Zuid-Afrika uit
Ver. Naties?
Oostzone ivordt
afgesloten
PANTER
Duitsers wellicht
tegen Duitsers
7* een &osi£e lij,
Zo'n heerlijke reep cadeau
l voor 10 Kwatta-soldaatjes
Leerlingen in Hongarije
ook naar cle fabriek
Algerijnse bewind eist
vrijlating Ben Bella
WASDAG - SÜNILDAG
SUNIL
WASDAG - SUNIIDAG
SUNIL
Horloge met 23 functies
Assemblee
keurt Louiv's
rede af
Getergd door een ongekend
felle motie van afkeuring van de
Algemene Vergadering van de
Ver. Naties heeft de Zuidafri-
kaanse minister van buitenlandse
zaken, Eric Louw, instructies
van ztfn regering gevraagd. Dit
heeft aanleiding gegeven tot
speculaties over een eventueel
uittreden van de republiek uit
de wereldorganisatie. Daar komt
nog bij, dat de Afrikaanse
landen pogingen ondernemen,
Zuid-Afrika zo spoedig mogelijk
uit de V.N. te stoten. In de
komende dagen wordt dan ook
een beslissing verwacht.
Nederland is het enige westelijke
land geweest, dat gisteren voor de
motie stemde, waarin de rede van mi
nister Louw over de apartheidspoli
tiek werd afgekeurd. Negen landen
hebben niet aan de stemming deelge
nomen. Hieronder waren Amerika, En
geland en Frankrijk. Zuid-Afrika was
het enige land, dat tegenstemde.
Louw had in zyn rede gezegd, dat
de apartheid in vele landen als een
vloek wordt gezien, maar dat velen
niet eens weten, wat deze politiek in
houdt. Deze is nl. zowel in het belang
van de blanken als van de Bantoebe
volking, aldus Louw, die een felle
uitval deed op leiders van zekere
Afrikaanse staten, die de ondermij
nende activiteit in Zuid-Afrika zou
den aanmoedigen om te pogen, de
leiding in Afrika in handen te krij
gen.
Hij verklaarde er vast van overtuigd
te zijn, dat de koers, die Zuid-Afrika
vaart, tenslotte zal leiden tot oplos
sing van het rassenprobleem. Deze op
lossing zal een vreedzame, maar ge
scheiden samenleving te zien geven.
Het enige, dat Zuid-Afrika vraagt, i<
dat het de tijd wordt gelaten, de poli
tiek van verzorging van de belangen
der Bantoes en van de andere ge
kleurde volken, zonder inmenging van
buitenaf te mogen volbrengen, of die
inmenging nu van de westelijke,
oostelijke of Afrikaanse landen komt.
Reeds al te veel landen hebben zich
ingelaten met de binnenlandse aan
gelegenheden van Zuid-Afrika, aldus
Louw.
Apartheid moet, volgens hem. veilig
stellen, wat door de blanken is opge
bouwd en houdt tegelijkertijd rekening:
met de politieke verlangens en tradities
van de Bantoes.
Louw stelde, dat in Zuid-Afrika vrede,
welvaart en economische stabiliteit
heerst, ondanks pogingen van vele
agitatoren in binnen- en buitenland om
deze vrede te verstoren. Daarentegen
bestaat er in de meeste Afrikaanse lan-
i economische verwarring en
politieke onrust.
SCHRAPPEN
Nadat Louw zijn rede had gehouden,
stelde de vertegenwoordiger van Liberie
voor, dat de gehele tekst van Louw's
verklaring uit de officiële verslagen van
de V.N. zal worden geweerd, omdat de
verklaring een „belediging van alle
Afrikaanse leden is." Hij zei, dat de
bewering van Louw. dat de Bantoe
bevolking het eens is met alles wat zijn
regering heeft gedaan, „buiten alle men
selijke rede" valt. Het voorstel var
Liberie werd met applaus begroet er
door de Ethiopische afgevaardigde ge-
Tevoren had Louw de Ghanese af
gevaardigde beschuldigd van het uiten
van onwaarheden en verdachtmakingen
over Zuid-Afrika. Deze had veertien
dagen geleden de Assemblee verzocht
Zuid-Afrika uit te sluiten, omdat dit
land een officieel geschrift van de VN.
had verboden.
Het document was in feite een boekje
dat een rede van president Nkroema be
vatte. Met het oog op aanvallen op Zuid-
Afrika was het geschrift door de Zuid-
afrikaanse douaneautoriteiten gerang
schikt onder „literatuur, waartegen be.-
zwaar bestaat", aldus minister Louw. Het
genoemde V.N.-document is echter een
totaal ander geschrift, dat nimmer voor
publikatie in Zuid-Afrika is verboden.
Nadat de vergadering hervat was,
trok Liberie het voorstel om de rede te
schrappen, op aandringen van verschil
lende afgevaardigden, in. De motie werd
vervangen door het verzoek aan de
Assemblee, afkeuring uit te spreken over
de „beledigende rede" van minister
Louw. Deze motie van afkeuring werd
aangenomen met 67 stemmen tegen 1 by
20 onthoudingen. De tegenstem was van
Zuid-Afrika-
SENORITAS
Onbetwist de populairste in deze prijsklasse... al jaren lang!
Denemarken wijst
Nederlander uit
Een 23-jarige Nederlandse machinist
gisteren door de Deense politie uitge-
ezen na afgelopen zaterdag onwettig
Denemarken te zijn binnengekomen.
De politie heeft Reinier Schultze uit
Amsterdam overgedragen aan de Duitse
autoriteiten aan de grens en hem mee
gedeeld niet voor 1966 naar Denemarken
terug te komen.
Schultze was afgelopen zaterdag in
Hamburg van een Nederlands schip weg
gelopen. Hij liftte naar Kiel. waar hij
fiets stal. Hij ging daarop naar de
Deense grens.
Later meldde hij zich bij de politie in
Kolding en vroeg de nacht op het bu
reau te mogen doorbrengen omdat hij
geen geld meer had. De politie kreeg
argwaan en hield Schultze vast totdat
uitgemaakt was dat hij onwettig Dene
marken was binnengekomen.
Berechting acht
oud-S.S.-ers
De oud-Jkolonel Eridh Ehrlinger
zeven andere oud-SS-ers zïullen maandag
te Karlsruhe voor de rechter moeten
verschijnen, verdacht van het vermoor
den van 2000 Joden in Lithauen
Sowjet-Oekraïne in oorlogstijd.
Ehrlinger was hoofd van een van de
gevreesde Einsatzkommando's die ach
ter de fronten opereerden en Joden
doodschoten of in rijdende vergassings
auto's ombrachten.
Na de oorlog dook Ehrlinger onder.
Onder een schuilnaam werkte hij
Karlsruhe als verkoper totdat de
cherche zyn ware identiteit wist en hem
in 1958 arresteerde.
Het proces zal waarschijnlijk twee
maanden duren. In totaal zijn 69 getui
gen gedagvaard de meesten hunner
zijn oud-SS-ers.
ZUID VIETNAM
\M
Bij overstroming
zeker 82 doden
De overstromingen in Zuid-Viet-
nam hebben tot op heden tenminste
82 mensenlevens geëist. De regering
heeft de marine ingeschakeld bij
reddingswerkzaamheden.
De provincies Kien-Toeong en
Kiang staan vrijwel geheel onder
•water. De rijstoogst is vernield.
Lemass is weer Iers
regeringsleider
Het Ierse parlement heeft premier
Scan Lemass herkozen als regerings
leider. Lemass kreeg een kleine 7268
•temmenmeerderheid.
De Fianna Fail partij van premier
Lemass heeft bij de algemene verkiezin
gen op 4 oktober weliswaar het grootste
aantal zetels behaald, maar de partij
raakte haar absolute meerderheid in het
parlement kwijt.
Russische aanval
op de E.E.G.
De Rus Lavritsjenko heeft woensdag
J«P een bijeenkomst van de economi
sche en financiële commissie van de
verklaard dat de E.E.G. de tot
standkoming van internationale samen-
Werking op economisch gebied in de
weg staat.
j Bepaalde Westeuropese landen wil
len de Afrikaanse landen aan de ge
meenschappelijke Europese markt bin
den als leveranciers van grondstoffen,
aldus de Rus. Volgens hem waren de
belangrijkste bronnen van grondstoffen
'n de minder ontwikkelde landen nog
•leeds in handen van buitenlandse mo
nopolies. De economische organen van
fle V.N. moesten dan ook speciale maat
delen uitwerken om een einde te ma-
aan ..de plundering van Aziatische.
Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse lan-
Lübke tot militairen:
Kies bij Uw winkelier uit: melk, puur, hazelnoot, pinda, mokka en Blskie (20 ct)
Alle leerlingen van middelbare
scholen in Hongarije zullen vanaf
hun veertiende jaar vallen in een
„vijf plus een systeem", dat wil
zeggen vijf dagen naar school en
een dag per week werken in de
fabriek of op het land. Dat is
gisteren in het Hongaarse parle
ment meegedeeld waar de her
vorming van het onderwijs ter;
sprake kwam.
Vice-premier Kallai, die namens dei
regering het woord voerde, zei dat de I
tijd rijp was om het onderwijs in over-l
eenstemming te brengen met de com-j
munistische ontwikkeling. De hervor
ming omvat drie kardinale punten. De|
scholen dienen dichter bij het leven te
staan en ook in het produktieproces te
worden ingeschakeld. Verder dient het
peil van het algemeen en gespecialiseerd
onderwijs verhoogd te worden en ten
slotte moet er een communistische
mens worden gevormd met een zuiver
communistische kijk op wereld en mo-
In het afgelopen jaar hebben reeds
enkele leerlingen in de praktijk kennis
gemaakt met het nieuwe systeem. Hoe-
er van de zijde van ouders en le-
n twijfel rees omtrent de juistheid
het systeem moest, aldus de vice-
premier, het experiment als geslaagd
worden beschouwd. De praktijk heeft
uitgewezen dat de leerprestaties van de
kinderen hogfr worden naarmate ze
meer kennis maken met lichaamsar-
beid. Aangezien werken opvoeden is. zul
len de scholen niet meer zo gescheiden
van de maatschappij leven. Industrie-
arbeiders zullen optreden als opvoeders
naast leerkrachten van de scholen.
Alle leerlingen die op hun veertiende
jaar niet naar een middelbare sohool
gaan zullen als leerjongen naar de fa
briek gaan of nog twee jaar op de lage
re school moeten blijven.
President Heinrich Lübke van
West-Duitsland heeft in een toe
spraak in de Westduitse militaire
akademie verklaard dat West-
Duitsers erop voorbereid dienen
te zyn op Oostduitsers te moeten
schieten ter verdediging van hun
vrijheid. Hij zei voorts dat elke
vorm van toegeven aan de Rus
sische druk het westelijke bond
genootschap ernstig zou schaden
zelfs in die mate, zo liet hij door
schemeren, dat West-Duitsland
en zyn buurlanden ten slabht-
offer kunnen vallen aan het com
munisme.
Lübke waarschuwde zijn landgenoten
dat de dag zou kunnen aanbreken dat
Duitsers tegen Duitsers moeten vech
ten bij het weerstaan van communistische
aanvallen „precies zoals de politieman
die optreedt tegen een misdadiger in zijn
eigen stad."
GESLOTEN
Intussen heeft de communistische
Volkspolizei gisteren alle verkeer via de
enige nog open zijnde doorlaatpost voor
buitenlanders aan de Berlijnse Friedrichs-
strasse tijdelijk gesloten gehouden tot
dat een luidsprekerauto van het stads
bestuur van West-Berlyn zich niet meer
liet horen.
Aan beide kanten van de doorlaat
post stond het verkeer een uur lang te
wachten, terwijl Amerikaanse militaire
politie vergeefs trachtte de communis
tische bewaking ertoe te bewegen het
verkeer doorgang te verlenen. De
Friedrichsstrasse is de enige post die 24
per dag is geopend en tevens het
enige punt waar buitenlandse burgers
en militair personeel der geallieerden de
sectorgrens kan overschrijden.
Gewoonlijk verloopt dit doorlaten snel
op beleefde wijze. Gisteravond kort
na zeven uur was de luidsprekerauto be
gonnen een anticommunistisch program
ma om te roepen dat tot de communis
tische grensbewakers was gericht.
Na getipt te zijn dat een Oostberlyner
zou pogen uit de vierde verdieping
een huis aan de Bernauerstraat naar
Westen te vluchten, heeft de Westber-
lijnse brandweer zich gisteren met
vangzeil naar het aangegeven huis ge-
ige tijd wachten, verscheen ei
i op het balkon die drie zware
pakken omlaag wierp. De pakken kwa
men keurig in het net terecht en spatten
toen uit elkaar. Er zat rode verf in. De
brandweerlieden kregen een verfbad. Be
halve verf zaten er ook een paar zware
stenen in de pakken.
SCHOTEN
Voorts heeft de „Vopo" geschoten op
m Westberlijnse fotograaf die foto's
maakte van de Brandenburgerpoort. De
Westberlijnse politie heeft meegedeeld,
m schot gelost werd en dat dit de
op slechts enkele centimeters na
miste. De politie zei, dat de man een
klein eindje over de grenslijn gestapt
De Vopo schoot ook op een vluchte
ling die over de muur sprong in Neu-
koelln. Het schot miste eveneens en de
kwam veilig in West-Berlijn. Twee
schooljongens, 12 en 13 jaar kropen door
de prikkeldraadversperring in Zehlen-
dorf (Amerikaanse sector). Zij zijn naar
jeugdhuis overgebracht.
De Sjah van Perzië en zijn ge
malin keizerin Farah Diba bren
gen een vierdaags staatsiebezoek
aan Frankrijk. In een kinder
speelplaats in Parijs had de kei
zerin een ontmoeting met een
klein negermeisje. (Telefoto).
Koortsachtige
activiteit
I (Van onze correspondent in Bonn)
Koortsachtig wordt er op Oost-
duits gebied langs de zonegrens
gewerkt om het bevel van het
Pankowse „ministerie van bin
nenlandse zaken" van 14 septem
ber jl. uitgegeven een maand
na de oprichting van de muur in
Berlijn uit te voeren. Dit be
vel, dat in handen is gevallen
van Westduitse autoriteiten en
dat het dienst' ummer 39/61
draagt, is er op gericht van
de zg. „Duitse Demokratische
Republiek" tot het best-bewaakte
concentratiekamp der wereld tc
maken.
Het moet op 1 januari 1962 zijn
voltooid. Hoofdpunt is de schep
ping van een 5 km breed sper
gebied langs de gehele zonegrens
van Lübeck in Sleeswijk-Holsteiu
tot Hof aan de Beierse grens.
Binnen het 5 km. brede spergebied
bevindt zich een 500 meter diepe
„Schutszst re i fenen een 10 meter bre
de ..Kontrollstreifen", die vlak langs de
dubbele prikkeldraad-heining verloopt.
Deze 10 meter brede Kontrollstreifen"
ligt reeds op vele plaatsen lanes de zo
negrens. Zij is onder de bevolking der
Oostzone. zowel als die der Bondsrepu
bliek bekend als de z.g. „Todesstreifen":
de grenswachten hebben opdracht op
iedereen te schieten, die zich op deze
strook begeeft. Zij wordt thans langs
Sluiting grootste
staalfabriek van
Europa
In het grootste en modernste staalbe
drijf van Europa, dat te Port Talbot in
Wales gevestigd is, zal het werk neer
gelegd worden aangezien van de vak
verenigingsleiders een ultimatum ont
vangen is om niet langer stakingbre
kers in dienst te nemen.
In september heeft de directie van het
bedrijf, de Steel Company of Wales, kan
toorpersoneel gerecruteerd om de fa
brieken draaiende te houden na een sta
king van 358 (metselaars.
De directie heeft op dat ultimatum
geantwoord, dat haar niets anders over
blijft dan een sluiting van de faibrieken.
Parijs verwacht
niets op en zij is bestrooid met fijn
zand. waarin de „Volkspolizei" en de
grenswachten alle voetsporen kunnen
zien. De „Vopo" patrouilleert langs de
„Todesstreifen" met politiehonden.
De bevolking van Oostduitsland mag
het 5 km brede spergebied slechts be
treden met speciale vergunningen, die
uiteraard alleen zullen worden uitge
geven aan politiek betrouwbare bur
gers. Ook alleen politick-bctrouwharen
mogen in het spergebied blijven wonen.
Wie daartoe niet wordt gerekend, wordt
uit het gebied verwijderd. Hij moet zijn
woning ontruimen en wordt naar het
Oostduitse binnenland gebracht. Deze
gedwongen verhuizing is overal in Oost
duitsland langs de zonegrens in volle
gang. Verzet wordt gevolgd door arres
tatie en tuchthuis.
OPGEBROKEN
Straten en wegen, die langs of in de
buurt van de 10 meter brede „Kontroll
streifen" verlopen, moeten worden opge
broken of door obstakels onpasseerbaar
worden gemaakt. Tot een diepte van
seerbaar worden gemaakt. Uitgezonderd
zijn de wegen, die nodig zijn voor de be
voorrading van de bevolking. De wegen,
die blijven, krijgen éénrichtingsverkeer.
Alle huizen in de onmiddellijke omge
ving van de zonegrens worden afgebro
ken. Het gebruik van motorvaartuigen
is op de wateren in de omgeving van de
zonegrens verboden. Het is niet bekend
of dit ook geldt voor de badplaatsen aan
de Oostzee in de nabijheid van de zone
grens. Vermoedelijk zal men ook daar
alleen nog mogen baden en niet water
skiën of iets dergelijks.
Het (geheime) bevel van het Oost
duitse ministerie van binnenlandse za
ken heeft in de 5 km. brede veiligheids
gordel die naar de woorden van de
communisten wordt aangelegd ten be
hoeve van de „vrede en vrijheid"
seeds de doodsklok voor een aantal dor
pen langs de zonegrens geluid. De dor
pen Groszensee, Dankmarshausen en
Mödlereuth in Ihüringen zijn ontruimd.
gevoerd, bestemming onbekend
Bolzenburg in Mecklenburg is de eva-
"e van de bevolking in volle gang.
Het interzonale autoverkeer (van de
Bondsrepubliek naar Westberlijn) wordt
omgeleid. Achter de zonegrens met de
Westduitse provincies Hessen wordt het
dorp Wiesenfeld met dc grond gelijk
gemaakt
Canadese regering
spreekt KLM aan
De Canadese regering heeft tegen de
KLM een proces aanhangig gemaakt,
omdat deze maatschappij in gebreke
zijn gebleven een bedrag van
40 dollar te betalen voor het ge
bruik maken van Canadese diensten bij
vluchten over Canada. De Pan-Amcri-
World Airways wordt aangespro-
voor een bedrag van 493.228 dollar.
Dit is woensdag bekendgemaakt door
het Canadese persbureau.
Verkeersvliegtuigen die over Canadees
gebied vliegen zonder daar te landen,
moeten een bedrag betalen voor het ge-
de Canadese naviga-
bruik maken
verkeerscontrole-
diensten.
actie van OAS
De 31-jarige mijnwerker H. Hannen
uit Merum-Herten is tijdens werkzaam
heden op staatsmijn „Emma" veronge
lukt. Hij kwam ondergronds onder val
lend gesteente cn is vrijwel onmiddel
lijk aan zijn verwondingen overleden.
Het lijk van een man dat 8 oktober
i de Amsterdamse haven bij het
Steenen Hoofd werd gevonden, is door
de rijkspolitie te water geïdentificeerd
in de 26-jarige, ongehuwde Finse
n K. H. Liimatainen uit de plaats
Pertteli.
Een Zweedse tandarts,
wiens hobby geschiedenis
is, is tot de conclusie ge
komen, dat keizer Na
poleon vergiftigd is. Hij
baseert zijn theorie op
feiten uit memoires en
aantekeningen, de studie
van brieven en de over
lijdensakte, waarbij hij
ook wijst op de politieke
atmosfeer van die tijd.
Een van de redenen, al
dus de schrijver, is, dat
men met arsenicum de
dood van het slachtoffer
tot vrijwel op het uur af
kan bepalen. Bovendien
In Parijs en in Algiers doen op
het ogenblik weer geruchten de
I ronde, dat er in Algerije een mili-
I taire putsch ophanden is. In Al
giers schijnt een vergadering van
OAS-leiders uit geheel Algerije
j geweest te zijn. Tegelijkertijd heeft
de Algerijnse opstandelingenrege
ring met nadruk gesteld, dat de
gevangen opstandelingenleiders,
waaronder de ere-vice-premier
Ben Bella door de Fransen vrijge
laten moeten worden om deel te
kunnen nemen aan eventuele vre
desonderhandelingen.
De regeringskringen in Parijs ver
wachten binnenkort een of andere spec
ex-generaal Salan,
nogal kalm opj
Meer dan duizend man veiligheidspoli
tie sloten gisteren de boulevard Duclos
in het centrum van Algiers af en be
[onnen de gebouwen stelselmatig te on-
lerzoeken. Zij zochten naar leiders var
het geheime leger, omdat er in dit ge-
L rgadering van OAS-leiders
ring van Algerije om Ben Bella deel te
laten nemen aan eventuele onderhande
lingen. is eens te meer een aanwijzing,
dat binnenkort een hervatting van de
onderhandelingen tussen Frankrijk en
het voorlopige bewind te verwachten Is.
de verantwoordelijkheid van de vredes
onderhandelingen moeten delen. De vrij
lating van Ben Bella werd niet als voor
waarde gesteld, doch ze zijn van plan
deze kwestie krachtiger aan te pakken
dan tot dusver, aldus een zegsman.
pWWUIUIWMq
kw,„„,„YYYYYy^ i
MEEST
«IE
uit geheel Algerije gehouden schijnt te
arrestaties verricht.
-3n noemden deze ar-
„belangwekkend".
toestand uiterst onze
hier verscheidene
'endien zijn in dc
twee Franse oor
anker gegaan, zoge-
routlnemaatrcgel. Dit neemt
niet weg, dat dit Inderdaad een aandui
ding zou kunnen zijn, dat het onder
grondse geheime leger gereed staat
'""e te slaair
Voor de derde achtereenvolgende
maal heeft de OAS gisteren een bood
schap over haar illegale radiozender
uitgezonden. Dit gebeurde op het tijd
stip, dat radio-Algiers nieuwsberichten
uitzond. De uitzending duurde ongeveer
voorlopige rege-
was Napoleon, ondanks
zes jaar lijden, bijzonder
dik. toen hij stierf. Dit
laatste zou ook op arse
nicum kunnen wijzen.
De haren, die van de kei
zer afkomstig zouden
zijn, bevatten, volgens
een rapport van de uni
versiteit van Glasgow,
10.38 microgram arseni
cum per gram haar.
I Sowjetgeleerden hebben
een electrische lamp ont
wikkeld, die honderd hec
taren kan verlichten.
De lamp zou zo sterk
zijn, dat aluminium
smelt op een afstand van
25 tot 30 centimeter.
De nu 83-jarige Ameri
kaanse schrijver Upton
Sinclair zal gaan trou
wen met de 79-jarige
weduwe Mary Elizabeth
Willis. Zijn eerste vrouw-
is in april op 78-jarige
leeftijd overleden.
I In Mount Clemens, in de
Amerikaanse staat Michi
gan, is een negenjarig
meisje om het leven ge
komen, doordat haar
paardestaart van tachtig
centimeter lengte in het
vliegwiel van een machi
ne verward raakte. Kort
geleden had zij nog met
deze haardos op een
jaarmarkt een prijs ge-
I Het communistisch re
giem heeft besloten een
Walter Ulbricht regiment
te vormen. De mannen
hiervoor zullen uitge
zocht worden uit de leer
lingen van de academie
voor lichamelijke opvoe
ding in Leipzig. Zij zullen
hun studie voor langer
dan een jaar moeten on
derbreken.
MEEST
GEBRUIKTE
WASMIDDEL
723) Er bestaan tegenwoordig
polshorloges die ongeveer alles doen
behalve de kinderwas. Zo zijn er
zelf-windende, waterdichte, achtda-
gen-lopende. anti-magnetische. of
schokvrye polshorloges. U kunt ook
horloges kopen die de
laten zien cn de getijden, of
enkel horloge, dat tw
een zelf-opwindend horloge niet kan
worden stuk gedraaid, of dat het
uurwerk niet vergeetachtig is, 10-
als wfj.
bevat en wijzerplaten
van dertig ei
horloge dat i
slaat wannee
dit ook zij. sinds een paar
zijn de uitvindingen op dit
tanden gebied niet van de lucht geweest.
De Zwitserse horlogemaker Berthoud
heeft een systematische verzameling
perioden aangelegd van de 60.000 patenten
gedrukt. Fantastisch Ingewikkelde
kalender-horloges geven alle dagen
van de maanden aai
februari met haar
29 dagen in het
schrikkeljaar, welke
bijzonderheid kan
worden bereikt door
een groot rad in
het horloge eens in
de vier jaai
knopje wordt In- Perrelet, die omstreeks het Jaar 1770
horloge maakte, Inwendig voor-
gewichtje, dat door
het lichaam op en
neer werd bewogen,
waardoor de veer
werd opgewonden.
Deze Zwitserse vin
ding werd 10 Jaar
later geëvenaard
door een soortgelij
ke vondst van de
Fransman Brequet,
die het apparaatje
.pedometer"
:atfs dc maand bewegingen
TOCH IS
HET ZO!
'olledtge omwente
ling tc laten ma
ken. Ook zijn rr
horloges voor blinden met reliëf- dc. omdat het gewichtje bij elke voet-
'rs- stap op en neer bewoog, zodat geljjk-
innig* op dit gebied tijdig het aantal passen kon worden
cijfers
Er la veel
vervaardigd, zoals hijvoorbeeld het geteld,
horloge, dat op de tentoonstelling In Hierna zijn nog verschillende an-
Parjjs In het Jaar l!)0i) werd getoond dere systemen beproefd om het hor
en dat, behalve als tjjdaanw ijzer. nog loge vanzelf te doen opwinden.
23 andere functies moest vervullen. Stroompjes van foto-elektrische cel-
Het ding was letterlijk mud-vol met len, uilzetting van gas, elektriciteit
J bevatte bovendien en andere Ingenieuze denkbeelden
barometer en werden uitgewerkt om het horloge
natuurlijk zelf-opwindend te maken. Maar ten
975 onderdeli
een thermometer.
hygrometer. Dit
allemaal wel knap en kunstig,
veel nut kunnen we er niet In zien.
Bij alle rariteiten die zich op het
gebied van horloges hebben voorge
daan. is het zo merkwaardig, dal de
uitvinders er reeds eeuwenlang op
uit zijn geweest bet horloge zelf-
opwindend te maken. De arbeidsbe
sparing die hierdoor wordt verkre
gen Is te verwaarlozen en de tfids-
besparfng bedraagt hoogstens enkele
seconden per dag. Misschien heeft
In de hoofden der uitvinder* ook nog
een rol gespeeld de overweging, dat
slotte keerde men terug tot het prin
cipe, dat Perrelet twee eeuw-en gele
den had uitgewerkt en dat we thans
modern vinden.
Zo sprekend over oude dingen die
nieuw- lijken, schiet het ons te bin
nen, dat we nog steeds een antwoord
schuldig zijn op de vraag van een
lezer, die wil weten wat er bekend
is van het ontstaan van het schaak
spel. Eerlijk gezegd, veel Is dat niet
Maar er valt toch wel wat belang
wekkends van te vertellen.
Daarover een volgende keer!
