Jlieuiue $tihsct\t (fourmil
Chroesjtsjef: dit
jaar beslissing
V.S.-project: zoet uit zout water
NIEUWS in één oogopsla.
BON
Prof. Smits door synode
bevoegdheden ontnomen
Nasution: kans
op gewapend
conflict stijgt
K.L.M.-toestel dreigde
in baai te storten
Neus wiel stond
niet vast
Crita)
1 e
as.
Sf
fs
£s
ill is
l!
PONDERDAG 22 JUNI 1961
BUREAUS: Steenstraat 37
Tweeënveertigste jaargang n<>. 12205
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastlcti is ahrbleoeti
mgo bert ia UgljeaspatT
Advertentie)
BADPAKKEN - ZONNEPAKJES
U baadt er mee in weelde!
Grote keus en vele modellen b(J
ADR. v. OOY Jr.
Breestraat 39, Leiden.
Vastgestelde fabrieksprijzen en
VAKANTIE-KREDIET IS MOGELIJK.
Het Westen zal niet zwichten voor een nauwelijks verhuld ulti
matum van Chroesjtsjef, dat hij voor het einde van het jaar
een vredesverdrag met Oost-Duitsland zal sluiten. Hij deed daar
van mededeling m een toespraak.
Na een normale landing is een DC-8 van de KLM op het vlieg
veld Idlewild bij New York van de middenbaan afgeraakt door
dat het remsysteem niet goed werkte. Het toestel kwam vijftien
meter voor de Jamaica baai tot stil stand. Niemand werd ge
wond en er is hoegenaamd geen schade.
Het breed moderamen van de Hervormde synode heeft prof- dr.
P. Smits de bevoegdheden van emeritus-predikant ontnomen,
omdat hij heeft geweigerd een gesprek te voeren over het be
lijden der Kerk.
Officieel, is niets bekend van een bespreking, die een groep
Nederlandse zakenlieden in Rome heeft gehad met Indonesische
diplomaten en waarschijnlijk Soekarno zelf over het herstel der
betrekkingen tussen Nederland en Indonesië.
Wanneer president Tsjombe van Katanga belooft te zullen deel
nemen aan de besprekingen van het Kongolese parlement, dat
binnenkort weer zal bijeenkomen, zal hij uit zijn gevangenschap
in Leopoldstad worden ontslagen.
De Nederlandse regering heeft naar aanleiding van een motie
van de Nieuw-Guinearaad nog eens uitdrukkelijk verklaard, dat
zijn niets zal ondernemen buiten de Papoeabevolking om.
In de jaarvergadering van de Prot. ohr. onderofficierenver
eniging is verklaard, dat de sergeants niet voldoende hebben ge
profiteerd van de jongste salarisverhoging voor het militair
personeel.
TVTOG altijd worden in
-*■ Zweden de gemoe
deren bezig gehouden
door de operatie-Wasa,
het lichten van het in
1628 voor Stockholm ge
zonken oorlogsschip, dat
men straks tot een mu
seumstuk hoopt te maken
en een schatkamer voor
oudheidkundigen waaruit
vele jaren zal kunnen
worden geput.
De Wosa was bedoeld als
fcAniraalachlp voor de toen
malige koning G-ustaaf Adolf.
Na door de werf te zijn op
geleverd en in Stockholm te
zijn bevoorraad, -voer het ia
1838 uit om zich bij «le oor
logsvloot van Zweden te
voegen. Nauwelij ks edhtar
bui/ben de (bescherming van
de rortsen van Stockholms
haven, werd heft door een
rukwind gegrepen, maakte
slagzij en zonk. Slechts en
kelen van de opvarenden
konden -worden gered. In '56
is bat sdhip opnieuw gevon
den door een amateur-ge-
■chiedvoiBer en het bleek
nog dn een dusdanig goede
staart te zijn dat het plan
wend gemaakt om het in
zijn geheel naar boven te
voor te bouwen.
Sinds die -dagen is de ope-
raffcie-Wasa in volde gang. Op
de foto ziet men hoe een
van de 64 stukken geschut
die da Wasa aan -boord had,
een 24-ponder met als jaar
bal -1026. naar boven wordt
gehaaid. Het getoeunt alle
maal met een voomichtig-
beüd en zorgvuldigheid als
ging het om porselein
an het
schip een -belangrijke bij
drage rte (Leveren voor da
Over 336 jaar zal het de
geleerden van dan heel wat
minder moeite kosten om in-
zithrt rte krijgen dn de ge
schiedenis van onze dagen:
de kranten van onze dagen,
ap -welke wijze dan ook be
waard, zullen hen erover
kunnen inlichten. Zij zullen
dan ook (in srtaat zijn te be-
oondeflen wart wei en wat
niet -van waande gebleken is
voor de loop der geschiede-
ais. Als niet tenminste God
voordien het boek on-zer
menselijke geschiedenis zal
i tijd
n de
we te dikwijls ver-
n in ons zijn op
aaide. Maar die een christe-
ön ge-
(naam)
(straat)
Betaling geschiedt per week
maand/kwartaal/per giro.
(Doorhalen wat niet van
Bouwbedrijf sbond i
Geen betaald werk
op vrije zaterdag
in het
verrichten van betaalde arbeid op de
vrije zaterdag. In de resolutie
Westelijke
f-eiit, dat de Duitsers 20 jaar geleden de
Sowjetunie binnenvielen. In dit
band richtte hij een waarschuwing tot
HET breed moderamen van
Nederlands hervormde kerk
heeft prof. dr. P. Smits zijn bevoegd
heden als emeritus-predikant ont
nomen. Gisteren heeft de synode van
de Nederlandse hervormde kerk in
haar vergadering in het conferentie
oord „Woudschoten" in Zeist een
brief behandeld, die aan haar gericht
was door prof. Smits. Hierin deelt
deze als laatste woord mee, dat hij
niet bereid is tot een gesprek over
het belijden der kerk met de raad
voor zaken van kerk en theologie.
Tot een dergelijk gesprek was hij
destijds uitgenodigd. Naar aanleiding
van deze brief, die de synode ter
hand heeft gesteld van het breed mo
deramen, heeft dit college na rijp be
raad besloten aan prof. Smits zijn
bevoegdheden te ontnemen. Dit op
grond van ordonnantie 13-29-5 der
kerkorde waarin wordt bepaald, dat
deze bevoegdheden kunnen worden
GENERAAL Nasution, de Indone
sische minister van defensie,
heeft gisteren op een persconferentie
tn Belgrado verklaard dat als gevolg
van de Nederlandse houding de kana
op gewapende incidenten rond Nw.-
Guinea stijgt.
Hij beschuldigde d-e Nederlanders er
van „bert -laatste halfjaar hond-enden men
sen in Nieuw-Guinea -uirt (hun woningen
Vin dreven te hebben en er ook vele hon
derden mensen gearresteerd te hebben"
„De Nederlanders patrouilleren druJt-
k-er in het omstreden gebied en u kuni
verwachten dat wij van onze kant tegen
maatregelen nemen."
Indonesië,'' zo vervolgde hij, „u>ït
deze mensen terug naar hun hulzen
sturen en meer in het gebied laten pa
trouilleren om de veiligheid van one*
mensen te waarborgen
„Het is duidelijk dat de -toenemende
kans op incidenten een toestand schept
waarin niemand kan voorspellen waar en
wanneer de incidenten kunnen gebeu
ren. Wij moeten van onze kant ook klaai
zijn."
Hij wees er op dat m vele delen van
Nieuw-Guiitea -niets van het Nederlandse
bestuur ite merken is en dat het verzet
-an de bevolking daar toeneemt. Niette
min, zo voegde hij hieraan -toe, wil Indo
nesië nog steeds (het probleem langs
vreedzame weg uirt de weg ruimen. Maar
dart sluit móet andere oplossingen -uit
ontnomen, indien het voortduren daar
van niet strookt met de waardigheid
of de belangen van de kerk.
Het breed moderamen overwoog daar
bij, dart prof. Smits zich thans op zo'n
definitieve wijze onttrokken heeft aan
het gesprek, dat -naar het oordeel van
de generale synode i-n het bela-ng der
kerk met hem diiende te worden ge
voerd, dat -bovengenoemde bepaling
moest worden toegepast.
Een aantal brieven, die naar aanleiding
van de kwestie-Smits b\j haar zyn bin
nengekomen, zyn gisteren eveneens door
de synode behandeld. Op voorstel van
het moderamen heeft de synode besloten
binnenkort een brief te doen uitgaan als
antwoord op de vragen die in deze brie
ven worden gesteld.
CHROESJTSJEF heeft gisteren in een toespraak medegedeeld, dat er
voor het einde van het jaar een vredesverdrag met Duitsland zal zijn
gesloten. In Washington heeft men deze verklaring bijzonder ernstig op
genomen. Men vreest, dat»Oost en West nu wellicht voor de zwaarste proef
sinds het einde van de oorlog komen te staan.
Maar men liet duidelijk uitkomen,
dat de Ver. Staten vastbesloten zijn,
al hun verplichtingen ten opzichte
•lijn na fe komen. In Londen
bleek men niet verrast en verklaarde
dat Chroesjtsjef een fout maakt,
als hij denkt dat een nauwelijks ver-
igheid in het
scheppen. Ziin
zou integendeel in Britse rege
ringskringen geleid hebben -tot een
„harder standpunt". Ook in Frankrijk
is men van mening, dat het Westen
bepaald niet voor een ultimatum van
de Russische premier zal wijken.
D€ Rus verklaarde gisteren, het Duif-
se vredesverdrag te willen sluiten met
alle bondgenoten,
jetunie tijdens d<
Hij aeiide. BerlUn
niet ite bedraiigen en de verbindingen
wan -een vrije stad W-est^Berlü-n met
perking ite willen onderwerpen. De
Westduiitse bondskanselier. dr
Adenauer, waarin -hij zei: als u de lessen
der historie vergeet, dan betekent dat
volk". Dit moest
een dreigement,
op hert gezonde
verstand. In de loop van zijn -rede ver
lat ook de Sowjetunie ue
kernwapens zal hervatten,
als de Ver. Staten hiertoe overgaan. „WH
ontwerpen en installa-
moeten wonden." voeg
de -hij hieraan toe.
al Rusk, de Amerikaanse
buitenlandse zaken, een
houden, waarop hij
waarschijnlijk zal reageren op de op-
Chroesjtsjef. Kennedy
houdt pas volgende week woensdag een
Javits
heeft de republikeinse senator
resolutie ingediend met de
vast te leggen dat de Senaat
een krachtige politiek voorstaat. Tot blij
vende steun aan Berlijn, ongeacht de
daaraan verbonden risico's. Hij wil de
dubbelzinnigheid uit de Amerikaanse po
litiek wegnemen, die ontstaan kan zijn
door het denkbeeld van de leider van de
democratische meerderheid in de Senaat,
Mansfield van geheel Berlijn een interna
tionaal beschermde vrije stad te maken.
Vermelden we nog, dat ook maarschalk
Malinofska, de Russische minister
defensie gisteren over de Duitse kwestie
heeft gesproken. Hij achtte het Westen
verantwoordelijk voor het feit dat ei
steeds geen vredesverdrag met Duitsland
is gesloten. Er moet en zal echter een ver
drag komen, met alle gevolgen van dien'
aldus de maarschalk, wiens woorden met
een langdurig applaus werden begroet
In de Margriethal in Utrecht i
gisteren een repetitie gehouden
t de spreekrollen van het
lustrumstuk „Frangois Villon"
van de Utrechtse studenten, dat
op 1 juli zijn eerste en op 4 juli
zijn galavoorstelling zal bele-
H. K. H. Prinses Irene
vervult in dit stuk de rol van
Madame d'Orleans. We zien
haar tijdens de repetitie met de
heer J. C. van Tuyll van Seroos-
kerken, die de rol van de hertog
Orleans zal spelen.
De vrede wordt vertrapt in Djakarta. Hier ziet men met hoe
grote vreugde het 900 kilogram wegende standbeeld voor de vrede
in het voormalige Wühelminapark te Djakarta wordt verwijderd,
als laatste rest van het kolonialismeHet beeld stond er sinds 1882
en gaat nu naar een museum, daar het terrein nodig is voor de bouw
van een moskee.
Een DC-8 van de KLM is gister
avond bij de landing op het vlieg
veld Idlewild bij New York naast de
landingsbaan terecht gekomen en op
ongeveer 15 meter van de Jamaica-
baai in een dikke laag zand tot stil
stand gekomen. Aan boord van het
toestel, dat een vlucht van Amster
dam naar New York maakte, bevon
den zich 67 passagiers en een twaalf
koppige bemanning. Geen van de in
zittenden werd gewond.
Het straalvliegtuig landde om 22 uui
51 (Westeuropese tijd) in een lichte re
gen. Het draaide naar links en kwarr
ongeveer 45 meter van de startbaan te-
Indien het vliegtuig nog 15 meter ver
der doorgerold was. zou het in het water
van de baai gestort zijn.
Voor de landing had het vliegtuig
de verkeerstoren gemeld, dat het ir
lykheden had met het systeem, waar
mede de hydraulische remmen var.
landingsgestel iri werking gebracht wor-
Alle voorzorgsmaatregelen waren geno-
en toen het vliegtuig landde. Het red-
dingsmaterieel behoefde echter niet ir.
actie te komen. Volgens de politie stond
ïn neuswiel niet vast.
De passagiers werden met twee auto
bussen van het vliegtuig naar de
komsthal gebracht. De gezagvoerder
het toestel was J. Bak.
(Advertentie)
Halve gebr. kip
f 1.95
Alléén: PETER LEENEN
Gangetje 14
OOK OM MEE TE NEMEN
r\E BESPREKINGEN achter de regering
om van een groep zakenlieden met
Soekarno vinden wij een vreemde zaak,
en wij vragen ons af waarom de regering
niet duidelijk uitspreekt, het zelf ook een
vreemde zaak te vinden. Dat er onder
deze zakenlieden onbehagen is over de
slechte betrekkingen met Indonesië, is
niet verwonderlijk. Dat onbehagen wordt
door iedere Nederlander gedeeld.
Nederland heeft zich op dit standpunt
trouwens geen verwijten te maken. Maar
Soekarno verlangt iets wat Nederland
hem niet verschaffen kan. verlangt Iets
waarover Nederland nadrukkelijk de be
schikkingsmacht uit handen heeft gegeven.
Soekarno wenst de inlijving van Nieuw-
Guinea.
Wij moeten vrezen, dat de besprekingen
van deze zakenlieden er alleen toe zullen
leiden, dat Soekarno in zijn begeerte naar
Nieuw-Guinea wordt gestijfd. Zij hebben
het zichzelf aangepraat, dat Nieuw-Gui
nea onhoudbaar is een onbewezen stel
ling overigens. Daarmede bewijzen zij
overigens slechte onderhandelaars te zijn,
want het enige compromis, waartoe Soe
karno daartegenover nog slechts bereid
behoeft te zijn, is dat van enig uitstel, is
dat, niet van een directe, doch van een
geleidelijke overgang van Nieuw-Guinea
naar Indonesië. Met andere woorden:
Nieuw-Guinea wordt hierbij toch weer
object.
Alsof de dagen van het kolonialisme niet
volledig achter ons liggen.
Het is een standpunt, dat geheel door
overigens nogal speculatieve econo
mische overwegingen is ingegeven en
waarin van het recht der Nieuw-Guinese
bevolking om eigen toekomst te kiezen
niets is terug te vinden.
Het Nederlandse standpunt is een ge
heel ander. Nederland heeft van elk eigen
recht op Nieuw-Guinea afstand gedaan.
Iïet heeft met iedere vorm van kolonia-
lise gebroken. Daarvoor in de plaats heeft
het gesteld de duidelijke erkenning van
het zelfbeschikkingsrecht der bevolking
ginds.
Een sprekende aanwijzing voor deze po
litiek ligt in de instelling van de Nieuw-
Guinea-Raad, het vertegenwoordigend
lichaam, ten overstaan waarvan Neder
land nadrukkelijk heeft verzekerd, dat
het beleid niet meer buiten de bevolking
om wordt bepaald.
Met deze zelfde woorden trouwens
wordt het nog eens verzekerd in een juist
vandaag gepubliceerd staatsstuk.
Het ware niet overbodig, indien de re
gering deed uitkomen, welk oordeel zij
over het optreden van deze zakenlieden
heeft. Voorlopig toch lijkt het veel op een
doorkruising van haar eigen politiek.
„Ik ga bij de familie Smid het gras
—aaien. Mevrouw Smid betaalt een
dubbeltje per uur meer dan u."
T?EN groot gebied van hoge druk, dat
Lj al enkele dagen ook
geving aanwezig is, neemt langzaam in
betekenis af. De invloed van zwakke
storingen, die langs de noordelijke rand
van dit hogedrukgebied bewegen, breidt
zich meer en meer tot het Noordzee
gebied uit. In verband hiermee verliest
het weer zijn overwegend zonnige ka
rakter. Er zullen perioden met veel be
wolking zijn er er kan ook op enkele
plaatsen een weinig regen vallen. Doordat
op het noordelijke deel van de Oceaan
de luchtdruk verder stijgt zullen in onze
omgeving westelijke winden overheersen.
De temperatuur blijft dientengevolge iets
beneden normaal.
De Bilt verdacht tot vrijdagavond:
Aanvankelijk bewolkt en mogelijk hier
en daar wat lichte regen, later opklarin
gen. Zwakke tot matige, overwegend
westelijke wind. Iets lagere temperaturen
overdag. (Opgemaakt 11.15 uur).
Strand verwachting
Morgen wat meer opklaringen en over
wegend droog met iets krachtiger zuid-
westen wind. Temperatuur plm 18 gr.,
temperatuur van Ihet zeewater 15 gr.
Vooruitzichten: iets koeler en nog
Tendens dalend e
steeds wisselvallig door storingen van de
ZON EN MAAN
Vrijdag: zon op 4.20, onder 21.04 uur;
maan op 14.57, onder 01.35 uur.
Volle maan 28 juni.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
Eenheden van het Amerikaanse gar
nizoen in West-Berlijn hebben vanoch
tend voor de derde maal in de afgelopen
tijd paraatheids- en bewegelijkheids-oefe
ningen gehouden in de straten van de
stad. Alle vijfduizend man van het gar
nizoen namen aan deze oefening deel.
PRESIDENT KENNEDY
heeft gisteren op een
knop gedrukt en een project
laten beginnen dat hij belang
rijker noemde dan het bren
gen van een mens in de ruim
te. De knop was in Washing
ton, maar de machinerie die
de president in beweging zet
te bevond zich in Amerika's
eerste fabriek voor het ortizet-
ten van zout in zoet water. De
installatie bevindt zich in de
kleine stad Freeport aan de
kust van de Golf van Texas.
80 km ten zuiden van Hous
ton.
De fabriek kost 5.500 000
gulden en is de eerste van een
vijftal dat de federale rege
ring laat bouwen. Het zoete
water dat uit het zoute wordt
gewonnen is zo goed, dat het
zuiverder is dan het water van
de meeste gemeentelijke wa
terleidingen.
De fabriek telt 12 verdam-
ïers die het zeewater verhit
ten tot ongeveer 250 graden.
Als de stoom condenseert ont
staat het zoete water. De pro-
duktiekosten hiervan zullen
ongeveer 8 gulden per kubie
ke meter bedragen. Als de fa
briek het zo goed doet als do
regering verwacht zal zij als
model dienen voor andere in
stallaties die de woestijnen
der aarde tot paradijselijke
tuinen kunnen omtoveren.
Dat is dan ook de reden
waarom Kennedy kort na zijn
inauguratie het project be
langrijker heeft genoemd dan
het brengen van een mens in
de ruimte. Het water zal wor
den gebruikt door de stad
Freeport.
Ingenieurs hebben berekend
dat de installatie 30 maal zo
groot zou kunnen zijn en dan
toch nog lonend zou zijn. Een
installatie van een dergelijke
omvang, zeiden zij, zou water
kunnen produceren voor 2
gulden per kubieke meter.
Station
Zd.-Llmb.
.dstll 19 13
