r
Uw probleem is het onze
Mammoetwet bezien met
evangelische reserve
Een kanttekening
E1IBBI
SSK haalde de zeven
miljoen royaal binnen
Een woord voor vandaag
Serie diensten opent
Duitse kerkedag
de
2
ONZERZIJDS
CHINA „VREEDZAMER"'
CHINA, vorig jaar nog een agressieve stokebrand, probeert *ich thans weer
voor te doen als een voorstander van vreedsame coëxistentie. Deze ver
andering bangt samen met het zichtbare verlangen naar verkrijging van het
lidmaatschap der Verenigde Naties, waarvoor „de harde lijn" wat naar de
achtergrond is gedrongen.
China huldigt thans weer de principes van Bandoeng en spreekt zelfs weer
van de traditionele vriendschap met de naburige volken; zonder tegenspreken
stelt het zich achter de verklaringen van Moskou. Behalve het aanlokkelijke
lidmaatschap van de Verenigde Naties spelen ongetwijfeld ook de critieke
economische situatie in het binnenland en de ideologische wedijver met de
Sowjetunie in het bijzonder een belangrijke rol bij deze koerswijziging.
China wenst vóór de volgende Algemene Vergadering der V.N. een nieuwe
Bandoeng-conferentie om een Afro-Aziatisch eenheidsfront tot stand te bren
gen. Tsjen Ji, de Chinese minister van Buitenlandse Zaken, bracht met dit
doel van 28 maart tot 2 april een bezoek aan Djakarta en verkreeg de steun
der Indonesische regering. Tsjen Ji gaf duidelijke uitdrukking aan China's
wens om alle conflicten met de naburige staten bij te leggen. Hij riep de in
Indonesië woonachtige Chinezen op zich loyaal tegenover de Indonesische
regering te gedragen. Voorts deelde hij mede dat zijn regering voorbereidin
gen trof tot herstel der normale betrekkingen met Delhi, terwijl hij ook de
wens uitsprak dat Japan diplomatieke betrekkingen met de Chinese Volks
republiek zou aanknopen. Zelfs naar Pakistan heeft Peking, om zich een be
tere positie te verwerven in het Indiaas-Chinese grensconflict, zijn voelhoorns
uitgestrekt. Maar China zoekt ook buiten Azië contact met alle mogelijke
regeringen in Afrika, Zuid-Amerika en Europa. De verwijdering van Moskou
door de twist over bijstand op het gebied van de kernenergie zal hier ook wel
niet vreemd aan zijn. Deze twist heeft geleid tot het terugtrekken van alle
Russische geleerden uit rood China. Ook zou dit land ontstemd zijn over het
soort kernreactors, door de Russen geschonken, die niet zoveel kernmateriaal
opleveren dat Peking er atoomwapens van kan vervaardigen. Niettemin neemt
men in Westerse kringen aan dat de Chinezen omstreeks 1962 over atoom
wapenen beschikken.
ANDERZIJDS
Nota Raad voor Kerk en School
,,De gebrokenheid van het leven
spreekt ook uit het wetsontwerp
tot regeling van het voortgezet
onderwijs (mammoetwet). Daar
om zal de Kerk, bij haar bereid
heid om in deze gebroken situatie
medeverantwoordelijkheid te dra
gen, toch een evangelische reser
ve in acht moeten nemen, ook ten
aanzien van dit wetsontwerp.
Daarnaast zij de Kerk zich dank
baar bewust van de mogelijkhe
den, die er in het ontwerp zitten,
en niet alleen wat het onderwijs in
de godsdienstige vakken aangaat
en de vrijheden, die de Kerk hier
in voorbehouden zijn, maar ook
wat de vorming van de maat-
Subsidie en maatstaven
In onderstaand artikel trekt het Frieich
Dagblad fel van loer tegen de discrimine
rende wijze van beoordelen door de Raad
▼oor de Konst, wanneer het gaat om het
verlenen van subsidie aan kunstmanifesta
ties met een religieuze inslag;
..De overheid geeft jaarlijks miljoenen
uit om de knnst te stimuleren. Stimuleren
ia in een aantal gevallen aelfs het juiste
woord niet meer. Het ia geen kwestie van
aanmoediging, maa>- van financiering. Al
leen de Nederlandse opera kost aan be
lastinggeld per jaar bijna drie miljoen.
Het tou interessant sijn, precies te weten
hoeveel mensen in een jaar een voorstel
ling van deae opera «ien en hoeveel sij
daarvoor betalen. Het is een héél laag
percentage van de werkelijke kosten. Fi
nancieel gexien is het een staatsopera.
Ook toneelgroepen en orkesten worden
so zwaar gesubsidieerd, dat het bijm
staatsinstellingen worden. Eq de politiek)
situatie is nu eenmaal zo, dat in kamers
en raden geen progressief mens wordt ge
vonden, die het zioh niet als een ereplicht
aanrekent, om jaar op jaar te pleiten
voor méér geld. Méér geld, niet uit aijn
eigen zak, inanr uit de publieke kassen.
Het wordt tijd, dat daar eens stelling te
gen wordt genomen Wanneer mensen
zelf niet meer over hebben voor de kunst
en bij voorstellingen voor een dubbeltje op
de eerste rang willen zitten en anders weg
blijven, dan gaat het niet aan, al maar
dieper te tasten in de beurs van de staat.
In bet buitenland weet men beter, wal er
fatsoenshalve voor het bijwonen en even
tueel beluisteren van een concert dient te
worden betaald.
Wanneer geeft de overheid haar tonnen
subsidie? Als de manifestatie naar bet oor
deel der deskundigen artistiek op voldoen
de niveau ligt. Of het toneelstuk propa
ganda maakt voor de godlooebenarij komt
bij de beoordeling of bet toneelgezelschap
subsidiabel is, niet in aanmerking. De fei
ten wijzen het uit. Of er op toneel op een
gruwelijke wijze gespot en gevloekt wordt,
komt bij de beoordeling niet in aanmer
king. Drs. J. W. van Hulst heeft over die
spot met het heilige en die boon van het
grloof eens een bewogen woord gezegd in
de Eerste Kamer. Maar de Staatssecreta
ris kan die spot en die loochening van
God betreuren, beslissend is het artistiek
niveau. En daarvoor zijn de deskundigen:
de raad voor de Kunst. De belangstelling
en de waardering vsn de mensen, die ko
men kijken en luisteren i* uiteraard geen
maatstaf. Maar de artisticiteit. En daar
omtrent is de Raad voor de Kunst deskun
dig. Als die zegt neen, dsn is bet prac-
tisch neen! En zo heeft de raad voor de
kunst, afdeling theater (vrijwel alleen
Roomsen en humanisten) geoordeeld, dat
de toneelgroep Podium geen cent subsid
moet hebben en de staatssecretaris heeft
zich tot zijn leedwezen met dit verzoek
moeten verenigen. Avond aan avond
«tuk van Sartre, dat het als een boodschap
der bevrijding brengt, dit God niet be-
«isat; dat wordt practisch voor 95 pet. door
de staat betaald. Maar een eerlijk pogen,
al is het nog een begin, om nu eindelijk
eens te komen met verantwoorde protes
tantse dramatische kunst, waar een posi
tieve getuigenis van uitgaat, daarvan zegt
de linkf en rooms georiënteerde deskundig
heid: geen voldoende artistiek niveau. En
dan is het afgelopen. Dan zegt mr. Schol
ten ook: blijkbaar geen voldoende niveau
en dos geen subsidie. De anderen de hon
derdduizenden, deze club geen cent. Zoals
ook de film Kwikkie geen cent mocht heb
ben, omdat die ook volgent de deski
gen niet voldoende niveau had.
Maar het is duidelijk, dat Podium wel
in oen behoefte voorziet en reeds heel
heeft weten te bereiken. En het zou inte
ressant zijn te weten, hoe groot d<
loop is bij Podium en hoe groot b«j de ge
zelschappen, die de honderdduizenden per
ju ar ontvangen en de Roomse en liberale
pers op hun hand hebben.
Maar goed, mr. Schollen heeft besloten,
dat Podium niets krijgt Wij willen Podi
um een goede raad geven. Probeer con
tact op te nemen met een Roomse club in
Rrabant, die ook buiten de. verdeling wordt
gehouden, ook om het tekort aan n
en ga dan samen in het politieke
druk uitoefenen. Dat is de enige mogelijk
heid. Want uw artistiek niveau wordt in
dr ogen van uw deskundig» tegenstanders
torb nooit voldoende."
Het een of het ander. In de storm, en
Belofte, door J Visser-RoosendaaL
Uitgave J. H. Gottmer. Haarlem.
De kromme «cheepsjager door Jaap
Wind. Uitgave J. N. Voorhoeve. Den
^Htils ta de nacht, door Albert van der
Hoogte. Derde druk. Uitgave Contact,
Amsterdam.
STILTE GEVRAAGD
In de Kerkbode van de Gere
formeerde kerk van Vlaardingen
schrijft ds. H. J. Kouwenhoven
het volger de onder de titel: ,JStil-
te gevraagd":
„Bepaald sneu is het, wanneer
mensen als destijds Don Quichotte
tegen windmolens vechten. Irritant
wordt het, wanneer ze altijd op
hetzelfde aambeeld hameren, al be
seffen ze. dat hun gedreun tóch
geen zoden aan de dijk zet
Getuigt het niet óf van gebrek
aan werkelijkheidszin óf van over
moed, wanneer in deze tijd om
stilte wordt gevraagd? Mensen, die
constateren, dat tegenwoordig al
les zo gejaagd gaat en met graag
te spreken over „de jachtige
20ste eeuw" staan open deuren in
te trappen. Dat wisten we allang,
maar wat doe je er aan? Een
spaak steken in het vliegwiel van
de tijd? Makkelijker gezegd dan
tedaan! Ja, 't is waar, maar on-
ertussen we zitten dan toch
maar met die drukte, met het la
waai, met de herrie, die je ra
zend kan maken of suf, apatisch,
levenloos.
Hoe vaak gebeurt het niet, dat
we de klok pas horen als zij stil
staat, als zij niet meer tik-takt?
Zo precies eender op de eerste va
kantiedag: het rommelige leven be
hoort voor een bepaalde periode
tot het verleden, en in het begin
meen je in een soort vacuüm te
zijn terechtgekomen met het on
vermijdelijke gevolg, dat je je
eerst even wat onwennig voelt.
Niet, dat we met onze (vrije) tijd
geen raad weten, maar alles is in
eens zo heel anders. En dat over
valt je dan eigenlijk.
In onze samenleving hebben we
op allerlei manier de boel op z'n
kop gezet. Zo ook, als we tegen
een troepje kabaai-makende belha
mels zeggen: ,,wat een leven ma
ken jullie!" Och ja, het lijkt er
ook verdacht
de muziek, aan zich in allerlei
bochten wringende v ilde grappen
makers. Leven is herrie en herrie
is leven. Én iemand, die er niet
van houdt, is een dooie (Ja heus:
dóóie) pierlala. Swing it out, boys
hoe dwazer, hoe mooier!
Leven, zeggen we maar het
is de vraag, of dit alles niet funest
is voor ons leven met God. Of we
door de drukte, de herrie, de ge
jaagdheid niet doof geworden zijn,
zodat we van Hem praktisch niets
meer te horen krijgen. Om de sim
pele reden, dat we de geluiden om
ons heen niet tot stilte kunnen
dwingen, of het misschien hele
maal niet meer proberen.
Vandaar boven dit artikel stilte
gevraagd! Ik herinner me, dat
iemand ik weet beslist niet
meer wie eens geschreven heeft:
,,min de stilte in uw wezen". Maar
de doorsnee Nederlander, levend
anno 1961, weet misschien niet eens
meer wat stilte is. En in de grond
van de zaak zou hij er weieens
geducht bang voor kunnen zijn, zo
dat hij, wanneer het over „min
nen" gaat, liever aan andere „ob
jecten" denkt, lijdende of verlei
dende „voorwerpen".
Velen in onze dagen vrezen de
stilte. Ook al zoemt de stofzuiger
's morgens in de huiskamer, toch
blijft de radio aan, en wanneer er
bezoek komt, dan nog blijft de ra
dio doorschetteren. In vredesnaam
geen stilte! Want dan heb je het
idee, dat je jezelf zit aan te kij
ken, dat je met Jezelf een gesprek
onder \ier ogen moet voeren. En
geen haar op ons hoofd die daar
aan denkt. Ik dank je stichtelijk!
Velen storten zich in „de herrie",
omdat de-stilte hun te gevaarlijk
is.
Ik las kortgeleden één van die
steeds weer ontroerend-mooie ne
gerliederen; hier volgt een frag-
te
en ik opende het heilige boek
en dit is het, wat het tot mij zei:
Wees stil en luister
wees stil en luister,
totdat de stille kleine stem door
komt.
Ik ben iedere morgen stü,
ik luister heel de dag.
en wanneer ik die kleine stille
stem hoor,
moet ik hem gehoorzamen.
Wees stil en luister,
wees stü en luister,
totdat de stille kleine stem door
komt.
Een eenvoudig negerlied, ja. Ge
dicht vér buiten de grenzen van
onze drukke westerse wereld, in
een maatschappij, die in felheid
van leven, in gejaagdheid en vaart
nog wel sterk zal achterstaan bij
onze middeleeuwen. Ja, het is al
lemaal waar, maar ik wüde wel,
dat het ons aller lijflied werd. Punt
no. 1 van ons levensprogram: wees
stü en luister!
Ik laat de kwestie van de op de
werkdag geopende kerk nu maar
voor wat ze is, het gaat mij hier
om, dat blijkbaar toch een steeds
groter wordende groep mensen be
seft, dat de stüte onmisbaar is.
Onmisbaar om te luisteren, onmis
baar om tot jezelf te komen, on
misbaar om tot God t~
gesproken over de retraite,
als die bij andere christenen in
zwang was. Met het woord „mys
tiek" hebben we trouwens ook nog
al eens moeite gehad, al zongen
we graag over „Gods verborgen
omgang". Wij wüden graag met
onze benen op de grond staan, en
we waren er benauwd voor te gaan
zweven. Calvinisten moesten zich
toeleggen op het God eren. en zo
schoot het mediteren erbij in.
Jezus zocht soms de eenzaam
heid op om in de stilte bij Zijn
Vader te zijn. Het is
Gods verborgen omgang
te vinden. Hoort u? Te vinden!
Het word je niet zomaar in de
schoot geworpen. D'r moet wat
voor gedaan worden, d'r moet mis
schien wel wat opzijgezet worden.
Want er moet tijd komen voor
God.
We moeten de drukte even ont
vluchten. want er moet stilte zijn
om God in de ogen te zien. Dan
alleen zal er weer sprake kunnen
zijn van een verborgen omgang
met God.
Afschuwelijk is het, wanneer ons
geloof een theorie aan het worden
is. een dode theorie. Geloven is
volgens het boek der Spreuken: ..de
Here de hand geven". Het is
Hem in de stüte.
Pedagogisch
stap vooruit
schappelijke organen en de plan
procedure aangaat."
Het bovenstaande vormt de slot
conclusie van de nota over het ont
werp mammoetwet van de Raad voor
de zaken van Kerk en School vanwe
ge de Ned. Herv. Kerk, welke on
langs uitvoerig is besproken door de
generale synode, diebehoudens en
kele wijzigingen goedkeuring ver
leende de nota te publiceren. Daar
uit mag niet worden geconcludeerd,
dat de generale synode of de Ned.
Herv. Kerk in haar geheel in deze
nota aan het woord zijn, zo heeft de
Raad ten overvloede in een begelei
dend schrijven medegedeeld.
nerziening
In het algemeen is de Raad
deel, dat het wetsontwerp stoelt op de
zelfde beginselen waarop onze huidige
wetgeving wortelt. Toch wil hij uitspre
ken nog steeds onverkort vast te hou
den aan de synodale verklaring van
april 1952, waar in wezen gevraagd
wordt om een principiële herziening van
de wettelijke kaders voor het onder
wijs. Terecht, zo zegt de nota, zijn
de organisaties van het openbaar onder
wijs op hun hoede wat betreft de in
druk, dat het ministeriële beleid toch
een andere koers inslaat, die men zou
kunr.en samenvatten in de stelling „bij
zondere scholen regel, openbare scho
len uitzondering".
Verschillend
De organisaties van het christelijk
derwijs van hun kant beschouwen het
als een aantasting van de vrijheid van
het bijzonder onderwijs, dat de regelin
gen voor het openbaar onderwijs, via de
subsidievoorwaarden, ook aan het bij
zonder onderwijs worden opgelegd. Over
dc relevantie van deze bezwaren wordt
ln kerkelijk Hervormde kring verschil
lend gedacht. aldus de nota. De
plaats, die de Kerk binnen de ruimte
van het openbaar onderwijs mag inne
men, wordt onverkort gehandhaafd, ter
wijl in de memorie van antwoord met
name gewezen wordt op de mogelijk
heid om het vak Bijbelkennis en cul
tuurgeschiedenis van het christendom in
te voeren. De Raad meent ook. dat de
veranderingen in de z.g. neutraliteits-
paragraaf evenzovele verbeteringen
zijn.
Organen
Van bepaalde zijde is de gedachte
naar voren gebracht, dat, wanneer in
artikel 3 gesproken wordt over maat
schappelijke organen, waaraan bij alge
mene maatregel van bestuur bepaalde
aangelegenheden kunnen worden opge
dragen, hier speciaal gedacht zou moe
ten worden aan maatschappelijke orga
nen volgens de r.k. maatschappij- en
staatsopvatting. Zonder meer mag dit
niet gesteld worden, aldus de Raad. Al
le ruimte wordt gelaten voor een na
tuurlijke groei van deze organen, waar
bij ook wordt gedacht aan samenwer
king en coördinatie van verschillende
richtingen, terwijl een binding o.m
met kerkgenootschappen de minister
voor ogen staat. De Raad wijst op de
mogelijkheid tot instelling van deze or
ganen, omdat bij de organisatie en op
zet ervan het gevaar bestaat van conso
lidatie van dc bestaande driedeling van
ons onderwijs.
Planprocedure
Krachtens artikel 68 eerste lid ontstaat
automatisch een aanspraak op bekosti
ging uit dc openbare kas. wanneer een
school vijf achtereenvolgende jaren door
de minister in het plan is opgenomen.
Het komt de Raad voor, dat er zich
omstandigheden kunnen voordoen, die
kunnen lelden tot minder gewenste
consequenties, omdat de medewerking
van de Staten-Generaal in dit geval
is uitgeschakeld. „Over het algemeen
dient gezegd tc worden, dat met de
z.g. planprocedure de mogelijkheid
wordt gegeven, dat een voortgaande
verzuiling ons als Kerk voor bepaal
de vragen zal stellen", zo wordt In de
nota gezegd.
leven, volgens deze procedure wel vol
doende tot hun recht kunnen komen.
Daarom wordt in het bijzonder aan
dacht gevraagd voor allen, die in de z.g.
minderheidsgebieden in een uitzonde
ringspositie verkeren. Is het wel moge
lijk om voor hen een aanvaardbare
school voor voortgezet onderwijs in
stand te houden? Het bezwaar van de
Raad richt zich niet tegen de planpro
cedure als zodanig, maar tegen de even
tuele consequenties, die voortvloeien uit
de gegeven Nederlandse situatie".
Godsdienstonderwijs
Wat het godsdienstonderwijs betreft:
hoewel de bepaling, dat leerlingen, die
geen scholen van eigen richting kunnen
bezoeken, kunnen worden vrijgesteld van
het volgen van godsdienstonderwijs aan
een bijzondere school, van bepaalde zij
den wordt bestreden, acht de Raad de
ze bepaling juist. Bij het opstellen ervan
is immers niet in de eerste plaats ge
dacht aan leerlingen van buitenkerkelij
ken huize, die bijzondere scholen bezoe
ken, maar aan die leerlingen, die beho-
tot een minderheid van de bevolking,
ook hun gelegenheid te geven het
zezet onderwijs te vo"
f binnen hun bereik.
Daling?
Met bezorgdheid vraagt de Raad zich
voorts af, of de bepaling, dat voor het
geven van godsdienstonderwijs geen
eisen van bekwaamheid en van peda
gogische en didactische scholing worden
gesteld, niet zal leiden tot een daling
va-, het niveau van het godsdienston
derwijs op de bijzondere scholen. Voor
de a.s. docenten vervalt hier de stimu
lans de onlangs opengestelde opleiding
tot docent in de godsdienstige vakken ln
Lelden en Groningen te gaan volgen.
Dit geldt ook ten aanzien van de op
leiding tot Testimonium H, c.q. IKOS-
dipioma II.
Hoewel artikel 43, derde lid, waaruit
voor de overheid het recht van toezicht
voortvloeit op het beheer van de school
besturen. bepaalde kerkrechtelijke
gen kan oproepen ten aanzien var
kerkeraden, die optreden als schoolbe
stuur. is de Raad van mening, dat de
ze kerkeraden in de praktijk geen moei
lijkheden van deze bepaling te duchten
zullen hebben.
Gymnasium
Veel aandacht besteedt de Raad
de positie van het gymnasium. Gezegd
wordt, dat hier de basis wordt gelegd
voor een mogelijke voortgaande aantas
ting van de gymnasiale opleiding, waar
bij deze sterker afhankelijk wordt van
de inzichten der steeds wisselende minis
ters. Ernstig acht de Raad de dreigen
de uitholling, in welk verband wordt ge
wezen op het brugklas-systeem, dat
alle scholen van mavo tot gymnasium
dezelfde vakken eist voor de eerste klas,
zij het dat hieraan in de eerste klas van
het gymnasium het Latijn kan worden
toegevoegd.
Hier treedt een tendens tot nivellering
aan de dag, die er b.v. toe leidt, dat
een voor het gymnasium zo belangrijke
taal als het Frans niet meer zal wor
den onderwezen In dc eerste klas, om
dat het mavo met het oog op de aan
sluitende scholen voor beroepsonderwijs
naast het Engels de voorkeur zal ge
ven aan het Duits. Grote bezorgdheid
wekt verder de positie van het Grieks,
dat voor de B-afdeling geheel facultatief
dreigt te worden gesteld.
Ito
Na enige kritische opmerkingen te
hebben gemaakt over de grote mate
van delegatie van bevoegdheden aan de
Kroon en ae minister zegt de Raad van
mening te zijn. dat men de inrichting
van het oude ulo-onderwijs in de ver
schillends nieuwe vormen van het mavo
volledig kan overlaten aan de organisa
ties, welke dit onderwijs in de loop van
de jaren hebben behartigd. Het huidige
mulo-examen wordt aangetast door de
voorkeur, die gegeven wordt aan een
schoolexamen en dc mindere vrijheid
van inrichting van het eindexamen.
Doorbroken
Ten slotte zegt de Raad verheugd te
zijn, dat het rigide leerplan, zoals het
nog in de thans geldende onderwijswet
ten voorkomt, wordt doorbroken. Nu
wordt de mogelijkheid gegeven hel be
staande klassikale systeem, dat niet in
het belang van de jeugd en van de vor
ming is, te doorbreken, terwijl boven
dien experimenteren mogelijk is zonder
Neen, dat kan een mens niet: zijn vijand liefhebben, bidden
voor wie hem vervolgen. Ook al is zijn wil nog zo goed en
is zijn voornemen om als een goed mens te leven nog zo vast.
Dit gaat zijn menselijke krachten en óók zijn menselijk begrip
te boven. Want men kan van iemand vragen, dat hij zijn
naaste liefheeft als zichzelve kan men ook van hem vragen
zijn naaste méér lief te hebben dan zichzelve? Is dat nog
wel een redelijke, een met 's mensen rede in overeenstem
ming te brengen vraag?
Toch zegt Jezus het in de bergrede met grote nadruk zelfs.
En omdat Hij het vraagt kan het niet onredelijk zijn. Men
moet echter bedenken, dat het hier niet gaat om de verhouding
tussen mens en medemens, maar om de verhouding tussen
mens en God. Het gaat om het dienen van God de bergrede
is niet een aantal leefregels voor goed-willende mensen!
De mens en God. De zondige mens heeft God de rug toege
keerd, is een vijand geworden van God. Vit liefde voor die
vijandige mens is Jezus op aarde gekomen, is Hij gekruisigd,
gestorven, begraven, nedergedaald, ter helle. De Heiland heeft
Zelf vervuld wat Hij van ons vraagt. Hij vraagt niet anders
dan dat wij Zijn navolgers zullen zijn. In het liefhebben van
onze vijanden. Opdat wij Hem ook zullen volgen in Zijn
hemelse heerlijkheid!
(Van onze kerkredacteur) De ernittgs moeilijkheden
nE "ende D»itse k"kedasb?- bfissr.
gint vandaag met een serie de eenheid weer hersteld op een merk-
waardige wijze. Zo, deelde praesei
Scharf gistermiddag mede, dat ook de
kerkelijke leiders die voorheen gewei-
gerd hadden om aan deze kerkedag
mee te werken zich nu geheel achter
deze geweldige conferentie hadden ge
steld.
Zo heeft ds. Niemöller hem reeds la
ten weten, dat hij zijn samenkomsten
van de komende week in Oost-Duits-
land zal houden in het kader van de
kerkedag en de mensen zal oproepen
voor de kerkedag te bidden.
De westelijke gelovigen zijn tot nu
toe geen moeilijkheden in de weg ge
legd. Gistermorgen was het bij Helm-
sted, waar de Autobahn naar Berlijn
door de Oostzone begint, zelfs vrij
rustig. De automobilisten werden vlot
geholpen en konden zonder moeilijkhe«
den hun reis naar West-Berlijn voortzet-
kerkelijke diensten in zowel Oost
als West-Berlijn. Men hoopt al
thans dat de erediensten in Oost-
Berlijn voortgang kunnen vinden,
Duidelijk is dat veel samenkom
sten daar moesten worden afge
last. Het thema ,,Ik ben met u'
heeft een bijzondere klank gekre
gen omdat velen er niet zijn. Gis
teravond laat kwam nog het be
richt dat de leden van het mode-
ramen van de synode van de
Evangelische kerk, die in Oost-
Duitsland woonachtig zijn, zeer
waarschijnlijk West-Berlijn niet
mogen bezoeken. Bovendien is
reeds hekend dat zes van de acht
Oostduitse bisschoppen niet zul
len kunnen komen.
Lang is er een interne strijd ge
voerd in de organiserende comité's
over de vraag of het wijs was dat
het presidium had besloten de kerke
dag toch in West-Berlijn te houden,
hoewel alle samenkomsten in Oost-
Berlijn waren verboden. Bekende
kerkelijke leiders, zoals ds. Vogel,
prof. Gollwitzer en ds. Niemöller,
waren van mening dat het presidium
had moeten ingaan op het Oostduit
se voorstel om Leipzig te kiezen.
Daar mochten mannen ais de bis
schoppen Dibëlius en Lilje echter niet
komen en die restrictie aanvaardde
het presidium niet.
dat de wet oogluikend wordt overtreden.
Pedagogisch betekent de mainmoet-
v et een stap vooruit, al rijst de vraag
of het mogelijk is zonder dat men zich
nader bezint op een gemeenschappelijk
opvoedingsideaal. te experimenteren
met verschillende pedagogische syste
men, waarbij o.m. wordt gedacht aan
Dalton-, Montesaori- cn Waldorffscholen.
ten.
Tijdens de persconferentie verklaarde
praeses Scharf dat het uiteindelijk toch
duidelijk is geworden dat de keuze van
Berlijn voor de kerkedag de juiste
was. Hij meende dat de politieke situ
atie onoplosbaar was geworden, geen
van beide partijen heeft meer een ant
woord dat de ander voldoet. Het ge
volg is echter dat duizenden voor de
kerkedag zullen bidden.
Maar hij meende dat er ook hel
gebed moet zijn pm een werkelijke
vrede. Daarom is het juist goed, to
zei hij, dat hier in Berlijn gelovigen
uit Oost en West bijeen zijn om zich
in gebed te verenigen. De toestand
is zo ernstig geworden dat de kerk
die niet uit de weg wilde gaan ej
dat slechts het gebed nog kan tul
pen een gebed ter plaatse en dA
zich van deze stad uitstrekt tot ovtt
de beide delen van gescheiden Duits
land.
Bcroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te St. Annaland: W. de Bruljn
te Ermelo; te Grouw: H. Groeneveld te
Lippenhuizen.
Bedankt voor Alkmaar (vac.-G. Ci
Tromp): dr. C. van Leeuwen te Eist;
Oldebroek (toez.) en Schoonhoven (2e
pred.)pl.): T. Langerak te Vinkeveen.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Arnhem (vac.-F. A. Hof
man): J. Vlaardir.gerbroek te Grijps-
kerke: te Vries (Dr.) (vac.-C. W. de
Bruijne): H. den Boeft (voorheen pred.
der Vrijgem. Kerk) te Schouwerzijl.
Bedankt voor Dokkum: G. Assies te
Finsterwolde; voor Utrecht-W. (4e pred.
pl.) en voor Zaandam (vac.-P. J. O. de
Bruijne): W. H. Melles te Kampen.
Dr. F. H. von Meyenfeldt. Naar wij s
nemen heeft de synode van de Christ
Reformed Church in Amerika dr F. H.
von Meyenfeldt. de jongste van de Ge
reformeerde predikanten in Hilversum,
benoemd tot lector in de vakken
Oude Jestament aan het Calvin-Seminary
te Grand Rapids.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Broek op Langendijk
Zutphen: H. Biesina, kand. te Lisse; te
Leerdam: J. Kievit, kand. te Apeldoorn.
OUD-GEREF. GEM.
Benoemd tot lerend ouderling te Graf
horst: J. Prooyen te Ede, die deze be
noeming aannam en voor Capelle t
IJssel bedankte.
GIFTEN EN LEGATEN
Wijlen mevrouw N. A. de Wit-de Haan
in Den Haag heeft aan de diaconie vaq
de Hervormde gemeente te Bolsward e
bedrag van 10.000 gelegateerd.
Vraag: Hoe wordt de afstand
der i
i de kalender vóór ge- den heeft men wapenen nodig en deze
D
Gereformeerde kerkbouw-
actie is geslaagd: de zeven
miljoen gulden is zaterdag jl.
overschreden. Toen was men al
tienduizend gulden „over de
streep" en de verwachting is. dat
in de komende weken nog heel
wat geld zal binnenkomen. Het is
zelfs niet geheel uitgesloten, dat
uiteindelijk de zeven en een half
miljoen gulden zal worden ge
haald.
In een kleine drieënhalve maand heb
ben de leden van de Geref. Kerken de
zeven miljoen bijeengebracht, voor een
deei in reeds gedane giften, voor een
ander deel in concrete toezeggingen. In
een aantal plaatselijke kerken is de ac
tie nog niet geheel afgesloten. In ande
re plaatsen werd de actie, georgani
seerd door de Stichting Steun Kerkbouw
met dankbare instemming van de gene
rale synode, gecombineerd met geldinza
melingen voor eigen kerkbouw.
In de provincies, waar het aantal Ge
reformeerden het kleinst is, is relatief
het meeste geld bijeengebracht. Dat
waren Noord-Brabant en Limburg, waar
123 procent van het streefbedrag is bin
nengekomen. De ..hekkensluiter" was
Drente, waar men niet verder kwam
dan 56 procent van hetgeen JHHiV
wacht de provincies Zuid- en Noord-
Holland en Utrecht haalden praktisch
de verwachte honderd procent.
Andere percentages zijn: Zeeland 90.
Overijssel 82. Friesland 76. Groningen 68.
Gelderland 107. Het is niet geheel uitge
sloten. dat dc noordelijke provincies de
achterstand nog gedeeltelijk zullen uit
lopen.
Rond 750
Van de 826 Gereformeerde Kerken
hebben er rond 750 aan de actie dcelge-
men met warm aanbevolen collec
tes, in andere kerken werd de actie ge
organiseerd met Intekenlijsten cn huisbe
zoeken door leden van plaatselijke
mlté's. Er werden ook verschillende
zeer grote giften ontvangen,
het algemeen mag worden gezegd, dat
dc zeven miljoen bijeen zijn gebracht
door de giften van het „gewone kerk
volk".
Gezien de noodzakelijkheid om ker
ken te bouwen, niet in de laatste plaats
in streken van ons land, waar in de in
dustrialisatie zich uitbreidt en de nieu
we woonwijken uit de grond worden ge
stampt. kan SSK het geld bijzonder goed
Sebruiken. Er worden aan de kerken, die
it nodig hebben, donaties gegeven,
maar de voorkeur wordt veelal gegev
aan het verstrekken van leningen, oi
dat op deze wijze met hetzelfde geld I boden.
begon op 11 maart in plaats
de sterkte van geveer 21 maart. De paus sloeg dus
lichtbron (ster) weet. kan men tien dagen over om weer met de na-
de schijnbare helderheid van die tuur „in de pas te komen." Om verder
J- -* de pas raken te voorkomen voerde
in. dat de schrikkeljaren vervielen
het einde der eeuwen behalve
het aantal eeuwen door vier
deelbaar was (b.v. 1600 en 2000).
Vraag: Welk recht van verdediging
heeft men als men door een hond wordt
de tuin van de eigenaar
i geval i
t uiterste noodzaak geschie-
bron. waargenomen op aarde, de af
stand van die bron berekenen. Het ken
nen van de sterkte van ver verwijder
de lichtbronnen zou een onmogelijkheid
zijn. wanneer men ze niet kon verge
lijken met de bekende sterkte
bronnen dichtbij.
licht-
elker afstand met VHNHHL. J
driehoeksmeting of parallax-bepaling aangevallen
is vastgesteld. De vergelijking is moge
lijk gebleken door een ontdekking
Vraag: Herhaaldelijk lees ik. daf een
kunstmaan na een korte reis in de
ruimte bij terugkeer in de dampkring
is verbrand. Hoe komt het. dat die ver
branding niet reeds geschied is bij de
uitreis? Toen werd toch eveneens de
dampkring gepasseerd. Hoe komt het,
dat bij andere soortgelijke experimen-
S'iSU? S.S? K«7oV«rS de kunstmaan niet verbrandt?
Antwoord: Een kunstmaan moet
op straat is of in de tuin?
dc Amerikaanse astronome. miss Lea- Moet dc eigenaar de schade vergoeden snelheid
vitt. dat er verband bestaat tussen de
„ademhalingstijd" van pulserende ster-
(cephoaen' i
als de hond de kleren beschadigt? Mag ken
geraken. Deze snelheid wordt echter
pas bereikt als de kunstmaan reeds
buiten de dampkring is, zodat zij door
de wrijving met de lucht
ik de hond als hij mij aanvalt
dit wil tuin van de eigenaar, doden?
zeggen hun helderheid. Men leze eens: Antwoord: Het maakt veel verschil
„GamowOne two three infinity een of men jn de tuin kwam op verzoek
pocketboek.
Vraae: Welke data lijn verschoven JB| I...J
bij de invoering van de Gregoriaanse eigenmachtig betrad. Wie op verzoek heid dicht bij het aardoppervlak, zodat
van dc eigenaar binnenkomt of zich zij de dikste dampkringlagen met de
naar.de voordeur begeeft dan wel naar
dc brievenbus langs een paadje, waar
van de toegang kennelijk niet verboden
van neuskegels met apen, honden
tenslotte mensen, heeft bewezen,
men op de goede weg is.
Vraag: Mijn vrouw was genoodzaakt
andere knopen aan haar japon te zet
ten, daar er één verloren was geraakt
en niet vervangen kon worden. Later
was zij door een ongelukje genoodzaakt
de japon te wassen en nu blijkt deze
japon bedorven te zijn, daar de knopen
zwarte vlekken ter grootte vai
rijksdaalder hebben afgegeven,
men nu de leverancier of de fabrikant
verantwoordelijk stellen omdat deze
ondeugdelijk materiaal geleverd heeft!
Antwoord: Dit is onmogelijk, omdat
vele knopen afgeven en dus Voor het
verwijderd dienen te worden,
ers zou het zijn als de
baarheid
de knopen gegarandeerd
tijdrekening? en welke toen de prote
stanten deze overnamen?
Antwoord: Paus Gregorius XIII ver
anderde in 1582 de tijdrekening omdat
het jaar ten onrechte op een te groot io eij u
aantal dagen was gesteld. In de loop bord ls
meer resultaten kunnen worden bereikt.
In een gesprek voor de microfoon
van de NCRV heeft de voorzitter van
SSK, dr. P. G. Kunst, een aantal mede
delingen gedaan over de actie en het
werk, dat door de Stichting wordt ver
zet, waarna ds. H. J. F. Wesseldijk, een
der promotors van de Hervormde Kerk-
bouwactie. zijn gelukwensen met het
door SSK bereikte succes heeft aange-
grootste snelheid passeert. Daar komt
nog bij, dat de kunstmaan in geleide
lijk nauwer wordende spiralen terug
dat niet van een waarschuwings- keert in tegenstelling tot de vrijwel raadt
i, heeft recht op schade- loodrechte opstijging. Het lichaam nemen W11
syjwsssjsmL'ïa
vergoeding voor bekomen letsel of scha
de. Wie echter eigenmachtig een tuin
binnendringt behoort de geldelijke ge
volgen te dragen van zijn onvoorzich
tigheid. Natuurlijk mag men zich ver
dedigen, maar men moet zich daarbij
tot het noodzakelijke beperken! Als er
kans op vluchten is, moet men daar-
ten volle en tijdig gebruik maken.
Vraag: Omdat vader hulpbehoevend
was en ik in de buurt woonde, ben ik
in een iets grotere woning gaan wonen,
waarin ik vader heb opgenomen. Ik
ben dus hoofdbewoonster en vader
woont bij mij in. Nu is het niet langer
meer verantwoord vader alleen te la
ten. wanneer ik werk. De huisdokter
vader in een rusthuis op te
hij wil dit niet cn de fa-
i t I-. j n_J1 I i 11 i 11_ tt^l, „Aio VaQCl 1111.1 Wil, Ivdll J
dat er niets hem nooit uit huis doen Het kan alleen
groot, aater mets als hlj zelf Wll?.. Is dit juist?
het metaal
verdampt. Daarom remt men bij de
terugkeer de snelheid af met behulp voudig genoeg. U
van raketten, die op het juiste ogen- J--
blik remmen en door ontplooiing van
een parachute, die nog eens extra af- bleem
Als de eigenaar de hond aanhitste of remt. in de dampkring Deze terugkeer- medisch
bewijsbaar opzettelijk kwaadaardig techniek moet men volkomen beheer- vader
Antwoord: Juridisch is de zaak
1- hoofdbewoonster
vader is niet huurder, zodat de me
ning van de famüie onjuist is. Dit pro-
de eerste plaat»
anders
geen toekomst 1
de ruimtevaart. De veilige terugkeer standige raadgevers.
echter i
>n menselijk. Het beste f
familie eens goed naa
ÉHÉHMÉ andere ver*
