fier van een yfmilpi hieven over
Prof Markhistoricus van
het ghetto, vertelt
Duitse proef met
schooltelevisie
Él NIEUWE LEIDSCHE COUR ANT
13
ftNZE medewer-
ker, Anthony
an Kampen, was
ijdens zijn ver-
ilijf in Warschau
n staat in contact
e komen met
irofessor Ber-
iard Mark, de
historicus die de
taak op zich heeft
genomen de geschiedenis van de strijd van
het Joodse volk in het ghetto van Warschau
te boekstaven. Die geschiedenis zal zes delen
omvatten. Het eerste deel is inmiddels ver
schenen en in zeven talen vertaald.
Professor Mark, die als historicus grote
faam in Polen geniet, schreef vóór de oorlog
de geschiedenis van de socialistische bewe
ging in Polen.
Professor Mark, die zelf in het ghetto ver
bleef, doch kans zag te vluchten, kan men
zien als de officiële bron van alle gegevens
met betrekking tot de strijd en de ondergang
van de Joden in het Warschause ghetto.
OP DE MORGEN van de zesde dag dat ik in
Warschau ben, sta ik in de ruime, hoge hal
van het Joodse Historische Instituut. Het is
kwart over negen. Om half tien heb ik rnn af
spraak met prof. Bernard Mark, directeur van hel
museum. Met de man, die voor nu en later de his
torie van de strijd in het ghetto van Warschau
heeft vastgelegd. De historie van een half miljoen
Joden, waarvan er na de strijd nog een handvol
over waren. Een twaalftal. Van de twaalf is er
thans nog een enkele in leven in deze wereld. Om
dat er bijna geen overlevenden meer zijn, is het
zo moeilijk iets van de realiteit, van het werkelijk
gebeurde in dat ghetto te weten te komen.
HIJ VERSCHIJNT precies om ha
tien. We geven elkaar de hand i
hij gaat me voor naar zijn kamer
het museum. Een kantoor, volgepropt Poolse Senaat,
met boeken, dossiers, cahiers, tekenin- zelfmoord pleegde
gen. foto's. Op het bureau ligt een uit protest tegen
deel van een manuscript waaraan hij de perfide maatre-
bezig is. Een deel van de nog steeds gelen van de be
groeiende geschiedenis van de strijd zetter,
oer Joden in de muizeval, die ghetto-
van-Warchau heet.
Professor Mark: een kleine, leven
dige man, die door het lot werd aan
gewezen om de wereld in en buiten
Polen te laten weten waartoe mensen
in staat zijn: tot welk onvoorstelbaar nistlsche party be-
i onvoor- hoorden.
de Joodse raad in
het ghetto, vóór de
oorlog lid
die alle Joden wek
te. zowel de Zio
nisten, als zy die
de socialisti-
kwaad, en'tot welk
stelbare moed.
Het gesprek komt snel op gang, om- in november '42
dat hij weet waarom
We spreken urenlang,
in de middag als ik afscheid
neem. Al die tijd, al die uren, behoef
de hij geen enkele aantekening, niet 11U(. iCko. U£t,
een notitie te raadplegen. Hij heeft het zouden overgeven als het redeloze
Het joodse monument in
ghetto
350.000 Joden die in het Warschau
voor de oorlog leefden. Na de be-
retting van de stad door de Duitsers
ben gekomen, half miljoen Joden nog 70.000 i
"1 ver Die wisten dat ze om hun leven zou-
hem den moeten vechten en dat de uitslag
van die strijd bij voorbaat vaststond.
Ze wisten nóg iets: dat ze zich niet das Ghétto gelang
zouden overgeven als het redeloze vee.
Men zou vechten, als het kón tot de
met laatste man, de laatste vrouw en het
laatste kind.
ersten Einrücken in
den Juden und
Polnlschen Banditcn durch einen be-
waffneten Uberfall den Angriff
Wat e
in het ghetto is gebeurd",
500.000, bestaande uit lijkt ongelooflijk. Er móet daar
de ontvangst geweest van
- iets het Duitse leger, dat zingend het ghet-
vlam to was binnengekomen. En dat
enkele Oosteuropese staten. Een hali
miljoen getekenden, die toen nog niet Jood
beseften, dat hun einde aanstaande
was en dat het
einde zou zijn.
^Aanvankelijk leek hun lot dragelijk.
ghetto bouwen
bereid zijn laatste krachten,
vervloekingen. Voor de
zijn uitgemergeld li- maal hadden de Joden gezegevierd.
De bezetter liet
verschrikkelijk chaam, te bewaren om wraak
men op de duivels, die zich rond de te Europa
ghetto-muren verzameld hadden.
te organisatie opgebouwd,
voor het half miljoen Joden. Toen de geheel op militaire leest. Een lege
B|ga|g|^Maaf-7 opgetrokken
metershoge
met in die
en nacht bewaakt weriJOh, werd
muizeval gesloten.
dat ghetto
Himmler vernam het verloop en
order het ghetto systematisch te
nietigen. Snel en definitief. Straat
OP de 8ste mei ver
overden de Duit
sers. die steeds meer
volk in de strijd wier
pen (een strijd die
ze vanwege zijn leng
te als een schande
voor de Duitse weer
macht voelden), de
laatste centrale bun
ker van het ghetto:
de bunker die de
naam droeg van Mi-
la 18. Het Poolse
woord Mila betekent:
liefde.
Daar eindigde een
ideaal, een droom en
een nachtmerrie. Daar
zette de gruwelijke
ghetto-finale in. Daar
was het, dat de Duit
sers honden met de
tectors aan de hals
de bunkers instuur
den om de laatste ver-
zetsstryders op te
sporen. Ze werden
ontdekt en men blies
gas naar binnen. Zo
als men ongedierte
uitrookt, vergast, zó
werden de laatste
overlevenden van het
Joodse legioen ver
nietigd.
Maar niet allen
Drie mannen en een
vrouw ontkwamen
aan Mila 18. Ze wer
den door de riolen
onder het ghetto af
gevoerd meer dood
dan levend.
Ze kwamen eruit en werden opgeno
men door partisanen buiten Warschau.
Het waren deze vier, die samen een
protocol opstelden van wat er was ge
beurd. Dat is het protocol van Dora
Goldkorn, die later, in '47, vermoord
„Maar eer ze stierf, heb ik alles van
haar genoteerd", vertelt professor
Mark. „Ik heb het protocol van haar
gekregen. Het origineel is in Israël,
maar het afschrift hier."
Er is gepoogd in romanvorm gestalte
te geven aan de strijd in Mila 18. Pro
fessor Mark vindt het zinloos, omdat
de stof er zich niet toe leent. Omdat
wat daar is gebeurd, zich onttrekt aan
menselijke verbeeldingskracht. Er is
maar één document dat de realiteit
benadert: het protocol van Dora Gold-
Ooygetuigen
HIER volgen episoden uit die strijd,
zoals ze genoteerd ziijn door pro
fessor Mark.
Een ooggetuigeverslag van de eerste
dag van de opstand: SS-officieren
sloegen met hun zwepen op de Oekraï-
ners in, om die te dwingen hun dek
king op te geven en te vechten bleek
van woede trachtten ze de verstrooide
troep weer te organiseren. Een nieuwe
tank kwam aanrollen, die door 'n bom
van de opstandelingen werd getroffen
De tank bleef staan en ging in vlam-
Uit de vensters stortten brandende
sofa's, matrassen, kasten, ramen er.
handgranaten op de tanks die volgden
neer. Dat beeld begeesterde de hevo'
king: ze stroomde naar buiten, de stra
ten op. Men herkende de mensen niet
meer.van de gisteren nog angstige,
gedeprimeerde gezichten straalde een
vreugde die niet te beschrijven is.
Een Duitse soldaat loopt als een
krankzinnige met zijn door een benzi-
nefles getroffen helm door de straat.
Een tweede, zwaar gewond, probeert
zich vergeefs op te richten, kermt, en
roept om hulp. Z'n kameraden, die
zich in een winkel verborgen houden
denken er echter niet aan hun hoofd
naar buiten te steken, ofschoon ze tol
de tanden bewapend zijn.
Iedere jonge man. ieder meisje sterf:
tn deze dagen als held of heldin. Een
normaal beeld: een zestienjarig meisje
heeft enkele granaten, zogenaamde
..flessen" aan een gordel om haar li-
chaam bevestigd, haar hoofd met ben-
zine overgoten, zich zelf aangestoken
op een voorbijkomende tank gestort.
Ze had succes. De tank ging in vlam
men op en tegelijk met de inzittende
Duitsers verbrandde zij.
Een andere ooggetuige: Ik heb
gedurende twee wereldoorlogen aan
heel wat veldslagen deelgenomen, maar
geen daarvan heeft zulk 'n diepe in
druk op me gemaakt als wat ik gis
teren hier in het ghetto zag. Dwars
door de vlammen, bij het donderen
van het geschut, bij het ratelen der
mitrailleurs, en het geschut vanaf de
daken der huizen, probeerden de Duit
sers dynamietladingen aan te brengen
in de Joodse weerstandsnesten. Ze ge
bruikten daarbij vlammenwerpers.
Vervolgens ging de Duitse infanterie
tot een stormaan
val over, maar deze
werd door de Jo
den teruggewor
pen. Op korte af
ren ooggetuige,
Binnen de
:n de Joden betrekkelijk vrij.
slechts zoveel
dien verstande, dat
voedsel kregen, dat
reden al snel van
honger zouden ster
ven. Het maximale
bedrag dat een
Jood mocht bezit
ten was 2.000 zlo
ty. Elk wapen was
hem verboden. De
Joden zouden geen
Joden zijn geweest,
indien ze zich niet
snel trachtten aan
te passen aan de om
standigheden. Het
ghetto, een stad-
door de Joden werd gevoerd
Dat leger kreeg één devies:
5 pooften, die dag dedig je, vecht, ga strijdend ten onder straat, huis voor huis. Het ghetto
j j_ De naam. Zydowskn Organizacja moest branden en van de aardbodem
Bojowa, afgekort de ZOB. J
Het eerste werk ervan was het ter
stond liquideren van alle verraders en
agents provocateurs in het ghetto zelf. hun kapotgeschoten en~gebombaröeer-
alleen om dié Op één dag werden er 20 doodgescho- de huizen, in bunkers onder de grond,
in de riolen en
achter muren puin.
Een strijd, waar
aan niemand, geen
vrouw, geen man,
geen kind, zich
onttrok. Een strijd
die overdag en
's nachts gevoerd
werd, achter de
vlammen en, als
het moest, in de
vlammen.
korn,
Mila 18: het laatste verzet van dc
'WM het ghetto. Ze wis-
Dank zij een eigen
industrie die men
opzette, dank zij
een intensief gevoerde
op alle denkbare
zij
ondenkbare
voedsel te komen, en dank
ten. Het waren twintig Joden, die be Ze w
zig waren hun eigen volk te verraden, waren.
Besloten werd geen Duitser
i intensief smokkelsysteem het ghetto toe te laten. Alle magazij-
i buiten het ghetto werd 1
opslagplaatsen der Duitsers i
De Joden wisten
dat ze 'n volmaakt
kansloze strüd
streden. Ze zagen
hun getal van dag
tot dag slinken.
Het gaf niet meer.
sten dat ze opgeschreven
Maar ze wilden éénmaal,
het laatst, de wereld tonen,
dat Joden niet als schapen ter slacht-
bank gingen. Wat daar. in dié weken.
gepast. Op praktisch iedere overtre- het ghetto, waarin zitfh geroofde voor- in het ghetto van Warschau door
ding van de ghetto-wetten stond de werpen bevonden, werden vernietigd, mensen, verhongerde, vertwijfelde Jo-
doodstraf. Er ging geen dag voorbij De produktie van wapens werd ter hand den, is gepresteerd, behoort tot de
gel. genomen. Een overval op de Bank van meest indrukwekkende heldendaden die
het ghetto werd georganiseerd, om van door het verzet in de tweede wereld-
het zich daarin bevindende van de Jo- oorlog zijn gepleegd. Daór in dié bun-
of Joden vielen door de kogel
Alles draaide om één ding: voedsel.
Van 1940 tot 1942 stierven er van het
halve miljoen Joden 100.000 aan hon
ger, ziekte en epidemieën. Er kwam buiten het ghetto,
niet genoeg voedsel binnen. Ondanks De Duitsers
het feit, dat er bijvoorbeeld via de
terleidingbuizen melk in het ghetto die de Joden i
werd gesmokkeld. Ondanks het feit.
dat duizenden kinderen bij de groot
scheepse smokkel betrokken
den gestolen geld wapens te kopen kers, i
dié riolen, werd in
staat gesticht: Israël. Maar de
verbaasd over de stichters zouden die staat zelf nooit
krankzinnige maatregelen zien. Ze zagen hem misschien als Mo-
i namen. Ze besloten der- zes, zittend op de berg en starend naar
halve „endgültig", definitief met het het Beloofde Land.
ghetto af te rekenen. Op de 18e janu- Voor hén geen Beloofde Land. Voor
1943 marcheerden ze het binnen, hén de dood in de bunkers. Wel, de
laatste 400 Joden
ten dat het einde gekomen
ren bereid te sterven, hetzij door gas.
hetzij door mitrailleurvuur, hetzij door
de vlammen. De grens van menselijk
uithoudingsvermogen en menselijk lij
den waren ze al lang voorbij.
Professor Mark staat op. gaat bij
het raam staan dat uitzicht geeft op
een der nieuwgebouwde pleinen van
Warschau, en zegt: een stof voor
Flavius Josephus, de grote Joodse
geschiedschrijver. Ik zal u zeggen
wat werkelijk is gebeurd. Dit:
toen de dood beukte op de laatste
muren van de bunker, en de 400 op
riep het leven vaarwel to zeggen,
hebben die 400 gezongen. Ze zongen
twee oude gezangen: ..Hatikwi
hymne van Israël,
„Internationale".
Het wordt doodstil In het vertrek.
Professor Mark zwijgt en ik buig me
over m'n notities. Het is nog zomer,
maar ik voel me steenkoud op dat
ogenblik. Ik denk aan een andere
muziek die van het Warschau-eon-
cert. Op dat ogenblik weet ik, hoe
gebrekkig. hoe onvolkomen, hoe
dwaas d i t concert is.
Omdat het daarna gemaakt
werd. Indien er één concert is gc-
weest, dan „Hatikwa" en dc „Inter
nationale". Die gezongen werden zo
als de eerste Christenen huil psalmen
zongen, toen ze voor de leeuwen In
werden gewor-
daarna de
Kinderen zijn altijd de beste smokke- dat „smerig nest van Joods banditis- prijs
laars, zegt professor Mark. Omdat
klein zijn en snel, werden zij ingescha
keld. Kinderen kunnen zich onzichtbaar
makendoor muren heensluipen
in riolen en spleten verdwijnenHet
waren de kinderen die, misschien on
bewust. tot soms verbijsterende smok-
de Romeinse
Kindertransport uit het ghetto.
Naar een „rustoord". Ze zou
den liet nooit bereiken. Tijdens
het transport teerden vergiftigde
bonbons uitgereikt.
stand zag ik 15 do
de en 38 gewonde
Duitsers. De Joden
bezitten machine
geweren en een
indrukwekkende
hoeveelheid hand
granaten. Ze ver
dedigen zich ver
beten. De tanks
worden met benzi-
neflessen ontvan
gen. Ik zag een
brandende tank
waar ze de gewon
de bezetting uit
haalden.
Toen de Duitsers
inzagen dat ze met
normale middelen
het verzet niet
konden breken, be
sloten ze het ghet
to uit te branden.
De aanblik van de
brandende stad
moet verschrikke
lijk zijn geweest
In de huizen ver
brandden duizen
den vrouwen en kinderen levend.
Het geroep om hulp ervan klonk over
al uit de laaiende huizenblokken. BIJ de
vensters ervan zag men mensen, die
door vlammen omringd waren. Leven
de fakkels-
Jurgen Stroop, de SS-generaal, kon
tevreden zijn. Op de 22ste april meldt
hij in zijn legerbericht:
De door d-c vlammen gegrepen
Joden sprongen ln massaal verband,
soms hele families tegelijk, uit de
ramen, of lieten zich langs aan el
kaar geknoopte beddelakens zakken.
Er zijn maatregelen genomen dat
die Joden terstond geliquideerd kun
nen worden. Aldus Jurgen Stroop,
de generaal.
kinderen. Ik herinner mé
„Jeanne d' Are"
Volgens professor Mark
bestond er volgens de volks
fantasie in het ghetto ook
een Jeanne d'Are. Er werd
beweerd,'dat er in dc Swie-
tojerskastraat 28 een schoon,
18-jarig meisje was gezien
gehuld in 't wit, dat met
zeldzame nauwkeurigheid de
Duitsers met haar machine
geweer beschoot. Zelf was ze
kogelvrij. Ze droeg een pant
ser onder haar kleren. Aldus
het gerucht, dat men terug
vindt in de historische docu
menten van dr. Emanuel
Ringelblum, archivaris van
het ghetto van Warschau.
edig verkoold waren. Het kind huilde
als een dier en vroeg er een einde aan
:e maken. Dit was het wat ze riep:
.Dood me!" Dat kan men nooit meer
vergeten. In een andere hoek lagen
een meisje met twee broertjes, die
eveneens uit de brandende bunker ge
sleept waren. Hun geziohten waren
verbrand en de ogen waren
niet meer te zien. Ze lagen daar en
kermden. In weer 'n andere hoek lag
'n kind van een jaar. Het huilde en
kermde niet. Het had er de kracht niet
meer voor. Armpjes en beentjes wa
ren verbrand. Het gezichtje zal ik nooit
vergeten. Onmenselijke smart weer
spiegelde zich er op.
Het gezicht en de armen van de moe
der waren volledig verbrand en ze kon
het kind niet meer in haar armen ne
men. Ze keerde zich tot een der „Quis-
lingen" met de bede hen beiden neer
te schieten. De man nam onverschillig
z'n geweer en schoot de moeder dood,
zonder zich verder om het kind te be
kommeren.
ning bevochten op
ouden van dagen,
op moeders en op
kinderen. De SS-
ondieren schoten
nog op mensen, die
als vlammende
fakkels van dc da
ken en uit de ven
sters sprengen.
Velen sprongen
vol wanhoop van
de bovenste eta
ges naar beneden.
Op de vensterbank
verscheen een in
vlammen gehulde
gestalte, die zich
boog. Even later
suisde er iets als
een torpedo door
de lucht De tor
pedo sloeg op 't
plaveisel neer,
waarop het rood
van bloed zich met
het rood van vlam
men vermengde.
Aldus een andere
ooggetuige.
Het ghetto: treurende ruïnes
Zó moordde men het ghetto
van Warschau uit.
Zó werd de staat Israël ge
boren, uit wanhoop en verzet,
uit stryd en wreedheid, op
de toppunten van menselijk
lijden en in de dieptepunten
van vertwijfeling.
Volgend artikel
in de serie
Polonaise 9 61:
EEN DAGBOEK
MET BEOED
GESCHREVEN
Amerikaanse quiz
komt weer terug
Na het Amerikaanse quiz-schandaal
is het televisiespel van vraag en ant
woord lange tijd dermate in discrediet
geweest, dat het ene na het andere van
het scherm verdween
Maar nu gaan de commerciële ora-
roepmaatschappücn voorzichtigjes
aan toch weer met quizzes beginnen.
Er zijn er weer een paar opgedoken,
maar nu in dc dagprogramma's. Er
wordt niet zo erg veel show bü ge
maakt en de prijzen zijn, naar Ame
rikaanse begrippen, aan de eenvou
dige kant.
Er zal echter niet gemakkeiyk weer
kunnen worden geknoeid, want het
toezicht is scherp.
Wapen der haat
keiresultaten kwamen.
Ze haalden brood, melk
Êelen letterlijk tussen de benen
uitse bewakers vandaan. Velen be-
DIT was het begin. Het begin van de
historische opstand die in feite 40
dagen duurde. Een heilige oorlog, een
kruistocht van de havelozen, de ver-
aardap- trapten, de verdoemden tegen de dui-
de
taalden him kinderlijke moed met de het vaak primitieve, kinderlijke bijna.
dood. Op smokkel stond de doodstraf.
Het maakte de bezetter niets uit, of
die straf aan een volwassene of aan
een tienjarig kind werd voltrokken.
Het waren tenslotte allemaal Joden.
Vlam slaat uit
echter alleen nog
Maar ze hadden een ander wapen: hun
haat. Eindelijk, na al die jaren, ont
laadde zich die haat. De haat, die een
laaiend vuur was geworden, sinds
men wist dat een groot kindertransport
uit het ghetto volledig vermoord was.
De kinderen, uit het ghetto gehaald,
was beloofd dat ze naar een kinder-
unci. „pg *'™P Jïïi£?
d. 22ste iïfV2UV5fè"SeT5e"0okrtV,> T&eïfde^&i
de 22stejuk 1942.die de deportatie de Duitse vei^leegsters
i de Joden uit het ghetto
blinka, 80 kilometer van Warschau af,
inluidde. Beloofd werd dat zij werk en
voedsel zouden krijgen. De Joden ge
loofden het.
Maar ze geloofden het niet zo lang:
nauwelijks twee, drie weken. Toen luk
te het enkelen, die nu wisten wat Tre-
blinka betekende, in het ghetto terug
te komen, om hun ervaringen mee te
delen. Toen wist het ghetto wat Tre-
blinka betekende: gaskamers, crema
toria, de dood. 300.000 Joden waren in
tussen reeds afgevoerd naar Treblinka.
Sinds 2 jaar had verzet gebroeid.
Nu laaide het op. En de vlam
aloeg voorgoed uit, toen op de 24ste
juli van dat jaar de voorzitter van
T5"f" port de kinderen chocolade-tabletten.
Ze waren vergiftigd. Alle kinderen
stierven.
Men verdedigde zich: in kelders
en op daken, in riolen en vanuit de
kapotgebombardeerde huizen. De strijd
van de muis tegen de olifant. Maar
elk
De bezetter drong het ghetto binnen
met een complete armee: 3.000 gewa
pende Duitsers met tanks, vliegtuigen
en artillerie, aangevoerd door twee ge
neraals. Dat was op de 19e april 1943.
De dag van de opstand.
De legermacht van SS-generaal Jur
gen Stroop werd uit het ghetto ver
jaagd. Hier volgt de tekst van het !•-
gerbericht van die dag:
Voor 100.000 leerlingen
(Van onze correspondent in Bonn)
Op woensdag 25 oktober a.s. zal
in de Bondsrepubliek een proef
worden genomen met schooltele
visie. De eerste uitzending begint
's morgens om 9 uur en duurt een
halfuur. Zij wordt verzorgd door
de Noord-Duitse omroep in Ham-
burg-Lockstedt en de televisie
zenders van de West-Duitse om
roep Keulen, Radio-Bremen en Vrij
Berlijn nemen het programma over
Ongeveer honderdduizend leerlingen
in 1200 schoolklassen in Ncdersaksen.
Hamburg. Bremen, Slceswijk-Holslein.
Noordrijnland-Westfalen en Keulen
zullen de uitzending volgen.
Het programma, dat experimenteel
Is. brengt een televisiespel, getiteld
„Tussen nacht en morgen" en handelt
over een stuk Duitse geschiedenis dat
begint bij de Kristalnacht en eindigt
bij het uitbreken van dc tweede we
reldoorlog.
Dc proef omvat in totaal zes uitzen
dingen voor schooltelevisie, w.o. ook
een over arbeiders en boeren in India
Het is de bedoeling, dat na dc uit
zendingen onder dc scholieren steek
proeven worden genomen om tc kun
nen constateren, hoeveel ervan is blij
ven hangen en welke indruk het gc-
bodene heeft gemaakt.
Een aantal leerlingen wordt direct
na de uitzendingen ondervraagd, een
aantal na zes weken en nog eens een
groep na een half jaar. Daaruit kan
men opmaken, hoeveel zij zich van de
programma's blijven herinneren.
De Noord-Duitse omroep heeft
voorlopig voor dit experiment een
som van 100.000 mark ter beschik
king gesteld. Een deel van dit geld
Is besleed voor het aanschaffen van
televisie-apparaten voor enkel*
scholen.
Ook rlc industrie en dc handel heb
ben enige apparaten aangeboden en
andere scholen hebben voor dc uit
zendingen ontvangtoestellen van lera
ren. leraaressen of ouders van leer
lingen ter leen gekregen.
In onderwijskringen en op dc lan
delijke ministeries van onderwijs be
staat veel belangstelling voor He proef
neming. Men weet, dat schooltelevisie
in feite nog in de kinderschoenen staat
en dat alleen de V.S., Canada, Enge
land. Italië en Frankrijk er ervaringen
mee hebben opgedaan. Maar ook, dat
deze ervaringen nogal uiteenlopend
zijn, evenals de vorm van onderwijs,
via de beeldbuis gegeven.
In Europa zijn Nederland, Oosten
rijk. Zweden, België. Zwitserland en
Denemarken bezig met voorbereidin
gen en West-Duitsland gaat nu dc eer
ste stappen zetten.
De West-Duitse omroepen, die
niet deelnemen aan het experiment,
willen eerst eens de kat uit dc
boom kijken, maar slaagt <ie proef,
dan zullen zij waarschijnlijk wel
meedoen aan definitieve schooltele
visie.
Het plan is. deze dan te doen bo-
innen op 1 oktober 1962, zodat het
experiment een jaar zal dienen» Voor
definitief schoolonderricht per tcle-
i visie wordt gedacht aan vijf uitzen
dingen van een half uur per week.
