badhanddoek
POLAROID
Radion
Het had helemaal geen zin
om brood te bewaren
GENIET van zonnige lenteweelde, ge
niet van licht en schaterende kleur. En
omdat u genieten wilt zonder storende
schittering - daarom
Muziek speelde terwijl
graven werden gevuld
GD SUNGLASSES
Verhoogde activiteit en
belangstelling vereist
op
Beperking zondagsarbeid
ter sprake bij C.M.B.
ILFORD'beu'efllm
NIEUWS ^SLEUTELSTAD
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
9
DINSDAG 6 JUM 1961
Getuige had moeten meehelpen
aan bouw van dodenfabriek
De negende week van het proces-
Eichmann is gisteren begonnen met
verhoren over de vernietigingskam
pen. Getuige Yosef Resnik, een in
woner van Israël van Poolse ge
boorte, verklaarde dat hij deel uit
maakte van een groep van 240
Joodse slavenarbeiders die in 1941
gedwongen werden de dodenfabriek
van Maidanek te bouwen. In 1941
kwam hij als krijsgevangene in Mai
danek. Hij had gevochten in het
Poolse leger en was door de Duitsers
krijgsgevangen gemaakt.
In Maidanek zag hij in 1941 Joodse
en niet-Joodse krijgsgevangenen uit
Rusland, o.w. hoge officieren. In 1943
werden de Joden in het gehele district
van Lublin opgepakt en naar Maida
nek gebracht. Daar werden massagra
ven gegraven.
„Op 2 en 3 november werden hele
rijen de graven ingezonden terwijl een
muziekkorps speelde. De muziek bleef
maar spelen en de inwoners van het
kamp wisten niet wat er zich afspeel
de. Bij de graven waren de mitrailleurs
zonder onderbreking aan het werk".
Resnik zei dat uit de nieuw aangeko-
menen 800, en wel de sterkste en ge
zondste, geselecteerd werden en in hutten
werden ondergebracht
„In de late avond kwam een SS-officier
onze hutten binnen en zei dat allen reeds
doodgeschoten waren. Hij voegde hier
aan toe dat wij uitgekozen waren om ti
blijven leven. Het uniform van de officiei
was doordrenkt met bloed. Hij zag er uit
als een moordenaar Hij had een fles
drank bij zich en hii was volkom*»-
dronken".
Resnik verklaarde verder dat zijn
groep werd aangewezen om te werken
in Maidanek. Wij werden opgesteld dooi
een officier die ons zei: „U wordt niet als
krijgsgevangenen beschouwd". We wer
den in vrachtwagens gestopt en wegge
reden in de richting van Chelmno naar
een bos, het Vorky-woud geheten. Twee
weken deden we helemaal niets. Wij wis
ten niet wat er aan de hand was. Toen
kregen wij bevel om te graven. Na drie
spaden aarde te hebben weggegravert,
stiet ik op het hoofd van een mens. Hei
stonk overal verschrikkelijk. Ik wilde
ophouden met graven, maar een SS-of
ficier schreeuwde me toe door te gaan.
Wij bevonden ons op een massa-graf. Het
was 170 meter lang en er lagen ongeveer
10.000 lijken in. De lijken werden
brand. De beenderen werden met
machine vergruisd. Het goud werd e
gehaald.
Resnik zei dat hij had deelgenomen
aan de opgraving van acht of negen
graven in de drie maanden dat hij er
gewerkt had. Een van de graven bleef
al die tijd open. Vrachtwagens voerden
ivarme lijken aan die in het graf gewor
pen werden.
De getuige zei dat hü in 1944 ondanks
de strenge bewaking wist te ontsnappen.
Hij en zijn medegevangenen Misten een
tunnel naar buiten te graven. De tunnel
leidde over een afstand van 15 meter
naar het nieuwe graf dat voor nog mi
lijken werd klaargemaakt. De gev:
genen waren geketend, maar zü wisten
hun ketenen door te zagen. De getuige
hielp de ketenen van acht mannen te
breken.
Ontsnapt
Resnik had zich na zijn ontsnapping
verborgen weten te houden in Poolse hui
zen tot het Russische leger de bevrijding
bracht.
Na Resnik getuigde Ya'akov Fried-
mann, die ook Maidanek had overleefd
en thans gemeentelijk ambtenaar i
Tel Aviv. Hij werd tegen het eind
1942 naar Maidanek gebracht. Er heer
ste toen dysenterie in het kamp. Elke
GANGETJE 12
ochtend na het appel moesten zij de lijken
wegbrengen van hen die 's nachts waren
gestorven. Hij bevond zich in een groep
van 47 christelijke Polen en liet deze
Polen niet weten dat hij een Jood was.
Het broodrantsoen was een brood van
800 gram voor vijf mensen voor twee
dagen. Er liep een elektrische draad om
het kamp. 's Ochtends zagen zij lijken
aan de draad en zij moesten die weghalen.
Friedmann zei dat het ochtendappèl
van zes uur bijna dagelijks het toneel
was van ophanging. Executies werden
bevolen wegens absentie op het werk of
zelfs alleen maar indien de wacht je niet
mocht. De mensen moesten een stap voor
waarts uit het gelid doen, zich uitkleden,
op een tafel gaan staan en dan werden
zij opgehangen. De beulen waren
SS-ers. Ook zweepslagen waren routine.
De getuige werd bij drie gelegenheden
gegeseld. Een keer had hij de 25 zweep
slagen niet gevoeld omdat hij flauw was
gevallen.
Op zekere dag, aldus de getuige, waren
er geruchten dat er een delegatie van het
Rode Kruis zou komen. De mensen ston
den twaalf uur in het gelid. De volgende
ochtend verscheen de delegatie. Ik was
verbaasd te zien, aldus Friedmann, dat
het SS-mannen waren. In het midden
stond Eichmann.
De openbare aanklager Gideon Haus-
ner vroeg toen aan de getuige: „Is dit de
Het antwoord luidde: „Wel, hij is ver
anderd. maar zijn trekken niet".
Friedmann zei dat toen Eichmann langs
zijn groep liep, hü liem hoorde zeggen:
„Den ganzen Haufen wegnchmcn".
De getuige zei dat „Haufen" het woord
was „dat hij voor ons gebruikte" en waar
mee Eichmann „een hoop vuil" bedoel
de.
OP VERZOEK VAN DUIZENDEN: NU OPNIEUW DE
BIJ
F 1.25 20 MERKJES
OF NAAR KEUZE
1 KUSSENSLOOP OF
2 FLEURIGE THEEDOEKEN
Buit 37 mille
Overval in Parijs
Gemaskerde bandieten hebben vandaag
in Parijs onder bedreiging met een ma
chinepistool een auto overvallen van de
bank Cridit Lyonnais. Zij maakten een
metalen kist met 50.000 nieuwe franken
in contanten buit (f 37.000». De mannen
gingen er in een gestolen auto vandoor.
De auto werd later leeg teruggevonden.
LISSE
Begrafenis de heer Hooijer
De heer B L. Hooijer wordt morgen
middag twaalf uur begraven op de r.k.
begraafplaats in Lisse. Het stoffelijk
overschot is opgebaard in de rooms-
katholieke kerk aan de Haarlemmer
straat te Leiden-. De Touwstoet vertrekt
om eltf uur van de aula van die kerk.
Getuigenverhoor in Jeruzalen
D"
MIDDAGZITTING in het
proces-Eichmann van gisteren
begon met de 33-jarige getuige
Mosje Bahir, een in Polen geboren
burger van Israël. Hij zei dat hij en
zijn familie in maart 1942 naar Sobi-
bor werden gebracht. „Er waren on
geveer 2500 mensen in onze trein.
Toen wij aankwamen, zag ik hoe
mijn moeder het laatste stuk brood
tevoorschijn haalde en onder de an
dere kinderen verdeelde. Ik zei toen
tot mezelf dat er geen noodzaak was
het brood nog langer te bewaren.
Alle deuren van de wagons gingen
Advertentie
CHR.-HIST. VROUWEN BIJEEN
onze redacteuren)
P Woudschoten heeft jkvr. mr
Wttewaall van Stoet
wegen vanmorgen de jaarlijkse twee
daagse conferentie van de Centrale
van Chr. Hist, vrouwen geopend. Zij
drong in haar rede ernstig aan op
versterking van de groepen en de
centrale. Teveel komt het nog* voor,
dat werkelijk meelevende christelijk-
historische vrouwen toch geen bin
ding hebben met deze organisatie
van c.h. vrouwen. Zowel naar binnen
als naar buiten is versterking van
de vrouwenorganisatie nodig.
Het is nu zeker het ogenblik hier sterk
op aan te dringen. Ten eerste staan voor
1962 de verkiezingen van gemeenteraden
Provinciale Staten op het programma.
Daar moet nu reeds de aandacht en ac-
tivitoiit op gerucht zijn.
Ten tweede zijn er in het hedendaagse
politieke leven enkele punten, die voori,
bijzonder belang zijn. Dat
zijn: de A O W de A.W.W.. de belasting
aftrek voor de werkende gehuwde vrouw
het ontwerp Algemene Kinderbijslag-
verzekerimg.
Bij de A O.W. en de A.W.W. gaat het
n de leeftydsgrens. Spreekster hoopte
dat -het S.E.R.-advies inzake de wijziging
het weduwepensioen door het Kabi
net zal worden overgenomen en als wets
ontwerp bij de Tweede Kamer zal wor
den ingediend.
aanzien van de belastingaftrek
de gehuwde werkende vrouw,
speelt zich weer een merkwaardigheid
af. De werkgeversorganisaties hebben een
rekest ingediend om althans dit onder
werp uit de belastingvoorstellen te lich-
apart wetje te behandelen.
Staatssecretaris Van den Berge heeft
toegezegd dit te "zullen bekijken.
INDE ZATERDAG in Arnhem voort-
gezette landelijke vergadering van
de Christelijke bedrüfsbond voor de
nietaalnyverheid en elektrotechnische
industrie zün praktisch alle preadvie
zen, die zyn uitgebracht op de verschil
lende voorstellen van afdelingen, aan
genomen-
Zo had de afdeling Den Haag voor
gesteld om voor de leden, in navolging
van de Nederlands christelijke bond
voor politie-ambtenaren, een collectie
ve wettelijke aansprakelykheidsverzckc-
nng af te sluiten Men besloot, dit
voorstel niet te accepteren, maar de
zaak voor te leggen aan het C.N.V
ter bespreking met de directie van een
verzeheringsmaaitsohappij
Uitvoerig werd gesproken over het
voorstel van Winschoten om in de nieuw
af te sluiten c.a.o. de redactie voor ver
richte arbeid op zon- en/of feestdagen
dagen gewerkt is in de aansluitende
werkweek in vrüe uren worden gecom
penseerd.
Kan dit niet, dan moet men een nor
maal uurloon betakn. De afdeling Zeist
stelde in een amendement voor om
over duit voorstel nog geen beslissing
te nemen, maar hef centraal bestuur
te vtragen een commissie in te stellen
om eventuele beperking van de zondag-
arbeid te onderzoeken door een ande
re vergoedingsregeling hiervoor in de
c.a.o.'s op te nemen. Bondsraad en
bondsbestuur zijn bereid ernaar te
streven een bepaling in de c.a.o.'s op
te nemen, inhoudende, dat de op zon
dag gewerkte uren op een van de vol
gende werkdagen moeten worden ver
zuimd. Er is geen reden de extra pre
mie voor het werken op zon- en feest
dagen te verminderen of geheel af te
staffen. Het werk op die dagen bete-
Misschien niag ik ondeugend zijn en
de vraag stellen aan de politici, ilie zo
tegen de beroepsarbeid van de gehuwde
vrouw zijn uit principiële overwegingen,
waar nu de principes blüven? Plotseling
is alle actie tegen deze zaak verstomd en
is de hele rechterzijde vóór de belasting
aftrek van de gehuwde werkende vrouw,
om dus de gehuwde werkende vrouw
de gelegenheid te geven buitenshuis te
werken. En dat was toch immers zo erg,
want de gehuwde vrouw hoort thuis.
Snapt U liet? Ik niet", aldus jkvr. Van
Stoetwegen.
„Maar onbegrepen aannemen, dat lijkt
de enige oplossing. Tot slot een enkel
woord over de algemene kinderbijslag-
verzekering. Ook dit is een zaak die de
vrouw en wel speciaal de ongehuwden
en kinderlozen zeer sterk raakt. Er is een
A.K.W. in voorbereiding op het voetspoor
van de verzekeringsgedachte. Nu zal ieder
daaraan mee moeten betalen als de wet
ongewijzigd wordt aangenomen, dus ook
zij die nooit kinderen zullen krijgen! Wij
ziging in die zin wordt door ons voorge
staan om althans de vrouwen van 45 jaar
ouder van premiebetaling vrij te stel-
bijv. door aftrek van het premiebe
drag van de inkomstenbelasting.. Er is
dus nogal een en ander waarbij de waak
zaamheid der vrouw vereist wordt"!
opwekking opnieuw de belang
stelling te verdubbelen, opdat het geluid
iiw in de Chris. Hist. Unie ster
ker zal klinken besloot de presidente van
de Centrale haar rede, waarna men over
ging tot de huishoudelükc punten van
de jaarvergadering.
In het belang van U en Uw
baby raden wij U aan
(en vraagt 't ook Uw dokter)
pindakaas te gebruiken -
maar neem de beste, die van
ÏTlc ITliiéan
so te stellen, dat de uren waarin op die kent toch al het brengen
Milde straf (40) voor
chauffeur uit Alplien
Voor de Haagse politierechter werd
gisteren de zaak behandeld van de chauf
feur uit Alphen aan den Rü". G. B., die
In Kwintsheul met zijn vrachtauto een
andere vrachtauto van de weg had ge
duwd, waarna hü was doorgereden. B.
was ter zitting niet aanwezig.
Bij het inhalen van de vrachtauto
had B. onvoldoende ruimte vrijgelaten
voor een andere autobestuurder, die ook
bezig was de vrachtauto te passeren.
„Voor drie was er geen plaats op de
weg", zo constateerde de politierechter.
Omdat bijna alles van het ongeval zich
had afgespeeld aan de achterzijde van
de vrachtauto, wilde de rechter er re
kening mee houden, dat verdaohte mo
gelijk van het ongeluk niets had ge
merkt en er pas van hoorde toen hü
werd ingehaald door chauffeur K. P. v.
d. D.. die hem op een en ander atten-
Om die reden was de eis van de offi
cier vrü mild: 75.-. De rcchtei
i offer, nog milder en maakte er ƒ40,- boete i
Eichmann kwam
op inspectie
open en daar stonden de Duitsers.
Toen ik nog in de trein was, hoorde
ik schreeuwen „Aufmachen, auf-
machen".
Toen wij kamp I ingingen, werden
de vrouwen en kinderen links
plaatst en de mannen rechts. Ik bleef
bij mijn moeder. Een sergeant haalde
me weg en zei: Jij bent een man. En
hij duwde me naar de mannenkant.
Mijn broertje van twaalf, bleef bij
mijn moeder en werd met haar naar
de gaskamer gestuurd.
Bahir, die toen veertien was, moest
werken, hutten bouwen, de kleren ver
wijderen van de gaskamer-slachtoffers en
op het goederenemplacement van de
spoorwegen werken. Ook moest hy de
schoenen poetsen van de officieren. Het
hoofdkwartier van de officieren was by
het perron. Bahir vertelde: „Ik zag toen
een luxe-trein of liever een personen
trein arriveren. Ik zag er hoge offi
cieren uitkomen. Daar waren Himmler
en Eichmann bij."
Bahir zei verder: „Ik zag Himmler en
Eichmann voor de tweede keer in febru
ari 1943. Zij kwamen per vliegtuig."
De volgende getuige. Ya'Akov Bisco-
witz, een in Polen geboren Israëlische
politieman, had ook het dodenkamp
Sobibor overleefd.
Hij zei in juli 1942 met zijn familie
Sobibor te zijn vervoerd. Hü was toen
ruim vijftien jaar.
Mensen die niet konden lopen, werden
tezamen met de kleme kinderen in het
lazeret gegooid. Dit lazaret was de plaats
waar deze mensen werden doodgeschoten.
Revolte
Biscovitz zei dat de rook van de bran
dende lyken op een afstand van 20 km
te zien was. De getuige zei dat
vriend die met hem in de afdeling
het verbranden van de lijken werkte,
hem een foto kwam brengen van de
leden van zijn familie. Die had hij ge
vonden in de hoop bezittingen van de
slachtoffers.
Hij zei dat zijn vader door tyfus getrof
fen was.
Biscovitz vertelde verder: „Ik sleepte
hem elke dag naar het werk, duwde hem
in een hoek en probeerde voor twee te
werken. Tenslotte kregen de SS-mannen
hem. Zij sloegen hem en schoten hem
dood. Ik wilde hem nalopen maar werd
door de andere Joden tegengehouden."
De getuige zei dat de ontsnappings
pogingen een collectieve bestraffing voor
de kampwerkers ten gevolge hadden,
wat betekende dat twintig mannen wer
den doodgeschoten voor ieder die er in
geslaagd was te vluchten.
Op 14 oktober 1943 werd er een revol
te in Sobibor op touw gezet. Een aantal
meisjes en kinderen die vloeren wreven
de SS-officieren, slaagden er in
handgranaten, pistolen en zelfs een auto
matisch geweer in het kamp te smokke
len.
.Een SS-luitenant, toen commandant
i het kamp, werd gedood toen hij de
timmerwerkplaats binnen kwam. Een
andere SS-'er werd in de schoenmakerü
gedood. Dertien Duitsers werden er op
deze wüze gedood, evenals vijf Oekraien-
bewakers.
SS'er gedood
Biscovitz vertelde, zelf een SS-man te
hebben doodgestoken Een vriend van
hem stak ook een SS-bewaker neer.
Biscovitz vertelde dat hy erin slaagde
aar de bossen te ontkomen, waar hy
zich later bij de Joodse partisanen kon
aansluiten.
Daarna legde Hausner documenten over
waaruit bleek dat SS-majoor Chriestian
Wirth, een commissaris van de nazi-poli-
tie die de leiding had van de organisatie
der uitroeiingskampen in Polen, onder
jurisdictie stond van het hoofd Sicher-
heitsdienst, hetzelfde bureau waaronder
ook Eichmann ressorteerde.
De volgende getuige was Michael PodJ-
levnik, een Pool die thans in een choco
ladefabriek in Israël werkt. Hij verklaar
de eind 1941 naar het uitroeiingskamp in
Chelmno te zijn gebracht.
In Chelmno werden we na aankomst
door SS-mannen in een kelder geleid. Er
n spreuken op de muren: „Niemand
verlaat deze plaats levend". Dat zagen we
toen we 's avonds met een kaars in de
kelder rondkeken.
In de ochtend arriveerden er vracht
wagens. Later had de getuige gehoord dat
dit luchtdicht afgesloten gaswagens wa-
.vaarin mensen door uitroeiingsploe-
gen werden vermoord.
De volgende dag, aldus getuige PodJ-
levnik werd ik naar een bos gebracht om
te werken. Vijfentwintig gevangenen
groeven lange kuilen. We vertrokken in
de vroege ochtend, twee dagen voor het
begin van het nieuwe jaar 1942. Er
kwam een vrachtwagen. We mochten niet
in de buurt komen. Er kwam rook uit de
auto. Daarna gingen de deuren open. de
lijken werden uit de wagen gehaald en bü
de greppels neergelegd".
De getuige had later verscheidene
vrachtwagens gelost.
„Wie bevonden zich onder de slacbtof-
rs?" vroeg aanklager Hausner.
„Mün vrouw en mün kinderen", zei
Podjlevnik op beheerste toon. „Ik ging
inün vrouw liggen. Ik wilde dat ze
doodschoten, maar een SS-man trok
Gevestigde en vertrokken personen
In de week van 25 tot en met 31 mei
me weg en zü „jü bent nog sterk, jij kunt
nog werken".
Die nacht had Podjlevnik zich willen
ophangen maar een vriend wist hem te
overtuigen dat hü verder moest leven.
„Flessenoptocht"
Een paar dagen later wist Podjlevnik te
ontsnappen toen hij met een vrachtwagen
die door de SS werd bewaakt, door het
bos reed.
De volgende getuige, de Pool Mordechal
Zchurawski, behoorde tot een transport
n 1944 naar Chelmno werd gebracht.
In de spoorwegwagon las hy de ingekerf-
de woorden „Je gaat je dood tegemoet".
Na aankomst in Chelmno moesten de
gedeporteerden in vier kolonnes afmar
cheren. „Zes sterke mensen, onder wie
ikzelf, werden eruit gepikt. De overigen
werden naar een kerk gebracht. Daai
bleven ze 's nachts, en 's ochtends wer-
ze naar een bos geleid. Iedereen
kreeg een stuk zeep en een handdoek en
daarna moesten ze in de gaswagens stap
pen. Uit de verte konden we alles zien"
De getuige vertelde dat hy bij een
AValdkommando" werd ingedeeld dat
hout moest hakken voor het crematorium
Chelmno. Hij vertelde voorts dat zich
gevallen hadden voorgedaan van mensen
die nog leefden toen ze uit de gaswagens
kwamen. In het najaar van 1944 werd het
kamp Chelmno opgeheven. Van het
„Waldkommando" bleven er slechts een
enveertig In leven. De overigen kwamen
om tüdcns een „flessenoptocht" waarbij
de gevangenen flessen op hun hoofd
moesten houden die als schictdoelen dien
den. Bij deze schietoefeningen werden
verscheidene gevangenen in het hoofd
getroffen", vertelde hij.
„Op 17 januari hoorden we vrachtwa
gens naderen en er verschenen twee SS-
mannen. Ze riepen „vijf man volgen mij".
De vijf mensen werden mee naar buiten
genomen en we hoorden vijf schoten.
Toen kwam er weer iemand binnen en
zei „nog vijf" en weer klonken er vijf
schoten. Zo gingen er drie groepen van
vijf naar buiten en slechts een van de
vijftien bleef in leven.
„Toen de SS-mannen kwamen om de
vierde groep te halen, verborg ik me ach
ter de deur. Ik had een mes in mijn hand.
Ik sprong op de man af. slak hem neer
en vluchtte," aldus het relaas van getuige
Zchurawski.
Ochtenzitting
De getuige Friedmann zei gisteren in
de ochtendzitting dat hij nog steeds als
een Poolse christen ingeschreven was.
toen hij begin 1944 uit Maidanek bevrijd'
werd na een belofte ondertekend te
hebben dat hij niets van hetgeen hij ge
zien had zou vertellen.
Dov Freiberg, een Israëliër die in Po
len geboren is, vertelde dat hij bij een
razzia in 1942 in Lublin opgepakt was
Er was in Sobibor een hond. aldus
Freiberg, die aan een SS-man behoorde.
Als hy de hond opjoeg tegen de gevan-
genen, zei hij: je bent mijn plaatsver
vanger. Ik werd twee keer door die
hond gebeten.
Freiberg zei dat zij die in de werk
groep ziek werden, weggehaald werden
om gedood te worden. Uit zijn groep van
150 waren er na een maand nog maar
50 over.
Martelingen
„Als de Duitsers tyd Hadden om de
mensen voordat zy de gaskamers in
gingen te martelen, deden zij het," zei
Freiberg. „Sommigen werden met de
zweep gedood. Sommigen werden uit het
transport weggehaald en wij konden
zien wat er met hen gebeurde. Het gegil
was hartverscheurend."
„De martelingen in Soiibor waren on-
beschrijflijk." zei Freiberg „De mensen
werden gedwongen om op het dak te
klimmen om een open paraplu te pak
ken. De SS noemde deze mensen dan
Joodse parachutisten. Alle mannen dóe
naar beneden vielen, werden doodgesla
gen en ook werden zij door de hond aan
gevallen. Er waren gevallen dat de men
sen gedwongen werden weg te lopen en
dan werden zij doodgeschoten. Vijf men
sen werden aan elkaar gebonden en er
werden muizen in him broeken gedaan
en dan kregen zy bevel om in de hou
ding te staan. Natuurlijk konden zij dit
niet uithouden. Zij werden dan vreselijk
afgeranseld.
Freiberg zei: „Ze maakten beesten van
ons. De mensen moesten op handen en
voeten lopen en dan blaffen. Er was een
man die dit de hele dag moest doen
en tegen andere mensen moest blaffen
en hen bijten."
Op zekere dag werd het kamp be
zocht door de SS-leider Heinrich Himm
ler en zün gevolg. Freiberg zei dat er
een demonstratie plaats vond voor
Himmler van het vergassen van vrou
wen en kinderen. Freiberg was er niet
zeker van of hü Eichmann ln het kamp
had gezien.
Uit Nederland
Op een keer arriveerden de patiënten
van een geheel ziekenhuis uit Nederland,
met ertsen en verpleegsters.
Na een uur of anderhalf waren er geen
patiënten meer, noch artsen en ver
pleegsters.
Ook heeft Freiberg een trein uit Bia-
lystok zien arriveren met naakte gevan
genen. Sommigen hunner waren al dood
en anderen leefden nog. maar waren
gewond.
Op zekere keer verzetten mensen zich
om naar de gaskamers te marcheren.
Een SS-er vertelde hun: ik weet dat
jullie willen sterven, maar eerst moet je
werken en goed werken ook.
Freiberg zei dat hü een SS-er ontmoet
had die niet langer waakdlcnsten kon
doen in het vernietigingskamp. Deze man
ging na zes weken weg. Hij schudde de
gevangenen de hand en zei te hopen dat
zü het zouden overleven.
Te I.eiden vestigden zich:
H J Witte en fam., monteur autohan
del, Burggravenlaan 225; H C Dam en
fam., verkoopleider, Scholtenstr. 58; A M
van der Pluijm-van Dijk en fam., Hoogl.
Kerkgrachit 31a; J van der Horst en
fam., Vijf Meilaan 117; C Horbensius en
fam., boekverkoper, Nieuwe Rijn 33a;
A J Dekker en fam., molenbouwer,
Roodborststr. 54; N W van der Linden-
van der Linde en fam., Boshuizerkade
9; J H Giesberger, onderwijzeres. Pavil
joenshof 33; J Bijlsma, timmerman, Mar-
nixstraat 119; T van Slingerland, ver
pleegster, Pr. Hendrikstraat 1; J F M J
Geerts, seiner KM, Noordeinde 2a; J J
Slokker, radiomonteur, Meerhof 12; D T
Hehuat, militair, Noordeinde 2a; H A
Hoffmann, instrumentmaker, Roodborst-
straat 54; J W Sohuijienbung, onderwij-
Vijf Meilaan 99; A B Kluts, werk
ster, Da Costastraat 51a; M van Malde-
11. verpleegster. Witte Singel 27;
B Berkenpas, 11. verpleegster, Witte Sin
gel 27; J G Tielenius Kruythoff. Jan v.
Goijenkade 1; M M Deen. verpleegster,
Witte Singel 27; W C van den Berg, ver
pleegster, Witte Singel 27; C H S E Hof
stede, Mandenmakerssteeg 7; C G A T
van der Wolf, Maredijk 149; A Koster-
Vreugdenhil, Oostdwarsgrt 4; T Snieder,
11 verpleegster. Witte Smgel 27; J Sny-
ders-van der Woude, De Laat de Kan-
ferstraat 2; L J Vaneman, boekhouder.
Lage Morsweg 33; A P Remders, buffet
juffrouw, Trompstraat 81; M J Janzen,
los arbeider, Amaliastraat 10; C G Kwa-
dijk, lerares. Merelstraat 50; H van der
Goot, stabionsbeambte, Hoflaan 235; J C
Mulder, magazijnbeheerder, Duinhof 55;
M W Tilburgs. kapster, Bern. Zweers-
straat 5: I E M Vodegel, monteuse. Ger-
rit Ka$teinstiaat 25; C J Stamhuis-van
der Sijs, schrijfster. Rijn- en Schiekade
24; I Stoel, 11. zieken verzorgster, Witte
Singel 27: T T H Siippens, militair,
'"oordeinde 2a: J de Mooij, chauffeur.
Boerh3avelaan 14: F Zuidema. militair,
Noordeinde 2a: J C L Fasseur. inpakster,
Poelgeesbstraat 24; A G Blanken, bank
employé, Tit. Brandsmalaan 41: H J
Dieperink, ambtenaar NS, Van 't Hoff-
straat 45; L van der Horst, kinderver
zorgster. Melch. Treublaan 31; J Stryk,
verpleeghulp, W de Zwijgerlaan 14; L
K M Corel, Gvd Laanstraat 5: M E
van den Berg-van Leersum, kleuterleid
ster, Breestraat 169; IJ Kramer, hoofd
ener school, Tib Siegenbeekstraat 8: R
Hiemstra, 11. verpleegster, Witte Singel
27; E Herber-van Butzelaar. Nieuwe RHn
34a; M M M Nederhof, verpleegster, Ko-
revaarstraat 11c; K P- F Wensol, Rijns-
burgerweg 140: E E Fraser. De Laat d»>
Kanterstraat 2.
Uit Leiden vertrokken:
D M Dragt en famBoerhaavelaan 14
Nieuwer-Amstel. Meander 1003; H J
Graaman en fam.. Alb Agnessbraat 14.
Alphen a d. Rijn. Seringenstraat 120: A
E M Kleijst-Beijersbergen van Henegou
wen cn fam., Marnixsbraat 115, Den Hel
der, Zuiderzeestraat 82; B van der Pluijm
en fan» Oosterdwarsstraat 51, Alphen a.
d. Rijn. Seringenstraat 142; T van Schaik
er. fam Hoge Rijndijk 76. Oegstgeest, Ln
v Alkemade 56; G Ludema en fam.. a.b
Haarl. weg. Oegstgeest. a.b. Haarl. trek
vaart; P Schuak en fam., Weidehof 53.
's-Gravenhage, Meppelweg 374: N W
Kingsbury en fam.. Turfmarkt 2, Oegst
geest, v Wassenaerlaan 26; P v d Ton-
nekreek en fam., Herensteeg 10. Alphen
a d. Rijn, Se ringen straat 102; I J Klemt.
De Ridderstraat 22, Duitsland; H T Brink
man. Rijnsburgerweg 10. Amsterdam, v
Hilligaertstraat 40 I; J M Lerdelmeijer,
Koordeinde 2a, Den Helder. Buitenhaven
5; H Pais. Oude Rijn 46, 's-Gravenhage.
Valkenboskade 595: Hu Chèn Yoh, Gei-
rit Doustraat 1. Delft, v d Mastenstr. 16
C M Koenekoop, Witte Singel 27
AiLpren aan den Rijn, v d Lee.pledn 9:
M F Keekstra-Koning, Leliestr 94. Gro
ningen. v Starckenborghstraat 39: L
Wielhouwer, Hugo de Vriesstraat 52,
Rotterdam. Zaagmolenstraat 202; D
Schouten, Formosastraat 32a. Den Hel
der. Buitenhaven 5: A M v d Vathorst-
Strijk. Mauritsstr 20. Amsterdam. Dam
rak 50; C W B van Ommeren, Noord-
einde 2a. Voorschoten. Kon Marinelaan 2;
B G Koorevaar. Maredijk 149, Gorin-
chem, Eind 12: A J Knap. Rapenburg 96,
Van de Wijngaard bij
Van Wijk gehuldigd
Vanmorgen bereidden de directie en
een gedeelte van het personeel van
N.V. Van Wijk en Heringa aan jubi
laris W. F. van de Wijngaard en diens
echtgenote een hartelijke huldiging.
De heer Van de Wijngaard, die m
menteel op de fabriek aan het Leven
daal werkzaam is. begon veertig jaar
geleden als dertienjarige knaap in de
wolscheiderii. Het grootste deel van
zijn periode bij Van Wijk en Heringa
heeft hij op die afdeling gewerkt en
zijn dagelijkse taak goed verricht. La
ter ging hij over tiaar de mêleerden;,
waar hij de veertig dienstjaren vol
maakte.
Eén van de directeuren, de heer J. W.
Heringa, sprak de jubilaris toe cn over
handigde hem een envelop met inhoud.
De adjunct-directeur van de fabriek
aan het Levendaal. de heer R. de Jong.
richtte evecens waarderende woorden tot
hem. waarna de heer N. Brouwer, be
drijfsleider, onder de aandacht bracht
dat het werk op de mêleerderij verant
woordelijk is. De jubilaris verrichtte het
altijd op uitstekende wijze.
Namens de collega's sprak de heer I.
Florijn. Hij haalde in zijn grappige toe
spraak herinneringen op cn bood me
vrouw Van de Wijngaard een plant en
de jubilaris een geschenk aan.
Voorzitter A. K. van Leeuwen van de
personeelsvereniging De Spil dankte de
heer Van de Wijngaard voor de vele
blijken van belangstelling voor de ver
eniging. Ook hij overhandigde een enve
lop met inhoud.
Ten slotte dankte de jubilaris allen.
Rotterdam. J v Ghestellaan 11; W A van
Rossen-Roeleveld. Herengracht 62,
's-Gravenhage, Flaflckeesestraat 29: A
Nievaart, Volmolemgrt 7. Arnhem, Apel-
doornsestraat 5: J F Ouwerkerk, De
Goejestraat 64, Rijswijk Z.H., Brassers-
kade 27a; A Siedcnburg, Leeuweiüketr.
10. Oegstgeest. Hazenboslaan 38; A B C
Wip. Rijnsburgerweg 10, Katwijk, Voor
straat 90; E P A Buitenman, Vondellaan
40. Alphen a. d. Rijn. Seririgenstraat 118;
J Glasbergen. Witte Singel 24. Wasse-
senaar. Stoeplaan 21: P J Dregmans,
Witte Singel 27. Amsterdam. Valerius-
straat 248 lis; A Louw. Noordeindeplein
8a, 's-Gravenhage. Berberisstraat 39; M
C Brussce. Lindestraat 6. Hoogkerk,
Prof Dr Polmanstraat 4a; G ven den
Heuvel, Tomatenstnaat 52, Weert, Ka
zernelaan 101; P J de Bruyn, Zoeber-
woudseweg 130, Oegstgeest. Zoutkeet
laan 101; W C A van der Voort. W de
Zwijgerlaan 19a, Weert. Kazernelaan 101;
A H Mulder. Boerhaavelaan 21, Gouda,
van Iterscnlaan 5; J Hilverdink, Mors-
kade 10a. Rotterdam, Wagenbergstr 97;
H P de Paauw, Rijn- en Schiekade 94,
's-Gravcnhage. Ursula'land 83; V Mar-
catti, Kort Rapenburg 5a, Alphen a d
Rijn, Vorselenburgstraat 25d; E H T
Vink. Papengracht. 's-Gravenhage, Uten-
broekstraat 35: M M A de Goederen,
Rapenburg 81. 's-Gravenhage, Segbroek-
laan 408c: K J van Demme. Vliet 31,
Australië; H M L Oudendijk, Oude Vest
35, s-Gravenhage. IJsclubweg 24; B
Eizinga. St Aagtenstraat 28, Haren Gr.,
Nieuwlandsweg 69; E F A den Hartog-
Couwenberg. Breestraat 84, Papendrecht.
Boterbloemstraat 71; H Gerritsen-van
Weeren. Sophiastraat 24. Amsterdam,
Prinsengracht 39: T F Jansen, v Vollen-
hovenplein 65, Rotterdam, a.b. Hr Ms
Karei Doorman; J Wesdijk-Nap, Utr
Jaagpad 30. Voorschoten, Bethlehem-
straat 26.
Leiclcnaar reed te liard
op gestolen brommer
Een Leidse 18-jarige magazijnbediende
werd bekeurd omdat hij te hard reed
met zijn bromfiets. Toen de politie ech
ter. de goede gewoonte getrouw, het
motor- cn framenummer ging controle
ren bleek dat de bromfiets als gestolen
stond geboekt, hetgeen betekent, dat de
magazijnbediende voorlopig wordt vast
gehouden.
Vrijzinnig christendom
en zijn boodschap
Als een inzet van de „Week van het in
ternationaal vrijzinnig Christendom" in
Leiden was gisteren in de Remonstrantse
kerk de dienst gewijd aan het wereld
wijde verband, waarin het Nederlands
vrijzinnig protestantisme staat. Groeten
en boodschappen van een ruim aantal
buitenlandse kerken werden voorgelezen.
Aanfluitend bij een tekst uit 3 Joh. 8 en
11 sprak ds. Mackenzie over de bijdrage,
die het vrijzinnig Christendom heeft te
geven in „de strijd om het goede te doen".
Voorts sprak hij over de betekenis van
deze ontmoeting in het kader van het
Internationaal Verbond voor vrijzinnig
Christendom en geloofsvrijheid. Uiteraard
kwam ook het getuigenis naar voren van
dit evangelisch of humanistisch christen
dom, waarvan wij hier noemen het pleit
voor vrijheid en verdraagzaamheid, een
positieve mens- en levensbeschouwing,
het geloof in de steeds scheppende en be
zielende Geest Gods; voorts de openheid
naar de wereld en haar noden en een
besef van verantwoordelijkheid.
Twee heel mooi uitgevoerde aria's van
Bach gaven aan de dienst een bijzonder
Morgenavond zal in de Doopsgezinde
kerk de openbare bijeenkomst zijn. waar
het I.V.V.C. en de betekenis van het vrij
zinnig christendom in de huidige wereld
door verschillende sprekers zullen wor
den belicht.
Vrijdagavond wordt in de Remonstrant
se kerk een bijeenkomst gewyd aan het
wereldverbond van jongeren van vrijzin
nige godsdienst, de I.R.F.
Wedvlucht ,,Het Oosten"
Wedvlucht „Het Oosten" van St. Denis,
afstand 390 km. Gelost zaterdag 3 juni
om 8.45 uur, noordelijke wind. Aankomst
eerste duif 15.14.6, snelheid 1004,75; laat
ste duif 16.19.31, snelheid 858.07. De uit
slagen: J. Roest 1, 2. 4. 5, 12; W. Harte-
velt 3, 16; Schoeman 6, 7, 19, 21; Ch. Schei
8, H. Kiel 9, Filippo Laar 10, J. G. R.
Langhou'l 11, B. Singeling 13, 20; J. R.
Smits 14, Th. van Essen 15, Dokkum 17,
A. ter Haar 18.
Prof. De Gaay Fortman
voorzitter P.B.F.
Op de in Utrecht gehouden jaarverga
dering van het bestuur van het Prins
Bernhardfonds heeft Prof. mr. G. J. Wiar-
da medegedeeld dat hij het voorzitter
schap. na dit negen jaar te hebben be
kleed, wil neerleggen. In zijn plaats werd
met ingang van 21 juni prof. mr. W. F.
de Gaai Fortman benoemd. Prins Bern-
hard zal, als regent van het fonds, de
nieuwe voorzitter op 21 juni te Amster
dam installeren. Prof. Wiarda blijft lid
in het dagelijks bestuur.
Uit de behandelde jaarstukken bleek
dat het Prins Bernhardfonds en de Anjer
fondsen m 1960 voor bijna drie ton sub
sidies konden toewijzen, hetgeen ten op
zichte van 1959 een vooruitgang van
veertig pet betekent De bereikte
vooruitgang is mede een gevolg van het
aandeel dat de fondsen in 1960 verkregen
uit de opbrengst van de voetbaltoto.
