Voor het eerst viel de
naam van Globke
Amsterdamsche Bank wist
niets van financieringen
Socrates-directeur was
alleen maar slordig....
Internationale
akkoorden van
Philips
Demonstratief congres
3 centrales op komst
Aan volksspaarregeling
wordt nu hard gewerkt
Ook Senaat akkoord met
hoger inkomen Koningin
if61 NIEUVE LEIDSCHE COURANT 9 WOENSDAG 21 JUNI 1961
Zaak-Socrates
(Van onze speciale verslaggever)
(genheid, die ontstellend, zo niet v
de 48-jarige Bussumer T. H. gistermiddag voor de Amsterdamse
rechtbank vol dat hij beslist niet laakbaar was voor zijn op eigen gezag
gedane financieringen van de N.V. Socrates. Gedecideerd, zelfbewust en
met geen woord te weinig of te veel, ontkende hij in het bijzijn van na
genoeg de voltallige directie van de Amsterdamsche Bank dat hij in zijn
vroegere functie van onderdirecteur heimelijke handelingen had gepleegd
met gelden, die aan hem waren toevertrouwd. De president van de recht
bank, mr. B. van de Waerden, kon zijn ergernis hierover nauwelijks onder
drukken. Snijdend klonk zijn stem door de rechtszaal: „Maar u was toch
commissaris van een van de „dochters" van Socrates, de N.V. Inter sales
U heeft uw huis toch gedeeltelijk met geleend geld van Den B. laten
financierenU heeft uw limites toch herhaaldelijk overschreden
ongunstig kon beïnvloeden, was de lening
die hy toy Nic. den B. gesloten had voor
de aankoop van een villa In Bussum.
dit al op 15-jarige leeftijd bij
de Amsterdamsche Bank in dienst
gekomen was, en zich had opgewerkt
functie, die, alleen aan tan-
bièmes al f45.000 per jaar afwierp,
werd gekenschetst als een bijzonder
intelligent man, die een sober en in
getogen bestaan leidde. Bij zijn di
rectie stond hij bekend als uiterst be
kwaam, doch tegelijkertijd als eigen
zinnig en eigengereid. Hij was de
enige, die het wist. en kon moeilijk
met anderen samenwerken. Het was
zijn ambitie de top van de ladder
de bankwereld te bereiken.
Een lange rij getuigen was door dt
officier van justitie opgeroepen. De
bijna voltallige directie van de Am
sterdamsche Bank behoorde hierbij,
ook oud-minister prof. dr. J. R. M.
d. Brink. De laatste onderstreepte
nog eens dat H. altijd met veel ijver
en tot volle tevredenheid had ge
werkt. Het was voorts zijn indruk
dat zijn voormalige onderdirecteur
niet op persoonlijk voordeel uit was
geweest, toen deze zulke fatale re
laties met Den B. onderhield. Het
om deze reden dat de Amster
damse Bank de zaak had willen sepo
neren. ware het niet dat de officier
justitie hier anders over oor
deelde.
.,To* op de dag van vandaag", vei-
klaarde prof. ,v. d. Brink, „begrijp ik
niet "wat H. bezield heeft ons geen
duidelijk inzicht in het Socrates com
plex te geven. Uit eigener beweging
heeft hij er nooit over gesproken,
toch bijna dagelijks bijeen-
;er kredietverleningen had-
H., die zich na Nic den B. verant
woorden moest, is ten laste gelegd
dat hij als onderdirecteur, tevens chef
van de afdeling kredietverlening van
het hoofdkantoor van de Amsterdam
sche Bank van 1 oktober tot 15 decem
ber 1958 meer dan twee miljoen gul
den aan kredieten heeft verleend, zon
der dat er van een reële belegging
sprake was. Verduistering in dienstbe
trekking noemt de officier van justitie,
mr. J. F. Hartsuiker dit. Het eerste ge
val betreft de financiering van het Rot
terdamse Scala-theater, dat de N.V.
Socrates bij voorlopig koopcontract op
30 augustus 1958 voor 2,15 miljoen gul
den kocht van de Maatschappij Weste
lijk Handelsterrein N.V. te Rotterdam.
Het tweede geval betreft de betaling
van een bedrag van 150.000 gulden aan
notaris J. V. Tamboer te Amsterdam, ten
gunste van de N.V. Bouw- en Aanne
mersbedrijf Beverwijk als eerste betaling
op door Socrates bij voorlopig koopcon-
traot in Oostzaan en Amsterdam-Noord
gekochte terreinen. De opdraoht tot deze
laatste betaling zou H. opzettelijk tegen
het uitdrukkelijk verbod van de direc
teuren van de Amsterdamsche Bank ln
hebben gegeven, nadat dezen er achter
waren gekomen wat de N.V. Socrates en
rijn president-directeur, Nic. den B.. ln
werkelijkheid voor hun kredietafdeling
hadden betekend.
Kwalijke punten
Een kwalijk punt voor H. was dat hij
rich van één van de dochterondernemin
gen van Socrates, de N.V. Intersales,
commissaris had laten maken, zulks te
gen de richtlijnen van de directie van de
Amsterdamsche Bank ln. Een ander
punt, dat zijn objectiviteit alleen maar
terwijl t
komsten t
Straaljager in de
berm van kanaal
Een F-84 F „thunderstreak" van de
vliegbasis Eindhoven is gisteravond om
half zeven na een mislukte start met
zijn neus in de berm van het Beatrixka-
naal te Eindhoven terecht gekomen. De
bestuurder, de 23-jarige,-ongehuwde ser
geant-vlieger A. Lowijs uit Zwyndrecht
is ongedeerd. Slechts de neus van het
toestel is beschadigd.
De piloot startte met zijn straaljager
en moest halverwege de startbaan af
remmen omdat hij begreep, niet tijdig
genoeg los te kunnen komen. Zijn snel
heid was intussen zo groot, dat hij geen
kans zag tijdig te stoppen. De straaljager
schoot op het einde van de baan over de
(stille) Sliffertsestraat, kwam aan de
andere zijde van het Beatrixkanaal te
recht en boorde de neus in de zachte
dijk op waterniveau. Het toestel sloeg
tegen de kant, waardoor de piloot op de
dijk kon stappen. Het scheepvaartverkeer
in het kanaal is gestremd.
De sergeant-vlieger is na de botsing
het water geraakt. Hij werd door e
ingenieur, die daar aan het kanoën w
op het droge gebracht
De Consolidated Electronics Industries
Corp., waarin de North American Philips
Comp. 36% belang bezit, gaat een fusie
aan met de Mercury Record Division te
Chicago.
Ter vergemakkelijk ing van- de finan
ciering voor Cons Electronics, heeft de
Hartford National Trust Comp., de be
heerster voor de Philips-Trust in de Ver.
enigde Staten en controlerend aandeel-
houdster in Cons. Electronics, vrijdag 1.68
miljoen dollar gewone aandelen opgeno
men tegen de koers van 421fe.
De president van Cons. Electronics
deelde mede. dat Philips' Phonografische
Industrie te Baann, een dochter van Phi-
lips' Gloeilampenfabrieken, met Cons. El
•en uitwisselingsovereenkomst heeft ge
sloten voor de gehele discotheken van
Mercury en P.P.I., zodat Mercury be-
schikking krijgt over klassieke en po
pulaire platen van de PP.I. voor ge
bruik over de gehele wereld, zodat nu
Philips' platen onder eigen naam in de
V.S. verkocht kunnen worden. Eén der
gelijke overeenkomst bestaat reeds door
Mercury Record. Columbia Records
PP.I., doch uitsluitend voor Europa.
Phillips' Gloeilampenfabrieken en P
Ups' Telecommunicatie Industrie hebben
een overeenkomst gesloten met de Com
pagnie General d'Eleotricité te Parijs,
waarbij zij de bestudering en ontwikke
ling van een elektronisch schakelsysteem
voor openbare en huistelefonie-installa-
ties samenvoegen. De laboratoria dezer
bedrijven zullen de studies gelijkelijk
verdelen, zodat men van eikaars studies
profijt kan trekken.
Emissie Tricotbest
a pari op de aangekondigde 1.237.000
aandelen Tricobest N.V., voor de helft
winstdelend over 1961, in stukken
1 1000, met inschrijvingsrecht voor drie
oude aandelen op een nieuw, begin claim-
handel 23 juni. Beursnotering wordt ge
vraagd. Doel is financiering oer inves
teringen van 1960 cn 1961 alsmede var
de groeiende omzet. De orders zijn toe
genomen en de directie verwacht
redelijk dividend".
Limiet
Get. bracht naar voren dat H._ een
limiet had tot honderdduizend gulden.
Dit betekende dat hij voor krediet
verleningen boven een ton geen
eigen beslissing kon nemen. Over
schrijding van geringe omvang zou
den hem overigens niet kwalijk zijn
genomen, tenzij er aanmerkingen op
zijn inzicht zouden kunnen worden
gemaakt.
Wat de betaling van 150.000 gulden
m notaris Tamboer betreft, stipuleerde
prof. v. d. Brink nogmaals dat deze tegen
het uitdrukkelijke verbod van de directie
vas gedaan. Wel gaf hij toe dat als
functionaris van het kaliber van H.
sterke mondelinge toezeggingen aan een
cliënt doet, deze gewoonlijk door de bank
gehonoreerd worden.
De financiering van de Scala-affaire,
die de Amsterdamsche Bank ruim twee
miljoen gulden kostte, zou helemaal bul
ten de directie om zijn geschiedt Noch
prof. v. d. Brink, noch zijn mede-directeur
de heer C. A. Klaasse, hadden er voor de
ontknoping van het drama Socrates lets
in gehoord.
Gevraagd naar het totale verlies van
de Amsterdamsche Bank verklaarde de
heer Klaasse dat dit aanvankelijk ruim
zes miljoen gulden bedroeg, doch thans
door waardestijgingen tot 5,5 k zes mil
joen gulden was teruggelopen. Lata
moest hij tegenover de raadsman van H..
A. G. Maris, toegeven dat door dit
verlies een deel van de reeds gestorte
vennootschapsbelasting zou worden te
rugbetaald. De strop van de Amsterdam
sche Bank zou hierdoor 3 a 3,5 miljoen
gulden bedragen.
Standenboek
De heer Klaasse gaf op vragen van
mr. Maris toe dat de directie in hei
zgn. standenboek kennis van de debet
standen had kunnen nemen. Dit boek.
dat periodiek werd bijgehouden, cir
culeerde onder de directieleden, doch
dezen was niets opgevallen.
„Voor de rechtbank is het een raad
sel", aldus de president, „hoe een af
faire als Socrates bij een bankinstelling
mogelijk is. Het zal trouwens in
kringen ook wel de nodige verwonde
ring hebben gewekt. H. kon zijn gang
gaan, want een deugelijk controle-stel
sel ontbrak ten enenmale".
De heer Klaasse beaamde dit min of
meer, doch bracht naar voren dat H. het
in hem gestelde vertrouwen wel zeer
beschaamd heeft. Met verd. had hij ver
schillende malen over Socrates gesproken,
doch eind 1959 kwamen hem zaken ter
ore. waarvan hij achterover sloeg.
H. ontkende met klem dat hij heime
lijke handelingen had gepleegd. Ook waj
er volgens hem geen sprake van opzet,
als hij debetstanden voor de directie ver
zweeg. Zijn betoog kwam ongeveer hier
op neer dat hij zijn eigen verantwoorde
lijkheid had, en bevoegd was deze alleen
te dragen. Het „waarom niet?" van d«
president beantwoordde hij bijna arro
gant met een „waarom wel?"
Getuige J. J. Titulaar, accountant var
de directie van de Amsterdamsche Bank.
verklaarde o.m. dat hem bij onderzoek
was gebleken dat Socrates beslist onvol
doende dekkingen had.
Een ander directie-lid van de Amstei
damsche Bank, de heer A. C. M. Wolf.
bracht naar voren dat hij lange tijd tn
gelijke functie met H. had samengewerkt.
De verhoudingen waren echter niet al te
goed. en hij had sterk de indruk dat zUn
collega zaken voor hem achterhield, hoe
wel het beider plicht was kredietverlenin
gen gezamenlijk te bespreken. Van So
crates had hij in de vorm van overleg
nog nooit gehoord.
Fantast
Mr. C. H. Miintr, gedelegeerd comml»
sarls van de Maatschappij Westelijk Han
delsterrein N.V. te Rotterdam, merkte
op dat hU Nic. den B. voor een fantast
versleet, toen hy voor de eerste keer
met hem over de verkoop van het Scala-
theater onderhandelde. De informaties,
welke hij bij de Amsterdamsche Bank.
en wel bij verd. getrokken had, luidden
echter onverdeeld gunstig. Toen Socrate?
ging betalen ook de driehonderdduizend
gulden aan contractuele boetes, welke
waren opgelegd! was zijn aanvanke
lijke wantrouwen uiteraard verdwenen.
Ook de heer W. Riezenkamp. .directeur
van de Bouw- en Aannemingsmaatschap
pij Beverwijk, had goede informaties van
de Amsterdamsche Bank ontvangen,
toen hij met Socrates over de verkoop
gronden in Oostzaan en Amsterdam-
Noord onderhandelde. Er was overigens
alleen maar een aanbetaling van 150.000
gulden gedaan, daar de eigenlijke trans
actie nooit tot stand kwam. De heer
Riezenkamp had zijn inmiddels aan
lijk in prijs gestegen grond dus nog, plus
de anderhalve ton van de eerste en laat
ste overmaking.
Donderdag wordt het proces-Socra-
tes voortgezet. H. en Nic. den B. ver
schijnen dan samen in de verdachten-
bank, verdacht van oplichting in ver
eniging „met het oogmerk de N.V. So
crates wederrechtelijk te bevoorde
leri'. Het gaat om net verlenen vat
een krediet van vijfhonderdduizena
gulden door de Rembours en Industrie
bank te Amsterdam. Niet minder dan
tioaalf getuigen a charge zijn opgeroe
pen. Na afwikkeling van deze zaak
volgen de requisitoirs en de pleidooien.
Eichmann toont verbasend geheugen
Eichmann getuigt in zijn eigen
proces. Uit veiligheidsoverwegin
gen mocht hij in zijn kogelvrije
beklaagdenbank blijven.
moeten aantonen, doorgegaan. Hij gaf een zeer gedetailleerde be
schrijving van het ingewikkelde apparaat van het hoofdbureau van de
veiligheidsdienst in het nazi-rijk, waarin hij aan het hoofd stond van de
afdeling voor Joodse zaken van de Gestapo. Volgens de verklaring van
Eichmann stond zijn afdeling in geen enkel contact met de afdeling die
zich met de technische zaken bezig hield.
Hij gaf een opsomming van de an- pelijke commentaar" op Joodse kwesties
dere afdelingen van het hoofdbureau,"J1~|
die alle naar zijn zeggen meer invloed
hadden dan de afdeling Joodse zaken.
Advocaat dr. Robert Servatius stel
de Eichmann vragen over elke afde
ling van het uitgebreide hoofdbureau.
Kalm en nauwgezet sprak Eich
mann over de functies van de afdelin
gen, waarbij hij een verbazingwek
kend geheugen aan de dag legde voor
zelfs de kleinste details. Hij noemde
zijn bazen bij hun vroegere rang. Hij
scheen warm te lopen voor zijn on
derwerp en putte zich uit in ingewik
kelde gedetailleerde beschrijvingen
van de hiërarchie en de functies die
In het gestapo-apparaat vervuld wer-
Op een gegeven ogenblik vroeg de
president, Mosje Landau, aan dr. Ser
vatius om Eichmann te zeggen dat hij
met kortere zinnen diende te beant-
Eichmann knikte om te laten mer
ken dat hij het begrepen had en ver
volgde toen in kortere zinnen.
Hij zei dat alles „wat op wetenschap.
Positie van belastingpersoneel
(Van onze sociaal-economische redactie»
De samenwerkende centrales van
overheidspersoneel, aangesloten bij de
drie vakcentrales van werknemers, be
reiden gezamenlijk een demonstratief
congres voor, waarop zij uiting zullen
geven aan hun teleurstelling over do
beslissing van de regering om te wach
ten met een betere promotiercgeline
voor het belastingpersoneel in 's rijks
dienst. Gisteren kregen de centrales,
zoals al in een deel onzer edities ge
meld, tijdens een informele bijeen
komst ten departemente van financiën
te horen, dat er voor 1 januari 1962
niet gerekend moet worden op ver
beteringen in de positie van het belas
tingpersoneel.
Daarop verklaarden de centrales, uiter
aard zeer teleurgesteld, het overleg als
afgesloten te beschouwen.
Na afloop werd van de zijde van de
samenwerkende centrales medegedeeld
dat zij geen verantwoordelijkheid nemen
voor mogelijke gevolgen van het rege
ringsbesluit. Daarbij wezen zij op de
heersende onrust onder de belasting
ambtenaren. De centrales zullen nu me»
de daartoe geëigende middelen proberen
alsnog tot een betere promotieregeling
te komen voor het belastingpersoneel.
Tot die middelen rekent men ondermeer
een beroep op de volksvertegenwoordi
ging en het beleggen van een demonstra
tief congres, teneinde uitdrukking te
geven aan de gevoelens van teleurstel
ling over deze gang van zaken. Een
stiptheidsactie is niet in het geding.
De Christelijke Bond van Overheids^
personeel (CNV) en de Algemene Bond
van Ambtenaren (NVV) besloten gister
middag onmiddellijk gezamenlijk een
dergelijk demonstratief congres voor te
bereiden. Gisteravond sloot de Arka, de
rooms-katholieke ambtenarenvereniging
(KAB), zich hierbij aan na intern over-
leg. Waarschijnlijk zal het congres over
De lange, schrale Den B. stond 's mor
gens eerst alleen terecht terzake be
drieglijke of eenvoudige bankbreuk,
omdat hy ter verkorting van de rechten
der schuldeisers niet zou hebben vol
daan aan de verplichting twt het voeren
een boekhouding, waaruit te allen
tijde de verplichtingen van de n.v. zou
den kunnen blijken. In duidelijker taal
kreeg de zenuwachtig luisterende Den B.
het nog eens te horen toen de officier
'van justitie mr. Hartsuiker een opsom
ming gaf van de feiten, waaruit het
ontbreken van een behoorlijke Socrates-
boekhouding blijkt.
De levensloop van Den B. wordt na
gegaan. Eerst werkte hij in een familie
bedrijf te Hoogeveen. na de oorlog in
n bandencoverbedrijf van zichzelf.
,,lk moest op meubelen en textiel over
schakelen toen Vredestedn ermee begon'
Den B.. die ontkende dat hij toen
i klap" heeft gehad. „De export liep
alleen niet, omdat de grens was geslo-
Uit deze tijd (1950/1951) dateert ook
het eerste contaot met de Amsterdam
sche Bank, die bemoeienis had met de
export naar Duitsland.
ZONDER GELD
Met een omhaal van woorden wilde
Den B. verduidelijken dat hij steeds aan
7ijn verplichtingen heeft voldaan. Er
waren wel moeilijkheden, maar zorgelijk
was de tijd toch niet.
In 1955 ging Den B. zich met behulp
van allerlei relaties bezighouden met de
onroerende goedereumaatschappU- „Dat
was allang onze bedoeling om met on«
uit export verkregen gelden een beleg^
ging te vinden ln onroerende goederen.
Daarom kocht Den B. in 1955 via eer
n.v. die reeds ln z(jn bezit was dc prio-
riteitsaandelcn van de n.v. Socrates, ter
wijl hij ook de andere aandelen ver
kreeg zonder dat er veel geld (slechts
1000) op tafel kwam.
„Hoe is het mogelijk?" vroeg de pre
sident.
„Door de lage boekwaarde".
„U besefte dus ook dat u belangrijke
latente claims meekocht?"
„Ja, maar na advies van belastingdes
kundige en de Amsterdamsche Bank
deed ik het toch".
Vóór Den B. Socrates kocht had hij al
»n plan gemaakt welk onroerend goed
hij zou gaan kopen met het oog op de
verhouding tussen de lage boekwaarde
de fiscale verplichtingen van zijn
N.V. „Zodra de boekwinst stijgt gaat
de waarde van de aandelen ook omhoog",
aldus redeneerde Den B. destijds.
Zo begon Den B. met het opkopen van
allerlei zwakke N.V.'s, zonder dat er
enig geld voor werd betaald, omdat hij
de fiscale verplichtingen meekocht.
„U had allerlei plannen en projecten,
maar er kwam niets van terecht", zei de
president.
Den B. is het daarmee niet eens: ,,We
hebben heel wat gebouwd en de kwaliteit
daarvan is uitstekend", waarop de pre
sident liet weten dat daarover verschil
lend wordt geoordeeld.
GEEN' BOEKHOUDER
Den B. geeft aarzelend toe dat hij geen
behoorlijke boekhouding had. „Ik ben
geen boekhouder. Wat ik moest doen heb
ik gedaan, maar de rest moest ik aan
anderen overlaten". Den B. verklaart dat
op het moment van het faillissement het
begin van een boekhouding in opbouw
zichtbaar was. „Behalve de balansen, die
ik niet kan maken, zat alles in mappen,
maar de curatoren hebben alles door el
kaar gehaald Er ontbrak geen enkel
kasstuk".
President: „Toe nou, er was een heel
klein kasboekje en er ontbrak af en toe
wel eens een ton.
Verdachte: „Toen ik het bedrijf over
nam was er al geen boekhouder".
President: „Maar in ieder geval wel
een balansboek."
Den B. houdt vol dat dit er niet was,
waarna de rijksaccountants, die op het
podium naast de rechtbank zitten, de
boeken tevoorschijn haalden. „Verder
dan het inschrijven van enkele ontvang
sten in 1955 is de boekhouding nooit ge
komen". zo zei de president.
Verdachte: „Daarom heb ik die boek
houder er uit gestuurd".
President: „Maar die boekhouding is
er nog niet".
Verdachte: „Daarom ben ik er in 1959
;ns met de AB over gaan praten".
President: „U bent het er dus mee eens
»t er geen Socrales-buekhuuding was
Verdachte: (aarzelend) Hoe bedoelt
er waren alleen geen balansen".
President: „Debiteuren-en crediteuren-
.".ministratie had u niet
Verdachte: „Ik had maar één debiteur
i dus geen administratie nodig".
President: „Maar u had des te meer
crediteuren
„Wat minimaal aan boekhouding no
dig was, heb ik niet aangetroffen", her
haalde rijksaccountan<t Brautigam.
President: „Denkt u dat dit kan leiden
tot benadeling van de schuldeisers?
Getuige: „Inderdaad, niet van de eerste
hypotheekhouders zozeer, maar vooral
van de tweede hypotheekhouders, de
kleine schuldeisers en de fiscus."
„Niemand kan een hand in het vuur
steken voor het resultaat dat nu op tafel
ligt", antwoordde de heer Brautigam op
een vraag van mr. Mathuizen, die van
mening was dat er in de „mappen" van
Socrates blijkbaar nog zoveel gegevens
waren, dat de rijksaccountants een to
taalbeeld konden opstellen. „Je hebt twee
soorten slechte boekhouders: de gooche
merds en de slor der vossen. Wie was Den
B?" vroeg mr. Mathuizen. De heer Brau-
tegaan vond het te moeilijk om op deze
vraag een antwoord te geven.
De laatste boekhouder van de N.V.
Socrates, de 50-jarige J Hoogendijk, ver
klaarde als getuige, dat toen hij eind
1959 bij de N.V. in dienst trad, niets
trof dat op een boekhouding leek. En
kele malen heeft deze getuige Den B.
op de lacune gewezen. Hij zei me toen
dat hij geen administratie wilde hebben,
omdat dat niemand iets aanging. De heer
Hoogendijk staakte ten slotte zijn werk.
Den B. w ees de rechtbank erop dat hij
zijn ex-werknemer duidelijk omschrevi
opdrachten heeft gegeven, „maar daar-
aan heeft hij niet voldaan". De getuige
sprak dit pertinent tegen. „Viel er
deze man te praten?" vroeg mr. Mathui-
sen. waarop de heer Hoogendijk kort en
krachtig liet weten dat er met Den B.
beslist niet te praten was. „U kon dc
gegevens toch overal opzoeken", merkte
Den B. op. „Nee, ik moest overal toe
stemming voor vragen".
enkele weken plaats vinden. Er worden
duizenden belastingambtenaren ver-
Het overleg over een betere promotie-
regeling dateert al van 1959, toen de
bonden voorstellen indienden, die even
wel werden verworpen na acht maanden
intern beraad aan regeringszijde.
Sindsdien zijn over en weer suggestie»
voorstellen gedaan, laatstelijk door
staatssecretaris Van den Berghe (Finan
ciën) aan minister Toxopeus. De rege
ring achtte ze echter niet in overeen
stemming met het centrale salarisbeleid
»or het overheidspersoneel
Hoe die voorstellen van de staatssecre
taris er uit zagen, is bij de bonden niet
bekend. Ze zijn namelijk nooit in het
overleg gebracht. Doch aangenomen
mag worden dat ze voorzagen in de
Dromobie van een aantal belangrijke
rangen en daarom op verzet stuitten van
de regering, die tot januari 1962 absolute
rust wil op het salarisfront, zoals trou-
ens ook met de centrales is afgesoro-
Wat de regering van plan is te doen
per 1 januari 1962, als er weer ruimte zal
Dm onder het overheidspersoneel te
verdelen (afhankelijk van de trend) u
de bonden evenmin bekend. De perso-
neelsdelegatie is hieromtrent geheel ln
het onzekere gelaten en toezeggingen
zijn niet gedaan.
ONTSTEMDE BONDEN
Uiteraard was men gisteravond in de
kring van de NCBO zeer ontstemd over
deze gang van zaken. „Dit is geen be
voeren," meende de heer E. Bulter.
secretaris van de groep belastingperso
neel binnen de bond. „We zullen nn
moeten zien op een andere manier wat
te bereiken." De heer Bulter zei het ln
hoge mate te betreuren dat de belas
tingdienst zo weinig oog heeft voor de
belangen van zUn personeel.
Ook van de zijde van de andere bon
den zijn scherpe verklaringen gedaan.
Het hoofdbestuur van de Arka bleek
van oordeel dat de volle verantwoorde
lijkheid voor de bestaande onrust onder
het belastingpersoneel voor rekening
de regering komt. De bond van
personeel bij 's rijks-belastingen, aange
sloten bij het Ambtenarencentrum, is
van plan eveneens een protestvergade
ring te organiseren. Voorzitter Van der
Meer zei niet te begrijpen waarom voor
het verplegend personeel en de politie
wel maatregelen zijn genomen en niet
voor de belastingambtenaren. Hij vond
dat de directeur-generaal van de belas
tingen formeel bevoegd is verbeteringen
in de promotieregelingen aan te brengen
zonder daarin het departement van bin
nenlandse zaken te moeten kennen.
Tinprijs vliegt omhoog
De tinprijs te Singapore is heden 12
Straitsdollars gestegen tot 465 de pikoel.
Volgens de tinhandel kan niets nu meer
de prijsstijging stuiten. Speculanten koch
ten 5000 ton per dag op bij een produktie
van 240 ton. Men had verwacht dat Ame
rika iets los zou laten van de 300.000 ton
voorraden, maar er zijn nu aanwijzingen
dat dit niet gebeuren zal. De buffervoor
raad te Londen is uitgeput.
look niet van rijn bureau afkomstig
„Om preciezer te rijn kan iik zeggen."
aldus Eicfamann, „dat inplaats van een
wetensoha.ppelij'k advies het bureau
nummer 7 ons soms de Encyclopedia
judaica stuurde en maaT een zekere blad
zijde verwees waar gesdhreven werd
over het probleem waarmee het rich
bezig hield"
Eichmann noemde de namen van een
aantal autoriteiten van het nazl-mlnls-
terle van binnenlandse zaken, o.s. Her
ring en Globke, die het initiatief hadden
genomen tot pogingen om de Joden het
staatsburgerschap te ontnemen en beslag
te leggen op Joodse bezittingen. „Dit
wordt zonder twijfel bewezen door een
van de hier gedeponeerde documenten."
aldus Eichmann.
Dit was de eerste keer dat Eichmann
de naam noemde van Hans Globke, de
voornaamste assistent van kanselier
Adenauer, die verklaard heeft dat hy
alleen maar op het nazi-ministerie van
binnenlandse zaken werkte om de Jo-
den te helpen.
Daarna bracht Servatius een beëdig
de getuigenverklaring naar voren die was
afgelegd tUdens het proces in Neurenberg
door kolonel Walter Huppenkothen van
de SS. Hierin stond dat „de enige die op
de hoogte was van alles wat er in het
bureau gebeurde Müller was".
De generaal der SS. Helnrlch Müller
stond aan het hoofd van bureau IV de
Gestapo en was als zodanig de on-
middeliyke superieur van Eichmann.
Huppenkothen zei in zijn verklaring
ook dat Eichmann een soort bijzondere
positie had in het bureau van Müller en
rechtstreeks met de generaal samenwerk
te. Servatius vroeg Eichmann om com
mentaar hierop.
Geen speciale status
Hij antwoordde: „Nee, ik had in geen
enkel opzicht een speciale status. Mijn.
chef op het bureau gaf me opdracht net
als andere afdelingshoofden aan hem
rapport uit te brengen. Hij gaf ook in- zesden worden goedgekeurd.
hem verslag uit te brengen."
Eichmann zei dat hij pas uit documen
ten die bij het proces naar voren zijn
gekomen heeft vernomen dat zijn onder
geschikte Rolf Günther door Müller was
belast met „speciale opdrachten".
Dr. Servatius zei dat de tekst van een
basisovereenkomst over taakverdeling
tussen Himmler en Joachim von Ritoben-
trop, de minister van buitenlandse zaken,
bepaalde dat alle plaatselijke SS-verte-
genwoordigers onder de jurisdictie vielen
van de politie-attaché van de Duitse mis
sies in het buitenland.
„Kon een van de Joodse adviseur! on
afhankelijk optreden?"
I „Nee," antwoordde Eichmann. .Allen
moesten toestemming vragen van de po
litie-attaché en via hem van de chef van
de diplomatieke missie."
„Kon u uw eigen personeelspolitiek
voeren tegen de wensen van het minis
terie van buitenlandse zaken ln?" vroeg
dr. Servatius.
„Als mü op een zeker punt Iets werd
gevraagd kon ik een voorstel doen," zei
Eichmann. „Maar als de functionaris van
het ministerie van buitenlandse zaken
n»yn voorstel niet beviel negeerde hij
het".
Daarna volgde een discussie tussen de
rechters en dr. Servatius over het feit
of de Joodse adviseurs van Eichmann
vrijheid van handelen hadden ondankl
de formele eis van instemming van bui
tenlandse zaken.
Nederland tegen wijziging
kartelbeleid in K.S.G.
Nederland heeft zich in de bijzondere
ministerraad van de Kolen- en Staalge
meenschap onthouden bij de stemming
over een Duits voorstel om de bepalingen
tegen de kartels in het handrvest van de
K.S.G. te wijzigen met het doel centrale
verkooporganisaties voor de kolenbek
kens toe te staan, in het bijzonder voor
de Roer. Nederland is namelijk van oor-
deel dat dit geen kleine wijziging is maar
een grote waarvoor ratificatie door de
zes parlementen nodiig is. Een kleine
wijziging daarentegen mag door de mi
nisterraad met een meerderheid i
(Van onze parlementsredactie)
E ministeries van financiën en van algemene zaken hebben de alge
mene opzet uitgewerkt van de destijds aangekondigde algemene ge
premieerde spaarregeling. Hierover wordt met alle betrokken instellingen
(spaarbanken e.d.) overleg gepleegd. Wanneer dit is afgesloten en de re
gering inzicht heeft in de consequenties en complicaties van een dergelijke
regeling, zal ze haar adviesaanvrage aan de Sociaal-Economische Raad
formuleren.
Dit heeft de staatssecretaris van alge
mene zaken. drs. W K. N. Sohmelzer,
gistermiddag in de Tweede Kamer mee
gedeeld bij de behandeling van het
wetsontwerp dal w e rkgeverabij drage n
aan bouwspaarfondsen, aan andere vor-
men van premiespaarregelingen en ook
aan wmstdelingsspaarregeliingen tot een
bedrag van f390 per jaar wil vrijstelden
van loon- en inkomstenbelasting en van
de premieheffing voor de sociale verze
kering. Tijdens hel debat drongen vrU-
wel alle sprekers aan op spoed bij de
voorbereiding van de algemene gepre
mieerde spaarregeling Staatssecretaris
Schmeteer kon nog geen üjdssdhema
noemen, maar hij was wel optimistisch
gestemd over de mogelijkheid, dat de
regeling nog vóór de verkiezingen van
1963. dus gedurende de regeringsperiode
van het kabinet-De Quay, bij de Kamer
zal worden inged.ena.
Met het wetsontwerp inzake de vriJ-
8telling van de werkgeversbijdragen kon
de Kamer in grote lijnen akkoord j
Dk ontwerp is de uitgebreide versie
•en voorsiel, dat ieeds Ln 1956 by de Ka
mer werd ingediend en dat toen slechts
vrijstelling voor werkgeversbydiragen
aan bouwspaerfonnsen beoogde. Vorig
Jaar werd het ook van toepassing
Iclaard op de bijdragen aan andere
men van premaespaarregelingen
wrmstdellngsspaarregelingen. Als i
waarde heeft de regering gesteld, dat
deze regelingen gericht moeten worden
op de vorming van ..duurzaam bezit"
door de werknemers.
Onder duurzaam bezit verstaat de re-
lering, spaarrekeningen van langere
duur, kapitaaL en lyfrentev-erzetoeringen,
verwerving van onroerende goederen,
aflossing van hypotheken, uitgaven voor
woningverbetering, aanschaffing van
een huwelijksuitzet en aankoop van ef
fecten. Als uitgangspunt waarvan on
der bepaalde voorwaarden kam worden
afgeweken neemt de regering werk
geversbijdragen van 50 pot. van de eigen
besparingen van de werknemer. De be
trokken spaarregelingen komen in
(Van onze parlementsredactie)
Ook dc Eerste Kamer heeft zich gis
termiddag zonder hoofdeiyke stem
ming en zonder discussie akkoord
verklaard met de Inkomensverhoging
van de Koningin (van fl,5 tot f2,5 mil
joen) cn dc verhoging van de onder
houdskosten voor de koninklijke zomer
en winterverbiyven (f350.000 tot
f500.000). Het wetsontwerp, dat de nieu
we bedragen In de Grondwet vastlegt,
werd, evenals ln de Tweede Kamer, me»
algemene stemmen aanvaard.
Verder heeft die Senaat zonder hoof
delijke stemming het onitwerp-Mo n u-
mentenwet aangenomen. Tijdens dc dis
cussie hierover besteedde mr. Lich
te rtauer (cJi.) aandacht aan kerkelijke
monumenten die niet gebruikt worden
en waardeloos zijn voor de kerkbestu
ren. Ze liggen in ontvolkte centra en
kosten de kerkbesturen handen vol geld
voor het onderhoud. Maar ze mogen
niet gesloopt worden, omdat de over
heid ze ale monument heeft aangemerkt.
.Ala een kerkbestuur nu van zo'in mo
nument af wil wegens de te hoge on
derhoudskosten, laat de staat het dan
tegen een vrije verkoopwaarde over
nemen, zodat het kerkbestuur geld be
schikbaar krijgt om in de nieuwe woon
wijken, waar dringend behoefte is aan
nieuwe kerken, te gaan bouwen," zo zei
de heer Liohtenauer, wiens betoog de
instemming had van mr. Van Riel (lib.).
Staatssecretaris Schotten (o.k.w.) was
het Ln principe met beide sprekers eens,
maar hy wilde geen toezeggingen doen.
Na de afhandeling van de Monumen
tenwet wend o.m. nog gesproken over
Nederlands deelname aan de Intennaitio-
nalc Ontwil-.kelingsassociatic en over de
bekendmaking van internationale over
eenkomsten en besluiten van volken
rechtelijke organisaties. Na antwoorden
van minister Zijlstra (financiën) en
staatssecretaris Van Houten (buitenland
se zaken) werden de desbetreffende
wetsontwerpen zonder hoofdelijke «tem
ming aanvaard.
merk mg voor vrijstelling, indien de
werknemer zijn spaargeld gedurende
tenminste 4 jaar aanhoudt of binnen
die periode besieedt voor objecten van
duurzaam bezat, die by algemene maat
regel van bestuur zullen warden aange-
De mogelijkheid ontbreekt echter om
als zodanig ook studiekosten (geen di
rect duurzaam bezit) aan te wijzen. Wel
la de regering oereid om regelingen,
waarin de studiekosten een bijkomstig
bestedingsobject vormen, individueel al»
spaarregeling te Destempelen. Dit ging
met name de heren Den Uyl (soc.) en
Koersen (katlh. v.) niet ver genoeg. Zij
wensten ook studiebeurzen onder de
vrijstelling te doen vallen en die heer
Den Uyl liet zelfs doorschemeren, dat hij
rijn eindoordeel over het wetsontwerp
zou laten afhangen van een bevredigen
de toezegging op dit punt. Beidie spre
kers wezen erop, dat studiekosten in de
ambtenarenspaarregeling wel als beste
dingsobject zijn aangemerkt. Staatsse
cretaris Van den Berge (financiën) be
loofde. dat soepel te werk zal worden
gegaan bij de beoordeling van de spaar
regelingen, waarin studies als object
zyn opgenomen. Hij geloofde dat zich in
de praktijk geen moeilijkheden zullen
voordoen
Besparingen
Staatssecretaris Schmelzer zei, dat het
besparingskliimaat in ons land er Ln het
algemeen gesproken fraai en rozig uit
ziet (de besparingen door dc overheid en
de gezinnen zUn belangrijk toegenomen).
Bij nadere besanouwing vertoont het
globale beeld echier minder aantrekke
lijke plekken. Door de voortgaande con
centratie van besparingen aan de top >s
het geheel minder evenwichtig gewor
den. Er is daarom alle aanleiding een
ruim beziitsvormingsbeleid te voeren.
Bemoedigend Is, dat de deelname aan
de jeugd- en de ambtenarenapaarregc.
lingen weer verder ls toegenomen. De
jeugdspaarregellng telt op het ogenblik
380.000 deelnemers tegen ongeveer 320.000
begin 1961. Aan de ambtenarenspaarre-
geling nemen thans 6 departementen en
de P.T.T. deel. d-w.*. 45 pet. tegen 33 pet.
een jaar geleden.
Staatssecretaris Sdhmelzer deelde ver
der mee. dat een wettelijke regeling in
voorbereiding ii om via belastLngfacdll-
teiten de vorming van effectenbezit door
de werknemers in de eigen onderneming
makkelijker te maken.
De staatssecretaris moest niet veel heb
ben van de bezitsvormingsopvattingen.
zoals die door de socialist Den Uyl naar
voren werden gebracht. Deze spreker,
die het wetsontwerp als een „betrekke
lijke futiliteit" kwalifioeerde, pleitte
voor bezitsspreiding door herverdeling
van het bestaande bezit aan vermogens
en inkomens, een cn ander te verwezen
lijken via de belastingpobitiek. Dra.
Sohmelzer zette een groot vraagteken
bij de rechtvaardigheidsgrond van een
dergelijke herveraeliflg cn evenzeer by
de economische consequenties Voor de
bedrijvigheid en het investeringsbeleid.
Hij meende verder, dat deze herverde
ling ..waaromtrent de heer Den Uyl
geen enkel sluitend voorstel heeft ge.
daan" niet zal leiden tot de vorming
van duurzaam bezit door de gewone man.
De Kamer zou het wetsontwerp van
daag afhandelen. Het debat van gisteren
was niet direct fascinerend. De belang
stelling van de Kamer was dan ook mi
niem. Op een gegeven ogenblik zat er
maar één lid in de vergaderzaal (de
aprok-T buiten beschouwing gelaten)
