Nieuwe Leidsche Courant | 1961 | 17 juni 1961 | pagina 11

Het eeuwfeest der Utrechtse academie 1636-1936

DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD

NACHTELIJKE SPANNING IN VALKENBURG

KSS5H

ZATERDAG 17 JUNI 1961

DE WERELD
25 JAAR
GELEDEN

G. PUCHINGER

Vergelijkt men den toestand der Academie tusschen nu en b.v. slechts vijftig jaren
geleden, gaat men de lijst der vakken, die gedoceerd werden en worden na, aanschoüwt
men de tallooze aanzienlijke gebouwen en hulpmiddelen, dien ten dienste der wetenschap
zijn gesticht en bestemd, dan mag de Utrechtsche Universiteit zeker met gepaste trots dit
derde eeuwfeest vieren, dan mag ik zeggen dat het niet arrogant van ons was dat wij.
Curatoren en Senaat, lieden evenals voor 300 jaren Utrecht's Vroedschap deed in kleineren
kring, thans naast een rij van hoogwaardigheidsbekleders en van Notabelen uit Land, Pro
vincie en Stad, de vertegenwoordigers van de Wetenschap uit al hare beoefen-plaatsen in
de wereld hebben uitgenoodigd om met ons dit eeuwfeest te vieren, om getuigen te zijn
ran het peil uaarop het wetenschappelijk onderzoek en het hooger onderwijs in Nederland
in het algemeen en te Utrecht in het bijzonder staat".

Dr. H. Th. s'JACOB

President-Curator.

Herdenkingsrede in de Domkerk

(23 juni 1936

roeiende samenwerking tusschen staat en maatschappij zien wij de toekomst der Universiteit".

Prof. Dr. C. W. VOLLGTLiFF
R ector-Magn if icu s.

Utrechtsch Dagblad-artikel.
(20 juni 1936)

„Geen conservatiever wezen d'an de student, mijne heren!" kon de hoogleraar M. van Rhijn

gehoor op college spottend toeroepen. En men is geneigd er aan toe te voegen, en geen die meer de plechtige herdenking
herdenkt en feestviert.

De Universiteit, de diverse corpora en in die corpora weer de disputen, herdenken ieder jaar
hun bestaan. Maar eens in de vijf jaar is er lustrum, dan is er extra reden om de luister der
plechtigheden op te voeren. Buitenstaanders staan er soms versteld van wat aan tijd en geld
wordt geschonken om deze feesten wél te doen gelukken.

teiten, gevolgd door vele anderen.

Toen brak het hoogtepunt aan:

plechtige herdenking in de daarom alleen reeds in i
Domkerk, die bijgewoond werd den veilig reken."

k Heb van Huber thans

zeker op 't oogenblik al ver over
de honderd, als ik niet het geluk
had gehad telkens samen te mo
gen zijn met een jongere genera
tie, van wie ik méér mocht le
ren dan zij van mij."

Het was deze academiesfeer
waarover de réunisten
eeuwjaar in 1936 elkaar te
Utrecht nog verhalen deden, een
sfeer die met de tweede wereld
oorlog voorgoed
1936 herinnerde
L8,9.4.,™etTiïS5' colleges van beroemdheden
Quack, Opzoomer, De Louter,

deze maand vijfentwintig

eden de, onze „tr.ehie. bleef

slechts oefeningen zijn
door allen als groots gebeuren
kend eeuwfeest van de
demie. In Nederland is
eeuwfeest

teit een nationaal evenement, en
terecht, want innig is de geschie
denis onzer universiteiten verbon
den met die van ons land en volk.

Onze eigen generatie heeft dat
even pijnlijk als heldhaftig onder
vonden tijdens de Duitse bezet
tingsperiode.

Het is dez HHHPHN

jaar geleden dat onze Utrechtse veraW(
Academie zijn driehonderdjarig staani

door koningin Wilhelmina en prin-
ses Juliana. Het publiek had geen
ogen genoeg om rond te zien. Al
lereerst arriveerden de gasten in
de Domkerk: de ministers met
aan het hoofd dr. Colijn, de aarts
bisschop van Utrecht, dr. J. de
Jong, de ministers van staat, ka
merleden en vele kerkelijke en
academische autoriteiten.

Een rampzalig naar bericht,
En ik vrees in al mijn dromen
Voor de Hoogeschool van 't
Sticht.

Lukt het voor de clericalen
Dan is 't gauw met ons gedaan.

Men moet zich weten te herin
neren dat het vóór de Tweede
Wereldoorlog een zeldzaamheid
was wanneer de koningin sprak,
om te beseffen welk een indruk
de stem van de koningin maakte.

Even was het stil na haai re
de, toen zette het orgel de indruk-

wekkende Fantasie in g-moll van

Terwijl de Domkerk zich gevuld Joh. Seb. Bach in. Krachtig klon-
had met hoge gasten, verliet een ken die tonen, ook over het Dom-
indrukwekkende stoet van hoog- plein, dat met loudspeakers met
cci leraren in ambtsgewaad met ere- de Domkerk verbonden was. Na
bet tekenen het universiteitsgebouw: de korte stilte steigerden de po-

'oorop de plechtige zwarte toga's litiepaarden vanwege de plotse-
van Nederland, gevolgd door de linge orgelklanken.

PJUPP. kleurige gewaden der buitenlan-
ifeesloten In ders. °nder golvend orgelspel
llgeaiuieu. ill riweor^0 4piri„,.lri,rolrlr„

zich nog de

Met een indrukwekkende toe
spraak beëindigde de minister
van onderwijs, kunsten en weten
schappen de plechtigheid, herin-
niemand die deze stoet als. kind nerende aan de zinspreuk

Paushuize hadden ook koningin beschijn

Wijck, Naber, Molengraaff

Buys Ballot,van wie somr

Hoogleraren en nog thuis college gaven. Dattijd-
perk is met de democratisering

Studenten van de hedendaagse universiteit Diecnueneia e

Dat zijn de uiterlijke lotgeval- hennberfngM'wër/h"'uSwersi! President-curator

len van de Academie in grote teitsjubileum van 1936 ten dele

trekken, rtiaar voornamer wel- bepaald, en daarom is het boei-

6<=cii inwu.tci J'01}* is alles wat ach binnen de end de herinneringen te lezen die

uic Liu ui uc feeststemming Universiteit zelf afspeelde. En sommige oude réunisten in 1936

kwam, alleen reeds vanwege de bet eigenlijke academieleven is hebben opgeschreven en gepubli-

prachtige versiering der straten. eenvoudig aan te geven. ceerd. Want wellicht hebben onze

Het leek erop alsof de stad buitenstaander besteedt academies geen grotere wederge- oi olw

Utrecht althans voor één week de slechts bij mtzomiermg, voorbeen boorte gekend dan die heeft plaats korte toespraak de gulden

Wilhelmina en prinses Juliana de De secretaris der Curatoren,

leek het ganse vaderlandse ge
beuren in de oude Domstad ge
concentreerd, toen ministers en
hoogleraren, met aan het hoofd
de leden van het Oranjehuis, in
de Domkerk tezamen kwamen om
dit feest te vieren. En in het sta
tige Utrecht was geen

cnmmicpn c" i'iuia» juuauri ue oo-iciana ucj Luidi

riaiHid optocht gadegeslagen. Toen allen dr. B. J. L. baron de Geer

in de kerk hadden plaats geno- Jutfaas, liet het Universiteits-
men. arriveerden ook zij en werd vaandel neigen: de president-cu-
de plechtigheid geopend door de
president-curator dr. s'Jacob.

Vervolgens hield prof. dr. C. W.

Vollgraff de Rectorale Oratie.

De uitdaging van het wereldcommunisme - Van
groter gewicht in de Russische politiek - Indonesië en
Italië rode bolwerken in de vrije wereld

Na het topgesprek in Wenen miljoen leden. Bulgarije (7.7 ter. dat de teruggang van het

tussen Kennedy en Chroesjtsjef miljoen) 0.5 miljoen leden. Al- communisme in de meeste lan-

worden wij sterker dan ooit ge- banië (1.4 miljoen) 53.000 leden, den zo beperkt is geweest, ue

confronteerd met de grootste Mongoolse volksrepubliek (0.99 communistische partijen verde-

uitdaging van onze tijd: het we- miljoen) 42.896 leden. digen immers de zaak van dc

reldcommunlsme. Tot voor kort zelfs deze cijfers moeten met vU§"d. van huP 'a"hd,.^ a p

waren de Russen, die over het een grote reserve worden be- middelen om d« Publ'«e

algemeen toch graag met ge- zien. Toch kunnen er enkele nmg te heinvrloeden worden te-

tallen en hoeveelheden gooche- conclusies worden getrokken. Sen ben gebruikt. Het plotóeling

len, bijzonder terughoudend ge- Op het eerste gezicht valt het veranderde °ordeel °ver

weest wat betreft het publice- enorme gewicht van China's par- noch de Hongaarse opstand

ren van gegevens over het we- tij In het oog. Met veertien mil- schijnt een \3l?Jve"dee.1"dr"^n9P

reldcommunlsme. Nog op het joen leden heeft zij bijna de ,d? communistisch stemmende

grote „concilie" van november helft van alle leden in het Oost- kieners gemaakt te bebben. In

1960 was dat zo. Van de in to- blok. Ook valt op dat er geen Italië en Frankrijk hebben de

taal 87 communistische partijen correlatie tussen bevolkingsto- communisten veel vat op de

ter wereld waren er maar 81 taal en aantal leden bestaat. ^akverenli\n«e°„frJ*H^ÏÏ-

in Moskou vertegenwoordigd en in China is maar twee percent ben misschien internationale ge-

daarvan waren er slechts 78 in ]jd, in de Sowjetunic ruim vier beurtenissen daar weinig ïn-

het officiële communiqué ver- percent, in Oost-Duitsland acht vloed op het kiezersoordeel. In

meld. Met geen woord werd percent. in Tsjechoslowaküe Finland, Griekenland en IJsland

verklaard, waarom zes par- bijna elf percent en in Noord- stemmen waarsfhjjnbjjt beel^wat

tijen niet waren uitgenodigd en Korea zelfs ruim dertien per- IS f

drie deelnemers niet werden ge- cent.

noemd. Pas toen in maart 1961 Vriii» w t» rest A

de voltallige lijst van alle partij- VTIje wereiO

en werd bekend gemaakt, bleek De laatste weken heeft de

wie ontbroken hadden, nl. de communistische pers in de
communistische staten ook veel

ontevreden kiezers op
munisten. hoewel zij zelf geen
overtuigde communisten zijn.

Socialisten

In de meeste andere Westeu-

rtTpTn's,',s:„d,p"cifmnb(j1v: 'zsjsr™ v%

Laos, Madagascar, Pakistan. sterkte der part,jen buiten het Sj^rblidëSasse en rijn de

Oostblok. Dit niet
van zakelijke informaties,
politieke redenen. Door

„„-ii- ae aiueiueiaiudwe

iff communisten niet veel

dan een randverschijnsel. De
partijleiding is aan de oude

S* conservatief dogma-

China

Volgens officiële gegevens heb-

-oen de 87 partijen tezamen 3t

miljoen leden. Daarvan hebben wereldbeweging zich sinds om- 'bevorderlijk geweest voor

de partijen in de Oostbloklanden .£«*.19» steeds verder ont- lommunlame.

reeds 3D miljoen leden. 20 plooid heeft. Volgens de nieuw- 0 2ichz,i. .taande kunnen de

schrhft Die Zeit. Communistisch ste publ,katjes waren er in 1928 ach. SretijeTinhe"

China heeft op een bevolking 46 communistische partijen in itei htela

van 640 miljoen zielen veertien de wereld. ,n 1937 61 en in 1961 S' -.xZ wel andere partil-

miljoen partijleden, de Sowjet- 87 Buiten de landen die thans samengaan over te ha-

(209 miljoen) 8.7 miljoen het.Oostblok(vormen. waren er f°„/^""«l a.jn op hun hot

de. De tegenstelling tussen de

leden. Polen (28.5 miljoen) "l.02 in 1928 maar 443.000 leden, in

miljoen leden, Oost-Duitsland J935 reejjs 785.000 en thans tel- Russische "en Chinese commu-
a?6 SUL/'K'Kn Wïnj!* nistische leiders heeft

Roemenië (17.5 miljoen) 0.8 mil- Oostblok reeds

joen leden, Tsjechoslowakije led®n- Vai} die 5.2 miljoen zijn
(13.4 miljoen) 1.4 miljoen leden, er 2 5 milinen in Eurona »*i nn.

De stem der Koningin

Nadat de Rector zijn rede beëin
digd had, daalde hij van de kan
sel af, om de koningin met een

druk der crisisjaren had afgelegd, enkel uur, de Universiteit, om er g(

In 1636 is de Utrechtse Univer- een gebeurtenis van plechtige, lo_

siteit gesticht, maar reeds zesen- pijnlijke dan wel gemoedelijke enorme toeloop der studenten

zestig jaar eerder maakte Utrecht aard mee. te maken in de vorm de uitbreiding die het corps der gjn,

kans hogeschoolstad te worden: van een inauguratie, een promo- hoogleraren onderging.

de poging op St. Geertrudisdag tie, het afwijzen of het slagen

van het jaar 1470 in de raads- van een examencandidaat. Was eens dc academie een
vergadering te komen tot oprich- Wie te Utrecht voor het bijwo- kweekplaats ener intellectuele en
ting van een universiteit, liepen nen van een promotie de
echter op niets uit. Ook latere po- naatszaal binnentreedt met
gingen van de Nederlandse paus de wand zijn statige portretten-

daille van de Universiteit i

bieden.

Direct daarop sprak de konin-
in, om de rector te danken vooi
zijn eerbewijs:

ra tor De vestigde er de derde

Toen begaven de hoge gasten
zich naar het universiteitsge- hplp _pdp
bouw, waar H.M. de Koningin op universifeit
het balcon verscheen, dat uitzag -- -
op het standbeeld van haar voor
vader Jan van Nassau.

In het Jaarbeursrestaurant
vond die avond het galadiner
ie- plaats. Het Gedenkboek ver
te meldt: „Te ruim 22 uren brak de
Rector-Magnificus, zeer zeker tot
teleurstelling van velen.

Noord-Vietnam (13.3 miljoen) 0.5
miljoen leden, Hongarije (9.8
miljoen) 0.4 miljoen leden.
Noord-Korea (9.1 miljoen) 1.1

2.5 miljoen in Europa
geveer 2.5 miljoen in Azië. De
9.8 partijen in Noord- en Zuid-Ame-
rika tellen ruim 250.000, die van
Afrika 50.000 leden en die van
Australië etc. ruim 7.500 leden.

i blamage 1

de

Feit

Ware het niet .de grote Voll
graff geweest, met zijn interna
tionaal vakwetenschappelijk ge
zag, de rede zou ernstiger gevol
gen hebben gehad. Thans riep
men in een fel debat op een in
half juli gehouden Senaatsverga-
dering. de rector ter verantwoor
den cijnp nvpr wat hii in

te, thans vervult zij bijna
plaats die Thorbecke had toebe-

waiiU z-iji» b,0„6v deeld aan de door hr

Adriaan VI mislukten. rij, zal slechts bij6 uitzondering hogere burgerscholen.

Nadat eenmaal de Leidse uni- te binnen schieten wat Busken
versiteit gesticht was, als sym- Huet in zijn „Land van Rem- Plechtigheden

Mijnheer de Rector Magnifi- was een rumoerige maaltijd!

Incident

het

„De woorden, door de Presi-
nu, uuunc ..<»u dent-Curator en U gewijd aan de

dV'dooV hemTcsUchte ontwikkeling van dc lotgevallen

ding over wat hij in de Domkerk
gesproken had. Het zal voor late
re historici een heerlijke taak
zijn om de bronnen op te sporen
en te vinden van deze roerige Se
naatsvergadering. Vast staat dat
deze inderdaad zeer rumoerig en
zeer bewogen is geweest.

bool -

„De

i vrijheid, overwoog men brandt" daarover opmerkt:

wei eens de Leidse academie wanden der academische Se- .Met grote luister en glorie werd

naar Utrecht te verplaatsen, naatskamers zijn bedekt met de het eeuwfeest

maar Leiden hield vast aan zijn somtijds botte beeltenissen van TT :j

rechten. Omstreeks 1600 besloot begaafde middelmatigheden. De

men te Utrecht de Latijnse school portretten der eigenlijke wegberei-

uit te breiden tot Illustre school, ders ontbreken."
daartoe gestimuleerd door de op- Maar men moet toch aan de

richting van zulke scholen te De- Universiteit vóejr de eerste we-

venter en Amsterdam. Deze II- reldoorlog gestudeerd hebben, om

lustre school was gehuisvest in de uit ervaring iets te weten van het

grote kapittelzaal van het oude wondere samenspel van hooglera-

Domkapittel. het tegenwoordige ren en studenten in vroeger eeu-

Groot-Auditorium. vven. in deze eeuw is tussen hoog-

De pestepidemie te Leiden leraren en studenten een nieuw

bracht een grote stroom Leidena- corps geschapen: dat der assis-

ren naar Utrecht, zoals zich later tenten en wetenschappelijke amb-

herhalen, in 1941, toen de tenaren, waarvan de lectoren

Universiteit in juni 1936 gevierd.

Een schitterend historisch ge
denkboek verscheen, samenge
steld onder leiding van de Utrecht
se historicus prof. dr. G. W.
Kernkamp.

Aan omstreeks veertig personen

igen tevens
klaren waarom Ik er prijs op heb
gesteld, heden persoonlijk aanwe
zig te zijn bij de plechtige "'"J
de Utrechte J"*! 1"

Slechts één incident (misschien
driehonderdjarige afgezien van het rumoerige hoog-
»en ovens wr. igrarendingj-) vond plaats, en dat
was de Rectorale Oratie van de

beroemde graecus prof. Voll-

1,4-graff. Hoewel deze grote geleer- rige Senaatsvergadering ten slot-
dezen mijlpaal in haar de op vakgebied nimmer iets te oij de spannende Senaatsver
sprak dat niet verantwoord was, gaderingen die vijf jaar later, ge
sprak hij op deze plechtige" her- durende de bezettingstijd zouden

Vrijheid

Maar wat betekende déze roe-

bestaan.

Want duidelijk bleek daaruit,
welk een belangrijke plaats die
Universiteit reeds van ouds in-
neemt in het leven van ons volk,
welks wel en wee zij deelde,

denking een rede uit, die
stootgevend was voor de rooms-
katholieken, en het zijn niet al
leen de rooms-katholieken

zich de Afrikaanse staatslieden
J. C. Smuts en J. B. M. Hertzog,
de jurist H. Kelsen (Genève), de
Vlaamse literator Maurits Sabbe
(Antwerpen), de Deense taalkun-

J|Bicaieuw „aa, v.. dlSe L- L- Hammerich en de li-

Leidse Academie door de Duit- privaat-docenten de historische terator-theoloog H. Kraemer.

werd heterW^toraat h00ge r0e?inj?'

angeboden. Onder hen bevonden vervullende op
ieh rip Afrikaansp staatslieden X

zij zich bewust is zich hieraan geërgerd hadden,
r ar "°°ge roepin^, Heel zijn rede was een lofzang op

haar schoone maar zware taak de reformatie, en dat op een wil-

wijze, die ha
re thans levende en werkende le
den met trots en voldoening mag
vervullen.

Ook zij is in het verleden voor

tegenspoed niet gespaard geble- ten onzent den mensch vernieuwd Profetisch en aangrijpend

Vollgraff sprak onder

„Welke geestelijke macht had recht.

plaats vinden?

In 1936 raakte het een incident
inzake de vraag welke vrijheid
men het meest moet ontzien: die
van de sprekende Rector of die
van de luisterende gasten, voor
zover deze van een geheel ande
re levensovertuiging zijn dan de
Rector. In de jaren 19401945
ging hel om aller vrijheid en

het geloof in haar

het volk de bezieling geschon- daarom het slot.

sers gesloten

voorhoede hebben gevormd.

Voorheen was daar die zonder
linge spanning tussen hooglei

'ïl'VSa5: behouden, S'hebben

ping heeft zij daaronder steeds ken, zonder welke geen reeksen

het Lustrumspel „De

tantse kring op dat ook de Zwit-

HHHB |L-»- serse theologen prof. dr. Karl VOcJg H

studenten, die enerzijds Barth en prof. dr. Emil Brun- tenschap,
bestond uit de grootste afstand, °er in de rij van eredoctoren wa- bekend en geacht.

maar anderzijds relaties weer- ren opgenomen, en volkomen te-

gaven waarover wij verbaasd recht! De Theologische Faculteit

voorgangers haar weten op te
grenzen

In 1636 viel het besluit de Il
lustre school te verheffen tot

Universiteit: op 26 maart ver- HMB 9RHS9S

leenden de Staten van Utrecht staan. verleende hen beiden het eredoc- da7~cefoof niet"Naast

daartoe octrooi. De hoogleraren hadden in vroe- toraat, in de hoop ze met elkaar r)ori {c

De Utrechtse Universiteit stond ger eeuwen slechte salarissen. te verzoenen op het Utrechts pro-

de eerste jaren bekend als Aca- Reeds Erasmus klaagde: „De motiefeest. Was

demia Voctia, genoemd naar haar rijknecht wordt beter beloond dan

eerste Rector-Magnificus, Gisber- de opvoeder".

- 4i j j. ii, voor een deel ontvingen

wij zijn, en ondfer wier hoede de
ze Universiteit is gegroeid." I
Dit kan men binnen orthodox-

De vrijheid van het hart
Zal in den brand niet branden,
uit xan men pinnen onnoaox- De vrijheid van den geest
protestantse kring uitspreken, Bloeit boven Ujd en dood!

Utrechtse Paus bijgenaamd. De
ze koppige Calvinist, even grim
mig jegens zijn tegenstanders als
patriarchaal voor zijn volgelin
gen, beheerste niet alleen de
ste kwart eeuw
teitsgeschiedenis,

zuilen van de Nederland

vleugje

aïviteit over de theologiscfie
hoogleraren te Utrecht gevaren,
SUL. w. «e hun da^ men werkelijk meende de
i "deoverheid:"de rest kundigheid en_ het gezag te bezit;

ardeer Ik het als eerste die uit niét als Rector i
uw handen te hebben ontvangen, versiteit bij
Ik aanvaard haar als
onderscheiding,

verstaan wordt,

moesten zij innen van de studen-

Daarvan moesten de hooglera
ren dan nog tevens het onder-

i Rijksuni- Aan dit Credo zouden sommi-

i herdenking waar gen aan de Utrechtse Universi-

hooge alle levensrichtingen elkaar ont- teit in de jaren 19401945 tot in

behouden moeten. de dood trouw zijn

Velen achtten het gastrecht ge- Zij hadden de zinspreuk der

aller onwankelbaar schonden, anderen vonden de ge- Universiteit wél verstaan!

„„uu de collegecatheders be

de Universi- kostigen, alsmede de collegeban-
;n en de lokaalverwarming.

Doch o de gemoedelijkheid van

se staat. Doch ook in de kerk die d.agen! De arme hooglei

komt grootheid en aanzien spoe- werden bij tijd en wijle door de
hem kwam studenten op hun festijnen geno-
digd, en werden rijkelijk getrac- eerste

teend, mede met het doel om ze ",oofc
gunstig te stemmen voor examen
en tentamen. Wie zou het hoogle
raren en studenten kwalijk ne
men dat ze ieder hun belang
de maaltijd betrachtten"

beide elkaar hevig bestrijdende
dialectische theologen? Het ging
zoals in zulk geval bij vele di
vergerende theologen regel is:
Brunner kwam, maar Barth was
afwezig, en van het verzoenings-

feest kwam niets....

Op zaterdag 20 juni vond

dig tot verval:

Witsius op, terwijl de jongere
volgelingen van Voetius mondai
ner waren dan hun grote leids
man welgevallig zou zijn geweest.

In 1672 dreigde de Academie
ten onder te gaan bij de Franse

bezetting. Utrecht sloot de poor- aaii uiaiiiuju w.

iud&r' «f'koos^de"Vranfe dM"r, Ui? refkeTaaU 8" »Un i'ntocht in de oude Dom.

kent. Tot onuetting v,n de Voe- eë pretesreSden

lianen rookte in de eens gezin- tegen deze leesten, waarin zij aula door de rector
verd. Domkerk opnieuw het mis- ee« Jtvaar za<e„ 'v00r het „r!
offer van Rome. lijk examineren. Toegestaan wa-

Maar in 1674 kwam de verlos- ren op den duur slechts promo-
hoogleraren enstu-

(vervolg van pag. 1)

"feestelijke plechtigheid T"wijl we aldus de tijd dood- hinkend of schuifelend alleen zich halve

plaats: i» he^Geografwch InsU- g^na^ zeUnog konden voortslepen. dat n

Nijland de historische ^er^d Maar riaar den dan

,J mwaren de autobussen Maar daar m€t een

kwam ook zon klein, oersterk sloten grot, de koegrot. die voor avond van

ijzeren karretje aangereden, dat deze gelegenheid op illegale wijze en half 9.

wel gebruikt wordt om een opleg- was opengesteld. Ze moest name- de vrijgez(

ger of een ander zwaar voertuig »--•». - "JK"'

te ondersteunen. Zowel het ene
als het andere geluid was van
harte welkom.

tuut
dr. A.

Universiteitstentoonstelling.

Maandag 22 juni hielden de
réunisten van het Utrechts Stu
dentencorps in de stromende

«ing. Voetius nam het rectoraat tiefeesten
opnieuw op zich, en heropende in
de Domkerk de bevrijde Univer
siteit met het lezen van de Psalm
die ook bij de bevrijding in 1945
in de Domkerk is gelezen:

„Toen de Here de gevangenen
van Slon deed wederkeren, wa
ren wij als degenen die dromen,
Toen werd onze mond vervuld
met lachen, onze tong met ge
juich. Toen zelde men onder de
heidenen: de Here heeft gro

- i de Sena-

tus Veteranorum, de heer P. N.
Drost, te worden verwelkomd.

Diezelfde middag vond de eerste
academische plechtigheid in de
aula plaats, waarbij

nistër van onderwijs, prof. dr.
R. Slotemaker de Bruine zich tot
de vergadering, om mede te de-

denten, want dan was het ook

.(gelopen met de .tudie! „„geboden. Vmref richtte de mi".

In later jaren ontstond het van «„Hoi-u-mc «rnf Hr t

„theeslaan", de formele bezoe
ken van de studenten aan hun
hoogleraren, waarbij de hoogle-

onder het toeziend oog
de theeschenkende hoogleraars
vrouw, zijn wijsheid luchtte. Om
streeks 1825 luidde nog een offi
cieel advies aan de pas aange
komen novieten: „Ga op theecol
leges. Gij zult de professoren

len dat dr. H. Th.

Hare Majesteit benoemd w__

Groot-Officier in de Orde van het transport
Oranje-Nassau en prof. dr. C. W.

Vollgraff tot Commandeur in de
ze orde. Enkele hoogleraren wer
den benoemd tot Ridder in de Or
de Nederlandse Leeuw.

is voor allen het
huis te ^gaan. Be-

zeif nog konden voortslepen. dat met de bewaking van de

belandde die geweldige boom was belast.

om half drie voor een Voor het overige verliep dit jaar

ijzeren hek afge- aRes weer naar wens. Op de
avond van 30 april, tussen 6 uur

- en half 9. was het de taak van

opengesteld. Ze moest name- de vrijgezellinnen, de houten reus
lijk gedurende- een vol etmaal met allerlei zaken op te tuigen en

dienen als geheime bergplaats, op- te versieren. Toen werd hij de
dat niet alsnog de meiboom van grot uitgesleept en ging het in

Valkenburg door die andere Jonk- een uitgebreide optocht naar het

heid zou worden opgespoord en op intieme plein dat onderaan de
listige wijze weggevoerd. Tot dus- voet van de Cauberg ligt en waar

ver immer» had men van de vrij- aj een diep gat was gegraven om
gezellen uit het naburige Berg en de mei-den stevig in te planten.

Terblijt nog niets kunnen ontdek- Voorop in die optocht ging de

ken. Limburgse vlag, waarachter eerst

Eenmaal binnen in de catacom- de schutterij in haar keurige uni-

jongeling na de formen volgde. Daarna kwam de

andere zich in t hooi of het stro, blaasmuziek en hierachter een

dat daar_ tevoren was heenge- schitterende praalwagen met de

koningin en de meikoning

„„„boord beiden gekozen door

aanvang te maken. Zonder vteel de damp sloeg van de kleren zo- het bestuur van de Jonkheid. Ten-

woorden te verspillen klauterden als paarden dampen kunnen, die slotte volgde de boom op het kar-

-1- VJ;-- Agg- ploeg scheuren door de vette retje. omstuwd door ontelbare

Gekraak

ons omringd door wel vijftig leden
van Valkenburg's Jonkheid, allen ben wierp de
stoere knapen, die, u

Jacob door schuilhoeken dan ook,

schijn waren gesprongen om met bracht. Want haast zonder uitzon- meikonin,
die boom

dingen bij hen gedaan!" (Ps. 126: velen. ma£(r igij zult ken, en zij

1'2>* zullen u leren ker

Tussen 1680 en 1700 brak een "°?.r

bloeiperiode aan, zodat Leiden rj eeuw gingen de theologische
Sï^niur d.' Són te sUken

Maar dwars door de twisten heen 'Sjlr"™" êënm"l

van.patriotten, en prmsjezmden W van|PJ

sterft een langzame dood! De ue rector-magnificus dankte al
studenten hoopten met het „thee- ]e gevers, 's Avonds werden

met palen en touwwerk, - I8H1SHI8SI

Daarna volgden een middag met inspanning van alle krachten le Jonkheid van Valkenburg zich n uur kaarsrecht overeind stond.

Uil" J -*• gelukkig en blij. Nadat hij nu door de meikoningin

SoGD was geplengd (d.w.z. dat zij er

een glaf bier tegenaan geworpen

Dat bleek wel heel duidelijk bij had) stroomde onder het spelen

speciaal voor deze nacht in van folkloristische liederen

boden, waaronder de prachtige
gobelins, die nog steeds in de
"trechtse aula menig vrouwenoog

haast eindeloos lange stam

naar beneden te sleuren.

Op het landweggetje aangeko
men werd hij in het midden op
het ijzeren karretje gelegd

IC iwioicu uu™

rprmsgezinden

werd^de U*rechtse Academie een aan
eeuw later met opheffing be
dreigd. Onder Lodewijk Napo-

rechten. In october 1811 werd de
Utrechtse Universiteit bij keizer
lijk decreet gedegradeerd tot
„école secundaire". Examens en
promoties mochten niet meer
worden afgenomen.

Maar in 1813 brak met de be
vrijding ook het herstel van de
Utrechtse Universiteit aan: in
1815 werden Leiden, Utrecht en
Groningen alle drie tot volwaar
dige landsacademies verklaard.
Het aantal hoogleraren werd uit-

Sebreid en de gebouwen vermeer-
er d.

Maar nog eens. In de negen
tiende eeuw. herrees het spook

i geheten.

Gloriedag

bate van het tentamen. Een
nisch liedje uit vroeger jaren
luidde inzake het tentamen, waar
bij ook de studenten een pijp Maar dinsdag 23 juni 1936 was
mochten roken: de gloriedag der feestviering. Een

„Het uur van boete en rouw is schitterend zonneweer goot. mil- uitgeput,
elnd'lijk aangebroken,

de woudreus de grot opgezette marktkraam, plein voller en voller en werd

erwtensoep de nacht door vrolijk ge-

spaarzaam danst. Niet door allen tegelijk na-

niet verlicht met enkele lampions, die tuurlijk, maar dat hoefde ook

j die piek jets spookachtigs ga- niet, daar de vele café's rondom

Zulks vanwege de slagscha- het plein zonder uitzondering tot

j- de morgen geopend mochten

staat kon het
bepa- beginnen.

orruvegen,

ten* waren neergezet,

overvallen te kunnen worden door

de gevreesde Jonkheid van Berg o

en Terblijt. Nu eens liep de weg duwen, die op de
tientallen meters opwaarts,
weer tientallen meters naa
laag, zodat dit transport e<

de stralen uit over de

De leerling treedt bedeesd zijn vierende stad.
meester tegemoet.

Wel hem die hoogst gedwee dan
zulk een pijp mag rookén,

eeuwenoude

dan mergelwanden werden geprojec- blijven en dus voortdurend

om- teecd. Door een' bepaalde positie deel van de feestganger» tot zicb

- - - ^r~ ver- jn te nemen en de lichamen in konden trekken,

schrikkelijk zwoegen met zich allerlei bochten te wringen, wis- Wie thans Valkenburg bezoekt,

bracht. Doodmoe soms, ja haast ten tal van jongelui schaduwpop- kan de boom nog altijd op het

en pen te creëren, die vaak aanlei- plein zien staan. En hij blijft daar

het ding gaven tot grote hilariteit. En nog staan tot de oogstmaand toe.

intussen schepten rappe meisjes- Dan wordt hij onder de Jonkheid

pauzeerde

feest- dan tien minuten,

sterk balancerende gevaarte aan

En

zijr

't dampen onderdoet".

allergrootste

Ki ui iiij I:o

tcnschappen, vervolgens sprak de krachtsinspanning te

Dat echter ook in vroeger ja- Delftse recor-magnificus namens betrof het weggedeelte dat

tn de omgang met de studenten de Nederlandse academies, de de Cauberg leidt.

der opheffing. In 1888 gingen de door de hoogleraren gewaardeerd rector van Bonn namens de Duit-
geruchten rond dat de Kamerle- werd. bewees het afscheidscolle- se. de rector van Parijs namens
den Schaepman en Huber de op- ge van de vermaarde Winkler, de Franse, en de rector

de lermoeilijkste traject, het slottra- dampte niet alleen »ls een paard, koopt hij zo'n boom daarom aan

ject, met

ri houtzagerij, die er al gauw e

heffing voorstonden. Aan de die daarbij opmerkte: „Ik

bleef tevens de spreekwóor- s

Dit delijke honger te hebben gekre- honderd gulden voor betaalt. En

gen! de opbrengst der loten komt in

Toen de soepketels totaal waren de kas van de Jonkheid terecht,

Enkele leden van de Jonkheid leeggegeten en de laatste slokken die 's winters nog eens gezellig

riÉMM het keelgat verdwenen, bijeenkomt en al weer plannen

'wjM de Wilhelmina- beraamt voor het feest van de

ford namens de Engelse universi- ten hadden verbruikt, of doordat toren drie doordringende slagen nieuwe i

Italië

Gegevens over de afzonderlij
ke landen worden vooral ver
strekt. wanneer die landen een
goed figuur slaan. Van het niet-
communistische Europa maakt
Italië de beste beurt. In 1942
5.000 leden, thans 1.8 miljoen.
Naar Russisch voorbeeld steunt

c; luswjsciw! iciucro iieeiu uh

rfnlnSï. hoogst ingewijden beziggehou-

MHn.„ den« dle ,*ou^ens zonder vce]

morren de Russische partijlijn
volgden.

Imponerend

Er zijn factoren die de ont
wikkeling van het communisme
bevorderen. Chroesjtsjef is
minder weerzinwekkende
dan Stalin. De technische a
uitgang is imponerend. Er moet
toch wel iets zitten in het socia
le systeem, dat in staat is, de
mens het eerst in de ruimte te
sturen, kan men redeneren. Ook
de berichten over de betere le-
ensstandaard in Oost-Europa

de "itaYiaanse"partij""p1 brede '""f" va" b"fk«nl» De

massa-organisaties, zoals hel

algemene vakvprhnnri m»>( o a behoeft niet meer het ges oei

algemene vakverbond met 2.8
miljoen leden, de nationale liga
van coöperaties met drie mil
joen leden, de vrouwenbond met
ruim een miljoen leden en de
nationale vereniging van Itali
aanse partisanen 230 000 leden.
Met lof wordt ook de partij
Frankrijk met 400.000 leden
meld evenals die van
met 44.000 leden. De
nistische Unie van het Finse
volk heeft bij de laatstgehou
den verkiezingen 22 pet. van al
le stemmen op zich verenigd
en vijftig van de 200 zetels in
de Rijksdag veroverd.

hebben, dat hij het heden
moet opofferen voor een al te
verre en onzekere toekomst.

Respectabel

De Italiaanse communistische
partij onder Togliatti heeft van
sen ver- alle Europese communistische
Finland partij€n het grootste succes ge-
commu- boekt. Haar aandeel bij de al
gemene verkiezingen is geste
gen van 22.6 pet. in 1953 tot 23
pet. in 1958 en tot 24 5 pet bij
de provinciale verkiezingen in
november 1960. Daarentegen is
het aantal leden van de partij
het laatste jaar met ongeveer
14 pet. gedaald. Dit duidt er op,
dat de communistische partijen
aantrekkingskracht

Indonesië

Op de ranglijst volgt zonder

opgave van de sterkte de partij ™nw

van Zweden, die bij de laatste als. Protestpartijen voor hen die

algemene verkiezingen 190.500 T Z'&

en daarvoor 129.000 kiezers trok. -mSÏÏXi n!

Verzweeen worden de zware te- Part'j wordt respectabel. De

genslagen in bijna alle andere cfre^ef^^a'ar ^machtsvormine

Fnrnnese landen pn in rie Ver- Streeft naar machtsvorming

enigde Staten sinds Vb vS, "ÏSfS
de Aziatische partijen wordt

vooral die
miljoen leden op de voorgrond
geplaatst. Zij steunt evenals de
Italiaanse partij op grote mas-
•organisaties. zoals de vakbon

en be weg
de volksjeugd
leden Tn Tn-'-t her't de parti
(in 1943 20.000 leden) thans
3UU.GUU leov.n. Zeer positief
wordt ook Japan genoemd. In

communistische partij te geven.

Frankrijk

bij

daalde het percentage
van 24.9 tot 18.6. Het aantal
partijleden bedraagt waarschijn
lijk minder dan dc helft van het
aantal van 400.000, dat voor
1953 wordt opgegeven. Het uit
treden van Jean-Paul Sartre

man ri"1 ™€Tber dV Ho'ngaaVsV opstand heeft mlv

mpp rf "low vS "1' schien enige invloed gehad op

£„aSd^ .-"Vj-bTj'n'

W."0,!'," ".rN|t5'''.'.l prestige van De

Spaarzaam

Verboden

Nog spaarzamer zijn de berlcli- ie Pn s-wrinssi ic na pnmm„„,c

£Ber Arren" 'j!che veltoden^Derei-'

tUnse DartH zoi in tqfio van dan£s hebben de communisten

ROOOO nn ion nnn i® in Griekenland sinds 1953 veel

koCn dti f." lerrein 8ewonnen. Er is een on-

ha!Tr iëriantaï fiJu «2* Kiïïf dergrondse organisatie, maar

naar ledental sinds 1945 bijna „„t ppn hnvpnïrnnH« tri„ v„,-

Prote MirrPtJon plhn.i Trn/i op zich wect tc verenigen. De

worrit nnre^rkt riat h.V invloed van de communisten op

wordt opgemerkt, dat het iwien- de vakbeweging is groot.

Jïn 5 000 St MOOÖ In Portu«al is bet communis-

van 5.000 tot 50.000 Is gestegen. me nog ongevaarlijk, maar in

Interessant zijn deze publika- Spanje begint het-toe te nemen,

ties vooral, omdat zij tonen, langdurige onderdrukking,

hoe de communistische partijen werkloosheid en armoede vor-

door Moskou worden gewaar- T160 een gunstige voedingsbo-

deerd. Men kan er een soort dem voor het communisme,

ranglijst uit opmakep. Aan de v°orts doet de onverstandige ge-

top staan de partijen uit Indo- woonte van de regering van

nesië en Italië. Bovendien en Franco, oppositie en communis-

het heeft wellicht nog meer be- over een. karn tc scheren,

tekenis is deze plotselinge me- b^1 communisme aan prestige
eid in de Russi
aangaande de st

te yan de partijen buiten het

Oostblok een teken van het toe- 0ok 111 West-Duitsland is dc

nemende gewicht van het we- communistische partij verboden,

reldcommunisme in de Russische ledental, dat in 1956 70.000

politiek. bedroeg, is waarschijnlijk tot

Cllrnnn °P een derde teruggevallen. In

europa de propaganda, die nu onder-

Dn Time. heeft een onderzoek *™"d.s ,w°rd' bedreven wordt

Ingesteld near de sterkte van boora4 de nadruk gelegd op de

de communistische partijen In f",®?,'81"'^a", Pu'tP'and. Het

het vrije Europa, dat - ulter- ?,8;!?i"^mu"l,"sch; «n'n ln

aard - gcheol loa slaat van do J.a".r."fb»«mg Ce

fier_.y®drjL'leIt's"het'retal"der ïa" Partij vooral „V d," re:

aangesloten leden hij de com- ërerk'teru."eel'enen01

munistischc partijen teruggelo- uggelopen.

pen van drie naar twee miljoen. Finland is het communistische

Het aandeel op communistische bolwerk ln de Scandinavische

partijen uitgebrachte stemmen landen. Het percentage stern-

is echter naar verhouding min- men van de Finse Volksdemo-

der teruggegaan, nl. van 13 cratische partii, die onder com-

naar 11,1 miljoen. Het Is geen munistische leiding staat, steeg

teruggang over de gehele Unie. van 21.6 tot 23.2 in 1958. Bh de

In Italië, Finland en ook In Grle- verkiezingen voor de gemeénte-

kenland Is zelfs enige vooruit- raden in 1958 was het percenta-

gang te tien. ge gedaald tot 21.9, Niet allen,

D die op de partij stemmen, rnoe-

oeperkr ten als communisten worden be
schouwd. Zoals dat trouwens
overal ter wereld het geval is.

Het opmerkelijkste feit Is ech-