ht eeft doftfce Ky,
V.N.-troepen mogen
geweld gebruiken
Vier gangsters lialf uur
lieer van 3!2 miljoen
Uitspreken van getallen
kost ons véél geld
Kernproeven door V.S.
tijdens Geneefs overleg
R°Y hlfoN*0
De vork is nog niet oud
1961
PTTPREMIE ALS NOODMAATREGEL
D hoofddirectie van de P.T.T. geeft aan postambtenaren een speciale ver-
goeing boven het loon en de normale detacheringsvergoeding, wanneer zij
beiid zijn zich beschikbaar te stellen voor hulpverlening bij bepaalde vitale
dicstonderdelen van de P.T.T. in het westen des lands. Deze toeslag wordt
slehts toegekend bij detachering voor langere duur (gedurende tenminste
maandl en bedraagt dan ƒ120 per maand. Dit antwoordt minister Kort-
hjs (verkeer en waterstaat) in antwoord op schriftelijke vragen van het
Teede-Kamerlid Assmann (kath. v.).
3e bewindsman acht deze maatregel noodzakelijk, omdat de personeels-
jiuatic bij bepaalde dienstonderdelen, en vooral bij de postdienst in de drie
rote steden, zo precair is, dat het bedrijf de keus had tussen: verdergaande
ermindering van het dienstbetoon. mogelijijk zelfs het afknappen van bepaalde
diensten, of het mogelijk maken dat personeel, dat elders in het land nog kan
Worden vrijgemaakt en dat normaal niet voor detachering in aanmerking
/komt. op vrijwillige basis op de meest bedreigde plaatsen tewerk wordt gesteld
De minister meent dat de laatste methode als noodmaatregel met het oog op
j de precaire situatie gewettigd is, ook al is ze zeker niet zonder bezwaren.
Luchtmacht V.S. in
Europa versterkt
De in augustus door president Kenne
dy aangekondigde versterking van de
Amerikaanse luchtstrijdkrachten in
Europa is voltooid, zo heeft het hoofd
kwartier van de 17de Amerikaanse lucht
vloot in Ramstein bij Kaiserslautern
vrijdag meegedeeld.
De twee laatste van elf toegevoegde
reserve-eenheden uit Amerika zijn nu op
de NAVO-luchtbasis Ramstein aangeko
men. De eenheden zijn ieder met onge
veer 25 moderne straaljagers van het
type F 104-a en F 105 Thunderchief uit-
lerust. De nu aangekomen eenheden zijn
Van de elf eenheden zijn er zes op de
Amerikaanse vliegvelden in West-Duits-
land en vijf in Frankrijk gestationeerd.
Zij staan onder commando van de 17-
de Amerikaanse luchtvloot.
Chroesjtsjef geeft
salarislesje
j Chroesjtsjef heeft in Tzelinograd het
iraagstuk van de salarissen en de wet
ian vraag en aanbod aangeroerd. Op
en vraag van een tractorbestuurder
Senden als de tractorbestuurders.
reten sinds lang heel goed, dat hoe
oger de salarissen zijn. hoe beter het
i Maar het salarispeil moet in oi
enstemming zijn met de produktie
Ie opbrengst. U moet dus niet met de
idse Jlebogen werken en anderen opzij-
h fukken. kameraden, zei Chroesj-
ijef nadat hij enige technische verbe-
SUi- eringen had voorgesteld. zoals het
wjrt- pechanisch melken van koeien.
Over de maagdelijke gebieden zei hij,
fifW-lat sommige ecqpomen ..spreken over
laar en fiasco". Deze specialisten zijn ech-
er reeds lang door de feiten tegenge-
van proken, aldus Chroesjtsjef.
kris
Europese kunstmaan
>0U<[( I
!t del ontmoet hindernis
jtd^Groot-Britannië hoopt dat de landen
betrokken zijn bij de oprichting
een Europese organisatie voor het
ïren van kunstmanen, voor het
van januari de desbetreffende
zoudifnventie zullen hebben ondertekend,
jdus is van diplomatieke zijde te Lon-
r en vernomen. De conventie werd op-
esteld op een negenlandenconferentie
is zuie te Londen is gehouden en op 3 no-
Kruiember is gesloten. Ook Australië
it va"™1 aan dit plan van acht Europese
tanden deel. De bedoeling is dat in de
or erf,mer van de eerste Europese
>n v£nstmaan *n Australië wordt gelan-
Lritr'
Aan het einde van de negen-landen-
inferentie had Groot-Brittannië de an-
:re landen gevraagd binnen drie we-
>n definitief te willen meedelen of zij
juden deelnemen. Deze termijn was
Tijdag verstreken. De Britten hebben
je termijn met een week verlengd om-
nog geen enkel antwoord is ont-
TTi«Pngen-
uicg-Verscheidene Europese landen zou-
!n v%n betwijfelen of de Britse ,,Blue
voudttreak"-raket, die de eerste trap zou
en bttormen, wel geschikt is en van mening
Ijn dat in de Verenigde Staten een
Bket moet worden gekocht.
Veiligheidsraad over Katanga
Tegen huurlingen
uit huitenland
De Veiligheidsraad heeft gister
avond de troepen van de V.N. ge
machtigd in Katanga geweld te
gebruiken bü het optreden tegen
buitenlandse huurlingen en poli
tieke raadgevers, die niet onder
V.N.-bevel staan. De raad drong
er ook op aan dat alle „afschei
dingsactiviteit in Katanga ter
stond zal worden beëindigd."
Een Russisch veto verhinderde echter
de aanvaarding van een Amerikaans
voorstel om de inhoud van de resolutie
te verruimen door er ook bij in tc
sluiten acties tegen de centrale rege
ring van de kant van andere gebieden
Kongo.
De Britse afgevaardigde sir Patrick
Dean onthield zich van stemming omdat
naar Britse opvatting een te grote nadruk
werd'gelegd op de toestand in Katanga.
Ook Frankrijk onthield zich van stem-
De andere leden van de raad, w
onder de Ver. Staten, steunden
resolutie, die door Ceylon. Liberia e
Ver. Arabische Republiek gezamenlijk
was ingediend.
De Amerikaanse afgevaardigde Stev
)n zei slechts aarzelend voor de re
lutie te stemmen nadat twee Russische
veto's het 96ste en 97ste veto
Sowjets in de Veiligheidsraad drie
'4ijo
n
n zid
j: mi
sterei
ïekon
aBen^'er gemaskerde gangsters hebben
eren in Düsseldorf bij een overval
een juwelierszaak voor
iiljoen gulden aan juwelen buit ge
laakt; een half uur later werden zij
tarresteerd.
or De overval, die in het volle daglicht
laatsvond en slechts twee minuten ir
eslag nam, werd gepleegd op de juwe
erezaak Kern aan de luxueuze Kö-
igsallee. Drie gewapende
"^rongen uit een auto, vielen de winkel
>or o7nnen en begonnen onmiddellijk te
m Jhieten.
Terwijl de dodelijk verschrikte bedien-
vole1 deltlcin8 zochten graaiden de overval-
voys diamanten colliers, ringen en andere
w^welen bij elkaar. Toen zij terug naar de
ftapPlito renden schoot een van de gangsters
vocj het wildeweg met zijn machinepistool
b een groepje voorbijgangers, waarbij
b 16-jarig meisje in de voet geraakt
mkuïerd.
a vo((Pe Politie werd gealarmeerd
andirnimum van waren meer dan vijftig
t vetfent<n op been. Een taxichauffeur
W?n verteben welke route de auto van de
3ver» had genomen. Het spoor leidde
rvoerlar de nachtclub Champs Elysee's" die
imiddelljjk door de politie omsingeld
*r& De politie drong via het aak het
(lis binnen en arresteerde allereerst als
lelijke medeplichtigen een danseres
Pool. In de kelder vond zij de v
vers met hun buit, de grootste die
est-Duitsland sinds de tweede wereld-
rlog geroofd is. De gangsters, volgens
politie een Tsjech en drie Fransspre-
nde buitenlanders, gaven zich zonder
rzet over. In de nachtclub werden be-
lve de gestolen juwelen twee machine-
stolen enivier revolvers gevonden.
De politie verklaarde dat de roofover-
1 grote overeenkomst vertoont met
■film die twee jaar geleden in de
1 van Kem werd opgenomen. Deze film
d de titel: ,,De volmaakte overval''
amendementen hadden doen stranden die
volgens Stevenson de resolutie verbeterd
zouden hebben.
Na de stemming verklaarde de
nemende secretaris-generaal Oe Thant
dat hij meer troepen voor de V.N.-strijd-
krachten nodig zou hebben. Hij deed
het bijzonder eer. beroep op hulp van
Afrikaanse staten.
Ghana heeft twee dagen geleden a;
gekondigd dat het 600 man naar Kongo
zou zenden ter versterking van de V.N.-
strijdkrachten.
Functionaris
Oe Thant opperde ook de mogelijk
heid van benoeming van een hoge
functionaris die zou moeten werken
voor verzoening tussen de tegenover-
elkander staande groepen in Kongo.
Generaal-majoor Sean McKeown, de
bevelhebber van de V.N.-strijdkrachten,
en dr. Conor O'brien, de omstreden V.N.-
vertegenwoordiger in Katanga, warer
beiden ook bij de stemming in de Vei
ligheidsraad aanwezig.
Valerian Zorin, dc Russische afgevaar
digde, die deze maand ook voorzitter van
dc Veiligheidsraad is, drong er bij Oe
Thant op aan een einde te maken aan
de „eenzijdige bezetting van de V.N.-staf
in Kongo", hetgeen een zinspeling
op de afwezigheid van de Russen b
operaties aldaar.
Waarom niet anders
AOSRAM
Von Papen bepleit
weer pensioen
Een administratief rechtscollege
Freiburg zal begin december beslissen
of Franz von Papen, vice-kanselier tij
dens het Hitlerbewind, in aanmerking
komt voor een officierspensioen.
De thans 82 jaar oude Von Papen
heeft het land Bad-Wurtemberg aange
sproken voor achterstallig pensioen van
af 1957 toen de uitbetaling van het pen
sioen aan Von Papen werd gestaakt
krachtens een wet van de federale rege
ring waarbij de pensioenrechten werden
ingetrokken voor personen die de grond
slagen der democratie hadden geschon-
Bij de intrekking van het pensioen van
Von Papen had de landsregering gesteld
dat Von Papen de mede-ondertekenaar
geweest van een nazi-decreet uit
waarbij de doodstraf werd inge
voerd. Dit was kort na de rijksdagbrand.
Sinterklaas-surprises
Rook steeg op uit het 24 verdiepingen hoge gebouw van de New York
Times. Een felle brand woedde in Times Tower. Het begon allemaal
in een voorraad-depot op vier verdiepingen beneden het straatopper
vlak. Spoedig bereikte het vuur ook de andere lagen van het gebouw.
Twee brandweerlieden verloren hun leven tn de strijd tegen het vuur.
Arthur Dean in New York:
V.N.Afrika moet
atoomvrij zijn
r\E Verenigde Staten zullen proeven
met kernwapens nemen, terwijl
de besprekingen over het staken van
dergelijke proeven volgende week in
Genève aan de gang zijn. Dit heeft de
Amerikaanse afgevaardigde naar deze
conferentie, Arthur Dean, gisteravond
in New York verklaard. Tevoren was
in de Algemene Vergadering van de
V.N. een resolutie goedgekeurd, waar
in het gebruik van atoomwapens als
een inbreuk op het Handvest van de
volkerenorganisatie wordt beschouwd.
In een afzonderlijke beslissing deed
de Algemene Vergai'ering een beroep
op alle leden om Afrika als een atoom-
vrije zone te beschouwen.
De Britse afgevaardigde Godber
noemde oncontroleerbare stappen om
geen kernwapens te gebruiken volko
men waardeloos. Zolang landen kern
wapens bezitten, zullen zij deze voor
hun verdediging gebruiken, zo ver
klaarde hij.
De Amerikaan Dean verklaarde, dat
de Sowjetunie niet het geringste v
nemen koestert zich om een verbod
het gebruiken van kernwapens te
kommeren. Hij noemde het voorstel
Afrika tot een atoomvrjje zone te
klaren, „nog een niet onderzocht en niet
gecontroleerd moratorium voor kernproe-
Volgens de Amerikaan heeft de Sow
jetunie in zijn laatste serie proefnemin
gen vijftig kernbommen tot ontploffing
gebracht en niet dertig, zoals eerder be
kend is gemaakt.
Dean vervolgde mot een aanval op de
Sowjetunie, omdat dit land doorgaat met
raketwapens te rammelen en andere lan
den te bedreigen met vernietiging door
kernwapens. Tezelfdertijd zal de Sowjet
unie de V.S. blijven aanvallen omdat dit
land op ernstige principiële gronden te
gen deze resolutie stemt, aldus de Ame
rikaanse afgevaardigde.
De Sowjetunie is al begonnen deze
resolutie te gebruiken als propaganda
in de koude oorlog, terwijl zij voortgaat
met de voorbereidingen om de resolutie
te overtreden, verklaarde Dean.
Het communistische blok en Indone
sië stemden voor beide resoluties. De
Verenigde Staten. Groot-Britannië,
Frankrijk, Nederland, Portugal en Span
je behoorden tot de landen, die tegen de
resolutie, die een algemeen verbod van
kernproeven wil. stemden.
Bfj dc stemming over de resolutie,
waarin Afrika als een atoomvrfje zone
wordt beschouwd, onthielden zich dc
V.S.. Frankrijk, Groot-Britannië en de
Brazzaville-groep van Frans-Afrikaanse
landen. De stemverhouding was hier 55
voor, geen tegen en 44 onthoudingen.
opnieuw hele geldsommen
lies oplevert? Dat klinkt nogal raad
selachtig, maar is het niet meer als
wordt vastgesteld dat we onlogisch
zijn in ons uitspreken van getallen.
We zeggen tegen 31 geen „dertig-en
één" op de manier zoals bijvoor
beeld de Engelsen (thirty one) of de
Fransen (trente et un) het doen,
maar - zo inefficiënt mogelijk - „één-
en dertig". We keren de zaak dus
nodeloos om, met alle gevolgen van
dien
Draait u maar eens een telefoon
nummer dat u mondeling wordt
opgegeven. De kans is op zijn minst
aanwezig dat u - om het cijfer 31 nu
maar even aan te houden - bij het ho
ren van één-en-dertig" eerst de één
en dan de drie draait inplaats van
omgekeerd! - Allicht, wamt we spre
ken de" getallen immers onlogisch uit?
Een ander voorbeeld, nu met een
breuk. Als u ..driezeuverrtiende
hoort, weet u dan wat wordt bedoeld?
Neen, want het kan zowel 3,7 als
3/17 zijn. - Behoorde u wellicht ook tot
degene die op de lagere school, als ze
van meester" bijvoorbeeld het getal
328 gedicteerd kregen, eerst de 3, dan
de 8 en daartussen de 2 opschreven?
Dan is dat al wéér een bewijs van de
ondoelmatige uitspraak onzer getallen.
Zo zouden we nog wel een poosje door
kunnen gaan.
Kunt u zich voorstellen hoeveel fou
ten daardoor dagelijks bij het bedrijfs
leven. op departementen, kortom in het
zakelijk verkeer ontstaan en hoeveel
tijd het kost, bijvoorbeeld in boekhou
dingen, zo'n fout op te sporen? - Er
zijn geen statistieken van, uiteraard,
maar waren ze er wèl dan mag wor
den angenomen dat van al het op
die manier verloren geld beslist veel
langdurige en luxueuze vakantiereizen
zouden kunnen worden gemaakt!
De eerste die zo'n tien jaar geleden deren
vond dat hier wel eens wat aan ,,ge- De uo„lieil
daan" kon worden was de Nederland- vertegenwoordigers van direct-belang-
se bedrijfsadviseur ir. A. M. M. Ha- hebbenden zélf (normcommissies), on-
merlijnck, destijds te Gent werkzaam, dergaan de nodige revisies en worden
in diverse publikaties op het ,e^lotle als normontwerp gepubli-
d„. ceerd Geduren{|c vier maanden kan
tenslotte nog ledereen die daar zijn
zegje over wil zeggen kritiek op zo'n
normontwerp indienen. Als ook déze
reacties, zo nodig, zijn verwerkt Is de
norm een feit en kan zij algemeen
worden ingevoerd. Kan, want de in
voering is geheel vrijblijvend. De er-
leert evenwel dat betrokkenen
Ir. M. W. Welleraan
gaf commentaar
Een kort bericht in de krant
van de afgelopen week heeft
ditmaal onze nieuwsgierigheid
opgewekt. Het bericht luidde
ongeveer al» volgt: „In verband
met de ondoelmatigheid van de
uitspraak van getallen heeft het
Nederlandse Normalisatie-insti
tuut heden een normontwerp
gepubliceerd dat het gebruik
van in dit opzicht logischer
regel» kan bevorderen. Kritiek
op dit ontwerp wordt ingewacht
\oor 1 maart 1962 bij het Ne
derlandse Normalisatie-instituut,
postbus "0, 's-Gravenhage.**
Er doemden voor ons nogal wat
vraagtekens op bij het lezen van
dit bericht. Vandaar, dat we ons
hebben gewend tot ir. M. W.
Wellenian te Scheveningen,
hoofdingenieur bij genoemd in
stituut, die zo welwillend was
al die vraogtekens voor ons stuk
voor stuk in uitroeptekens te
veranderen. Wij hopen dat dit
voor onze lezers ook het geval
zal zijn als zij bijgaand artikel
u door de telefoon kunt horen), de
Nederlandse driekleur (die vroeger in
alle mogelijke nuances rood, wit en
blauw werd gehesen) tot het nieuwe
steile handschrift (dat de meeste kin-
op de scholen leren).
worden opgesteld door
overheid het meestal zullen doen
omdat het ln hun eigen belang is.
Om nu weer op ons onderwerp terug
te komen: de ..uitspraak van getal;
vershcil tussen het uitspreken en
het neerschrijven van getallen.
Een constructief voorstel van de
toenmalige minister Rutten van O.K.
en W. aan de ANOF, de overkoepe
lende onderwijzersfederatie, dat be
oogde door een nieuwe logischer uit
spraak van getallen genoemde bezwa
ren op te heffen vond daar in 1951
geen weerklank. In wetenschappelijk
milieu, in het bedrijfsleven en in effi- HM-
ciency-kringen was dit echter wet het lcn in het'mondèling zakelijk verkeer"
seval en zo werd het een zaak van zijn thans bij het Nederlandse Norma-
het Nederlandse Normalisatie-nistituut lisatie-instituut in het stadium van
in Den Haag, de voor velen nog te normontwerp. Tot 1 maart 1962 kan
weinig bekende, sinds 1916 bestaande, iedereen daar r.og kritiek op leveren,
stichting. om te beginnen geldt deze norm al-
Dit normalisatie-instituut de naam ieen voor het spraakgebruik bij getal-
zegt het al - stelt normen op die in len van mond tot hand en niet van
principe het gehele gebied wan het mond tot oor, d.w.z. de nieuwe norm
;elijk denken en handelen bestrij- wil geen inbreuk maken op het gewo
ne spraakgebruik. Zij bedoelt slechts
verwarring te voorkomen in het zake
lijke verkeer bij telefoneren, dicteren
en dergelijke. Onderscheiden wordt
dan de uitspraak van 1. gehele getal-
denken en handelen bestrij'
ken, opdat volgens een der doelstel
lingen economischer kan worden ge
werkt. Het instituut bereikte in de
loop der jaren dat er in ons land rond
1500 normen werden ingevoerd: van
gestandaardiseerde schroeven en klink
nagels. melkflessen, verkeersborden
via de muziek (standaardtoon A, die
gemengde getal-
Drink
l-h
de enige
echte
I Een onderzoek van een
boerenbond in Neder-
Saksen heeft aangetoond,
dat ongeveer 88 procent
van de boeren en 95 pro
cent van de boerinnen in
de Duitse bondsrepubliek
nog nooit vakantie heeft
gehad. Verder is bij dit
onderzoek gebleken, dat
het niet waar is, dat de
boerenbevolking door het
buitenwerk over het al
gemeen gezond is. Slechts
36 procent van de man
nen en 32 procent van dc
vrouwen zijn volkomen
gezond.
1 Bondskanselier Ade
nauer is verkouden en
mag niet buiten komen.
Waarschijnlijk zal hij
volgende week zijn werk
weer hervatten. Hij zal
dan onder meer in Parijs
een gesprek met generaal
De Gaulle hebben,
f My fair lady zal voor
lopig tot begin maart
1962 in het Amsterdamse
theater Carré opgevoerd
worden. Het ziet er ech
ter naar uit, dat de reeks
voorstellingen geconti
nueerd zal worden we
gens de nog steeds ge
weldige belangstelling.
De directeur van het
theater Carré deelde op
de aandeelhoudersverga
dering mee, dat voor de
komende jaren plannen
in studie zijn om andere
Amerikaanse musicals tc
brengen, maar ook wordt
gedacht aan het doen op
voeren van oude operet
tes in een moderne ver
sie.
I Een Engels onderzoeker
meent er weldra in te
zullen slagen een kleine
draagbare radar-installa
tie te construeren, waar
mee blinden zullen kun
nen „zien", op de manier
waarop vleermuizen in
de lucht obstakels „zien".
Het toestel bestaat uit
drie onderdelen: een zen
der, die de vorm van een
zaklantaarn heeft, ccn
ontvanger en een hoofd
telefoon. De „zaklan
taarn" zendt elektro
magnetische trillingen
uit, de ontvanger vangt
de teruggekaatste trillin
gen op en deze worden
in de hoofdtelefoon hoor
baar gemaakt. Na enige
oefening kan de gebrui
ker het verschil horen
tussen een muur, een lan
taarnpaal en de rand
van het trottoir. De actie
radius van het toestel is
ongeveer acht meter.
I Een grote gekleurde an
sichtkaart, waarop een
in de lucht ontploffend
vliegtuig heel realistisch
staat afgebeeld, is giste
ren en eergisteren bij
vele reisbureaus en
luchtvaartmaatschappijen
in de bus gestopt. De lu
gubere kaarten dragen
aan de voorkant enkele
in het Frans gestelde
slagzinnen. Bovenaan
staat de naam van de
Tsjechische maatschappij
CSA, met de toevoeging:
de veiligste ter wereld.
Helemaal onderaan staat
over de gehele breedte
van dc kaart: slechts zes
ohgelukken in de laatste
twaalf maanden. Men
denkt erover om dc poli
tie in deze sinistere zaak
te mengen.
I Nadat daartoe een op
roep in dc plaatselijke
pers is gedaan, hebben
enkele inwoners van
Brummen het gemeente
bestuur in kennis gesteld
van enkele plaatsen,
waar zich onontplofft
projectielen uit de twee
de wereldoorlog zouden
bevinden. Het gemeente
bestuur heeft zich nog j
niet tot de opruimings
dienst gewend.
759) De afleiding van het woord
vork voert ons tot een Latijns woord
dat met dragen in verband staat.
Als draaginstrument gaat de vork
dan ook terug tot de grijze oud
heid, want zij werd In de keuken
gebruikt voor het aanvatten van
grote stukken vlees en speelde veel
later een rol in de handen der ko
ninklijke voorsnijders. Maar als
eetlnstrument was de vork in dc
oudheid onbekend, want in geen der
beschaafde landen van het Oosten
of van de Latijns-Griekse wereld
werd een eetvork gebruikt. Men at
met de handen en deed dit, el naar
de zeden van de tijd, zo beschaafd
mogelijk. Om
streeks het jaar
400 n. Chr. schreef
de kloosterling 6ul-
pIMus Severus:
„Neem het vlees
met drie vingers
en vul uw mond
niet met te grote
stukken. Ge moogt
uw hand niet (c
lang ln de schotel houden". En dc,
in dit verband reeds eerder genoem
de Erasmus bezwoer zijn lezers er
zich voor te hoeden het eerst dc
hand naar de schotel tc brengen en
het eten dat zij niet in de hand kon
den houden tenminste op het bord te
leggen. Lang niet leder beeft zich
aan deze regels gehouden, want
Franklin vertelde van Lodewijk
XIV die een fraai couvert bezat,
maar eerst op hoge leeftijd een vork
ging gebruiken dat de koning met
zijn handen ln elke schotel wroette
die voor hem werd neergezet.
Wanneer we in aanmerking ne
men, dat deze, in onze ogen nogal
hachelijke eettechnlek uit dc oud
heid, heeft stand gehouden tot de
18de eeuw, is het juist zo verwon
derlijk dat dc eerste eetvork wordt
aangetroffen ln een „barbaren"
graf. In een vrouwengraf uit de tijd
der Longobarden, is nl. de onder
helft gevonden van een verguld-zil
veren vork. met twee tanden. We
behoeven hier weliswaar niet de
conclusie te trekken dat deze Longo-
barden-dame regelmatig met een
vork at, maar voor speciale spijzen
zal zij dit instrument toch zeker
gebruikt hebben. Vele eeuwen later
het was in 991 schijnt de vrouw
van de Doge van Venetië zich van
kleine vorken te hebben bediend,
zodat wij dank zij deze twee voor
beelden, in leder geval kunnen vol
houden dat onze eetvork uit N.-Ita-
llë stamt.
In onze streken schijnt Jacoba
van Beleren bij het eten van gem
ber een vorkje te hebben gebruikt
en ln de nalatenschap van Pierre
de Gaveston, de gunsteling van ko
ning Edward II, wordt een collectie
van 69 lepels en 3 vorken aangetrof
fen. Die vorken werden gebruikt
om er peren mee te eten. Wat men
met die vorken aan moest, bleek
pas op het einde van de 17de eeuw,
toen dc brede, ge
plooide halskragen
in zwang kwamen,
waardoor het uiterst
lastig en riskant
werd dc spijzen met
de hand naar dc
mond te brengen.
Toen begon de vork
ln de betere kringen
op te komen.
Maar toen de kragen weer smaller
werden raakte dit eetlnstrument In
vele rtreken weer in onbruik. In
het midden van de 18de eeuw be
gint tenslotte de zegetocht van do
vork, niet echter dan na de nodige
tegenstand van de schrijver Justus
van Effen te hebben ontmoet. In
„De Hollandsche Spectator" van
1733 ontkent hij wel niet dat de
vork dienstig kan zijn wanneer men
met vreemden aan tafel zit, maar
„wanneer men met eerlijke en rel-
nen luiden eet, vind ik het gebruik
der vingeren, en van het zelfde
glas, de geringste reden van af
keer niet." Toch was het gebruik
van de vork. dit „vreemde Insluip
sel", toen niet meer tegen tc hou
den. Niet onvermeld mogen we
h>erbi| laten, dat vóór het algemeen
gebruik van dc vork, ook hier tc
lande een dergelijk Instrument voor
sommige spijzen toch reeds gehan
teerd werd. Bij het eten van grote
bonen was het bij velen bijvoor
beeld gewoonte een gepunte kleine
stok te bezigen, waardoor het eten
vergemakkelijkt werd.
O ja. weet U. dat de regenboog
ook bij maanlicht kan worden waar
genomen?
Daarover een volgende keer.
mt-spra
HL., I breukei.
len (combinatie i
Gehele getallen spreekt men uit door
het noemen van de cijfers van links
naar rechts. Voor het scheiden v4ii
cijfergroepen in grote getallen kan
men deze scheiding (en) met het woord
„spatie" aanduiden, dan wel met het
leggen van de klemtoon op het laatste
cijfer van de groep. Voorbeeld: 776
042 spreke men uit als „zeuven-zeu-
ven-zes-spatie-nul-vier-twee" of „zeu-
ven-zès-nul-vier-twéé". Wil men
de orde van grootte van een
getal nóg duidelijker aangeven, dan ge-
bruike men aanduidingen die een
macht van duizend zijn. Voorbeeld: 13
507 843 spreke men dan uit
als: „één-drie-m il joen-vi j f-nul-zeu ven-
duizend-acht-vier-drie".
Breuken. Bij gewone breuken spre
ke men eerst de teller uit zoals dat
voor gehele getallen geldt. Hierop la
te men volgen het woordje „door",
waarna de noemer wordt uitgesproken.
Voorbeeld: de breuk 304/519 spreke
men uit: „drie-nul-vier-door-vijf-één-
negen". Bij tiendelige breuken spreke
men de cijfers achter de komma uit
zoals dat voor gehele getallen geldt.
Voorbeeld: 0,756 wordt: „nul-komma-
zeuven-vijf-zes". - Vergissingen zoals:
is „vijfzeventiende" nu 5.7 of 5/177
zijn nu uitgesloten, want de norm
zegt voor het eerste „vijf-komma-zeu-
ven" en voor het tweede „vijf-door-
één-zeuven".
Gemengde getallen hebben nog deze
noviteit dat men tussen het gehele ge
tal en de breuk ook inderdaad het
woordje „breuk" uitspreekt. Voorbeeld
8 23/37 wordt: „acht-breuk-twee-drie
door-drie-zeuven". En 3,7 meter wordt
„drie-komma-zeuven" meter.
U zult het met ons eens zijn dat
alles zeer simpel aandoet en ook in
derdaad het ei van Columbus bejé-
kent.Bovendien is hier sprake van
een volkomen gesloten stelsel.
Apart moeten nog vermeld worden
de regels voor het uitspreken van te
lefoonnummers, die in de norm zijn
overgenomen van de PTT. Dit kon heel
gemakkelijk, omdat deze PTT-regels
volkomen in bovengenoemd gesloten
stelsel passen.
Voor het uitspreken van telefoon
nummers gelden twee regels: a. Num
mers van 2 cijfers uitspreken volgens
het huidige spraakgebruik. Dus 59
blijft „negen-en-vijftig", alleen 80
wordt, om vergissingen te voorkomen,
„tachentig".
b. Nummers van 3 cijfers en meer
worden zoveel mogelijk in groepjes
van 2 gesplitst en de cijfers worden
van links naar rechts opgenoemd met
de klemtoon op het laatste cijfer van
elke groep. Dus telefoonnummer 268
wordt: „twee-zes-acht" en telefoon
nummer 779432 wordt: „zcuven-zeuven
-negen-vler-d ri e-twéé"
Ongetwijfeld zult u hebben opge-
merkt dat veel van hetgeen deze norm
opsomt voor de „uitspraak van getal
len in het mondeling zakelijk verkeer"
'rit* <!aar,als gemeengoed
geldt Dat klopt ook. want normali
satie is in feite datgene vastleggen
wat gangbaar wordt of is.
Tenslotte: in nóg een opzicht is de
nieuwe norm belangrijk. We denken
aan de snelle ontwikkeling van com-
putors, de dank zij de voortgang der
elektronische wetenschap „denkende"
machines. Binnen afzienbare tijd ver-
wacht men computors die zelfs het
gesproken woord kunnen opnemen
lllJn erke^,.Dit laatstc zal echter
l. mogehjk zijn indien de uit-
vin getallen logisch, dus vol-
?e boven besproken norm, gc-
Heinnch von Brentano, de Westduitse
voormalige minister van buitenlandse
zaken is gekozen tot leider van de chris-
tclijk-democraten in de Bondsdag.
Het personeel van de Parijse metro-
n busdiensten heeft voor dinsdag a.s.
en staking afgekondigd.
Op dezelfde dag zal in het gehele land
worden gestaakt door het spoorwegper-
soneel en dat van de gas- en elektrici
teitsbedrijven.
