De verloving van
PRINSES JULIANA
ZONDAGSBLAD
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1961
DE WERELD
25 JAAR
GELEDEN
door
G. PUCHINGER
„Zou ik U gaan schrijven over de gebeurtenissen in de afgeloopen week,
dan zou ik vele uren noodig hebben om te dicteeren.
1Sederlandgeheel Nederland was door het dolle heen, toen de verloving
der Prinses bekend werd en de opgetogenheid van het Volk in al tijn
geledingen kende nauwelijks grenzen.
De jonge Prins maakte een uitnemenden indruk; het was mogelijk een kort
gesprek met hem in het Hollandsch te voeren en het lijkt mij ontwijfelbaar,
dat hij iemand is van goede intelligentie en van vlotte omgangsvormen. De
Prinses, die in het openbaar altijd ietwat verlegen was, heeft mede de
verlegenheidsboeien verbroken
Minister-president dr. FT. COLIJN in een brief aan gouverneur-generaal
jhr mr. A. W. L. TJARDA VAN STARCKENBORGH STACHOUWER.
18 september 1936-
,Jk kan het niet allemaal beseffen, dat dat nu
voor ons is. Ik ben tochggo gelukkig
PRINSES JULIANA, woensdagavond 9 september 1936.
AIS **r> volkomen verrassing versch**n op dinsdag 8 september het verlovingsbericht van
prinses Juliana, en het was deze verloving en het er op volgend huwelijk die aan ons
vorstenhuis een nieuw eenzien hebben gegeven.
„Eindelijk weer eens iets, waarin wij ons geheel kunnen verheugen", schreef een blad op de
avond van die dag. Na de sterfdag van H.M. de Koningin-Moeder in maart 1934 was gedurende
twee en een half jaar rouw over ons koningshuis geweest, dat toch reeds nimmer van lucht
hartige levensvreugde enig blijk had gegeven sinds de ouderdom van onze laatste koning.
Rat bericht van da verloving
van prinses Juliana brak de ban
van teruggetrokken meeleven, en
sebonk de voorwaarde voor een
nieuwe ontmoeting tussen volk en
vorstenhuis. Vorstenhuis en volk
hebben daarvan volop gebruik ge
maakt. en de jonge prins, die in
september 1986 zijn intrede deed
ln Nederland en in de vorstelijke
familie, heeft volop die situatie
verstaan, en wist zich intuïtief
aan te passen zowel bij de positie
van het vorstenhuis als bij de
eisen die een nieuwe tijd stelde.
Dynastie van Lippe
Het was geen algemeen beken
de. geen grootse dynastie waar
mee het Oranjehuis xich in 1936
verbond, maar toch een vorsten
geslacht dat ui klein formaat een
dynastieke geschiedenis heeft we
ten ta vormen, die talloze aanra
kingspunten vertoond heeft met de
Duitse. Nederlandse en Westeuro-
pese geschiedenis.
Prof. dr. George Freiherr von
Eppstein en Hofrat Max Staercke
vatten de iloUom van de dynas
tieke geschiedenis van de Lippe's
aldus samen in hun in de Neder
landse taal verschenen geschied
werk: „Niet altijd heeft daarbij
staatkundig inslrht hun handelin
gen gelelddikwijls heeft het tem
perament de overwinning behaald
op het sesood verstand. Door ver-
drelingen hij erfenissen en door
allerlei vreten hebben »1J datgene
verloren, vreiks behoud hun duur
ste plicht hsd dienen te sljn".
Met de Duit** historicus Albert
von Hofmann constateren rii ..dat
Lippe. Indien dergelijke fouten
eertijds niet door sljn regeerder*
gemaakt waren, slch tot een veel
grooteren staat ontwikkeld sou
kunnen hebben''
Daar plaataen Von Eppstein en
Stsercke één zaak tegenover, die
zeker een Duits vorstengeslacht
tot ere strekt ..Maar aan den
anderen kant hebbeu de Herren
sur Lippe nooit onrecht boven
recht, geweld boven de erkenning
van beo taande rechten en dwinge
landij boven verdraagzaamheid
geoteM". (peg. XVI).
Reeds'in de twaalfde eeuw ko
men de namen van de vorsten
ven Lippe voor in oorkonden,
maar de heren van Lippe zetel
den al eerder ais regeerders op
hun rechtsgebied. De naam Bern-
hard is een beroemde naam in
het geslacht
Onder de velt bekende vorsten
valt mat name Bernhard 11 <1140-
1334) op. wiens levensgeschiedenis
een uiterst curieus* combinatie
vertoont van wereldlijke en gees
telijke deugden en successen.
Zijn vader. Hermann zur Lippe.
finf Btet keizer Barberossa ter
Hef Prinselijk paar, gefotogra
feerd tijdens de verlovingstijd,
op reis in Duitsland in 1936
Romevaart. In het gevolg van de
keizer bevond zich eveneens één
der Nassause graven. Bernhard II
stichtte het vermaarde klooster
Marienfeld, waarin zich de Cister-
ciénsers vestigden. Hier trok
Bernhard II. geplaagd door Jicht
ide dynastieke kwaal der Lippe's»
zich terug, na afstand van de re
gering te hebben gedaan. maar
steeds weer keerde hij tot het vol
le leven weer, om op kruistocht
te gaan tegen de heidense Lijf-
landers.
Te Aid ens el e (het tegenwoordi
ge Oldensauli liet hij zich tot
bisschop wijden door zijn zoon Ot-
van Paderborn (1321-1341 en Si
mon III, bisschop van Paderborn
(1463-1493).
Jongste geschiedenis
Een grote strijd was weggelegd
voor de grootvader van prins
Bernhard. Ernst Kasimir Fried-
rich Karl Eberhard 1842-1904
die na de dood van vorst Wolde-
mar, op 20 maart 1895. zijn rech
ten van erfopvolging moest verde
digen tegen de familietak Schaum-
burg-Lippe. Wel deed hij op 17 ju
li 1897 zijn intrede in zijn stam
land, maar de strijd was zo he
men in herinnering
recht de woorden gesproken:
„Niet dit la ware grootheid op
het hoogtepunt des levens in het
bezit van grote macht te zijn.
Maar om onder miskenning en
krenking de ware christelijke
kalmte te bewaren, den tegen
stander liever vergeving te schen
ken dan hem aan te klagen,
steeds de hooding aan te nemen
een vorst waardig, dat la het ken
merk van een groot karakter."
Zijn zoon, Leopold IV (een goed
vriend van prins Hendrik der Ne
derlanden), volgde op 25 october
1905 zijn vader op als regerend
vorst, maar op 12 november 1918
eindigde zijn bewind dank zij de
nationale revolutie in Duitsland.
Hem restte slechts het recht op
zijn bezittingen te mogen blijven
wonen. Zo eindigde na meer dan
duizend jaren de regeermacht van
het vorstenhuis van Lippe.
Zijn broer, prins Bernhard, was
huzaar, en nam nog onder Lord
Kitchener deel aan een veldtocht.
Jena geboren. Bij diens kerkelij
ke belijdenis kreeg de zoon in een
toespraak van zijn vader de raad
mee: ..Lees Iedere dai
bel, hij is de bron
waarheid en wijsheid".
Bernhard maakte reeds Jong
met zijn vader reizen. onder
meer naar Italië, Oostenrijk,
Zwitserland, later reisde hij naar
Marokko. Engeland. Frankrijk
en Nederland. Maar waar de po
sitie van het vorstengeslacht een
andere was geworden, moest de
jonge prinsna een bezoek san
de universiteit van Berlijn, zijn
brood verdienen als iedere ande
re jongeman. Zo trad hij in dienst
van I.G. Farben te Perijs en Ber
lijn.
Het was deze prins, wiens ver
loving met prinses Juliana een
vreugdeuitbarsting ln Nederland
ten gevolge had, zoals ons land
zelden gekend heeft.
Verloofd
to. die bisschop van Utrecht
in 1234 in zijn bisschop
pelijke residentie te Selburg. in
Hij stierf i
volle vrede, hoewel hij gehoopt
had als martelaar te mogen ster
ven. HIJ liet elf kinderen na.
waarvan zijn jongste dochter Bea
trix heette.
Niet minder bekend was vorst Si
mon VI (1564—1611). dis xich
reeds op Jeugdige lseftijd met
Lodewijk van Nassau verbond,
om mee te strijden ln de veld
tocht der Nederlanden tegen de
Spanjaarden. Hij kende de Neder
landse taal, en bewonderde de tot
ontwikkeling komende Republiek.
In eigen land zette hij de Re
formatie door maar weigerde de
Rooms-Katholieke Kerk haar goe
deren te ontnemen, doch zag er
op toe dat deze goederen voor
strikt geestelijke doeleinden wer
den gebruikt Hij stichtte een her
vormd gymnasium te Lipperode.
Onder zijn bewind bouwden de
Hollandse vestingbouwkundigen
de burcht Lipperode om tot een
vesting.
Zl£i nauwe betrekkingen tot de
Nederlandse Stelen-Generaal en
prins Maortts, alsmede sljn con
tacten met keteer Rudolf, veroor-
taakten, dat hij herhaaldelijk op
trad als bemiddelaar tossen Span
je en de Nederlanden. In 1602 be-
ïocht hij daartoe nog Den Haag.
En zo «ouden verscheidene voor
aanstaand* vorsten van dit ge
slacht te noemen zijn. sis Slmon
III (1349-1414). Bernhard VII Bel-
iirosus (de strijdvaardige) (1429-
1511), en dan de kerkvorsten Ger
hard. de aartsbisschop van Bre
men 1200). Otto, bisschop van
Utrecht '1204-1227'. Dirk. Proost
Deventer «1117-1227). Be ra
rer Wilhelm II telegrafisch
bood om aan de leden van zijn fa
milie de militaire eerbewijzen te
brengen. Maar na een hevige
constitutionele strijd won hij het
pleit en hij is een goed en vroom
regent geweest voor Lippe. Bij
zijn uitvaart in 1904 werden te-
Hoe anders was de sfeer waar
in de verloving van prinses Ju
liana in september 1936 werd be
kend gemaakt, vergeleken bij de
verloving van koningin Wilhelmi-
na in 1900.
In 1900 waren de beide Ka
mers der Staten Genraal op 16
oktober bijeeq. toen een officiële
boodschap in de vergadering bin
nenkwam. die de verloving be
kend maakte van de jonge konin
gin met hertog Hendrik van Meck
lenburg. Toen was er nog in
meerdere mate de distantie tus
sen vorstenhuis en volk.
Maar in september 1936 deed
prinses Juliana in een open sport
auto met prins Bernhard aan het
stuur, haar intocht in Den Hsag.
De hartelijke begroeting van de
nieuwe prins door de koningin,
op de stoep van het paleis Noord-
einde. overtuigde het volk ervan
dat de verloving door koningin
Wilhelmina met blijdschap was
goedgekeurd.
Dat alles werd nog duidelijker,
toen Koningin Wilhelmina op
woensdagmiddag 9 september
voor de radio kwam om na een
kort inleidend woord van de mi
nister van binnenlandse zaken,
mr. J. A. de Wilde, de verloving
aan het Nederlandse volk recht
streeks mee te delen. Daarbij
sprak zij onder meer de woorden:
„Ik kan U niet zeggen, hoe dank
baar ik ben, dat deze verloving
ene is, die uitsluitend berust op
beiderzijdse genegenheid, dc bes
te waarborg voor ene gelukkige
toekomst. Het is mij ene voldoe
ning hieraan te kunnen toevoe
gen, dat ik de keus mijner doch
ter van harte toejuich en. een al
leszins verstandige acht, gezien
de goede eigenschappen. die
mijn a.s. schoonzoon bezit."
Daarna was het woord aan prin
ses Julians, die aanving: ,,Hoe
kan ik u beschrijven, wat een blij
moment het voor mij is, u mijn
verloofde voor te kunnen stellen.
Ik ben heel gelukkig, nadat wij
elkander in de loop van dit jaar
in alle stilte heel goed hebben le
ren kennen. Het eerst ontmoetten
wij elkaar in de wintersport,
daarna herhaalde malen hier in
het land, ten slotte onlangs in de
bergen. Geleidelijk aan zijn wij
het samen „eens" gewordep, en
wel zeer eens".
Tot grote voldoening van het
Nederlandse volk sprak daarna
ook de nieuwe prins in de Ne
derlandse taal enkele woorden:
„In de eerste plaats een woord
van innige dank voor de hartelijke
ontvangst welke mij in Nederland
ten deel is gevallen. Ik begrijp
natuurlijk volkomen, dat die har
telijkheid in de allereerste plaats
de prinses geldt, en niet mij, die
voor u een onbekende is."
Door deze korte toespraak,
waarin de prins tevens meedeel
de dat de huwelijkssluiting spoe
dig zou plaats vinden, veroverde
Prins Bernhard rich direct de vol
le sympathie van het Nederland
se volk.
Die zelfde dag arriveerden
'j Prinsen Moeder, prinses Arm
gard. en zijn broer, prins Asch-
win, in de Residentie, en zij bei
den werden opgenomen in het
vreugdebetoon.
Heel snel deed het verloofde
paar zijn intocht ln Amsterdam
en Apeldoorn.
Een nieuwe dynastieke lente had
ln september 1936 zijn Intrede ge
daan. Nederland had één zorg
minder, en groot was de oprechte
blijdschap ln Nederland, omdat
men van de prinses wist dat zij
werkelijk gelukkig was.
Koningin Wilhelmina xag glim
lachend toe, bij de aankomst
tan Prinses Juliana en Prins
Bernhard in de kleine sportwa
gen ran de Prins.
Kennedy zit niet op Soekarno en Keita te wachten -
Boodschappenlijst van Belgrado aan verkeerde adres
- Nehroe laat zich niet met een boodschap weg
sturen - De rol van Kwame Nkroemah
TERECHT heeft de Amerikaan
se president duidelijk ge
maakt. dat hij helemaal niet zit
te wachten op de heren Soekar
no en Keita, die hem een be
roep van de conferentie der neu
tralen ln Belgrado willen over
handigen. Want deze hoogste
vertegenwoordigers van Indone
sië en Mali (de vroegere Fran
se Soedan) zijn bij Kennedy aan
het verkeerde adres. ZIJ moeten
bij Chroesjtajef zijn om hem
aan het verstand te brengen,
dat hij met het hervatten van
de bovengrondse proeven met
kernwapens het gevaar van de
radioactieve straling ln de ge-v
hele wereld heeft vergroot en
opnieuw sombere gedachten
heeft opgeroepen, dlc steeds
meer rekening gaan houden met
de onvermijdelijkheid van een
kernoorlog van de Sowjetunle te
gen het Westen. En zij hadden
hem ook dienen te vertellen,
dat hij er mee moet ophouden,
de ongelukkige positie van de
westelijke mogendheden In West-
Berlijn te gebruiken om er
steeds opnieuw een oorlogspsy
chose mee te veroorzaken. Dat
was voorlopig wel genong, si
zouden er nog wel meer punten
ssn het boodschappenlijstje kun
nen worden toegevoegd.
Doorslag
Het boodschappenlijstje van
de conferentie van Belgrado was
echter niet alleen aan Chroesjt-
sjef gericht. Kennedy kreeg er
een doorslag van en werd aldus
met de Russische premier over
één kam geschoren. Dit is op
zichzelf al een bijzonderheid, die
tekenend is voor de sfeer, die
op de bijeenkomsten van de
zich niet-verbondenen noemende
neutralisten in de Joegoslavische
hoofdstad. Bedoeld feit is ook
typerend voor de waarde, die
aan de neutraliteit van deze
mensen en hun landen in het
conflict tussen Oost en West
moet worden toegekend. Een
van de weinigen, die niet in de
malaise hebben gedeeld, is Neh
roe geweest. Hij heeft bepaald
niet getracht een scherpe ver
oordeling van de Sowjetunie te
bewerkstelligen vanwege het
hervatten van de kernproeven
en het op de spits drijven van
de Berlijnse crisis. Maar wel
heeft hij getracht, de conferen
tiegangers er van te weerhou
den. zich rechtstreeks met het
conflict tussen Oost en West in
te laten, door het doen van
spectaculaire stappen.
Niet blij
Nehroe was dan ook helemaal
niet blij met het besluit van de
conferentie, hem en de Ghane-
se president Nkroemah (die de
laatste tijd de deur bij Chroesjt
ajef platloopt) te belasten met
het afleveren van bedoelde bood
schap ln Moskou. Men weet, dat
Nehroe al enkele weken geleden
heeft laten weten, na afloop van
de conferentie te Belgrado naar
Moskou te zullen doorreizen om
met Chroesjtsjef te spreken over
de oorzaken en de mogelijke ge
volgen van de Berlijnse ui Ida.
De hervatting van de kernproe
ven en het gedrag van de con
ferentiegangers ln Belgrado heb
ben zijn taak bepaald niet lich
ter gemaakt.
Verschil
Wil men een juist beeld krij
gen van wat het neutralistische
congres in de Joegoslavische
hoofdstad heeft gepresteerd dan
moet men zich een ogenblik
voorstellen, dat niet de Sowjet
unie, maar de Verenigde Staten
een eind zouden hebben gemaakt
aan de periode, waarin Oost en
West (met uitzondering van
Frankrijk) vrijwillig hadden af
gezien van het nemen van proe
ven met kernwapens. Het zou
een daad zijn geweest die ge
voegd bij het feit. dat de proe
ven geen radioactieve neerslag
zouden hebben veroorzaakt
volkomen verklaarbaar zou zijn
geweest, omdat de Amerikanen
nog maar enkele weken geleden
voorstellen hadden ingediend,
die alleen maar gebaseerd wa
ren op' punten, waarover vroe
ger al overeenstemming met de
Russen was bereikt.
Mur ach, wat zouden de
neutralisten in Belgrado een
misbaar hebben gemaakt, wat
zon er in de Afrikaanse en
Aziatische, maar ook ln de wes
telijke landen een storm van
verontwaardiging zijn losgebro
ken en wat zouden de handlan
gers van Chroesjtsjef hun best
hebben gedaan, om de Amerika
nen als op heterdaad betrapte
oorlogsstokers voor de Verenig
de Naties te slepen.
Nu niet
Nu zijn het niet de Amerika
nen geweest, die de proeven het
eerst hebben hervat, maar de
Russen en het zijn geen „scho
ne" ondergrondse proeven, die
zij hebben gehouden, maar „vui
le" bovengrondse, die volgens
berichten uit vele delen van de
wereld reeds voor een onrust
barende toeneming van de ra
dioactiviteit in de dampkring
hebben gezogrd. En wat ge
beurt er nu? Er rijn inderdaad
zwakke protestverklaringen af
gelegd door enkele Afrikaanse
en Aziatische politici en er zijn
enkele demonstraties geweest.
Maar dan is het toch ook wel
bij gebleven. Geen misbaar op
de conferentie van Belgrado,
geen storm van verontwaardi
ging ln de Afrikaanse en Azia
tische landen en onder de neu
tralisten en pacifisten in de
westelijke landen, geen actie
ook om de op heterdaad be
trapte oorlogsstokers in Moskou
voor de Verenigde Natiez te «Ie
pen.
Niets van dR alle*. Maar wel
redevoeringen, waarin In bedek
te termen te verstaan wordt ge
geven, dat de houding van het
Westen de Russen geen andere
mogelijkheid meer had overge
laten.
Politiek
En zo zien we dus reeds het
resultaat van de oerwoud-politiek
van Chroesjtsjef. waarover we
vorige week al het een en ander
hebben geschreven. We stipten
al even aan, dat Nkroemah van
Ghana de deur van Chroesjtsjef
in de afgelopen maanden heeft
plat gelopen. Men verdenkt hem
er dan ook van, dat hij zich voor
het wagentje van de Russische
premier heeft laten spannen, of
dat hij om zijn eigen interna
tionale politieke doeleinden te
kunnen verwezenlijken, van be
paalde opmerkingen van de Rus
gebruik heeft gemaakt op de
conferentie te Belgrado. Chroesj
tsjef zou Nkroemah op het hart
hebben gebonden, dat in een
eventueel wereldconflict neutra
liteit geen enkele waarborg
biedt om te kunnen ontkomen
aan de verschrikkingen, die een
dergelijke strijd voor de gehele
wereld met zich zal brengen.
Toen vlak voor de opening van
het congres te Belgrado werd
medegedeeld, dat de Sowjetunie
haar proeven met kernwapens
zou hervatten, gebruikte Nkroe
mah zijn van de Russische pre
mier verkregen inside Informa
tion" om de stemming te kan
nen beïnvloeden en (wat voor
hem en vele anderen van groot
belang was) te voorkomen, dat
het Westen op de conferentie een
morele overwinning zou boeken.
Middenweg
In dit licht bezien kan men
zich voorstellen, dat Nehroe
die in zijn hart bepaald niet aan
de kant van Chroesjtsjef staat,
maar het verstandiger vindt in
het conflict tussen Oost en West
een „middenweg" te bewande
len nu niet enthousiast was,
toen men deze Nkroemah
als waakhond met hem naar
Moskou stuurde. Vandaar, dat
hij tot het laatst toe getracht
heeft, niet als boodschappen
jongen van de congressisten te
worden behandeld en vandaar
ook, dat hij bij zijn vertrek uit
Belgrado naar Moskou net
deed, alsof Nkroemah lucht
voor hem was. Een dergelijke
houding spreekt bij een man
als Nehroe boekdelen. Formeel
kon Nehroe echter niet ontko
men aan een gezamenlijke mis
sie met Nkroemah, - omdat
Chroesjtsjef beide mannen op
een diner uitnodigde (waar hij
overigens net deed. of zijn neus
bloedde. De overhandiging van
de boodschap (ook die voor
Kennedy> heeft echter op de
Russische en Amerikaanse am
bassades te Belgrado plaatsge
vonden. Nehroe heeft na dat
verplichte diner met Nkroemah
erbij nog enkele langdurige ge
sprekken met de Russische pre
mier gehad en op het ogenblik
dit schrijven valt nog
worden genomen met kernwa
pens. waarvan moet worden
aangenomen, dat zij grote hoe
veelheden radioactieve neerslag
zullen veroorzaken, die een
ernstige bedreiging voor de
mensheid kunnen vormen.
Aanvaarding van het Ameri
kaans-Britse plan door de Sow
jetunie zou dit land niet de mo
gelijkheid hebben ontnomen,
ondergrondse en bovengrondse
proeven te nemen, die geen ra
dioactieve neerslag veroorza
ken een mogelijkheid, waar
over de Russen kunnen be
schikken. te oordelen naar de
vorderingen, die zij op het ge
bied van de kernenergie heb
ben gemaakt.
Het merkwaardige was ech
ter, dat dit voorstel weinig in
druk maakte op de mensei
Belgrado, omdat zij het Westen
nog steeds niet zonder w
trouwen kunnen bejegenen.
Nog merkwaardiger is het, dat
men het juist heeft gevonden,
Chroestsjef en Kennedy op i
zelfde wijze te benaderen r
aanleiding van stappen, die de
Russische premier eenzijdig heeft
genomen. Als men zich helemaj.1
niet rechtstreeks ingelaten
hebben met het conflict tussen
Oost en West en volstaan
hebben met het uitspreken
grote ongerustheid over de wijze,
waarop de internationale ver
houdingen nadelig worden beïn
vloed. zou er niets aan de hand
geweest zün. Nu men het echter
nodig heeft geoordeeld, beide
staatslieden te benaderen, die de
twee tegenover elkaar staande
machtsblokken vertegenwoordi
gen. staan de zaken er echter
anders voor. Men heeft perti
nent geweigerd, de hervatting
van de Russische proeven met
kernwapens te veroordelen als
een stap. die de wereldvrede i
gevaar brengt. Men heeft daar
entegen naar woorden gezocht
om het Russische optreden te ver
klaren.
En men heeft het zelfs niet
de moeite waard gevonden, ge
bruik te maken van het
groot verantwoordelijkheidsge
voel getuigend voorstel van Ken
nedy en Macmillan, een
drag te sluiten waarbij boven
grondse proeven met kernwapens,
die radioactieve neerslag vei
zaken, worden verboden.
Voorstel
De mogelijkheid bestaat, dat
Nehroe (als premier van India
en dus niet als afgevaardigde
van de conferentie te Belgrado)
de Rus op het hart zal binden,
dat hij er heel goed aan zou
doen, het voorstel van pres!
Zoals men weet hebben dezen
Chroesjtsjef gevraagd, in te
stemmen met het ondertekenen
van een verdrag, waarin alle
bovengrondse proeven, die ra
dioactieve neerslag veroorza
ken, worden verboden. Zij heb
ben de Russische premier tot
vandaag de tijd gegeven, op
dit voorstel in te gaan en zij
hebben bewust gebruik gemaakt
van de omstandigheid, dat pre
mier Nehroe zich van woensdag
31. af in Moskou bevond om
met Chroesjtsjef over de voor
naamste wereldproblemen te
spreken. Uit verklaringen, die
in de afgelopen week in Mos
kou werden afgelegd en uit het
feit. dat de serie kernproeven
in de Sowjetunie wordt afge
werkt alsof er niets aan de
hand is, kon reeds worden af
geleid. dat de Sowjetunie niet
zou ingaan op het Amerikaans-
Britse ultimatieve plan. Dit
nam echter niet weg. dat
Chroesjtsjef nog over verschil
lende mogelijkheden beschikte
om hot voorstel op de lange
baan te schuiven.
Bedoeling
De belangrijkste bedoeling
van het voorstel van Kenncdy
en Macmillan is geweest, te
voorkomen, dat er van nn af
aan op grote schaal proeven
In plaats daarvan kreeg Ken
nedy een brief van gelijke inhoud
als aan Chroesjtsjef ter hand is
gesteld. Dat is neutralisme in de
praktijk. Chroesjtsjef kan het zo
bont niet maken, of de neutralen
weten er wel een mouw aan te
passen. Zij passen er voor, de
Russische premier ook maar een
strobreed in de weg te leggen.
Om hem gunstig te stemmen
andere conclusie is echt niet n
mogelijk) sturen zij hem een keu
rig briefje. En om alle twijfel
weg te nemen, dat zij het goed
met hem menen, sturen ze een
zelfde briefje aan Kennedy, die
daar dan maar genoegen
moet nemen.
We kunnen ons voorstellen dat
een figuur als Nehroe. die op dit
gebied door veel ervaring wijzer
is geworden, zich tegen deze gang
van zaken heeft verzet, totdat het
niet langer baatte. Niettemin is
van het optreden van Nehroe
dat zich voornamelijk achter de
schermen afspeelde een mati
gende invloed uitgegaan.
Het meeat tot onze verbeelding
sprekende feit Is het ontbreken
van ook maar de geringste ver
wijzing naar de kwestie Nleuw-
Guinea. een zaak, waarvoor Soe
karno nota bene speciaal n
Belgrado was gereid. Het Is s
makelijk te lezen, hoe men zich
nu In Djakarta in allerlei boch
ten wringt om de Indruk weg te
nemen, dat Soekarno de boot
heeft gemist.
Dc weigering, de Sowjetunie
te veroordelen, heeft nog een an
dere achtergrond. De bedoeling
van vele conferentiegangers was.
in Belgrado een demonstratie op
touw te zetten tegen wat men
wel noemt de laatste stuiptrek
kingen van het kolonialisme der
westelijke mogendheden. De her
vatting van de Russische proeven
met kernwapens heeft echter roet
in het eten van deze lieden ge
gooid. Een veroordeling van de
Russen zou koren op de molen
van het Westen geweest zijn.
Die zat er dus ook daarom al
niet In. Een frontale aanval
het kolonialisme zou echter ook
niet meer het gewenste effect
hebben, zeker niet. wanneer en
kele oude koelen uit de sloot ge
haald zouden worden. Vandaar
het „matige" resultaat van Bel
grado. dank tij de bemiddelende
rol van Nehroe.
