Enkele kanttekeningen
Leer der Heilige Geest is
nooit ten volle ontplooid
JÈmm
Een woord voor vandaag
Componisten voor „leeuwen"
van Woord en Toon-congres
Prof. dr. J. M. Los aanvaardde
het hoogleraarsambt aan VU
2
ONZERZIJDS
WAAROM EEN LOONRAAD?
Als de ontwikkeling gaat zoals de huidige regering zich die voorstelt, dan
mag verwacht worden dat in de nabije toekomst aan het bedrijfsleven nog
meer armslag wordt gegeven bü het vaststellen van arbeidsvoorwaarden.
Staatssecretaris Roolvink heeft enkele weken geleden daartoe een voor
ontwerp Arbeidsvoorwaardenwet aan de Sociaal-Economische Raad ter
advisering voorgelegd.
Kort na het bekend worden van de inhoud van dit voorontwerp schreven
wij reeds, dat het in grote lijnen onze instemming kan hebben. Wij juichen
het toe, dat aan de grotere vrijheid, die het bedrijfsleven bij de vaststelling
van de arbeidsvoorwaarden wordt toegekend, ook een definitieve wettelijke
vorm wordt gegeven. Hierdoor ontstaat meer rechtszekerheid. Het incidenteel
ingrijpen van de regering in regelingen van arbeidsvoorwaarden, een ingrij
pen dat in het recente verleden nog wel eens nodig is geweest maar waarmee
naar ons gevoelen geen enkele partij erg gelukkig is geweest, zal dan vrijwel
tot het verleden behoren.
Wij zien dus deze ontwikkeling in het loonbeleid in Nederland met be
langstelling tegemoet. Dit neemt echter niet weg, dat wij er evenzeer van
overtuigd zijn dat zij, die tot nog toe alleen maar gepoogd hebben het beleid
van de regering belachelijk te maken, gepoogd hebben de vele goede maat
regelen in hun betekenis te bagatelliseren, gepoogd hebben de grotere vrij
heid die de regering voor het bedrijfsleven probeert te verwerkelijken, uit
te leggen als een bij het verleden vergeleken nog verdergaand dirigisme van
de overheid dat wij er evenzeer van overtuigd zijn dat deze mensen ook
thans alleen maar gevaren en verkeerde gevolgen zullen voorspellen van het
voorontwerp Arbeidsvoorwaardenwet van deze regering.
Deze overtuiging is inmiddels reeds bevestigd door een hoofdartikel in het
socialistische dagblad Het Vrije Volk. Hamerend op het nu al enkele jaren
oude socialistische aambeeld, verklaart dat dagblad zo ongeveer dat het met
dit voorontwerp ook helemaal niets gedaan is. Ook nu „wordt er een spel
bedreven met het schoonklinkende woord vrijheid. We zijn nog niet aan het
eind van wat wij zouden willen noemen het gegoochel met bet woord vrij
heid". Aldus Het Vrije Volk.
Aan het eind van het artikel staat echter een opmerkelijke zin. Wc zouden
niet willen zeggen dat hier de hele aap, maar dan toch wel een stukje van
de aap uit de mouw van dit artikel komt. Het socialistische dagblad schrijft
namelijk aan het slot: „Als het bedrijfsleven dikwijls na moeilijke en hard
nekkige onderhandelingen tot een overeenkomst is gekomen, achten wij het
niet juist dat dit zelfde bedrijfsleven, aangevuld met enkele Kroonleden,
daarop zijn fiat moet geven of onthouden". De socialisten willen dus hele
maal geen grotere vrijheid en grotere verantwoordelijkheid voor het bedrijfs
leven, zij vinden het onjuist dat het bedrijfsleven zelf uiteindelijk zijn fiat
geeft aan overeenstemmingen over arbeidsvoorwaarden die binnen het be
drijfsleven tot stand komen. Zij blijven de voorkeur geven aan een semi-
overheidscollege als het College van Rijksbemiddelaars, dat de loonvoorstel-
len van het bedrijfsleven moet goedkeuren.
Wij begrijpen dat deze opvatting beter past in de socialistische gedachten-
gang. Over de eigen verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven moet men in
dit milieu maar niet teveel praten. Maar dan zouden wij het ook juister en
eerlijker vinden als men hier rondweg voor uitkwam. Dan moet men zich
tegen het huidige voorontwerp-loonwet uitspreken, eenvoudig omdat men nu
eenmaal als socialisten tegen een grotere vrijheid en verantwoordelijkheid
voor het bedrijfsleven Is, omdat men ook hier toch maar liever alle uiteinde
lijke beslissingen aan de overheid wil laten. Dan moet men niet deze waar
heid verzwijgen om dan te verklaren dat men niet veel voelt voor deze loon
wet, omdat de grotere vrijheid die er in voorgesteld wordt toch geen echte
vrijheid is, omdat het toch wel weer schoonklinkende woorden zullen zijn.
Dat het nog niet zo eenvoudig zal zijn ook voor het bedrijfsleven de ver
antwoordelijkheden te leggen waar zij horen, geven wij grif toe. Maar dit
doet niets af van de principieel juiste opzet van dit voorontwerp-loonwet,
dat door het socialistische dagblad Het Vrije Volk op minder fraaie wijze
wordt bestreden.
Christ, geref. predikantenconferentie
(Van een onzer medewerkers)
De chr. geref. predikanten hiel
den woensdag en donderdag 24 en
25 mei hun jaarlijkse conferentie
in „De Cantharel" te Ugchelen. De
bij uitstek actuele onderwerpen en
de levendige discussies deden deze
vergadering goed slagen.
Ds. Floor van Almelo, die gaat
werken als zendeling onder de
Venda's in Noord-Transvaal, refe
reerde over het werk van de
Heilige Geest en de Pinkster-
groepen. Over het ambt van de
Chr. Geref. Kerken sprak ds. B.
van Smeden van Amsterdam-
Nieuw-West.
Kolonel ds. De Kluis, hoofdleger-
predikant zorgde woensdagavond
voor de ontspanning door op
geestige wijze te vertellen over het
werk van een legerpredikant.
Ds. Floor vroeg zich af of, na het
missionair appèl, dat in de 18e eeuw
door het methodisme en het piëtisme
op de kerk gedaan is, de Pinksterbewe
ging in de 20e eeuw geen pneumatolo-
gisch appèl op de kerk is, daar deze
beweging ondanks soms verregaande
en zeer onbijbelse eenzijdigheden in het
accentueren van de geestesdoop en de
geestesgaven de aandacht vraagt voor
bijbelse begrippen. De leer van de H.
Geest is feitelijk nooit tot volle ont
plooiing gekomen. De gemeente van nu
vertoont al te weinig het beeld van de
nieuw-testamentische gemeente: er is
weinig opbouw naar binnen en geen ge
tuigenis naar buiten.
De kerk wordt opgeroepen zich op
het Pinkstergebeuren in zijn bijbelse
volheid te gaan bezinnen.
In dit verband ging de referent uit-
Advertentie
LOONRAAD-PROBLEMEN
Wanneer dit voorontwerp-loonwet inderdaad in de huidige of wellicht
enigszins gewijzigde vorm tot wet wordt verheven, dan zal het bedrijfsleven
wel zeer sterk met de neus op de eigen verantwoordelijkheden worden ge
drukt. Dan zal men zich, wellicht nog meer dan in het verleden, bewust wor
den in welke bijzonder grote mate het bedrijfsleven verantwoordelijk wordt
gesteld voor de gang van zaken op sociaal-economisch terrein in Nederland.
Dat men zich bij deze zeer duidelijke confrontatie van nieuwe moeilijkheden
bewust zal worden lijkt ons niet uitgesloten. Het zal er alleen een bewijs van
zijn, dat men ernst met de zaak maakt.
Men zal er, geloven wij, begrip voor moeten hebben dat de positie van de
werknemersvakcentralen er beslist niet eenvoudiger op wordt. In de te
stichten Loonraad zullen vertegenwoordigers van de centrale organisaties van
werknemers en werkgevers en een aantal Kroonleden de uiteindelijke beslis
sing krijgen over voorstellen met betrekking tot lonen en andere arbeids
voorwaarden. Een vakcentrale zal dus wellicht op een gegeven moment de
moed moeten opbrengen om een voorgestelde loonsverhoging van bijvoor
beeld 8% op 6% te brengen. Voor de vakcentralen zal er nooit veel te ver
dienen zijn (in de voorstellen van de vakbonden is over het algemeen het
maximum er wel uitgehaald), eerder zal het werk in de loonraad ondankbaar
werk blijken. In het verleden is het onder de huidige hoogconjunctuur al
voorgekomen, dat een in een bedrijfstak overeengekomen loonsverhoging in
de looncommissie van de Stichting van de Arbeid op initiatief van de werkne
mers tot een lager percentage is teruggebracht ter voorkoming van onge
wenste repercussies.
Het is duidelijk dat de vakcentralen niet graag een dergelijke rol vervullen.
De enige mogelijkheid voor de vakbeweging om de eigen verantwoordelijk
heid voor onze nationale economie op gepaste wijze te dragen en toch ook
organisatorisch de zaak aanvaardbaar te maken, is een goede interne co
ördinatie vooraf. Iedere vakcentrale zal in eigen kring meer aan onderling
overleg moeten doen alvorens de voorstellen tot verbetering van de arbeids
voorwaarden bij de loonraad aanhangig worden gemaakt. Met name geldt dit
voor de koplopers. De loonsverhoging zal dan ook wel eens beneden de pro-
duktiviteitsstijging moeten blijven. Deze coördinatie zal overigens ook tussen
de werknemersvakcentralen onderling hebben te bestaan om zo in Nederland
tot een beheerst en verantwoord beleid te komen, dat ook bij de individuele
werknemer begrip wekt. Niet alleen de vakcentralen, maar ook de vakbonden
zullen het algemeen belang moeten beleven en aan hun leden doorgeven. De
werknemersorganisaties in Nederland vragen (terecht menen wij) om een«w waarop de
aandeel in de economische en sociale zeggenschap over de gang van zaken in
het bedrijfsleven. Maar dan zijn verantwoordelijkheidsbesef en begrip voor het
algemeen belang eerste vereisten.
Een andere moeilijkheid, waarvoor w ij bij het voorstel tot instelling van
een loonraad de ogen niet willen sluiten, is de noodzaak dat werkgevers en
werknemers in Nederland in grote lijnen eenzelfde opvatting hebben over het
materiele loonbeleid. Als werkgevers en werknemers niet ongeveer gelijk
denken over de materiële loonvorming in Nederland dus wanneer en met
hoe veel en volgens welke norm de lonen verhoogd moeten worden dan
behoeven we niet aan een loonraad te beginnen, want dan kan deze eenvou
digweg niet functioneren. De formele zaak van de instelling van een defini
tief institutioneel kader voor de loonvorming is onlosmakelijk verbonden met
de vraag of werkgevers en werknemers het materieel over de lonen in Neder
land eens kunnen worden.
Helaas kan op het ogenblik van eenstemmigheid tussen werkgevers en
werknemers over het materiële loonbeleid op langere termijn in Nederland
niet gesproken worden. De vier werkgeversverbonden hebj>en onlangs bij de
Reumatiek
TOGAL
HELPT
Griep
TOCAL
HELPT
Migraine
TOGAL
HELPT
Menstruatiepijn
TOGAL
HELPT
Verkouden
TOGAL
HELPT
Hoofdpijn
TOGAL
HELPT
Spit
TOGAL
HELPT
ZUID-AFRIKA
Op de laatste dag van deze maand zal
Zuid-Afrika een republiek worden, waar
mee voor dit land een nieuw tijdperk be
gint. De Volkskrant wijdde hier
aan liet volgende commentaar: „Kan de
Zuidafrikaaiu-e Unie, die straks een repu
bliek wordt, zich op den duur handhaven
temidden van de revolutionaire ontwikke
ling die geheel Afrika doormaakt? De re
geerders van de nieuwe republiek barrica
deren zich tegen de tijd. Onder leiding van
premier Hendrik Verwoerd 10 hard als
graniet aiet Zuid-Afrika zijn nieuwe toe
komst met Bocrenzelfvcrzekerdheid in de
ogen. Geweld, onderdrukking en intimida
tie behoren tot de middelen die het gezag
hanteert om de wisseling van staatsvorm
uiterlijk rustig te doen verlopen. Maar
meer dan een uiterst labiel evenwicht, be
reikt door wapengeweld op de ène zijde
van de balans, is Zuid-Afrika niet gegeven.
Zelfs als Verwoerd de dreigende staking
weet te bezweren is er geen enkel pro
bleem overwonnen. Dan blijft Zuid-Afrika
een verscheurd land waarin een blanke
minderheid, die lang geen gesloten front
vormt, een overweldigende niet-blanke
meerderheid intoom houdt. Is dit een ba-
republiek een toe
komst kan opbouwen? Zelfs met voorbij
zien van de onweerstaanbaar voortdringen-
de historische ontwikkeling zijn de verhou
dingen in Zuid-Afrika zo scheef gegroeid
en opzettelijk in deze gewrongen toestand
gehouden, dat de hierdoor gevormde span
ning zich op een kwaad ogenblik explo
sief kan ontladen. Hendrik Vcrwoerd ziet
dit alles voorbij. Hij leeft in het heden,
dat geprojecteerd werd op het verleden.
De grimmige „voorzorgsmaatregelen"
die dc Zuidafrikaanse regering op het ogen
blik neemt, vernietigen elke hoop op ver
zoening of zelfs maar op een vorm van
coëxistentie tussen de twee bevolkingsgroe
pen van dit land. Premier Verwoerd is
voor deze levensvoorwaarden volkomen
taf besluit zijn
commissie-Schouten, (die voor de Sociaal-Economische Raad een ontwerp
moet opstellen voor het loonbeleid op langere termijn) nog een rapport inge
diend dat vrij sterk afwijkt van de standpunten die de werknemersvakcen
tralen in de commissie-Schouten hebben ingenomen.
,De S.E.R. gaat nu ook een commissie aan het werk zetten om een ontwerp
advies op te stellen over het voorontwerp-loonwet. Beide zaken grijpen echter
sterk in elkaar en het lijkt ons «Jaarom gewenst dat de S.E.R. rekening houdt
met de onderlinge relatie van beide zaken. Althans zou men achteraf bij de
vaststelling van de adviezen ook hier de coördinatie niet te veel uit het oog
moeten verliezen.
Dat de afkondiging van een loonwet en de instelling van een loonraad een
minder eenvoudige zaak i$ dan zij wellicht op het eerste gezicht lijkt, is hier
mee voldoende aagetoond. Dit neemt echter niet weg. dat wij menen dat de
regering een juiste daad heeft gesteld met de indiening van dit voorontwerp
bij de S.E R. Wij hopen dat de regering zal voortgaan op deze weg naar een
grotere vrijheid en verantwoordelijkheid voor het bedrijfsleven in Nederland.
taar air volgt: „Er zijn
Oostduitse kerk
achter Kirchentag
De protestantse kerk in Oost-Duitslandi
heeft tegen de zin van de OostduAse re
gering in. haar steun toegezegd aan de
Kirchentag. de grote protestantse bijeen
komst die in juli in West-Berlijn zal wor
den gehouden.
Het Ooztduitse regime heeft alles m
het wark gesteld om de Kirchentag te
bemoeilijken door bijeenkomsten in Oost-
Berlijn te verbieden door kerkelijke pu
blicaties in beslag te nemen die over de
Kirchentag inlichtingen verstrekten en
door rechtstreekse dreigementen aan
het adres van Oostduitsers die de bij
eenkomst willen bijwonen.
Onder voorzitterschap van de bisschop
van Greifswald. Wilhelm Krummacher
en in aanwezigheid van de voorzitter van
de Duitse Evangelische Kerk. Kurt
Scharf. is na een vergadering van Oost
duitse kerkelijke leiders een communi
qué uitgegeven waarin de steun aan de
Kirchentag onbewimpeld werd toege
zegd.
Nederland, die, terecht geen
lander? van de wel ver gedreven apart
heidspolitiek van Zuid-Afrika, zich over de
lijke omstandigheden, waarin Zuid-
Afrika zich bevindt, verheugen.
kan wellicht de regering van Zuid-
Afrika verwijten, dat zij
gedaan en te laat is begoi
kkeling van de inheem
wil oplossen doo
rechten te gevci
blanke Zuidafrik'
onherroepelijk ver
dorden en Zuid-Afrika worden ge-
chaotische Kongo, of zo mogelijk
De regering van Zuid-Afrika geeft meer
dan welk land ook uit voor de ontwikke
ling van dc inheemsen. Er zijn plannen,
niet alleen ontworpen, maar ook al in het
beginstadium van uitvoering, om de in
heemsen zelfbestuur te verlenen. Maar dit
kost tijd. En hoe heftiger de agitatie tegen
de regering van Zuid-Afrika is, hoe meer
gespannen de toestand dal
moeilijker het voor de re
Afrike zal zijn deze plannen ui
voerig in op het begrip „vervulling",
dat in het N.T. zowel opdracht als be
lofte is. In navolging van Noord
mans noemde ds. Floor de vervul
ling het grote sacrament, waarvan
Jezus de bediening aan zich gehouden
heeft. Volgens sommigen is deze ver
vulling identiek aan de doop met de
Heilige Geest, maar volgens anderen
er van onderscheiden.
Het werk der wedergeboorte van de
H. Geest heeft betrekking op de en
kele mens: bij het vervullend werk
van de H. Geest gaat het om de
taak van de gelovige in het lichaam:
de toerusting en uitbreiding van d<
gemeente.
Ds. Floor meende dat in het huidige
spraakgebruik al te gemakkelijk de
vruchten en de gaven van de H. Geest
met elkaar worden verward of zelfs ge
lijkgeschakeld. Hier tussen is een groot
onderscheid. De vervulling is de poort
van het nieuw-testamentische leven
van de gelovige. Het biedt alleen
de strijd tegen en de overwinning op
de zonde. Ze wordt alleen daar gege
ven waar de mens ontledigd is. De
weg er toe loopt via Golgotha. Deze
vervulling is een werkelijkheid,
van de kerkvaders getuigen en die in
de loop van de kerkgeschiedenis her
haaldelijk is gesignaleerd.
Luisteren
Het was duidelijk dat de spreker wil
de luisteren naar de boodschap van de
Pinksterbeweging en het goede, het bij
belse element in deze beweging wilde
integreren in het kerkelijke leven van
vandaag, dat allerwegen een geestelijke
opleving hard nodig heeft. Een uitvoe
rige bespreking volgde op dit referaat,
waarbij bleek dat men met dit onder
werp nog lang niet klaar is. Dat moest
de referent zelf ook erkennen. Speciaal
de plaats van de genoemde vervulling
en het verband tussen deze vervulling
en de gaven en vruchten van de H.
Geest alsmede de betekenis van ambt
en kerk speelden telkens in de discus
sie een grote rol.
Ds. B. van Smeden refereerde over
een onderwerp, dat de predikanten
dwong zich te bezinnen op de interne
kerkelijke situatie en de bestaanszin
van deze numeriek kleine kerken. In
dit verband wees de referent op de po
sitie tussen andere kerken, het gebrek
aan werfkracht en op het liggingsver-
schil. Hij legde sterke nadruk op de
noodzaak waarachtig kerk te zijn en
het steeds meer te worden. In dit ver
band meende hij dat er aan dit ambt
een conserverende, een remmende en
een stimulerende zijde zit.
De Chr. Geref. Kerken hebben de
roeping het erfgoed der Reformatie te
conserveren. Tegenover de verobjecti
vering en de versubjectivering van
Gods Waarheid kan onze boodschap
niet gemist worden. Te midden van
de Geref. Gezindte zijn we vaak een
tralt-d'union. Onverminderd duurt de
ze opdracht voort.
Remmend
Als kleine kerken hebben de Chr. Ge
ref. kerken vaak een remmende in
vloed uitgeoefend. Slechts langzaam
drong de problematiek van andere ker
ken binnen. Hierdoor bleven deze ker
ken voor wilde bewegingen bewaard en
was nuchtere kritiek mogelijk. Niet al
tijd waren de motieven zuiver. Loom
heid en onmacht vulden de plaats van
diepgaande bezinning. De spontaniteit
werd wel eens teveel gekanaliseerd.
Hier staat tegenover dat modeziekten
voor de kerk gevaarlijk zijn en rem
mende invloeden vooral op ethisch ge
bied van grote waarde waren en zijn.
Intussen is het ook taak op te roe
pen tot rijke geestelijke invloed. Heeft
het niet ontbroken aan profetische
prediking? Heeft men de theologische
ontwikkeling gestimuleerd? Een zeker
sterielheid dreigt. In dit referaat werd
ernstige zelfcritiek geleverd. Tegelij
kertijd werd de noodzaak van het chr.
geref. zijn onderstreept.
Dit onderwerp werd in vier secties be
sproken, in het tweede gedeelte van de
morgenvergadering, "s Middags kwamen
in de plenaire vergadering vele vragen
aan de orde, die de referent gelegenheid
gaven dieper op allerlei problemen in te
gaan. Het nieuw-testamentische kerkbe
grip was ook hier onderwerp van discus
sie; niet minder de geestelijke proble
matiek van de kerken.
De conferentie, die onder leiding stond
van prof. Kremer. werd door hem be
sloten met een hartelijke opwekking om
trouw te zijn op de post waar men
stond. Zo alleen zijn er perspectieven.
Prof. dr. J. van Genderen werd als be
stuurslid herkozen.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Zwolle als pred. voor bu
tengew. werkz.: J. A. Dutz. predikant
prot. gemeente te Genève; te Nieuwolda,
Gr., toez. J. H Pol, kand. te 's-Graven-
ïage; te Frederiksoord-Peperga-Bleswijk:
Burger, emeritus-predikant te Hat-
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Tiel: G. Vesseur te Roc-
kanje; te Delft als st-udentenpredikant:
R. J. v. d. Veen, studenten-hulppredi
kant te Delft; te Lafitte-Laparade
(L. GA Eglise Réformée Evangé-
lique Indépendente de France: Jos G
Los, kand. te Cazilhac (Hérault), die dit
beroep ook heeft aangenomen.
Bedankt voor Bruchterveld: W.
Schenk te Enter.
GEREF. KERKEN (vrijgemaakt)
Aangenomen naar Heemse: J.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Zutphen: T. Brienen te
[ussel.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP
Beroepen te Nijmegen: J. Wie ring a te
IJlst.
Graham heeft
keelontsteking
De Amerikaanse evangelist Billy Gra
ham, die gisteren in het ziekenhuis is
onderzocht zal ten minste een week in
bed moeten blijven. Zijn plan om maan
dag in Manchester een evangelisatie
campagne van drie weken te openen
moest daarom afgelast worden. De cam
pagne die de meest intensieve zal wor
den die de evangelist ooit in Enge
land gehouden heeft, zal nu zonder dr.
Graham beginnen. Graham heeft een
ernstige keelontsteking en kan nauwe
lijks praten. Hij is gisteren, na in het
ziekenhuis te zijn onderzocht naar zijn
hotel teruggekeerd. Dr. Leighton Ford
uit Charlotte. Noord-Carolina, zal voor
lopig als Grahams plaatsvervanger op-
Advertentie
Wie iets heeft begrepen van de strijd der geesten in de we
reld, die zal met wat minder zelfverzekerdheid gaan spreken.
Misschien is dat wel één van de grootste bezwaren tegen vele
christenendat zij denken het te wéten en vanuit een al te
grote zelfverzekerdheid praten en handelen. Hoe ongenietbaar
zijn zij vaak en welk een belemmering voor anderen om hun
leven anders te gaan inrichten! Het lijkt er soms op, of de
levensgrote verleidingen op die christenen geen vat meer
hebben en of zij het middel hebben gevonden de duivel
voorgoed de pas af te snijden. Het moge paradoxaal klinken,
maar zelfverzekerdheid kan uiting zijn van een grote onze
kerheid. Het is dan niet meer dan een kramphouding. Waarbij
vaak het woord vloekt met de daad. U moet wél bedenken,
dat de strijd der geesten vooral in het hart van de mans
wordt gevoerd, zonder onderbreking. En dat onze misschien
o zo christelijke opvattingen koren kunnen zijn op de molen
van de duivel. Zij worden dan niet gedragen door de Geest
van God, al denken wij dat misschien. Er wordt weieens f
zegd, dat de beruchte verschraling van ons geestelijk leven
gevolg is daarvan, dat wij onszelf niet meer onderzoeken.
Daar zit veel in. Zelfonderzoek is een moeilijke zaak in het
leven van de christen. Zij leidt nl. tot zelfontdekking en
tot schrik! Maar dat is dan ook het begin van de verandering:
de zelfverzekerdheid verdwijnt om plaats te maken voor de
zekerheid, dat een Ander in ons leeft en dat wij Zijn gestalte
gaan vertonen.
Mogelijkheden niet minder geworden
verslaggevers)
iebbên we u
uw collega's voor de leeuwen
gegooid", zei ds. W. Barnard gis
teren tot de componist Jaap Ge-
raedts, toen de deelnemers aan het
congres „Woord en Toon", dat de
Prof. dr. G. van der Leeuwstichting
in Utrecht hield, van gedachten
wisselden over de psalmcomposi
ties, die zij donderdag hadden be
luisterd en beproefd.
Hoewel men vrij algemeen erkende,
dat de meeste psalmen die waren uitge
voerd, niet zijn te gebruiken als deel
van de liturgie „ze hebben meer weg
van een cantate, of een „geistliches
Konzert", zei ds. Jan Wit uit Nenme-
gen -, men viel niet als leeuwen aan
op de componisten, die deze onberijmde
psalmen hadden getoonzet.
Integendeel, men hield in gedachten
dat de breuk tussen kerk en componist
Prof. dr. J. M. Los, benoemd tot ge-
•oon hoogleraar in de faculteit der
is- en natuurkunde van de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam, voor het on
derwijs in de fysische chemie, in het
bijzonder belast met het onderwijs in
de electro-, thermo- en kolloidchemie,
heeft gisteren zijn ambt aanvaard met
een rede getiteld „De grondslagen
de chemische kinetica".
Bij zijn beschouwing van de natuur
werd de mens steeds geconfronteerd
met de veranderlijkheid der dingen al
dus de hoogleraar. De Griekse filosofen
hebben zich intensief met deze veran
derlijkheid bezig gehouden. Sommigen
zagen in het bewegingsverschijnsel de
uiteindelijke realiteit der dingen. Ande
ren, hiermee niet tevreden, noemden de
veranderlijkheid slechts schijn, het pro-
dukt van bedrieglijke zintuigen en zoch-
en de uiteindelijke realiteit in een
onveranderlijk zijn". Plato en Aristo-
teles hebben naar een synthese van de
ze extreme richtingen gezocht. Hun
denksystemen werden gekenmerkt
door het postulaat van de superioriteit
het menselijk denkvermogen, het
geen een verachting van het experiment,
van de empirie, tot gevolg had. Hier-
--n tegenovergesteld was de ontwikke-
ig van de natuurwetenschap. Deze
stelde haar doel minder „hoog", en
Advertentie
GESLAAGD.dank zij
RESA-HILVERSUM
(Nederlands Talencentrum) - tel. 45432
Vraagt ons prospectus
Talen: Ned.. Frans, Duits, Engels L.O. en
M.OA.-Onderwüzersakte-Wiskunde L.O.
O A -MULO A en B, H B S en Gymn
Praktijkexamens: Boekh., Ned., Frans,
Duits, Engels en Hoofdcorrespondent.
zijn.
De historische ontwikkeling van het
beweeglijkheidsprobleem in de chemie,
de chemische kinetica, werd vervol
gens door prof. Los geschetst. Het ex
periment bleek daar te leiden tot theo
rieën op moleculair niveau, die thans
nog in een stadium van toetsing
dere ontwikkeling verkeren. Voorts
werd door spreker de zeer sterke toe
name van de experimentele mogelijk
heden sinds de laatste wereldoorlog
aangeduid, met name die ontwikkeling,
welke het onderzoek van uiterst snelle
reacties mogelijk maakte.
Tenslotte wees prof. Los op de drang,
die ook bij de moderne natuuronderzoe
ker te bespeuren valt om niet bij mo
leculaire theorieën of modellen te blij
ven staan, maar door te dringen, met
behulp van wetenschappelijk ongeoor
loofde extrapolaties, tot ethische en re
ligieuze waarden, tot daar waar vol
gens de bijbel de mens uit zichzef niet
kan gaan.
Andere oraties
Nog twee Nederlandse hoogleraren
aanvaardden hun ambt. De bekende
Drenth, dr. H. J. Prakke begon offi
cieel zijn werk aan de Wilhelms-univer-
siteit te Munster. Zijn rede was meer
dan een oratie, want zij was tevens de
slotrede van een conferentie van Duit
se deskundigen op publiciteitsgebied.
De nieuwe prof. Prakke sprak „Uber
die Entgrenzung der Publi'zistik und die
Riickblende als publizistische moment
der Publizistik."
In Eindhoven aanvaardde prof. dr.
G. W. Veltkamp gistermiddag nog zijn
ambt als hoogleraar aan de tweede T.
H. te Eindhoven. Hij hield een rede
over „De wiskundige ingenieur", waar
in hij sprak over de wiskunde en haar
toepassingen.
niet mag voortduren en dat vooral in
het begin de buiten de directe kerke-
lijke praktijk staande componist niet on
middellijk de juiste kerkelijke toon zal
weten te treffen. Daarom werd gaarne
ingehaakt op de suggestie van Geraedts
zelf, dat het bijzonder nuttig zou zijn,
indien een werkgroep werd gevormd,
waarin de componisten, de tekstdeskun
digen en zij, die meer direct bij de uit-
voering van de composities (de cantorei
en organisten) zijn betrokken, elkaar
voorlichten en de weg wijzen.
Interessant t
;e compo:
hun werkstukken vertelden. Duide
lijk trad hierbij het verschil in uitgangs
punt tussen kerkelijk en niet kerkelijke
georiënteerd componist naar buiten. Ge-
raedts bleek zich vooral in de tekst in
geleefd te hebben.
Vogel daarentegen, door zijn organis
tenpraktijk bekend met de beperktheden
van de gemeente, sloot meer aan bij de
huidige psalmzang en, wat de instru
mentatie betreft, bij de capaciteiten van
bijvoorbeeld de kinderen in de gemeen
te, die overweg kunnen met een blok
fluit en een triangel, ook in hun muzi
kale prestaties „klein" zijn, maar wier
medewerking aan de eredienst toch van
onschatbare waarde kan zijn.
Men mag, het geheel van de discus
sie overziende, ondanks het aanvanke
lijke misgrijpen van het merendeel der
componisten, concluderen, dat de moge
lijkheden er niet minder om zijn gewor
den, en men kan slechts hopen, dat hel
bij deze pogingen niet zal blijven.
In de morgenbijeenkomst werd vooral
aandacht geschonken aan de taak van
de organist. Op het orgel van de Gere
formeerde Westêrkerk speelde Adriaar
Engels een aantal kortere en langer?
voorspelen onder meer van Jiskoot, Rt
kier, Verrips, Renooy, Vogel en Van
Dommele. Adriaan Schuurman leidde dt
discussie.
Twee problemen stonden hierbij cen
traal. In de eerste plaats had de Van
der Leeuwstichting zich afgevraagd, hoe
men kan voorkomen, dat, wanneer de
gemeente zonder inleiding bij wijze van
antwoord een lied moet inzetten, pas op
de derde of vierde toon iedereen mee
zingt. Is een korte orgelinleiding (into
natie) nodig?
Adriaan Engels speelde enkele into
naties voor de moeilijke psalm
141. maar zelfs de geschoolde congres
deelnemers lukte het niet, allen ge
lijk te beginnen. Willem Mudde wees]
erop, dat de inzet gelijk kan zijn, als
de gemeente erin geoefend is.
Iedere gemeente kan dit leren.
Een tweede discussiepunt, het orgel
spel tijdens de collecte, bracht het ge
sprek op de vraag, of het wel juist is,
de collecte te plaatsen tussen schrift
lezing en uitlegging van de schrift, zo
als in de meeste kerken gebeurt. Ds.
W. G. Overbosch herinnerde eraan, dat
in de oude kerk avondmaal, offerande
en gebeden bij elkaar aansloten na de
schriftuitlegging.
Een vesper in de Geertekerk, waarin
ds. Barnard voorging, besloot het in
•saaSuoo apuajppAvSuEjaq jipjzdo giuarn
Advertentie
Huidgenezing I
PUROL
Puistjes verdrogen door Purol-poeder
Zuchten over gevoelige voeten, moeilijk haar,
zuchten over de lijn en de leeftijd (compleet met
opstijgingen). Zuchten over het klimaat en de
belasting. Diepe dramatische zuchten over de man
en vlinderlichte charmante zuchtjes over de ei-
helaas gen onhebbelijkheden.
Maar de zucht der zuchten, die in deze bonte
staalkaart overheerst, is de zucht tegen de dui
zendkoppige draak huishouden. En dan mogen we
stofzuigers, wasmachines en electrische ditten en
datten hebben, het huishouden blijft een draak
met duizend koppen.
heeft Je bent nooit klaar.
Atltijd weer stof, altijd weer vaat.
Steeds weer bedenken wat je eten moet en het
dan steeds weer moeten koken ook. Als je denkt
aan de kilometers brood, die je nog moet snij-
gelijke den in je leven en aan de waanzinnig grote tank
koffie, die je nog moet filteren, wat kun je dan
anders doen dan zuchten?
Je hebt als vrouw regelmatig een opkikkertje
nodig om sportief tegen het huishouden aan te
gaan staan. Maar vaak wil het niet zo best met
die opkikkertjes en dan gooien we er een ideaal-
tje of een dagdroompje bij in.
Een vriendin van me pleegt als ze er nauwe
lijks meer tegenop kan te zeggen ,fllijn ideaal
is een hut op de hei''.
Ze ziet zich al helemaal zitten dan, paarse hei,
lekker zonnetje, mooi boek, geen gedoe en gehan
nes. Maar in de praktijk is het natuurlijk een ide
aal van niks. want ze kan toch niet in dat zonne-
Zuid-| tje blijven zitten. Ze zal op gezette tijden toch
iets moeten eten en water voor de koffie komt
tiek en ze denkt grimmig: „verdraaid, ik krijg
het beslist nog weieens voor elkaar, o, heerlijk
een hut op de hei."
Een tante van me weet haar zuchten makke
lijker tot het minimale te beperken door de zater
dagavond te zien als tankstation. Daar leeft ze
stoffend en boontjes afhalend de hele week naar
toe.
„Gezellig zaterdagavond, oom en ik fijn samen
thuis, geen bezoek, koffie met slagroom en een
cocosmacroon".
en
ereld (de
aan te wakkeren".
belang van de j midden op de hei zeker niet uit een door de ka-
rereld bouters gepoetste kraan. En als ooit even de zon
>r het niet schijnt en de regen neerruist op de hei, zal
agita- het dak van zo'n hut wel lekken, vrees ik. Maar
Imijn vriendin ziet alleen maar zon en roman-
Ach, dc één zoekt het met een heimwee-gevoel in
iets dat r>oor een nuchter mens een beetje ge
schift lijkt, de ander is meer digestief aangelegd.
Honni soit qui mal y pense.
Mijn grote dagdroom is om 's morgens vroeg
al te kunnen frivolité-en in de serre. Er is een
boze tong geweest, die fluisterde, dat deze droom
verband hield met het woord frivoliteit, maar het
is beneden mijn waardigheid om daar verder op
in te gaan. Frivolité is voor mij het symbool
geworden van weelde en rust. Ik weet helemaal
niet hoe het moet, maar dat maakt het des te
aantrekkelijker, het moet stellig een heerlijke be
zigheid zijn. Net als mijn vriendin zie ik mezelf
al zitten. Bij mij schijnt de zon ook natuurlijk,
mijn planten doen allemaal hun best om het to
neel lief en blij te maken, de radio zendt een
pianoconcert van Mozart uit en daar zit ik dan
kan het heerlijker? met lelieblanke handen
en roze nageltjes en ik frivolité. Er piekt geen
haar, er glimt geen neus, er belt geen gesaneer
de melkboer, geen telefoon, geen kind uit school
met een gat in zijn kous, geen bedden, geen aard
appelen, zon in de serre en daar daar zit i*
en frivolité. Bijna ben ik bezweken om een
boekje te kopen om de theorie vast in een verlo
ren ogenblik te bestuderen, maar ik durfde niet.
stel je voor, dat het te moeilijk voor me zou zijn,
dan zou mijn zilveren dagdroom stuk zijn, terwijl
ik hem wil koesteren op dagen van veel zuchten.
En wat zou er nu gebeuren als de dokter te
gen me zou zeggen: „wat u nodig hebt, me
vrouwtje, dat is eens een maandje frivolité-en in
uw serre?"
Ik zou hem spontaan om zijn nek vliegen
dankbaar en bewogen zeggen, dat het zo heerlijk
is, idat er nu eindelijk iemand is, die me be
grijpt.
En dan ga ik zitten in de serre en dan schijnt
de zon, terwijl Mozart door de radio parelt. Maar
na twee weken walg ik van frivolité en als ik
niet wist, dat Mozart al jaren dood was, zou ik
in staat zijn hem eigenhandig te vermoorden
want ik snak naar boodschappen doen, naar ca
ke bakken, sokken stoppen en koffie zetten. Ik
wil alles wel doen, als ik maar alsjeblieft, als
jeblieft niet meer hoef te frivolité-en.
Maar een dokter zegt natuurlijk nooit zulke zot
te dingen, die alleen maar heerlijk lijken.
Maar vandaag, vandaag weet u, regent het cn
is er zo ellendig veel in huis te regelen en U
doen, dat als u heel stil bent u me kunt horen
zuchten: Ik wou, dat ik kon frivolité-en i
MINK VAN RIJSDU5
