Jtieutue £eihsrl|c ÖEtmnml
Fransen torpederen het
overleg over Berlijn
Commentaar
Officieren Noord-Holland
krijgen twee maanden
Macmillan: oplossing ligt
in geduldige diplomatie
Turkije aan rand van
een politieke crisis
Sleepboot in beslag genomen
(reeds overgeverfd?)
WIN!
Birmaan Oe Thant wordt
nieuwe V.N.-secretaris
ER MAANDAG 16 OKTOBER 1961
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u.
||A<| ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal;
ju I U f 2,55 per maand; 0,59 per week.
1 ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter.
FamilieDenchten 0,18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting).
POSTREKENING: 58936.
Tweeënveertigste jaargang no. 12303
CHRISTELIJKE A T ION AAL DAGBLAD
„SUntvaitlcti is abtbltotn
0190 hert ia Irgljf nspotl"
Dorpen worden
(rand)steden
ZIE PAGINA 9
TVE CONFERENTIE van hooggeplaatste westelijke diplomaten, die don-
derdag in Londen zou beginnen, om de kwestie-Berlijn te bespreken,
is plotseling afgelast. Van welingelichte zijde wordt vernomen dat er van
de zijde van de Fransen tegenwerpingen gekomen zijn. De werkgroep voor
de kwestie-Berlijn zou vandaag beslissen of, ondanks het Franse verzet,
de conferentie toch moet worden gehouden om contact met de Sowjetunie
over deze aangelegenheid voor te bereiden.
t 5/
neemt gewoonlijk geen lad-
Is men op visite gaat,
alve in het verdeelde Ber-
r talloze families door
op de sectorgrens zijn
cheiden. Een 'beeld uit de
nauerstrasse zaterdagmiddag
lenomen: een man loopt naar
sectorgrens om over de muur
een poosje naar zijn familie
te kunnen kijken.
IIS"
9
leuws in
één oogopslag
Donderdag gaat de con
ferentie in Londen van
hooggeplaatste Westelijke
mtoriteiten (ter bespre-
l van de voorbereiding
contacten met de Sow-
etunie over de kwestie-
•lijn) niet door: Frank
rijk doet niet mee, omdat
iet deze bijeenkomst voor
lang acht. Het is niet on-
nogelijk, dat de diploma
len zonder Frankrijk een
lespreking zullen houden.
Hoewel de uitslag van
Ie gisteren in Turkije ge-
louden verkiezingen voor-
opig nog niet bekend is,
nag uit de tot heden he
iend geworden cijfers de
:onclusie worden getrok-
Kn, at de Republikeinse
Volkspartij van Inoenoe
[eveer gelijk op gaat
t de Rechtvaardigheids-
iartij, waarop de aanhan-
[ers van de ter dood ge
wachte ex-premier Men-
teres hebben gestemd.
L Door deze ontwikkeling
'erwacht men een politië
le crisis in Turkije.
Tussen de Ver. Staten
Sowjetunie bestaat
eenstemmigheid ten
1 de benoeming
bla^111 de Birmaan Oe Thant
Jt opvolger van Dag Ham-
nskjöld als secretaris-
Jneraal der Ver. Naties,
fen moet het nu nog eens
worden over het aantal
»der-secretarissen.
De rechtbank in Dja-
Brta heeft de heren Ede-
Biboseh en Meyer, resp.
apitein en stuurman van
e Nederlandse sleepboot
bord-Holland, veroor-
eeld tot een gevangenis
twee maanden
net aftrek van het voor
leest sinds 2 september,
et schip zou onwettig de
donesische wateren zijn
nnengevaren. De sleep-
oot zelf is in beslag ge-
(igel
gkundige, de heer
Roos, die in ons land is ge
arriveerd, is de Indonesi
sche vlag reeds op het
«hip gehesen.
Een Amerikaanse woordvoerder
heeft verklaard, dat in de werkgroep
reeds vorige week de mening heerste
dat de conferentie door zou gaan.
Men had niet verwacht dat de Fran
sen bezwaren zouden hebben. Zoals
bekend acht de Franse regering deze
bijeenkomst „prematuur".
De Britse Daily Telegraph schreef gis
teren onder de kop: „De Gaulle verhin
dert besprekingen over Berlijn" dat de
Franse president premier Chroesjtsjef
„aan de vooravond van het 22ste partij
congres opnieuw een teleurstellend voor
beeld van verwarring in het westelijke
kamp" heeft gegeven.
De president heeft zich' tijdens de ge
hele Berlijnse crisis reeds weinig
enthousiast geto.ond voor" snel overleg
met de Russen. Zijn houding was dat het
Westen pal moest staan tegen Russische
eisen, totdat de spanning vermindert
voordat enigerlei compromis kan worden
gesloten.
Premier Macmillan van Engeland
heeft zaterdag op het congres van de
conservatieve partij uitdrukking ge
geven aan de hoop dat een basis voor
onderhandelingen over de Berlijnse
crisis gevonden kan worden, door mid
del van geduldige diplomatie van de
zijde der westelijke mogendheden. Hij
zei dat deze kwestie de eerste echte
toetsing kan opleveren voor de vraag
of de Sowjetunie ernaar streeft de in
ternationale spanning te verminderen.
Macmillan beschreef de Sowjetunie
als het grootste imperialistische land ter
wereld en zei dat Moskou zijn macht
probeert te vergroten door middel van
„een vreemde, hoewel verdorven leer,
die een eigenaardige aantrekkingskracht
uitoefent zowel op de meest primitieve
als de meest ontwikkelde samenlevin-
Wat Engelands toetreding tot de E.E.G.
betreft zei hij ervan overtuigd te zijn
dat Engeland niet langer afzijdig kan
blijven, omdat deze verdeeldheid van
vrij Europa gevaarlijke gevolgen zou
kunnen hebben.
Intussen heeft de persoonlijke verte
genwoordiger van president Kennedy,
generaal Clay, gisteravond een kort be
zoek aan Oost-Berlijn gebracht. Hij
Twee echtparen door
kolendamp getroffen
Twee echtparen zijn gisteren door ko
lendampvergiftiging getroffen.
In zijn woning te Baarlo (in de om
geving van Venlo) kwam gistermiddag
de 73-jarige M. Knippenberg om het le
ven. Zijn echtgenote werd in bewuste
loze toestand naar een ziekenhuis te
Venlo overgebracht. Haar toestand is
niet levensgevaarlijk.
De 52-jarige mevrouw Chr. Roelofs-
Hellegers uit Wijchen (bij Nijmegen)
overleed als gevolg van kolendamp
vergiftiging.
Haar man de heer J. Roelofs, werd
overgebracht naar een ziekenhuis in Nij
megen. Zijn toestand is zeer ernstig.
(Advertentie)
reed naar het communistische deel van
de stad nadat een aantal Amerikaanse
burgers door de grensbewaking van de
V0P0 teruggestuurd waren. Generaal
Clay werd vergezeld door de Amerikaan
se commandant in Berlijn generaal-
majoor Albert Watson.
Het bezoek, dat slechts een half uur
duurde en dat het eerste was sinds
generaal Clay op 18 september zijn
huidige functie aanvaardde, was waar
schijnlijk bedoeld als demonstratie
van het recht der geallieerden om zich
vrijelijk door beide delen van de stad
te bewegen.
Ten slotte vermelden we nog dat de
Westduitse bondskanselier, dr. Kon
rad Adenauer, en de Westduitse
bassadeur in Parijs, Londen
Washington vandaag in Bonn bijeen
zouden komen om de Westduitse poli
tiek inzake de Berlijnse crisis te be
spreken. Ook de minister van buiten
landse zaken, van Brentano, zou de
besprekingen bijwonen.
Nek-aan-nek bij verkiezingen
In Turkije dreigt een nieuwe poli'
tieke crisis te ontstaan, aangezien de
nek-aan-nek race van de verschil
lende politieke partijen bij de giste
ren gehouden algemene verkiezingen
de vorming van een goede burger
lijke regering onmogelijk schijnt te
maken.
Uit de langzaam binnenkomende uit-
slagén blijkt, dat de verbitterd tegen
over elkaar staande republikeinse
volkspartij van oud-president Ismet
Inonu en de nieuwe rechtse Rechtvaar
digheidspartij elkaar in de strijd 01
zetels voor de nationale vergadering en
de senaat maar weinig toegeven. Twee
andere partijen blijven ver achter en
het is onwaarschijnlijk, dat zij voldoen
de zetels zullen verkrijgen om de kans
op een coalitie te bieden.
Nadat 25 pet. van de naar schatting
uitgebrachte tien miljoen stemmen geteld
waren, had de republikeinse volkspartij
met minieme stemmenverschillen de lei
ding in 37 van de 67 provincies.
De Rechtvaardigheidspartij leidde in 22
provincies, terwijl de leiding in de reste
rende 8 provincies twijfelachtig was.
Het fundamentele verschil tussen de
twee partijen ligt in het feit, dat de
Rechtvaardigheidspartij krachtig gedop.
gen heeft naar de stemmen, die vroeger
premier Adnan Menderes gingen.
Menderes is in september geëxecuteerd
wegens misdaden tegen de grondwet.
Het moet vrijwel onmogelijk geacht
worden, dat de Rechtvaardigheidspartij
bereid zal zijn een coalitie aan te gaan
met de republikeinse partij die ten tijde
Menderes tot de oppositie behoorde.
Dit zal betekenen, dat de vorming van
nieuwe regering buitengewoon moei
lijk wordt
Kapitein Oene Edelenboscli (mid
den) en eerste stuurman Wiebe H.
Meyer voor de rechtbank te Dja
karta (Radiofoto).
Dit zou desastreus zijn voor TurkUe, dat
hard een krachtige regering nodig heeft
ter oplossing van de dringende economi
sche, politieke en sociale problemen.
De definitieve verkiezingsuitslag kan
pas over een week tegemoet gezien wor-
„Was het nu wel nodig deze zaak zo verschrikkelijk op te blazen?"
vroeg mr. H. A. Helb, de uitgewezen (of teruggeroepen?Nederlandse
ambassadeur in Moskou, zich af, toen hij zaterdagavond bij zijn aan
komst op Schiphol werd geïnterviewd. Mr. Helb had gezelschap van
zijn fraaie Siamese poes Choc. (Zie pagina 9).
TNE GEZAGVOERDER en de eerste stuurman van de Nederlandse sleep-
boot Noord-Holland, de heren O. Edelenbosch en W. H. Meyer, zijn
vandaag in Djakarta veroordeeld tot twee maanden gevangenisstraf wegens
het illegaal binnenvaren van de Indonesische wateren ter hoogte van Sin
gapore eind augustus van dit jaar. De rechtbank heeft inbeslagneming van
de sleepboot gelast.
Beiden zijn in beroep gegaan tegen
dat deel van het vonnis, waarbij het
schip wordt verbeurd verklaard. Te
gen de vrijheidsstraffen, waarvan het
voorarrest van anderhalve maand
wordt afgetrokken, gaan zij niet in
beroep.
Rechter Agoes meende dat de beide
beklaagden „geen kwade bedoelingen
hadden gehad, toen zij de Indonesische
wateren binnenvoeren", doch wel meen
de hij dat hun verklaringen een beken
tenis inhielden en dat zij geweten had-
jemre halve zkfow!
N.V. Tabaksfabriek j. Grune Nijkerk
F.S. en Rusland komen overeen:
Adlai Stevenson heeft gisteren
in een tclevisieuitzending verklaard
dat Amerika en de Sowjetunie over
eengekomen zijn de Birmaan Oo
eens zijn geworden. Ambassadeur
Thant te benoemen tot opvolger van
secretaris-generaal Hammarskjöld.
Hij verklaarde dat de Russen hebben
afgezien van hun eis de secretaris-ge
neraal te vervangen door een drieman-
„Het Westen heeft een enorme con
cessie gedaan door toe te stemmen in
het voorstel een kabinet onder de
nieuwe secretaris-generaal te laten
werken". „Nu moet alleen nog maar
beslist worden hoeveel onder-secreta
rissen er zullen komen.
„Er komt één secretaris-generaal",
aldus Stevenson, „en tussen haakjes
kan ik zeggen dat wij het over hem
Thant van Birma is acceptabel voor
de Sowjetunie en zeer acceptabel
voor de V.S.".
den, dat zij Indonesische wateren binnen
voeren. Hij noemde dit onwettige binnen
komen „alleen maar een schennis", en
was van oordeel dat de rederij Wijs
muller „een risico had genomen".
Een woordvoerder van de Indonesische
vloot ontkende dat de Noord-Holland al
een andere naam zou hebben gekregen
en door Indonesiërs in gebruik zou zijn
genomen
- Toedracht
De kapitein heeft voor de rechtbank
verklaard dat hij na de lijst van vuur
torens en bakens te hebben geraadpleegd
tot de conclusie was gekomen, dat hij
zich in Indonesische wateren bevond.
Daarom was hij naar Singapore terug
gekeerd. waar hü zijn hoofdkantoor te
IJmuiden op de hoogte had gesteld. Dit
seinde terug, dat de wateren internatio
naal waren. De kapitein had dit toen be
twist en de maatschappij gaf toen te ver
staan dat volgens Lloyds' agent te Singa
pore geen vergunning nodig was. Op 29
augustus was hij begonnen een gestrand
Grieks schip te assisteren en hij had drie
maal tevergeefs getracht het schip van
een rif te trekken. Inmiddels was een
patrouillevaartuig van de Indonesische
vloot verschenen, dat hem opbracht.
Op een vraag van de rechter waarom
hij assistentie had verleend, zeide de
kapitein: „Ik kon honderdduizend of twee
honderdduizend gulden voor mijn maat
schappij, een gratificatie voor mijzelf en
een premie voor mijn bemanning verdie
nen." Hij gaf de positie van het vracht
schip op als 1 graad 9 min. 10 sec. N.B.
en 103 graden 9 min. 10 sec. O.L.
Een Indonesisch marine-officier, luite
nant Musman, zeide dat hem door het
Indonesisch marinestation te Singapore
was getelefoneerd, dat elk niet-Neder-
lands schip de vrachtvaarder mocht hei-
Het schip werd later door marinevaar-
tuigen uit Singapore van het rif getrok-
Goed gedrag
De officier deelde mede dat beide Ne
derlanders zich goed hadden gedragen
cn „de loop der gerechtigheid niet hadden
belemmerd".
De beklaagden hadden de politie om
een advocaat gevraagd doch kregen er
geen toegewezen. Geen van beiden ver
zocht echter rechter Agoes om 'n advocaat
Later zeide de rechter schertsend: „Als
ze ter dood hadden kunnen worden ver
oordeeld, zouden wij hun kosteloos een
advocaat hebben toegewezen, maar het
komt mij voor dat zij in dit geval dc
verdediging wel zelf kunnen voeren. Hoe
het ook zij. zij hebben mij hieromtrent
niets gevraagd".
Press dat zij goed werden behandeld-
Overgeverfd
Volgens de tweede werktuigkundige
van het schip, de heer P. Roos nit Den
Haag, heeft de Noord-Holland inmid
dels de Indonesische vlag in top. Het
schip ligt nog steeds in de haven van
Tandjong Priok. Reeds vóór het pro
ces zou de naam van het schip zijn
overgeverfd. Dit iel de heer Roos toen
hij gisteren met een K.L.M.-toestel
op Schiphol aankwam.
Hij vertelde dat toen de Noord-Hol
land van Poelau Samboe naar Priok
werd overgebracht, er zich zes Indonesi
sche mariners aan boord bevonden.
Uit Piok werd de bemanning overge
bracht naar Tjipajoeng, een bungalow
kamp op 20 km van Buitenzorg. Hier
van heeft hij niets dan prettige herinne
ringen. „Wij zijn waarlijk uitzonderlijk
goed behandeld.
(Zie vervolp op pap. 9)
(Advertentie)
Veebless i
NNENVERINGBED
het bene bed ooit gemaakt
('goodwill
SCHUIMRUBBERBED
versterkte mlddenttctor
jftaket fabrieken Zevenbergen i
TV.JTORGEN begint te Moskou het 22sta
communistische partijcongres en dit
feit doet de aandacht weer eens vallen
op de merkwaardige politieke situatie In
Rusland, dit moederland van alle com
munistische bewegingen.
Men verwacht van dit partijcongres geen
discuussie en geen overleg. Het zal slechts
besluiten mogen bekrachtigen, die tevo
ren reeds genomen zijn door het eigenlijke
partijapparaat, het centraal comité, met
als zijn centrale figuur Chroesjtsjef
zelf.
Het partijcongres zal ook ditmaal mogen
dienen om de in feite reeds genomen be
sluiten allure en bekendheid tc geven cn
het te doen voorkomen, alsof deze be
sluiten door het volk zelf zijn genomen,
indien al niet tevens uit het volk zijn
opgekomen.
De voornaamste taak van het congres za!
zijn om het nieuwe partijprogram, dat
reeds enige ti.id geleden is gepubliceerd,
aan te nemen. Men spreekt geen al te boud
vermoeden uit, wanneer men meent dat
dit met algemene stemmen zal gesch'eden.
Overigens zal men verstandig doen. de
betekenis van het feit dat er een nieuw
program gekomen is niet te kleineren.
Het program zelf luidt als het ware een
nieuwe fase in. net wijst op hetgeen
reeds is bereikt en geeft uitdrukking aan
trotse voornemens voor de komende tijd.
Het is bedoeid voor Rusland en het Rus
sische volk. maar beoogt stellig even
eens te appeleren aan de andere commu
nistische landen aan China niet het
minst en is wel licht ook bedoeld als
een verlokking voor de ontwikkelingsge
bieden. waarvan er nog zovele op de we
reld zijn.
Ten overstaan van deze jonge staten wil
Rusland met zijn program als het ware
doen uitkomen, dat het zelf ook eens een
onderontwikkeld gebied was, dat echter
door het communistische stelsel Is omhoog
ges'o'en. Het program heeft dus een dui
delijk propagandistische strekking. Het
moge de jonge volken intussen niet ont
gaan, dat, al heeft Rusland in economisch
cn ander opzicht vorderingen gemaakt,
het mensbeeld daar nog altijd alles be
halve aantrekkelijk en verleidelijk mag
he'en. Nog altijd zal de mens bij brood
alleen niet leven.
Behalve In het bekrachtigen van dit pro
gram zal, naar te verwachten valt het
congres zijn taak moeten zien In het
schragen van des groten leiders ChroesJ-
tsjefs positie. Bij een vorige gelegenheid
ontbrak daaraan nog Iets maar de leider
ls er Inmiddels wel in geslaagd, alle op
positie uit de weg te ruimen, zij het an
ders dan zijn voorganger placht te han
delen.
Ook voor Chroesjtsjefs glorie zal zo het
congres als klankbord mogen fungeren.
Dat hij intern zijn spanningen heeft, Ls
bekend, en zijn medeleider in China volgt
zijn daden met een belangstelling waar
aan de argwaan niet ontbreekt. Het con
gres zal hem echter ditmaal nog eens
extra stevig in het zadel mogen zetten.
Hij zal er de handen te vrijer door krij
gen voor het bedrijven van zijn eigen,
ook bui'cnlandse politiek.
(RITA)
waren koud, maar door de dagelijkse
gang in de temperatuur werden 's mid
dags waarden boven dc normale bereikt.
Het hogedrukgebied dat voor het zonnige
en droge weer zorgde, ia intussen naar
de Balkan weggetrokken ei
afgenomen. Verder naderde van de oce
aan een nieuw hogedrukgebied en dit
leidde tot een weersverandering. De dro
ge continentale lucht heeft plaats moeten
maken voor vochtigere en zachte mari
tieme lucht. Deze wordt met westelijke
winden aangevoerd. Enkele zwakke fron
ten veroorzaken van tijd tot tijd bewol
king, maar de regen blijft beperkt tot
enkele lichte buitjes. Dc mist die zich
vormde werd door de wind verdreven.
De Bilt verwacht tot dinsdagavond
Nu en dan bewolkt met slechts enkele
verspreid voorkomende buien. Matige
af en toe fljj krachtige westelijke wind.
Over het algemeen weinig verandering
In temperatuur. (Opgemaakt 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Dinsdag zon op 7.07. ondor 17.43 uur;
maan op 14.40 onder 23 44 uur.
Eerste kwartier 17 oktober.
Tendens stationair
HET WEER ES EUROPA
Rap/iorten herten mor ften teven uur
Reddingboot brengt
vlet binnen
De reddingboot Oudendijk van Vlie
land heeft gisteravond een rnotorvlet,
die op dc Waddenzee door molorpech
werd getroffen, de haven van Vlieland
binnengebracht. Aan boord van dc vlet
bevonden zich zeven Jongeren, allen in
de leeftijd van ongeveer twintig Jaar.
Het scheepje, dat eigendom is van de
heer C. dc Koning (Vlieland), werd
door de ebstroom in de richting van
de Noordzee gedreven. De onverlich
te boot werd opgemerkt door opva
renden van een vaartuig van het loods
wezen, waarna de reddingboot kon wor
den gewaarschuwd.
•UUOB
O.
u
B
is |i;
11
O Heider
Vpenbur,
Eelde
gh. bew.
gh bew.
mUt
mist
3
ia 10 0
17 5 0
17 11 0
ia a 0
Twente
Eindh
Zd.-Limb
Helssniu
Sut
Ev
3
17 7 0
18 6 0
18 9 0
Kaoano
zw bew.
windstil
•"3 0
16 7 0
Aberdeen
Londen
Luzemb
Parijs
Bordeaux
gh. bcw.
gh. bcw.
Tw
6
2
4
2
3
2
16 3 0
0 0
1« 8 0.2
17 10 0
1« 7 0
12 M 0
Nice"'
franitfun
vfOocbeo
£Urirb
mist
mist
mui
windstil
n 5
z 2
zw 2
z. 2
zzo 2
21 0 0
22 15 0
18 3 0
17 0
13 7 0
InnlbrucK
onbew
0 1
windstil
windstil
17 10 0
16 1 0
5 O
Athene
on bcw
onbew
nno 2
windstil
21 12 0
*90
23 11 0
Mal lores
Lissabon
h bcw
windstil
nnw 7
16 6
22 16 O
