Jlieuiuc geitectfeÖTauranl
Aardschokken gevolg van
een Russische kernproef?
Commentaar
Oostduits meisje verraadt moeder
Maar de
zijn het
geleerden
niet eens
KLM en Sabena mogen
niet door corridors
IEMCO
Waagt Goulart van daag
sprong naar Brazilië?
nu
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1961
KANTORENSteenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
POSTREKENING: 56036.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u.
ADVERTENTIES: a30 per millimeter.
Familieberichten f 0.18 per millimeter.
(Btj contract belangrijke korting)
Tweeënveertigste jaargang no. 12266
CHRISTELIJKE AT ION AAL DAGBLAD
.Stojüsatucl) K gbtblmu
min tert ia Uf fteaspteT
Drie oktober -
begrip en traditie
Zie pagina 3
Nieuws in
één oogopslag
Enkele uren nadat
Chroesjtsjef mededeling
had gedaan van het Rus
sisch besluit de kernproe
ven te hervatten, zijn in
verschillende delen van
de wereld zware schok
ken geregistreerd, die
erop zouden kunnen wij
zen, dat in Centraal Azië
kernwapens tot ontplof
fing zijn gebracht
Verwacht werd, dat
Goulart vandaag naar
Brazilië zou terugkeren
om het presidentschap op
zich te nemen. Het derde
leger in de provincie Rio
Grande do Sul staat ach
ter hem, maar andere Bra
ziliaanse legereenheden
wensen hem niet als pre
sident en hebben een of
fensief tegen het derde le
ger, ingezet
De KLM en de Sabena
hebben van de westelijke
mogendheden geen toe
stemming gekregen om
via de luchtcorridors over
Oost-Duitsland reizigers
te vervoeren naar Leipzig,
waar de Messe zal wor
den gehouden. De weige
ring betreft een vergel
dingsmaatregel wegens
het sluiten van de grens
in Berlyn.
De 4500 Westberlij-
ners, die tot voor kort hun
met werk in Oost-Berlijn
verdiende marken tegen
de koers van één Oost
mark één Westmark kon
den inwisselen, zullen de
ze mogelijkheid vanaf he
den niet meer hebben.
Het Westberlijnse stads
bestuur wil daarmee aan
het werken in Oost-Berlijn
een einde maken.
De V.N. hebben van
president Tsjombe geëist
zijn minister van binnen
landse zaken Moenongo te
ontslaan, omdat deze op
dracht zou hebben gege
ven V.N.-militairen te ver
moorden. De beschuldi
ging is categorisch ont
kend.
Gouverneur Van Til
burg heeft bij de opening
van de zitting der Suri
naamse Staten een aantal
plannen ontvouwd en me
degedeeld, dat de toene
mende welvaart ook hoge
eisen stelt aan de schat
kist Suriname zal zich tot
andere landen en interna
tionale fondsen moeten
richten
Een Constellation van
de TWA is vanmorgen
kort na de start bij Chica
go neergestort en uitge
brand. Alle 76 inzittenden
kwamen op het leven.
Een anonieme brief
schrijver beweert dat hij
het in Londen ontvdeem-
de portret van Goya in
bezit heeft. Hij vraagt een
losprijs van 1^ miljoen
gulden, welk bedrag hij
dan aan liefdadige doel
einden zal besteden.
Nieuw tvapen: een
spiegeltje
Een Oostdsdtse soldaat (links) aan
de Berlijnse sectorgrens gebruikt
een spiegeltje om de zon in de
lenzen ran Westerse fotografen te
laten schijnen. De bedoeling was,
het nemen van behoorlijke foto's
onmogelijk te maken. De arme man
had niet in de gaten dat zijn aan
leg moest mislukken al wat hij
bereiken kon, was dat er een klein
wit velletje op de foto's zou ko
men (op de plaat hieronder te
zien) èn dat hijzelf nu in vele
westerse kranten prijkt
DDI DOICJ/TVHCTi: flO
AMEPHKAHCKOrO CEKTOPA
VOUS SÓRTÉZ
Dü SECTEUR AMERICAIN
SIE VERLASSEN DEM AMEfIKANISCHEH SEKTOR
Voor bezoek Leipziger Messe
T egemnaatregel
van t Westen
De regeringen van de Verenigde
Staten, Engeland en Frankrijk heb
ben gisteren geweigerd aan de
K.L.M. en de Sabena vergunning te
verlenen om passagiers via de lucht
corridors over Oost-Duitsland naar
de Leipziger Messe te vervoeren.
Een woordvoerder van de Britse
ambassade in Bonn zei, dat hiertoe
besloten was als vergeldingsmaat
regel wegens het sluiten van de
Berlijnse sectorgrens.
Het verzoek van de K.L.M. werd ge
richt aan de Amerikaanse ambassade,
Waarschijnlijk
76 doden in V.S.
bij vliegramp
Een Constellation van de Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappij Trans
World Airlines is vanochtend vroeg
in de omgeving van Chicago neerge
stort en uitgebrand. Volgens de poli
tie zijn alle inzittenden zeventig
passagiers en een bemanning van zes
leden om het leven gekomen.
Het viermotorige vliegtuig was op
weg van Boston naar Los Angeles.
Het had tussenlandingen gemaakt in
New York, Pittsburgh en Chicago.
Kort nadat het toestel om acht uur
Nederlandse tijd van het vliegveld
van Chicago was opgestegen, stortte
het 20 km verder in een veld bij de
voorstad Hinsdale neer. Toen red
dingsploegen bij de plaats van het on
geluk aankwamen, brandde het wrak
fel. Pas toen het vuur was geblust,
kon men beginnen naar overlevenden
te zoeken. Het reddingswerk werd
zeer bemoeilijkt door een groot aan
tal nieuwsgierigen.
Jongen in stichting bij
explosie omgekomen
De zestienjarige L. J. Gubbels is gis
teravond in het jongenshuis van d«
Marthastichting te Alphen aan den Rijn
om het leven gekomen toen hij experi
menteerde met ontplofbare stoffen.
De jongen, die uit Groningen afkom
stig is. werd getroffen door delen var
een uit elkaar springende bus. waarir
hij een zelf vervaardigd mengsel had
gedaan Zijn halsslagader werd door
gesneden.
TN VERSCHILLENDE delen van de wereld zijn gisteren zware aard-
schokken waargenomen, waarvan het centrum in het Aziatische ge
deelte van de Sowjetunie zou zijn gelegen. Prof. Max Bieder van het as
tronomische instituut in Bazel, verklaarde, dat de „reusachtige onder
grondse explosie in centraal-Azië zeer wel veroorzaakt kan zijn door een
kernproef. In dit verband verdient het vermelding dat de schokken slechts
enkele nren na de bekendmaking van Chroesjtsjef, dat de Sowjetunie de
proeven met kernwapens zon hervatten, werden waargenomen.
De eerste schokgolven werden don-
derdagoahtend om drie uur geregi
streerd, terwijl negen minuten later
een veel zwaardere sohok de sedsmo-
grafen trof. De kern werd gelocali-
seerd nabij de Riussisch-Chinese grens,
ten noorden van de Gobiwoestijn. De
sohok was ongebruikelijk sterk en
week af van een normale aardschok.
Het epicentrum was 'bijv. veel diohter
■bij bet aardoppervlak gelegen dan nor
maal. De tweede schalk was bovendien
vijf .tot tien maal sterker dan de eerste,
hetgeen een hoogst ongebruikelijk pa
troon is voor aardschokken. In Italië
werden soortgelijke waarnemingen ge
daan Seismologen in Japan. Califomië
en New York registreerden tegelijker
tijd trillingen in het gebied van Peru.
Intussen is het nog helemaal niet ze
ker dat ook de Verenigde Staten in na
volging van de Sowjetunie nu snel zul
len overgaan tot hervatting van hun
proeven met kernwapens. President Ken
nedy zou overwegen gebruik te maken
van -het feit dat de Assemblee der Ver.
Naties over enkele weken bijeenkomt.
Hij wil haar in een persoonlijke bood
schap vragen, de Sowjetunie te veroor
delen omdat zij de mensheid in gevaar
brengt. Dat de Ver. Staten nog ndet tot
hervatting zullen overgaan, kan wellicht
mede worden afgeleid uit de verklaring
van Kennedy, dat de Amerikaanse voor
raad kernwapens toereikend is voor de
verdediging van de vrije wereld.
Reacties
In kringen v*n de nlet-rerbonden lan
den. zoals de neutralen worden aange
duid, heeft het Rusalsche besluit een
ernstige schok veroorzaakt. Hoewel vele
van deze landen zich niet bemoeien met
d conflicten tussen Oost en West. we
zij geen hervatting van de proeven. Een
uitspraak van de conferentie zal van
veel invloed zUn op de openbare mening
en ook op de sfeer van het komende
debat in de Algemene Vergadering van
de V.N.
Lord Home. de Britse minister van
buitenlandse zaken, noemde het bericht
uit Moskou ..schokkend nieuws". De mi
nister herinnert er aan. dat de Sowjet
unie in 1959 had laten weten, dat zij
geen kernproeven zou nemen, zolang de
Westelijke mogendheden dit ook
zouden doen. Hier werden de V. S.
Engeland mee bedoeld, want Frankrijk
■had destijds nog geen proeven met kern
wapens genomen. Nu vervalt dus ook
het Russische argument, dat Frankrijk
de eerste is geweest, die de overeen
komst geschonden heeft. Volgens lord
Home zijn de Russen er alleen op uit
geweest, het Westen aan de lijn te hou
den, teneinde hun plannen te kunnen
volvoeren, welke zij maanden hebben
voorbereid. Het huidige optreden van de
Russen is vergelijkbaar met hun gedrag
op de ontwapeningsconferentie, die vorig
jaar in Genève is gehouden. Toen liepen
zij weg op het ogenblik, dat het Westen
nieuwe voorstellen zou indienen
De Britse groep, die al enige tijd een
campagne voert voor ontwapening op
kerngebied, zal zondag een mars naar
de Russische ambassade in Londen hou
den. Er zal ook een brief overhandigd
worden, waarin Chroesjtsjef wordt ge
vraagd. van zün besluit terug te komen.
Frankrijk heeft de Russen ervan be
schuldigd, in verband met Berlijn een
politiek van intimidatie te voeren. Dat
het Franse atoomprogramma één van
de oorzaken zou zijn, noemt de ver
klaring „een ware uitdaging van het
gezonde verstand en de waarheid".
(Zie vervolg op pagina 4)
omdat de maatschappij wilde vliegen
door de corridor tussen Frankfort en
Berlijn, waarover de Verenigde Staten
zeggenschap hebben. De Sabena, die ge
bruik had willen maken van de route
HannoverBerlijn, die onder Brits be
heer valt, had derhalve het verzoek tot
de Engelse regering gericht.
Nadat de kwestie geruime tijd was be
sproken, had men deze voorgelegd aar
de commissie van de Westelijke mogend
heden in Washington die zich met de
Berlijnse crisis bezighoudt. Het besluit om
de aanvragen van de hand te wijzen was
dan ook door deze commissie genomen
Officieren van de Amerikaanse lucht
macht gaven als hun mening te kennen
dat het besluit genomen was om de cor
ridors vrU te bonden voor militaire
transporten.
In Berlijn achtten waarnemers de be
slissing van groot belang voor de weste
lijke mogendheden in het duel ove
Berlijnse crisis.
Het besluit is een eerste westelijke
etap om het bezoek aam de Messe af te
oen. Wel is eerder aanzakenlieden
gevraagd de beurs te mijden, maa
was niets gedaan om het reizen te be
lemmeren.
Ten slotte hebben Britse en Ameri
can se functionarissen verklaard dat er
uiteraard geen bezwaar tegen gemaakt
zou worden als de K.L.M en de Sabena
andere routes gebruik zouden maken
Maar die door de luchtcorridors zijn de
enige veilige.
Vertrouw de levering van een
radio- of televisietoestel
toe aan een firma met:
Ervaring - Vlotte service - Ruime sortering
Aan deze eisen voldoet
HET ADRES voor PHILIPS RADIO TELEVISIE
NIEUWE RIJN 30—32
TELEFOON 24244*
Ze worden alweer drie jaar met z"n pieren: op 5 september viert de
vierling Lautenbach uit het Friese Deinum een vrolijke verjaardag.
Speciaal voor deze gelegenheid poseren (v.l.n.r.) Ietje, Dirkje, Willem
en daarvoor Meint.
Ondanks militaire revolte:
DE Braziliaanse vice-president
Goulart, die door de legerlei
ding niet wordt geaccepteerd als
opvolger van de afgetreden presi
dent Quadros, is gisteravond in
Montevideo (Uruguay) gearriveerd,
vanwaar hij, naar verwacht wordt,
vandaag naar zijn land zal terug
keren. Voorlopig zal hij wellicht
naar de staat Rio Grande do Sul
vertrekken, waar het derde leger
zich achter hem heeft geschaard.
Zoals men weet hebben andere een
heden van de Braziliaanse strijdkrach
ten een offensief tegen dit derde leger
(dat ongeveer 65.000 man omvat) in
gezet. Van gevechten wordt echter
nog geen melding gemaakt. Beide par
tijen volstaan nog met hun innemen
van vooruitgeschoven posities. Ook zijn
landingen uitgevoerd op de kust van
de staat Santa Catarina.
Het Braziliaanse ministerie van lucht
vaart heeft verzocht, niet met burger-
vliegtuigen over de provincie Rio Gran
de do Sul te vliegen. De toestand Is er
zeer verward. Telefonisch contact is niet
mogelijk Van militaire zijde werd mede
gedeeld. dat de grens tussen Uruguay en
Brazilië streng wordt bewaakt door vlieg
tuigen, die eventueel een toestel, waarin
Goulart zich kan bevinden, zouden onder
scheppen.
Goulart heeft zijn reis gisteren na een
onderbreking van een uur in Lima (Peru)
voortgezet. In Lima moest de politic
maatregelen nemen om de enthousiaste
menigte in bedwang te houden.
Een voor het merendeel uit leden var
de Braziliaanse arbeiderspartij bestaan
de groep volksvertegenwoordigers heeft
besloten een afgezant naar Buenos Aires
te zenden om Goulart te vragen, in Ar
gentinië te blijven, tot een vreedzame op
lossing van het conflict door het Congres
gevonden. Zij zullen nu vlug naar
Montevideo moeten doorreizen, willen xm
Goulart nog treffen.
Tijdens zijn verblijf in Lima heeft
Goulart overigens reeds verklaard niet
over zijn investituur tot president te zul
len onderhandelen. En toen hü gister
avond van Buenos Aires naar Montevideo
vertrok, verklaarde hij „naar Brazilië te
vertrekken om het presidentschap op zich
te nemen". HU noemde de enige moge
lijke oplossing: het respect voor de wet.
"LIET Is een gevarieerd geselschap dat
vandaag te Belgrado, de hoofdstad van
Tlto. voor vijf dagen te confereren begint.
Een ding hebben zij gemeen, het zijn de
neutralen erf. uo men wil, de afzijdigen.
Zij maken geen deel uit van de NAVO,
geen deel van de bond van de JUOAVO,
maar ook geen deel van het blok van War
schau.
Veelszins betreft het op deie conferentie
van Belgrado jonge staten, die zich niet
willen binden. Ook bij de frontvorming
van Oost en West willen zij hun selfstan-
digheki bewaren. Prat gaan zij op hun neu
traliteit, in die gevallen zelfs waarin zij
financiële en economische steun ontvan
gen.
Zij hebben als neutralen hun eigen proble
men. Het programpunt van de zelfstan
digheid staat hoog genoteerd. In dit ver
band vermeldt hun agenda zeker proble
men als Bixerta en Algiers. Waar op de
conferentie van Belgrado ook Indonesië
een belangrijke plaats inneemt, moet gere
kend worden met de waarschijnlijkheid,
dat tevens Nieuw-Guinea ter sprake zal
komen.
Behalve hun eigen problemen zijn er voor
de neutralen de vraagstukken waarmede
de wereld van vandaag als zodanig wor
stelt. Van beide zijden van het IJzeren
Gordijn tracht men hen te benaderen.
Rusland doet hen kilo's papier toekomen
en ook Amerika heeft zijn boodschappen.
Want zij mogen dan neutraal en afzijdig
zijn, de wereld van vandaag vertoont een
eenheid In de problematiek, en op zijn
minst aan het zich vormen van een oor
deel daarover kunnen de neutralen rich
niet onttrekken.
Zover strekt deze neutraliteit zich ook niet
uit. Bovendien, in de vergadering der Ver
enigde Naties heeft ieder dezer staten een
eigen stem, die belangrijk kan zijn. wan
neer het tot het doen van uitspreken en
zelfs het nemen van beslissingen koenen
moet. Het dient te worden gezegd, dat de
neutraliteit tot nu toe niet placht in te
houden, dat van Rusland en Amerika in
gelijke mate afstand werd genomen. Vaak
waa de afstand tot Rusland geringer dan
die tot Amerika. Tal van factoren oefen
den daarop invloed, bijvoorbeeld de aan
wezigheid binnen eigen grenzen van ac
tieve communistische minderheden, die
men niet te duidelijk voor bet hoofd wilde
stoten.
Of dit thans nog bet geval aal rijn? Rus
land heeft juist deze week met groot mis
baar hervatting van de proeven met kern
wapens aangekondigd. Het heeft zich be
ijverd, bij de neutralen begrip voor dit
ingrijpende besluit te wekken. Of het daar
in geslaagd is? De eerste reacties uit Bel
grado doen het betwijfelen. Grotere distan
tie van Rusland lijkt mogelijk. Ook in dit
opricht kan deze conferentie licht ver
schaffen.
„Toen ik zo oud was als jullie, was ik
maar wat blij als iemand Roodkapje
voorlas..,.''
Tenlastelegging tegen
Brandt Corstius
ingetrokken
De rechter van New Orleans, Andrew
G. Bucaro heeft een tenlastelegging in
zake verstoring van de orde tegen Hugo
Brandt Corstius (25) afgewezen. Hij werd
gearresteerd omdat hij gepost had voor
het bureau van de burgemeester hier.
James Garrison, de stadsadvocaat, had
m afwijzing van de tenlastelegging ver
zocht op grond van het feit dat Corstius
in het bezit was van een perskaart. Deze
kaart werd als bewijsstuk overgelegd.
Garrison verklaarde in zijn verzoek
n afwijzing dat de Amerikaanse grond
wet voorziet in persvrijheid.
De zaken tegen twee anderen, die ge
lijk met Corstius gearresteerd waren
werden tot een latere datum uitgesteld.
De drie mannen hadden voor het bu-
:au van de burgemeester gepost uit
protest tegen de brute behandeling van
..vrijheidsrijders".
Pap
I oea s naar
V.N.?
(Van onze partementsredactie)
Het is niet onwaarschijnlijk, dat en
kele Papoea's de Nederlandse delegatie
de algemene vergadering van de
VN als adviseur en waarnemer zullen
vergezellen. Een van de moeilijkheden
is. dat slechts weinig Papoea's het En
gels machtig zijn. Van de leden van de
Nieuw-Guinearaad Jouwe en Womsiwor
is bekend, dat zij het Engels beheersen.
WN de algemene luchtdrukverdeling
komt weinig verandering. Er hand
haaft zich boven Oost-Europa een krach
tig hogedrukgebied. dat zich o.a. ook
uitstrekt over Engeland en de Noordzee.
Dit hogedrukgebied zorgt voor stralend
Europese staten, maar het toeval wil dat
juist over Nederland en Noord-Duitsland
een wolkenlaag ontstaan is, die moeilijk
door de zonnestraling is op te lossen. De
temperaturen blijven onder de afscher
mende weking van de bewolking zeer
laag in verhouding tot de omgevende
landen, waar temperatuurwaarden van
30 graden en meer regel zijn. Het hoge-
drukgebied is ook in de hogereluchtla-
gen krachtig ontwikkeld en zal geduren
de het weekeinde het weer in West-Euro
pa beheersen. Het blijft droog en op
plaatsen waar de zon doorkomt ook warm
weer. De wind blijft zwak en aflandig.
De BIK verwacht tot vrijdagavond)
In de nacht en ochtend plaataelUk mtet
Morgen overdag warm en overwegend
zonnig weer. Zwakke wind. (Opgemaakt
11.15 uur).
Strandtverwachting
Wolkenvelden lossen op om plaats te
maken voor zonnig en fraai strandweer.
Zwakke oostelijke wind. Temperatuur
in de middag 23-25 graden.
i strandweekend.
Taodanr langzaam stogena
ZON EN MAAN
Zaterdag: zoo op 5.M, ooder 19.36 uurj
it aan op 23.38, onder 14.37 uur.
Laatste kwartier 2 september.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen weven uur
v5ïïtouri
Eeldc
De Bik
Twente
TJET Westberlijnse blad
A Bildzeitung deelde giste
ren mee, dat in Oost-Duits
land een schrikbewind uitge
oefend wordt door fanatieke
communisten tegen mensen
die er een eigen mening op na
durven te houden en deze
kenbaar maken.
Het noemt een voorbeeld
van een meisje van een mid
delbare school In Leipzig, dat
naar haar leraar ging en hein
vertelde dat haar moeder
naar de Westduitse radio luis
tert. „Mijn moeder is reactio
nair. Zij luistert naar de uit
zendingen uit West-Duits-
land." De leraar stelde de
politie ervan in kennis die de
moeder gevangen zette. De
dochter werd door de com
munisten geprezen als een
van zijn frontpagina om te
trachten de Oostduitsers er
van te overtuigen dat de
Sowjetunie de kernproeven
hervat „om de mensheid te
beschermen tegen een nieu
we oorlog".
De communistisrhe pers be
gon verder gisteren het en
thousiasme aan te wakkeren
voor het bezoek van de Rus
sische ruimtevaarder Titof
aan Oost-Berlijn.
De mensen wordt bevolen
de vlag uit te steken van huis
en fabriek.
Rome
Ajicclo
Madrid
MaUorca
JUS
windstil
MO 4
windstil
