JHcutue £ciiisclie GTimranl PvdA-fractieleider Burger gaat af in Tweede Kamer in Commentaar Weelde in V.S. neemt sterk toe Regering dubbelhartig (maar wat betekent dat?) Eis van 15 jaar tegen Reydon en De Jager Morgen gesprek tussen Kennedy en Gromyko Grensincident in Berlijn ^IBSSSBBSbSSS^ Pi Amerikaans - Indonesisch overleg Nieuw-Guinea CritaQ KhWtfWMi DONDERDAG 5 OKTOBER 1961 KANTORENSteenstraat 37. TELEFOON: alle afdelingen 31441. KLACHTENDIENSTbezorging 1819 U. ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter. Familieberichten 0,18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting) POSTREKENING: 58930. TVi-Pfnyf-rtigHr jaargang no. 12294 CHR1STELIJK-NA TIONAAL DAGBLAD ^5tont»asticf| is ahfblewti mijn hert ia tegfteaspott" Zendelingen stromen naar Afrika Zie pagina 2 Insinuaties werkten als een boemerang Mr. J. A. W. BURGER boemerang (Van onze parlementsredactie) TAE TWEEDE KAMER is gisteren getuige geweest van de bijna tragische afgang van de socialistische fractieleider mr. J. A. W. Burger. Deze uiterst impulsieve politicus moest namelijk aan den lijve ondervinden dat beschuldigingen, die niet door bewijzen worden geschraagd, als een ver schrikkelijke boemerang kunnen werken. Bij de replieken van het alge meen politieke Kamerdebat insinueerde de heer Burger vlotweg, dat de groep-Rijkens „steunpunten" heeft in het kabinet en dat in het bijzonder minister Cals daar wel meer van weet. Dit nam de bewindsman van o., k. en w. niet en hij vroeg het woord om tegen deze „persoonlijke aantijging" fel te protesteren. De manier waarop mr. Burger toen de aftocht blies, was in haar armzaligheid bepaald fnuikend voor zijn prestige. Het incident had plaats bij de dis- TAE auditeur-militair bij de krijgsraad in Kiev heeft vandaag vijf- -L' tien jaar gevangenisstraf geëist tegen de Nederlanders Reydon en De Jager, zo meldt het Russische persbureau Tass. Na het uit spreken van de eis, begon men met het verhoor van de getuigen. Nieuws in één oogopslag De socialistische frac tieleider in de Tweede Kamer, mr. Burger, heeft zijn beschuldigingen aan adres van minister Cals als zou deze in het kabinet een „vooruitgeschoven post" van de groep-Rijkens zijn, niet kunnen waar maken. Scherp heeft het kabinet stelling genomen tegen mr. Burgers beschuldiging van „dubbelhartigheid". Volgens de Indonesi sche ambassadeur Zain zal minister Soebandrio mor gen in de Algemene Ver gadering der Ver. Naties de Indonesische visie op de voorstellen van minister Luns geven. De Russen hebben al te kennen gege ven, dat zij de voorgestelde oplossing niet acceptabel achten. President Kennedy zal vrijdagavond een gesprek hebben met de Russische minister van buitenlandse zaken, Gromyko. Waarne mers zijn van oordeel dat als gevolg van de bespre kingen tussen minister Rusk en Gromyko de Sow- jetunie tot de conclusie is gekomen, dat het Westen vastberaden is in de kwestie-Berlijn. De revolutie in Syrië heeft volgens woordvoer ders van het Syrische le ger vijfentwintig mensen levens gekost. De (verbo den) Syrische communis tische partij heeft zich achter de staatsgreep ge steld en aangedrongen op het houden van vrije ver kiezingen. Op de eerste dag van het proces tegen de Ne derlanders Reydon en De Jager in Kief heeft Reydon o.m. verklaard dat zij in opdracht van een Ameri kaan moesten uitzoeken waar de raketbases in de Sow jetunie zijn gelegen. Maar de pogingen om er achter te komen waar de brandstof voor de raketten Hgt opgeslagen, zouden zijn mislukt. De directeur-generaal voor de middenstand en het toerisme, drs. J. F. H. Wijsen, heeft verklaard, dat de Nederlandse ont vangsten uit het toerisme vorig jaar f 484 miljoen hebben bedragen. In het buitenland hebben Neder landse toeristen f 482 mil joen uitgegeven. De heer L. Worms heeft medegedeeld, dat hij zijn acties op het punt van de onderzoekingen naar de schrootfraude heeft ge staakt. Hij is geschokt d'oor de ontwikkelingen. Het zo genaamde comité schroot- fraude zal echter de onder nomen acties voortzetten. I De eerste getuige, Martinov, die be stuurder van de haven van Klaipeda is, verklaarde Reydon te herkennen als de man die foto's maakte van militaire in stallaties in de haven, bij het bezoek van het Nederlandse schip Laloma aan de haven. Het havenbestuur gaf Reydon toen een ernstige waarschuwing en eiste dat hij het filmrolletje in zou leveren. De Nederlander had een gesluierde film gegeven. (Een film waarbij licht is ge komen en waar dus niets meer op te onderscheiden is). De verdachte gaf toe, dat hij foto's van de installaties had gemaakt en de authentieke opnamen later had overge dragen aan de geheime dienst. (Zie ook pagina 7). cussie die over het Nieuw-Guinea- beleid ontstond na de rede van mi nister-president De Quay. Deze had zijn voldoening uitgesproken over de steun, die de internationalisatie- politiek van de regering ook van de socialistische fractieleider had mo gen ondervinden. Mr. Burger ga: echter te kennen, dat hij „niet te zwaar door de minister-president wenste te worden geannexeerd". Hij beschuldigde de regering opnieuw van „dubbelhartigheid", ook in haar Nieuw-Guinea-politiek. Vorig jaar b.v. zei minister Luns in de V.N. iets heel anders over de internationali satie dan prof. De Quay in de Eerste Kamer. Het kabinet, maar vooral de graag interrumperende minister Cals, maakte zich over de herhaalde beschuldiging van „dubbelhartigheid" zichtbaar kwaad. De verontwaardiging van de regering steeg echter ten top toen mr. Burger zich de volgende insinuaties meende te kunnen veroorloven. „Dacht u," zo zei hij, „dat de groep- 1YTADAT de afgelopen weken de Amerikaanse minister van buitenlandse J- zaken, Rusk en zijn Russische ambtgenoot, Gromyko, uitgebreid gedachten hebben gewisseld over het eventuele verdere verloop vai Amerikaans-Russische onderhandelingen over Duitsland, heeft president Kennedy thans besloten Gromyko morgenavond te ontvangen. Bij dit gesprek zullen ook Rusk en de Amerikaanse ambassadeur in Moskou, Tompson, aanwezig zijn. Uit het feit dat de president de Russische minis ter zal ontmoeten, leiden waarnemers af, dat de laatste besprekingen tus sen Rusk en Gromyko een bemoedigend verloop hebben gehad. De Sow- jetregering zou nu eindelijk overtuigd zjjn van de vastberadenheid van het Westen. Rjjkens geen steunpunten heeft in het kabinet? Wjj weten wel beter en als iemand het weet, is bet minister Cals. H(j is de laatste die zich in dit opzicht gegriefd mag voelen door het woord dubbelmartigheid." Waaraan zal trou- ens dit kabinet de moed ontlenen om iet ontvankelijk te zijn voor de druk an de grootindustrie? Het heeft aan die druk geen weerstand kunnen biedeD toen het ging om de commerciële tele visie. Hoe zal het dat wel kunnen ten inzien van het Nw. Guinea-beleid." Het moet, zo vervolgde mr. Burger, de regering bekend zijn, dat de groep Rykens door Soekarno wordt aange moedigd om te blijven volhouden. De Indonesische president denkt nog steeds, een combinatie van grootonderne- in Nederland de dienst uitmaakt En de heer Rij kens c.s. worden geleid door de gedachte, dat de internationale politiek inderdaad door het grootbedrijt wordt gemaakt. Tegen deze imperialis tische druk op welk kabinet dan ook maakte mr. Burger ernstig bezwaar en hij waarschuwde de regering, dat ze voor geen belangengroep buiten het par lement behoort te bukken. Gemakshalve deelde hij ook dr. Bruins Slot maar in bij de grootindustriële pressiegroep, om dat de anti-revolutionaire fractieleider heeft gepleit voor een gesprek met In donesië. „Persoonlijk feit" Onmiddellijk na de replieken van de Kamer vroeg minister Cals het woord voor een „persoonlijk feit". „Ik ben,' zo zei h(j, „persoonlijk ernstig gegriefd (Zie vervolg op pagina 11) Aan de Berlijnse sectorgrens heeft zich gisteravond een incident voorgedaan. Vol gens ooggetuigen waren twee Oostberlij ners op een dak in de Bernauerstrasse geklommen, kennelijk in afwachting de Westberlijnse brandweer, die hen met zeilen zou kunnen opvangen. Drie Oost- duitse agenten ontdekten hen. Een ging naar de vluchtelingen tgp en de twee anderen vuurden in de riohting van een groepje Westberlijners voor het huis, waarvan de voorzijde met het -trottoir op Westberlijns gebied ligt. Daarop schoten Westberlijnse agenten in de richting der Oostduitsers. Er werd niemand getroffen. Wel viel een der vluchtelingen naast het zeil; hij was op slag dood. De andere vluchteling werd gearresteerd. Het was de eerste keer dat de West- duitse politie terugvuurde. Bij vorige in cidenten is wel door Oostberlünse grens wachten geschoten, maar hun vuur i' nooit beantwoord, anders dan met traan gasgranaten. Na het verongelukken van de vluchte ling ontstond aan beide zijden van d« grens een beklemmende stilte. Volgens gezaghebbende kringen in Washington heeft Gromyko de volgende voorstellen gedaan: T De communistische staten sluiten met met Oost-Duitsland een vredesver drag, de westelijke landen met West- Duitsland, waarna de hereniging van de beide Duitslanden alleen de twee Duitse staten aangaat. <y Het Westen erkent de territoriale soevereiniteit van de Duitse demo cratische republiek binnen haar huidige grenzen, dié van Berlijn inbegrepen Hierdoor zouden de oostelijke grens de Oder-Neisse-grens met Polen en de westelijke grens met West-Duits- land definitief worden. Deze regeling houdt geen erkenning de facto of de jure van Oost-Duitsland in. De status van Berlijn zou door de vier bezettingsmach ten moeten worden gewaarborgd, o De westelijke toegangsrechten tot Berlijn zouden moeten worden vast gelegd in een aanvullend verdrag tussen Oost-Duitsland en de Sowjetunie en in een akkoord tussen Rusland en de weste lijke mogendheden. Geen concessies De officiële Westduitse woordvoer der von Eck'hardt heeft verklaard, dat Rusk aan Gromyko geen concessies heeft gedaan, die „van invloed zijn op belangrijke aspecten van onze buiten landse politiek". Hij zei, dat deze politiek inhoudt: Handhaving van de huidige status van Berlijn. („De Verenigde Staten hebben zelfs niet laten doorschemeren dat zij bereid zijn tot concessies die de huidige status aantasten"), De verplichting van de westelijke landen naar hereniging van Duitsland te streven. Geen bespreking of erkenning van de Oder-Neisse voor de hereniging of ernstige onderhandelingen daarover. („De westelijke mogendheden delen dit stand punt", verzekerde von Eckhardt). Handhaving van de banden met de Volgens de Westduitse woordvoerder zijn de verschillende speculaties van Amerikaanse senatoren ten aanzien van erkenning van Oost-Duitsland, erkenning van de Oder-Neisse-grens en de levering van atoomwapens, „ongefundeerd". textiel- tweede In Deventer vierde ei lijke vereniging van kleinhandelaren het lustrum en omdat de die vereniging „De Staelmees- ters" is. hadden de bestuursle den zich in kostuums gestoken uit de tijd van Rembrandt en zij poseerden aldus op dezelfde wijze als de „Staalmeesters" van het beroemde schilderijwaar van een reproduktie op de ach tergrond hangt. Niet zo'n prettig gezicht, dit Oostberlijnse jongetje, dat achter het prik keldraad van de sectorgrens Volkspolizei-tjespeelt met de pet van de Vopo die naast hem op de grond ligt. Maar overal in de wereld zijn het de kinderen, die hun onschuldig spel spelen naar het voorbeeld van de grote-mensenwereld: rovertje, oorlogje, indiaantje, Volkspolïzei-tjc. E Indonesische ambassadeur te Washington, Zairin Zain, heeft teren met de Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken, Chester Bowles, overleg gepleegd over het geschil tussen Indonesië en Nederland over de soevereiniteit over westelijk Nieuw-Guinea, aldus meldt Ass. Press. Waarschijnlijk zal Zain naar New York gaan om met de Indonesische minister van buitenlandse zaken, Subandrio, die daar gisteravond aankwam, te spreken. Volgens welingelichte zegslieden heeft Zain aan Bowles medegedeeld, dat Su bandrio morgen in de Algemene Vergade ring van de Verenigde Naties zal ant woorden op het Nederlandse aanbod om de soevereiniteit over te dragen aan de 700.000 inwoners van Nieuw-Guinea. Er zijn nog geen afspraken gemaakt voor een bezoek van Subandrio aan Washing ton maar vele ministers van buitenland se zaken zullen naar Washington gaan. Subandrio heeft vorige maand Moskou bezocht, kort nadat Sukarno en Keita Kennedy verzocht hadden om een top- gesprek met Chroesjtsjef. Sukarno heeft reeds te kennen gege ven, dat de V.N. moeten borg staan voor de overdracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië en gedreigd dat een inmenging van de V.N. in Nieuw-Guinea alleen zou leiden tot vergroting van de spanning. Inmiddels heeft te Djakarta de Indo nesische minister van nationale veilig heid, Nasution, er gisteravond bij het In donesische volk op aangedrongen 1962 te maken tot het „jaar van de verkrijging van West-Irian". In een boodschap aan de vooravond van de dag der strijdkrach ten verklaarde hij „dat de opstanden in West-Irian -toenemen". Indonesië, ver klaart hij, wil de zaak op vreedzame wij ze oplossen, „maar dit mag niet eindeloos zonder resultaat voortslepen De chef van de Indonesische lucht machtstaf. luchitmaarschalk Suryadarma zeidè, dat er „grotere nationale bereid heid moet zijn in afwachting van een bevel van de opperbevelhebber der strijdkrachten (Sukarno) in een huidige confrontatie op alle gebieden met de Nederlanders inzake de kwestie-West- Ruslaiid tegen De commentator van het Russische persbureau Tass, heeft in een artikel het Nederlandse voorstel inzake Nieuw- Guinea verworpen. Het voorstel is alleen maar een uit vlucht met de bedoeling, het koloniale bewind in Nieuw-Guinea te handhaven. „De Nederlandse kolonialisten, die zien hoe zwak hun positie is. willen Nieuw- Guinea, onder het mom van internatio nale controle, doen vallen onder de we derkerige hulpverlening van de kolonia le mogendheden en willen het gebied zo doende verstrikken in de netten van h« zogenaamde collectieve kolonialisme". yO HEEFT DAN de Tweede Kamer zich in overgrote meerderheid geschaard achter de regering in haar politiek met betrekking tot Nieuw-Guinea. Het zal minister Luns in New York tot steun zijn. Er staat een thuisfront achter hem. Misverstand kon rijzen over de wense lijkheid juist nu van een gesprek tussen onze regering en die van Indonesië. Die bereidheid is er dezerzijds stellig steeds geweest. Er ls iets tussen Indonesië en Nederland. De regering van Indonesië heeft bij meer dan één gelegenheid aan haar verstoorbaarheid over Nederland uitdrukking gegeven. Onder zulke om standigheden moet er gesproken kunnen worden. Zulk een gesprek zou veel kunnen om vatten. In het bijzonder zou Nederland kunnen trachten. Indonesië duidelijk te maken dat, naar bijbelse uitdrukking, de toorn van Indonesië toch echt niet billijk ontstoken was. Het zou het zijne kunnen doen om ook in een gesprek de regering van Indonesië ervan te overtuigen, dat haar aanspraken op Nieuw-Guinea on gegrond zijn. Waarom zou zoiets alleen langs de officiële weg van stroef geschre ven nota's kunnen geschieden? We leven nu eenmaal in een tijd, waarin het gesprek als middel tot contact hoog staat geno teerd. Men is de waarde gaan erkennen van de persoonlijke ontmoeting. Helaas is zulk een gesprek in wezen on mogelijk gebleven door de Indonesische voorwaarde, dat het slechts een inhoud zou kunnen hebben, en wel een spoorslag- se erkenning van de Indonesische soeve reiniteit over Nieuw-Guinea. Daarmee ia de mogelijkheid van een gesprek in feite doodgeslagen, al is bereidheid tot een ge sprek zonder deze voorwaarde bij Neder land stellig aanwezig geweest. Nu heeft Nederland zijn verstrekkende voorstellen bij de Verenigde Naties inge diend, daarmee is een nieuwe fase be gonnen, hoezeer ook liggende in het ver lengde van het verleden. Het zal moeten worden erkend, dat thans nog te pleiten voor een gesprek met Indonesië tot mis verstand aanleiding zou kunnen geven. Hoezeer dit gesprek bedoeld zou zijn om Indonesië van zijn ongelijk te overtuigen, zou het de indruk kunnen wekken, alsof Indonesië op een bijzondere manier bij Nieuw-Guinea behoorde te worden be trokken. En in zoverre zou dit als een inbreuk kunnen worden beschouwd als het onverkorte recht van Nieuw-Guinea op zelfbeschikking. Het is echter ter erkenning van dit recht op zelfbeschikking, dat Nederland nu do schutse van de Verenigde Naties heeft ingeroepen. Thans tegelijk een gesprek to voeren met Indonesië, gesteld het waro mogelijk, lijkt minder opportuun. Men heeft ginds kansen te over gehad. N.A.V.O. Halve gebr. kip f 1.95 Alléén: PETER LEENEN Gangetje 14 OOK OM MEE TE NEMEN blijft de luchtdruk laag in de omgeving van de Golf van Biscaje. Tussen de twee luchtdruksystemen in bewegen van tijd tot tijd kleine storingen van zuid naar noord. Een van deze trok de afgelopen nacht Nederland voorbij, zonder echter het weer belangrijk te beïnvloeden. Achter deze storing ontwikkelde zich een rug van hoge luchtdruk, die vandaag het weer beheerste. Vanochtend waren er geen aanwijzingen dat de rug spoedig door een nieuwe storing zou worden ge volgd. Tijdens opklaringen kan de ko mende nacht plaatselijk mist ontstaan, ke tot matige wind uit zutdelUke rlch- Het blijft zacht voor de tijd van het tingen.Weinig verandering In tempera jaar. Tendens stationair tuur. (Opgemaakt 11.15 uur). De Bilt verwacht tot vrijdagavond: ZON EN MAAN Veranderlijke bewolking met mogelijk Vrijdag: zon op 6.48 onder 18.03 uur. op enkele plaatsen enige regen. In de maan op 2.59, onder 17.10 uur. 9 okto- nacht en ochtend plaatselijk mist. Zwak- ber nieuwe maan. Koningin bezoekt Johannastieliting De Koningin is voornemens op zater dag 21 oktober te Arnhem een bezoek te brengen aan de Johaima Stichting en aan de geriatrische inrichting (inrich ting ter verpleging van bejaarde zieken) De Braamberg, De Koningin zal 's mid dags in de Eusobiuskerk de plechtige afsluiting van de restauratie-werkzaam heden bijwonen. TVE markt voor luxe arti- door de mensen met hoge in- pers rapporteren, dat de dat het aantal van zulke deze dingen vandaan? Wel, -1-7 kelen beleeft in Amerika komens, thans door de groep vraag thans ook van de ar- zwembaden is toegenomen het aantal gezinnen met een hoogconjunctuur. Door- met middelgrote inkomens beiders komt en niet, zoals tot ongeveer 170.000. jaarlijkse inkomens dat de Amerikanen meer wordt aangeschaft, die de vroeger, beperkt blijft tot de geld hebben om uit te geven laatste jaren in het land welgestclden. dan enkele jaren geleden en het snelst is gegroeid. doordat zij meer kennis van De verkoop van produk- Mensen, die er geen heb- en oog voor kwalitcitsproduk- ten die als weeldeartikelen ben, beschouwen een zwem- ten hebben. De markt breidt worden beschouwd neem» bad bij hun huis nog altijd zich uit doordat wat eens In veel sneller tempo toe als een weelde, maar dit gen 1.200.000 in 1951. mens van 10.000 dollar of als weelde werd gekocht dan de bevolking. De verko- doet niets af aan het feit, Waar komt het geld voor al meer. Nog vindt de gelukkige 25.000 dollar en meer is bezitter van een gcrtiotori- sinds 1950 verdubbeld en te- seerde grasmachine dat ap- genwoordig hebben ongeveer paraat ccn standssymbool tien miljoen gezinnen dat maar er zijn ongeveer vier is bijna dubbel zoveel als miljoen stuks in gebruik te- vijf jaar geleden inko- HET WEER CV EUROPA Rapporten hedenmorgei zeven uur Helsinki Stockü. Oslo Kopenb 17 14 0.2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | | pagina 1