|liettuie £dhsrl)c QTmtrant
Rusland liet gisteren
kernbom ontploffen
7
Ook Walter Ulbricht omhelst Titof
oorbereidingen waren al aan de gang Dubbele moord
in Sprang
Afrika neutraal en
zonder kernwapens
Goulart zal maandag
president worden
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1961
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
POSTREKENING: 54836.
KLACHTEND LENSTbezorging 1819 U.
ABONNEMENTEN7,50 per kwartaal;
f 2,56 per maand; ƒ0.59 per week.
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter.
Familieberichten f 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting)
Tweeënveertigste jaargang no. 12267
CHRISTEL1JK-NATIONAAL DAGBLAD
.Stantfa«tt(l| i< thebltfcn
tngn hert io Ir^taspott"
Bewaakster van
Taptoe-schatten
Zie pagina 7
DE SOWJETUNIE beeft gisteren in de loop van de dag een kernwapen
in de atmosfeer tot ontploffing gebracht in het gebied van Centraal-
Azië. Dat heeft het Witte Huis gisteravond negen uur Nederlandse tijd
bekendgemaakt. De perssecretaris van president Kennedy las op het Witte
j Huis een verklaring voor waarin stond dat voorzover bekend, de laatste
i Russische kernproeven op 1 en 3 november 1958 zijn genomen, enige
dagen na het begin van de conferentie over het staken van dergelijke
proeven in Genève. De explosie moet hebben plaatsgevonden in Semipa-
latinsk, ongeveer 725 kilometer ten zuidoosten van Omsk. In de Ameri
kaanse verklaring werd gezegd, dat het wapen groter was dan de atoom-
bom die indertijd op Hirosjima werd geworpen, doch niet van de megaton-
klasse was.
De woordvoerder van het Witte
Huis kon niet meedelen op welke
hoogte de ontploffing heeft plaats
gevonden. Eerst na geruime tijd werd
president Kennedy van het nieuwe
op de hoogte gebracht, omdat het
zeer lang duurde voor de waarne
ming bevestigd kon worden.
Op de vraag of naar aanleiding van
de Russische proef de politiek van
de Verenigde Staten ten opzichte van
kernproeven onmiddellijk zou worden
herzien, kon de woordvoerder geen
antwoord geven.
Het Franse persagentschap A.F.P.
meldde hedenochtend vroeg dat ondanks
de opwinding die de explosie in de Ver
enigde Staten heeft veroorzaakt presi
dent Kennedy het weekeinde op zUn
buitenverblijf hoopt door te brengen,
Twee kinderen wilden gis-
prins Bernhard bij zijn
teren op eigen initiatief
bezoek aan de onderoffi-
ciersschool te Weert bloe
men aanbieden. Een in
specteur-generaal die zijn
rondgang langs de troepen
maakt, kan echter moei
lijk met een boeketje bloe
men lopen. De adjudant
van de Prins, kolonel
Geertsema, vertelde dat
aan de kinderen, Jackie
Stijn (12) en Pietje Liever-
niet (5) en de Prins gaf
xe vriendelijk een hand
Soedanese presiden t in Belgrado:
Nieuws in
één oogopslag
Inderdaad heeft de
Sowjetunie gisteren haar
kernproeven hervat. In
Midden-Azië is in de at
mosfeer een kernwapen
van de ..middenklasse" tot
ontploffing gebracht, zo
heeft het Witte Huis gis
teravond meegedeeld. Met
diepe teleurstelling heeft
de wereld hiervan kennis
moeten nemen.
Tito, Nasser en Bour-
guiba hebben op de con-
lerentie der „neutralen"
in Belgrado het Russische
besluit tot hervatting van
de kernproeven fel ver
oordeeld.
Alle acties van o.a. het
Braziliaanse leger ten
spijt, heeft het Congres
zijn wil doorgezet en vice-
president Goulart tot pre
sident uitgeroepen. Maan
dag wordt hij geïnstal
leerd, de grondwet wordt
niet veranderd en Gou
lart krijgt dezelfde be
voegdheden als ex-presi
dent Quad ros.
Van de Nederlandse
regering is inzake Nieuw-
Guinea geen voorstel aan
Ver. Naties te ver
wachten. Soekamo eiste
In Belgrado een „spoedig
•inde" van het conflict
met Nederland.
De sergeant F., een
vroegere medewerker van
de hoofdambtenaar van
het ministerie van defen
sie F. H. v. d. Putten,
heeft bekend, de „aanran
dingsscène" van Oudewa
ter, waarvan de heer v
d. Putten het slachtoffer
moest worden, te hebben
geënsceneerd. De sergeant
heeft een reprimande ge
kregen.
De bekende zangeres
Greet Koeman is van
nacht, 54 jaar oud, na een
langdurige ziekte overle
den.
PRESIDENT Ibrahim Abboed van
Soedan heeft gisteren op dc
topconferentie van de tot geen blok
behorende landen in Belgrado voor
gesteld om het gehele Afrikaanse
continent tot een neutrale zone te
maken, waarin noch kernwapens
opgeslagen zullen worden, noch
kernproeven zullen worden gehou
den. De militaire bases in Afrika
moesten eveneens worden opgehe
ven.
President Abboed was van mening,
dat de V.N. de kwestie van de ont
wapening zelf ter hand moesten ne
men. Verder zou het Handvest van
de V.N. zodanig gewijzigd moeten
worden, da t bewapening verboden
wordt.
De volgende spreker, premier Oe Noe
van Birma, sprak in zeer gematigde be
woordingen. die een scherpe tegenstel
ling vormden met de aanvallen op Wes
telijk kolonialisme van Soekarno en
Abboed. Omtrent het kolonialisme ver
klaarde Oe Noe, dat men alles in het
werk moet stellen om hiervan bevrijd
te worden, maar men moet niet in de
fout vervallen, die vroeger koloniserend
geweest zijn.
Oe Noe uitte z(jn bezorgdheid over
de houding, die de V.S., Frankrijk en
de Sowjetunie tegenover de V.N. aan
nemen. Hjj was ervan overtuigd, dat
beide blokken bereid zijn om een oorlog
over Berlijn te riskeren. Daarom be
toonde hU zich een fel voorstander van
onderhandelingen en hU was er zeker
van. dat bepaalde landen een bemidde
lende rol bü deze onderhandelingen
konden spelen.
Alle sprekers ter conferentie tonen
zich geschokt over de hervatting van
de kernproeven door Rusland. Frankrijk
is eveneens het doelwit van hun toorn
in verband met de Sahara en het nemen
van proeven aldaar. Men meent alge
meen, dat het Westen, zolang het zelf
de kernwapenproeven niet hervat, in
een moreel sterke positie komt te staan.
Men is verontrust over het feit, dat de
jongste Russische explosie genomen is
op het moment, dat de conferentie bij
een is. Het wordt voor de delegaties nu
moeilijk in hun gematigde houding te
volharden.
Bourguiba verklaarde in zijn rede,
dat Tunesië vastbesloten is zijn grond
gebied te zuiveren van het laaste spoor
van vreemde overheersing. Het zal ook
..de bevrijding van het Algerijnse broe
dervolk helpen verhaasten."
Chroesjtsjef heeft de conferentie
een ooodschap gezonden, waarin hij
stelt, dat de alarmerende toestand
van het ogenblik geschapen is door
de steeds grotere activiteit van de op
wraak en aanval uitzijnde krachten.
Deze bedrijvigheid verschilt slechts
weinig van hetgeen zich twintig jaar
geleden, aan de vooravond van de
tweede wereldoorlog heeft afge
speeld. Hij sprak zich uit voor een
blijvende vrede, waarin „de landen,
die de ketens van het kolonialisme
van zich hebben afgeschud, een be
langrijke internationale rol kunnen
spelen."
Een hooggeplaatste Zuidslavische zegs
man heeft gisteren meegedeeld, dat Gi-
zenga. de linkse vice-premier van Kon
go, per vliegtuig naar de topconferentie
in Belgrado onderweg is. Oorspronkelijk
was de verwachting, dat Gizenga de
conferentie zou bijwonen samen met
mier Adoela. maar zij werden nooit of
ficieel uitgenodigd. Het het vliegtuig,
dat naar Kongo is gestuurd, zou ook
Adoela mee moeten gaan, maar
ist niet of hij inderdaad was ingestapt
Leden van de Zuidslavische veilig
heidspolitie hebben de perskaarten in
beslag genomen van een vUfUl Israëli
sche journalisten. Enkele delegatielei
ders zouden er bezwaar tegen gemaakt
hebben, dat Israëlische journalisten hen
konden benaderen. Negen uur later
den de kaarten terug gegeven onder het
aanbieden van verontschuldigingen vooi
het „misverstand".
De conferentie is geschorst tot van
middag. De eerste spreker zal zijn kei-
:r Haile Selassie van Ethiopië.
Wat de inwoners van Belgrado z<
graag gewild hebben. Is nu gebeurd. De
Zuidslavische regering heeft miljoenen
dollars uit een speciaal reservefonds
beschikking gesteld voor de opluistering
de stad. Winkelzaken hebben kre
diet gekregen voor aantrekkeiyke eta
lages en de gemeente heeft de stad op
gefleurd. De straatverlichting is verbe
terd en er zijn zelfs fonteinen gebouwd.
De bekroning van dit alles vormt een
33 meter hoge obelisk van witte steen,
waarop de nationale emblemen zUn aan
gebracht van de landen, die de confe
rentie bijwonen.
Prins roemt succes
onderof f iciersschool
De resultaten van de school in de af
gelopen jaren rechtvaardigen volkomen
ieuwe naam en deze resultaten
de reden, waarom ik hier aa
zig heb willen zijn om mijn gelukwe
te bieden. Aldus gisteren prins Bern
hard, die in Weert een bezoek heeft ge
bracht aan de onderofficiersschool.
Dit opleidingsinstituut heet sinds gis-
ïren, de tiende verjaardag var
school, „de Koninklijke mlitaire school".
de toespraak van de prins werd
hem de „Vijfschaar" (het leerlingenbe-
stuur van de school) voorgesteld. Hier
bij informeerde hij belangstellend r
de samenstelling van dit bestuur, w
op korporaal 1ste klas H. Boek hem
vertelde, dat deze vijfschaar door de
leerlingen van de school is gekozen
aar hjj nieuwe besprekingen met zUn
specialisten over kernvraagstukken hoopt
De Indiër Chandra Dja. die als voor
zitter optreedt van de groep Afrikaanse
en Aziatische landen in de Verenigde
Naties, heeft gisteravond verklaard er
dankbaar voor te zfjn dat er geen reus
achtige bom tot ontploffing is gebracht.
Wel achtte hij het internationale kli
maat nog somberder geworden.
Amerikaanse en Britse deskundigen
die in Genève met de Russen hebben on
derhandeld gaven als hun mening dat
de Russische kernexplosie geruime tijd
moet zijn voorbereid. Een westers woord
voerder legde er zelfs de nadruk op
dat Tsarapkin herhaalde malen heeft
betoogd dat de voorbereiding van een
kernwapenproeg een jaar vergt.
Vanmorgen heeft men in een boerde
rijtje aan bet Oostelnd te Sprang-Capelle
(NU.) de levenloze lichamen aangetroL
fen van de gebroeders A. en H. van
Zeist, die resp. 74 en 72 Jaar oud zijn.
De rUkspolitie die de zaak in onderzoek
heeft, vermoedt dat er sprake is van
een roofmoord.
Slager RUke vond het vreemd dat de
vensters van de boerderU vanmorgen
zolang gesloten bleven, omdat de be
jaarde landbouwers altijd reeds vroeg
met de arbeid beginnen- HU waarschuw
de een familielid en deze trof in de
gang het lUk van een van de broers aan
en in een kamer bet andere.
Enorme scheepsschroef
gaat over de weg
Vandaag begint bü de scheepsschroe-
venfabriek Lips N.V. te Drunen het ver
voer van een 34 ton wegende scheeps
schroef voor de 73.000 ton tanker, welke
Verolme te IJsselmonde bouwt Het trans
port geschiedt op een truck met oplegger
onder politiebegeleiding. In 1959 goot
Lips een schroef van 40 ton.
Het 460 ton grote motorbootje
Beta heeft een kwartier lang ge
weten wat zeewater is voor het
otnsloeg. Dat gebeurde deze
week in Mandal in Zuid-Noor-
wegem Het schip voer met 27
personen aan boord richting
Kristiansand, waar het aan de
eigenaars zou worden overge
dragen. Twee Duitse marine
schepen die in de fjord rond
voeren, pikten dc 27 Noren en
Denen op. De dramatische foto
toont de schipbreukelingen op
het omgeslagen bootje, in rub
berboten en zwemmend in de
golven.
Gewonde matroos
naar hospitaal
De 17-jarige matroos L. van Geest uit
Naaldwijk, die op 26 augustus werd ge
wond bij een ongeluk aan boord van
de onderzeebootjager Groningen is op
genomen in een hospitaal te Montreal.
Hij werd aanvankelijk verpleegd aan
boord van de Karei Doorman, maai
toen zijn toestand ernstiger werd, acht
te men het wenselijk hem in een zieken
huis aan de wal op te nemen, waarheen
hij per helicopter is vervoerd. Zijn toe
stand is inmiddels iets verbeterd.
Tweede Kamer op
20 september
weer
r bij
een
De Tweede Kamer hervat zijn verga
deringen op woensdag 20 september om
één uur des middags. Aan het begin van
deze vergadering zal de minister van so
ciale zaken en volksgezondheid, dr. Veld
kamp, een verklaring afleggen met be
trekking tot het wetsontwerp Algemene
kinderbij slagverzekering.
Verhuur van
KLIM- STEIGER
MATERIAAL
Het best gesorteerd in:
schildersverven,
ladders en
schildersgereedschappen
Leidse verfhandel „de Valk" n.v.
LAMMERMARKT 3 Verkoop ultaluitend engros LEIDEN. Tel.
DE Braziliaanse vice-president
Goulart is vanochtend vroeg
in Porto Alegre (hoofdstad van de
zuidelijke provincie Rio Grande do
Sul) aangekomen.
Het ligt in de bedoeling, dat hij
maandagmiddag om 4 uur als pre
sident wordt geïnstalleerd.
Voordat Goulart weer voet op Bra
ziliaanse bodem zette had het Congres
de voorgesteld eamendementen op de
grondwet van de hand gewezen, die
beoogden de macht van de nieuwe
president te beknotten. De voorzitter
van het Congres verklaarde, dat
Goulart met of zonder aanvaarding
door het parlement van een parlemen
tair bewind de macht op zich zal ne
men, die hem volgens de (bestaande)
grondwet toekomt. Zonodig zou hij
zelf naar Porto Alegre gaan om
Goulart naar de hoofdstad Brasilia
te begeleiden.
Intussen schijnt Goulart te willen in
stemmen met bepaalde beperkingen van
de macht van de president. De amende
menten werden dan ook niet in de eer
ste plaats verworpen, omdat Goulart er
niets voor voelde, maar wel omdat de
congresleden van oordeel waren, dat zij
zich op een verkeerde weg zouden be
geven, als zij voor de druk van enkele
militaire leiders zouden zwichten. Deze
leiders hebben nog getracht, Goulart
te bewegen tot het aanvaarden van hun
voorwaarden, waarop hij zijn functie als
president zou kunnen uitoefenen. Een
officieel gesprek vond in Montevideo
plaats, de laatste pleisterplaats in Gou-
lart's terugreis naar Brazilië. Goulart
heeft echter geweigerd een zgn. parle
mentair systeem, dat hem, vergeleken
bij zUn voorganger, aanzienlijk in zijn
bevoegdheden zou beknotten, te aan
vaarden.
Kort daarop vertrok hij naar Porto
Alegre. De militaire leiders hadden op
dracht gegeven, de Caravelle, waarmee
Goulart reisde, aan de grens te onder
scheppen. Dit is niet gebeurd. Er is
trouwens in heel Brazilië nog geen schot
gelost. De bevelen van de militaire lei
ders. die hun zetel van de hoofdstad
Brasilia naar Rio de Janeiro hebben
verplaatst, worden blijkbaar niet uitge-
Het voorstel, Goulart maandag te
installeren, is afkomstig van oud-pre
sident Kubitschek, die een telefoonge
sprek met hem had gevoerd. Kubit
schek zou hem hebben gevraagd, zich
naar Brasilia te begeven. Goulart zou
zich hiermee akkoord hebben ver
klaard, op voorwaarde dat een datum
oor zijn investituur zou worden vast
gesteld.
QP DITZELFDE PLEKJE in de krant.
waar wij elke dag de vinger plegen
te leggen bij belangrijke gebeurtenissen
In eigen land of in de wereld, vragen wij
vandaag voor een ogenblik helangstellinc
voor de krant zelf. En wij doen het met
vrijmoedigheid.
Het is ook na een natte zomer weer
september geworden, het se'zoen van ac
tiviteit en van aanpakken. Het is dc tijd
van actie en van werving. Ook voor de
krant is dat het geval. En waarom ook
niet?
Een krant is een belangrijk ding. En
naarmate wij leven in ernstiger tijd,
neemt ook de krant in belangrijkheid toe.
Zij toch dient zich dagelijks bij ons aan
om verslag te doen van haar bevindingen.
Meer dan dat zij wil ons behulpzaam
zijn, over al datgene wat ons bezighoudt,
ons een verantwoorde mening, een ver
antwoord oordeel, te vormen. Zij wil ons
helpen, datgene wat aan de oppervlakte
geschiedt te doorzien. Zij wil ons inzicht
zowel als uitzicht bieden.
Zo wil het als het goed is iedere
krant. Maar het inag rustig worden vast
gesteld, dat een krant, die vanuit een
zekere levensbeschouwing wenst te wer
ken, hierbij bijzondere mogelijkheden
heeft. Het maakt enig verschil, of men
als lezer met al het vaak harde en bit
tere nieuws in de kou komt te staan, dan
wel of de gedachten van het horizontale
vlak van deze wereld worden geleid naar
hoger verten. Wat de mens van vandaag
behoeft, is troost en bemoediging, cn
waarom hem die te onthouden, nu zij im
mers gegeven zijn?
Een christelijke krant behoort ook als
krant een goede krant te zijn. En wij. die
aan zulk een krant onze dagtaak vinden,
menen in alle bescheidenheid, dat wij de
mogelijkheid daarvan plegen te bewijzen.
Een christelijke krant behoeft niet een
achtergebleven gebied te zijn, dat men
nog wel steunen wil om het hoge doel.
Neen, wie een christelijke krant leest,
behoeft niet het gevoel te hebben, dat liij
zich iets wezenlijks ontzegt.
Maar behalve dat hij zich niets ontzegt,
ontvangt hij ook een plus, het plus na
melijk van de benadering van het we
reldnieuws vanuit de eigen levenskijk.
Die benadering is niet altijd gemakkelijk.
Maar zij is de moeite waard die daartoe
ondernomen wordt.
Wij, die aan de krant werken, willen
daarnaar ook in de komende maanden
streven, zo het kan nog in toenemende
mate. Wij hebben het gevoel, dat de lezer,
die zich aan onze informatie toever
trouwt, daarop recht heeft. Zijn vertrou
wen en dat van zijn gezin is ons een nim
mer aflatende stimulans.
Echter, wanneer dat v> is, menen wij op
onze beurt een beroep op onze lezerskring
te mogen doen. Hiertoe namelijk, dat men
ons helpt om aan de lezerskring de altijd
wenselijke uitbreiding te geven. Hoe inecr
lezers, des te beter dc krant. Wie ons helpt
dient dus tevens zichzelf. Bovend'en be
wijst hij een dienst aan wie zich zo bij
onze lezerskring voegen.
De mogelijkheden daartoe? Voor wie even
oplet, zijn ze legio. Er is trouwens, naar
de ervaring leert, zo we'nig voor nodig.
Het meeste immers doet de krant zelf.
Vestig op haar eens de aandacht, betrek
haar eens in het gesprek. En stel maar
rustig, dat men zich zonder haar, die ook
in een tijd van wereldwijde problemen
een waardevolle bron van inlichting, van
toelichting èn van voorlichting wil zijn.
nodeloos en tot eigen schade tekort doet.
J?R WORDT dit weekeinde een strijd
gestreden tussen de mist en de zon.
W(j bl(jt? enwel in een groot hogedrvk-
gebied liggen met rustig weer en een
2wakke noordoostenwind met aU enip
nadeel dat deze lucht zeer vochtig is,
waardoor er in de nacht en ochtend
mizt en lapc wolkenvelden ontstaan.
Gisteren won de zon het op de meeste
plaatsen, waardoor Zutd-Limburp 30
graden Celsius noteerde, maa rhier in
het Westen was de bewolking hardnek
kig.
Ook dit weekeinde wordt de tempera
tuur bepaald door het tijdstip waarop
de zon doorbreekt. Is dit in de voormid-
dap het geval, dan zal het in de namid-
dag zomers zijn met maximum van 22
tot 23 graden. Maar op enkele plaatsen
is het ook mogelijk dat de mirt het de
pehete dap t>an de zon blijft winnen.
De Bilt verwacht tot zondagavond: In
de nacht en ochtend plaaUelUk mist.
Morgen later op de dag op de meeste
plaatsen zonnig cn warm weer. Matige
tot zwakke veranderiyke wind. (Opge
maakt 11.15 uur).
^74/èjp4S78\
73 f£,
li 5 f\ sj
Tendens: langzaam stugcoa
ZON EN MAAN
Zondag: Zon op 5 54; onaer 19.24 uur;
Maan op onder 15.34 uur
Maandag: Zon op 5.55; onder 19.22 uur;
Maan op 0.22; onder 16.23 uur.
Nieuwe maan 10 september.
HET WEEK IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
Stockh.
Oslo
Kopenh.
MAJOOR TITOF, de Rus
sische ruimtereiziger Is
gistermiddag op het Oost-
berlijnse vliegveld Schöne-
feld aangekomen. De kosmo
naut zal op uitnodiging van
president Ulbricht een rond
reis door Oost-Duitsland
maken.
Volgens het Oostduitse
persbureau A.D.N. waren er
6000 a 7000 mensen op het
vliegveld Schönefeld om
Titof en zijn aantrekkelijke
vrouw Tamara te begroeten.
Titof werd omhelsd door
het staatshoofd Walter Ul
bricht. Tijdens het spelen
van de volksliederen stonden
zij arm in arm naast elkaar.
De Titofs gingen daarna
geheel verloren in de en
thousiaste massa's en pas na
enige minuten konden de
Lv.-camera's hen weer vol-
Een blauwe halsdoek van
dc communistische jeugdbe
weging werd Titof rond de
hals gedaan. Kinderen duw
den hem boeketten bloemen
in de hand en mensen die
niet dicht genoeg bij hem
konden komen gooiden hun
bloemen naar hem toe.
Ulbricht zei dat 't ongeëven
aarde ruimtevaartsueces van
Titof het communisme de
zekerheid gaf dat het ook de
historische strijd met het ka
pitalisme op de andere ter
reinen zou winnen.
Titof gaf daarna een korte
samenvatting van zijn bele
venissen in de ruimte, welke
hij besloot in het Duits met
de woorden: „lang leve de
vrede in de gehele wereld-'
Staande io een auto reden
Titof en Ulbricht naar Oost-
Berlijn.
MUnchen
ZQrich
Genève
Locarno
Wenen
Innsbruck
Belgrado
E GS ÊI