GEESTELIJK
LEVEN.j
Wereldraad op weg naar New Delhi (I)
c
V
r
M
t
rv
t
N
naar de eenheid
der kerken
.rj
Huwelijk gescheidenen nu bij
Hernhutters mogelijk
SSRIE EN JAN
1
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1961
Doorzetten
tn IM keder ean de Wereldrand werden tWe official*
kerkdiensten gehouden. Zo mercheerden de af ge-
issardigden in hun kerkelijkkledij in 1948 de
Nieusce Kerk in Amsterdam binnen voor een aller,
eerste officiële dienst in het kader tan de Wereld-
raad. Aanwesigen voelden de eenheid, maar dr.
Visser 't Hooft heeft in «yn jongste boek getcaar-
echmcd om dit gevoel van eenheid niet te verwarren
met de werkelijke eenheid waarover Christus spreekt.
Als «en mens criep heeft, komt
hij er nog eenj toe oude kran
ten en weekbladen door te le-
die hij eigenlijk
terzijde gcschove
omdat het leven te druk
Zo ontdekte lk een uitspraak
van generaal Douglas MacAr-
thur, die Indertijd heel wat «tof
heeft doen opwaaien. De gene
raal was uitgenodigd om een
officieel bezoek te orengen i
kelljkheld, die deze eilanden
vooral aan deze generaal te
danken hebfeen. Hij was Im
mers de man van het ,.lk kom
terug!"
Hoewel xljn eigen overwinning
weinig te maken had met de
oorlog ln Korea van enkele ja
ren terug, had hij toch wel Iets
over die strijd te zeggen: ..Met
de overwinning 1 n ons be
reik." verklaarde oude man.
..slaagden wij er met in door
te setten."
We zullen de lange tenen van som
mige politici nu maar buiten
onze overdenking houden. die
hebben al te veel wat waarde
vol is vertrapt, maar in deze
woorden zit een diepe, geeste
lijke lea.
maar ln de levens van ontstel
lend veel christenen, lijkt het
er niets op en lijkt het wel.
alsof een christen helemaal niet
met zijn hoofd in de wind kan
lopen, zodat zijn haren als
trotse vaandels wapperen. De
buitenwacht heeft wel eens de
Indruk, dat op alles wat een
lang gezicht heeft, saai en
kleurloos is, gestempeld staat
..Made In heaven." En dat
juist is Christus niet en dat is
het evangelie niet. Niet voor
niets heet het ..blijde bood
schap". Maar waarom zijn wij
dan zo weinig blij? Omdat we
met de overwinning binnen ons
ber«1k niet er in slaagden door
te zetten.
Pauluz zchrljft ergens, dat het
gedragen, dat Hij ons nieuw
leven .1 geven. Maar we moe
ten niet alleen geloven dat Hij
dat gedaan heelt, wil moeten
deel krijger, aan wat Hij deed.
En door geloof. het tweede ge
loof. ontvangen we wat Hij ons
wil geven. We moeten in ge
loof doorzetten naar de uiteinde-
NEW DELHI WORDT
Loevestein der oecumene
Voor de derde maal komen afgevaardigden van meer dan
170 kerken bijeen voor een vergadering, die men een ..oecu
menische synode" zou kunnen noemen, maar die uiteindelijk
toch geen enkel kerkelijk gezag heeft. Deze kerken hebben
zich verenigd in een organisatie die rij „Wereldraad van
Kerken" noemen, maar die toch niet „het laatste antwoord
is op het probleem van de verdeeldheid", zoals de secretaris
generaal dr. W. A. Visser 't Hooft nog maar onlangs schreef.
Deze kerken komen ln de
Indiase stad New Delhi bijeen
met om besluiten te nemen,
maar voor gezamenlijk beraad
en uiteindelijk om een klein
stapje dichter te komen bij de
eenheid van de kerk van Chris-
tuj. De ogen van christenen
van Oost en West, Noord en
Zuid zijn op deze conferentie
fericht. Daarom heeft onze
rant ook besloten om haar
kerkredacteur naar New Delhi
te zenden, opdat de lezers uit
de eerste hand zullen kunnen
vernemen hoe de besprekingen
verlopen.
De Wereldraad v^n Kerken
is een organisatie die in 1943
officieel werd gevormd en
reeds twee maal in een derge
lijke wereldconferentie bijeen
is geweest. In Amsterdam.
1943, werd hij gesticht en in
het Amerikaanse stadje Evan-
ston kwamen de afgevaardig
den voor de tweede maal bij
een. Nu is een Aziatische stad
Sekozen om uit te laten komen
at de Kerk geen zaak van
blanken alleen is.
De Wereldraad ls een orga
nisatie, en toch ook weer niet
Hij vormt de bedding van ver
schillende stromen en de wa
teren hebben zich nog altijd
niet volkomen gemengd. Chris
tus had een drievoudig ambt
Hij was Profeet, Priester en
tegelijkertijd Koning. Deze drie
ambten zijn ook opgedragen
aan het lichaam van Christus,
de gemeente. Daar is de pro
fetische. of zendingstaak die
de wereld moet confronteren
met God. Daar is de priester
lijke taak, de taak van en in
de eredienst, de aanbidding
van God. En daar is de ko
ninklijke taak die in wezen de
taak van het dienen is. Want
heeft Christus met gezegd dat
wie heer wil zijn. moet die
nen? Die koninklijke taak
wordt in de Wereldraad weer
spiegeld door het werk van de
Interkerkelijke Hulpverlening.
Wie een studie maakt van
de Wereldraad, ziet dat drie
verschillende bewegingen in
hem samenvloeien. Dat was
nog niet zo in Amsterdam 1943
en Evanston-1954. Toen vloei
den twee bewegingen samen,
namelijk van (zoals zij meest
al genoemd werden» Faith
and Order" en „Life and
Work". De eerste bezon zich
op het probleem van de een
wording der kerken, de sa
menleving. de gemeenschap,
als het ware. De tweede
schonk aandacht aan de ene
taak der kerken, aan de op
dracht in de wereld. De ene
beweging was een beweging
van bezinning, de tweede van
zorg voor de naaste, van hulp
verlening. De ene zei: wij
moeten één worden! De ande
re zei: wij moeten, al zijn we
dan niet één. samen iets doen!
Maar in New Delhi ontmoe
ten we de derde stroom. Daar
zal naar alle waarschijnlijk
heid besloten worden dat de
..Wereldraad" en de „Interna
tionale Zendingsraad" een fu
sie aangaan. Dan voegt zich
bij de Koninklijke stroom der
hulpverlening en de priester
lijke der bezinning op eenheid,
de profetische van de zending.
New Delhi wordt dus het Slot
Loevestein van de rivier en
der oecumene „Waar Maas en
Waal tezamen vloeit". Zullen
deze stromen zich ook zo ge
makkelijk verenigen als de
wateren van Maas
DE oecumenische bewe
ging is veel ouder dan de
Wereldraad van Kerken. Zo
lang gelovigen de bgbel ge
lezen hebben zyn zy gestrui
keld over de woorden van
Jezus Christus toen Hg bad
„opdat zij allen één zyn"
(Joh. 17). Iedere generatie
heeft weer opnieuw mensen
opgeleverd die deze eenheid
met heel hun hart zochten.
Toch begon de roep om de
eenheid het sterkst te klin
ken in de eerste jaren van
deze eeuw. Zy kwam onge
twijfeld als een reactie op
de doorgaande versplinte
ring van de kerk in de vo
rige eeuw. Merkwaardig ge
noeg waren het vooral de.
Anglicaanse Kerken die als
eerste gingen streven naar
die daadwerkelijke, organi
satorische, liturgische een
heid.
In zendingskringen was het
verlangen naar eenheid eigenlijk
al veel eerder ontwaakt. Maar
daar lag het ook gemakkelijker,
omdat vele zendingsorganisaties
los van de kerken waren ont
staan. Men zag de gemeenschap
pelijke taak en werd niet gehin
derd door kerkelijke muren. Ang
licanen Interesseerden zich voor
pogingen van christenstudenten
bijeen te brengen en dan te pro
beren de verschillen te verzoenen
met de Oosters Orthodoxe Ker
ken of met de Rooms Katholieke
Kerk.
Orthodoxie
Inderdaad heeft deze beweging
deze weg gevolgd. Toen in 1948
de Wereldraad van Kerken offi
cieel gevormd werd om dit be
raad van „Geloof en Kerkorde"
voort te zetten, moest worden ge
zegd: ..Men kan niet zeggen dat
de raad reeds voldoende demon
streert dat hij een Wereldraad is
en geen Raad van het Westers
Christendom". Niet alleen de
Rooms Katholieke Kerk ontbrak,
ook de meeste Oosters Orthodoxe
kerken ontbraken. Dat beeld
heeft zich nu gewijzigd. Het oecu
menisch patriarchaat staat zeer
open en niet slechts Orthodoxe
Kerken aan deze zijde van het
ijzeren gordijn zijn lid geworden,
ook de Russisch-Orthodoxe en de
Roemeens-Orthodoxe Kerk heb
ben het lidmaatschap aange
vraagd. Daarover zal New Delhi
moeten beslissen. Dat wil niet
zeggen dat de kerken de proble
men van verschillen ln geloof en
kerkorde hebben opgelost, maar
dat nu, na deze derde assemblee
het gesprek tussen protestantis
me en orthodoxie op gang kan
komen.
Vuist ten hemel
Deken Hotovltsky noemde ook
de Kerk van Rome. Dat gesprek
is nog lang niet op gang. al roe
pen de belde buren elkaar wel
eens een paar woorden toe over
de kerkelijke tuinmuur. Het leek
er in dat allereerste begin een
ogenblik op dat deze kerk. die
nog zo zeer ln de ban van baar
eigen kerkelijke vlslea la. belang
stelling toonde voor deso bewe
ging. Kardinaal Gasparrl schreef
zelfs dat paus Benedlctua XV
„vurig bad" dat het beoogde doel
(kerkelijke eenheid) aou worden
bereikt.
De plannen voor de wereldcon
ferentie werden onderbroken door
de eerste wereldoorlog. Maar
toen het weer mogelijk was reis
de een kerkelijke delegatie door
Europa om persoonlijk contacten
te leggen. Zij wilden ook de paus plaats
bezoeken maar ze kwamen niet
verder dan diens wachtkamer. De
paus liet hen een briefje overhan
digen J -
orde" nieuw loven moeten inbla- het gesprek weer op gang te krlj-
zen. Velen menen reeds dat de gen en stelde een studie voor om
Wereldraad teveel daadcentrum de verschalen vanuit vier ge
en te weinig gesprekscentrum is zichtspunten te benaderen, vanuit
geworden, dat de voeten onder de Kerk, de traditie, de eredienst
het hoofd dreigen weg te lopen, en de niet-theologische factoren.
Maar het grote probleem is dat Tijdens de tweede assemblee van
het gemakkelijker is ook voor Evanston-1954 was deze studie
kerken zichzelf te vinden in nog maar nauwelijks op gang,
goede werken, dan zichzelf te maar in New Delhi kan blijken
verloochenen in de erkenning dat wat de vruchten zijn. Men heeft
veel van ons geloofT ~J 1 jjgg
Lund wel „het nieuwe begin'
noemd. Het was niet langer
of" noch „omdat" we eén zijn,
maar men zocht elkaar te nade
ren door Christus te zoeken.
te spreken
gemeenschappelijke
taak. Zij wilden wel deelnemen
zendings-
Amerikaanse kerken in synodes bijeen
September en oktober zijn in
de Verenigde Staten de traditio
nele maanden voor de synode-
aJttingen en vergaderingen van
honden van kerken. Niet min
der dan acht kerken kwamen
voor hun jaarlijkse bijeenkomst
in de afgelopen weken bijeen.
ZIJ namen veel besluiten voor
Intern gebruik, maar trokken
ao nu en dan toch de aandacht.
De Moravische Broeders (Hern
hutters) verruimden de moge
lijkheid VMV gescheiden perso
nen om te hertrouwen. De
Bible Presbyterian Church
socht een nieuwe naam en een
aantal Congregationallstische
gemeenten besloot niet mee te
gaan met de fusie en een eigen
bond van kerken te blijven vor
men.
Grote belangstelling tot ver bui
ten de eigen grenzen heeft het
besluit ontvangen van de Moravi
sche Broedergemeenten van de
Verenigde Staten die besloten
om de predikant grotere vrij
heid te geven gescheiden mensen
te huwen Tot nu tne was het hu
welijk alleen mogelijk voor de on
schuldige partij wanneer het vo
rige huwelijk was ontbonden op
grondman overapeL
zijn
De bekende Bible Presbyterian
Church heeft een nieuwe naam
gekregen. Deze kerk kwam voor
de 25ste maal bijeen. ZIJ werd
gesticht tn de Jaren voor de oor
log met het doel om duidelijker
vast te houden aan het gezag
van de bijbel en de belijdenisge
schriften. Een van de bekende
leiders alt deze kerk was de
voorzitter van de Internationale
Raad van Christelijke Kerken,
dr. Carl Maclntire.
Enkele Jaren geleden kwam het
tot een breuk tussen de jongere
en oudere generatie ln deze kerk.
De jongeren wildep zich bevrijden
van het strikte fundamentalisme.
Het gevolg wil dat de kerk uit
een viel ln een grotere (van de
jongeren) en een kleinere groep
(met o.a. dr. Maclntire). De laat
ste groep noemde zich ook Bible
Presbyterian Church, (synode
Collingswood).
Om vergissing te voorkomen
de oudere synode acht. haar
naam veranderd. Voortaan zal
deze kerk heten de Evangelische
Presbyteriaanse Kerk. Deze om
vat ongeveer 70 plaatselijke ge-
gemeenten.
Niet mee
De geschiedenis herhaalde zich
ln de staat Wyoming waar ge
delegeerden van plaatselijke ge
meenten van de Congregationalis-
tische kerken voor het zevende
achtereenvolgende jaar bijeen
Deze groep van kerken ls on
langs een fusie aangegaan met
de Evangelical and Reformed
Church.
Deze plaatselijke gemeenten
weigerden de fusie te erkennen,
maar hebben gewacht tot deze
fusie werkelijkheid is geworden.
Nu de beide kerken zich in het
afgelopen jaar verenigd hebben,
besloten de gemeenten die niet
mee wilden gaan zelf weer een
Bond van Congregationalistische
gemeenten te stichten zodat deze
naam door de fusie niet zal ver-
dwijnen en deze kerken, zij het
gedecimeerd zullen blijven be
staan. Het is nog niet duidelijk
wat een aantal gemeenten van de
Evangelical and Reformed
Church gaan doen. Als zij ook
zich blijven organiseren in hun
eigen oude kerkverband dan heb
ben we na de fusie niet een in
plaats van twee, maar drie in
plaats van twee kerken, en is
dus het totale aantal kerken
door de fusie gestegen met een.
aan het gesprek, maar stelden
als eis dat „verschillen betref
fende leer en kerkorde tussen
christelijke lichamen niet voor
discussie aan de orde zullen ko-
Juist deze eis zette de Ameri
kaanse episcopaalse (dus ook
„anglicaanse") zendeling bis
schop Charles Brent die op de
Philippijnen werkzaam was aan
het denken. Hij achtte het niet
voldoende dat men als christe
nen uit verschillende kerken sa
men de eenheid beleefde als
rtien zich bewust is dat de or
ganische eenheid de opdracht is
van de kerk. Bezield van deze
gedachte slaagde hij erin mede
leden van de algemene synode
van zijn kerk te overtuigen dat
er nu eens een wereldconferen
tie moest komen die zich juist
met die vragen van „leer" en
„kerkorde" bezig zou kunnen
houden.
Gardiner
Zijn visie sloeg in en werd
vooral overgenomen door de
toenmalige secretaris van de
Amerikaanse Episcopaalse kerk.
Robert H. Gardiner, die de ziel
is geworden van deze hele be
weging, die het gesprek op gang
wilde brengen juist over de cen
trale problemen die de kerken
scheiden. Deze man stierf al te
jong op de leeftijd van 55 jaar
in 1924. Hij was een advocaat,
dus geen geestelijke, die tegelij
kertijd de organisator werd van
wereldconferentie van kerke.
de echt te verbinden als naar
oordeel en naar het oordeel
de plaatselijke kcrkcraad geschei
den mensen voldoen san de vol
gende voorwaarden:
Zij moeten erkennen dat zij
Persoonlijk mede verantwoorde-
jk zijn voor de mislukking van
het vorige huwelijk,
b. Zij moeten berouw tonen en
ernstige pogingen in het werk
stellen om hun eigen tekortkomin
gen te overwinnen en mislukking
verantwoorde
lijkheid ten opzichte van hun vo
rige huwelijkspartner aanvaar
den.
e Zij moeten duidelijk tonen dat
x J hun nieuwe huwelijk op een
ihrijlrlii». b»»W «lU'O bfllnnen
er. afhankelijk willen zijn van
Scheppingsopenbaring en wijsbegeerte
Scheppingsopenbaring en wijs
begeerte, door prof. dr. J. P. A.
Mekkes. Cltgave J. H. Kok.
Prof. Mekkes is ln zijn boek
„Scheppingsopenbaring en wijs-
hegcerte" cr op uit. aan te tonen,
dat geen enkele filosofie bij het
stellen van de z.g. „laatste vra-
5en" uitkomt onder het zich on-
erwerpen aan een openbaring.
Prof. Mekkes laat geen onzeker
heid bestaan over de openbaring.
hij zich onderwerpt
Dominee op brug
„Kapitein, mag ik bij n op dr
bro, dr harm ran New York bin
nenvaren?" Om hall vijf in de
morgen -etè de*o vraag door de
,rheep»dominee aan de kordate
kapitein van de Statendam gesteld.
Kapitein Wiebe Dijk monsterde
even sijn ongenode gast. zag dal
hij gesehoren was, „gekleed en
wel bij sijn veratand", en ant
woordde: „Goed. als ik bij n op
de preekstoel m»|" Waarop de
dominee «ei: „Altijd, kapitein, all
aw mond maar hondl".
(DS. F. OBERMAN')
vëÜt'T.archimedisch punt" hij
daarbij kiest.
Met name keert de hoogleraar
rich tegen positivisme en prag
matisme. omdat zij zich doen
kennen als dienaren van de
Westelijke afgod, het autonome
theoretisch.redelijke denken. Ech
ter nok de theologie moet het ont
gelden. De theologie heeft wel
iswaar een wetenschappelijke roe-
Sing. maar allereerst komt tot
aar do oproep om te luisteren
naar de openbaring. Deze theolo
gie erkent, dat ook voor haai
geldt, hoe elk domein van het le
ven. dus ook de wetenschap
wordt geregeerd vanuit veronder
stellingen, die elke levensuiting
dus ook het denken, te bover
gaan en ontspruiten uit geloof In
openbaring. „De theologische fa
culteit znu goed doen te verstaan
dat haar eigenlijke wetenschap
pelijke formuleringen een aan
vang nemen in wijsbegeerte
Prof Mekkes bestrijdt, dat de
ln het vervol* van zijn
wijsbegeerte nader. Onder
zet hij een vraagteken bij de
term „gemene gratie", omdat de
antithese met de afvallige wijsbe-
Jeerten onverzoenlijk is en tot
e wortel reikt. En veronderstelt
gemene gratie niet een positieve
w erkzaamheid van Gods zijde?
Helaas heeft prof. Mekkes zijn
opmerkingen neergeschreven in
een taal vol verborgenheden. Het
zal velen van zijn lezers ver
gaan als de Moorse kamerling op
zijn terugreis uit Jeruzalem. En
op het terrein van dc wijsbegeer
te der wetsidee zijn de Filipussen
weinig talrijk.
moest vaak uit eigen zak on
kosten betalen om de beweging
op gang te brengen. Een enor
me hoeveelheid correspondentie
werd door hem verzet.
Gardiner was een rustige man,
met een uitnemende mensenken
nis. die kerkelijke leiders gemak
kelijk benaderde en ook speoedig
hun vertrouwen wist te winnen.
Hij had een enorme encyclope
dische kennis van de vele kerken
In de wereld en werd wel ge
noemd „de edelste figuur die het
Amerikaanse christendom heeft
voortgebracht". Dank zij zijn on
dernemingslust en doorzettings
vermogen legde hij de basis van
de beweging van geloof en kerk
orde.
Van meet af aan wilde deze be
weging de kerken van de wereld
bijeen brengen. Men wilde ver
der reiken aan alleen de gemeen
schap van de protestantse ker
ken. Verschillende kleinere bij
eenkomsten werden gehouden om
een^ wereldconferentie voor te be-
Zo waren op 8 mei 1913 een
aantal kerkelijke leiders in hotel
Astor in New York bijeen. Eer
de vruchtbare bespreking werd
beëindigd vroeg de voorzitter nog
of de Russische deken Hotovitsky
wilde iprcken.
zegd dat ze het gevoel hadd'
een „oecumenische synode" bij
te wonen. De Rus zei: „Een van
uw geëerde bisschoppen verge
leek deze vergadering met een
soort oecumenische synode. Dat
gevoel heb ik niet".
Hij raadde de aanwezigen aan
om eerst de protestantse kerken
In dat prille begin van de oecu
mene, toen kerkelijke leiders
elkaar voor het eerst begonnen
te ontmoeten, heeft een angli-
caanse bisschop eens sijn vuisten
gebald en het oordeel ton de
hemel afgeroepen over de paus
tan Rome. Nog eens werden
vuisten gebald, ditmaal tijdens
een officiële vergadering van de
IT erel draad in Evans ton. Dr.
Joseph llromadka raakte so in
vervoering toen hij sprak over
de plaats van de kerk in de
wereld dat hij sijn vuisten balde.
De schijnwerper van de belang
stelling was in het bijsonder op
hem gericht, omdat hij van ver
schillende kanten in Amerika
was aangevallen als een pro-com-
munist. Het is de vraag echter of
hij ook in New Delhi een derge
lijke omstreden rol zal spelen;
vooral omdat waarschijnlijk daar
de aandacht van de wereld sich
veel meer sal richten op de ver
klaringen ion de Russische
af gevaat digden, dan op verkla
ringen van andere kerkelijke
leiders tan achter het ijseren
gordijn.
De tweede assemblee tan de
Wereldraad van Kerken koos
zet en presidenten die alle kerke
lijke stromingen en alle wereld
delen verlegentcoordigen. Het sijn
tan links nnar rechts: de episco
paalse bisschop Knor Sherrill.de
metropoliet tan de Mar Th oma-
kerk Juhanon Mar Thome, aarts-
bisschop Michael t an de Oosters-
Orthodoxe Kerken, bisschop Di-
belius uit Berlijn, bisschop Santé
L'berto Barbieri van de Argen-
lijnse methodisten,
presbyteriaan
atond dat ledereen
wist hoe de Kerk van Rome dacht
over eenheid.
De paus wilde het congres niet
afwijzen, maar hoopte toch „da:
het licht zou doorbreken en zij
zich zouden scharen onder het
zichtbare hoofd van de kerk".
Bisschop Fond du Lae, een
anglo-katholiek van de Engelse
kerk, was een ogenblik te ver
baasd om iets te
zeggen, maar balde
toen zijn vuist en
riep het oordeel
van de hemel in
niet onzekere be
woordingen uit
over de bisschop
van Rome. We le
ven nu in de da
gen van paus Jo
hannes. Hij heeft
zich veel opener
betoond dan zijii
voorgangers ten
opzichte van dege
nen, die hij „afge
scheiden broeders"
noemde. Maar toch
heeft hü ook met
nadruk gezégd dat
zijn Kerk de Moe
derkerk is die te
gelijkertijd het
Vaderhuis moet
zijn. De vuisten
worden nu niet
meer gebald ln de
oecumenische be
weging als derge
lijke dingen wor
den gezegd, maar
het besef van de
open kloof is nog
altijd intens.
Wat heeft Faith
and Order", „Ge
loof en Kerkorde" deze stroom der
oecumene met zijn intense verlan
gen naar beleefde gemeenschap
bereikt Er zijn wereldconferenties
gehouden. Er zijn gesprekken op
hoog niveau gevoerd.
De eerste wereldconferentie pu
bliceerde een rapport waarin
men ala resultaat van de bespre
kingen sel( „In gehoorzaamheid
aan het gebod der liefde van de
Meester moeten alle christenen
ln een zichtbare gemeenschap
zijn, zonder dat daarbij de theo
logische beginselen geschaad wor-
Dit rapport werd verworpen,
en in de nieuwe en wel aanvaard
de tekst komen deze woorden
niet meer voor. Toch zijn ze spre
kend voor de visie van die eer
ste dagen: „Wij moeten doen als
of". Dat was in 1927. Tien jaar
later liet de toenmalige aarts
bisschop van Canterbury al een
heel ander geluid horen. Hij
sprak van „onze eenheid in Chris
tus." Niet langer geloven deze
kerkelijke leiders dat wij moeten
handelen „alsof", maar „omdat"
die eenheid bestaat.
Nog weer eens elf jaar later
werd de Wereldraad gesticht. De
belangrijkste conferentie was on
getwijfeld die van Toronto in
1950. Hier werd verklaard dat de
Wereldraad niet de aanvaarding
van een bepaalde leer omtrent
het wezen van de kerkelijke een
heid inhoudt. Als de taak van de
Wereldraad werd gezien: „De
raad staat de eenheid voor."
Niet identiek
Hooft waarschuwend: „De een
heid die wij hebben is reëel,
maar mag niet als identiek be
schouwd worden met die eenheid
die overeenkomstig het Nieuwe
Testament tot het wezen van de
Kerk van Christus behoort en in
de nieuwtestamentische Kerk er
ook werkelijk was. Dat is daar
om zo, omdat de eenheid die wij
in de Wereldraad hebben, niet de
volle gemeenschap der sacramen
ten tussen de Kerken inhoudt."
De vorming van de Wereldraad
ln 1948 heeft eigenlijk dc bezin
ning op de vragen van geloof en
kerkorde wat op dc achtergrond
gedrukt. Europa en Azië kwamen
als geplukte kippen uit de tweede
wereldoorlog. De kerken moesten
geholpen worden. De daad trekt
richtten zich op het werk dat ge
daan werd. In de dertien jaar
van zijn bestaan ls de bezinning
niet al te veel verder gekomen.
New Delhi, midden in die we
reld van Jonge Kerken die nog
zoveel hulp kunnen gebruiken, zal
de afdeling van „Geloof en Kerk-
Uit de cirkel
Men is, meent
Om echter tot een hernieuwde klein stapje verder gekomen,
bezinning te komen Is een rap- Toen het Centrale Comité vorig
port opgesteld, dat, als het wordt Jaar in St. Andrews bijeen was
aanvaard de Wereldraad een sprak prof. Henri d'Espine uit:
meer uitgesproken en definitieve „Van nature is eenheid zichtbaar,
positie zal doen Innemen v
het gaat om de kerkelijke
dat wil niet zeggen dat dai
een enkel centraal kerkelijk lnstt
he id." De Wereldraad wil" de ker- tuut moet zijn een idee di»
ken niet dwingen bepaalde her- trouwens algemeen afgewezen
enlglngsplannen te aanvaarden, wordt. Deze eenheid houdt
maar wil wel meer aandacht verregaande institutionele en •«-
schenken aan de noodzaak voor turglsche verscheidenheid in,
concrete plannen. maar is noch federaal, noch al-
leen maar geestelijk." Deze
Reeds In Lund ln 1952 vroeg woorden doen ons denken aan een
een van de afgevaardigden tijdens oude oecumenische synode die
een conferentie: „Kunnen we zich uitsprak over de godheid cn_
maar eeuwig voort blijven draai- mensheid van Christus en daar-|
en in dezelfde cirkel, waarin we voor ook rijkelijk gebruik maakte
elkaar uitleggen wat we geloven." van het woordje „niet". Zal Newl
Reeds toen werd beseft dat het Delhi tot een positieve uitspraak'
gesprek eigenlijk was vastgelo- komen? Het ls nauwelijks waar-
pen. Lund besloot te proberen schljnlljk.
Niets dan raadselen
JK heb 't gevoel dat deze episode als 'n nachtkaars uitgaat.
Waarom zal men zeggen verzweeg Jan toch dat
alibi, en waarom bracht de chef 'm ten onrechte als schul
dige aan. Ik weet op die vragen echter geen antwoord. Als
dit een roman was, zou ik natuurlijk wel 'n verklaring weten
te verzinnen, maar dit is enkel maar 'n sterk geretoucheerde
weergave van bepaalde gebeurtenissen die indruk op me
maakten, en die daarna weer door nieuwe lotgevallen ver
drongen werden.
Uit de praktijk van een
MAATSCHAPPELIJK
WERKSTER
IK bedoel niet dat er geen
redelijke verklaring voor
deze raadsels bestaan zal heb
ben. Misschien zweeg Jan op de
manier waarop duizenden men
sen zwijgen, zodra ze tegenover
de machtige apparaturen van
de moderne staat worden .gezet. Ze verliezen hun zelfvertrou
wen. Ze begrijpen de ene helft van de woorden, die tot hen
gezegd worden helemaal niet, en de andere helft min of u
verkeerd.
Soms geloof ik zelfs dat bij zulke kleine tragedies een
wénlange ervaring meespreekt van verre voorgeslachten,
telkens weer aan den lijve ondervonden dat ze niet au séri-
eux werden genomen. Ik breng de laatste jaren mijn
ties in één der noord-oostelijke provincies door en ik ontmoet
daar telkens het zelfde verschijnsel. Men is beleefd tegenover
de vreemdelingen; men geeft hen bij voorbaat gelijk; ma
alleen iemand, die deze Saksers door en door kent. kan a;
de toon van hun stem horen of dat gelijkgeven gemeend
dan wel of het louter voor de vorm geschiedt. Hun schijnbare
onderworpenheid verbaast hem dan ook niet meer: hij weet
hoe lang deze streken 't eigendom waren van grote heren,
wier wil wet was en die altijd gelijk wilden hebben. Mogelijk
Is het zwijgen van Jan hiermee in verband te brengen: zijn
voorzaten plachten afgebekt te worden en dan zit 't in je
bloed om in bepaalde situaties maar verder geen geluid tc
geven. Zó kan het zijn. Laten we ons echter verheugen dat
hij 'n goedlachse en opgeruimde Sarie gevonden heeft, want
verbeeld je dat er twee dergelijke zwijgzame naturen met cl-
kaar door 't leven moesten!
EN WAT het andere raadsel betreft: het is best mogelijk
dat de chef inderdaad heeft gedacht dat ie Jan op
brommer zag. Niet dat ik dit helemaal zelf geloof. Ik mag
deze opperbaas niet erg. Hij is teveel iemand van het sor-'
dat naar boven likt en naar beneden trapt, en dat lijkt
niet goed. Ofschoon, doen we dat allemaal bij tijden ni
Hebt u zelf nog nooit gemerkt dat u 'n ander was in dc
i kring van uw gezin, onder uw vrienden, op uw vereniging èn
tegenover vreemden, of ze nu klantën dan wel bazen of ondcr-
I geschikten waren? We spelen diverse rollen in 't leven en
deze rollen zijn zo uiteenlopend dat 't soms wel lijkt of wc 1^
bij 't uitgaan en thuiskomen niet alleen van jas en kleding of
schoeisel verwisselen, maar ook een ander masker opzetten!
Daarom is 't bijzonder belangrijk om mensen in verschillende
omstandigheden te ontmoeten. Maar wat komt daarvan in de
stad terecht?
Goed, ik blijf de chef toch 'n beetje van kwaad opzet ver- T
i denken. Maar ik heb 'm nooit bnder vier ogen te spreken
j kunnen krijgen; ik ben nooit verder geweest dan z'n voordeur
en daar werd me kort en goed onder ogen gebracht dat ze j
van blikke domineetjes Takkebos niet gediend waren. En hij |c
is ook al zolang uit de wijk weg, dat ik 'm waarschijnlijk i
nooit meer terug zal zien. Zeker weet je dat nooit. Want
soms wordt men door 'n mens ontboden, die aan de grenzen
van het aardse leven gekomen is, en dan krijgt
verhelderende verhalen te horen. Dat hebben de oudtijd
vaderen, die onze psalmbundel in elkander rijmden en
daar zo heel veel aanvechtbare dogmatische onjuistheden
binnen smokkelden, in elk geval wél in de gaten gehad
denk aan de vertolker van psalm 32. die over „wanbedrijf"
spreekt en hoe zijn beend'ren door geklag verouderden, toen
hij door vrees weerhouden, zijn ongerechtigheden niet belijden 'p
wilde. Ja, het is best mogelijk dat ook de chef nog eens spre-
ken gaat en dat dit geheim wordt opgelost.
Wat ik ditmaal echter slechts wil stellen is: heb 'n klein
beetje meelij met dc grote-stadspredikanten. We stikken soms
bijna temidden van alle ontelbare raadselen. We staan op de
stoepen en verder komen we niet. We krabbelen wat rond aan m
de buitenkant en slechts één op de honderd laat van de bin- p
nenkant zien. „Waarom" vraagt de gemeente soms „doen
ze niet zus of zo? Wel, vraag ik terug, behandelt u uw pre- j
dikant met wat zachtheid? j|t
WIJKPREDIKANT. T
