenboek" dat vanaf de milievierdagen laat ik graag
eerste Adventszondag naar het Kerst
feest toewerkt: elke zondag is er een
bladzijde, en op Kerstavond de laat
ste pagina van dit boek aan de beurt:
de geboorte van Jezus. Tenslotte zet
ten we dan symbolisch de Kerstster
uit. Op de Kerstdagen zelf gaan we
natuurlijk naar de kerk, zingen we
weer en praten er nog eens over,
DOgtepunt valt toch bij i
Meneer De Jong, Uu de basis die
ver uw ideaal ho- heeft. En wilt u dan naast het
gezinnen aanhouden van het kerkelijk wordt
jaar afzien van „franje"? gez
DE JONG: Persoonlijk haak ik daar De
ande- niet zo naar. Maar dat is natuurlijk ma
bezig bent. Integendeel, het be- gezin dus verder „.cp ai ic «:ei m net
christelijk denken perkt zich tot de Schriftlezing, waar je teken van het Kerstgebeuren, het Paas-
j«e je wel op vóórbereidt natuurlijk. Er gebeuren enz. willen zetten. Het moet
U_ gens een streep alles zoveei mogelijk onopzettelijk blij-
zó! Hoe. meent
over deze huichelachtige houding den
ken? Is dat een traditie
gezet onder wat in de kerk gebeurd L.
blijft er door „getekend",
ia genoeg „afgere-
verder kan
WENTINK: Inderdaad, w
die verjaardagen allemaal:
mannen en daar de vrouwen. Dat is
vreselijk en daar moeten
VOORZITTER: Je zult op de grens
WIELENGA: Als eutvreuw zit je in Jj
een nog veel moeilijker positie dan allijd erg bezlg houdl_ Ik kom uit
"°nxr vrmcS t» °^r tt a- vd hoofde van mijn beroep vaak op ver-
DE KLUIS: Precies. En die hele on- gaderingen van christelijke organisa-
waarachtigc manier waarop we vaak ties. Daar is dan permanent aan de
feest vieren, daar nemen de jongeren. orde het f,drievoudig snoer": lezen
1 zingen bidden. Als je meemaakt.
kennen \ve moeten de moed hebben te zeg
gen: Stop daar toch mee, alsjeblieft.
DE JONG: Met al die platte dingen,
nö die stijlloosheid, te signaleren, zouden
allemaal wel een hele pagina kun-
n vullen. Misschien mag ik er dit
i zeggen: het is iets dat mij
DE KLUIS: Het klinkt misschien dig overboord gezet'
bizar wat ik nu ga zeggen,
op Kerstavond. Ik wil hiermee he- geloof dat we met deze
lemaal niet zeggen dat het dit nu is; wei eens t>jj iide wereld"
i alleen een voorbeeld hoe je als kunnen gaan. Als u, mevrouw Wie-
traditie kunt ienga) een goed stuk poëzie zoekt om
zo voor te kunnen dragen dat u er
Een mee zégt, gaat u dan uitsluitend te
n* rade bij de christelijke letterkunde?
christelijk gezin
kweken, iets wat we bij alle feesten^
het gezin zouden kunnen doen.
ieder legge daarbij zijn eigen
ten. Een traditie dus waarvan de kin-
deren later zeggen: Kijk, dat deden ik "geen repertoire kunnen opbouwen,
Helaas (zou je
gen)
Ze gaven toch vallen, want: we ge
en de mensen leen vaak geestelijk,
he- melijk. Toen ik zo'n 40 j;
eens met mijn vader er
de andere kinderen aan tafel zat
- thuis
WENTINK: Ik ben het volkomen
met mevrouw Wielenga eens over die
traditievorming. Mag ik ter aanvulling ls -
de „profane" feesten (ver- ken omdat het écht
jaardagen bijvoorbeeld) zeggen? Daar VCUUi
moet je volgens mij evenzeer jc kin- kunnen slaan, bij wijze van spreken.
Beschamende
de leer le goede feestdag. Kunnen
Wie- niet eens een beetje gaan stimuleren:
om dat we niet alleen bij elkaar in de
iets kerk zitten maar er ook op een andere
te manier eens een groot feest van gaan dialect
-- maken? Ik denk bijv. aan het samen
WIELENGA: Neen, want dan zou eten. aan het samen koffie drinken
opbouwen, als kerk. dat laatste na de dienst, zo-
loeten voe- ais dat elke week gebeurt in de Ame- tafel waaruit iedereen
rikaans Prot. Kerk in Den Haag. Mijn maakte van het leven niet iets moois
DE KLUIS: Er is dus in die „ande- ervaring is, dat vooral jongeren hier- Hij beoefende geen levenskunst. Maar:
literatuur veel dat u kunt gebrui- door worden gegrepen. Dan gaat het we moeten er toch iets
ituurlijk niet j--:- 4
ons niet al- ieder op zijn eigen plaats al heel veel
ook licha- doen, daar geef ik mevrouw Wentink
*"ir gele- volkomen gelijk in. Zij bijv. door be
moeder mvloeding van haèr contacten, me-
za* vrouw Wielenga met haar gaven in
hadden normaal gedekt kwam de voordrachtskunst, de heren De Jong
Hydra als journalisten in hun krant
wij dominees vanaf de kansels.
lino eten om de boek (buik) vol Zo kan iedereen op zijn plaats ertoe
toe moeten
kriee'n; julluu eet veur het lekke- bijdragen te laten
at dus met de pot op kunst is. Maar dan
jschepte; hij met
wat levens-
st beginnen
goede analyse, anders kun
deren zo vroeg mogelijk actief bij be- "VOORZITTER,
trekken. Als ze nog heel klein zijn kun dachte, dominee.
de KLUIS: Laten
i zeggen. Misschien mag
dat dagje uit, dat
de bijbel hebben eten, of dat kopje koffie, het gaat er-
igfn. om dat je, daaraan deelnemende,
ge- voelt „dat er iets IS".
WIELENGA: Ik zou het graag eens
het daarom meemaken. Als u maar niet teveel
zondag komt. want dan ben
WENTINK: Deze gedachten zijn me klap
ook de therapie niet vinden.
VOORZITTER: Het zou een schok-
therapie moeten zijnModerne to-
le- neelschrijvers hebben een schok-ele-
ment in hun werk; daar krijg Je
je al proberen zo'n feestje samen met
ze op te bouwen. Bij verjaarsfeestjes eens
bedenk je de ene keer samen dat het het de leer gaan bij de andere jk altijd
een poppenspel moet zijn, eventueel zijde" eens duidelijk maken met een weer eer
onder moeders leiding, een ander keer géval uit mijn leger-praktijk. In ons zjjn, vooral, omdat
met meisjes is het weer een mo- blad Réveille" hadden we vroeger zijnde
deshow en de derde keer gewoon de ajtijd een volle pagina gevuld met een ook bij
uit het hart gegrepen.
LUGTIGHEID: We moeten ov<
gedesintegreerde stijl heengetild
den, doordat de kerk deze dingen
dan heb je het gevoel
het uit te moeten schreeuwen: In
die desnaam, niet zó! Dat heeft een zeer
'or- positieve uitwerking op je.
DE KLUIS: Daar hebt u het: wéér
Cineac. Zo zou ik door kunnen gaan. letterlijk overgenomen bijbelgedeelte.
En als ze groter worden verzin je het Maar.... niemand las dat, automatisch
samen weer op een èndere^ manier.werd dat blad omgeslagen als
blij dat ik eindelijk meer in het centrum van de aan- iets „van de andere kant",
eens helemaal in mijn gezin kan dacht plaatst De kerk moet het niet LUGTIGHEID: Dat is dus
veel afwezig alleen verwachten van het inprenten
man er aan van dogma's, maar het ook eens ver
wachten van: Hoe geven
gepresseerd»
èndere Ioo
Ik wil maar zeggen: hier begint on- was""aangeland? Toen hebben
ze taak als ouders al om de kinderen onze toevlucht genomen tot de moder- drinken met het
vertrouwd te maken met een stijl In ne strip, die men zoals u weet in rui
de feestvieringen. me mate in boulevardbladen aantreft.
WIELENGA: Precies. En daarom Het was een woordloze strip, die be- ÏQ11
kun 'je als ouders niet vroeg genoeg trekking had op het afgedrukte bijbel- wat bijeen,
hieraan beginnen, al klinkt dit afge- gedeelte, en ertussen was geplaatst. tz-jtvt/--. wat
.„--J n«. Kot Ir.om. Wat gebeurde er? De jongens gingen utj
de hele bladzijde zitten lezen want ze
wilden weten wat die striptekeningen
betekenden. Nu is die pagina een suc
ces. In ons geval betekent dit dus:
ook ter stimulering van stijlvoller
"DE JONG: Er zijn 52 zondagen....
WENTINK: Maar vindt u dat dan
ook niet vreselijk, dat traditionele na
de kerk bij elkaar een kopje koffie
met het onvermijdelijke praat
dominees, preken
de middelen die je aan zoudt kunnen
wenden: bijv. een korte indringende
film met discussie. Onderwerp:
.niet kunnen redden, die verbinding is waarna je vraagt: Ouderen, jongens
m.i. noodzakelijk.
WIELENGA: Maar zoals het
de scholen ligt geloof ik dat
i meisjes,
Dan blijf ik liever m het veroana zyde niet veel huip te wachten is
i de kerk als gemeenteleden nog Met de weiievendheid van ons onder-
i zegt daarvan
zaagd. Daór wordt immers het kiem
pje gelegd voor later?
VOORZITTER: We zijn hieraar
eigenlijk nog niet toe, maar ik zou wil
len vragen: En als de ouders „het"
niet hébben? lc.
WIELENGA: Dat is nu juist het feestvieringen kunnen
akelige. Het snobisme bij kinderver- moderne methoden „van de andere Deieem neooen
)a»,d,g,„. waarover w.JietAU toeval- MMS
al iets groei-
land. Enerzijds het samen
blijven na de dienst, maar ook de
z.g. kerkdagen der Hervormde Kerk:
een poging als gemeenteleden inder-
deréeïiïke daad cen da8)e samen bezig te zijn.
Ie andere Maar dat wülen we
dig beleefd hebben,
„ijzend personeel
Wentink raliseer ik, dat moet
jullie nu wat er alle-
op maal fout is? Wat vinden jullie hier-
die van nu: moet het zó? Op deze wij-
zou je kunnen proberen het klimaat
Dor een nieuwe ethiek te scheppen.
WIELENGA: Ja. maar als u nu
uitdrukkelijk spreekt van „een ieder op zijn eigen
gesteld dat plaats", de één bij zijn krantje,
opzet gene-
LUGTIGHEID: Dat geldt niet speci-
sal voor het schoolpersoneel, het desnoods een overgangsstadium
HwENTÏNK: Dat is waar, ja. Als er
bij de één een goochelaar is geweest
en bij de ander
ben je TêêS~
poppenkast, dan
j- een heel burgerlijk, raar
moedertje als je voorstelt poffertjes te
gaan bakken of zo. Er moet bij een
heleboel kinderen zóveel tegenover
staan....
WIELENGA: En hieruit blijkt al di
rect de armoe van heel wat moeders,
die het niet meer op kunnen brengen
een kinderpartijtje eens plezierig cn
geslaagd te arrangeren zonder dat cr
kapitalen uitgetrokken worden
gen....
WIELENGA: Dat geloof ik ookjtvel,
ja. En daarom ligt hier
sen die de stijlloosheid
weldlg grote taak.
MMjBBjlPIMBMBBM laten
schijnen. Krijgt hét dan niet iets
natuurlijks?
LUGTIGHEID: Mag ik
ren gestalte te geven
___j allemaal, daar gaat het
maar om. Overal ontmoet je de-
bestrijden willen,
i moeten begin-
het r
eens probe-
wat ik over
taak" heel vaak heb zitten pie-
generatie opgroeien nisatorisch willen richten?
die' wit ander* ik wuci-ENnA- Pr.™
WIELENGA: De gezinnen kun jeer
nu ook wel weer bijhalen, maar dit al
les ontaardt allemaal in een kreet.
Hoe dén?
WENTINK: Een ieder trekke zijn
r orga-
®e" keren?
,i7„ VOORZITTER: Natuurlijk. eigen conclusies. Er moet beslist niet WIELENGA:
VOORZITTER: We zitten inmiddels LUGTIGHEID: Een Fries spreek- 0p „wij" gewacht worden, maar we inderdaad erg
elaln'Xeï? woord
door te praten over de taak, die me
vrouw Wielenga
0_. maken de moeten onmiddellijk met
-.pic wetten, maar de vrouwen maken de
de orde sJLi. zeden". We zullen derhalve moeten
ae orae siei- mi-ui**
is al gezegd dat chr. stijl
ten nauwste samenhangt met de per
soonlijke omgang met God. Dat
'is dus straks in hun gezinnen echt leiding die moet ik
cTeI«S™of"v°eêb.nlï",;..d'e ï0°" i?-3ld.°Uda°ch. S,"d^et".eEë^ I"
VOORZITTER: Maar nu weer,lenjg v,„ ao ^n«,g mogehjke^voor;
want een stijl maken. Ik zag eens in
waarden
WIELENGA: Precies.
DE JONG: Het spijt me, ik geloof
niet aan instituten.
DE KLUIS: En ik evenmin. Dat is
hetzelfde als „het heeft de aandacht
van de regering".
WIELENGA: „Instituten" klinkt
I „w groene-taYil-achtig,
toch geloof ik aan bundeling.
Ik zit nu in een z.g. commissie crea-
die ten behoeve van jeugc"
boekje heeft samengesteld
I nie en me aroeaen Jeugdfeestprikkels heet: aanwijzingen
te beïnvloeden zodat hoe de Jaarfeesten stijlvoller kunt
te oeinvioeaen zooai „inr„n Die boekjes vliegen weg
dus kennelijk grote behoefte aan,
behoefte waaraan leiders en leid
sters van die clubs klaarbliikelijk niet
het ideaal. Wilt u daar wat PBB-I
zeggen, dominee Lugtigheid? zou kunnen ontstaón. want ---
t TTfTTrHFTn- Wat de dames zei- kun je natuurlijk niet maken. Ziet kerk eyi nonnetje bezig die zulke ontstaan
den S i?l wa°r- je moet er mee u als forumleden in dit verband moge- kleine hummels leerde hoe ze moes- ,es niet vo
beginnen^ als^de kinderen heel klein MJgggm?
zijn Toch voel ik bij de vieringen met WENTINK: Ik zou om te beginnen tjes <»K oor
oudere kinderen die ik nu weer heb, willen aanhaken bij wat er m dit op- de hen knielem
altijd een zekere krampachtigheid op zicht^ al aan y..gped klimaat
gewone
christelijke feestdagen, 'k Moet
.JÜiSI.denken
Weet u, als ze zo klein zijn gaat het toogdagen op Hemelvaartsdag,
allemaal wel: voorlezen, zingen, spel- uit
letjes doen, enz. Dat vinden ze feeste- jongeren
lijk. Maar
r b„elm"fk die club, klaarbliikelijk niet
txrïiiAn ^r.ie.n '/i(n8en in /(eTAlf tegemoet kunnen komen. Hier ziet u
willen spreken nu over deze dingen in dezelf- d h t t bundeling Ia paat
r. k. de taal. Nochtans IS het nozemdom
hebben dus onze gaat-
jes niet voldoende gevuld.... Toege-
ten communiceren: ze ging de kinder- spitst op ons onderwerp: denkt u dat
tïA« ook voor naar het altaar en leer- IEDEREEN de stijlloosheid, het plat-
Toen dacht ik: wij te van onze feestvieringen ziet of wil
meisjes op school en op zien?
mil DE KLUIS: Ik geloof dat
dus het effect van bundeling: je gaat
bij elkaar zitten, je richt Je op je
doel en., je bereikt wat!
WENTINK: Wij zijn gewend het
jeugdwerk over te laten aan de vrij»
feeste-
worden ze groter. Ik graag t
hoe wij vroeger altijd
moesten
catechisatie bijbrengen hoe zij later o
vt, vorm en gestalte moeten geven aan nict te zwart moeten bekijken. Het
ieder geval blijkt dat duizenden het christelijke leven van hun kinde- wórdt gezien, daar is dit kranteforum
..kerkelijke zaak"
hele vrije dag over hebben.
J- Er wordt hiermee kennelijk in
JP tafel. Dat ging goed tot de hoefte voorzien. Als
jongens de baard in hun keel kregen: tlng nu r
genee^g°vunndee piano^f °te "wenden" téleden^eens niet^elkaar op" stap gin- ook een stuk "theologie, een stuk psy-
zodat we op een gegeven moment ver- gen, zowel^ jongeren als ouderen? Zo chologie, een stuk filosofie,
drietig moesten zeggen: Laten we -« 4
staken. Neem oudej-
dese rich- dan zo
wat verder gingen wer-
in de geest
het vak „levenskunst" hebben te erkennen dat het bij ons heden: ...Ja.
mogelijk willen opvat- chaotisch is op het ogenblik en niet tende opleidingen,
de christelijke bewogenheid
enkelingen. Het enthousiasme
zij dit boekje ontvingen is
voor mij een bewijs, dat ook deze
mensen wel eens met andere riemen
zouden willen roeien. En daarom zou
ik veel verder willen gaan dan deze
anwijzingen voor bijzondere golegen-
j|J— zijn prachtige, veelomvat-
i goed vak-
ties. Daar is dan permanent
onmiddellijk „door" kij'ken, iu u „ia JC lllg-clliaa
sloot aan Want de hier gesignaleerde hoe dat vervi, is 'Natmlrlljki
stijlloosheid blijft warempel niet be- wordt aan „gedaan", maar het wordt
perlrt tot de verjaarsvisites dat was rusl,g ecn 0„bcduidend hoekJe ge.
maar een voorbeeld dat ml] het eerste drukt „mdat het nu eenmaal gebeu-
te binnen schoot Je ziet dezellde ten- re„ moet, want anders ben ie niet
denzen in typisch christelijke feestda- christe]|jk". Ik turf de laatste tijd de
gen zoals Goede Vrtjdag. waarop de al o( niet „yuojj „christelijke" prak-
kerken alleen voor de „liefhebbers t,]k op vergaderingen en kwam tot nu
open Zijn en Hemelvaartsdag, typische toe to, M broc„, va„ de oreanlsatlee.
UJ'esa:is:l.lg van het vrome volk dle de jeiing van Gods Heilig Woord,
VOORZITTER: De voorbeelden van „j,„.c„d|g althans, volkomen aan haar
stijlloosheid Zlin legio. Laat ook Ik er jaars lappen, doordat de aanwezigen
eens een concreet punt bil mogen be- niat de „m!le ,ekene„ van eerbied
trekken. Ik heb vele feestvieringen tonen. Vanmorgen maakte ik nog zo'n
meegemaakt van christelijke verent- vergadering mee ven wel honderd
gingen, wearbij ik me vaak geergerd vrome mannen. Onder de Schriltie-
heb aan het smakeloze programma. aj„g gaal dc deur de bclc ver.
Over dit verschijnsel heb ik gespro- gaderi„g kijkt om cn eer men dan
ken met predikanten. Zij bleken de- wcer recht zil om z|ch opnieuw te
zelfde ervaringen te hebben op, bij- kunnen richten (uiterlijk althans) op
voorbeeld, bruiloftsfeesten, waar ze de bijbellezing.... Ik bedoel, wc heb-
zich soms na een tijdje rondweg ge- ben nu wej vaak wat over n0zems tc
neerden. Is dat ook uw praktijk, ds. zeggen, maar we zijn in dit opzicht
Lugtigheid. ZELF nozemsZolang we deze din-
LUGTIGHEID: Wat ik in mijn pas- Sen niet afleren het houdt ook sterk
torale praktijk van bruiloftsfeesten heb verbad niet wat ds. De Kluis zei over
meegemaakt, is inderdaad weinig stijl- *>et „WEES WAAR" dan is vol-
vol, zowel in de dorpen als in de ste- Rens m,J levende bewijs aanwezig
den. U ként het wel: er worden boek- da* we de verborgen omgang met
jes met voordrachten gekocht, die dan GV£e-Tf,.f'T orvaren-"-
worden voorgedragen. Als ik dat dan VOORZITTER: Deze laatste opmer
king van u, meneer De Jong, brengt
ons meteen tot de 2b-vraag: wat is ae
uiterlijke welleven<Iheid. Men zal zich °°LJJGTIGHEID^Al'deïe0'stijlloze as-
byv. wat behoorlijker gaan gedragen pecten zijn naar mijn mening inder.
tijdens de Schriftlezing op vergaderin- daad het gevolg van een wereldser le
gen er komt een wacht v«jor de ven van onze kcrkmensen: er zit niet
deur (niemand tijdens bijbellezing en Veel sacraals, niet veel heiligs meer
gebed „erin") maar daarmee is de es- |n, Wc di„nen he. ik 7Cf( dit maar
sentle niet geraakt en de zaak van vast. al komt dat straks uitvoeriger
de waarlijk christelijke stijl in feest- in do laatste vraag aan de orde om
vieringen niet veilig gesteld! Al die tot verbetering te kunnen komen ln dc
door ons geconstateerde platvlorsheid persoonlijke omgang met God te zoe-
van nu is er een uiting van dat het ken; de mensen moeten weer „aan de
bij ons van binnen niet In orde is en Heer wennen" en vanuit die nieuwe
lat kunnen we met welke te nemen levensinstelling kan cr dan verandc-
maatregelen niet recht zetten. ring komen. Ik persoonlijk ben erg
LUCHTIGHEID: Ik zie het meer als bang om veel dingen te doen die ten-
twee dingen die in elkaar grijpen: slotte alleen de buitenkant raken;
enerzijds dus het stimuleren van het daarom voel ik veel meer voor de
teer persoonlijke, geestelijke leven en kerk die de mensen de beleving leert,
anderzijds het aantonen van de stijlge- Dan komt het met onze feestvieringen
breken en daartegen vechten. vanzelf wel in orde.
DE JONG: Ik begrijp het. ja. mis- DE KLUIS: Ook ik geloof dat je
schien dat u dan die bundeling niet na zou kunnen zeggen dat onze praktijk
zou moeten laten.... van feestvieren een uitvloeisel is van
LUGTIGHEID: En bundeling betekent he* feit- da* do mens van nu dc vreug-
dan: bekwame krachten concentreren. dc, van hct Evangelie niet meer ho-
systematischer werken, samen trach- Kr,jpt- Ja, misschien wel, dat hij uit
ten de gunstige voorwaarden voor een ^rt Evangelie eigenlijk helemaal niet
betere stijl te scheppen. Dat is niet meer lééft.
makkelijk, het is uit dit gesprek al WENTINK: En dan ga je je afvra-
wel gebleken. Het hangt ten nauwste ,gcn: a's, de ouderen het niet meer
samen met het min of meer onwezen- kunnen begrijpen, hoe kunnen dc jon-
lijke van het Evangelie zodra je dit Rercn het dan? Dat bedoelt u toch,
vorm moet geven. Maar: toch is het "'nï^ï'Tnc t j i j
leven van óns. we zijn verlost. Laten DE KLU7,^: Inderdaad, cn ik zou cr
we dus proberen die vorm te vinden: "°8 aan willen toevoegen: hoe kunnen
een mooie lichamelijke. geestelijke hct laI?I
vorm voor onze jongens cn meisjes. X2 T' *C schli,d dV8-
Zij in de eerste plaats omdat ze op KLUIS: Ja, maar begrijp me
hun beurt die nieuwe christelijke lc- §°?rgeneraliseer nu om het zo
vensstiil moeten gaan uitdragen. duidelijk mogelijk te kunnen zeggen.
WENTINK: Als wt daar inderdaad ?al 'r kerkmensen moer zou-
een vorm voor weten te vinden, dan z,)" ?lc u2 k"' Evangelie trachten
zullen we daarmee aan de kerk 1
ontzaglijke dienst bewijzen.
bijvoorbeeld als gemeen- retha. dus
een goed jeugdleider moet
Anthonia Marga- net blijven doen alsof we er toch wel
manieren, maar iets van maken en desnoods eerlijk ook behoorllIk gesalarieerd worden.
eraan durven toevoegen: „hoe het pre- Ik zou die bundeling dus graag wil-
cies in zijn totaliteit moet weten we len zien met ideële bedoeling, maar
bewe- ook niet dan kunnen we. zonder tot toch zeker niet zonder materieel effect.
die dingen blijkbaar altijd
te leven is natuurlijk niet waar. Maar
wèl is waar dat zij. die deze stijlloos-
V?„°R?,TT.E_R: Volkomen Juist, „En mltPd.'Vm'1" opVng'e'n om"ln
uit te helpen
ik geloof, neen: weet zeker,' dat hier dit opzicht die
veel christenmensen van harte denken, te helpen
u te brengen die nodig zijn
verlangen. De Goddeliike vonk „.JBH U1C I1UUI1{ £1JU OII1 a_
moet in ons leven komen. We zitten blii-makende Boodschap uit het Evan-
1 a.a.,U. gelje n,m? ,n onze feesten <e
j de ene kant zouden oude- vroeger hebben we die niet voortij- uiterlijke houding eens wat weg gaat onvermijdelijk congres te komen,
allemaal met die
onze handen. Maar om er cen bril- vertalen". Werkelijk, "dat is"een zaak
iant van te maken zullen we moeten die de moeite waard is om <?ver na lo
