Ik doe
er altijd
een
sigaartje
bij...
PANTER
Lange accepteerde geen
kritiek op W.-Dnitsland
bij voorkeur
Spionnen namen bevelen
niet erg serieus op
Verwoerd dreigt Joden
wegens Israëls bonding
Koning Boude wijn hekelt
slordig taalgebruik
niemand
de deur uit
zonder een
ontbijt
Tafellakens en afkomst
ARMALITE-GEWEER
Aangezien er geen order voor de produktie van het Armalite-geweer
ten behoeve van de Nederlandse strijdkrachten was geplaatst en een der
gelijke produktie dus ook niet was aangevangen, kan niet worden ge
sproken van niet door de staat geaccepteerde Armalite-geweren.
Dit "antwoordt de minister van defensie, ir. Visser, op enige vragen
van Tweede Kamerleden inzake het door de staat niet geaccepteerde
geweer.
De licentie-rechten van Fairchild betroffen uitsluitend een auto
matisch geweer. Daarnaast is er geen contract gesloten met genoemde
fabriek voor een machine-geweer. Wel heeft het staatsbedrijf, uitgaande
van de constructie van het Armalite-automatische geweer, zelfstandig
enkele proto-typen en demonstratie exemplaren voor een machinegeweer
met bandvoeding gemaakt. Hiermee is een totaal aan kosten gemoeid
geweest van 245.000 gulden. Dit bedrag is begrepen in de totale kosten
van het Armalite-project. Gezien de ontwikkelingen met betrekking tot
het Armalite-geweer bestaan ook voor dat machine-geweer geen voor-
I uitzichten, aldus minister Visser.
AANVRAAG RECHTSHERSTEL
Het is niet juist, dat iemand, die gebruik maakt van zijn recht bij
I de Raad van Europa rechtsherstel te vragen in alle gevallen wordt ver
plicht zulk een aanvrage met bijlagen in het Frans en het Engels te
I stellen. De Europese commissie voor de rechten van de mens kan een
partij op haar verzoek toestaan een andere taal te gebruiken. De president
I van deze commissie kan bepalen, dat de bijdragen niet behoeven te wor
den vertaald.
Dit antwoordt minister-president prof. De Quay, minister van bui
tenlandse zaken a.i., op schriftelijke vragen van het Tweede Kamerlid de
heer C. Kleijwegt (soc.).
Naar aanleiding van de door de heer Kleijwegt gestelde vraag of de
minister het niet noodzakelijk acht stappen te ondernemen om voor de
kosten van zulk een vertaling, indien deze wordt vereist, niet de inviduele
aanvrager aansprakelijk te stellen maar deze bijvoorbeeld te laten druk
ken op het budget van de Raad van Europa zelf, zegt de minister
president, dat bij de bevoegde instanties van de Raad van Europa zal
worden nagegaan of een algemene regeling, als in deze vraag bedoeld,
kan worden getroffen.
VOORLICHTINGSACTIE VAN B.B.
In het voorlopig verslag op de begroting 1962 van binnenlandse zaken
wordt de minister gevraagd op welke militaire veronderstellingen de
jongste voorlichtingsactie van de B.B. is gebaseerd. De Tweede Kamer
leden geloven op die van 1855. Tevens wordt in het voorlopig verslag
gevraagd een schatting te geven van de te verwachten A- en H-bomaan-
vallen op de a- en b-gebieden van ons land in de eerste fase van een
toekomstig conflict, gebaseerd op de jongste militaire ontwikkelingen,
i Tenslotte wil men weten welk percentage van de bevolking bij zo goed
j mogelijke zelfbescherming bij die aanvallen toch zou omkomen.
ONGERUST OVER RIJKSPOLITIE
Veel Tweede Kamerleden zijn ongerust over de gang van zaken in
gemeenten met rijkspolitie. Het tekort aan rijkspolitieambtenaren is soms
zo groot, dat de veiligheid van de inwoners in gevaar komt. Men geeft
de minister van defensie in overweging de gemeenten met rijkspolitie
in staat te stellen ook eigen gemeentelijk politiepersoneel in dienst te
i nemen. Dit blijkt uit het voorlopig verslag op de begroting van binnen
landse zaken voor 1962.
Voorts menen de Kamerleden dat gemeenten, die bij gebrek aan
politiepersoneel verkeerslichten moeten aanbrengen, daarvoor een rijks-
vergoeding moeten hebben.
VRAGEN OVER NIEUW-GUINEA
Het Tweede Kamerlid, de heer De Kadt fsoc.), heeft in schriftelijke vragen
aan de minister-president gevraagd of het juist is. dat de heer E. J. Bonay,
I lid van de Nieuw-Guinea Raad, na zijn terugkeer uit Nederland waar hy van
zijn verblijf^b.m gebruik maakte om besprekingen te voeren met m Antwerpen
vertoevende Indonesiërs, daarover door de voorzitter van de Nieuw-Gumea
Raad werd ondervraagd ,,als gold het een justitieel onderzoek?' Voorts vraagt
de heer De Kadt of de regering het niet vanzelfsprekend acht dat leden
de Nieuw-Guinea Raad zich op de hoogte stellen van de opvattingen betreffen
de de toekomst van Nieuw-Guinea, zoals die in Indonesië, Australië, de Filippij
nen en elders heersen.
Noorse minister contra Mikojan
1 landse zaken, Lange, heeft gisteren
met kracht geprotesteerd tegen de
door de Russen Mikojan en Gro-
myko geuitte beschuldigingen aan
het adres van West-Duitsland.
„West-Duitsland is onze geallieer
de", verklaarde hij tijdens een
lunch op de Noorse ambassade in
Moskou. Hij verdedigde het lid
maatschap van Noorwegen van de
NAVO, omdat in de tweede we
reldoorlog gebleken is, dat een
klein land niet in staat is zichzelf
te verdedigen.
Zijn verdediging van West-Duitsland
was de krachtigste van de tot nu toe ge
voerde pleidooien inzake de Sowjet-
beschul d ig ingendat West-Duitsland
agressieve bedoelingen koestert jegens de
Sowjetunic en Finland. Minister Lange
liet taktvol achterwege te zeggen, dat
Noorwegen lid is van de NAVO. omdat
het zich wil beveiligen tegen de Sowjet-
unie.
De gedachtenwisseling vond plaats
het einde van een lunch van drie
Minister v?n buitenlandse zaken Gromy-
ko bracht eerst een dronk uit op Lange
en zei, dat de Sowjetunie de noodzaak
van besprekingen zeer goed inziet, i
dan geen gesprek gebaseerd op
machtspositie.
Lange antwoordde met een rede, v
in hij probeerde de problemen vai
kleine landen uiteen te zetten. De Duitse
invasie van 1940 heeft aangetoond, dat
geen enkel klein land alleen kan staan,
verklaarde hij.
Daarop stond Mikojan op en sprak een
rede uit. die zeer vriendelijk begon. Hij
bracht zijn reis naar Noorwegen in her
innering en zei verrast te zijn geweest
„zowel een socialistische regering als
gesteld is. Daarna her
innerde hij aan Lange's gevangenschap
concentratiekamp. Hij klaagde
dat Noorwegen zo weinig heeft
gedaan om de overblijfselen van
tweede wereldoorlog op te ruimen
betichtte Duitsland van agressie.
Minister Lange interrumpeerde ei
„dat hU, wat de Russische Jeider
West-Duitsland te zeggen had, niet kon
accepteren." Hy betoogde, dat Noorwe
gen altijd gestreefd heeft naar vrede en
stabiliteit in de noordse landen. Hij
hoopte, dat de huidige omstandigheden
geen ingrijpende wijzigingen zullen
ondergaan.
BU de besprekingen in Moskou is ge
bleken, dat de twee landen op een aan
tal punten van mening verschillen.
SENORITAS
In het bekende rode blik
Moskous proces tegen Duitsers
Voor St. Nicolaas
in een leuk
surprise-carton
Zuidslavische vliegers
De Zuidafrikaanse premier Ver
woerd heeft de Joodse advocaat
A. S. A. East uit Kaapstad een
brief geschreven waarin hij kritiek
levert op het feit dat Israël in de
Verenigde Naties tegen de apart
heidspolitiek heeft gestemd. Vol
gens de progressieve Zuidafrikaan
se pers staan in deze brief, die in
de Joodse gemeenschap van Zuid-
Afrika grote verontwaardiging
heeft gewekt, verscheidene anti
semitische dreigementen.
De premier heeft naar verluidt ge
schreven dat de houding van Israël „een
tragedie is voor het Zuidafrikaanse
Jodendom" en dat het Zuid-Afrika tot
andere gedachten over Israël heeft "ge-
Verder zou Verwoerd de Zuidafrikaanse
Joden gekritiseerd hebben omdat zy bij
de jongste verkiezingen de oppositie
hebben gesteund.
Volgens de in Johannesburg verschij
nende Star bevat de brief „bedekte drei
gementen", zowel aan het adres van
Israël als aan dat van het Zuidafrikaan
se Jodendóm. „In heel Zuid-Afrika zijn
de Joden, zoals begrijpelijk is, geschokt
over deze uitbarstingen", aldus de Star.
„Het is sinister dat dr. Verwoerd de
Joden op deze manier aanvalt door de
kinderen „de zonden" van de vaders aan
te rekenen. Hoe staat het met de Engel
sen, Nederlanders of Afrikaanders wier
landen van oorsprong en wier kerken
overhoop gelegen hebben met de apart
heid."
De Joodse Times schrijft dat de brief
gericht is aan de Zuidafrikaanse Joden
Een luchtfoto van het veron
gelukte Italiaanse toestel, dat
voor de Verenigde Naties een
vlucht maakte en dat in het
moerasgebied van Kigona (Tan
ganyika) neerstortte. Zoals men
weet, is de machine enkele da
gen vermist geweest, voordat
Noorse vliegers van een VN-
toestel het wrak ontdekten. Er
waren tien personen aan boord.
komst van ons land zal werkelijk duister
zijn wanneer de man aan het roer zijn
toevlucht neemt tot dergelijke dreige
menten.
De Jood heeft nooit het hoofd gebogen
Dor dreigementen en zal zich niet laten
intimideren."
Dr. Jan Steytler, de leider van de pro
gressieve partij, verklaarde: „Wij ge
loven niet dat dr. Verwoerd het recht
heeft de Joodse gemeenschap of een
ander deel van de maatschappij te inti
mideren opdat zij op de nationale partij
stemmen."
De secretaris van Verwoerd, Fred
Barnard, verklaarde dat de publicatie
van de brief een misbruik van vertrou
wen is en dat bepaalde delen „uit hun
verband geciteerd zijn."
Nauwer relatie van
VS-Westen Bepleit
De V.S. moeten hun handelsbeperkin
gen verzachten en nauw met andere
vrije landen samenwerken om de weste
lijke beschaving in stand te houden.
Dit is de conclusie van een studie
welke door twee professoren van de uni
versiteit van Oregon, Raymond F. Mi-
kesell en Robert Loring Allen, voor d«
economische commissie van het Con
gres gemaakt is.
Hun rapport dringt erop aan dat „met
welhaast godsdienstige ijver" een kruis
tocht gehouden moet worden om de V.S.
te overtuigen van de noodzaak van sa
menwerking in de vrije wereld om de
dreiging tegen te gaan dat het totalitaire
stelsel zich uit Rusland en China verder
uitbreidt.
Giroesjtsjef geeft
Soekarno auto
President Soekarno van Indonesië
heeft van premier Chroesjtsjef een lu
xueuze limousine ten geschenke gekre
gen. Toen in juni van dit jaar Soekarno
een bezoek bracht aan Rusland, werd
hij 60 jaar. De auto is een verlaat
jaardagscadeau.
De Amerikaanse luchtmacht heeft me
degedeeld dat de acht Zuidslavische vlie
gers, die zich thans in de Verenigde
Staten bevinden om aldaar vertrouwd
te worden gemaakt met de besturing
der 135 Amerikaanse „Sabre-F 86D"-
straaljagers, die Amerika aan Zuid-Sla-
vië heeft overgedaan naar hun land te
rugkeren. Vier van hen zijn verleden
week reeds vertrokken, terwijl de ande-
vier morgen zullen vertrekken.
Dit besluit werd genomen nadat vrij
wel overal in de VS was geprotesteerd
tegen deze hulpverlening aan Zuidsla
vische vliegers.
De Amerikaanse regering heeft ver
klaard dat de verkochte straaljagers
verouderd zijn en dat de Zuidslavische
vliegers zich tijdens hun verblijf in de
Ver. Staten van geen enkel geheim ge
geven op de hoogte zouden kunnen stel
len.
Ontploffing eist
twee levens
Als gevolg van een ontploffing in een
Duits café-restaurant in San Martin, een
der buitenwijken van Buenos Aires, zijn
twee mensen gedood en tien gewond.
De ontploffing deed zich voor op een tijd
stip waarop de zaal vol bezoekers was
Men vreest, dat het aantal slachtoffers
nog groter zal blijken te zijn.
De politie stelt een onderzoek in naar
de oorzaak der ontploffing.
Amerika ontkent
elke relatie
Het proces tegen de Westduitsers
Walter Naumann en Peter Sonn-
tag is gisteren in Moskou begon
nen. Beiden verklaarden schuldig
te zijn aan het ten laste gelegde,
namelijk spionage ten behoeve van
de V.S. Beiden zeiden echter zich
alleen schuldig te achten volgens
de letter van de voorgelezen akte
van beschuldiging. In de akte werd
niet gezegd, dat zij getracht hadden
raketbases op te sporen, maar al
leen dat zij waren gearresteerd,
toen zij de Sowjetunie wilden ver
laten met 15 filmrolletjes, waarop
radarstations en krachtcentrales
stonden.
Het proces werd in het Russisch en
het Duits gevoerd. Zoals gisteren
reeds in een deel onzer edities werd
gemeld, wordt de 22-jarige Sonntag
verdedigd door de Moskouse advokaat
Grinef, die ook de Amerikaanse piloot
Powers heeft verdedigd. De 2" Ag|
Naumann wordt bijgestaan door
vocaat Bogatsjef.
De Westduitsers zouden in West-
Duitsland door Amerikanen zijn opge-
oor spionagewerk in de Sowjet-
Beide mannen zouden geheime
gegevens verzameld hebben en bij dit
werk gaven zij zich uit voor toeristen.
Zij hadden voorts „geheime militaire
installaties gefotografeerd" en aante
keningen gemaakt.
Sonntag verklaarde vriendschap te
hebben gesloten met twee Amerikanen,
Dlsen en Mark, vertegenwoordigers
/an de Amerikaanse inlichtingendienst.
Hij vertelde hun over zijn voorgenomen
reis naar de Sowjetunie, waarop de
Amerikanen aanboden de reis te be
kostigen. In Frankfurt ontvingen zij
een opleiding in spionage. Bovendien
kregen zij 2.000 mark en uitrusting
voor de reis.
Sonntag zei, dat zij opdracht kregen
uit te zoeken, waar de raketbases zich
bevinden, maar dat hadden zij niet ge
daan, omdat zij niet van hun route
wilden afwijken en de hele opdracht
V.S. wi jzen klacht
van Cuba af
De Veiligheidsraad is woensdag bij
eengekomen ter behandeling van een
door de Cubaanse regering ingediende
klacht over inmenging door de Ver
enigde Staten in ó<e binnenlandse aang«
legenheden van de Dominicaanse Ri
publiek.
De Cubaanse afgevaardigde, dr. Mario
Garcia-Inchaustegui, die zonder stem
recht de vergadering bijwoont, wees in
de toelichting op de klacht op het grote
gevaar, waaraan de vrede wordt bloot
gesteld Q'oor het.ihgrijpen van Ameri:
kaanse vliegtuigen en oorlogsschepen ih
de Dominicaanse Republiek.
De Amerikaanse afgevaardigde. Ad-
lai Stevenson, verklaarde dat „geen en
kele Amerikaanse militaire macht is
doorgedrongen in het Dominicaanse ter
ritorium". Hij voegde hieraan toe. dat
het Dominicaanse volk tientallen jaren
het slachtoffer1 is geweest van een reac
tionaire tyrannie en dat de Verenigde
Staten zijn bevrijding met geestdrift be
groeten.
Zij hadden de
opdracht alleen aanvaard, omdat zij
field nodig hadden. Verder moesten zij
etten op radarinstallaties, spoorweg
wagons voor rakettransport en motor
voertuigen voor vervoer van vloeibare
zuurstof. Zij fotografeerden alleen, wat
zij op hun route tegenkwamen.
Op de vraag waarom hij voor spio
nage uitgekozen was, rel Sonntag, dat
het waarschijnlijk was, „omdat ik Rus
sisch heb geleerd, uit Oost-Dultsland
ben gevlucht en een eigen wagen heb".
Het hoofdkwartier van het Ameri
kaanse leger heeft gisteren elke rela
tie met do twee beklaagden ontkend.
Spoedig offensief
in Angola?
Opstandelingengroepen in Angola ter
sterkte van in totaal 1.400 guerrillastrij
ders zullen spoedig een nieuw militair
offensief beginnen. Dit heeft de secreta
ris-generaal van het verbond van natio
nalistische organisaties in Portugese
koloniën, Marcelino (fos Santos, verklaard
in een interview met een Marokkaans
dagblad. Het verbond heeft zyn zetel in
Rabat.
Er is een revolutionair comité opge
richt dat bekend zal staan als de volks
beweging voor de bevrijding van Ango
la. Deze beweging is van plan de kolo
niale economie te saboteren en Portugese
agenten op te ruimen door middel van
veertien militaire colonnes van honderd
man elk, aldus Dos Santos.
Telefoonkabel om de
wereld vordert
800
telefoonkabel die c
le aarde gaat is gisteren tot stand ge
komen. Het Britse kabelscbip „Mo
narch" heeft de laatste verbinding ge
maakt 80 km. uit de kust bij Hampden
(New Foundland).
Het eerste deel van de kabel van
1100 km dat New Foundland verbindt
met de westkust van Schotland werd in
april gelegd. De Monarch vertrok 7 no
vember om het werk af te maken.
Als de kabel geheel gereed is zal hij
een lengte van 48.000 kilometer hebben.
Hij zal dan de verafgelegen Britse Ge
menebest landen met Engeland verbin
den. Nieuw Zeeland en Australië zullen
nde 1964 op dit net worden aangeslo-
Koning Boudewijn heeft giste
ren zowel de Vlamingen als de
Walen verweten, dat de twee Bel
gische landstalen „vaak slordig en
onjuist worden gebruikt".
Sprekende in het koninklijk pa
leis in Brussel bij de ontvangst
van de leden an de Koninklijke
Vlaamse Academie voor taal- en
letterkunde ter gelegenheid van
het 75-jarig bestaan daarvan zei
de Belgische vorst, dat de leer
krachten hier een bijzondere taak
hebben en daarom in de eerste
plaats „veeleisend moeten zijn voor
zichzelf".
Zich in het bijzonder tot de Neder
landstalige onderdanen richtend zei ko
ning Boudewijn, da.t ter bevordering van
de Vlaamse cultuur ook de geschreven
en gesproken omgangstaal „het voor
werp- van onze zorgen dient te zijn".
„De omgangstaal weze voornaam en
correct, want hieraan wordt het ontwik
kelingspeil van een volk gptoetst", voeg
de de vorst hier aan toe.
Tijdens de ontvangst, die werd bijge
woond door Koningin Fabiola, uitte de
vorst zijn grote waardering voor de aca
demie, „die het geestelijke leven in het
Vlaamse land heeft doen opbloeien en
de luister van de Belgische literatuur
in hoge mate heeft gestimuleerd.
Advertentie)
NAVO-commando
voor Oostzee
Deense en Westduitse functionarissen
van de NAVO, die in het hoofdkwartier
van het noordelijke commando
NAVO in Kolsaas nabij Oslo overleg
pleegden, hebben de betrokken regerin
gen ter goedkeuring plannen voorgelegd
voor de vorming van een NAVO-Oost-
zeecommando. Dit is woensdag na af
loop der besprekingen in een communi
qué meegedeeld.
Rijstprijzen blijven
omhoog gaan
De crisis in Vietnam en de droogte
in Indonesië hebben de prijzen van
rijst in Hongkong de afgelopen maand
met twaalf tot vijtien percent doen sty-
8<De prijsstijging werd bovendien in de
hand gewerkt door grote vraag van an
dere Aziatische landen naar rijst uit
Thailand, het voornaamste rijstproduk-
tiecentrum.
ft een üj.
I Dr. Ferenc Mczo, die op
de Olympische Spelen in
Amsterdam in 1928 de
gouden medaille in de af
deling literatuur kreeg
voor zijn werk De Olym
pische Spelen in de oud
heid, is dinsdag overle
den. Hij is 76 jaar gewor
den. De beminnelijke Hon
gaar, die achtereenvolgens
atleet, voetballer, tennis
ser en worstelaar was,
werd in 1948 gekozen als
gewoon lid van het LO.C.
Hij werd benoemd als ge
schiedschrijver van de
Olympische Spelen en
van zijn hand verschenen
de verslagen over de spe
len in 1956 en 1960.
I Op zaterdag 2 december
zal een elftal van Gro
ninger studenten naar
Staphorst gaan om te
voetballen tegen een Stap-
horstcr elftal. De studen
ten spelen in jacquet en
de Staphorsters, die bij
hun tegenstanders niet
willen achterblijven, heb
ben besloten in kleder
dracht in het veld te ko
men.
I Tot de taak van de Am
sterdamse politie behoort
ook het verwijderen van
autowrakken en afge
dankte fietsen van de
openbare weg. Dat over
deze werkzaamheden niet
gering moet worden ge
dacht blijkt uit het feit,
dat de Amsterdamse po
litie van 1 januari tot 30
september jl. 342 auto
wrakken van de openbare
weg heeft verwijderd. In
dezelfde periode werden
2685 wrakken van fietsen
opgehaald. De schoon
maak van openbare weg
wordt dagelijks voortge
zet.
I De internationale voed
sel- en landbouworgani
satie heeft gisteren beslo
ten het volgend jaar een
conferentie te houden o-
vcr het gevaar voor de
menselijke gezondheid
voortvloeiend uit het veel
vuldig gebruik van insec
ticides bij de lai.dbouw.
I De directrice van de huis
houdschool in Brummen,
mejuffrouw Hildebrand,
heeft het initiatief geno
men tot het invoeren van
een speciale cursus zelf
verdediging voor de leer
lingen van deze school.
Het is de bedoeling, de
leerlingen de voornaam
ste handelingen op zelf-
verdedigingsgebied eigen
te maken, zodat ze doel
treffend het hoofd kunnen
bieden aan eventuele
kwaadwilligen.
De directie van een die
renpark in Rhenen heeft
zich tot de minister van
verkeer cn waterstaat ge
richt met het voorstel alle
officiële voetgangersover-
stcekplaatsen in ons land
op kosten van het dieren
park aan te d.Idcn met
een wit, driehoekig bord
met rode rand met in het
midden de afbeelding van
een zebra. Als voorwaarde
wordt hierbij gesteld, dat
onder het verkeersbord
een plaatje komt met de
naam van het dierenpark,
zoals dat ook wel in het
buitenland het geval is hij
de plaatsing van verkeers
borden. De directie schat,
dat het aantal oversteek
plaatsen enige tienduizen
den bedraagt. Er moet
echter beslist een naam
bordje bij. Het ministerie
heeft over het aanbod nog
geen beslissing genomen.
Frans geluid inzake
ontwapening
De Franse afgevaardigde Michel Lc-
gendre heeft gisteren in de politieke
commissie van de Verenigde Naties ge
zegd, dat het uitschakelen van dc moge
lijkheden om kernwapens te leveren een
van de dringendste en belangrijkste ta
ken zou moeten zijn bij een poging om
tot ontwapening te geraken. Hoewel het
onmogelijk was gebleken controle uit te
oefenen op kernbomvoorraden. achtte hij
effectieve controle 'toch mogelijk-
De Fransman drong aan op bespre
kingen over concrete ontwapeningspro
blemen. De jongste Russische aanvaar
ding van bepaalde ontwapeningsvoor-
waarden hebben hun waarde, aldus Lc-
gendre, hoewel Frankrijk enig voorbe
houd maakt, omdat Rusland niet spreekt
over aanvaarding van controle. Ontwa
pening moet nauwgezet en doeltreffend
worden gecontroleerd door een onpar
tijdige internationale organisatie, die de
noodzakelijke middelen voor onderzoek
tot haar beschikking heeft, aldus de
tot haar beschikking li
Franse afgevaardigde.
Gistermiddag heeft zich bij dc ..Bon-
na-buizen" cementfabrieken te Vianen
een ongeval voorgedaan, dat aan de
35-jarige G. J. van der Gun het leven
heeft gekost.
De heer Van der Gun werd getroffen
door een stortbak cement, die langs
rails liep en uit de takels schoot. Het
slachtoffer, gehuwd en vader van drie
kinderen, overleed kort daarna ter
plaatse.
Het Is verleidelijk te spreken over
het eten als een vanouds geheiligde
handeling, welke men uitsluitend
verrichtte met vrienden en gelijkge
zinden. Met onwaardigen deelde
men destijds niet de maaltijd en het
doorsnijden van het tafellaken was
dan ook dc ergste hoon die men
iemand kon aandoen, wyl hij aldus
als een onwaardige werd gebrand
merkt.
Op de maaltijd zelf willen we ech
ter niet doorgaan, want wc willen
ons uitsluitend tot het tafellaken be
palen, dat op zichzelf overigens
reeds voldoende
symboliek Inhoudt.
Tot de eerste wc-
reldoorlog was hot
in de Baltischc lan
den nog gebruike
lijk dat de heer
des huizes aan het
hOOfd van dc tafel L—
zat, waarna in af
lopende rang de ge
zinsleden en gasten volgden. ter
wijl geheel onderaan dc tafel de
bedienden cn horigen aanzaten. Voor
deze laatstcn was geen tafellaken
gelegd, waardoor dus automatisch
dc afstand tussen hen cn de overi
ge tafelgenoten was aangegeven.
Oorspronkelijk kreeg uitsluitend do
heer een bedekking voor de tafel,
maar later werden al naar gelang
de rang. ook familieleden en gasten
hierbij betrokken. Kwam er een ho
ge gast, dan kon hij dus het tafel
laken met de heer delen, maar was
er verschil in rang, dan kreeg hij
er een apart, of werd het zijne over
het andere tafellaken heen gelegd.
De houten onderleggers die in En
geland op de geboende tafel onder
de borden worden gelegd, zijn daar
van nog de restanten. Bij dc Fran
se edelen was het in de middeleeu
wen ten strengste verboden de
maaltijd te gebruiken van een tafel
laken dat bestemd was voor een ho
ger geplaatst Iemand. Het was dus
liet tafellaken, cn niet de tafel, die
de gelijkheid In rang accentueerde.
We kunnen ons nu voorstellen, dat
TOCH IS
HET ZO
aan het tafellaken in vroeger tijden
veel aandacht werd besteed. Daar
om is het dubbel jammer, dat we
niet weten wanneer het in gebruik
Is gekomen. Het tafellaken is in
ieder geval reeds oud, want het
wordt sinds de 13de eeuw regelma
tig vermeld, maar waar en wanneer
dc gewoonte Is ontstaan de op
schragen geplaatste planken met een
kleed af te dekken, is niet bekend.
Een merkwaardig tafellaken Is in
Engels bezit en stamt uit het begin
van dc 16de eeuw. Dc Schepping
met zon, maan, sterren, land- cn
zeebewoners, zoals
herten, konijnen, vo-
-gels en vissen zijn
vijf voorstellin
gen hoog In da-
ist gewe'
doen zeer decoratief
aan. Een prachtig
J exemplaar uit die
tUd Ls afkomstig van
Jean Mlcault, des
tijds ontvanger van de domeinen
van Karei V cn thesaurier van de
Orde van het Gnldcn Vlies. Dit ta
fellaken had een lengte van bijna
7 m. en een breedte van 3 m., maar
een latere eigenaar heeft het ver
sneden tot een lap van 3 bij 2,65 m.
en heeft dc rest tot servetten laten
vermaken. Neen, dan Is het tafella
ken dat Chrlstlaan IV van Denemar
ken in 1627 aan dc tsaar van Rus
land heeft geschonken er beter af
gekomen. Het middenstuk hiervan
paste precies op tafel cn vertoont
In damast geweven ais hoofdscho
tels haas. pauw, sleur cn taart.
Daarom heen zijn schalen met vis
en gebak gegroepeerd. Voorts is op
18 gasten gerekend, want bij alle
achttien borden ligt een broodje van
damast! Het belangrijkste zijn ach
ter dc randen van het laken die een
zeeslag cn een jachtpartij in een
duinlandschap vertonen.
O ja, weet n ilat de uitdrukking
„dc eindjes aan eikaar knopen" ook
afkomstig is van de eettafel?
Daarover een volgende keer!
