Naar buiten gaan - maar
is daar ook een kerk?
Uw probleem is het onze
Doorniks protestanten
beleden hun geloof
in het donker
Christenen tegenover
communisten in Azië
BOEKENHOEK I ShSE™.«ai? i&s-
Een woord voor vandaag
Verhouding Gereformeerd-
Vrijgemaakt beoordeeld
Joodse gemeente Amsterdam koos
nieuwe kerkeraad
2
400 jaar Geloofsbelijdenis I
<V»n
i kerkredacteur)
idat de psalmen tot in het paleis van
landvoogdes Margaretha zouden door-
TjE nacht IS volkomen. De weinige klinken. Zij wisten dat dan de gevolgen
bladfren aan de bomen huive- SJTf'&uï'op 30
ren tn ae koude vrieswind. De september om zeven uur 's avonds be-
moan ij weggedoken ach,er de
wolken. Doorniks kasteel tekent eenvoudig. De liederen van het geloof
zich inktzwart af tegen een bijna
even donkere hemel. Bomen met
spookachtig uitgebreide armen
dansen een doldrieste farandole
om het sombere huis. Een man
sluipt voorzichtig langs de tuin
muur.
In gebogen houding snelt hij
haastig verder tot hij komt waar
hij achter de muur liet voorplein
van het kasteel weet. Daar staat
hij stil. Bewegingloos luistert hij
of niemand hem heeft gehoord.
Alles blijft stil.
Van onder zijn lange jas haalt
hij een pakje in grauw papier. Nog
even luistert hij of er niet toch
iemand in de buurt w. Dan slingert
hij met een krachtige armbeweging
het pakje over de muur en holt
weg. De Nederlandse Geloofsbelij
denis is gepubliceerd.
was een laatste en meest vertwijfelde
poging om de heerser van die dagen,
de koning van Spanje, te vertellen wat
de vervolgde protestanten eigenlijk ge
loofden. De afzenders van het pakje
waren de burgers van Doornik. Het
was geadresseerd aan de commissaris
den doen toekomen.
volging van de protestamen en de vele
valse beschuldigingen M
leer. Aan de brief wi
weerkaatsten tegen de muren van de
huizen.
Floris de Montigny, de bevelhebber
van het stadje, stelde een scherp on
derzoek in. Dergelijke „troebelen"
moesten hoe dan ook voorkomen wor
den. Een haastig onderzoek leverde al
spoedig de namen op van een aantal
..daders", in dit geval zangers, die ge
arresteerd konden worden. De man
hoopte dat de mensen op deze manier
de schrik te pakken zouden krijgen en
de landvoogdes er niets van zou ho
ren, want hij kende de wreedheid
van de Spaanse inquisitie.
Maar Margaretha hoorde er wel van
en stuurde onmiddellijk twee commissa
rissen naar Doornik om de stad straf
aan te pakken. Dagelijks werden men
sen gevangen genomen en ondervraagd,
velen werden gepijnigd. Wie xljn de lei
ders? was de voortdurende vraag.
Getnigenls
tegen de nieuwe
M./as een geloofsge
tuigenis toegevoegd om te laten zien
wat de „ketters" van Doornik en van
geheel West-Europa eigenlijk precies
geloven.
Psalmgezang
Het begon allemaal op die gedenk
waardige avond van 29 september 1561.
Al te lang hadden de gelovigen van
Doornik, die nog In hun eerste liefde I
leefden, hun geloof ln het geheim moe
ten belijden. De vervolgingen waren
fel geweest. In 1556 was de gehele ge
meente van het nabije Rljssel uiteen I
geslagen. Maar op die bloedige dagen1
volgde weer een periode van betrekke
lijke rust.
De gemeente Doornik had ln Guido
de Bres een eigen preé
die de mensen wist te boeien. De do-
Guido de Brés en zijn ouderlingen
wisten dat spoedig het ogenblik zou ko
men dat hun namen verraden zouden
worden. Daarom besloten zij tot een
laatste poging om te proberen ernstige
feloofsvervolgingen te voorkomen. De
paanse leiders moesten veten wat
zij geloofden. Deze inquisiteurs hadden
zo'n eigenaardig idee van het geloof van
de ketters. Zij waren verkeerd inge
licht. Als zij nu eens hun geloof uiteen
konden zetten. Guido de Brés had im
mers al een paar jaar gewerkt aan een
korte samenvatting van zijn geloof. Als
ze dat nu eens aan de staatshoofden
zouden zenden.
Zij konden niet zelf bij het kasteel
aankloppen en de brief overhandigen.
De Brés en de zijnen wisten dat zij
dan onmiddellijk in een kerker zou
den worden geworpen. Dan waren zij
hun leven niet meer zeker. Daarom
kreeg een van hen de opdracht om
brief en geloofsbelijdenis midden in
de nacht op het voorplein te werpen.
Misschien zou het helpen...
Tweede artikel:
Guido de Brés legde ons de
woorden in de mond.
Bezinning op vragen van morgen
D
E lokale kerkeraden hebben
Nog te weinig
veelal weinig oog voor de OOg VOOF IU6UW6
nieuwe problematiek, die in het O
kader van de ontwikkeling van
de Randstad Holland nu al op
hen af komt en over nog geen
twintig jaar een realiteit zal zijn.
Wat doet de kerk bijvoorbeeld op
zondag als de stad, dat grote
agglomeraat-in-wording op de
lange weekeinden leegloopt en de
dan inmiddels mobiel geworden
randstedelingen het in grote
meerderheid zullen hebben voor
zien op het via de Delta-werken
gevormde gigantische recreatie-
problematiek
hervormden herbergt. Rond 1980 zal de
bevolking hier zijn toegenomen tot 3,4
miljoen. In dit tijdvak van nog geen
twintig jaar zal de verstedelijking van
ons land snel voortschrijden en kan wor
den gesteld, dat landelijk genomen,
grond ter grootte van de hele provincie
Zuid-Holland aan zijn agrarische be
stemming zal zijn onttrokken.
En de Randstad Holland zal in dit al
gemene beeld een harde realiteit zijn.
waarop men zich nu al, ook in kerkelijk
verband, heeft te bezinnen. Waar de
onveranderlijk mag heten, daar
gevurniue giguaiiscoe rwvrcuwc-samenleVingsvormen wel degelijk
gebied langs 't Haringvliet e.O.Jaan verandering onderhevig.
een buitencentrum groter dan de
hele Veluwe op nog geen veertig
kilometer afstand van Den Haag
gelegen?
Op actuele vragen als deze tracht
te het provinciaal bestuur Zuid-Hol
land van de organisatie van hervorm
de gemeenteleden „In Dienst dei
Kerk" een antwoord te vinden tij
dens de zaterdag in de Maranatha-
kerk te Delft gehouden provinciale
toogmiddag. Het eigenlijke onder
werp „De kerk en de ontwikkeling
van de Randstad Holland" werd hier
ingeleid door de heer H. W. Herwig
uit Delft, lid van de provinciale com
missie voor de zaken van Kerk
Samenleving in Z.H. en hoofdplano-
loog bij de planologische dienst in
deze provincie.
Genoemde recreatieve uitloop zag de
Inleider zeer concreet voor zich ln de
provincie, die op dit ogenblik een kwart
van de totale bevolking telt en met z'n
2,7 miljoen inwoners ruim een miljoen
een eigen predikant gekregen,
mensen wist te boeien.
minee die vanaf zijn jeugd als
gejaagd hert her en der had moeten
vluchten genoot van de rust. van de
liefde van zijn Jonge vrouw, en van de
kraalgeluidjes van zijn zoontje Israel.
Over het prille geluk lag de schaduw
van de dood van Jacques de Lo. de
vriend van De Brés. In 1558 was hij ge
vangen genomen en na vreselijke ver
horen en martelingen stierf hij op 16 fe
bruari 1559 op de brandstapel. Ergens
ln een kast, verborgen onder de sta
pels ondergoed lagen brieven die De Lo
aan Guido de Brés had gestuurd
uit de gevangenis. De dominee
ARJOS en CHJG voor Coli)n had
het eerst samen in
studieconferentie
rische jongeren in Zuid-Holland een
gemeenschappelijke studieconferentie
belegd: zaterdagmiddag xijn in de
Nieuwe Oosterkerk te Rotterdam
ARJOS en CHJG bijeengekomen. De
organisatoren hadden, zoals voorzit
ter J. van Vliet van de ARJOS me-
dedeelde, het onderwerp voor deze
Ibe. I studieconferentie zodanig gekozen,
waarde "ze. want het waren juist deze dat het geen aanleiding zon kunnen
brieven die hem hadden doen besluiten
om tr Doornik te blijven Het was een
goed besluit geweest. Er was zegen.
Er kwamen mensen tot bekering. Er
was blijdschap in de harten, zozeer
zelfs dat de Jonge gelovigen van Door
nik haast stikten ln hun blijdschap.
geven tot onderlinge conflictstof:
prof. dr. H. Bergenia uit Baarn be
handelde aan de hand van zijn boek
„Pioniers in het Nieuwe Azië" het
communisme, zoals dat in Azië op
groeit tot een wezenlijke dreiging.
Prof. Bergema was blij, dat
derwerp van buitenlandse politiek aan
de orde was: het heeft volgens hem lang
Hoe hef begon kon niemand nader
hand vertellen. Het was als op die al
2",Sf!ÏI!r?"t P?"! ïrfuuM, «r d. be.de politieke partiJeS
ran J9« toen heel i»e«eli;k Nederland Cnor de buiten-
plotseling met bloemen aan de rand |andse politiek. Vooral was hij blij. dat
van hun stad de bevrijders stonden op de jongeren nu interesse gaan tonen.
te wachten. Ineens was daar
psalmgezang ln de straten. Mensen
die zo lang hun geloof hadden moeten
opkroppen, barstten uit in een jube
lend lied. Van acht tot tien
's avonds Hepen de gelovigen van
Doomlk heen en weer in de hoofd
straat en rongen zij hun kelen schor
aan de psalmen uan Marot.
Miatrrüelen
Enorme invloed
i semi-koloniale vol-
Aziê zag prof. Bergema als het ge-
bied waar politieke beslissingen van
i wereldbelang zullen vallen en het gaat
er om, welke taak wij daarin zullen
hebben en welke verantwoordelijkheid
wij nog hebben ten opzichte
eertljd6 koloniale 1
De geweldige Invloed van Azië bleek
duidelijk op de conferentie te Genève
H toen Tsjoe en Lai en Molotof. gesteund
Het bettuur vin dr md Mm en««if Ind„ te„ Fr,n,e r«Jering indi-
•ltr mojeliike vooriorgimMlrrgelm om rMt vaJ bmchtrn rn op dr weeteree
rm hrrhillng tr voorkomen. De ichout ^piom,tie ren communistische over-
en cljn schepenen wnren doodsbeMuwd L,mnint behaalden in de politiek ten
opzichte van Vietnam.
Prof. Bergema schet^e de ontwikke
ling van het communisme in Azië.
Mar* en Engels hadden slechts Europa
j op het oog en vooral de hoog gekapita-
I liseerde landen als Duitsland
IBrittannië.
Toernee ds. Hegger
door Canada en V.S.
i Groot-
Oosten eerst
De bekende voormalige rooms-katho-
lleke geestelijke, nu -tomince Hegger. opi
toernee door Canada en de Ver. Staten. Maar Lenin zag dat al direct anders,
heeft blijkens mededelingen in Calvinist De eerste verwezenlijking
aelling gevonden munisme kwam in Rusla
Contact veel belangstelling gevonden munisme kwam
voor zijn preken en toespraken. In de
Christian Reformed Church van Bramp
ton. Canada, waren b.v. honderden men-
sen aanwezig om naar ds Hegger te
luisteren. Zij vertegenwoordigen ver
schillende kerken, de rooms-katholieke
niet uitgezonderd Calvinist Contact zegt
er o m. het volgende van:
..Reverend Jonker, predikant van de
kerk ter plaatse, die de vergadering o-
pende. memoreerde dankbaar de atten
tie van de zijde van een broeder uit
Brampton, opgesteld voor het podium in
de vorm van een vorstelijke bloemen
mand met opschrift ..With best wishes
for your tour ln Canada" En al gaven
ook andere, materiële blijken van be
langstelling en liefde, als de 94 nieuwe
abonnementen op ..In de Rechte Straat"
die in de pauze geregistreerd werden,
en de collecte van ruim 108 dollar voor
het werk van de Stichting van dezelfde
naam reden tot dankbaarheid, de groot
ste Impressie van de avond was onge
twijfeld van geestelijke aard. Zo ooit.
dan kwamen we hier roder de indruk
van het overweldigend genade-karakter
van het Evangelie, zoals de -cformato-
rische chn.ter het mag verstaan. In
feita «eerden we door het woord van Rev.
Hegger armer gemaakt. J'*|
ach
tergebleven gebied in Europa. Lenin
schreef reeds in 1900 dat cr in Qiina
mogelijkheid lag voor het commu
nisme en Stalin werkte in dezelfde rich
ting en in 1917. in het Jaar der Russi
sche revolutie, is er reeds een oproep
naar het oosten uitgegaan. In 1920 was
er het congros van Bakoe, waar afge
vaardigden uit het oosten spraken
de wereldrevolutie.
De Europese communisten zagen
meet af aan in. dat de zwakste schakel
van net imperialisme in de koloniale
gebieden ligt, omdat die volken zichzelf
willen bevrijden. Bij de eeuwwisseling
hadden acht Europese landen drie kwart
van de wereld in hun macht. In Azië
waren alleen Japan en Siam vrij geble
ven. terwijl China semi-koloniaal was.
In Afrika was de toestand niets beter.
Niet gezien
Van het allereerste begin hebben
communisten rich achter de nationalis
tische bewegingen in Azië gesteld. Ook
in Indonesië. Prof. Bergema beschreef
de geschiedenis van het communisme
in Indonesië. dat eigenlijk bij de Neder
landse communisten, onder Sneevliet, is
doordat wei begonnen Ondanks communistische op
diep beseften dsT we de rijkdom van de stootjes, waartegen werd opgetreden en
vrijspraak v«n vergeving in Christus waarin figuren als Sukarno. Hatta en
to weinig verstaan en beleven. En zo j andere bekende leiders van nu een gro
ver den wa toch rijker." Ite rol speelden, zag men tot aan de
is van nature een zeer rijk
land. met vijf maal zoveel steenkool als
de Verenigde Staten en een vruchtbaar
landbouwareaal dat twaalf maal de op.
pervlakte van geheel Duitsland beslaat.
Maar het was rijk. tot de westerse mo
gendheden deze rijkdommen aan zich
trokken en tot dit landbouwareaal voor
81 procent in handen was van vier groot-
grondbezittende families.
Het land had geen bruggen, onvol-
jende spoorwegen, geen industrie, geer
transportmiddelen. Na de oorlog is hiei
het communisme begonnen met het ka
pitaal van de vier families te nationa
liseren en de grond te verdelen onder
de boeren. Maar de revolutie gaat nog
door: men begint nu aan het instellen
ui communes.
Wat doen wij
Prof. Bergema stelde dat wij als
christenen hier veel te vreemd tegen
over staan. Deze landen waren rijp
>r het communisme, omdat zij arm
onderdrukt waren of door vreemden
bestuurd. Wij moeten onze verantwoor
delijkheden hiertegenover gevoelen en
deze volken daadwerkelijk helpen. Prof.
Bergema memoreerde de bekende één-
procentsactie: door het afstaan van een
procent van het nationale inkomen per
jaar aan de achtergebleven gebieden
kunnen wij de wind uit de zeilen van
de communisten nemen. Pas de laatste
tijd wordt de christen in Azië zich be
wust van zijn eigen taak tegenover het
communisme. Pas nu gaat hij zich zelf
als christen verantwoordelijk gevoelen.
Dat dient door on« te worden ge
schraagd.
Oo dit referaat volgde een levendige
discussie tijdens de avondmaaltijd, die
aanleiding gaf tot hoogst interessante
vragen aan prof. Bergema.
Bernepinestverk
Aan de hand van een aantal discussie
vragen werd het deze middag in her
vormde kring behandelde onderwerp,
waaruit de oplossing, „voor morgen"
moet worden gedistilleerd, in gespreks-
kringen aan een onderzoek onderwor
pen. De heer Herwig ging hier in de
avonduren nader op in.
Persoonlijk betwijfelde hij overigens,
zoals een gespreksgroep stelde, dat het
wonen in kleinere huizen (flatwoningen)
de eenheid van het gezin in wezen zou
kunnen aantasten. Toch achtte hij dit
een punt, dat het hele jeugd- en kerke-
werk zich diende aan te trekken. Het
jeugdwerk, hoe waardevol op zichzelf
ook, vergeet maar al te vaak het gezin,
aldus spreker, die er sterk voor pleitte
ook het kerkewerk, daar waar zulks
ir mogelijk is meer als gezinswerk
ien: het gezin als geheel moet er dus
meer bij worden betrokken.
ISieuiv gezichtspunt
door een andere gesprekskring geponeer
de stelling, dat de verkorting van de
werkweek in feite ook een verkorting
/an de kerkeweek betekent, een ook
j.i. bedenkelijk gevolg. Dan ook door de
week meer betrokken zijn bij dat kerke
werk. zo gaf hij als de meest voor de
hand liggende oplossing.
De mening, dat men juist bij flatbewo-
ning beter in de gelegenheid is de bewo
ners bij het gemeenteleven te betrekken,
althans beter oecumenisch kan benade
ren, noemde de heer Herwig het over
denken waard, al liet hij hier in het
midden of zulks voor de flatbewoners
:en plus- of minpunt moet worden
aangemerkt.
Men bedenke bij dit alles wel, dat de
ze vraagstukken en hun onderlinge sa
menhang deze middag werden beke
ken in het licht van de te voorziene ont-
ikkeling, waarmee men in kerk en sa
menleving van morgen te maken zal
krijgen.
Langs deze toekomstvisie werd ook de
viering van de zondag in de samenspraak
opgenomen. Waarbij werd benadrukt,
dat dan juist de kerkeraden van typi
sche recreatiegemeenten meer begrip
dienen te hebben voor hun geheel nieuwe
taak. Die nieuwe problematiek vergt
van de leden een groot aanpassingsver
mogen en derhalve achtte de heer Her
wig een „verjonging" in samenstelling
ten zeerste geboden; de gemiddelde leef
tijd van de kerkeraadsleden is z.i. door
gaans te hoog.
Ook de vraag naar wenselijke veran
deringen in de cpbouw van het kerke
werk in de specifieke recreatiecentra
kwam. deze middag ter discussietafel.
Het grote verschil in behoefte en aan
pak van grote stadskerk enerzijds en
dorpskerk anderzijds, roept al onmiddel
lijk tegenstellingen op, die slechts door
a dichter tot elkaar komen van de nog
verschillende mentaliteiten zullen kun-
n worden weggenomen. Hedendaagse
initiatieven als die van de Blauwkapel
diensten werden in deze kring als een
stap in de goede richting gezien.
Buitenland
In het buitenland is men met deze din
gen vaak al veel verder. Zo zien we
bijv. de activiteiten van de Duitse Evan
gelische Kerk ten behoeve van de Duit
badgasten in Oostvoorne en Rockanje,
iar men in het hoogseizoen met grote
tenten als opvang-centra werkt. Waarom
zouden wij achter moeten blijven, zo
luidde de vraag, die uitliep in de con
clusie, dat we wel steeds meer los raken
de gebruikelijke vormen zonder er
voor in de plaats te geven. Waar
de wens werd gekoppeld om juist als
kerkelijk meelevenden meer eigen en
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Barendrecht (vac. A. C.
Scherpenisse)G. Leene te Boskoop.
BAPT. GEM.
Aangenomen naar Aesen: I. Tamme-
ling, woonachtig te Groningen.
Vraag: Dringen radio-actieve deel-
verantwoorde vakantiehuizen en op-
vangcentra te gaan exploiteren.
Meer moeite had de desbetreffende
discussiegroep het met de vraag of het
een taak van de Hervormde kerk is om
invloed uit te oefenen op de volkshuis
vesting en de urbanisatie (verstedelij
king! van West-Nederland. Wel werd
een bevestigend antwoord gegeven, maar
tevens klonk er het te maken voorbe
houd door, dat de wens om grotere wo
ningen te bouwen ook noodzakelijkerwijs
gevolgd moet worden door de bereidheid
hiervoor hogere huren te betalen. Dat
de werkstad niet tegelijkertijd de woon
stad behoeft te zijn, zag de inleider in
de ontwikkeling van de randstad opge
sloten.
Vanzelfsprekend kwam ook de
vraag naar voren wat „Kerk en Sa
menleving" in deze dingen doet. In
leiding en het er op volgende ge
sprek dient men in zekere zin als re
sultante te zien van het onderzoek
naar de vraag, welke richting men
in deze uit moet. „De kerk en de ont
wikkeling van de Randstad Hol
land", het eigenlijke gespreksthema,
vormt daarbij het uitgangspunt.
Studiebegeleiding bij
H.O. besproken
In Leusden is zaterdag en zondag een
conferentie gehouden van de werkstu
dentenliga waarop het deze maand door
deze liga uitgegeven rapport „een ef
fectief en rechtvaardig hoger onder
wijs" is besproken. Uit twee discussie
groepen kwamen bezwaren voort tegen
sommige onderdelen, maar deze gaven
geen aanleiding wijzigingen in het rap
port aan te brengen. Het Tweede-Ka
merlid, dr. J. G. H. Tans bracht als po
sitief element voor het rapport van de
werkstudentenliga naar voren dat hij,
na een aanvankelijk ander standpunt,
nu kan meegaan met de opvatting, dat
het begrip „studiebegeleiding" het eni
ge middel is tot een goede selctie. In
het rapport staat dat studiebegeleiding
een gunstige invloed zal hebben op de
resultaten van het hoger onderwijs.
De studiecommissie verwijst daarbij
naar de uitspraak van prof. dr- J. Kok.
rector-magnificus van de universiteit
van Amsterdam, bij de opening van het
studiejaar 1961'62: „dat blijkens een
onderzoek in enkele vergelijkbare afde
lingen van een 'aculteit studieduur en
studierendement gunstig worden beïn
vloed door meer studiebegeleiding".
„Van de gunstbewijzen des Heren wil ik altoos zingen, vaj
geslacht tot geslacht zal ik Uw trouw met mijn mond vet
konden." De eerste indruk is dat dit wel heel grote woorde{
van de psalmist zijn, zoals ze staan opgetekend in psalm 89 1
„Van geslacht tot geslachtDe goede man lieeft toch ni»
het eeuwige leven? Dat zijn we geneigd te vragen. Maar he
antwoord van de psalmist is dan waarschijnlijk: Natuurlijs
heb ik dat. Het Nieuwe Testament zegt immers: „opdat ee\
ieder die in Hem (gelooft) niet verloren ga, maar eeuwil
leven hebbe".
Maar waarschijnlijk heeft de psalmist 1
tische visie aan iets anders gedacht,
hijzelf altijd van Gods gunstbewijzeti
Gods trouw zo groot is dat er altijd
zijn om van Zijn gunstbewijzen te spreken, omdat God eed
verbond gesloten heeft. fT
We leven onder de schaduw van de 50 megaton-bom
Chroesjtsjef. Opnieuw wordt gesproken over die allesvernie
tigende derde wereldoorlog, die het einde zal zijn van di
beschaving. Als we naar de angst van sommige mensen Zuwi
teren, tevens het einde van Gods trouw. En die angst
doorbreekt de psalmist. Hij zegt: Altijd zal er een volk zij
om God te loven. De wereld gaat noch aan vlijt, noch aa t
een atoombom ten onder.
Herstel kerkelijke eenheid"
Wier
1 jai
en E
Zaterdag is te Utrecht de alge
mene ledenvergadering gehouden
van de Vereniging tot herstel van
de eenheid der gereformeerde
belijders. Daaraan namen deel
gereformeerden, vrijgemaakt ge
reformeerden, christelijke ge
reformeerden, hervormd-gerefor
meerden en oud-gereformeerden.
Het ging op de ledenvergadering
echter om de verhouding gerefor
meerd-vrijgemaakt gereformeerd, zo
als deze er thans uitziet, nadat de
synodes van Assen en Apeldoorn ge
sproken hebben.
Veel nieuwe gezichtspunten kwamen
daarbij niet aan de orde; er is im
mers in het laatste halfjaar een enor
me hoeveelheid publikaties over ver
schenen.
Ir- H. van Harten te Ede betreurde
het dat in de gedeeldheid onder de ge
reformeerden teveel wordt berust. Ge
loven wij werkelijk nog wel, dat
één kudde en één Herder is? Dan
moet men de situatie van het ogenblik
wel in flagrante strijd achten met de
bedoeling van die ene Herder, die zijn
schapen toch niet in verschillende groe
pen verdeeld wil hoeden, aldus spreker.
Ds. B. J. F. Schoep, vrijgemaakt pre
dikant te Nieuwer-Amstel was van me
ning dat het herstel van de kerkelijke
eenheid tussen gereformeerde belijders
niet nodig is. Immers, deze eenheid
bestaat reeds. Allen, die de Here Jezus
aanroepen tot zaligheid, vormen hun
eenheid déérin al.
De gebrokenheid van het gerefor
meerd protestantisme komt voort uit de
erfenis, die men na de breuk met Ro-
heeft verkregen, namelijk door het
Er zijn zondag verkiezingen gehou
den in Amsterdam. Joods Amster
dam koos een nieuwe kerkeraad.
Daarom werden de tienduizend inge
schrevenen bij de Nederlands Israëli
tische Hoofdsynagoge te Amsterdam
overstroomd met verkiezingsprogram
ma's; werden zij bijna dagelijks te
lefonisch benaderd om hun stem te
beïnvloeden; konden zij naar verkie
zingsbijeenkomsten gaan waar de
fractievoorzitters hun programma's
ontvouwden en was het mogelijk per
auto naar de zes stembureaus te
worden gebracht. Acht en vijftig kan
didaten waren er gesteld door de
drie Joodse groeperingen die in de
oude kerkeraad zitting hadden. Der-
lig van hen vormen de nieuwe ker
keraad.
„Eenheid", „Opbouw" en „Toekomst"
noemden de partijen zich die in de vo
rige kerkeraad gezamenlijk het kerkbe
stuur hadden gevormd doch nu alles
wat in de verstreken vierjarige zittings
periode was bereikt op eigen rekening
schreven en afgaven op de andere par
tijen. De verkiezing die van betekenis
is voor geheel Joods Nederland is een
triomf geworden voor de met steun van
de Nederlandse Zionisten Bond gevorm
de zionistische partij „Eenheid", die
als voornaamste punt heeft beïnvloe
ding in zionistische zin van de leden
van de gemeente door het aantrekken
van rabbijnen die de zionistische ge
dachten zijn toegedaan en het nauwer
aanhalen van de band tussen de Joodse
gemeenschap van Nederland en de Jo
len in Israël.
De Eenheids-partij behaalde met de
ze verkiezingen twintig van de dertig
zetels, hetgeen drie zetels meer is dan
zij in de vorige kerkeraad bezette.
Haar zetelwinst ging ten koste van Op
bouw, een groepering die hoofdzakelijk
door religieuze en niet-zionisten was ge
vormd en Toekomst, een groepering die
uit enkelingen bestaat. Opbouw behaal
de thans acht zetels ofwel een zetel
verlies en Toekomst kan thans twee
kandidaten naar de kerkeraad zenden
waardoor haar aantal is gehalveerd.
De energie die besteed is aan de ver
kiezingen is in feite verspild geweest."
Nog geen derde van de stemgerechtig
de leden van de Nederlands Israëliti
sche Hoofdsynagoge heeft haar stem
uitgebracht.
De samenstelling van de kerkeraad
van de Nederlands Israëlitische Hoofd
synagoge te Amsterdam is van wijdere
strekking dan alleen een plaatselijke.
Niet alleen omdat Amsterdam de groot
ste Joodse gemeente van ons land be
zit maar bovenal omdat de kerkeraad
van de Joodse gemeente in de hoofd
stad een derde benoemt van de dertig
leden die zitting hebben in de „Centra
le commissie tot algemene zaken van
het Nederlands Israëlitisch Kerkgenoot
schap". het hoogste en overkoepelend
orgaan van alle Joodse gemeenten in
ons land.
door alle kerkelijke instituten hee|
moeten gaan. Alleen door de Heilij
Geest kan dit geschieden. Daarom ma ei
voortdurend gebed om de Heiligwarn
-— nieuw réveil niet ontbr Zw
hom
toub us. ouaucji t :ii ondergeschlk s
zaak. Slechts in waarachtige geloofsz estau
kerheid is de dienst aan het evangel ?Ptie
mogelijk. Het gaat allereerst om „eqHaan
nieuw bezield verband".
Ds. Schoep stelde op de voorgron w^er
verantwoordelijkheid der plaatselijk 'ader
gemeenten. Niet dat synodes overeeifuld.ei
stemmen in de leer is het hoogste go( ierin
want dan gaat het weer om de theiijksm
logie maar dat men plaatselijk t<fV. Si
eenheid komt. ninge
Daarnaast is de activering van hfehobi
ambt der gelovigen aan de orde, c o uu
an chfigtelijk zeLfbewusUggnt,
gelovigen, en daarmee hi :-tpr<
Je dominocratie.
Komt men zo tot eenheid, J
t een uiterst strenge tucht s-=wcic«_t—
worden. Niet in het vlak van het the<lst» d
retisch denken, maar tucht op alle»estau
die de laster van hen „die buite tengc
staan" op de kerk /an Jezus Ohristi FC-t«
veroorzaken door hun wandel. lageli
t: Th
bnsiei
filigei
Distantieerde ds. Schoep zich derhaïest o.
ve enigszins van de actuele moeilljiHeus
heden, dit deed de gereformeerde pri
dikant ds. Ohr. W. J. Teeuwen te Di
men niet. cadei
In een ietwat vaderlijk-^
woord betichtte hij zijn kerkgenoten e uldei
van, dat zij het motief der vrijmakir enigi
onvoldoende gehonoreerd hadden. estau
Er waren natuurlijk trieste bijzak«ich 1
(als falende kerkelijke leiding, groepjd ei
vorming aan twee kanten, partijzucht
maar in wezen ging het bij de vri
making toch om de profetische kracl
van het woord des Heren, om het
het levende karakter
Niet begrepen
i de leer ln choolse formulerirf16611*
gen. /en B
Dit hebben de gereformeerde syndwarr
des kennelijk niet begrepen, gezien huiZwaï
besluiten. Maar dat r.iet aanvoelen va^en
de gronden der vrijmaking, en wel daNe
het ging om de soevereiniteit van hajacht
Woord des Heren, is een belemmerin ^bou
voor de hereniging geworden. .est c
Aan de andere ijde blokkeren dp
vrijgemaakte synodes echter de weg tri8
verzoening. In plaats van afwijzen had
den de vrijgemaakte synodes zélf toefr»kg<
gang tot de gereformeerde synodes moeg en
ten vragen om haar van zonde te oveiu-p.—
tuigen.
Men noemt het geding een twistzaa
des Heren. „Maar .ou de Heer gee Uwer
twistzaak met u kunnen hebben, da 8 ov
gij de gemeenschap opoffert aan indMadsg
vidualisme?", vroeg ds. Teeuwen aa t 0.1:
de vrijgemaakten. Iga P
Nergens in het afwijzend besluit va uldei
de Asser synode en de daarop gevolj laeoe
de „Open Brief" leest men van ee JjJ*
gebed voor hen die zich vergrepen zoi
den hebben aan „de getrouwe knechte?~rir
des Heren". Het lijkt erop of men air, v
leen in de naam des Heren verbond! "®un
wraak over hen wil oefenen. Zo wore ,ud_F
kwaad met k-.vaad vergolden. ItnxmJ
Alle schorsingen, afzettingen... en alw^r
wijzingen zijn natuurlijk geschied in
naam des Heren. Maar liggen ze ni«
op dezelfde lijn? S0™1
God heeft de Gereformeerde kerkfr?3"6
willen straffen voor hun hoogmoed 111
theoloe'srbe ei«"»ngereidheld. Het HjWCont
"tea 'aleri
dik
Buck* Vertaling EvaRaedt-De Canter! laken beterwas. Moetende tuurüjk als de explosie achter de rug inpakken, zelfs wanneer het warm is. zand Dat de bladeren geel worden
7.L TT-iJ VZtLI b..2h.. a w 1 ruiten ook met kalk bestreken worden? is maar liefst toch met voordat er en dan maar gekleed naar bed. WD omkrullen ligt aan de een of andei.
J- J-- cultuurgrond. De plant is misschien H
ONTVANGEN BOEKEN.
Ons dagelijks brood, door Pearl S.
ouck. Vertaling Eva Raedt-De Canter.
In serie Zwarte Beertjes. Uitgave A. W. I™1,1,®"
Bruna Sc Zoon, Utrecht
Bibeb aan de Riviera. Reportages en
interviews uit Vrij Nederland. In serie
Zwarte Beertjes. Uitgave A. W. Bruna
Zoon. Utrecht.
Meisjes van Parijs, door Nicole de
Buron. Foto's Janine Nièpce. Vertaling
Jean A. Schalekamp. Dubbelnummer in
serie Zwarte Beertjes. Uitgave A. W.
Bruna Sc Zoon, Utrecht.
Don Camillo in Rusland, door Giovan-
gevaar? Heeft het
vloerkleed voor de ruiten te hangen of
zeil? Men vertelde mij. dat
les helpt, vooral in het eerste halfuur, vroeg te voorschijn te komen. In tij-
Een laken, nat of niet, biedt zo goed den van gevaar moeten vrouwen lan-
als geen bescherming. Ruiten met kalk ge broeken dragen. Nylonkousen zijn de potten m voedzame aarde b
Kaei^iiirAn aueen zeef v00r ra(jio-activiteit. Bo-
de broek drage men een wollen
bestrijken heeft weinig zin. Alles
met een bad of het wassen van het li
chaam in verband staat, is goed
trui. Ook de kinderen i
delen bladgrond of bloemistenaarde, tica).
een deel klei of goede tuingrond, eenfetadh
goed deel verteerde stalmest en wat schcrpwfujn
half i
n Ol
denburg Ermke. Illustraties Karei Thole.
Fontein-Boekerij. Uitgave De Fontein,
Utrecht.
Klassieke liefdesverhalen, bijeenge
bracht door Jaap Romijn. In serie Zwar
te Beertjes. Uitgave A. W. Bnina Sc
Zoon. Utrecht
Een nieuwe lente voor Miekc, door
Liesbeth Lems. Illustraties Adri Alindo.
Mei-Pocket. Uitgave W. D. Meinema
N.V.. Delft.
Licht op de zwarte weg. door Gerrit
van Heerde. Illustraties Joes Dekker.
Mei-Pocket. Uitgave W. D. Meinema
N V.. Delft.
De schat van Aros Killee. door W. H.
van Eemlandt Tweede druk. Antilope-
reeks. Uitgave Het Wereldvenster.
Baarn.
Jongens van Gaasterland. door Inne de
Jone Illustraties Friso Henstra. A.P.
Jeugdserie. Leeftijd 1015 ji ♦*<*--
liefst toch niet voordat
verlopen is, want het uit-
atoomgevaar kleden is aanvankelijk schadelijker
maar wordt dan ongewassen te blijven. Het waswa-
zich wast, wordt
het snel moet
Houdt dit radio-actieve straling tegen?
Bij de voorlichting
leest men over wat
dan het water niet radioactief? Men ter waarmede
kan zich toch niet wassen in een klei- radioactief, zodat
nen wollen handschoenen
ien wollen deken is bruikbaar.
Vraag: Hierbij sluit ik een blad
aan. Ook droog of heeft gebrek aan voedseïH0?1011
Maar het is ook mogelijk, dat zij is
aangetast door spint of luis. In dal
schuilplaats? Is het gevaarlijk als weggooien in de gootsteen. Uw
men even binnenshuis naar de W.C. of moet itoj
de keuken gaat? Is het gewenst in een een h
schuilplaats te zorgen voor enkele lopen
flessen gekookt water? Hoe lang
dit water houdbaar zijn?
Antwoord: Radioactieve deeltjes wor
den door muren (het moeten dus wer
kelijk muren zijn) goed tegengehou
den. Als de waarschuwing, dat het af-
als hij een dik pak
heeft, doet hij beter zich niet te
bloem in van een plant, die ik in april geval moet men stuiven met de beken-Filmz
gekregen heb. Het is een prachtige de middelen. fuzefil
lAcad«
gcld-^.
plant en zij heeft een blauwe bloem
Zij bloeide deze zomer reeds voor de
derde maal, maar nu worden in de
iedere zijtak de bla-
werpen
is. des te meer radioactiviteit onscha
delijk is geworden. Naar de W.C
gaan moet men dus in ieder geval een
half uur uitstellen. Het gaat om men
atoombom dreigt, tij- senlevcns. Het heeft geen zin gekookt
in de schuilplaats Jeren geel en groeien gekruld
binnen. Hoe heet deze plant
moet ik haar behandelen? Of sterft
de winter soms af? Mijns
Vraag: In mijn bezit Is
stuk uit Hollandia 1739. Heeft dit
waarde? De munt is plat, maar
opschrift is nog goed te lezen.
erkge
Antwoord: Deze munt is van het ge-Oeg
Holland^ een der Zeven Verenigde ®gui1
noch de opschrif-Den
dig gegeven kan worden, is
één schuilplaats: de kelder. Geen bete- Men neemt
re beveihging dan onder de grondl Is
geen kelder, dan schuile
in de schuilplaats.
mer leidingwater
lang de noodtoestand duurt
hel Het leidingwater heeft na de explosie
liefst achter blinde muren, in geen ge (omdat de buizen onder de grond zit
val bij ramen, omdat die radioactieve ten en het water in loden of koperen kunstmest nodig heeft. Thans moet de
H ingevoerd-:-=- wSSA Bril I
Provinciën. Daar L
kunstmest "nodig? 'ten noch de grootte noch het "metaalfc:
Antwoord: Zeer waarschijnlijk is vermeldt, is niet na te gaan welke 5i8je»
net een brumfelsia, ook wel francis- munt het is en wat de waarde zal Dilige
cea geheten met als soortnaam calyci- z'ln- D'e waarde houdt bovendien ster): y.
na. Het is een vrij snel groeiende verband met de staat waarin de munlj^'
plant, die dus veel water en geregeld verkeert
eidingen wordt
niet nieuwsgierig zijn en deren. In de winter i
m kijken. De lichtflits ten geheel staken. Men moet steeds
deeltjes doorlaten, ook al zijn de ruiter
gesloten Bovendien gaat alle venster
glas stuk tengevolge van de luchtdruk
Scherven zijn er bij een atoombom moet
niet al kan er rondvliegend puin zijn niet uit het
Indien de ruiten breken, moet men van de atoombom i
liefst ern half uur lang plat op de stand nog ruïneus
grond blijven liggen en liefst zo dik deel overigens niet te haastig dat de droogt
mogelijke kleding dragen. Dikke of weg vrij ;s. Blijf liever tot de blok- ln een kamer,
wachter het sein „veilig" geeft in de Na de winter
schuilplaats. Men merkt
plant langzamerhand op de ustperio
toekomst heden wordt", naar ik meen I
van prof. Hoogerhuis. Is dit boek
te krijgen?
Antwoord: Helaas hebben
sporingen geen resultaat opgeleverd v
T" An u-1- u fi
G
r. Ne
Uitga-1 geval op de grond gaan liggen als dc zigbeid van radioactiviteit niets
i dat
de plant
mer zetten en flink terugsnoeien Zo
dra de hergroei optreedt
ve N.\. De Arbeiderspers, Amsterdam, ruit gebroken is. Zeü is ook goed. Al- maakt de verleiding zo groot om te haar verpotten. Men verwijdert dan
de catalogi is het boek HIPQ
is de standp'aats vinden. Misschien hebt u zich de naar.
gestookt wordt- van de schrijver niet juist herinnerd tn
U kunt eens vragen bij een handel dD7 i
Baito' opsporing?- lQk c
een der ïf P
het weet.
aagsc
ur: H
Ei
