JHcutue £ciiisclie GTimranl
PvdA-fractieleider Burger
gaat af in Tweede Kamer
in
Commentaar
Weelde in V.S. neemt sterk toe
Regering dubbelhartig
(maar wat betekent dat?)
Eis van 15 jaar tegen
Reydon en De Jager
Morgen gesprek tussen
Kennedy en Gromyko
Grensincident
in Berlijn
^IBSSSBBSbSSS^ Pi
Amerikaans - Indonesisch
overleg Nieuw-Guinea
CritaQ
KhWtfWMi
DONDERDAG 5 OKTOBER 1961
KANTORENSteenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
KLACHTENDIENSTbezorging 1819 U.
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter.
Familieberichten 0,18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting)
POSTREKENING: 58930.
TVi-Pfnyf-rtigHr jaargang no. 12294
CHR1STELIJK-NA TIONAAL DAGBLAD
^5tont»asticf| is ahfblewti
mijn hert ia tegfteaspott"
Zendelingen
stromen naar Afrika
Zie pagina 2
Insinuaties werkten als een boemerang
Mr. J. A. W. BURGER
boemerang
(Van onze parlementsredactie)
TAE TWEEDE KAMER is gisteren getuige geweest van de bijna tragische
afgang van de socialistische fractieleider mr. J. A. W. Burger. Deze
uiterst impulsieve politicus moest namelijk aan den lijve ondervinden dat
beschuldigingen, die niet door bewijzen worden geschraagd, als een ver
schrikkelijke boemerang kunnen werken. Bij de replieken van het alge
meen politieke Kamerdebat insinueerde de heer Burger vlotweg, dat de
groep-Rijkens „steunpunten" heeft in het kabinet en dat in het bijzonder
minister Cals daar wel meer van weet. Dit nam de bewindsman van o., k.
en w. niet en hij vroeg het woord om tegen deze „persoonlijke aantijging"
fel te protesteren. De manier waarop mr. Burger toen de aftocht blies,
was in haar armzaligheid bepaald fnuikend voor zijn prestige.
Het incident had plaats bij de dis-
TAE auditeur-militair bij de krijgsraad in Kiev heeft vandaag vijf-
-L' tien jaar gevangenisstraf geëist tegen de Nederlanders Reydon
en De Jager, zo meldt het Russische persbureau Tass. Na het uit
spreken van de eis, begon men met het verhoor van de getuigen.
Nieuws in
één oogopslag
De socialistische frac
tieleider in de Tweede
Kamer, mr. Burger, heeft
zijn beschuldigingen aan
adres van minister Cals als
zou deze in het kabinet een
„vooruitgeschoven post"
van de groep-Rijkens zijn,
niet kunnen waar maken.
Scherp heeft het kabinet
stelling genomen tegen mr.
Burgers beschuldiging van
„dubbelhartigheid".
Volgens de Indonesi
sche ambassadeur Zain zal
minister Soebandrio mor
gen in de Algemene Ver
gadering der Ver. Naties
de Indonesische visie op de
voorstellen van minister
Luns geven. De Russen
hebben al te kennen gege
ven, dat zij de voorgestelde
oplossing niet acceptabel
achten.
President Kennedy zal
vrijdagavond een gesprek
hebben met de Russische
minister van buitenlandse
zaken, Gromyko. Waarne
mers zijn van oordeel dat
als gevolg van de bespre
kingen tussen minister
Rusk en Gromyko de Sow-
jetunie tot de conclusie is
gekomen, dat het Westen
vastberaden is in de
kwestie-Berlijn.
De revolutie in Syrië
heeft volgens woordvoer
ders van het Syrische le
ger vijfentwintig mensen
levens gekost. De (verbo
den) Syrische communis
tische partij heeft zich
achter de staatsgreep ge
steld en aangedrongen op
het houden van vrije ver
kiezingen.
Op de eerste dag van
het proces tegen de Ne
derlanders Reydon en De
Jager in Kief heeft Reydon
o.m. verklaard dat zij in
opdracht van een Ameri
kaan moesten uitzoeken
waar de raketbases in de
Sow jetunie zijn gelegen.
Maar de pogingen om er
achter te komen waar de
brandstof voor de raketten
Hgt opgeslagen, zouden
zijn mislukt.
De directeur-generaal
voor de middenstand en
het toerisme, drs. J. F. H.
Wijsen, heeft verklaard,
dat de Nederlandse ont
vangsten uit het toerisme
vorig jaar f 484 miljoen
hebben bedragen. In het
buitenland hebben Neder
landse toeristen f 482 mil
joen uitgegeven.
De heer L. Worms heeft
medegedeeld, dat hij zijn
acties op het punt van de
onderzoekingen naar de
schrootfraude heeft ge
staakt. Hij is geschokt d'oor
de ontwikkelingen. Het zo
genaamde comité schroot-
fraude zal echter de onder
nomen acties voortzetten.
I De eerste getuige, Martinov, die be
stuurder van de haven van Klaipeda is,
verklaarde Reydon te herkennen als de
man die foto's maakte van militaire in
stallaties in de haven, bij het bezoek
van het Nederlandse schip Laloma aan de
haven. Het havenbestuur gaf Reydon
toen een ernstige waarschuwing en eiste
dat hij het filmrolletje in zou leveren.
De Nederlander had een gesluierde film
gegeven. (Een film waarbij licht is ge
komen en waar dus niets meer op te
onderscheiden is).
De verdachte gaf toe, dat hij foto's
van de installaties had gemaakt en de
authentieke opnamen later had overge
dragen aan de geheime dienst. (Zie ook
pagina 7).
cussie die over het Nieuw-Guinea-
beleid ontstond na de rede van mi
nister-president De Quay. Deze had
zijn voldoening uitgesproken over de
steun, die de internationalisatie-
politiek van de regering ook van de
socialistische fractieleider had mo
gen ondervinden. Mr. Burger ga:
echter te kennen, dat hij „niet te
zwaar door de minister-president
wenste te worden geannexeerd". Hij
beschuldigde de regering opnieuw
van „dubbelhartigheid", ook in haar
Nieuw-Guinea-politiek. Vorig jaar
b.v. zei minister Luns in de V.N. iets
heel anders over de internationali
satie dan prof. De Quay in de Eerste
Kamer.
Het kabinet, maar vooral de graag
interrumperende minister Cals, maakte
zich over de herhaalde beschuldiging
van „dubbelhartigheid" zichtbaar kwaad.
De verontwaardiging van de regering
steeg echter ten top toen mr. Burger
zich de volgende insinuaties meende te
kunnen veroorloven.
„Dacht u," zo zei hij, „dat de groep-
1YTADAT de afgelopen weken de Amerikaanse minister van buitenlandse
J- zaken, Rusk en zijn Russische ambtgenoot, Gromyko, uitgebreid
gedachten hebben gewisseld over het eventuele verdere verloop vai
Amerikaans-Russische onderhandelingen over Duitsland, heeft president
Kennedy thans besloten Gromyko morgenavond te ontvangen. Bij dit
gesprek zullen ook Rusk en de Amerikaanse ambassadeur in Moskou,
Tompson, aanwezig zijn. Uit het feit dat de president de Russische minis
ter zal ontmoeten, leiden waarnemers af, dat de laatste besprekingen tus
sen Rusk en Gromyko een bemoedigend verloop hebben gehad. De Sow-
jetregering zou nu eindelijk overtuigd zjjn van de vastberadenheid van
het Westen.
Rjjkens geen steunpunten heeft in het
kabinet? Wjj weten wel beter en als
iemand het weet, is bet minister Cals.
H(j is de laatste die zich in dit opzicht
gegriefd mag voelen door het woord
dubbelmartigheid." Waaraan zal trou-
ens dit kabinet de moed ontlenen om
iet ontvankelijk te zijn voor de druk
an de grootindustrie? Het heeft aan
die druk geen weerstand kunnen biedeD
toen het ging om de commerciële tele
visie. Hoe zal het dat wel kunnen ten
inzien van het Nw. Guinea-beleid."
Het moet, zo vervolgde mr. Burger,
de regering bekend zijn, dat de groep
Rykens door Soekarno wordt aange
moedigd om te blijven volhouden. De
Indonesische president denkt nog steeds,
een combinatie van grootonderne-
in Nederland de dienst uitmaakt
En de heer Rij kens c.s. worden geleid
door de gedachte, dat de internationale
politiek inderdaad door het grootbedrijt
wordt gemaakt. Tegen deze imperialis
tische druk op welk kabinet dan ook
maakte mr. Burger ernstig bezwaar en
hij waarschuwde de regering, dat ze
voor geen belangengroep buiten het par
lement behoort te bukken. Gemakshalve
deelde hij ook dr. Bruins Slot maar in
bij de grootindustriële pressiegroep, om
dat de anti-revolutionaire fractieleider
heeft gepleit voor een gesprek met In
donesië.
„Persoonlijk feit"
Onmiddellijk na de replieken van de
Kamer vroeg minister Cals het woord
voor een „persoonlijk feit". „Ik ben,'
zo zei h(j, „persoonlijk ernstig gegriefd
(Zie vervolg op pagina 11)
Aan de Berlijnse sectorgrens heeft zich
gisteravond een incident voorgedaan. Vol
gens ooggetuigen waren twee Oostberlij
ners op een dak in de Bernauerstrasse
geklommen, kennelijk in afwachting
de Westberlijnse brandweer, die hen met
zeilen zou kunnen opvangen. Drie Oost-
duitse agenten ontdekten hen. Een ging
naar de vluchtelingen tgp en de twee
anderen vuurden in de riohting van een
groepje Westberlijners voor het huis,
waarvan de voorzijde met het -trottoir op
Westberlijns gebied ligt. Daarop schoten
Westberlijnse agenten in de richting der
Oostduitsers. Er werd niemand getroffen.
Wel viel een der vluchtelingen naast het
zeil; hij was op slag dood. De andere
vluchteling werd gearresteerd.
Het was de eerste keer dat de West-
duitse politie terugvuurde. Bij vorige in
cidenten is wel door Oostberlünse grens
wachten geschoten, maar hun vuur i'
nooit beantwoord, anders dan met traan
gasgranaten.
Na het verongelukken van de vluchte
ling ontstond aan beide zijden van d«
grens een beklemmende stilte.
Volgens gezaghebbende kringen in
Washington heeft Gromyko de volgende
voorstellen gedaan:
T De communistische staten sluiten met
met Oost-Duitsland een vredesver
drag, de westelijke landen met West-
Duitsland, waarna de hereniging van de
beide Duitslanden alleen de twee Duitse
staten aangaat.
<y Het Westen erkent de territoriale
soevereiniteit van de Duitse demo
cratische republiek binnen haar huidige
grenzen, dié van Berlijn inbegrepen
Hierdoor zouden de oostelijke grens
de Oder-Neisse-grens met Polen en
de westelijke grens met West-Duits-
land definitief worden. Deze regeling
houdt geen erkenning de facto of de jure
van Oost-Duitsland in. De status van
Berlijn zou door de vier bezettingsmach
ten moeten worden gewaarborgd,
o De westelijke toegangsrechten tot
Berlijn zouden moeten worden vast
gelegd in een aanvullend verdrag tussen
Oost-Duitsland en de Sowjetunie en in
een akkoord tussen Rusland en de weste
lijke mogendheden.
Geen concessies
De officiële Westduitse woordvoer
der von Eck'hardt heeft verklaard, dat
Rusk aan Gromyko geen concessies
heeft gedaan, die „van invloed zijn op
belangrijke aspecten van onze buiten
landse politiek".
Hij zei, dat deze politiek inhoudt:
Handhaving van de huidige status
van Berlijn. („De Verenigde Staten
hebben zelfs niet laten doorschemeren
dat zij bereid zijn tot concessies die de
huidige status aantasten"),
De verplichting van de westelijke
landen naar hereniging van Duitsland
te streven.
Geen bespreking of erkenning van de
Oder-Neisse voor de hereniging of
ernstige onderhandelingen daarover. („De
westelijke mogendheden delen dit stand
punt", verzekerde von Eckhardt).
Handhaving van de banden met de
Volgens de Westduitse woordvoerder
zijn de verschillende speculaties van
Amerikaanse senatoren ten aanzien van
erkenning van Oost-Duitsland, erkenning
van de Oder-Neisse-grens en de levering
van atoomwapens, „ongefundeerd".
textiel-
tweede
In Deventer vierde ei
lijke vereniging van
kleinhandelaren het
lustrum en omdat de
die vereniging „De Staelmees-
ters" is. hadden de bestuursle
den zich in kostuums gestoken
uit de tijd van Rembrandt en zij
poseerden aldus op dezelfde
wijze als de „Staalmeesters" van
het beroemde schilderijwaar
van een reproduktie op de ach
tergrond hangt.
Niet zo'n prettig gezicht, dit Oostberlijnse jongetje, dat achter het prik
keldraad van de sectorgrens Volkspolizei-tjespeelt met de pet van
de Vopo die naast hem op de grond ligt. Maar overal in de wereld zijn
het de kinderen, die hun onschuldig spel spelen naar het voorbeeld van
de grote-mensenwereld: rovertje, oorlogje, indiaantje, Volkspolïzei-tjc.
E Indonesische ambassadeur te Washington, Zairin Zain, heeft
teren met de Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken,
Chester Bowles, overleg gepleegd over het geschil tussen Indonesië en
Nederland over de soevereiniteit over westelijk Nieuw-Guinea, aldus
meldt Ass. Press. Waarschijnlijk zal Zain naar New York gaan om met
de Indonesische minister van buitenlandse zaken, Subandrio, die daar
gisteravond aankwam, te spreken.
Volgens welingelichte zegslieden heeft
Zain aan Bowles medegedeeld, dat Su
bandrio morgen in de Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties zal ant
woorden op het Nederlandse aanbod om
de soevereiniteit over te dragen aan de
700.000 inwoners van Nieuw-Guinea. Er
zijn nog geen afspraken gemaakt voor
een bezoek van Subandrio aan Washing
ton maar vele ministers van buitenland
se zaken zullen naar Washington gaan.
Subandrio heeft vorige maand Moskou
bezocht, kort nadat Sukarno en Keita
Kennedy verzocht hadden om een top-
gesprek met Chroesjtsjef.
Sukarno heeft reeds te kennen gege
ven, dat de V.N. moeten borg staan voor
de overdracht van Nieuw-Guinea aan
Indonesië en gedreigd dat een inmenging
van de V.N. in Nieuw-Guinea alleen zou
leiden tot vergroting van de spanning.
Inmiddels heeft te Djakarta de Indo
nesische minister van nationale veilig
heid, Nasution, er gisteravond bij het In
donesische volk op aangedrongen 1962
te maken tot het „jaar van de verkrijging
van West-Irian". In een boodschap aan
de vooravond van de dag der strijdkrach
ten verklaarde hij „dat de opstanden in
West-Irian -toenemen". Indonesië, ver
klaart hij, wil de zaak op vreedzame wij
ze oplossen, „maar dit mag niet eindeloos
zonder resultaat voortslepen
De chef van de Indonesische lucht
machtstaf. luchitmaarschalk Suryadarma
zeidè, dat er „grotere nationale bereid
heid moet zijn in afwachting van een
bevel van de opperbevelhebber der
strijdkrachten (Sukarno) in een huidige
confrontatie op alle gebieden met de
Nederlanders inzake de kwestie-West-
Ruslaiid tegen
De commentator van het Russische
persbureau Tass, heeft in een artikel
het Nederlandse voorstel inzake Nieuw-
Guinea verworpen.
Het voorstel is alleen maar een uit
vlucht met de bedoeling, het koloniale
bewind in Nieuw-Guinea te handhaven.
„De Nederlandse kolonialisten, die zien
hoe zwak hun positie is. willen Nieuw-
Guinea, onder het mom van internatio
nale controle, doen vallen onder de we
derkerige hulpverlening van de kolonia
le mogendheden en willen het gebied zo
doende verstrikken in de netten van h«
zogenaamde collectieve kolonialisme".
yO HEEFT DAN de Tweede Kamer zich
in overgrote meerderheid geschaard
achter de regering in haar politiek met
betrekking tot Nieuw-Guinea. Het zal
minister Luns in New York tot steun zijn.
Er staat een thuisfront achter hem.
Misverstand kon rijzen over de wense
lijkheid juist nu van een gesprek tussen
onze regering en die van Indonesië. Die
bereidheid is er dezerzijds stellig steeds
geweest. Er ls iets tussen Indonesië en
Nederland. De regering van Indonesië
heeft bij meer dan één gelegenheid aan
haar verstoorbaarheid over Nederland
uitdrukking gegeven. Onder zulke om
standigheden moet er gesproken kunnen
worden.
Zulk een gesprek zou veel kunnen om
vatten. In het bijzonder zou Nederland
kunnen trachten. Indonesië duidelijk te
maken dat, naar bijbelse uitdrukking, de
toorn van Indonesië toch echt niet billijk
ontstoken was. Het zou het zijne kunnen
doen om ook in een gesprek de regering
van Indonesië ervan te overtuigen, dat
haar aanspraken op Nieuw-Guinea on
gegrond zijn. Waarom zou zoiets alleen
langs de officiële weg van stroef geschre
ven nota's kunnen geschieden? We leven
nu eenmaal in een tijd, waarin het gesprek
als middel tot contact hoog staat geno
teerd. Men is de waarde gaan erkennen
van de persoonlijke ontmoeting.
Helaas is zulk een gesprek in wezen on
mogelijk gebleven door de Indonesische
voorwaarde, dat het slechts een inhoud
zou kunnen hebben, en wel een spoorslag-
se erkenning van de Indonesische soeve
reiniteit over Nieuw-Guinea. Daarmee ia
de mogelijkheid van een gesprek in feite
doodgeslagen, al is bereidheid tot een ge
sprek zonder deze voorwaarde bij Neder
land stellig aanwezig geweest.
Nu heeft Nederland zijn verstrekkende
voorstellen bij de Verenigde Naties inge
diend, daarmee is een nieuwe fase be
gonnen, hoezeer ook liggende in het ver
lengde van het verleden. Het zal moeten
worden erkend, dat thans nog te pleiten
voor een gesprek met Indonesië tot mis
verstand aanleiding zou kunnen geven.
Hoezeer dit gesprek bedoeld zou zijn om
Indonesië van zijn ongelijk te overtuigen,
zou het de indruk kunnen wekken, alsof
Indonesië op een bijzondere manier bij
Nieuw-Guinea behoorde te worden be
trokken. En in zoverre zou dit als een
inbreuk kunnen worden beschouwd als
het onverkorte recht van Nieuw-Guinea
op zelfbeschikking.
Het is echter ter erkenning van dit recht
op zelfbeschikking, dat Nederland nu do
schutse van de Verenigde Naties heeft
ingeroepen. Thans tegelijk een gesprek to
voeren met Indonesië, gesteld het waro
mogelijk, lijkt minder opportuun. Men
heeft ginds kansen te over gehad.
N.A.V.O.
Halve gebr. kip
f 1.95
Alléén: PETER LEENEN
Gangetje 14
OOK OM MEE TE NEMEN
blijft de luchtdruk laag in de omgeving
van de Golf van Biscaje. Tussen de twee
luchtdruksystemen in bewegen van tijd
tot tijd kleine storingen van zuid naar
noord. Een van deze trok de afgelopen
nacht Nederland voorbij, zonder echter
het weer belangrijk te beïnvloeden.
Achter deze storing ontwikkelde zich een
rug van hoge luchtdruk, die vandaag het
weer beheerste. Vanochtend waren er
geen aanwijzingen dat de rug spoedig
door een nieuwe storing zou worden ge
volgd. Tijdens opklaringen kan de ko
mende nacht plaatselijk mist ontstaan, ke tot matige wind uit zutdelUke rlch-
Het blijft zacht voor de tijd van het tingen.Weinig verandering In tempera
jaar.
Tendens stationair
tuur. (Opgemaakt 11.15 uur).
De Bilt verwacht tot vrijdagavond: ZON EN MAAN
Veranderlijke bewolking met mogelijk Vrijdag: zon op 6.48 onder 18.03 uur.
op enkele plaatsen enige regen. In de maan op 2.59, onder 17.10 uur. 9 okto-
nacht en ochtend plaatselijk mist. Zwak- ber nieuwe maan.
Koningin bezoekt
Johannastieliting
De Koningin is voornemens op zater
dag 21 oktober te Arnhem een bezoek
te brengen aan de Johaima Stichting en
aan de geriatrische inrichting (inrich
ting ter verpleging van bejaarde zieken)
De Braamberg, De Koningin zal 's mid
dags in de Eusobiuskerk de plechtige
afsluiting van de restauratie-werkzaam
heden bijwonen.
TVE markt voor luxe arti- door de mensen met hoge in- pers rapporteren, dat de dat het aantal van zulke deze dingen vandaan? Wel,
-1-7 kelen beleeft in Amerika komens, thans door de groep vraag thans ook van de ar- zwembaden is toegenomen het aantal gezinnen met
een hoogconjunctuur. Door- met middelgrote inkomens beiders komt en niet, zoals tot ongeveer 170.000. jaarlijkse inkomens
dat de Amerikanen meer wordt aangeschaft, die de vroeger, beperkt blijft tot de
geld hebben om uit te geven laatste jaren in het land welgestclden.
dan enkele jaren geleden en het snelst is gegroeid.
doordat zij meer kennis van De verkoop van produk- Mensen, die er geen heb-
en oog voor kwalitcitsproduk- ten die als weeldeartikelen ben, beschouwen een zwem-
ten hebben. De markt breidt worden beschouwd neem» bad bij hun huis nog altijd
zich uit doordat wat eens In veel sneller tempo toe als een weelde, maar dit gen 1.200.000 in 1951. mens van 10.000 dollar of
als weelde werd gekocht dan de bevolking. De verko- doet niets af aan het feit, Waar komt het geld voor al meer.
Nog vindt de gelukkige 25.000 dollar en meer is
bezitter van een gcrtiotori- sinds 1950 verdubbeld en te-
seerde grasmachine dat ap- genwoordig hebben ongeveer
paraat ccn standssymbool tien miljoen gezinnen dat
maar er zijn ongeveer vier is bijna dubbel zoveel als
miljoen stuks in gebruik te- vijf jaar geleden inko-
HET WEER CV EUROPA
Rapporten hedenmorgei
zeven uur
Helsinki
Stockü.
Oslo
Kopenb
17 14 0.2