Jeugdzorg is antwoord op nood
in onze maatschappij
NIEUWE
EERSTE NEDERLANDSCHE
{/cAadet rwrAfWrty
Geleide naar de volwassenheid (I)
Doel
MEUWE LEIDSCflE COURANT
WOENSDAG 6 DECEMBER 1961
N.E.N.
HET kan bekend zijn, dat er verschil bestaat tussen jeugdwerk en jeugd-
zorgwerk. De moeilijkheid om 'n definitie te geven van jeugdzorgwerk
ligt niet in de subtiliteit van dat verschil maar in de aard van de jeugd
zorg zelf. Hier ligt namelijk het gevaar van de discriminatie duidelijk op
de loer, het denken in een zwart-wit-schema, alsof jeugdzorg zich zou rich'
I ten tot die jongens en meisjes met wie in normaal verband helemaal niets
valt te beginnen, en jeugdwerk uitsluitend bestemd zou zijn voor de „goed-
lels *"llenden" en „welopgevoeden" in jeugdland. Bij het formuleren van zijn
ees gedachten over jeugdzorg dient men op zijn hoede te zijn, ofschoon er dus
°de degelijk onderscheid bestaat.
Die voorzichtigheid is ook merkbaar
in het thans verschenen rapport va
Leidse Jeugd-Actie over de clubhuizen
in Leiden en hun doelstelling.
Weer een rapport, zult u zeggen. Zou
men nu werkelijk denken, dat de jeugd
waarover het hier gaat en waarover
zo heel veel gezegd en geschreven
ermee gediend is?
Nu zijn inderdaad veel rapporten voor
bestemd om na oppervlakkige kennis
neming archiefstukken te worden. Som
mige zijn theoretische bespiegelingen
hebben weinig of geen aanraking met
de realiteit, andere worden slechts
kleine kring even geraadpleegd, worden
weggelegd en verliezen hun actualiteit.
Dat kan van het onderhavige rap
port niet worden gezegd. Het handelt
over een stuk praktisch jeugdwerk
dat de laatste jaren in onze stad een
grote vlucht heeft genomen, en heeft
ten doel de jeugdzorg in bredere
kring bekendheid te geven en
concrete mogelijkheden en behoeften
van deze sector van jeugdwerk
te wijzen. Het rapport heeft welis
waar een beschouwend gedeelte,
maar dit dient slechts om de praktijk
zoals deze zich in de loop der jaren
heeft ontwikkeld, met meer kennis
van zaken te kunnen benaderen.
Onopzettelijke benadering
Het is waar, dat velen niet weten
wa', jeugdzorg is.
Een jeugdraadlid in een andere stad
vertelde ons onlangs, dat vertegenwoor
digers van het jeugdwerk en gemeente
lijke functionarissen zich rond de tafel
hadden geschaard om een antwoord te
vinden op de vraag, met welke i
zieningen voor de jeugd bij het projec
teren van een nieuwe stadswijk rekening
moest worden gehouden. Uiteraard had
ook de jeugdzorg zijn wensen.
Het was de ambtenaar van Publieke
Werken aanvankelijk niet duidelijk, dat
een honk voor jeugdzorg bij voorbaat
niet in het aanhangsel van een kerk
moet worden ondergebracht. De jon
gens en meisjes voor jeugdzorg komen
daar eenvoudig niet. Het gewone jeugd
werk mist voor hen voldoende aantrek
kingskracht en dus dient jeugdzorg an
ders van aard en opzet te zijn. Daarbij
speelt ook de plaats een rol. Niet in de
schaduw van een kerk, maar als het
ware onder deze kinderen en jongelui
zélf, midden in de buurt, een onopzet
telijke benadering, een van zichzelf af
ziende solidariteit.
Een resultaat van dit gesprek is, dat
de gemeentelijke dienst in zijn plano
logie rekening gaat houden met de wen
selijkheid van een aparte plaats voor
jeugdzorg.
Voorlichting is dus niet overbodig
en het Leidse rapport, tot welks ont
staan werd besloten in de sectie jeugd
zorg van de L.JA., is maar niet een
luxueus of dikdoenerig liefhebberijtje.
Nadat enige pogingen om van elders
medewerking tot het opzetten van een
bescheiden onderzoek naar de Leidse
situatie geen resultaat hadden opgele
verd, besloot de directiegroep van de
L.J.A.-cursus „sociaal groepswerk" in
juni 1960 zelf gegevens te verzamelen
over de contacten, die de Leidse club
huizen met de gezinnen in de verschil
lende stadswijken hebben.
Medewerking verleenden hiertoe
het Leidse Volkshuis, de r.-k. Stich
ting voor bijzondere gezins- en
Jeugdwerk, de Stichting De Jeugd-
haven te Leiden, de r.-k. Stichting
voor gezinswerk en Jeudzorg, 't club
huis De Sperwers, de stichting Ned.
Hervormde Jeugdzorg Leiden,
Ankerwerk van de Moderne Jeugd
raad en het Jeugdzorgwerk van het
Leger des Heils.
Toen de gegevens waren verzameld,
heeft een kleine werkgroep, bestaande
uit de heren A. Barendregt. ds. D. H.
Gijsbers, pater J. D. M. Sweerts, J. Re-
nes, N. van Loef en G. Steinbach, in
nauw overleg met de directies van de
medewerkende instellingen het rapport
samengesteld, daarbij welwillend ter
zijde gestaan door de heer M. W. Hoek,
sociograaf van de gemeente Leiden.
„Lastige" gezinnen
Jeugdzorgwerk gaat ervan uit. dat de
medemens in een zekere nood verkeert.
Men zou het wetenschappelijk verant
woord kunnen noemen, deze mensen
aan te duiden als „sociaal onaangepast".
Men vindt hen zowel onder volwasse
nen als onder jeugdigen.
Vroeger had men voor deze categorie
van de bevolking zo goed als geen oog.
„Men zag wel lastige gezinnen en
personen, maar zij werden als een deel
gezien van de brede proletarische volks
laag", wordt in het onlangs verschenen
rapport van de ..Landelijke adviescom
missie tot bestrijding van de onmaat
schappelijkheid" gezegd.
De armen werden op de been gehou
den door particuliere of kerkelijke lief
dadigheid en openbare ondersteuning,
de niet in het gareel lopende mensen
kregen met de „sterke arm" te maken
en in het algemeen had de massa zich
tevreden te «tellen me* kleine woningen
S1 Agenda voor Leiden
I™ en Den Haag
cte" Woensdag
ed- Den Burcht, 8 uur: Lezing ds K. C.
toer jan Oossanen. Adventkerk Leiden, over
^e,Waarom miljoenen geloven dat het ein-
ele der wereld nabij is".
Den Haag. Kon. Schouwburg, 8.15
Nederlandse Comedie met ..Een
Midzomernachtsdroom".
Gebouw K. en W.. 8.15 uur: Radio Fil-
zoharmonisch Orkest o.l.v. Willem van
Otterloo. solist George van Renesse.
Donderdag
Stadsgehoorzaal, 8 uur: Residentie-Or
kest o-l.v. Elie Poslawsky, solist: Daniël
Wayenberg, piano, voor K. en O.
Stadsgehoorzaal, 2 en 3-30 uur. 7lste
^gfeugdconcerit Mij voor Toonkunst, Rot-
rtaliordams Philharmondsch Orkest
aar Filmzaal academie, 8 uur: LAK-fiilm-
en lassies, „Alexander Newsky", van S.
die Esaensbedoi.
elt" ^en Haag, Kon. Schouwburg, 8.15
Eplur: Haagsche Comedie met „De Ker-
stigientuin".
i in Gebouw K. en W., 8 uur: Nederlandse
nedDpera oJ.v. Leo Driehuys, „La Traviata"
:er ran Verdi.
Prie Vrijdag
erd Filmzaal academie, 1220 uur: LAK-
ical fauzefilms.
Academie, 4.15 uur: Inauguratie prof
J. W. G. ter Braak, buitengewoon
hoogleraar in de neurologie.
Pieterskerk, 7.15 uur: Avondgebed, dr.
jjjt E. H. Oppenheimer, m.m.v. M. G
fcngejan, fluit
Den Haag, Kon. Schouwburg. 8.15
nseuir: Haagsche Comedie met „Arme
Prediker, 8 i
foppenszgroep.
rcr[ Geref Kerk, Oude Vest, 8 uur: Ad-
rent Jeugdappel, ds. Vos, Wassenaar,
terk- en jeugdkoor o.l.v. Chr. Hane-
|raaff, m.m.v. Henry Blackmon, bariton,
toperblazers en pauken.
Busstation, 13.53 uur: Vertrek strand-
Ixcursie Kon. Ned. Natuurhistorische
Vereniging.
Den Haag, Schouwburg, 3 uur:
Werkgroep Haagsche Comedie met „Es-
aoreit", 8.15 uur: Haagsche Comedie
Bet „Arme Bitos".
Gebouw K. en W., 8.15 uur: Concert-
|ebou w-Orkest o.l.v. Eugen Jochum,
lolist Willem Noske, viool,
lutherse kerk, 8 uur: Adventsconcert.
Zorgvlietkerk, 8 uur: Willem Talsma,
irgeL
Apotheken
Geopend voor spoedeisende gevallen:
fUlderapotheek, Lammenschansweg 4,
tl. 23553.
Films
en?' Casino (2.30. 7 en 9-15 uur, dinsdag
om 7 uur): Ik zal spugen op jul-
(18 Jaar); donderdag: Vrouwen-
gen N*" <18 jaar)-
Lido (2.30, 7 en 9.15 uur): De gemas-
lijk. terdie contra Scotland Yard (18 jaar).
Luxor (2.30, 7 en 9.15 uur): Zwijgend
ziinpldendom (18 jaar),
iek- Rex (2.30, 7.15 en 9.15 uur): De hel
ta Tairawa (14 jaar); donderdag; Zarak.
om Studio (2.30, 7 en 915 uur): De Nacht
jaar).
•am Trianon (2.30.
1 1S Jaution er
„ij,1*
lig: Tentoonstellingen
4°f Rijksmuseum van Oudheden, „Neder-
opgravingen in Egypte" (tot 25
ri).
uur Prytaneum, tekeningen en grafiek van
cen. fcrtra (tot 20 december. 9—12 en 2—5 u.)
de-.Lakenhal, Society of wood engravers
panpt 14 december).
Lakenhal, schilderijen en aqaarellen
3V. too B. de Kat (tot 14 december),
i al Leeszaal en bibliotheek Reuvens, Bree-
jriat 27, maandag en woensdag van 1
K-" h-3? 01 van 7 tot B uur; dinsdag van
tot 5J0 uur; vrijdag van 10 tot 5.30 en
hl Ml war; wterdag vaa 1O-4J0
en een nog kleiner loon. Begaanheid
het lot van velen rustte op basis
vrijwilligheid.
Maar nu heeft zich deze liefda
digheid ontwikkeld tot maatschap
pelijke zorg, die rechtstreeks is ge
richt op de medemens in nood. Wij
menen, de jeugdzorg als een onder
deel van het brede en wijdvertakte
complex van de maatschappelijke
zorg te mogen zien.
Er is een tijd geweest, dat
woord „massajeugdwerk" opgeld
deed. Maar de massaliteit is juist een
gevaar voor dit werk. Het moet zijn
grondslag vinden in de persoonlijki
benadering van de individuele mens.
Individuele benadering
Interessant is het, de formele omschrij
vingen in de rijksregelingen voor jeugd
zorg na te gaan. Daaruit is de ontwik
keling af te lezen die jeugdzorg heeft
doorgemaakt.
In 1949 werd ook officieel over „1
sa-jeugdwerk" gesproken. Zes jaar la
ter heet het: „de buitenschoolse veelzij
dige vorming van jeugdigen in de leef
tijd van zes tot en met twintig jaar uit
milieus die uit sociaal-pedagogisch oog
punt bijzondere zorg behoeven, waarbij
de werkwijze is afgestemd op de gees
tesgesteldheid en de levensomstandig
heden van deze jeugd".
En in 1959: „de in groepsverband be
oefende activiteiten met en door jeug
digen uit maatschappelijk bedreigde en
maatschappelijk niet aangepaste milieus,
die uit sociaal-pedagogisch oogpunt bij
zondere zorg behoeven, waarbij het
werk geriaht is op de ontwikkeling
de persoonlijkheid als individu en
lid van gezin en gemeenschap.
De enkele mens moet hier zichzelf te
rugvinden, in gemeenschap met anderen,
niet als onderdeeltje van een mass:
die zoekende en vaak tastende benade
ring zal vroeg of later blijken, dat elk
mens, hoe schijnbaar ook in de n
opgaande, zijn eigen specifieke wereld
je heeft, met eigen vragen, vreugden,
spanningen, zorgen en noden.
Er is alle reden, de term „massajeugd
werk" nooit meer te gebruiken. De ter
minologie heeft dan ook gelukkig gelijke
tred weten te houden met de opvallend
snelle evolutie van het werk en de daar
aan ten grondslag liggende, nog steeds
veranderende inzichten.
Die ontwikkeling kenschetste 't Leidse
rapport met deze woorden:
„Van het aanvankelijke doel, de jeugd
van de straat te houden, zien wij een
ontwikkeling, waarbij de zorg voor deze
Speciaal voor ons blad maak
te de Leidse tekenares Lucia
Steinbach, Roodenburg er straat
10, deze tekening. Zij schreef
er het volgende bij: „Menigeen
vraagt zich af, waarom deze
meisjes en jongens eigenlijk
naar het clubhuis komen. Ze
zoeken de gezelligheid en door
met elkaar te praten en naar
elkaar te luisteren wordt het
voorwerk verricht voor andere
gesprekken, die handelen over
de achtergronden van het
leven".
Onze stadsredacteur heeft
een drietal artikelen geschre
ven naar aanleiding van de
verschijning van het clubhui-
zenrapport van de Leidse
jeugd-actie.
Het eerste handelt over de
doelstelling van de jeugdzorg,
het tweede over een niet-be-
nijdenswaardige erfenis waar
mee Leiden zit, en het laatste
over de Leidse jeugdzorgin
stellingen zelf.
Vandaag plaatsen wij het
eerste artikel, morgen en vrij
dag de volgende.
Hun motto is: Geleide naar
de volwassenheid".
jeugd wordt gesteld tegen de achter
grond van de gezinssituatie. En juist
de mogelijkheid om de gezinnen via het
contact met de jeugd in het clubhuis
te benaderen, geeft de combinatie
jeugdzorgwerk-bijzonder gezinswerk
goede kansen".
Antwoord op nood
Over de wijze waarop de samenstel
lers van het rapport zelf het jeugdzorg
werk karakteriseren, mag hier uiteraard
niet worden gezwegen. Wjj vinden het
een heel fijnzinnige tekening.
„Wanneer wij. stellen, dat het jeugd
zorgwerk een antwoord wil zijn op een
stuk nood in onze maatschappij, nood
van sociaal-pedagogische aard, dan mo
gen wij wel zeggen, da', dit antwoord
de bewogenheid met deze nood als ach
tergrond heeft".
Men is van mening, dat deze nood
voor een belangrijk deel wordt ver
oorzaakt door de snelle veranderin
gen in onze maatschappij, waarvar
jeugdigen in een bepaalde sociale
laag van de bevolking de dupe drei
gen te worden.
De jeugdzorg laat duidelijk een
voortgaande lijn zien, als resultante,
van een steeds dieper ingaan in de
nood van wat aanvankelijk de „club-
huisjeugd" (zonder meer) was; ur
gent is de zorg van de gezinnen ge
worden waaruit deze jeugd komt.
De samenstellers zijn van oordeel,
dat de doelstelling van de jeugdzorg
moeilijk in een formule is vast te leg
gen, omdat het hier gaat om een „object
in beweging". De aanduiding „object"
zou misverstand kunnen wekken. Jeugd
zorg veronderstelt een zo minimale af
stand tussen subject en object en een
zodanige mate van solidariteit, dat er als
het ware een identificatie plaats heeft,
al zal de jongen of het meisje het an
ders-zijn van de leider of leidster op
een of andere wijze moéten ervaren.
Zo ergens, dan kan hier slechts de
„ik-gij(jij)-relatie" vrucht dragen.
Sprekend over objectzou ook aan
„ik-het-relatie" kunnen worden
gedacht, waarbij het werkelijk ken
nen van de medemens wordt verhin
derd doordat deze meer als interes-.
sant „ding" wordt geobserveerd.
Jeugdzorg heeft niet te maken met
een object in beweging maar met een
soms anders dan „gewoon" levend
mens, aan wiens verandering ten
goede, ondanks teleurstellingen en
zelfs mislukkingen, bij voorbaat mag
worden geloofd.
Dat weet jeugdzorg, getuige ook de
volgende citaten uit het rapport. „Jeugd
zorg heeft mede als doel het in een door
gaande solidariteit volgen en begeleiden
van de ontwikkelingen in onze maat
schappij voorzover deze van invloed
zouden kunnen zijn op de milieus waar
toe men zich ridht".
Zijn taak is: een bijdrage te leveren
tot het scheppen van de voorwaarden
om het wel eens moeizame proces van
het volwassen-worden mogelijk te ma
ken. Vooral bij de benadering van de
gezinnen zal de achtergrond van waar-
ui'. men dit werk doet. in hoge mate
meespreken.
Vlag in top gebouw
Stationsweg
Maandaigmdd)dta.g 11 december aal ter
gelegenheid van het bereiken van het
hoogste puinrt van het bouwwerk aan
de Stationsweg de vlag worden gehe
sen op duit gebouw.
Deze plechtigheid zal worden verricht
door ir. M. L. Kal ff.
Bijterige hond wilde niet weg
Hoe het beest was binnengekomen wist
niemand, maar gistermorgen is de politie
ruim een uur bezig geweest een hond te
verwijderen die onder een kast van een
winkel aan de Breestraat was gekropen.
Het dier liet zich door niemand benade
ren. Wie het toch waagde kreeg een fikse
beet. Men trachtte het dier te lokken met
een worst. Het mocht niet baten. Einde
lijk gelukte het een veearts de hond eer
kalmerende injectie te geven, waarna hij
naar een asyl werd gebracht
Burgerlijke stand van
Leiden
GEBOREN: Paul, I v w de Vrle,
en M S van Reenen; Wouter Jan, z v
W J Benning en C Kriek; Willem Si
mon, z v W S Corsel en M Zwitser;
Paulus, z v J Zwaan en C Kikkert;
Maria, d v P Burgerjon en M Zaal
berg; Mei Lieng, d v K H Teng en
G N I Han; Cornelia Hendrina. d v
P Paauw en J Driebergen.
OVERLEDEN! J Zwaan. 57 J, man.
Uitslaande brand aan
Oude Vest
Hedenochtend omstreeks 11 uur brak
brand uit op de bovenverdieping van
het pand Oude Vest 19. bewoond door
de fam. Van Traa. Dikke rookwolken
kolkten door het dak toen de brandweer
met drie wagens arriveerde. Vooral aan
de achterzijde woedde de brand zeer
hevig. Een kwartier na aankomst van
de brandweer loeiden de vlammen uit
de achterramen over een platdak. In
middels werd het vuur met twee stralen
vanaf de ladder aan de voorzijde be
streden, terwijl ook van persluchtmas
kers voorziene brandweerlieden het huis
binnendrongen via de voordeur. Tegen
half twaalf was het vuur bedwongen en
kon de ontruiming van de benedenver
dieping met volle kracht worden voort
gezet om de waterschade zoveel mogelijk
te beperken. Over de oorzaak staat nog
niets vast. Wel is zeker dat het vuur
zich het eerst openbaarde bij een rook
kanaal. Eén brandweerman liep bij het
blussingswerk snijwonden op.
Nader vernemen wij, dat de brand is
ontstaan door oververhitting van een
kachelpijp, die door een met asbest af
gedekt houten schot was geleid. Twee
kamers zijn volkomen uitgebrand, ter
wijl de kapconstructie zodang is aange
tast dat het dak moet worden gestut De
brand is geblust met twee nevelstralen
en een lage drukstraaL
Foto N. VAN DER HORST
Enige ontspanning
op arbeidsmarkt
De geregistreerde arbeidsreserve ls In
november weer met ruim 4000 mannc
toegenomen, nl. van 23.000 tot 27.090.
Het aantal werkloze vrouwen daalde
echter van 4.980 tot 4.420. Het aantal
openstaa/ide aanvragen was eind no
ber voor mannen 76.180 (eind oktober
81.690) en voor vrouwen 37,840 (39,540).
De geregistreerde arbeidsreserve w
Zuid-Holland 4410 (okt. 4240).
Op het gewestelijk arbeidsbureau in
Alphen aan den Rijn bedroeg de gere
gistreerde arbeidsreserve per eind
vember 60 (56). in Delft 184 (199). Den
Haag 2081 (1966). Leiden 222 (170) ei
Lisse 108 (110).
De stand van het schatkistpapier wa:
op 4 december (27 november) in miljoe
guldens: Promessen 776,1 (776.lt
biljetten 2636 (2702,1
Erdal; De omzetten handhaafden zich
bevredigend dooh de kostenstajging zet-
zioh ook in het tweede halfjaar
sterk voort en dit heeft de winst
Kerstkaarten brachten
al f 2500 op
De actie van de vertcoop van kerstkaar»
ten door de leerlingen van de gemeente
lijke bedrijfstechnisohe school heeft tot
nu toe (na 1 week) f 2500 opgebracht Nog
veertien dagen zullen de Jongens trachten
de kerstkaarten te verkopen.
Aan het spel „Tour de France" nemen
nu 17 leerlingen deel. Zoals gemeld mo
gen alleen jongens meedoen, die reedt
voor meer dan f 40 aan kaarten verkoch
ten. Onder de 17 deelnemers zijn er en
kelen, die al voor meer dan f 100 ver
kochten.
Zoekt U een
GOUDEN ARMBAND
voor 70— en 100.— of f 300—
en 400—.
v. d. WATER, Haarlemmerstr. 107
heeft het.
Grote keuze in alle prijzen
||Q7,
CEMEENJE LEIDEN
Officiële publikaties
Wethouder Hagens
Burgemeester en wethouders van Lei
den brengen ter elgemene kennis.
1. dat wethouder J. G. Hagens zich heeft
belast met de behandeling van de zaken
betreffende het openbaar slachthuis, de
inrichtingen „Endegeest" c.a. de Reini-
gings- en Ontsmetingsdienst, de Markt
en Havendienst, de verdeling van woon
ruimte, de woningstichting en het verkeer
2. dat het gewone spreekuur van wet
houder Hagens is vastgesteld op woensdag
van 14.30—15.30 uur.
Benoemd aan universiteit
Bij onderscheiden besluiten van Cura
toren der Rijksuniversiteit te Leiden
zijn:
W. T. Daems, wetenschappelijk amb
tenaar le klasse in tijdelijke dienst bij
de electronenmicroscopie, voor het tijd
vak ven 1 december 1961 tort 1 december
1962, wederom in de-ze functie benoemd;
K. Haagsma, benoemd tot wetenschap
pelijk ambtenaar in tijdelijke dien9t bU
de geologie;
mr. R. A. V. baron van Haersolte, be
noemd tot wetenschappelijk hoofdamb
tenaar A in tijdelijke dienst bij de fa
culteit der rechtsgeleerdheid;
dr. P. G. van der Nat, wetenschappe
lijk ambtenaar in tijdelijke dienst bij
de faculteit der rechtsgeleerdheid, be
noemd tot wetenschappelijk hoofdamb
tenaar in vaste dienst;
J. P. PcrsUn, wetenschappelijk
ambtenaar le klasse in tijdelijke dienst
j de electronenmicroscopie, wederom
i deze functie benoemd;
G. L. Smit, hoofdassistent bij de mi
crobiologie, benoemd tot wetenschappe
lijk ambtenaar le klasse in tijdelijke
dienst;
Smit. wetenschappelijk ambtenaar
in tijdelijke dienst bij de experimentele
zoölogie, benoemd lot wetenschappelijk
ambtenaar in vaste dienst;
dr. J. Snijder, wetenschappelijk amb-
naar in tijdelijke dienst bij dc patho-
gie, voor het tijdvak van 1 november
1961 tot 1 november 1962, wederom in
deze functie benoemd;
G. L. Spoek, wetenschappelijk ambte
naar le klasse in tijdelijke dienst bij
de experimentele zoölogie, benoemd tot
wetenschappelijk ambtenaar le klasse in
aste dienst-,
J, Tromp, wetenschappelijk ambtenaar
in tijdelijke dienst bij de botanie, be
noemd tot wetenschappelijk ambtenaar
t vaste dienst
Lezingen in MontpelHer
Op uitnodiging van de Universiteit van
Momtpelher cn de „Société Cbimsque de
France", heeft prof. dr. C J. F. Böttcher.
hoogleraar in de fysische scheikunde,
vorige week een tweetal lezingen aldaar
gehouden.
Deze uitnodiging illustreert eens te
meer de belangrijke wetenschappelijke
betrekkingen, die tussen beide univer
siteiten bestaan.
