Zichtbare eenheid door
„New Delhi" naderbij?
NEW DELHI
Een kanttekening
Teleurstelling
en blijdschap
noem m unm
2U2IJNNAAH
Utrechtse „Open Tafel"
voedt ook geestelijk
Een woord voor vandaag
Taak Sonnevanck is geenP
christelijke liefhebberij
Middelbare school brengt
de jeugd rij kennis bij
2
GINGEN DE GOEDEN?
W AT b het toch. waardoor sommigen gedreven w orden ons land te verlaten
en in een ander deel van de wereld een nieuw begin te xoeken? Waarin
onderscheiden zij, die gaan. zich van hen, die blijven? Het is te begrijpen,
dat deze vraag meermalen werd gesteld in ons land. waar de emigratiebevor
dering jarenlang een onderdeel van het regeringsbeleid is geweest.
De regeringscommissaris voor de emigratie heeft deze vraag belangrijk ge
noeg gevonden om er diepgaand sociologisch onderzoek aan te wijden. In
1958 verscheen een eerste rapport: „De gaande Man, gronden van de emigra
tiebeslissing." Twee jaar later zag een rapport „Emlgranten/Nlet-emigranten"
het licht. De vorige maand promoveerde R. Wentholt aan de Utrechtse univer
siteit op een proefschrift, getiteld „Kenmerken van de Nederlandse emigrant".
Wentholt onderzocht ruim tweehonderd mannelijke emigranten, die in 1956
zijn vertrokken. Een groot aantal factoren, die op het migratiegebeuren van
invloed kunnen zijn, werd bestudeerd. Dit geldt in het bijzonder de persoon
lijkheidskenmerken (Intelligentie, aanleg, vakbekwaamheid, werkijver, voor
komen. karakter), de sociaal-economische kenmerken (beroep, milieu van
herkomst, maatschappelijke stijging, financiële omstandigheden), de relatie-
kenmerken (de invloed van anderen op het emigratiebesluit, gezinsleven,
familiebanden, ouderlijk huls, culturele binding, cultureel onbehagen), de
behoeftenstructuur (behoeften aan economische en sociale verbetering, vrij
heidsdrang, etc.) en de manier, waarop de emigranten hun vertrek uit het
Taderland motiveerden (en die niet zelden afwijkt van de werkelijke reden
tot emigratie). Nadat Wentholt deze veelheid van kenmerken en omstandig
heden met elkaar in verband had gebracht, kwam hij tot een groot aantal
boeiende conclusies.
Inderdaad bleken de Nederlandse emigranten anders dan de thuisblijvers.
Dit Is een van de belangrijktse conclusies, waartoe Wentholt kwam. Natuur
lijk, in het algemeen verschillen se niet fundamenteel van de doorsnee-Neder
lander, maar op bepaalde punten tonen se specifieke eigen kenmerken. En
beslist geen kenmerken, waarvoor ze zich zouden behoeven te schamen.
Integendeel!
Bij de Nederlandse emigrant overheersen, aldus Wentholt, sterke vakbe
kwaamheid, een grote mate van vitaliteit, een sterke zelfbevestigingsdrang,
een. actieve persoonlijkheidsinstelling en ook een individualistische levens
houding, een weinig intensief aandeel in de cultuur en een geringe gebonden
heid aan bet maatschappelijke en culturele leven. Dit laatste wil niet zeggen,
dat er sprake is van een zeker maatschappelijk isolement, maar wel, dat de
behoeftenbevrediging minder direct is gericht op deelneming aan het maat
schappelijk en cultureel leven.
Slechts een minderheid van de onderzochte groep bleek te bestaan uit per
sonen. die in Nederland in meer of mindere mate waren mislukt. Een minder
heid toonde negatieve familiebanden of negatieve culturele verankering.
Maar bet was ook een minderheid, die hechte familiebinding, hechte groeps-
binding en sterke culturele verankering toonde. Voor de absolute meerderheid
bleken dergelijke banden gewoon niet belangrijk.
Voor zover de emigratie vooral het gevolg is geweest van de aandrang van
de vrouw, vertonen de geëmigreerde vrouwen bovengenoemde kenmerken
in zeer sterke mate.
Overigens is het in veel meer gevallen niet onwaarschijnlijk, dat juist de
vrouw de'emigratie tegengehouden heeft. De emigratieweerstand van
een groot aantal vrouwen behoort waarschijnlijk tot de allerbelangrijkste
factoren, die de Nederlandse emigratie beperken. Een verklaring zou kunnen
zijn, dat de vrouwen zich veel sterker dan de mannen gebonden voelen aan
hun Nederlandse omgeving. Wentholt durft zich hierover niet met zekerheid
uit te spreken en hij beveelt een onderzoek naar de remmende werking van
de vrouw dringend aan.
Natuurlijk speelden andere emigratiebevorderende factoren door die hier
boven genoemde persoonlijke eigenschappen heen. Zeer belangrijk waren de
relaties, die men in de immigratielanden al had. Voor tweederde van de on
derzochte emigrantengroep hebben de aanwezigheid en berichten van relaties
in het immigratieland een zekere rol gespeeld bij de totstandkoming van het
emigratiebesluit.
Aan deze omstandigheden voegt Wenlholt als advies toe: Ten behoeve van
de gezinshoofden van grote gezinnen, die wel bereid zijn te emigreren,
maar voor wie deze stap uiteraard extra zwaar Is en een grote verantwoor
delijkheid meebrengt, lijkt het verzorgen van een goede en vertrouwen
wekkende opvang van groot belang. Hieraan zou door emigratie-instanties
extra aandacht kunnen worden besteed.
Slechts een uiterst gering percentage van de onderzochte emigrantengroep
kon als mislukt worden beschouwd. Dit wil niet zeggen, dat zij, die
emigreerden, zich doorgaans als maatschappelijk geslaagd beschouwden. Niet
dat deze mensen het in Nederland slecht hadden. Integendeel. Maar vele
emigranten vónden wel, dat ze het slecht hadden in ons land. En dat ze het
elders beter konden krijgen. Op grond van deze omstandigheid, die meer
ontsproot aan persoonlijke ontevredenheid dan aan een werkelijk slechte
situatie, vertrokken zij.
Dit geldt financieel, het geldt ook m.b.t de vrijheid (of liever de onvrijheid),
die velen in ons land meenden te bezitten. In dit verband noemt Wentholt
drie ontwikkelingen en situaties In het maatschappelijk leven, die van in
vloed zouden kunnen zijn op het emigratiebesluit. Allereerst zou de gelei
delijke industrialisering van ons land hen, die willen vasthouden aan de
oudere agrarische levenspatronen, kunnen afstoten. Ten tweede zou het
gebrek aan stijgingsmogelljkheden in deze geïndustrialiseerde samenleving
hen. die niet over de vereiste diploma's beschikken, ertoe kunnen brengen,
hun welzijn elders te zoeken. Tenslotte Is de sociale structuur altijd nog
sterk aan standswaarden gebonden, hetgeen niet weinigen tegen de borst stuit.
Na al deze kenmerken bestudeerd <e hebben, komt Wentholt tot de min of
meer verrassende conclusie, dat de oorspronkelijke stuwkracht uit de
emigratie is verdwenen en nog verder zal verdwijnen. Hij grondt zijn ver
wachting op de veronderstelling, dat de maatschappelijke ontwikkeling in de
toekomst harmonischer zal verlopen. Hij constateert nu reeds een opdrogen
van de specifieke soclo-culturelc ontevredenheden en een naar elkaar
toegroeien van de maatschappelijke ontwikkeling en de persoonlijke
aspiratie-niveaus.
Wentholt acht het onwaarschijnlijk dat buiten bepaalde persoonlijkheids-
typen om. belangrijke nieuwe bronnen van emigratiegeneigde groepen
kunnen worden aangeboord. De „pioniers" zijn vertrokken, de proportie
„volgers" neemt toe. Deze „volgers" zijn minder uitgesproken typen, wel
evenwichtiger en harmonischer, maar geen lelderstypen en er gaat waar
schijnlijk minder wervingskracht van hen uit Volgers hebben minder eer en
trots in het spel. zullen wellicht eerder de schaduwzijden van de emigratie
vermelden. Inmiddels wordt de Nederlandse situatie aantrekkelijker. Tenzij
nieuwe factoren in het spel komen, ij toeneming van de emigratie het ko
mende decennium niet te verwachten.
(Van onze kerkredacteur)
IS de derde Assemblee van de
Wereldraad van Kerken in
New Delhi een stap dichter bij
de zichtbare eenheid gekomen?
Sommigen menen van wel, maar
anderen voelen zich uitermate
teleurgesteld over het rapport,
dat over de eenheid is opgesteld.
Het sterkst spreekt in dit lange
stuk wel de verwachting, dat on
der Gods leiding door studie het
mogelijk zal zijn elkaar werke
lijk te vinden. In het verleden is
wel eens gezegd, dat het gesprek
over de eenheid in het slop is ge
raakt, maar ergens aan het einde
Wandelingen in
(Vu
s kerkredacteur)
Een van de onderwerpen, die de
laatMe jaren telkens weer in de ver
gaderingen van de Wereldraad van
Kerken aan de orde komen, is „ge
boortebeperking" (waarvoor de veel
sympathiekere naam „gezinspla
Het
werp, dat \ooral India met zijn 400
miljoen inwoners aanspreekt.
India is een van de weinige landen,
waar in het openbaar „geboortebe
perking" wordt gepropageerd. Zo kan
men in New Delhi op een tentoon
stelling raambiljetten zien met de
Engelse slagsin: „A child by choice
and not by chance", een mooie alli
teratie, die vrijwel onmogelijk in hel
Nederlands le vertalen is, of het
moest zoiets zijn als: „Een kind uit
keuze en niet per kans."
Dat de propaganda invloed heeft,
bleek me, toen ik een rit maakte met
een gezellige dikke taxichauffeur, een
vriendelijke Sikh, met een lange,
zwarte baard en een enorme tulband,
die al* een kapper probeerde een
gesprek op gang te houden, dat ech
ter telken* weer onderbroken werd
door zijn gebrekkige kennis van het
Engels en door het feit, dat hij voor
iedere auto, die op minder dan zes
meter afstand van hem kwam, moest
„Wa«
aag. Onmiddellijk da
been vroeg hij: „Bent u getrouwd?"
Ik knikte bevestigend met een wat
angstig gezicht, want hij was juist
bezig een andere wagen te passeren.
En recht voor ons kwam een grote
autobus aanzetten.
„Hoeveel kinderen?" De waarheid
antwoordde ik: „Drie." „Jon-
of
„Twe-
i jongen." „Dat is heel goert. Is «le
[1ste een jongen?" „Neen, de jong
is een jongen."
Iet verkeer hield hem een paar
nuten bezig en toen vervolgde hij
er: „Drie kinderen?", terwijl hij
e groezelige vingers omhoog stak
met zijn rechterhand het stuur
ir rechts uithaalde om te, passeren,
[uurlijk nét op een moment, dat
een tegenligger aankwam. Ik knik-
ijverig van ,ja".
„En nu kb
lar?" „Wat zei u?" „Nu
meer kinderen? op-
Gelukkig voor mij was
klaar
gehouden?
moest zijn en behoefde ik geen ant
woord te geven, maar kon ik vragen
„Hoeveel?" wat niet sloeg op het
aantal kinderen van hem, maar op
de stand van de meter
Na tien jaar zeer populair
(Van een onzer verslaggevers)
Onder het stadhuis te Utrecht
bevinden zich eeuwenoude cata
comben. die lang geleden als
raadskelder-café werden inge
richt. Maar de stad Utrecht leent
zich al heel moeilijk voor derge
lijke inrichtingen, zodat de zaak
snel verliep. Enige jaren na de
tweede wereldoorlog zag men
hier echter opnieuw tafels en
stoeltjes verschijnen, er kwam
wederom een ,,horeca-bedrijf".
En dat is wèl een succes gewor
den: de stichting Open Tafel, die
thans haar tienjarig bestaan
'viert.
Do Open Tafel geniet in Utrecht een
grote populariteit, maar is eigenlijk be
kend bii ieder die geregeld in Utrecht
komt Naar het voorbeeld van Utrecht
jïijn elders in het land soortgeinke ïn-
Gtds voor de scheepvaart. Uitgave stellingen in het leven geroepen, hoewel
- - - kleiner van omvang.
De Open Tafel bedoelt blijkens arti-
kei 3 der statuten ..een voedzame, goed
kope en volwaardige maaltijd te ver
strekken" Dat is niet het enige. In het
voorgaande artikel 2 lezen we namelijk,
dat de stichting óók ten doel heeft ..de
behartiging van de stoffelijke en zede-
lijk-godsdienstige belangen van jonge
Dit laatste klinkt een tikje ouderwets.
Tegenwoordig noemt men dit liever de
geestelijk-culturele kant van het werk.
De Open Tafel is er dus allereerst
jonge mensen
het woord apostolaat" in de mode was
gekomen, blijkens zijn pastorale prac-
tijk. ..met innerlijke ontferming bewo-
de schare". Hij liet het
NV. v.h. Fa. Groenendijk. Rotter
dam.
Onmisbaar voor degenen die iets met
dc i-cheepvaart hebben te maken.
Er staan o m. in een jaarkalender,
hoogwaterstanden. bevrachtingsvoor-
w. arden, ltgovereenkomsl en een tijde
lijk reglement voor de duwvaart Ook
z.jn er m opgenomen de algemene ver-
voercondities 1950, alsmede diverse be-
p.l.ngcn voor Belgie en Duitsland.
De beschikking tot regeling van de
sluiting op christelijke feestdagen van
Rijksslulzen en -bruggen van de mlnis-
van verkeer en waterstaat en dc ta
rieven Rijnsleepdienst vinden
je n d.t keur-.g uitgevoerd
zakf o r ma a tboekj e.
Merkwaardig ge-
ilaats-jnoeg was de initiatiefnemer en oDrich-
ïandig i ter een emeritus-predikant, ds. H.
iHogerzeil. een man die lang voordat1 stuursleden. De Open Tafel
heeft men hier in New Delhi dan
toch een eerste morgenster ge
zien, die de nieuwe dag aankon-
digt.
Vier gedachten springen naar voren:
De gedachte van een „organische
-1 eenheid" schijnt grotendeels verge
ten te zijn. Daarvoor in de plaats is de
uitdrukking „zichtbare eenheid" geko
men. die dus helemaal niet inhoudt dat
de kerk zich overal op dezelfde wyze
moet openbaren.
o Heel eerlijk Is hier in New Delhi
uitgesproken, dat het gesprek over
de apostolische successie en over de doop
nog geen stap verder is gekomen,
o In het stuk worden ln het bijzonder
de vele ongeduldige jongeren,
avondmaalsgemeenschap wensen, wat tot
geduld gemaand, maar tegelijkertijd
wordt met nadruk uitgesproken, dat het
hard nodig Is, dat er snel gezocht moet
worden naar eensgezindheid op dit punt.
A Met nadruk wordt uitgesproken, dat
de volgende stap naar de eenheid een
hernieuwde studie moet zijn van de ver
schillende geloofsbelijdenissen in het
licht van het „primaat van de Heilige
Schrift", dus het feit, dat de Schrift het
eerste en het laatste woord moet heb
ben.
Basis van eenheid
De verschillende commissies hebben
zich in het bijzonder bezig gehouden
met een uitspraak van het Centraal
Comité, die in St. Andrews vorig jaar
is opgesteld. Met enkele kleine verande
ringen werd deze overgenomen als de
basis voor het gesprek in de komende
jaren:
„Wij geloven, dat de eenheid, die
zowel Gods wil als Zijn geschenk is
aan de kerk, zichtbaar gemaakt
wordt als allen, die gedoopt zijn in
Jezus Christus en Hem belijden als
Heer en Heiland, door de Heilige
Geest in een volkomen toegewijde
gemeenschap gebracht worden, die
vasthoudt aan een apostolisch oe-l<*
loof, het éne Evangelie predikt, het
éne brood breekt, gezamenlijk bidt,
en vanuit het gemeenschapsleven
zich uitstrekt tot getuigenis en
dienst ten opzichte van allen, en
die tegelijkertijd zo met de gehele
christelijke gemeenschap is ver
enigd in alle plaatsen en alle tijden,
dat ambtsdragers en leken door al
len worden erkend en dat allen sa
men kunnen handelen en spreken
zoals de gelegenheid gebiedt voor
de taak waarvoor God Zijn volk
heeft geroepen. Voor zulk een een
heid, geloven we, moeten we bidden
en werken."
Het is duidelijk, dat het in dit stuk
veel meer dan voorheen gaat om het
doel van de eenheid. In zekere zin zou
den we kunnen zeggen, dat de eerste
Assemblee ln Amsterdam een beschrij
ving gaf van de verschillen die de een
heid verstoren. Dc tweede Assemblee
van Evanston sprak met nadruk uit,
dat de kerk eigenlijk moet sterven cn
herboren worden. Nu zegt New Delhi,
dat de kerken .verantwoordelijke risi
co's" moeten nemen om de eenheid tc
bereiken. Deze uitdrukking zal zeker in
de komende jaren herhaaldelijk worden
gebruikt.
Vanuit de Assemblee Is dan ook het
ieuw gekozen Centraal Comité ge
raagd om te proberen verder te ko-
ien dan de Toronto-verklaring, die
werd opgesteld in 1950. Daarin werd
uitgesproken, dat de kerken, die zijn
aangesloten bij de Wereldraad, niet ie
dere andere kerk die lid is behoeven te
erkennen als ware kerk in de volle zin
van dat woord. Zij erkennen echter,
dat er in de andere kerken elementen
van de ware kerk aanwezig zijn, en
dat die erkenning moet leiden tot een
gesprek. In dat gesprek moeten de
kerken van Christus willen leren hoe zij
Zijn Naam in de wereld moeten uitdra
gen. Er moet dus een gewilligheid zijn
om elkaar te helpen en van elkaar te
leren.
Het stuk van de commissie, waarin
het Centraal Comité wordt aangeraden
deze studie voort te zetten, bestaat uit
twee delen. In het eerste deel wordt als
in een catechismus bijna woord voor
woord een verklaring gegeven van de
uitspraak, die wij vertaalden en citeer
den en die bestaat uit een bijna onmo
gelijk lange zin. In het tweede deel
worden dan een aantal gevolgen ,van
deze uitspraak samengebracht onder
drie hoofden: gevolgen voor de plaatse
lijke gemeenten, voor de confessionele
groepen en voor de oecumenische be
weging zelf. Het eerste gedeelte richt
zich vooral tot de man onder de kan
sel. het tweede tot de ambtsdragers,
het derde tot de mensen, die reeds lan
de oecumenische beweging werk-
Andere christenen daarentegen vinden,
dat dit slechts kan als er wérkelijk spra
ke is van een organische eenheid. „Voor
beide groepen kan er echter geen wer
kelijke vrede in het hart komen als an
deren van wie wij weten dat zij in
Christus zijn. niet aan de tafel kunnen
zitten om mee avondmaal te vieren."
Maar toch kan plaatselijk de uiteinde
lijke oplossing voor dc eenheid niet wor
den gevonden. Er moet een overeen
stemming komen tussen niet slechts de
individuele gelovigen of plaatselijke ge
meenten. maar tussen de kerken, tus
sen de confessionele groepen. Tijdens
deze derde assemblee hebben de con
fessionele organisaties als de Lutherse
Wereldfederatie, de Hervormde We
reldbond en de zes andere organisaties
het nogal heftig te verduren gehad. Tij
dens de bijeenkomst van Oostaziatische
gelovigen vlak voor deze Assemblee is
door de jonge kerken heftig kritiek ge
leverd op deze lichamen, die naar zij
zeggen de eenheid in dc weg staan. Op
dit punt valt dan de uitdrukking ..ver
antwoordelijke risico's", die genomen
moeten worden.
Oproepen
De verschillende confessies worden dan
opgeroepen
loofsbeliidenissen oj
het gezag
van de Heilige Schrift.
2 Uitgaande van de gedachte, dat al
gemeen wordt aangenomen, dat het
initiatief in de doop uitgaat van God,
deze opnieuw te bestuderen. Er was zelfs
gezegd, dat de mensen, die geloven in
de kinderdoop, meer aandacht moeten
schenken aan de noodzaak, dat deze dan
gevolgd moet worden door een christelij
ke opvoeding dus een afwijzing van
de gedachte dat men alles moet dopen
wat in het doophuis komt en dat de
christenen die geloven In dc „grote doop"
meer aandacht moeten besteden aan de
plaats van de kinderen ln de familie van
het geloof. Tegen deze laatste opmer
king maakte prof. Oosterbaan, de Doops
gezinde hoogleraar, bezwaar. HU zei, dat
zUn kerk dit al vierhonderd jaar lang
doet en nog niet overtuigd is van de
waarde van de kinderdoop.
3 Meer aandacht te besteden aan wat
God doet cn ons vraagt te doen aan
de Tafel des Heren dan aan de vraag wie
het avondmaal bedient of wie het recht
heeft te bedienen.
Samen te handelen. In de eerste
plaats kunnen de kerken meer dan
ooit reeds nu hun stemmen laten horen
tegen de demoralisatie van de moderne
cultuur. In de tweede plaats kunnen zij
samenwerken bij het christelenke (theo
logisch) onderwijs in de training van
kandidaten.
Tot de mensen die in de oecumeni
sche beweging werkzaam zijn of mee
leven wordt gezegd, dat de Wereldraad
de autonomie van de aangesloten ker
ken niet mag belemmeren. Gevraagd
wordt aan de Wereldraad kerken te
helpen als zij bezig ziin tot een fusie
met andere kerken te komen. Er wordt
op aangedrongen, dat de commissie
voor geloof en kerkorde conferenties
blijft beleggen in streken waar over
daadwerkelijke eenheid wordt gespro
ken. Maar de Wereldraad moet ook een
stap verder gaan en uit zichzelf inlich
tingen gaan inwinnen over de stand van
zaken bij bepaalde fusie-gesprekken.
Tevens wordt uitgesproken, dat de
Wereldraad niet staat naast of tegen-
Ondervoeding
Men had ontdekt dat tal van werkende
jongeren als kamerbewoners aan onder
voeding leden, of kans liepen onder-
oed te raken. Hoe kon ln die nood
oorzlen worden? Het plan Is toen ge
rijpt om een goedkope eetgelegenheid
te openen, niet op winst berekend, maar
geheel op het belang van de Jongeren
gericht.
Maar dat was het toch niet alleen.
Een mens kan bij de warme hap al
leen óók niet leven", verklaart de secre
taris. Wika Jac. Roos. „Vandaar dat
artikel over de zedelijk-godsdienstlge
vorming."
Men heeft geprobeerd de mensen
naast een maaltijd ook wat gezellig
heid tc verschaffen. De Open Tafel is
voor velen een trefpunt geworden. Ja.
uit de tafelgemeenschap is voor lommi-
disgenoten een huwelijksgemeenschap
ontstaan.
De gastheer, theologisch kandidaat
H. Gort, die vier jaar aan het hoofd
van de Open Tafel staat (in januari
is het afgelopen, dan gaat hij zijn vier
maanden theologisch seminarie
knappen"), won het vertrouwen van
vele gasten. Daardoor kon hij niet al
leen de meest uitgebreide service ver
lenen, maar menigeen legde aan de
gastheer zijn geestelijke vragen en
moeilijkheden voor.
Elke maand is er een contact-avond
gasten, personeel 'elf man)
Lokaal
De plaatselijke gemeenten wordt ge
zegd, dat er meer gelegenheid moet ko
men om samen te groeien door geza
menlijke diensten. Bljbelstudlc-krlngen,
gebedscellen, gezamenlijk huisbezoek
en gezamenlijk acties om Gods Woord
In de wijk te prediken. Bovendien wordt
gezegd, dat het gewone sociale leven de
mensen samenbrengt, ongeacht hun ker-
kel'lke banden. Binnen deze eenheid
hebben wij 'n christelijke eenheid nodig
van hen. die van elkaar willen Ieren
hoe zij het beste als „leken" In hun
omgeving kunnen getuigen var
loof. Aangezien dit getuigenis
ken In hun omrevlng a'le kerkelijke
grenzen overschrijdt moet er meer ge
zamenlijke voorbereiding komen.
Natuurlijk wordt er ook gesproken
over het Heilig Avondmaal als er go-
sDroVen wordt over de eenheid ter plaat
se. Duidelijk wordt naast elkaar gezet,
dat voor sommigen het gebod om avond
maal te vieren hen dwingt om ondanks
alle gescheidenheid te gehoorzamen.
cumenische instelling Ofschoon de ini
tiatieven van protestantse zijde ziin ge
komen. is elke gezindte hier welkom.
Zeshonderd eters
De directrice van de christelijke Huis
houdschool te Utrecht, mej. J. Koning,
is voorzitster van de stichting. Op haar
school worden de menu's samengesteld.
Daarbij draagt men natuurlijk zorg dat
elke maaltijd voldoende voedingswaarde
heeft.
Dageliiks van 12 tot 2 en van 3 tot 7
uur worden de maaltijden verstrekt
komen beide keren omstreeks driehon
derd gasten, zodat de kok dagelijks
zeshonderd eters moet koken.
Het volk Israël heeft zich afgekeerd van de dienst van Go(
en de straf is niet uitgebleven. De profeet Jesaja tveei
het maar al te goed en er is dan ook een zekere verwonde
ring over zijn verwijt aan het adres van God, dat Hij he
hart van het volk heeft verhard en dat Hij het heeft latei
afdwalen. Jesaja zit midden in het onoplosbare vraagstuY
van de oorsprong en de oorzaak van het kwaad. Hij herinner,
zich al de beloften van God aan het volk van Zijn liefde e^£j
hij wéét het niet meer: hij vergeet, dat dit volk uit ei gei L.
vrije wil het verkeerde pad heeft gekozen. Maar dan klink) lJÉ
zijn hartstochtelijke roep tot God, dat Hij nu moet terug tg
keren, dat Hij Zich niet langer mag verbergen, „terwille uaj
Zijn erfdeel". Het is voor de profeet eenvoudig ondenkbaarT
dat God Zich definitief heeft teruggetrokken. En in die kree
naar omhoog legt Jesaja al zijn verwachting: God zal d'^3[
hemel scheuren, Hij zal neerdalen om hetgeen is scheefge
groeid en verworden weer recht te zetten en te helen. AU
God niet meer zou willen verblijven onder de mensen, dat
is alles verloren. Maar Jesaja weet, dat dit niet kan: G°|pr@]
geeft Zijn volk, Zijn wereld niet prijs aan de ontbindingo
Hij komt, tot een oordeel èn tot een ontferming. Die koms
is het enige middel tot redding van mensen in nood!
Ds. C. J. Sikkel op jaarvergadering rt
(Van een onzer verslaggevers)
Op de 56ste algemene verga
dering van het sanatorium Son
nevanck, heeft de voorzitter, ds.
C. J. Sikkel te Amsterdam-ZuidT
eraan herinnerd dat de taak van
Sonnevanck geen christelijke lief-
over de kerken die lid zijn, maar het
instrument is van de Heilige Geest om
Gods wil aan de gehele kerk kenbaar
te maken.
De leiders van dc confessionele li
chamen worden opgeroepen om toch
vooral tc beseffen, dat het gaat om de
eenheid van de christenen ln een be
paalde plaats, éen eenheid die ln waar
heid moet worden gevonden. Maar als
dan een van hun kerken een fusie aan
gaat met een kerk van een andere con
fessie moeten zij dat niet zien als een
verlies, maar als winst voor de hele
kerk.
Intercommunie
Er wordt tenslotte nog even ingegaan
op de vraag naar de intercommunie,
waarop de jongeren van Lausanne aan
gedrongen hebben. Nadrukkelijk wordt
gezegd, dat de inzichten van het jaar
1952 herzien moeten worden, maar men
vraagt zich af of de uitspraken van
een theologische conferentie in Genève
in 1961 wel méér mogelijkheden voor
eenheid bieden. Vooral dit probleem
moet aan de orde komen vóór in 1963
de vierde wereldconferentie wordt ge
houden van de commissie voor geloof
en kerkorde.
De derde' Assemblee heeft dus eigen
lijk nog geen gehoor gegeven aan de
ongeduldige jeugd van Lausanne, maar
de vragen van intercommunie, of zoals
dat misschien in het Nederlands beter
heet „avondmaalsgemeenschap" ver
schoven naar de komende jaren. En zo
eindigt dit rapport over de eenheid dan
eigenlijk toch weer bij de verdeeldheid
van de kerk, al blijft er het Intense
verlangen en de verwachting dat als
wij maar geduldig samen studeren God
ons wel naar die eenheid zal leiden.
Moderne Akkertjes verlossen U
sneller, veiliger en prettiger van uw PIJN-
want het zijn Instant cachets
met 4-voudig werkend micropoeder
kenhuiswezen.
H. Westerlaken terug uit de Y.S.
Een tikje afgunstig op vele
goede dingen in de opleiding van
automobilisten in de Ver. Staten
en Canada is de heer H. Wester
laken, directeur van het Centraal
Bureau Rijvaardigheidsbewijzen
van een studiereis teruggekeerd.
Van deze reis deed hij verslag
in een lunchbijeenkomst van het
verkeersinstituut. In het bijzon
der legde de heer Westerlaken
op de intensieve opleiding de na
druk Er van uitgaande, dat bij
een autodichtheid van 1 op 3 in
woners de jeugd aan dit vervoer
middel gewend is, wordt vooral
theoretische kennis bijgebracht
Op de middelbare scholen wordt
een niet verplichte, doch vrijwel
algemeen gevolgde cursus van
dertig lessen gegeven, gevolgd
door oefeningen in link-trai
ners".
Aan oefeningen op dc weg worden
slechts drie of vier uren besteed. Wel
wordt op oefenbanen het manoeuvreren
bijgebracht.
De automobilistenclubs in Amerika en
Canada hebben overal speciale rijscholen
met hoog gekwalificeerde instruoteurs.
Deze zijn zeer intensief op kennis, vaar
digheid en pedagogische eigenschappen
beproefd. De resultaten dezer scholen
zün voortreffelijk.
Het rij-onderncht in deze landen is
overigens niet aan wettelijke voorschrif
ten gebonden. Het aantal particuliere
rijscholen is zeer klein. Ze zijn goed
ingericht en de instructeurs zyn uitste-
De rij-examens zelve kon de heer
Westerlaken niet zo bewonderen Hy
vindt het gevolgde systeem van schrif
telijke vragen te ingewikkeld, ofschoon
hij zelf niet afkerig van schriftelijke
examens is. Het praktische gedeelte acht
hij bepaald onvoldoende. Het wordt zelfs
vaak niet op de weg. maar op een oefen-
baan afgenomen. Bovendien vindt hij
het afnemen van examens door politie
mannen om een reeks redenen onjuist
Spoedig thuis
De Amerikaanse opleiding en het
examen rijn natuurlijk geheel op het
eenvoudige en uitstekend georganiseer
de verkeerssysteem ingesteld. Iedere
Furopeaan kan zich op zeer korte ter
mijn in dit verkeer (zonder tweewie-
Iers) volkomen op zijn gemak voelen.
En toch is een jaarlijks aantal van
39.000 doden en 3 miljoen gewonden in
dit verkeer verschrikkelijk hoog. zo
zeide dc heer Westerlaken. Ondanks
veel perfectie is een belangrijk aspect
van rij-opleiding en rij-praktijk tussen
wal en schip gekomen, namelijk het be
grip „mens in het verkeer". Op persoon
lijke instelling en gedrag jegens mede
weggebruikers wordt niet of nauwelijks
gelet Ofschoon de V.S. en ,Canada een
uitstekend werkend „puntensysteem"
hebben, waardoor na een aantal over
tredingen een rijbewijs tijdelijk kan
worden ingetrokken, waarnaast diep
gaande kennis van dit systeem van
iedere autobestuurder vereist is, vormt
zijns inziens het verwaarloosde aspect
van de „mens in het verkeer" een ern
stig tegenpunt bij de vele positieve en
goede, die hy in de nieuwe wereld zag.
•ref
hebberij is. Het gaat hier om dé0- r
roeping om voor hen, die doojjjj^
ziekte getroffen zijn, een omgQursie
ving te scheppen waarin zij
dens hun ziekte op christelijkJfn
wijze worden verpleegd en waarif^f-'
zij met Gods Woord worden ge» „a!
confronteerd. F**01
touw
De naam van de vereniging die SorfstJ^
nevanck exploiteert, luidt: Vereniging"16
tot christelijk hulpbetoon aan tubercJorgv
lose- en andere patiënten jel.
Men is dankbaar dat dit nog in vrij»
heid kan gebeuren. De lucht is echten
niet onbewolkt. Met instemming citeerd|prinp
ds. Sikkel een artikel van mr. L. C. We£Ïra,
seldljk in het orgaan van J.P.Z., over ee| ,055
rapport van de Wiardi Beckmanstichtin)
over ziekenhuisbouw.
Met alle waardering voor het particu
lier initiatief in het verleden betooniasini
bepleit genoemd rapport een regeling b|d c
de wet van toezicht op en coördinatSJjerd
van de ziekenhuisbouw. welke regelinfT,
volgens het rapport dringend nodig is.
Zwak fe
Ds. Sikkel noemde de gronden vatex 1
het rapport zwak. Het zou ernstig zijjers
wanneer om een zaak als deze de strijftstoc
voor het recht van het christelijk ziejtudii
kenhuiswezen ontbranden moest. Ten| jaai
slotte gaat het hier om een stuk va^ian,
de vrijheid der religie, die door d|g jn
grondwet vastgelegd is.
In navolging van mr. Wesseldij)
noemde ds. Sikkel het rapport een rechk-ik
streekse aanval op het particuliere rienJs*
in het verledwW*1
vaak op zeer eenvoudige wijze begon?^»
Maar indien daarvoor indertijd geen vrijMra
heid was geweest, zou een inrichting afaLakei
Sonnevanck die nu een vergelijkinpt 14
met soortgelijke inrichtingen glansrijkg^gj
kan doorstaan nooit tot stand gekomei.0 g
rijn. f
Leesz
Met dankbaarheid memoreerde ds. SiMaat 2
kei de voltooiing en ingebruikneming 5.30
van het kerkgebouw en de ontspanninotot 5:
zaal op Sonnevanck; een wens van jareqi 7 t
werd daarmee vervuld. Riitn
Zoals men weet is een deel van het sa^
natorium tot ziekenhuis ingericht. Di'
Boerhaave-ziekenhuls voorziet in
groeiende behoefte voor Harderwijk elf—1
omgeving. De capaciteit van zestig bedJeug'
den is veel te weinig. Ds. Sikkel geloofWk
de niet dat de overheid aanstonds nieuwisdag
bouw zal toestaan, maar er zal toch iets et
aan gedaan moeten worden om in hef vri
gebrek aan ruimte te voorzien. jgd)
Statistiek
In het sanatorium zelf verpleegt men j
nog honderdtachtig patiënten. De genees^
heer-directeur dr. D. Bergsma heeft eer 1-
statistiekje gemaakt, waarin men zien L611
kan, dat b.v. in 1950 ruim 350 patiënter Kla
werden opgenomen terwijl de wachtlijsi phe
nog 206 namen telde. Hol
Tussen 1952 en 1955 lagen meer dan wij
vierhonderd patiënten in Sonnevanckl
terwijl er desondanks een wachtlijst"-
bleef bestaan. Wel een teken dat he'
aantal tuberculosegevallen afneemt.
De patiënten komen uit vele kerkelijk**--
gezindten. Het merendeel behoort tot dt
gereformeerde kerken. Ds. Sikkel wee
er op dat patiënten wier huiselijke godi
dienstige sfeer met Sonnevanck over
eenkomt, ook inderdaad daar thuis
horen. Voor jeugdige patiënten beschik
het sanatorium over een eigen christe
lijke school.
Ds. J. D. van Hof. hervormd predikan
te Delfshaven. trad af als bestuurslii
wegens gebrek aan tijd. Hij is onlang
voorzitter van het Diaconessenhuis t
Rotterdam geworden. In zijn plaats koo
de vergadering dr. A. A. Koolhaas, con
rector van het herv. seminarie te Drie
bergen, als bestuurslid De aftredend
bestuursleden dr. Z. Nauta te Arnhem
E. van Ruller te Groningen, prof
Veenhof te Kampen, J. van Vliet t
Uddel en E. R. Wigboldus te Groningei
werden herkozen.
Beroepingswerk
NED HERV KERK
Beroepen te Zoetermeer (2e pre<
plaats): H, K. van Wingerden tc Hardei
wijk.
Bedankt voor Hierden (toez.):
Bos te Sprang.
Benoemd tot hulpprediker te Avereest
H. J. Soer, catecheet aldaar.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Gorinchem (vac. H T
an Munster)J. H. van Halsema te Por
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Wageningen: B van
lekom tc Westsinge Sauwerd.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Corsica (U.S.A.): A. Ver
gunst te Rotterdam-C.
9 De 66-jarige E. L. De Neve uit AartJen- l
burg. die gisteren per fiets een bezoek
bracht aan de Belgische buurgemeent»
Malaegem, is aldaar aangereden door
een vrachtauto. De heer De Neve wal
op slag dood.
Woensdag. 3 januari a.s. zal irj het
Zendingscentrum te Baarn een confe
rentie worden gehouden voor Gerefor
meerden, die in andere zendingsdlenst
zijn of zullen worden uitgezonden.
De conferentie staat onder leiding
Ds H, A. Wiersinga. Sprekers zijn Dl
J. A. C. Rullmann en Dr J. v. d.
den.
